Rzeki Ameryki Pn i Pd

5
AMERYKA PÓŁNOCNA: Missisipi (USA) Długość: 3778 km, Pow.dorzecza 3,2 mln km2 Źródło: jezioro Itasca (Minnesota), Ujście: deltą do Zatoki Meksykańskiej Dopływy: Tennessee(L),Ohio(L), Minnesota(P), Missouri(P),Arkansas(P),Red Średni przepływ: 12 743 m3/s Miasta/Porty: Minneapolis, St.Paul, Davenport, St. Louis, Memphis, Baton Rouge, Nowy Orlean Znaczenie: Dolina Missisipi jest bardzo żyzna. Jest najlepszym wodnym śródlądowym połączeniem północy i południa USA, Ważny szlak żeglugi śródlądowej (żeglowna na odcinku ok. 3000 km). Posiada połączenia z Wielkimi Jeziorami przez system kanałów i skanalizowanych rzek. Wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej w górnym biegu. Inne: Katastrofalne powodzie wskutek złej gospodarki człowieka obszarów leśnych i stepowych. Missouri (USA) Długość: 3767 km Pow.dorzecza: 1,37 mln km2 Źródło: Three Forks (Montana) Ujście: Rzeka Missisipi (w pobliżu St. Louis) Dopływy: Yellowstone, Cheyenne, Platte, Kansas, Milk, Dakota. Miasta/Porty: Sioux City, Omaha, Kansas City, Jefferson Sity, St. Louis. Znaczenie: Okresowo żeglowna, wykorzystywana do nawadniania i produkcji energii elektrycznej. Liczne zbiorniki zaporowe, największe: Fort Peck, Garrison, Oahe, Fort Randall. Średni przepływ: 9-10 tys m3/s Inne: Liczne Wodospady Ohio (USA) Długość: 1579 km Pow.dorzecza: 528 000 km2 Źródło: zbieg rzek Allegheny i Monongahela w centrum miasta Pittsburgh w stanie Pensylwania (Góry Apallachy) Ujście: Missisipi w Cairo w stanie Illinois.

Transcript of Rzeki Ameryki Pn i Pd

Page 1: Rzeki Ameryki Pn i Pd

AMERYKA PÓŁNOCNA:

Missisipi (USA)

Długość: 3778 km, Pow.dorzecza 3,2 mln km2

Źródło: jezioro Itasca (Minnesota), Ujście: deltą do Zatoki Meksykańskiej

Dopływy: Tennessee(L),Ohio(L), Minnesota(P), Missouri(P),Arkansas(P),Red

Średni przepływ: 12 743 m3/s

Miasta/Porty: Minneapolis, St.Paul, Davenport, St. Louis, Memphis, Baton Rouge, Nowy Orlean

Znaczenie: Dolina Missisipi jest bardzo żyzna. Jest najlepszym wodnym śródlądowym połączeniem północy i południa USA, Ważny szlak żeglugi śródlądowej (żeglowna na odcinku ok. 3000 km). Posiada połączenia z Wielkimi Jeziorami przez system kanałów i skanalizowanych rzek. Wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej w górnym biegu.

Inne: Katastrofalne powodzie wskutek złej gospodarki człowieka obszarów leśnych i stepowych.

Missouri (USA)

Długość: 3767 km Pow.dorzecza: 1,37 mln km2

Źródło: Three Forks (Montana) Ujście: Rzeka Missisipi (w pobliżu St. Louis)

Dopływy: Yellowstone, Cheyenne, Platte, Kansas, Milk, Dakota.

Miasta/Porty: Sioux City, Omaha, Kansas City, Jefferson Sity, St. Louis.

Znaczenie: Okresowo żeglowna, wykorzystywana do nawadniania i produkcji energii elektrycznej. Liczne zbiorniki zaporowe, największe: Fort Peck, Garrison, Oahe, Fort Randall.

Średni przepływ: 9-10 tys m3/s

Inne: Liczne Wodospady

Ohio (USA)

Długość: 1579 km Pow.dorzecza: 528 000 km2

Źródło: zbieg rzek Allegheny i Monongahela w centrum miasta Pittsburgh w stanie Pensylwania (Góry Apallachy) Ujście: Missisipi w Cairo w stanie Illinois.

Page 2: Rzeki Ameryki Pn i Pd

Dopływy: Muskingum, Hocking, Scioto, Miami, Kanawha, Big Sandy, Kentucky, Green, Tennessee, Blue, Wabash.

Miasta/Porty: Pittsburgh, Louisville, Cincinnati.

Znaczenie: Wykorzystywana do transportu węgla kamiennego, ropy i stali.

Inne: W górnym odcinku przepływa u podnóży Appalachów. Wodospady koło Louisville.

Rio Grando (USA/Meksyk)

Długość: 2896 km Pow.dorzecza: 440 000 km2

Źródło: Góry Skaliste (Kolorado) Ujście: Zatoka Meksykańska

Dopływy: Pecos

Miasta/Porty: Albuquerque, El Paso, Ciudad Juárez, Nuevo Laredo i Matamoros.

Znaczenie: Wykorzystywana do nawadniania i produkcji energii elektrycznej (zbiorniki Elephant Butte i Falkon).

Inne: W środkowym i dolnym biegu tworzy granicę między USA i Meksykiem.

Jukon (Kanada/Alaska[USA])

Długość: 3185 km, Pow.dorzecza: 840 000 km2

Źródło: Lodowiec Llewellyn (Kolumbia Brytyjska)

Ujście: deltą do zatoki Norton Sound (Morze Beringa)

Dopływy: White, Tanana (lewe), Porcupine, Koyukuk (prawe).

Miasta/Porty: Whitehorse, Dawson City.

Znaczenie: Zamarza na 8 miesięcy. Żeglowna niemal na całej długości, do miasta Whitehorse.

Inne: największa rzeka w północno-zachodniej Ameryce Północnej (Kanada/Alaska), Jukon był używany jako główna droga transportu w czasach gorączki złota nad Klondike trwającej w latach 1896-1903

Św Warzyńca (Kanada/USA)

Długość: 1200 km2 (od wypływu z jeziora ontario), 3058 km (od najbardziej oddalonego punktu zlewiska) Pow.dorzecza: 1,5 mln km2

Źródło: Ontario

Ujście: estuarium do Zatoki Świętego Wawrzyńca (Ocean Atlantycki)

Średni Przepływ: 8892 m3/s

Page 3: Rzeki Ameryki Pn i Pd

Dopływy: Richelieu, Ottawa, Saguenay.

Miasta/Porty: Kingston, Montreal, Laval, Trois-Rivières, Quebec i Lévis.

Znaczenie:Jest częścią Drogi Wodnej Świętego Wawrzyńca pozwalającej na żeglugę pomiędzy Oceanem Atlantyckim a Wielkimi Jeziorami. Rzeka Świętego Wawrzyńca jest w znacznym stopniu zagospodarowana, wybudowano na niej wiele śluz, zapór i elektrowni wodnych.

Inne: W górnym biegu wyznacza granicę Kanady z USA.

Arkansas (USA)

Długość: 2334 km Pow.dorzecza: 505 000 km2

Źródło: Góry Skaliste Ujście: Missisipi (Napoleon)

Dopływy: Fontanna, Pawnee, River, Neosho, Cimarron, Canadian River

Miasta/Porty: Wichita, Tulsa, Little Rock, Pueblo

Znaczenie: Arkansas jest żeglowna na odcinku 800 km. Silnie rozwiniętę wędkarstwo pstrąga. Rzeką Arkansas spławia się dużo drewna na barkach.

McKenzie (Kanada)

Długość: 4241 km Pow.dorzecza: 1,76 mln km2

Źródło: Mackenzie powstaje z połączenia rzek Peace i Athabaska i przed połączeniem z Wielkim Jeziorem Niewolniczym nosi nazwę Rzeka Niewolnicza

Ujście: deltą do Zatoki Mackenzie, do Morza Beauforta

Dopływy: Liard, Peel, Wielka Rzeka Niedźwiedzia

Miasta/Porty: Fort Simpson i Fort Providence.

Przepływ: 10 700 m3/s

Znaczenie: Rzeka jest żeglowna na odcinku 2000 km przez około 5 miesięcy (od maja do września). Zimą można podróżować po zamarzniętym lodzie. Zamarza w październiku i lód na rzece rozpada się w maju. Podczas zimowych miesięcy, odcinki rzeki są wykorzystywane jako drogi lodowe. W okresach żeglowności intensywnie wykorzystywana przez barki siecią intermodalną z Morzem Arktycznym.

Inne: W skład systemu rzeki Mackenzie wchodzą jeziora: Jezioro Athabaska, Wielkie Jezioro Niewolnicze i Wielkie Jezioro Niedźwiedzie.

Page 4: Rzeki Ameryki Pn i Pd

AMERYKA POŁUDNIOWA:

Amazonka (Brazylia/Peru/Kolumbia)

Długość: 7004 km Pow.dorzecza: 7,2 mln km²

Źródło: znajdują się w peruwiańskich Andach na wysokości 5190 m n.p.m.,

Ujście: rozległa delta do Atlantyku z licznymi, oddzielonymi od siebie ramionami (ok. 200 odnóg)

Dopływy: Ukajali, Juruá, Purus, Madeira, Tapajós, Xingu, Tocantins (P), Napo, Putumayo / Içá, Caquetá / Japurá, Rio Negro (L)

Przepływ: 120 000 m³/s

Miasta/Porty: Iquitos, Manaus, Óbidos, Santarém, Belém, Macapá

Znaczenie: Amazonka jest rzeką żeglowną na długości 4300 km i jest główną drogą komunikacyjną w tej części kontynentu. Statki do wyporności 5 tys. BRT (Bruttoregistertonnen, czyli tony rejestrowe brutto) docierają aż do Manaus, o wyporności do 3 tys. BRT nawet do peruwiańskiego Iquitos. W Amazonce żyją m.in.: delfiny, manaty, żółwie skórzaste, krokodyle, aligatory, kajmany oraz ok. 2 tys. gatunków ryb z największą rybą słodkowodną - arapaimą, rybą dwudyszną - prapłaźcem, węgorzem elektrycznym oraz piraniami. W jej wodach lub nad nimi przebywa wąż anakonda, dochodzący do 12 m długości.

Inne: Przy ujściu rzeka ma prawie 80 km szerokości. Duże masy słodkiej wody powodują wysładzanie wody oceanicznej w odległości do 400 km od ujścia.

Parana (Brazylia/Paragwaj/Argentyna)

Długość: 4380 km Pow.dorzecza: 3,1 mln km².

Źródło: Powstaje z połączenia rzek Rio Grande i Paranaiba, które zbierają wody z południowo-wschodniej części Wyżyny Brazylijskiej

Ujście: uchodzi do Oceanu Atlantyckiego w postaci estuarium La Plata. Posiada ujście typu "lejkowe".

Dopływy: Tiete, Iguaçu, Urugwaj (L), Paragwaj (P)

Miasta/Porty: Três Lagoas, Guaíra, Foz do Iguaçu (Brazylia), Ciudad del Este, Encarnación (Paragwaj), Posadas, Corrientes, Santa Fe, Parana i Rosario (Argentyna).

Znaczenie: Na Paranie znajduje się jedna z największych na świecie elektrowni wodnych przy tamie Itaipu wykorzystująca spadek wody na części wodospadów Iguaçu.

Inne: Wykorzystywana do transportu paliw i płodów rolnych oraz nawadniania.

Page 5: Rzeki Ameryki Pn i Pd

Colorado (Argentyna)

Długość: 923 km Pow.dorzecza: ponad 34 tys. km2.

Źródło: wschodnie stoki Andów (powstała z połączenia andyjskich rzek Grande i Barrancas) Ujście: deltą do Zatoki Białej, Ocean Atlantycki.

Dopływy: Jedynym dopływem jest rzeka Saldo (Curacó).

Miasta/Porty: Colonia 25 de Mayo, Pedro Luro.

Znaczenie: Rzeka jest żeglowna w dolnym biegu, Wodę rzeki rozprowadza się kanałami do nieraz bardzo odległych terenów rolniczych i wykorzystuje do irygacji.

Inne: Colorado stanowi granicę między argentyńskimi prowincjami Río Negro i La Pampa.

Sao Francisco (Brazylia)

Długość: 2896 km Pow.dorzecza: 581 tys. km²

Źródło: w górach Serra do Canastra Ujście: Uchodzi do Oceanu Atlantyckiego

Dopływy: Corrente, Grande, Paracatu, Rio das Velhas.

Miasta/Porty: Pirapora, Piranhas, Juázeiro.

Znaczenie: Wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej (zapory Três Marias, Itaparica, Sobradinho), żeglugi i nawadniania.

Inne: Na rzece występują liczne progi wodne i wodospady – najwyższy z nich to Paolo Alfonso. Mimo tego jest żeglowna na kilku odcinkach.

Orinoko (Wenezuela/ Kolumbia)

Długość: 2 160 km Pow.dorzecza: 960 000 km²

Źródło: Źródła na zachodnich stokach Sierra Parima (góry płd. Wenezueli) Ujście: deltą do Atlantyku naprzeciw Trynidadu

Dopływy: Río Caroní, Mavaca, Apuré, Vichada, Meta, Guárico, Arauca.

Miasta/Porty: Ciudad Guayana, Ciudad Bolívar.

Znaczenie: Wykorzystywana do żeglugi. W dorzeczu wydobycie rud żelaza, ropy naftowej i boksytów.

Inne: Środkowa część wylewa w porze deszczowej tworząc jedne z największych bagien na świecie i zróżnicowanych ekoregionów na Ziemi - Llanos. W porze deszczowej Orinoko przelewa się poprzez rzeki Casiquiare i Rio Negro do Amazonki.Na wyżynnych terenach dorzecza spotyka się zerodowane wzgórza - tepui. Z jednego z nich spada najwyższy wodospad na świecie Salto del Angel.