Rola użyteczności przestrzeni publicznej w nowoczesnych miastach

mgr inż. Krystian MiąsikUniwersytet Rzeszowski

Norma ISO 9241 z 1998 definiuje użyteczność jako: miarę wydajności, efektywności i satysfakcji użytkownika z jaką dany produkt może być używany dla osiągnięcia danych celów przez danych użytkowników w danym kontekście

- nauczalność (learnability) - jak łatwo jest wykonać proste zadania przy pierwszym kontakcie z produktem- efektywność (efficiency) - jak szybko korzystają z produktu użytkownicy, którzy już go znają- zapamiętywalność (memorability) - łatwość przypomnienia sobie korzystania z produktu po dłuższej przerwie- błędy - jak często są popełniane i jak łatwo użytkownicy mogą się z nich wydobyć- satysfakcja - jak bardzo produkt przyjemny jest w korzystaniu.

Jacob Nielsen, PhD

Jak mierzyć użyteczność obiektów przestrzeni miejskiej?

Problemy:- Obiekty architektoniczne często nie powstają tylko w

bezpośredniej odpowiedzi na potrzeby ludzkiego ciała i umysłu- Narzędzie użyteczne powinno być możliwie „transparentne”, tzn.

nie powinno angażować kosztownych zasobów uwagi. Powinna występować pewna „intuicyjność”

Wskaźnik dostępności przeznaczenia

Dr hab. Maciej Błaszczak (UAM) – kognitywista

Iloczyn współczynnika łatwości opanowania narzędzie (K) i stosunku funkcji wykorzystywanych przez użytkownika do ilości funkcji dostępnych

Narzędzie może być nieużyteczne na dwa sposoby:

brak dostrojenia do kontekstu użycia (niska odczuwalność przestrzeni miejskiej), czyli niski współczynnik funkcji wykorzystanych do funkcji dostępnych,

oraz brak dopasowania do użytkownika (niska racjonalność przestrzeni miejskiej), czyli niski współczynnik łatwości opanowania narzędzia.

Istnieją dwa sposoby podwyższenia wartość WDP: zwiększenie licznika lub obniżenie mianownika.

Jednak badania nad zjawiskiem zmęczenia multifunkcjonalnością (Rust, R., D. Thompson, R. Hamilton:2006 - Nie dodawaj kolejnych funkcji – twój produkt może stać się zbyt skomplikowany! Harvard Business Review Polska) pokazują jakie straty finansowe mogą przynieść produkty, które potrafią za dużo.

Logicznym jest zatem obniżanie mianownika funkcji.

K~1 – intuicyjne; tylko jedna dostępna i wykorzystywana funkcjaWPD 1 – bardzo użyteczne

K~1 – intuicyjne; tylko jedna dostępna i wykorzystywana funkcjaWPD 1 – bardzo użyteczne

K~1 – intuicyjne; Jasna informacja o położeniu ścieżekWPD 1 – bardzo użyteczne

K~1 – intuicyjne, wystarczy spojrzeć w stronę lustra; tylko jedna dostępna i wykorzystywana funkcjaWPD 1 – bardzo użyteczne

K~1 – intuicyjne, na pierwsze spojrzenie jest znane przeznaczenie; tylko jedna dostępna i wykorzystywana funkcjaWPD 1 – bardzo użyteczne

K~1 – intuicyjne; użytkownik po prostu czuje, że „nie chce na to wjechać” Dwie dostępne i wykorzystywane funkcjeWPD 1 – bardzo użyteczne

K~0,8 – intuicyjne, o ile widzimy jak ktoś używa; mnogość funkcji, trudno określić zakres dostępnych funkcji - kreatywnośćWPD 0,5-0,8 – wciąż użyteczne

K~0 – mało intuicyjne, nie wiadomo o co może chodzić z podwójnym komunikatem; Nie wiadomo jaką funkcję ma pełnić ten znak (nie ma takiego w kodeksie drogowym)WPD 0 – nisko użyteczne, nawet bezużyteczne

K~0,4 – mało intuicyjne; nie widać przeznaczenia ścieżekDwie funkcje – korzystamy tylko z jednej z nich, ale nie wiadomo czy prawidłowo

WPD 0,2 – nisko użyteczne

K~0,5 – mało intuicyjne; Rowery jadą dołem, po lewej, czy po prawej jak sugeruje ścieżkaDwie funkcje – żadna nie wykorzystywana ze względu na błędny przekazWPD 0 – nisko użyteczne

Kolaż z rowerów

K~0,1 – mało intuicyjne, nie wiadomo gdzie przyłożyć kartę, jak i gdzie oddać, jakie są opłaty; jedna dostępna funkcja ale mało wykorzystywanaWPD 0,1 – nie użyteczne