Rola PSP w zakresie Rola PSP w zakresie ochrony wód powierzchniowych ochrony wód powierzchniowych

przed skaprzed skażżeniamieniami

Komenda Wojewódzka Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej Państwowej Straży Pożarnej w Gorzowie Wielkopolskimw Gorzowie Wielkopolskim

mł.bryg. Mariusz Przysieckimł.bryg. Mariusz Przysiecki

Seminarium szkoleniowe Gorzów Wielkopolski, 16-17 marca 2010 r.Seminarium szkoleniowe Gorzów Wielkopolski, 16-17 marca 2010 r.

Akty prawneAkty prawneUstawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej

Art1. ust 2. Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy:

1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń;2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;5) nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;8) współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;9) realizacja innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.

Art. 23. ust. 1. W celu rozpoznania zagrożeń, realizacji nadzoru nad przestrzeganiem przepisów

przeciwpożarowych oraz przygotowania do działań ratowniczych, PSP przeprowadza czynności kontrolno – rozpoznawcze oraz ćwiczenia.

Akty prawneAkty prawne

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowejUstawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

Art. 1 Art. 1 Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu

ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

3) prowadzenie działań ratowniczych.

Akty prawneAkty prawne

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska Ustawa z dnia 24 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska

Nadzór nad systemem bezpieczeństwa zakładów zakwalifikowanych do Nadzór nad systemem bezpieczeństwa zakładów zakwalifikowanych do grupy dużego lub zwiększonego ryzyka powstania poważnej awarii grupy dużego lub zwiększonego ryzyka powstania poważnej awarii przemysłowej w zakresie wskazanym szczegółowo w art. 249-269.przemysłowej w zakresie wskazanym szczegółowo w art. 249-269.

Opracowanie zewnętrznych planów operacyjno – ratowniczych.Opracowanie zewnętrznych planów operacyjno – ratowniczych.

Akty wykonawczeAkty wykonawczeRozporządzenie MSWiA w sprawie szczegółowych zasad organizacji Rozporządzenie MSWiA w sprawie szczegółowych zasad organizacji

krajowego systemu ratowniczo - gaśniczegokrajowego systemu ratowniczo - gaśniczego

§10. 1. Organizacja ratownictwa chemicznego obejmuje zespół działań planistyczno-§10. 1. Organizacja ratownictwa chemicznego obejmuje zespół działań planistyczno-organizacyjnych i stosowanie technik ratowniczych niezbędnych do ratowania organizacyjnych i stosowanie technik ratowniczych niezbędnych do ratowania środowiska oraz wszelkich innych czynności podejmowanych w celu ratowania życia i środowiska oraz wszelkich innych czynności podejmowanych w celu ratowania życia i zdrowia ludzi w wyniku likwidacji bezpośrednich zagrożeń stwarzanych przez zdrowia ludzi w wyniku likwidacji bezpośrednich zagrożeń stwarzanych przez toksyczne środki przemysłowe lub inne niebezpieczne materiały chemiczne.toksyczne środki przemysłowe lub inne niebezpieczne materiały chemiczne.

2. Organizacja ratownictwa ekologicznego obejmuje zespół działań planistyczno-2. Organizacja ratownictwa ekologicznego obejmuje zespół działań planistyczno-organizacyjnych i stosowanie technicznych zabezpieczeń niezbędnych do ratowania organizacyjnych i stosowanie technicznych zabezpieczeń niezbędnych do ratowania środowiska oraz stosowania środków neutralizujących ograniczających lub środowiska oraz stosowania środków neutralizujących ograniczających lub eliminujących powstałe skażenie.eliminujących powstałe skażenie.

3. Organizacja ratownictwa chemicznego i ekologicznego, o której mowa w ust. 1 i 2, obejmuje w 3. Organizacja ratownictwa chemicznego i ekologicznego, o której mowa w ust. 1 i 2, obejmuje w szczególności:szczególności: 1) rozpoznawanie zagrożeń oraz ocenę i prognozowanie ich rozwoju oraz skutków dla ludzi i 1) rozpoznawanie zagrożeń oraz ocenę i prognozowanie ich rozwoju oraz skutków dla ludzi i środowiska,środowiska, 2) analizowanie powstałych awarii oraz katastrof chemicznych i ekologicznych,2) analizowanie powstałych awarii oraz katastrof chemicznych i ekologicznych, 3) ratowanie życia ludzi i zwierząt zagrożonych skażeniem substancją niebezpieczną, 3) ratowanie życia ludzi i zwierząt zagrożonych skażeniem substancją niebezpieczną, 4) identyfikację substancji stwarzającej zagrożenie w czasie powstałego zdarzenia,4) identyfikację substancji stwarzającej zagrożenie w czasie powstałego zdarzenia, 5) prognozowanie rozwoju skażenia środowiska i ocenę rozmiarów zagrożenia oraz zmian 5) prognozowanie rozwoju skażenia środowiska i ocenę rozmiarów zagrożenia oraz zmian wielkości strefy zagrożenia dla ludności,wielkości strefy zagrożenia dla ludności, 6) dostosowanie sprzętu oraz technik ratowniczych do miejsca zdarzenia i rodzaju substancji 6) dostosowanie sprzętu oraz technik ratowniczych do miejsca zdarzenia i rodzaju substancji stwarzającej zagrożenie,stwarzającej zagrożenie, 7) przepompowywanie i przemieszczanie substancji niebezpiecznej do nowych lub 7) przepompowywanie i przemieszczanie substancji niebezpiecznej do nowych lub zastępczych zbiornikówzastępczych zbiorników 8) obwałowywanie lub uszczelnianie miejsc wycieku substancji niebezpiecznej,8) obwałowywanie lub uszczelnianie miejsc wycieku substancji niebezpiecznej, 9) ograniczanie parowania substancji niebezpiecznej,9) ograniczanie parowania substancji niebezpiecznej, 10) zatrzymanie emisji toksycznych środków przemysłowych,10) zatrzymanie emisji toksycznych środków przemysłowych, 11) stawianie kurtyn wodnych,11) stawianie kurtyn wodnych, 12) neutralizację substancji niebezpiecznej substancjami chemicznymi,12) neutralizację substancji niebezpiecznej substancjami chemicznymi, 13) związywanie substancji niebezpiecznej sorbentami,13) związywanie substancji niebezpiecznej sorbentami, 14) stawianie zapór na ciekach lub obszarach wodnych zagrożonych skutkami rozlania 14) stawianie zapór na ciekach lub obszarach wodnych zagrożonych skutkami rozlania substancji toksycznych hydrofobowych,substancji toksycznych hydrofobowych, 15) zbieranie substancji niebezpiecznej z powierzchni wody lub gleby. 15) zbieranie substancji niebezpiecznej z powierzchni wody lub gleby.

PorozumieniaPorozumienia

Porozumienie zawarte pomiędzy:Porozumienie zawarte pomiędzy:

Lubuskim Komendantem Wojewódzkim PSPLubuskim Komendantem Wojewódzkim PSP a a Lubuskim Lubuskim Wojewódzki Inspektorem Ochrony ŚrodowiskaWojewódzki Inspektorem Ochrony Środowiska

Prowadzenie wspólnych czynności kontrolno rozpoznawczych oraz Prowadzenie wspólnych czynności kontrolno rozpoznawczych oraz przekazywanie informacji o stwierdzonych nieprawidłowościach będących przekazywanie informacji o stwierdzonych nieprawidłowościach będących w zakresie kompetencji drugiej strony. w zakresie kompetencji drugiej strony.

Lubuskim Komendantem Wojewódzkim PSP a Lubuskim Lubuskim Komendantem Wojewódzkim PSP a Lubuskim Wojewódzkim Inspektorem Transportu DrogowegoWojewódzkim Inspektorem Transportu Drogowego

Prowadzenie wspólnych kontroli w z kresie przewozu towarów Prowadzenie wspólnych kontroli w z kresie przewozu towarów niebezpiecznych.niebezpiecznych.

Zasady współpracy w zakresie Zasady współpracy w zakresie transgranicznego zanieczyszczenia wód transgranicznego zanieczyszczenia wód

pomiędzy Polską i Niemcamipomiędzy Polską i Niemcami

Umowa zawarta między Republiką Federalną Niemiec a Rzeczpospolitą Umowa zawarta między Republiką Federalną Niemiec a Rzeczpospolitą Polską z dnia 10 kwietnia 1997 roku o wzajemnej pomocy podczas Polską z dnia 10 kwietnia 1997 roku o wzajemnej pomocy podczas katastrof, klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadkówkatastrof, klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków

Porozumienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Porozumienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej i Ministra Spraw Wewnętrznych Meklemburgi Rzeczypospolitej Polskiej i Ministra Spraw Wewnętrznych Meklemburgi Pomorza Przedniego, Brandenburgi i Saksonii o wzajemnej pomocy Pomorza Przedniego, Brandenburgi i Saksonii o wzajemnej pomocy podczas katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków, podczas katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków, podpisane w Słubicach 18 lipca 2002 r.podpisane w Słubicach 18 lipca 2002 r.

Porozumienie między Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej Porozumienie między Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej a Zarządem Federalnym Służby Ratownictwa Technicznego zawarte w a Zarządem Federalnym Służby Ratownictwa Technicznego zawarte w Warszawie 20 sierpnia 1998 r.Warszawie 20 sierpnia 1998 r.

Kompetencje i działania PSPKompetencje i działania PSP

1)1) Działania prewencyjne - rozpoznanie Działania prewencyjne - rozpoznanie potencjalnych źródeł zanieczyszczeń potencjalnych źródeł zanieczyszczeń

2)2) Działania operacyjne - zespół Działania operacyjne - zespół przedsięwzięć odpowiedni do rodzaju i przedsięwzięć odpowiedni do rodzaju i charakteru zaistniałego zdarzeniacharakteru zaistniałego zdarzenia

Rozpoznanie potencjalnych Rozpoznanie potencjalnych źródeł zanieczyszczeńźródeł zanieczyszczeń

Zakłady Seveso II oraz inne zakłady Zakłady Seveso II oraz inne zakłady wykorzystujące TŚP, w tym miejsca wydobycia wykorzystujące TŚP, w tym miejsca wydobycia kopalin,kopalin,

Szlaki żeglugi śródlądowej,Szlaki żeglugi śródlądowej, Rurociągi zlokalizowane w obrębie cieków,Rurociągi zlokalizowane w obrębie cieków, Przeprawy przez rzeki,Przeprawy przez rzeki, Tereny zurbanizowane i trasy komunikacyjne Tereny zurbanizowane i trasy komunikacyjne

zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie rzek,rzek,

etc.etc.

W obrębie jednostek administracyjnych zlokalizowanych nad rzekami wyróżnić należy Nową Sól i Cigacice, na terenie których występują zakłady dużego i zwiększonego ryzyka powstania poważnej awarii.

Formalina 250 tonFormalina 250 ton

Produkty ropopochodne Produkty ropopochodne

5000 ton5000 ton

Wykrycie incydentuWykrycie incydentu

1) Czynnik ludzki1) Czynnik ludzki a) widoczne oznakia) widoczne oznaki

Ślady substancji na powierzchni rzekŚlady substancji na powierzchni rzek Martwa flora lub faunaMartwa flora lub fauna Zbyt rozwinięta flora lub faunaZbyt rozwinięta flora lub fauna

b) ślady zapachoweb) ślady zapachowe c) świadek naoczny zdarzenia niosącego c) świadek naoczny zdarzenia niosącego

niebezpieczeństwo skażenia wódniebezpieczeństwo skażenia wód

2) Środki techniczne2) Środki techniczne

Fazy działań PSP podczasFazy działań PSP podczas ratownictwa ekologicznego ratownictwa ekologicznego

Realizacja działań związanych z ratownictwem Realizacja działań związanych z ratownictwem ekologicznym na wodach śródlądowych wiąże się z ekologicznym na wodach śródlądowych wiąże się z koniecznością użycia dużej ilości specjalistycznego koniecznością użycia dużej ilości specjalistycznego sprzętu, który umożliwi podjęcie optymalnych sprzętu, który umożliwi podjęcie optymalnych działań. działań.

Wyróżnia się następujące fazy działań:Wyróżnia się następujące fazy działań: Faza IFaza I – ograniczenie wielkości rozlewu. – ograniczenie wielkości rozlewu. Faza IIFaza II – usuwanie oleju z powierzchni wody. – usuwanie oleju z powierzchni wody.

Fazy działań PSP podczasFazy działań PSP podczas ratownictwa ekologicznego ratownictwa ekologicznego

Faza IIIFaza III – gromadzenie mieszaniny wodno – gromadzenie mieszaniny wodno olejowej.olejowej.

Faza IVFaza IV – doczyszczanie powierzchni wody. – doczyszczanie powierzchni wody. Faza VFaza V – obróbka zebranej mieszaniny wodno – obróbka zebranej mieszaniny wodno

olejowej.olejowej.

Sprzęt specjalistyczny Sprzęt specjalistyczny w ratownictwie ekologicznymw ratownictwie ekologicznym

Do sprzętu specjalistycznego w ratownictwie Do sprzętu specjalistycznego w ratownictwie ekologicznym zaliczamy:ekologicznym zaliczamy:

Zapory olejoweZapory olejowe Zbieracze olejoweZbieracze olejowe Pompy i inne urządzenia wspomagające Pompy i inne urządzenia wspomagające Separatory Separatory

Rozmieszczenie Komend Państwowej Straży Pożarnej na terenie woj. Lubuskiego

1. Komenda Wojewódzka PSP w Gorzowie Wlkp.2. Komenda Miejska PSP w Gorzowie Wielkopolskim i Zielonej Górze3. Komendy Powiatowe PSP (10): Krosno Odrzańskie Międzyrzecz Nowa Sól Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Świebodzin Wschowa Żagań Żary

Krajowy System Ratowniczo – GaśniczyKrajowy System Ratowniczo – Gaśniczya działania na wodach śródlądowych. a działania na wodach śródlądowych.

Możliwości KSRG województwa lubuskiego w tym Możliwości KSRG województwa lubuskiego w tym zakresie.zakresie.

Na terenie województwa lubuskiego KSRG tworzą :Na terenie województwa lubuskiego KSRG tworzą :

Komenda Wojewódzka PSP w Gorzowie Wlkp.,Komenda Wojewódzka PSP w Gorzowie Wlkp., 12 Komend Powiatowych/Miejskich PSP,12 Komend Powiatowych/Miejskich PSP, 19 Jednostek Ratowniczo – Gaśniczych19 Jednostek Ratowniczo – Gaśniczych 106 jednostek ochotniczych straży pożarnych 106 jednostek ochotniczych straży pożarnych

włączonych do systemu.włączonych do systemu.

Ratownictwo ekologiczne prowadzone w Ratownictwo ekologiczne prowadzone w województwie lubuskim w roku 2009 województwie lubuskim w roku 2009

W roku 2009 w województwie lubuskim W roku 2009 w województwie lubuskim zanotowano 13 przypadków zanotowano 13 przypadków zanieczyszczenia wód.zanieczyszczenia wód.

W większości przypadków (12) były to W większości przypadków (12) były to MZ - małe, a tylko w jednym z nich MZ - małe, a tylko w jednym z nich doszło do MZ - średniego.doszło do MZ - średniego.

Ratownictwo ekologiczne prowadzone w Ratownictwo ekologiczne prowadzone w województwie lubuskim w roku 2009 województwie lubuskim w roku 2009

1

5

3

1

1

11

żarski nowosolski zielonogórski międzyrzecki

krośnieński gorzowski żagański

Charakterystyka zdarzeń ze względu na miejsce wystąpienia (powiaty)Charakterystyka zdarzeń ze względu na miejsce wystąpienia (powiaty)- najwięcej zdarzeń miało miejsce w powiecie nowosolskim i - najwięcej zdarzeń miało miejsce w powiecie nowosolskim i

zielonogórskimzielonogórskim

Ratownictwo ekologiczne prowadzone w Ratownictwo ekologiczne prowadzone w województwie lubuskim w roku 2009 województwie lubuskim w roku 2009

Charakterystyka zdarzeń ze względu na miejsce wystąpienia (Charakterystyka zdarzeń ze względu na miejsce wystąpienia (rrzeki/ zeki/ akweny wodne)akweny wodne)

- do zdarzeń najczęściej dochodziło na rzece Odra- do zdarzeń najczęściej dochodziło na rzece Odra

2

3

12

1

1

1

2

Nysa Odra Rudnianka Bóbr

Czarna Struga Obra Warta Sztuczny akwen

Udział sił i środków w likwidacji Udział sił i środków w likwidacji zanieczyszczeńzanieczyszczeń

PSP samochody 97; osoby 301PSP samochody 97; osoby 301 OSP w KSRG samochody 9; osoby 50OSP w KSRG samochody 9; osoby 50 OSP inne samochody 3; osoby 13OSP inne samochody 3; osoby 13

Rodzaj zdarzenia, Rodzaj zdarzenia, działania działania

W większości przypadków do zanieczyszczeń W większości przypadków do zanieczyszczeń dochodziło za sprawą wycieku do rzeki/akwenu dochodziło za sprawą wycieku do rzeki/akwenu substancji ropopochodnej.substancji ropopochodnej.

Działania ratowników polegały przede Działania ratowników polegały przede wszystkim na zabezpieczeniu przed dalszym wszystkim na zabezpieczeniu przed dalszym rozprzestrzenianiem się zanieczyszczenia oraz rozprzestrzenianiem się zanieczyszczenia oraz na jego zebraniu i utylizacji.na jego zebraniu i utylizacji.

Film substancji ropopochodnej na wodzieFilm substancji ropopochodnej na wodzie

Film substancji ropopochodnej na wodzieFilm substancji ropopochodnej na wodzie

Przygotowanie zapór sorbcyjnychPrzygotowanie zapór sorbcyjnych

RozstawienieRozstawienie zapory sorbcyjnej zapory sorbcyjnej

Przygotowanie Przygotowanie i ustawienie i ustawienie

zapory zapory płaszczowejpłaszczowej

ZEBRANIE SUBSTANCJI ROPOPOCHODNEJ I JEJ SEPARACJAZEBRANIE SUBSTANCJI ROPOPOCHODNEJ I JEJ SEPARACJA

ZEBRANIE SUBSTANCJI ROPOPOCHODNEJ I JEJ SEPARACJAZEBRANIE SUBSTANCJI ROPOPOCHODNEJ I JEJ SEPARACJA

PodsumowaniePodsumowaniePropozycje działań i inwestycji PSPPropozycje działań i inwestycji PSP1)1) BieżąceBieżące

a) utrzymanie stałej gotowości grup specjalistycznych,a) utrzymanie stałej gotowości grup specjalistycznych,b) prowadzenie ćwiczeń i manewrów.b) prowadzenie ćwiczeń i manewrów.

2) Krótkoterminowe2) Krótkoterminowea) wydzielanie kanału łączności bezprzewodowej dla służb ratowniczych a) wydzielanie kanału łączności bezprzewodowej dla służb ratowniczych oraz zapewnienie sprzętu do jego obsługi,oraz zapewnienie sprzętu do jego obsługi,b) określenie normatywu umundurowania i wyposażenia ratowników grup b) określenie normatywu umundurowania i wyposażenia ratowników grup specjalistycznych.specjalistycznych.

3) Średnioterminowe3) Średnioterminowea) identyfikacja wykazu potencjalnych miejsc emisji skażeń wody na a) identyfikacja wykazu potencjalnych miejsc emisji skażeń wody na terenie województwa,terenie województwa,b) wypracowanie skutecznego systemu utylizacji materiałów poakcyjnych b) wypracowanie skutecznego systemu utylizacji materiałów poakcyjnych (ropopochodnych i pozostałych).(ropopochodnych i pozostałych).

4) Długoterminowe4) Długoterminowea) budowa nowych miejsc stałych punktów sprawiana zapór,a) budowa nowych miejsc stałych punktów sprawiana zapór,b) inwentaryzacja punktów poboru wody i ich zabezpieczenieb) inwentaryzacja punktów poboru wody i ich zabezpieczeniec) zakup łodzic) zakup łodzi

Dziękuję za uwagę . . .Dziękuję za uwagę . . .