RODO – rewolucja w ochronie danych osobowych...NR 6 czeRwiec XXVii (2018) BiULeTYN wOJSKOweJ izBY...

NR 6czeRwiecXXVii (2018)

BiULeTYN wOJSKOweJ izBY LeKARSKieJ

ISSN 1230-493x nakład 3900 egz.Egzemplarz bezpłatny

RODO – rewolucja w ochronie danych osobowychDum Spiro Spero 2018SOFMed Poland 2018Veni, vidi, vinumCzy mózg się naprawia, kiedy pacjent chudnie?

Prezes Rady Lekarskiej WIL VIII kadencji:Artur Płachta

Skład Rady Lekarskiej WIL VIII kadencji:1. Stefan Antosiewicz2. JarosławBukwald3. MarianDójczyński4. PiotrDzięgielewski5. EugeniuszDziuk6. MariuszGoniewicz7. PiotrJamrozik8. KazimierzJanicki9. GrzegorzKade10. KrzysztofKopociński11. KonradMaćkowiak12. MarzenaMokwa-Krupowies(lek.dent.)13. ZbigniewPlewa14. AndrzejProbucki15. PiotrRapiejko16. ArturRydzyk17. JanSapieżko18.PiotrSokół(lek.dent.)19. JerzyStaszczyk20. ZbigniewTeter21. RomanTheus22. JanuszWasilewski23. JacekWoszczyk(lek.dent.)24. ZarębaZbigniew25. StanisławŻmuda(lek.dent.)

Skład Prezydium RL WIL VIII kadencji:1. Artur Płachta – prezes 2. MarzenaMokwa-Krupowies –wiceprezes (lek.

dent.)3. EugeniuszDziuk–wiceprezes4. MariuszGoniewicz–wiceprezes5. Stefan Antosiewicz – wiceprezes 6. PiotrJamrozik–sekretarz7. JacekWoszczyk–zastępcasekretarza8. PiotrDzięgielewski–skarbnik9. ZbigniewTeter–członekPrezydium10. KonradMaćkowiak–członekPrezydium

Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej WIL VIII kadencji:

Jan Błaszczyk

Zastępcy Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej WIL VIII kadencji:

1. RemigiuszBudziłło(lek.dent.)2. AndrzejChciałowski

3. AndrzejGrabowski4. DanielObara5. AdamPoliwczak6. WojciechRadwański(lek.dent.)7. GrzegorzRozumek8. SławomirSapieżko9. DariuszSerwin10. RobertSokołowski11. BeataToczewska(lek.dent.)

Członkowie Sądu Lekarskiego WIL VIII kadencji:1. Jerzy Aleksandrowicz(przewodniczący)2. WłodzimierzAleksandrowicz3. PiotrBiałokozowicz4. ArturBobruk5. KrzysztofChomiczewski6. WalentyChudzicki7. PiotrDrybański8. MirosławDziekiewicz9. AndrzejDzik10. RadosławFormuszewicz11. CezaryFryca(lek.dent.)12. AndrzejGałecki13. AdamGrobelny(lek.dent.)14. KarolHilmantel15. SabinaJakubiec-Norton(lek.dent.)16. DariuszJanicki17. MaciejJanuchta18. RyszardJarczewski19. ZbigniewKaczorowski20. RyszardKrystek21. MarekKulej22. CzesławMuczyński23. SławomirPowierża24. AndrzejStępień25. MarekSzymański

Członkowie Komisji Rewizyjnej WIL VIII kadencji:1. Krzysztof Hałasa–przewodniczący2. LeszekHaus3. MariuszKiszka4. RobertKozłowski5. DariuszMyśliński(lek.dent.) Członkowie Komisji Wyborczej WIL VIII kadencji:1. MagdalenaBiernacka2. LesławKolarz3. MarzenaMokwa-Krupowies(lek.dent.)4. Roman Theus –przewodniczący5. MaciejZakrzewski

cd. III okładka »

Osoby funkcyjne Wojskowej Izby Lekarskiej w VIII kadencji

Szpalta Prezesa

„Skalpel”6/2018 1

Kwiecień – plecień…Skończył się pierwszy majo-

wy tydzień przeplatany świętami, finiszują wybory izbowe, zaczy-nają się przygotowania do zmian. Z ciekawostek wyborczych powiem o wyborze w Okręgowej Izbie Lekar-skiej w Warszawie – wygrał lekarz rezydent, jedna z głównych postaci Porozumienia Rezydentów, ale to nie koniec… zgłoszono protest wyborczy i Naczelny Sąd Lekarski nakazał powtórzenie wyborów w części, co z tego wyniknie? Czas pokaże…

Pierwsze posiedzenie połączo-nych sił starej i nowej Rady Naczelnej obfitowało w wiele towarzyskich roz-dań, wzajemnych gratulacji, podzię-kowań i życzeń sukcesów na nowej drodze życia.

A tymczasem praca w Naczelnej Izbie Lekarskiej toczy się w formie wyczekującej; wiadomo, że musi się toczyć ale nie wiadomo jeszcze, kto i jak ją pociągnie w nowej kadencji. Rozstrzygnięcie nastąpi na Krajowym Zjeździe Lekarzy zaplanowanym na 25-26 maja. Komu z naszych uda się zasiąść na najwyższej półce, czas pokaże. Delegatów mamy dziesięciu, co przy ogólnej liczbie 464 mandatów (lekarze plus dentyści) daje pewien punkt widzenia na nasze możliwości. Na pewno zawalczymy o tyle, ile się uda, a Wy trzymajcie kciuki, żeby nie było o nas bez nas. W naszej izbie wszystkie funkcje zostały przegłoso-wane i już nie ma tajemnic a wyniki publikujemy w „Skalpelu” i na naszej stronie internetowej. Na 12-13 maja zapowiedziano pierwsze posiedzenie Okręgowego Sądu Lekarskiego WIL, które wyłoni swoje własne struktury, a otworzy je sam Prezes WIL.

Ze spraw ogólnych chciałbym zwrócić uwagę na sytuację epide-

miologiczną u naszych sąsiadów, tak Czechów jak i Ukraińców, gdzie odra zaistniała naprawdę, zmuszając władze w Pradze o wsparcie ze stro-ny wojskowej służby zdrowia. Cieszy natomiast ofensywa przeciw ruchom antyszczepionkowym, prowadzona przez naszego Głównego Inspektora Sanitarnego, najnowsze wyroki TK i SN, a także innych lekarzy w sieci.

Szczególnie mocno powinni-śmy kibicować doktorowi Dawidowi Ciemiędze – pediatrze ze Śląska, który oficjalnie toczy wojnę sądową z ludźmi oskarżającymi go bezpod-stawnie i krzywdząco wypowiedziami w sieci, gdzie wszystko zaczęło się właśnie od szczepień ochronnych. Doktor postanowił także zawalczyć z hochsztaplerami w medycynie i ofi-cjalnie wystąpił przeciw głoszonym przez nich opiniom i pseudonauko-wym wywodom.

Zaczekajmy więc spokojnie na rozwój wydarzeń, mając przed ocza-mi starą maksymę Hipokratesa: „Naturalna siła uzdrawiająca w każ-dym z nas jest największym źródłem dobrego samopoczucia…”

Wasz PrezesArtur PłAChtA

10 maja 2018 r.

Od RedakcjiDrogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy!

Nowa kadencja działalności samorządu to nowy Prezes RL WIL, zmiany w składzie Rady Lekarskiej i innych organach izby. Pisząc po-wyższą „Szpaltę Prezesa”, jeszcze przed pierwszym posiedzeniem Sądu Lekarskiego WIL VIII kaden-cji, Pan Prezes nie wiedział kto zostanie wybrany nowym Prze-wodniczącym SL WIL. Dzisiaj już wiemy, jest nim dr n. med. Jerzy Aleksandrowicz.

Zmiany wszelkiego rodzaju, nie tylko we władzach samorządowych, w większości z nas wywołują miesza-ne uczucia. Z jednej strony – nadziei,

że będzie lepiej (bo zawsze może być lepiej), z drugiej – obaw, czy nie będzie gorzej (bo zawsze może być gorzej, a przecież źle nie było).

We mnie osobiście przeważają te pierwsze – nadzieja oraz cieka-wość „nowego”.

Zmianą spędzającą sen z oczu niejednego przedsiębiorcy, w tym dyrektorów i kierowników placó-wek medycznych oraz lekarzy prowadzących prywatne praktyki, jest Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych – RODO. Arty-kuł na ten temat (otrzymany dzięki uprzejmości Redakcji „Panaceum”, biuletynu OIL w Łodzi, za co bardzo dziękuję) znajduje się na ss. 8-9.

Równie interesujący, chociaż dotyczący zupełnie innej kwestii jest materiał „Czy mózg się naprawia,

kiedy pacjent chudnie?” autorstwa S. Gadzińskiego, w którym przed-stawione są wyniki badań przepro-wadzonych w tym zakresie w WIML (ss. 9-10).

Z lżejszych tematów, polecam tekst P. Michny, smakosza win, pt. (a jakże by inaczej!) „Veni, vidi, vinum”, pierwszy z obiecanego cyklu (s. 25).

Pragnę z radością poinformować Was, że nasz niezawodny „skalpe-lowy” sprawozdawca, felietonista, gawędziarz, poeta W. Kuźma otrzy-mał wyróżnienie w konkursie „Przy-chodzi Wena do lekarza”, w kategorii felieton. Więcej na s. 11.

Życzę miłej lekturEwa KAPuśCIńSKA

sek.red.„Skalpela”18 maja 2018 r.

2 „Skalpel”6/2018

SKALPELWYDAWCA:Wojskowa Izba Lekarskaul.Koszykowa7800-909Warszawatel. (22)6211211 (22)6210493tel.MON: 261/845675 261/845 653tel./faksMON: 261/845580e-mail:[email protected]:PKOBPS.A.,IXO/Warszawa50 1020 1097 0000 7802 0001 6741

Redaktor naczelny:Janusz [email protected] redakcji:Ewa Kapuściń[email protected].(22)6210493w.184

Rada Redakcyjna:ArturPłachtaJerzyAleksandrowiczJanBłaszczykRenataFormicka

Kolegium redakcyjne:EwaKapuścińskaJacekWoszczykMarianDójczyńskiKonradMaćkowiak

Fot. na I i IV okładce: Janusz Wasilewski

Opracowanie graficzne, łamanie: Ewa KapuścińskaDruk:LMPromotiontel.663664440e-mail:[email protected]ład:3900egz.

ISSN 1230-493x

Redakcjazastrzegasobieprawodokonywaniaskrótówizmianredakcyjnychwnadsyłanychtekstach.Redakcjanieponosiodpowiedzialnościzatreśćlistówdoredakcji,ogłoszeńireklam.

nr 6/2018czerwiec

Rok XXVII

Spis treścinr 6/2018

WOJSKOWA IZBA LEKARSKA

PrezesRLWIL: lek.med.ArturPłachtaZastępcyPrezesaRLWIL: płkdrn.med.Stefan Antosiewicz prof.drhab.n.med.EugeniuszDziuk lek.MariuszGoniewicz lek.dent.MarzenaMokwa-KrupowiesSekretarzWIL: lek.med.PiotrJamrozikZastępcaSekretarzaWIL: lek.dent.JacekWoszczykSkarbnikWIL: lek.med.PiotrDzięgielewskiRzecznikOdpowiedzialnościZawodowej: prof.drhab.n.med.JanBłaszczyk

BIuRO WIL

DyrektorBiuraWIL: mgrRenataFormickaSekretariatBiuraWIL: EwaPetaś tel.226211211 tel.226210493w.179

Telefonydoposzczególnychdziałów–22 621 04 93GłównaKsięgowa: mgrDominikaSałapa w.174SekretarzSąduLekarskiego: mgrBogdanSieradzki w.178Rejestrlekarzy: mgrSylwiaLasecka w.186Doskonaleniezawodowe: KarolKociałkowski w.188Praktykiprywatne: mgrPatrycjaWonatowska w.175Składkiczłonkowskie: mgrKatarzynaStankiewicz w.180

GodzinypracybiuraWIL:poniedziałek-piątek:8.00-15.00

Szpalta Prezesa .................................................................................................... 1Od Redakcji ........................................................................................................ 1Posiedzenie Rady Lekarskiej WIL w dniu 13 kwietnia 2018 r. .......................... 3Publikacja wyroku .............................................................................................. 6RODO – rewolucja w ochronie danych osobowych ........................................... 8Czy mózg się naprawia, kiedy pacjent chudnie? ................................................ 9Rok później… .................................................................................................. 10Kim nie zostałem i jak zostałem foniatrą – kalendarium .................................. 12Konferencja medyczna Sił Specjalnych NATO w Dowództwie Komponentu Wojsk Specjalnych – SOFmed Poland 2018..................................................... 13Dum Spiro, Spero 2018 ..................................................................................... 14Zamordowany komendant upamiętniony ......................................................... 18Bolesław Błażejewski (1890-1940) .................................................................. 19Tytus Chałubiński. Lekarz legenda ................................................................... 20100 lat służby neurologicznej i psychiatrycznej w Wojsku Polskim .......................24Veni, vidi, vinum ................................................................................................ 25Pożegnanie Profesora – wspomnienie o prof. Henryku Chmielewskim ........... 26„Wybrane problemy medycyny nurkowej i hiperbarycznej” – recenzja .......... 27


WojskowaIzbaLekarska

Posiedzenie Rady Lekarskiej WIL w dniu 13 kwietnia 2018 r.

Pierwsze posiedzenie VIII ka-dencji Rady LekarskiejWIL

otworzył nowo wybrany prezeskolegaArturPłachtawitającobec-nych członków rady lekarskiej.Szczególnie serdecznie powitałnowych członków RL, apelującjednocześnieoaktywnedziałaniena rzecz samorządu lekarskiego.W posiedzeniu uczestniczyło 24członkówrady,dyrektorBiuraWILRenataFormicka,mecenasAndrzejNiewiadomski, protokólant KarolKociałkowski,orazprzewodniczącySąduKoleżeńskiegoWłodzimierzAleksandrowicz.

Przedstawiając porządek po-siedzenia RL prezes zwrócił siędo członków rady o akceptacjędokonania zmiany w porządkuposiedzeniapolegającejnawcze-śniejszymrozpatrzeniuprzezradęprojektuuchwałyRLWILwsprawieodwieszenia lekarzowi członkowiWILprawawykonywaniazawodu,przed punktemdotyczącympod-jęciauchwaływsprawieustalenia

liczbyczłonkówprezydiumRLWIL.Program porządku obrad wrazzdokonanązmianązostałprzyjętyjednogłośnie.

W punkcie dotyczącym spra-wozdaniaPrezesaRadyLekarskiejWILzdziałalnościodczasuZjazduSprawozdawczoWyborczegoLe-karzyWIL, prezes poinformowało uczestniczeniuwraz z pocztemsztandarowymWILw uroczysto-ściach pogrzebowych zmarłegoczłonkaWILprof.drhab.n.med.HenrykaChmielewskiego.Wszyst-kichzaskoczyłataniespodziewanasmutna wiadomość, zważywszyżeprofesormiałbyćgościemho-norowympierwszegoposiedzeniaRLWILVIIIkadencji.Prezes jakoobserwatoruczestniczyłwZjeździeLekarzyOILwWarszawie.Wwy-niku przeprowadzonychwyborówsamorząd lekarskiOILwWarsza-wiezostałgruntowniewymieniony.Prezes jako gość honorowy brałudział wmiędzynarodowej kon-ferencji „Współczesnamedycyna

polawalki”.WILbyłajednymzpa-tronów tej imprezy.

Przedkolejnympunktemobradomożliwośćwystąpienia poprosiłustępującyprezesWILkmdrdrn.med.JanSapieżko,celemzłożeniapodziękowań iwręczeniaokolicz-nościowychadresówPaniDyrektorWIL jak iwszystkimpracownikomBiuraWILzapracęwczasiekiedypełniłfunkcjęPrezesa.Profesjona-lizm,zaangażowanie,serdeczność,wyrozumiałość i wszechstronnapomocudzielana lekarzomprzezpracownikówbiura, zdaniempre-zesa JanaSapieżki zasługuje nanajwyższeuznanie.

ProjektuchwałyRLWILodwie-szającej lekarzowi,członkowiWILprawowykonywaniazawoduprzed-stawił kol.ArturPłachtaprzewod-niczącyKomisjiOrzekającejWILpowołanejwdniu 6maja 2016 r.wprzedmiocieocenyzdolnościwy-konywaniazawodulekarzaczłonkaWIL.W przedmiotowej sprawieRLWIL na podstawie orzeczeniaKomisjiOrzekającejWIL zdnia3listopada2016 r.podjęłauchwałęzawieszającąlekarzowiprawowy-konywaniazawoduzjednoczesnymnakazemwdrożeniapostępowaniaterapeutycznego.

Z uwagi na spełnienie przezlekarzapostawionych zaleceń jaki wniesione odwołanie od nieko-rzystnejdecyzji,KomisjaOrzekają-caWILpoprzeprowadzonympostę-powaniuodwoławczymstwierdziła,żezaistniałyokolicznościuzasad-niającepodjęcieuchwaływsprawieodwieszenia lekarzowi, członkowiWIL zakazuwykonywania zawo-du.PrzedstawionauchwałazostałprzyjętaprzezRLWILjednogłośnie.(uchwałanr9/18/VIII).

Następnypunktposiedzeniado-tyczyłpodjęciauchwaływsprawieustalenia liczby członkówPrezy-diumRLWILnaokresVIIIkadencji.

Prezes WIL VII kadencji kmdr dr n. med. Jan Sapieżko podziękował Pani Dyrektor WIL oraz wszystkim pracownikom Biura WIL za współpracę

fot.

And

rzej

PR

OB

uC

KI


PosiedzenieRLWIL

Przyjętoiprzegłosowanoliczbę10członkówPrezydiumRL (uchwałanr 1/18/VIII).

Po ustaleniu liczby członkówPrezydiumRL,KomisjaWyborczaWILw składzie: przewodniczącykol.RomanTheus, członkowie –kol.MarzenaMokwa-Krupowies,kol.MaciejZakrzewski,popowoła-niukomisjimandatowejwskładzie:kol. JerzyStaszczyk, kol.KonradMaćkowiakorazkomisjiskrutacyj-nejwskładzie:kol.PiotrRapiejko,kol.ZbigniewPlewa,kol.GrzegorzKadeprzystąpiładoprzeprowadza-niawyborównafunkcjewRadzieLekarskiejWILVIIIkadencji.

Kandydatów na stanowiskawiceprezesów,sekretarzaRLWIL,zastępcę sekretarzaRLWILorazskarbnika,zktórymichciałbywspół-pracować,przedstawiłprezesWIL,poprzeprowadzonychznimiwcze-śniejrozmowachiwstępnychusta-leniach.Pozostalikandydacizgło-szeni zostali przez członkówRL.Oilewodniesieniudokandydatówzaproponowanychprzezprezesa,doichwyłonieniawystarczyłajed-naturagłosowań,towprzypadkupozostałychkandydatówpotrzebnebyłokilkagłosowań.

Wwynikuwyborówfunkcjewi-ceprezesówWILpełnić będą kol.Eugeniusz Dziuk i kol.Marzena Mokwa-Kuropowies, sekretarzaWIL–kol.Piotr Jamrozik,zastępcysekretarzaWIL–kol.Jacek Wosz-czyk,kol.Mariusz Goniewiczikol.Stefan Antosiewicz,skarbnika–kol.Piotr Dzięgielewski, a członkówprezydiumkol.Zbigniew Teter ikol.Konrad Maćkowiak.

Kolejny punkt posiedzeniaprzedstawiony przezPrezesaRLWIL dotyczył podjęcia uchwaływsprawiepowołaniakomisjiproble-mowychWILnaokresVIIIkadencji,a także powołania wskazanychprzez prezesa kandydatów naprzewodniczącychkomisji,zlecającimprzygotowaniaprojektówuchwałdotyczącychichfunkcjonowania.

W ramach tego punktu po-siedzenia powołano 12 komisji

problemowychWIL na okresVIIIkadencji (uchwała nr 2/18/VIII).Głosowanie zgłoszonych kandy-daturnaprzewodniczącychkomisjiproblemowychodbędzie się pod-czas kolejnego posiedzenia rady.Zgłoszeni kandydaci naprzewod-niczącychkomisji:KomisjiOrgani-zacyjno-Legislacyjnej–kol.Konrad Maćkowiak, Komisji ds.RejestruLekarzy,wydawaniaPWZipraktyklekarskich–kol.Zbigniew Zaręba,Komisji ds. Kształcenia i Dosko-nalenia Zawodowego LekarzyiLekarzyDentystów–kol.Stefan Antosiewicz, Komisji ds. opinio-wania kandydatówna stanowiskakierowniczewsłużbiezdrowia–kol.Piotr Jamrozik, Komisji.Stomato-logiczna – kol. Jacek Woszczyk,KomisjiBudżetowej–kol.Zbigniew Teter,KomisjiBioetycznej–kol.Eu-geniusz Dziuk, KomisjiEtyki–kol.Grzegorz Kade,KomisjiHistorycz-nej–kol.Kazimierz Janicki,Komisjids.Kultury,SportuiRekreacji–kol. Krzysztof Kawecki, Komisji ds.Emerytów i Rencistów oraz Spraw Socjalnych–kol.Marian Dójczyński,Komisjids.MłodychLekarzy–kol.Jarosław Bukwald.

Kolejnopodjęte uchwały doty-czyływyboru:● mediatoraRLWILwVIIIkaden-

cji–funkcjętęzgodziłsiępełnić

prof.drhab.n.med.Eugeniusz Dziuk(uchwałanr6/18/VIII),

● rzecznika prasowegoRLWILVIII kadencji – funkcję powie-rzono kol.Grzegorzowi Kade(uchwałanr5/18/VIII).Podjętotakżeuchwaływspra-

wie:– upoważnienia dyrektora biura

WIL i głównej księgowej dowykonania bieżącej obsługifinansowejWILw czasie VIIIkadencji(uchwałanr4/18/VIII),

– wynagrodzeniaPrezesaRLWIL(uchwałanr7/18/VIII).Procedowanieuchwałdotyczą-

cychspraw:wytypowaniakandyda-tówWILdoposzczególnychkomisjiwNRL, zasad i trybuwydawaniabiuletynuWIL,powołaniaredaktoranaczelnegobiuletynuWIL„Skalpel”wVIIIkadencjiprzełożononakolej-neposiedzenieRLWILwdniu18maja 2018 r.

Punkt dotyczący podjęciauchwał i decyzjiw sprawiedoko-naniawpisówdo rejestrupraktyk,skreśleń i zmiany dresu praktykprzedstawił kol. ZbigniewZaręba,występując o podjęcie przezRL25uchwałodokonaniewpisówdorejestru indywidualnych praktyklekarskichiindywidualnychpraktykspecjalistycznychoraz 29uchwało skreśleniu z rejestru indywidu-

fot.

Janu

sz W

ASI

LEW

SKI


WojskowaIzbaLekarska

alnych praktyk lekarskich i indy-widualnych praktyk specjalistycz-nych.RLzaakceptowałatewnioskiipodjęłastosowaneuchwały(odnr25/18/VIIIdonr73/18/VIII).

Wnioskiowytypowanieprzed-stawicieli WIL do komisji kon-kursowych przedstawił kol. PiotrJamrozik:– na stanowisko Zastępcy Dy-

rektorads.LecznictwaSPZOZMSWwKoszalinie;

– na stanowisko PielęgniarkiOddziałowejwKlinicznymOd-dzialeUrologicznym4WSzKzPSPZOZweWrocławiu;

– na stanowiska PielęgniarkiOddziałowejOddziałuUrologiiorazPielęgniarkiOddziałowejOddziałuNeurologiizUdaramiw 7 Szpitalu MarynarkiWo-jennej z Przychodnią SPZOZwGdańsku.Do komisji konkursowychRL,

po uprzednim uzgodnieniu,wyty-powałakol.lekarzyczłonkówWIL:w kolejności zgłoszonych wnio-sków: kol. Krzysztof Pawłowski,kol.WitoldPaczosa,kol.StanisławChabielski.

Sprawyzwiązaniezkształceniemidoskonaleniemzawodowymlekarzyprzedstawiłkol.StefanAntosiewicz.Radarozpatrzyła9wnioskówipodję-łastosowneuchwaływsprawiezwro-tukosztówlekarzomzaichuczestnic-twowkongresach,zjazdach,kursachdoskonalących(uchwałyodnr16/18/VIIIdonr24/18/VIII).

Kol. S.Antosiewicz wystąpiłtakże o rozpatrzenie wnioskównadesłanychprzez:DyrektoraWIMi Kierownika (CKPDZiSM)WIMo zaakceptowanie przez RadęLekarskąWILliczbypunktówedu-kacyjnych proponowanych przezKomisjęKształceniaiDoskonaleniaZawodowegoWIL na podstawiewniosków tych podmiotów doty-czącychprzeprowadzeniaszkoleńikursówdoskonalącychpt:a) „Wczesne wykrywanie reuma-

toidalnego zapalenia stawów”,który przeprowadzony zosta-niewdniach:19-20maja,9-10

czerwcai23-24czerwca2018r.wWojskowymInstytucieMedycz-nymwWarszawie–pkt.16;

b) „Pre-hospital trauma Course”,który przeprowadzony zostałwdniach9-10kwietnia2018 r.wCKPDZiSMWIM–pkt.12;

c) „hospital trauma Basic Co-urse”, który przeprowadzonyzostałwdniach26-27kwietnia2018 r. w CKPDZiSMWIMwWarszawie–pkt.12;

d) „hospital trauma Advanced Course”,któryprzeprowadzo-ny zostanie w dniach 17-18maja2018r.wCKPDZiSMWIM–pkt.12;

e) „terapia cukrzycowego obrzęku plamki w praktyce klinicznej”, który przepro-wadzone został 20 kwietnia2018 r. w CKPDZiSMWIMwWarszawie–pkt.5;

f) „Radioterapia chorych na raka przewodu pokarmowego i płuca”,któryprzeprowadzonybędzie w dniach 10-12maja2018 r. w CKPDZiSMWIMwWarszawie–pkt.17.Powyższewnioski jak ipropo-

nowanepunktyedukacyjne,RLpoich rozpatrzeniu zaakceptowałapozytywnie.

KolejnoRLprzystąpiładorozpa-trzeniawnioskuDziekanaWydziałuWojskowo-LekarskiegoUMwŁodziprof.dr.hab.n.med.JurkaOlszew-skiegoopodjęciedecyzjidotyczą-cejdofinansowaniawkwocieokoło15000złkursuprzygotowawcze-go do LEPw roku akademickim2017/2018 dla 195 absolwentów

zWydziałuWojskowo-LekarskiegoUMwŁodzi,wtym69absolwentówwmundurach.Zuwagi na różno-rodność opinii członkówRL niepodjętowprzedmiotowej sprawiedecyzji co do finansowania kursuprzygotowawczego.Rozpatrzenietej sprawy przełożono na kolejneposiedzenie.

Wpunkcie„sprawyfinansowe”RLpodjęłauchwałydotycząceprzy-znaniawsparciafinansowego:– FundacjiValetudinaria(uchwała

nr 15/18/VIII);– dofinansowaniaudziałulekarza

członkaWIL w XXI Mistrzo-stwachPolski LekarzywNar-ciarstwieAlpejskim(uchwałanr14/18/VIII);

– zwrotu zarobków utraconychlekarzowi członkowi RLWIL(uchwałanr13/18/VIII);

– dofinansowanie kwartalnika„LekarzWojskowy”(uchwałanr12/18/VIII);

– umorzeniespłatyskładkiczłon-kowskiej lekarzowi członkowiWIL zaokres zawieszeniamuprawa wykonywania zawodu(uchwałanr11/18/VIII);

– zapomoginapokryciekosztówleczenia lekarza członkaWIL(uchwałanr10/18/VIII).Powyczerpaniupunktusprawy

różneiwolnewnioskiPrezesWILArturPłachta dziękując członkomRLzaaktywneuczestnictwoorazsprawne przeprowadzeniewybo-rówzamknąłpierwszeposiedzenieRLVIIIkadencji.

J. W.

Propozycja współpracy

N.Z.O.Z. „Pro-Med.” W Piotrkowie Kujawskim zatrudni lek. med. z możliwością realizowania specjalizacji z medycyny rodzinnej (rezydenckie lub inne).

Gwarantuję zakwaterowanie (apartament) oraz możliwość dodatkowych zarobków.

Szczegółydouzgodnieniawsiedzibiedyrekcji.Kontakt:tel.48607597507,e-mail:[email protected]

DYREKTORmgrinż.Jakub PRZyByłA


Sygn.aktNSLRep.166/0WU/17

ORZECZENIEdnia13października2017r.NACZELNYSĄDLEKARSKI:Przewodniczący: drhab.n.med.JanuszBursaCzłonkowie: drn.med.JacekKocot lek.JerzyNosarzewski lek.LeszekOrliński lek.PiotrWinciunasProtokolant: AgnieszkaWielgus

wobecnościNaczelnegoRzecznikaOdpowiedzialnościZawodowejlek.GrzegorzaWronyorazZastępcyNaczelnegoRzecznikaOdpowiedzialnościZawodowejlek.TeresyBieńko

porozpoznaniudnia13października2017r.sprawy:lek.Wojciecha Jaska nrpwz:7714358obwinionego za to, że: wdniu18grudnia2013r.wPrzychodniLekarskiejWATSPZOZul.Kartezjusza2wWarszawiewykonałzabiegoperacyjny

upacjenta;bezuzyskaniajegozgodynapiśmie,którąuzupełnionodopieropooperacji,tj.popełnienieprzewinieniazawodo-wegozart.15KodeksuEtykiLekarskiejwzbieguzart.34ust.1ustawyozawodachlekarzailekarzadentysty;

zpowoduodwołaniawniesionegoprzezobrońcęobwinionegoodorzeczeniaSąduLekarskiegoWojskowejIzbyLekarskiejzdnia08maja2017r.,sygn.aktSL-11/Wu/2016

zmieniazaskarżoneorzeczenieSąduIinstancjiuniewinniaobwinionegolekarzaodzarzutuopisanegowczęściwstępnejorzeczenia.

KosztamipostępowaniaobciążaSkarbPaństwa.Członkowie: Przewodniczący

drn.med.JacekKocot drhab.n.med.JanuszBursalek.JerzyNosarzewskilek.LeszekOrlińskilek.PiotrWinciunas

NSLRep.166/0WU117

Uzasadnienie

SądLekarskiWojskowejIzbyLekarskiejwWarszawie(dalejSLWIL)rozpoznałwpierwszejinstancjisprawęobwinionegolek.WojciechaJaska(nrPWZ:7714358).Orzeczeniemzdnia8maja2017r.(sygn.aktSL-11/Wu/2016)SLWIL:– uznałobwinionegozawinnegopopełnieniaczynu,polegającegonatym,iżobwinionywdniu18grudnia2013r.wPrzy-

chodniLekarskiejWATSPZOZ,przyul.Kartezjusza2wWarszawiewykonałzabiegoperacyjnyupacjentap.…,bezuzyskaniajegozgodynapiśmie,którąuzupełnionodopieropooperacji;tj.przewinieniazawodowego,stanowiącegonaruszenieart.15KodeksuEtykiLekarskiejwzbieguzart.34ust.1ustawyozawodachlekarzailekarzadentystyizatonapodstawieart.83ust.1pkt2ustawyzdnia2grudnia2009r.oizbachlekarskichwymierzyłmukaręnagany;

– uniewinniłobwinionegoodpopełnieniaczynu,polegającegonatym,żeobwinionywdniu18grudnia2013r.wPrzychodniLekarskiejWATSPZOZ,przyul.Kartezjusza2wWarszawie,przeprowadzającupacjentap.…zabiegusunięciazmianynowotworowejlewejmałżowinyusznej,miałniedołożyćnależytejstarannościwtrakciezabieguwtensposób,żeutrzy-mywałchoregowtrakcieoperacjiwpozycjiwymuszonej,coskutkowałouszkodzeniemsploturamiennego,nadtomiałniezapewnićchoremuciągłościleczeniaszpitalnegopozabiegu,wskutekczegochoryzmuszonybyłszukaćpomocywinnymośrodkuklinicznym;comiałostanowićnaruszenieart.8iart.20KodeksuEtykiLekarskiejwzbieguzart.4ustawyozawodachlekarzailekarzadentysty;

– napodstawieart.89ust.4ustawyoizbachlekarskichobciążyłobwinionegokosztamipostępowaniawsprawienarzeczWojskowejIzbyLekarskiejwWarszawie.OdpowyższegoorzeczeniaSLWIL,pismemzdnia22sierpnia2017r.odwołaniedoNaczelnegoSąduLekarskiego

złożyładwokatJacekNieszpaur,obrońcaobwinionegolek.WojciechaJaska,zaskarżającrozstrzygnięcieSąduIinstancjiwczęściprzypisującejobwinionemupopełnienieprzewinieniazawodowego.

Wodwołaniuzarzucono:– obrazęprawamaterialnegopoprzezbłędnezastosowanieart.34ust.1ustawyozawodachlekarzailekarzadentysty

wnastępstwienieuprawnionegouznania,iżzabiegusunięciawznowynowotworowejlewejmałżowinyusznejoszerokościok.0,5cmnależytraktowaćjakozabiegpodwyższonegoryzykadlapacjenta,przezcoprzedjegowykonaniemnależałouzyskaćpisemnązgodępacjenta,podczasgdyzgodnieztreściąart.32ust.1przywołanejustawywewskazanymprzy-padkubrakbyłowymoguuzyskaniapisemnejzgody;

Publikacjawyroku

Prawo


– obrazęodpowiedniostosowanegoart.117§2k.p.k.wzw.zart.357§1i2k.p.k.,któramiaławpływnatreśćwydanegoorzeczeniapoprzezpozbawienieobwinionegomożliwościwzięciaudziałuwrozprawiewdniu8maja2017r.,wobecbrakudoręczeniazawiadomieniaoterminierozprawy;

– naruszenieart.89ust.1pkt6iust.3pkt1-3ustawyoizbachlekarskichpoprzezsporządzenieuzasadnieniaorzeczeniaSLWILbezwskazania,jakiefaktyzostałyuznanezaudowodnionelubnieudowodnioneoraznajakichdowodachoparłsięSądIinstancjiidlaczegonieuznałdowodówprzeciwnychwsprawie;

– błądwustaleniachfaktycznych,przyjętychzapodstawęorzeczenia,mającywpływnajegotreść,polegającynabłędnymprzyjęciu,iżpacjentp.…udzieliłzgodynaoperacjędopieropozabiegu,podczasgdyprawidłowaocenaokolicznościsprawywskazuje,iżpacjentudzieliłpisemnejzgodynaprzeprowadzeniezabieguoperacyjnegousunięciazmianyno-wotworowejlewejmałżowinyusznejwdniuwizytywPrzychodniLekarskiejWATSPZOZ,tj.wdniu18grudnia2013r.Wodwołaniuzawnioskowano:

– ouchylenieorzeczeniaSLWILwzaskarżonejczęściorazprzekazaniesprawyobwinionegolek.WojciechaJaskawtymzakresiedoponownegorozpoznaniaprzezSądIinstancji;

– oprzeprowadzeniedowoduzpisemnejzgodypacjentap.…zdnia18grudnia2013r.orazprzesłuchanieświadkap.DorotyŁaptosz–naokolicznośćuzyskaniawymaganejzgodyprzedprzystąpieniemdowykonaniazabieguwycięciazmianynowotworowejlewejmałżowinyusznej.Naczelny Sąd Lekarski zważył, co następuje: Odwołanieokazałosięzasadne.WocenieSąduIIinstancjiwsprawiebrakjestpodstawprawnychdopociągnięciaobwinionegolek.WojciechaJaskado

odpowiedzialnościzawodowejzazarzuconemuprzewinienie.ZdaniemNaczelnegoSąduLekarskiegowsprawienależymiećnauwadze,iżobwinionylek.WojciechJasekwswoim

postępowaniukierowałsiędobrąwoląitroskąopacjenta.Obwinionyzaproponowałradykalneskrócenieterminupobraniawycinkaskórywokolicymałżowinyusznej(zmianypodejrzanejorozrostnowotworowy).Proponowanepacjentowiwinnychośrodkachterminyzabieguwskazywałynakoniecznośćoczekiwaniaprzezokołorok.Wymagapodkreślenia,iżtakieoczeki-waniebyłobyniewskazane,bowiemtrudnoprzewidziećmożliwekonsekwencjezaistniałychopóźnieńwdiagnostyce.Zgodniezopracowanąwsprawieopiniąbiegłegoprof.ZbigniewaRybickiego,trudnoozasadneobciążanieobwinionegolek.JackaJaskakomplikacjami,wynikającymizsamegoułożeniapacjentawtrakciezabiegutrwającegook.20-30minut(problemtenwobecbrakuzłożeniastosownegoodwołanianiestanowiłjednakprzedmioturozpoznaniaprzezNaczelnySądLekarski).

Obwinionylek.WojciechJasekwtrakcierozprawystwierdził,iżpacjentp.…podpisałzgodęnazabiegprzedjegowy-konaniem,costanowirutynowepostępowaniewOśrodku.Fakttenpotwierdziławswoichzeznaniachp.DorotaŁaptosz,pielęgniarkauczestniczącawprzedmiotowymzabiegu.NaczelnySądLekarskidałwiaręoświadczeniuobwinionegolekarza.Przyoceniewiarygodnościosobowychźródełdowodowychwsprawieniemożnabyłobowiempominąćistotnychrozbieżnościwzeznaniachpokrzywdzonegocodochwilipodpisaniastosownejzgodynazabieg(godzinaczyteż8miesięcypozabiegu).Ponadtonależałouwzględnićfakt,iżwdokumentachsprawyznajdujesięzgodap.…zdnia18grudnia2013r.,tj.zdniazabiegu.Brakjestnatomiastwdokumentacjiinformacjiogodziniepodpisaniazgody,coniepozwalanajednoznacznąocenę,czynastąpiłotoprzedzabiegiem,czyteżjużpojegowykonaniu.ZdaniemNaczelnegoSąduLekarskiegowświetledyspo-zycjiart.61ust.2ustawyoizbachlekarskich(zasadyin dubia pro reo)brakbyłowystarczającychprzesłanekdouznania,iżpisemnazgodapacjentazostaławyrażonapozabiegu.

Niemniejjednakpodstawoweznaczeniadlazasadnościwydaniawsprawieorzeczeniauniewinniającegolek.WojciechaJaskaodpopełnieniazarzuconegomuczynuposiadafakt,iżwświetledyspozycjiart.32ust.1wzw.zart.34ust.1ustawyzdnia5grudnia1996r.ozawodachlekarzailekarzadentysty(tekstjednolity:Dz.U.z2017r.,poz.125zezm.)samzabiegusunięciazmianynowotworowejlewejmałżowinyusznejoszerokości0,5cmwwarunkachambulatoryjnych,bezzastoso-waniaznieczuleniaogólnego(zwłaszczanaprośbępacjenta),niewymagałuzyskaniapisemnejzgodynazabieg,gdyżniestanowiłonzabiegupodwyższonegoryzyka.Stądteżbrakbyłopodstawdopodzieleniazapatrywania,wyrażonegoprzezSLWIL,iżobwinionydopuściłsięprzewinieniazawodowego,polegającegonabrakuuzyskaniapisemnejzgodynazabiegwykonanyup.…wdniu18grudnia2013r.

Zuwaginapowyższe,NaczelnySądLekarskidziałającnapodstawieart.92ust.1ustawyzdnia2grudnia2009r.oizbachlekarskich(tekstjednolity:Dz.U.z2016r.,poz.522zezm.)zmieniłzaskarżoneorzeczenieSąduLekarskiegoWojskowejIzbyLekarskiejwWarszawiepoprzezuniewinnienieobwinionegolek.WojciechaJaskaodpopełnieniaczynu,polegającegonatym,iżobwinionywdniu18grudnia2013r.wPrzychodniLekarskiejWATSPZOZprzyul.Kartezjusza2wWarszawiewykonałzabiegoperacyjnyupacjentap.…,bezuzyskaniajegozgodynapiśmie,którąuzupełnionodopieropooperacji,comiałostanowićnaruszenieart.15KodeksuEtykiLekarskiejwzbieguzart.34ust:1ustawyozawodachlekarzailekarzadentysty.Okosztachpostępowaniawsprawieorzeczononapodstawieart.89ust.4zd.3ustawyzdnia2grudnia2009r.oizbachlekarskich.

Członkowie: Przewodniczącydrn.med.JacekKocot drhab.n.med.JanuszBursalek.JerzyNosarzewskilek.LeszekOrlińskilek.PiotrWinciunas


RODO

Ogólne Unijne Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych, potocznie zwane RODO, weszło w życie 25 maja 2018 r.

RODO – rewolucja w ochronie danych osobowychWostatnimczasiecorazgłoś- niejmówi się o Rozporzą-dzeniuParlamentuEuropejskiegoiRadyUEnr2016/679zdnia27kwietnia2016r.wsprawieochronyosóbfizycznychwzwiązkuzprze-twarzaniem danych osobowychiwsprawieswobodnegoprzepły-wu takich danych oraz uchyleniadyrektywy 95/46/WE (w skrócieRODO).Niedziejesiętobezprzy-czyny,ponieważpocząwszyod25maja2018r.RODOdośćznacznieprzemodelujesposób,wjakiwyko-rzystujemydaneosobowe.

Otym,iżistniejepolskaustawao ochronie danych osobowych,wieprawiekażdy iprawdopodob-nie każdy teżma świadomość,jakdotejporybyłaprzestrzeganaprzezróżnepodmioty.Możnawięcprzyjąć z dużą dozą prawdopo-dobieństwa, że powszechnie niezwrócono bywiększej uwagi nakolejne „Rozporządzenie unijne”w tymzakresie, gdybynie to, że:popierwsze–RODOnakładadra-końskiekaryzanieprzestrzeganiezasadwnichokreślonych,apodru-gie–wprowadzaobowiązki,któredla zwykłego człowiekamogą sięwydawaćpodobnieabsurdalne,jakodrębnie regulowana…krzywiznaogórkapolnego.

•••Cosięwięczmieniawdniu25

maja2018r.iilemamynastępnieczasu na przygotowania do tychzmian?

Pierwsza zła wiadomość jesttaka, żeprzepisyRozporządzeniajużweszływżycie,comiałomiejsce17maja2016r.iobecniekończysięnamwłaśnieczasnadostosowaniesiędonowych regulacji–data25maja 2018 r. jest datą graniczną.

Drugą informacją jest ta, żenaszparlament–oczywiście–naostatniąchwilęstarasięuchwalićnowąusta-węoochroniedanychosobowych,którabędzieuwzględniaławszystkieregulacje zawartewRODOorazprzygotowaćprzepisywykonawczedotejustawy.Niejesttojednakwia-domośćdobra–świadczącaotym,żemamywięcej czasunadosto-sowaniesiędonowychprzepisów.RODOjestbowiemtegotypuaktemprawaUE, które jest stosowanewkrajachunijnych,wtymwPolscebezpośrednio–nawetbezprzepisówpolskichipomimoiżprzepisypolskie-goprawabędąznimsprzeczne.

Jaksięzatemnajlepiejprzygo-towaćdonieuchronnienadchodzą-cychzmian?Zpewnością–moimzdaniem–niezbędnyokażesięau-dytprawnikalubconajmniejfirmywyspecjalizowanejwewdrożeniachzasadochronydanychosobowych.Nie sposób bowiem na łamachkrótkiegoartykułuwcałościiszcze-gółowoopisaćszereguzmian,jakiesązobowiązanewdrożyćwszystkiepodmiotymedyczne.Aiwdrożenieposzczególnych rozwiązań jestkwestią zbyt indywidualnych po-trzeb takichpodmiotów,abymoż-liwe i prawidłowebyło ich jedynieogólneopisanie.

Dlategoteżchcęwtymartykuleprzedewszystkim zwrócić uwagęna fakt, że każdypodmiot świad-czącyusługimedyczneprzetwarzanajbardziejwrażliwe i najbardziejchronione daneosobowe.To zaśbezwzględniewiążesięzkoniecz-nością przestrzegania przepisówRozporządzenia UEws. RODOiprzystosowaniaswoichplacóweknie tylko do nowych obowiązkówbiurokratycznych, ale również doprzeorganizowania sposobu ichfunkcjonowania.

•••W ramach obowiązkówbiuro-

kratycznych, ciążących na pod-miotach udzielających świadczeńzdrowotnych, można wymienićchociażbyobowiązekprowadzeniarejestru przetwarzania czynnościdanych osobowych.Wspomnianyrejestr powinien zawierać szcze-gółowe zapisy dotyczące (art. 30RODO):• danych kontaktowych admini-

stratoradanych,• celuprzetwarzaniadanychoso-

bowych,• opisu kategorii osób, których

danedotycząorazzakresuda-nych,

• kategorii odbiorców, którymdanezostały lubzostanąudo-stępnione,

• informacji o przekazywaniudanych do państwa trzeciegowrazzdokumentacjąopisującązastosowane zabezpieczenia wtymprocesie,

• planowanegoterminuusunięciadanychosobowych,

• ogólnegoopisuzastosowanychzabezpieczeńtechnicznychior-ganizacyjnych.Innymobowiązkiem,nałożonym

naplacówkimedyczne(art.28ust.3RODO),jestobowiązekpodpisaniaumównaprzetwarzaniedanychoso-bowychzewszystkimipodmiotamiwspółpracującymi(np.laboratoriami–jeśliprzekazanepróbkiidentyfiko-wanesąnp.ponumerzePESEL,a nie np. po kodzie kreskowym),którympowierzasięprzetwarzaniedanychosobowychpacjentów.

Dodatkowokażdypodmiotme-dyczny będzie zobowiązany dokierowaniaklauzulinformacyjnychdopacjentów(art.13RODO).Treśćtakichklauzul,zgodniezprzepisa-mi,musiobejmować:

Prawo


• tożsamość przetwarzającegodane i jego dane kontaktowe,dane kontaktowe inspektoraochrony danych (jeśli zostałpowołany);

• celeprzetwarzaniadanychoso-bowychipodstawęprawnąichprzetwarzania;

• prawnie uzasadnione interesyrealizowaneprzez administra-toralubprzezstronętrzecią;

• informacjeoodbiorcachdanychosobowych lub o kategoriachodbiorców,jeżeliistnieją;

• informacjeozamiarzeprzekaza-niadanychosobowychdopań-stwa trzeciego lub organizacjimiędzynarodowejorazostwier-dzeniu lub braku stwierdzeniaprzezKomisję odpowiedniegostopniaochrony,czywzmiankęo odpowiednich lub właści-wych zabezpieczeniach orazomożliwościachuzyskaniakopiidanychlubomiejscuudostęp-nieniadanych.Coprawdaustawodawcaunij-

nynieokreśliłformyprzekazywa-nia opisanych wyżej informacji,jednak zaleca się, aby były oneprzekazywane pisemnie, choćpraktykamoże dopuścić do sy-tuacji, w której wystarczającebędziewywieszenie stosownychinformacji wwidocznymmiejscu

placówki (np. przy rejestracji).Podmioty udzielające świadczeńzdrowotnych powinny odebraćklauzuleinformacyjneconajmniejodbieżącychpacjentów(brakjestnatęchwilękoniecznościpoinfor-mowaniapacjentów,którzymajązałożonekarty,leczniekontynu-ująleczenia).

•••Jeślichodzionoweobowiązki

związane ze zmianą funkcjono-wania sposobu udzielania usługmedycznych, tomożna do nichzaliczyćtakie,jak:• konieczność powierzenia kon-

kretnej osobie obowiązkówInspektoraOchronyDanych,

• realnewprowadzenie zasadytzw.czystegobiurka(nabiurkupracownika/lekarzanie powin-ny znajdować się dokumentywięcej niż jednego aktualnieobsługiwanegopacjenta),

• prowadzenie rejestru incyden-tów, w których mogło bądźdoszłodoujawnieniaprzetwa-rzanychdanychosobowych,

• przygotowanie iwdrożeniepo-litykibezpieczeństwaiochronydanych (w tymmiędzy innymizabezpieczenie komputerówprzed nieuprawnionym uży-ciem, zapewnienie każdemupracownikowi korzystającemu

z komputera osobnego kontaużytkownika, tak abymożliwebyłoustalenie,któryznichmiałdostępdoprzetwarzanychda-nych,jakichdanychikiedy,naszczególną uwagę zasługujezasadność wdrożenia normyISO27001),

• przeprowadzenieanalizyryzykalubocenyskutkówdlaochronydanych, szkolenia pracowni-ków.

•••W gąszczu przepisów oraz

niejasności może pracownikomochrony zdrowia pomócKodeksDobrychPraktykDlaOchronyZdro-wia, który chociaż jest inicjatywąoddolną, to jest przygotowywanyprzez ekspertów z dziedziny pra-waimedycynyiktórypoostatnichkonsultacjachmazostaćniebawemupowszechnionyioddanydoużytkudlawszystkich zainteresowanychpodmiotów.Polecam zapoznaniesięztąpublikacją.

Aleksandra Granosik-KaczanowskaradcaprawnyOILwŁodzi

przedruk,zazgodąredakcji,z„Panaceum”,

pismaOkręgowejIzbyLekarskiejwŁodzi

nr5(230)–maj2018,ss.24-25

Czy mózg się naprawia, kiedy pacjent chudnie?Czy indukowana bariatryczne

redukcjamasyciaławpływanametabolizmifunkcjęmózgu?Bada-niaprzeprowadzonewWojskowymInstytucie Medycyny LotniczejwWarszawiewykazałyzależnośćnatympolu.

ŚwiatowaOrganizacja Zdro-wia (WHO)definiuje otyłość, jakoprzewlekłą chorobę wynikającąz nadmiernego, nieprawidłowegonagromadzeniatkankitłuszczowejw organizmie, które przekraczajegofizjologicznepotrzebyimożeprowadzićdoniekorzystnychskut-

kówdlazdrowiaatakżezwiększaryzykoprzedwczesnegozgonu.

Światowa Federacja Otyło-ści (WorldObesity Federation –WOF),stowarzyszenieskupiająceponad pięćdziesiąt towarzystwnaukowychdziałającychnarzeczleczenia otyłości, opublikowałabudzącepoważnezaniepokojeniedane,dotycząceprognozwystępo-waniaotyłościw2025roku.Przyzachowanychobecnych trendachWOFprognozuje,żew2025roku46%ogółudorosłychmieszkańcówziemi będzie charakteryzowała

nadmiernamasa ciała.Oznaczatoogólnąliczbę2,7miliardaosóbpowyżejosiemnastegorokużyciaznadwagą iotyłością.Natomiastsama otyłość będzie dotyczyła17%,ludzkości.Wpowyższymra-porcieWOFopublikowałarównieżdanedlaPolski.Spośród192kra-jów,którebranopoduwagę,zaj-mujemy58miejscepodwzględemrozpowszechnienia otyłości, a zkrajów europejskichwyprzedzająnasw tej niechlubnej statystycejedynieAndora, Turcja,WielkaBrytania,CzechyiLitwa.

10 „Skalpel”6/2018

Nadmiernenagromadzenietkan-ki tłuszczowejwpołączeniu zdo-datkowymi czynnikami powodujewystępowanie powikłań otyłości,obniżeniejakościżycia,zwiększeniechorobowościifinalnieśmiertelność.Oczekiwanadługość życia osobychorującejnaotyłośćwedługbadańjestniższao5do20 lat.Awpływotyłości naskrócenieoczekiwanejdługościżyciajestporównywalnydopaleniatytoniu.Najnowszebadaniawskazują,żeotyłośćmarównieżne-gatywnywpływnamózgczłowieka,jegostrukturę,metabolizmifunkcję.Zauważono, że chorzynaotyłośćmająmniejszemózgi, niż osobyoprawidłowejmasieciała.Ponadtoistnieje u nich zwiększone ryzykozachorowanianachorobyneurode-generacyjnewiekustarczego,takiejakchorobaAlzheimera.Coistotnechorzynaotyłośćmają tendencjędoosiąganiagorszychwynikównatestachrozwiązywaniaproblemów,podejmowania decyzji orazw te-stachpamięci.Dodatkowopowikła-niaotyłości,takiejakcukrzycatypu2pogarszajątewyniki.

Wbadaniu przeprowadzonymwWojskowymInstytucieMedycynyLotniczejwWarszawiewzięłoudział28pacjentówchorującychnaotyłość(średniamasaciała145,7±21.1kg,średnieBMI=43,4±8,0).Uszesna-ściorgaznichstwierdzonocukrzycętypu 2.Wszyscy byli leczeni zapomocąbalonużołądkowego(BIB).Jesttoendoskopowametoda,którejmechanizmdziałaniaopartyjestnazwiększeniuuczucia sytości i peł-nościżołądkapoprzez implantacjęsilikonowegoelastomeru (balonu)wypełnionego solą fizjologiczną,któryutrzymywany jestwżołądkuprzez6miesięcy

Chorzyzostalipoddanikomplek-sowymbadaniomzapomocąobra-zowaniarezonansumagnetycznegooraz testompsychologicznymnamiesiącprzed implantacjąbalonu,trzymiesiącepoorazmiesiącpojegousunięciu ze światła żołądkaSiedemnastuochotnikówoprawi-dłowejmasieciałabyłopoddanych

tymsamymbadaniomzapomocąobrazowaniarezonansumagnetycz-negooraztestompsychologicznymdwukrotniewceluocenyzmiennościmierzonychmarkerów.

Pacjenci zredukowali swojąmasęciałaśrednioo16,2kg,cood-powiada32,6%redukcjinadmiernejmasyciała.W wyniku zastosowa-nego leczenia polepszyły się wy-niki pacjentów w testach pamięci roboczej, pamięci wzrokowej oraz uwagi, a także nastąpiła redukcja symptomów depresji. Stężenie mio-inozytolu, markera stanów zapalnych mózgu, podwyższone w chorobach neurodegeneracyj-nych, takich jak choroba Alzhe-imera czy stwardnienie rozsiane, było wyższe wśród pacjentów chorujących na otyłość, u których dodatkowo występowała cukrzy-ca typu 2. uległo ono normalizacji wraz z redukcją masy ciała już po trzech miesiącach od zastosowa-nia terapii bariatrycznej, co warte podkreślenia prawidłowe wartości mio-inozytolu nie uległy zmianie miesiąc po usunięciu balonu (re-dukcja masy ciała utrzymywała się).Grubośćkorymózgu,obszaruwktórymznajdująsięciałakomóreknerwowych, byłamniejszawśródpacjentówchorującychnaotyłośćicukrzycętypu2wporównaniudogrupy kontrolnej niechorującej naotyłość.Grubość korymózguniezwiększyła się istotniewraz z re-dukcjąmasyciaławczasieleczeniabalonemwewnątrzżołądkowym.Zmianymasyciałanie korelowałyzezmierzonymimarkeramineuro-

obrazowymi.Podsumowując,naszewynikiwspierająhipotezęodobro-czynnymoddziaływaniu indukowa-nejbariatrycznieredukcjimasyciałanamózgijegofunkcję.

Wświetlelicznych,wieloośrod-kowychiwieloletnichbadańjedynąskutecznąmetodąleczeniaotyłościpozostaje chirurgia bariatryczna.Według piśmiennictwa prowadzionanietylkodoredukcjinadmier-nejmasyciała,aleniejednokrotniedoremisjichoróbtowarzyszących,takich jak cukrzyca typu 2, nad-ciśnienie tętnicze czy zaburzeniagospodarki lipidowej. Byćmożewprzyszłościbędziemożnadodaćdotejlistyredukcjęryzykazacho-rowanianachorobyneurodegene-racyjnemózgu.

Jakdotąd,nieprzeprowadzonojeszcze systematycznej oceny wpływu interwencjibariatrycznychnamózgczłowiekai jegofunkcje.Bylepiejgozrozumieć,awszcze-gólności ocenić wpływ redukcjinadmiernejmasyciaławprewencjichoróbneurodegeneracyjnychko-niecznesądalszebadania.

Stefan P. GAźdZIńSKIWojskowyInstytutMedycynyLotniczej

wWarszawie

Kształcenieustawiczne

Autorartykułujestpracownikiemnaukowym Pracowni Środowi-skowejZastosowańDiagnostycz-nychRezonansuMagnetycznegoWojskowego InstytutuMedycynyLotniczejwWarszawie.

Rok później…

Właściwienieroka10miesię-cy później, ponieważ ubie-

głoroczne spotkanie redaktorówbiuletynówmedycznychodbyłosięwczerwcu(wBydgoszczy),atego-rocznewkwietniu,wPłocku.Każdazdotychczasgoszczącychnasizb,

abyliśmyjużwBydgoszczy,Olsz-tynie,Gdańsku,Poznaniu, Łodzi,Krakowie,Kielcach,nadZalewemZegrzyńskimpodWarszawą,gdziedwukrotniezorganizowałaspotkaniewarszawska izba lekarska (to temiejsca,wktórychbyłam)zapewniłanamniecoinnyprogramszkolenio-wy,krajoznawczyiartystyczny,aletę samaatmosferę– ciepłą, kole-

Sprawozdania

„Skalpel”6/2018 11

żeńską, sympatyczną.Tym razemwPłockuteżbyło…cudownie.

Tymcomnienajbardziejurzekawniecomniejszychmiastach jestnastrój–pełenspokoju,życzliwo-ści, niespieszenia się. Tak ode-brałamOlsztyn,BydgoszcziterazPłock.Dynamizmdużychmiastteżmaswójurok,aletenspokój…

Wracając do tegorocznegospotkania.

13 kwietnia, piątkowywieczór.Naproguhoteluwitałnasgospo-darz spotkania, dr JarosławWa-necki(dotychczasowyPrezesORLwPłocku,członekkolegiumredak-cyjnego „Gazety Lekarskiej” orazprzewodniczącyKomisjids.KulturyNIL).Pokolacjipadałdeszcz,więcsamochodami podjechaliśmypodnieodległą siedzibę płockiej izby.OkręgowaIzbaLekarskawPłocku– jednaznajmniejszych,bozrze-szającaok.1400członków,izble-karskichwkraju–maswojelokumw uroczej, zabytkowej kamienicyprzy ulKościuszki 8.Eleganckie,gustownewnętrza sprawiająwra-żenie bardziej nadających się dospotkańirozmówprzykawie,winieiciastkach(couczyniliśmy)niżdopracy.Wrazzdr.J.Waneckimto-warzyszylinam:drRyszardGolań-ski,naczelny „GazetyLekarskiej”,nowowybranyprezespłockiej orldr RyszardMońdziel, dr JoannaSokołowska – sekretarz orl i jed-nocześnie red. nacz. BiuletynuOILwPłocku,pracownicyredakcji

ibiuraizby.Późnym,jużpogodnymwieczoremwróciliśmydohotelu.

Aw sobotę,14 kwietnia, odranazajęcia,chybaniecozawcze-śnie.ProwadzilijedrdrJ.WaneckiiR.Golański.

WVIIjużedycjiOgólnopolskiegoKonkursuLiterackiegoim.Profeso-raAndrzejaSzczeklika„PrzychodziWenadoLekarza”,obokkategorii„poezja”i„proza”zostałautworzonakategoria „felieton”.Do tego kon-kursumogliśmyzgłosić(każdaizbapojednym)felietonydrukowanewubiegłym rokuwnaszychbiulety-nach.Niestetytylko13izbzgłosiłoswojeteksty,któreparędniwcze-śniejotrzymaliśmydrogąmailową.Ważnympunktemsobotnichzajęćbyłowięcgłosowanienate,naszymzdaniem,najlepsze.Głosowaniewgpunktacjiod5do2pkt.byłotajne,oczywiścieniemożnabyłooddaćgłosu na zgłoszony przez swojąredakcjęmateriał.Ogłoszeniewyni-kównastąpiłodopiero17majapod-czaswielkiejgaliwKrakowie.Jakjużpisałamwdziale„OdRedakcji”(alemoże nie wszyscy zwróciliuwagę)zgłoszonyprzeznasartykułdr.WłodzimierzaKuźmy„Doktóre-go roku życia powinienpracowaćlekarz?” („Skalpel” nr 4/2017, ss.8-10) zdobyłwyróżnienie.Dr.W.Kuźmie(isobiejakoredakcji)ser-deczniegratulujemy.

Pogłosowaniuwarsztatydzien-nikarskiepoprowadziłap.KatarzynaKubisiowska,dziennikarkadziałów:kultura i reportaż w „TygodnikuPowszechnym”. Z oczywistychwzględów dotyczyły one przedewszystkim różnych form dzienni-karskich,przedewszystkimtakichjakfelietonorazwywiad/rozmowa.Prowadzącaczytaławcześniejna-desłaneprzeznaszeizbypropozy-cjekonkursoweiuznała,żeniektóreznichtrudnobyłobyzakwalifikowaćjako felietony. ZewspółczesnychpolskichfelietonistówpolecałanamD.MasłowskąiJ.Pilcha.Mimożeniedokońcazgadzamsięzopinia-mi p.K.Kubisiowskiej, to zajęciazniąwartebyłyuczestnictwa.

Poobiedzie zwiedzaliśmynaj-starszą szkołę średniąwPolsce–Małachowiankę.W jejmurachwysłuchaliśmyświetnegokoncertuchórulekarskiegozOlsztyna„Me-dici pro musica”,któryśpiewałdlanaspiosenkizKabaretuStarszychPanów.Miłąniespodziankąbyłowy-konaniejednegozutorówprzezdrdrJ.WaneckiegoiR.Golańskiego.Któżmógłwiedzieć,żetakświetnieśpiewają?Janiewiedziałam.

Członkowie chóru pozostaliznami,uczestniczyliwewspólnejkolacji, a po jedzeniu, a chwilamizamiast, przy gitarze do późnejnocy(znowu!)śpiewaliśmyrazem–redaktorzyilekarzechórzyści.Niewiemjakczłonkomchóru,alenamsiętobardzopodobało.

I już niedziela, 15 kwietnia,jeszczetylkozwiedzanieMuzeumSecesjiikoniec.Czaspowrotu.

AzaczasspędzonywPłockubardzo dziękuje organizatoromiwspółuczestnikom.Byłopięknie.

Ewa KAPuśCIńSKA

Warsztaty dziennikarskie poprowa-dziła p. Katarzyna Kubisiowska.Z tyłu od prawej: dr Ryszard Golań-ski, dr Jarosław Wanecki

Ogólnopolski Konkurs Literacki im. prof. Andrzeja Szczeklika

Przychodzi wena do lekarzaEDYCJA VII – LAUREACI

Kategoria POEZJAI miejsce Bogdan Stangrodzki Poetka we śnieII miejsce Barbara Rysz-Postawa ArytmiaIII miejsce Monika Kunstman ** wie-czór wspomnieńWyróżnienie Paweł Grabowski Moich kilku przyjaciół nie żyjeKategoria PROZAI miejsce Małgorzata Nowaczyk Cienką nicią połączoneII miejsce Marek Gawlik i Monika Kunstman Anatomia pamięciIII miejsce Tomasz Kardacz AnankeKategoria FELIETON I miejsce Joanna Sokołowska Strachy na Lachy / Czarny kwadrat (Gazeta lekarska / Biuletyn Płock)II miejsce Agnieszka Kania Anielskość (Biuletyn Opole)III miejsce Beata Januszko-Grygiele-wicz Pęknięte serce (Biuletyn Olsztyn)Wyróżnienie Włodzimierz Kuźma Do którego roku życia powinien pracować lekarz? („Skalpel” WIL)

12 „Skalpel”6/2018

„Niezbadanesąwyrokiopatrz-ności”,cofakt,tofakt.

Wymyśliłemsobie,samzsiebie,żebędęfilologiem rosyjskim,albogeografem.Gdy obwieściłem toRodzicom,mójOjciec, nawet niedyskutując, stwierdził, iż „zawódmusiszmiećtaki,żejakwybuchniewojna,towyżyjesz”.SampostudiachmedycznychwUniwersytecieStefa-naBatoregowWilnie,przerwanychprzeznajazdniemiecki i sowiecki,dokończonychwKatedrzeMedycynyWojskowejwLublinie,wiedział, comówi.Wkampaniiwrześniowejjakop.o.lekarzadoszedłdoTomaszowaLubelskiegoz1.pułkiemstrzelcówkonnychzGarwolina,z1.KorpusemPancernym2.ArmiiWojskaPolskie-gojakofelczerdoszedłdoMielnikapodPragąCzeską.Potemzewzglę-dunawyjątkowezdolnościmanualnecałeżyciebyłświetnymoperatoremi ordynatorem laryngologii.SłyszęgłosOjca:„Oj, filologiem to ty chyba nie będziesz!”

„Pójdziesznamedycynę,ażeje-steśgruby,topójdziesznastudiadowojska,tamschudniesz.”Miałraję,częściowo,bozostałem lekarzem,alegrubym.

Rok1966,Łódź,ulicaŹródłowa52, blokKursuVIII „Ciemiorków”,grupa siedmiu repetentów przedschodkami,zktórych„wita”ichppłk.EdmundCiemior,zawiadamiając,żeuniegożadenrepetentstudiównieskończył.„Oj, studiów to żaden z was nie skończy!”

Niewielesiępomylił, skończyłodwóch!

Rok1967,Lublin,AlejeRacławic-kie,pięknybudynek „Bobolanum”,zajmowanyprzezszpitalwojskowy,praktyki pielęgniarskie po III rokuWAM. Piękny, słoneczny, dzień,wysokie,weneckieokna, asystujęmłodej,wtedybyłytylkomłode,pie-

Kim nie zostałem i jak zostałem foniatrą – kalendarium lęgniarce,przypodawaniudożylnym

leku.Patrzę,jakwkłuwasięwżyłę,pojawiłasiękroplakrwi,słyszęgłosdziewczyny-„Coci,coci?,usiądź!”.Dobrze,żezdążyłemusiąść.„Oj, lekarzem to ty chyba nie będziesz!”

Rok1970,OCDrawsko,namiotoficera dyżurnego, ja – piąty rokWAM,warta–IIIrok,pozaprawie,punktkulminacyjnysłużby,wywoła-niewarty„Podbroń!”izłożeniemel-dunkukomendantowiWAM,wtedygen.bryg.WiesławowiŁasińskiemu,absolwentowi przedwojennegoCWSan, typowemuzawodowemuwojskowemu,ostremutak,jakjegoprofil.Młodsi koledzy uprzedzaniozbliżającymsięGeneraleniewy-biegają, alewyłażą, ustawiają sięwolno,niedbale i ślamazarnie.Nazakończeniemojego nieskładnieskładanegomeldunkusłyszę:„Oj, dowódcą to Kolega chyba nie będzie!”

Rok 1971, Centralny SzpitalKlinicznyMSWwWarszawie,ulicaKomarowa,niegdyśWołoska,terazznowuWołoska, stażpodyplomo-wy,blokoperacyjnykliniki chirurgii,Vpiętro, sierpień,upał,wiszębezzrozumienia nahakachasystującprof.CzesławowiTurskiemu,wzrokmimowolnieulatujekunieodległymbasenomGwardii.IgłosProfesora:„Oj, chirurgiem to Kolega chyba nie będzie!”.

Rok1977,StudiumWojskoweAkademiiMedycznejwWarszawie,ulica księciaTrojdena, szef, płk.HenrykGrasswręczamiwezwaniedoDepartamentuKadrMON,gdziesłyszę:„Oj, wykładowcą to Kolega chyba nie będzie!”

Tymrazemposzłoo„brakzami-łowaniadozawodowejsłużbywoj-skowej” i tegozamiłowanianabie-rałemprzezlatdziesięćw61.pułkubudowlanym,przyulicySzwedzkiej2/4w tejżeWarszawie i nabrałemgotyle,iżmiwystarczyłona39lat

służby,wpułkutymżyłemjakwpą-czekwmaśle,tyle,żejakwmaślebudowlanym.

Rok 1980, Centralny SzpitalKlinicznyMONwWarszawie,ulicaSzaserów, sala operacyjna klinikilaryngologii,bezprzekonaniadłubięcoś przy skrzywionej przegrodzienosa,zzaplecówsłyszęgłosdok-toraŁukaszewicza:„Oj, operatorem to Kolega chyba nie będzie!”

Rok 1985,Wojskowy InstytutHigienyiEpidemiologiiwWarszawieprzyulicyKozielskiejwchwili gdyzameldowałemsięwceludalszegopełnienia służby i dowiedziałemsię,żeniedostałem„dopuszczeniadobadańnaukowych”zewzględuna siostręwHolandii, usłyszałemgłosprofesoraKubicy,komendantaWIHE:„Oj, naukowcem to Kolega chyba nie będzie!”

Rok 1987, Poznań, ul. Przy-byszewskiego, klinika laryngologiiAkademiiMedycznej, kursorgani-zowanyprzezCentrumMedyczneKształcenia Podyplomowego natemat „Nowotworyw laryngologii”ipierwszy,sympatycznykontaktzfo-niatrią,specjalizacjąmiłą,spokojną,dobrze oprzyrządowaną,w którejłatwopomócitrudnozaszkodzić,niezabiegową,mili,wdzięcznipacjenci,nauczycielki,wykładowcy, czasemśpiewacy,aktorzy,nawetz„górnejpółki”.Uśmiechyigadanie,gadanie,gadanie.

Czasami,przeważniepobłędziedietetycznym, śniąmi się zabiegizlaryngologii,któremusiałemprze-prowadzićdoegzaminunapierwszystopień.Śniąmisięjakzłysen…

Apotemjużniktwięcejniemówiłmi,kimniebędę.Izostałemtym,kimmiałemzostać,I,pókico,jestem.

Włodzimierz „Wowka” KuźMAKursVIII„Ciemiorków”

foniatraspełnionyPisaneweWarszawie,7kwietnia2018r.,wdniuSłużbyZdrowia

Refleksje

Aktualności

„Skalpel”6/2018 13

W medycynie Wojsk Specjalnych cała działal-ność powinna opierać się na partnerstwie

pomiędzy operatorem-medykiem a lekarzem. ta równorzędność i równouprawnienie we współ-pracy między nimi to podstawa! Jest to warunek konieczny do dalszego rozwoju tej dynamicznej dziedziny.

Wdniach12-13 kwietnia 2018 rokuwKrakowieodbyłasię̨konferencja„SOFmedPoland2018”,wktó-rejwzięliudziałnajbardziejdoświadczenioperatorzy-medycyorazlekarzesiłspecjalnychzpaństwNATO,wtymmiędzyinnymiwspółtworzącysystemyszkoleniazzakresumedycynypolawalkioperatorzy-medycyzeStanówZjednoczonych.

Celemkonferencjibyłm.in.rozwójwspółpracyre-gionalnejwzakresieszkoleńdlaoperatorów-medyków,wymianadoświadczeńorazporównaniewykorzystywa-nychsystemówszkolenia.Uczestnicydyskutowalinadmożliwościamiimplementacjinowychsystemówkształ-

ceniaoperatorów-medykówwswoichjednostkachorazkoncepcjąkoordynacjiregionalnejwtymzakresie.

Coraz bardziej skomplikowany obraz konfliktówzbrojnychpostawiłoperatorów-medykówsekcjisztur-mowychsiłspecjalnychpodogromnąpresją.Zmuszenizostalidoogromnejeskalacjiwiedzyorazumiejętnościpraktycznych.Operatorzy-medycywcorazmniejliczeb-nychzespołach,wysyłanychwcorazbardziejodległerejony świata,muszą liczyć się zwydłużającymsięczasemewakuacjiikoniecznościązrozumieniacorazbardziejskomplikowanychzagadnieńzzakresumedy-cynystanównagłychczyintensywnejterapii.Wymagatoodpowiedniejadaptacjiichszkoleń.

NajbardziejuznaniwykładowcyiinstruktorzyzwielukrajówNATOporuszyli szereg fundamentalnych za-gadnieńzzakresuszkoleniaoperatora-medykaSOF.Organizatoremkrakowskiejkonferencji„SOFmedPo-land2018”byłoDowództwoKomponentuWojskSpe-cjalnych.Zewzględunaspecyfikękonferencjiiudziałwniejbędącychwczynnejsłużbieoperatorówilekarzysiłspecjalnych,spotkaniebyłodostępnewyłączniedlazaproszonychizarejestrowanychuczestników.

Konferencja„SOFmedPoland2018”byłapierwsząwtejdziedziniekonferencjązorganizowanąwramachSojuszuwEuropie.

COLSeanKEENAN–SzefSłużbyZdrowiaDo-wództwaSiłSpecjalnychwEuropieSOCEUR,nazwałtowydarzenieprzełomowymwdziedziniemedycyny.

tekstifoto:ppłkKrzysztof łuKAWSKI

RzecznikPrasowyDowództwoKomponentu

WojskSpecjalnych

Konferencja medyczna Sił Specjalnych NATO w Dowództwie Komponentu Wojsk Specjalnych SOFmed Poland 2018

14 „Skalpel”6/2018

Konferencjaim.gen.bryg.dr.hab.n.med.WojciechaLubińskiego

Dum Spiro, Spero 201820 kwietnia2018 r.wWojsko-

wymInstytucieMedycznymodbyłasiękolejnaVIIIKonferencjaNaukowa im. gen. bryg. dr. hab.n. med.Wojciecha Lubińskiegopoświęcona tematyce „Wpływza-nieczyszczeńpowietrzanazdrowie– Dum Spiro, Spero”.

Gen.bryg.drhab.n.med.Woj-ciechLubińskiur.w1969r.,absol-wentWAMwŁodzi,pracownikna-ukowyKlinikiChoróbWewnętrznychPulmonologiiiAlergologiiCSKWAMzainicjował iprowadziłprzezwielelat,wspólnieznaukowcamizPoli-technikiWarszawskiejbadanianadwpływemzanieczyszczeńpowietrzanazdrowie.LekarzPrezydentaRP.Zginąłwdniu10 kwietnia 2010 r.w katastrofie smoleńskiej pełniącsłużbę,zabezpieczającmedycznielotdelegacjirządowej.

Organizatorzy konferencji toWojskowyInstytutMedyczny,Pol-skie Towarzystwo Chorób PłucorazPolskaFederacjaStowarzy-szeńChorych naAstmę,AlergięiPOChP.

BiuletynWIL „Skalpel”był jed-nymzuczestnikówpatronatume-dialnegokonferencji.

TradycjąkonferencjiDum Spiro, Spero jest swobodne spotkanie

ludzi,dlaktórychczystepowietrzestałosiężyciowąpasją,badaniaminaukowymi, szerzeniemwiedzyoproblemiezagrożeńzdrowotnych,budzeniempowszechnej świado-mości i świadomości elit rządzą-cychozłympowietrzuzabijającymbezlitośniewPolscejużponad50tysięcyosóbrocznie,anaświecieok.7milionów.

Odlatnadświatemwtymszcze-gólnie nad Polską krąży widmosmogu, który wraz z niekorzyst-nymiwarunkamiatmosferycznymipodstępnie atakuje w pierwszejkolejności dzieci, następnie ludzistarszych,schorowanych,a takżeosobydorosłezdrowe.

Długotrwałenarażenienadzia-łanie smogu skutkuje skróceniemżycia,anawetśmiercią,krótkotrwa-łeinterwałowenarażeniawywołująchorobyostre, tj.ostra reakcjazestrony układu oddechowego, za-ostrzeniachoróbukładukrążenia,udarywymagająceleczeniawwa-runkachszpitalnych.WedługŚwia-towejOrganizacji Zdrowia (WHO)ponad90procentówmieszkańcównaszejplanetyoddychaskażonympowietrzem.OileEuropanienależydoobszarówonajwyższympozio-mie zanieczyszczeńpowietrza, to

Polska jest lideremwśródpaństweuropejskich podwzględem za-nieczyszczonegopowietrza. Z 50najbardziej zagrożonych miastEuropy, 33 tomiasta znajdującesięwPolsce.

Konferencja Dum Spiro, Spero zdaniemhonorowego uczestnikaDyrektoraBiuraŚwiatowejOrgani-zacjiZdrowiawPolscedrPaulinyKarwowskiejregularniewpisujesięw działania naukowe dotyczącezdrowiapublicznegoorazwytyczakierunki dla działań leczniczychiprofilaktycznych.

Orandzekonferencjiświadczyod wielu lat honorowy patronatPrezesaRadyMinistrówiaktywnyudziałczłonkówrząduwobradach.W tym roku w gronie uczestni-kówmożnabyło spotkać równieżprzedstawicieliMinisterstwaŚro-dowiska, Ministerstwa Zdrowia,MinisterstwaObronyNarodowej,Wojskowego InstytutuMedycynyLotniczej,MazowieckiegoUrzęduWojewódzkiego,atakżeNaczelnejRadyPielęgniarekiPołożnych.

Uroczystego otwarcia konfe-rencjidokonałDyrektorWIMgen.dyw.prof.drhab.n.med.GrzegorzGielerakwitająchonorowychgościoraz pozostałych uczestników.Kolejno podziękował instytucjomzaangażowanymworganizowaniekonferencjiiupowszechnieniegro-madzonychdowodównaukowychdotyczącychskutkówzdrowotnych

Sprawozdania

„Skalpel”6/2018 15

zanieczyszczonego powietrza.Z satysfakcją stwierdził że efek-ty dotychczasowych konferencji dotyczące wiedzy teoretycznej są wykorzystywane w działalności praktycznej.

PodczasotwarciaobecnyPełno-mocnikRząduds.Programu„Czy-stepowietrze”PiotrWoźnyodczytałlistPrezesaRadyMinistrówMate-uszaMorawieckiegoskierowanydouczestnikówkonferencji,wktórymPremier podkreślił, że sprawa ja-kościpowietrzaktórymoddychająPolacy należy do priorytetowychzadań rządu realizowanychw la-tach2018-2027.„WIM po raz ósmy gości ekspertów i naukowców podejmujących ten istotny dla zdrowia obywateli temat. Wierzę, że spotkanie w znaczący sposób wzbogaci naszą wiedzę na temat zanieczyszczeń powietrza i spo-sobów ich zwalczania”, napisałpremier.

Podobny w treści adres skiero-wany do organizatorów i uczestni-ków konferencji Dum Spiro, Spero w ub.r. przesłała premier Beata Szydło. List odczytany przez Beatę Kępę, zawierał obietnicę przygoto-wania przez rząd pakietu rozwiązań i nowych regulacji prawnych w wal-ce o czyste powietrze.

Wswoimwystąpieniu Pełno-mocnikRząduds.Programu„Czy-stepowietrze”poinformowałuczest-ników konferencji o rozpoczęciuwdrażania przez rządw 2017 r.

opracowanego 14 punktowegoprogramu„Czystepowietrze”.Jakdotychczasudało się zrealizowaćdwapunktyprogramu,tj.wprowa-dzenienormdotyczącychprodukcjii sprzedaży pieców grzewczych.Od lipca br. nie będzie możnasprzedawać niskiej klasy piecówtzw.kopciuchów,któretrująPolskę.Pełnomocnik stwierdził także, żerząd jest w przededniuwydaniaustawy dotyczącej norm jakości węgla, zakazującej używania dla celów grzewczych niskiej jakości węgla (miałówwęglowych i floto-koncentratów),jednegozgłównychczynnikówpolskiegosmogu,dawnozabronionegowUEdostosowaniaw gospodarstwach domowychwcelachgrzewczych.Zdaniempi-szącego–dziwnymwydajesięnie-chęćdotychczasowychrządów,codowydaniaiwdrożeniatejustawy.Bezniejwalkaoczystepowietrzetraciswójsens.Ruszateżprojektdotyczący termomodernizacji –docieplaniamieszkańw rejonachnajbardziejzagrożonych.

WVIII konferencjiDum Spiro, Sperowzięliudziałspecjaliścipolscyizagranicznizajmującysięproblema-tykązanieczyszczeńpowietrza jakinegatywnymwpływemskażonegopowietrzanazdrowiespołeczeństwreprezentujący różneośrodki aka-demickie,instytutypaństwoweorazorganizacjespołeczne.

TradycyjnieVIIIkonferencjaDum Spiro, Speroskładałasięz3sesji.

Sesja I towykładyekspertów,przewodniczyli jej:prof.drhab.n.med.PawełGórskireprezentującyUniwersytetMedycznywŁodziorazgen. dyw. prof. dr n.med.Grze-gorzGielerak–WojskowyInstytutMedyczny.

Wczasietejsesjiogłoszonowy-nikiIIIedycjikonkursunaukowego„Wpływzanieczyszczeńpowietrzanastanzdrowia–Dum Spiro, Spe-ro”jakrównieżdokonanowręczenianagródlaureatomkonkursu.

Laureatkąkonkursuzostaładrn.med.AnnaMerklinger-GruchałazAkademiiKrakowskiejim.Andrze-jaFrycza-Modrzewskiego,autorkadwóchprac,którymprzyznanoex aequo I miejsce: „ParityConditions

16 „Skalpel”6/2018

theRiskforLowBirthWeightafterMaternalExposuretoAirPollution”i„EffectofAirPollutiononMenstrualCycleLength–APrognosticFactorofWomen’sReproductiveHealth.”

Tematy tejsesjizwiązanebyłyzprowadzonymiprzezwykładow-cówbadaniamidotyczącymizanie-czyszczeniapowietrza:● jakości powietrzawmiastach

–prof.drhab.inż.JerzyZwoź-dziak,AkademiaWojsk Lą-dowych im. gen. TadeuszaKościuszki;

● ekspozycji środowiskowej naWWA (wielopierścieniowewę-glowodoryaromatyczne)nastanzdrowiadzieci–prof.drhab.n.med.WojciechHanke, InstytutMedycynyPracywŁodzi;

● wpływuzanieczyszczeńpowie-trzanaukładkrążenia–prof.drhab. n.med.Andrzej Lekston,ŚląskiUniwersytetMedyczny;

● czywszystkie pyły są równieszkodliwe? – dr hab. n.med.Michał Krzyżanowski, King’sCollegeLondon;

● e-papierosy–szansaczyryzykodlazdrowiapublicznego?–prof.dr hab. n.med.PawełGórski,UniwersytetMedycznywŁodzi.Sesja II (tzw.konkursowa) Dum

Spiro, Spero,którejprzewodniczylidrhab.n.med.MichałKrzyżanow-skiorazprof.drhab.n.med.An-drzejChciałowski(WIM)iwczasiektórejzaprezentowanoprace:

● „Ekspozycja dzieci na cząstkipyłudrobnegowewnątrzszko-ły” – dr inż.AnnaZwoździak,PolitechnikaWrocławska;

● „Związekpomiędzydługotrwa-łymnarażeniemnazanieczysz-czeniepowietrzaarzeczywistądługościążycia3,5milionowejpopulacjimieszkańcówwoje-wództwaśląskiego”–drn.biol.Grzegorz Dziubanek, ŚląskiUniwersytetMedyczny;

● „Arsenichromwpowietrzu–za-gadnieniaanalityczneiaspektyzdrowotne” – dr. inż. KamilaWidziewicz, Instytut PodstawInżynierii Środowiskowej PANZabrze.Sesja III, którejmoderatorami

bylidrhab.n.med.TaduszZielonkaorazdr hab. inż.ArturBadyda toprezentacja doniesień oryginal-nych;● „Różnicewewpływiepyłowych

zanieczyszczeń powietrza nazaostrzeniePOChPwzależno-ściodśrednicyaerodynamiczneji czasu ekspozycji” – (pracazbiorowa) lek.MichałZieliński,drhab.n.med.DariuszJarzęb-ski,prof.drhab.n.med.MariuszGąsior,prof.drhab.n.med.Da-riuszZiora,ŚląskiUniwersytetMedyczny;

● „Jakość powietrza wewnątrzizewnątrzbudynków”–drinż.JakubBartyzel,AGHwKrako-wie;

● „Analiza wpływu zanieczysz-czenia powietrza a zdrowiedzieci poniżej 5 roku życia”– ŁukaszAdamkiewicz, Fun-dacjaCentrumZmianKlimatui ZrównoważonegoRozwoju,DominikaMucha,PolitechnikaWarszawska;

● „Skutki zdrowotne epizodusmogowegowstyczniu2017r.wWarszawie” – dr hab. inż.Artur Badyda, PolitechnikaWarszawska, dr n.med.PiotrDąbrowieckiWIM;

● „Wpływ zanieczyszczeń po-wietrza na rozwój nowotworów płuc” – prof. dr hab. n.med.AndrzejChciałowski,WIM;

● „Wpływ zanieczyszczeń po-wietrza na funkcję śródbłonkanaczyniowego” – dr n. med.AdamStańczyk,WIM;

● „O świadomości zanieczysz-czeń powietrza na zdrowiewśródkardiologów”–drhab.n.med.TadeuszZielonka,WUM;

● „Szkodliweemisje:zanieczysz-czeniepowietrzaazmianykli-matu” –WeronikaMichalak,HealthandEnvironmentAllian-ce–HEAL,Polska.Każdąsesjękończyładyskusja

wskazująca na zainteresowanieuczestników konferencji przed-stawianymi pracami. Nie mniejciekawe były również rozmowyiwymianapoglądówpomiędzypre-zentującymipraceasłuchaczami

Konferencjaim.gen.bryg.dr.hab.n.med.WojciechaLubińskiego

Sprawozdania

„Skalpel”6/2018 17

podczas 15minutowych przerwkawowych.

Przedstawiającwpigułcewnio-ski z prezentowanych podczaskonferencjiwielokierunkowychpracnad zanieczyszczeniami powie-trza i ichszkodliwym,toksycznymdziałaniemnazdrowie,tozdaniemsprawozdającego:● donajbardziejszkodliwychza-

nieczyszczeńpowietrzanależąpyłyPM1,PM2,5,PM10zawie-szone w warstwie przyziemnej atmosfery;

● ekspozycjanazanieczyszczonepowietrzewiąże się ze zwięk-szoną umieralnością i skró-ceniem oczekiwanej długościżycia;

● większość zgonów przypisujesięwpływowi drobnych pyłówośrednicy≤2,5µm(PM2,5);

● e-papierosysąjeszczebardziejszkodliwejaknaturalne;

● już prenatalna ekspozycja nazanieczyszczenia powietrza manegatywnywpływnarozwóji późniejsze funkcjonowanieukładu oddechowego, nerwo-wegoipsychicznego;

● ultradrobny pyłUFP (ultrafineparticles; o średnicy cząstek<0.1-0.2µm),zawartywzanie-czyszczonympowietrzu(smogu)zmieniakompozycjęmikrofloryjelitowejiwywołujezwiększeniestężeniametabolitówlipidowych

odgrywającrolęwpatogeneziemiażdżycy;

● według najnowszych badańsmogzapoczątkowujedysbiozęi stan zapalnyw jelicie, którezwiększają ryzyko rozwojuza-burzeńlipidowych;

● stężeniaWWA i pyłowych za-nieczyszczeń powietrza sąznaczniewyższewPolsceniżw jakimkolwiek innym krajuUE;

● nie zawsze powietrze w za-mkniętychpomieszczeniachjestlepszeodtegonazewnątrzpod-czasogłaszanychalarmów;

● negatywnywpływ zanieczysz-czeń powietrza na funkcjo-nowanie układu nerwowegoi funkcjipoznawczychudzieciimłodzieży;

● jeszczedośćniskaświadomośćco do wagi problemu zanie-czyszczonegopowietrza i jegonegatywnegowpływunazdro-wie pacjentów przez lekarzy,wtymspecjalistówkardiologówi pulmonologów, co skutkujejegobagatelizowaniemlubigno-rancją.Zainteresowanych tematyką

prezentowanychpracwczasiekon-ferencji odsyłamdo opracowanianaukowegokonferencjiktórezosta-nieopublikowaneniebawem.

Konferencja Dum Spiro, Spe-ro to bardzo ważny i potrzeby

element ogólnopolskiego projek-tu: „Czyste powietrze”. Jejwkładwposzerzeniewiedzyoskutkachzdrowotnych zatrutego środowi-ska, wskazań profilaktycznych,budzeniaspołecznejświadomościco dowagi problemu jestwprostnieoceniony.Powstającewwynikuprezentowanych prac zaleceniaprofilaktyczne dotyczące jakościpowietrzasłużąpoprawiekondycjizdrowotnej Polaków jak równieżobniżają duże koszty zdrowotne,społeczneiekonomicznewynikają-ceznarażenianazanieczyszczonepowietrze,wpowstawaniuktóregomamyznacznyudział.

Dopóki w kraju nie zostanierozwiązany problem czystegopowietrza byt konferencjiDum Spiro, Spero nie jest zagrożony.WoczekiwaniunakolejnąIXedycjękonferencji naukowejDum Spiro, Spero

redaktornaczelny„Skalpela”Janusz WASILEWSKI

(tekstifoto)

PS.NietakdawnoTrybunałSpra-

wiedliwościwLuksemburguorzekł,że Polska złamała prawo UEdopuszczając do nadmiernychwieloletnichprzekroczeństężeniapyłu zawieszonegoPM10w po-wietrzu.

18 „Skalpel”6/2018

Wydarzenia

WToruniu13kwietnia2018r.,tj.wDniuPamięciOfiarZbrodniKatyńskiejmiałamiejscepodniosłauroczystość odsłonięcia tablicypamiątkowej poświęconej gen. dr.BolesławowiBłażejewskiemu,wla-tach1929-1934komendantowiVIIISzpitalaOkręgowegoa zamordo-wanemuw1940r.wKatyniu,przezoprawców zNKWD. InicjatoramitegoupamiętnieniasąBarbaraSę-kowska-Reinke–prezesToruńskiej„RodzinyKatyńskiej” i dr LesławWelker–wiceprezesOkręguToruńŚZŻAK(iautorprojektutablicy).JejgłównymfundatoremjestPrezydent

m.ToruniaMichałZaleski,któregowczasieuroczystościreprezentowałwiceprezydentZbigniewFiderewicz.Wartęhonorowąprzytablicypełniliżołnierze zGarnizonuToruń, nie-zawodnistrzelcyzJednostki3202ZwiązkuStrzeleckiegoRzeczypo-spolitej i ratownicyPCK (płkdrB.Błażejewskibyłrównieżdziałaczemczerwonokrzyskim),orazsztandary:GarnizonuToruń,KołaToruńŚZŻAKiZarząduRejonowegoPCK.Szcze-gólnymigośćmibyli:HannaBąbol–córkaupamiętnianegoijegodalszarodzina.Wszyscybardzowzruszenipamięciąoichprzodkuiszczególną

formą upamiętnienia.W uroczy-stości odsłonięcia kolejnej tablicypamiątkowej namurachdawnegoszpitalawojskowegozgromadzilisiępracownicy obecnie pracującej tuPrzychodniWojskowej,członkowie„RodzinyKatyńskiej”, kombatancizArmiiKrajowej iwszyscy,którymjestbliskahistorianaszegopaństwaimiasta.Byłyteżlokalnemedia.

Zgromadzonych powitał pro-wadzącyuroczystośćdrL.Welker,a następnie przedstawił sylwetkęówczesnegokomendanta–lekarzaiżołnierzagen.dr.B.Błażejewskie-go (awansowany to tego stopniaw2007r.).Potemgłoszabrałpre-zydentZb.Fiderewicz,którypodzię-kowałinicjatoromtejuroczystościzakolejnetrwałeupamiętnienieosobyzwiązanejizasłużonejdlaTorunia.Po nimwystąpiła B. Sękowska-Reinke. Inastała tanajważniejszachwila.PrezydentwasyścieHannyBąbol – córki upamiętnianego,Barbary Sękowskiej-Reinke orazgospodarzaobiektupłk.dr.Zbignie-waLeżuchaodsłonił tablicę,którejwykonawcą jest artysta rzeźbiarzLechKarczewski.Nazakończenieuroczystościzłożonokwiatyipozo-wanodowspólnegozdjęcia.

tekstifoto:Lesław J. WELKER

Zamordowany komendant upamiętniony

Zkarthistorii

„Skalpel”6/2018 19

BolesławBłażejewski,s.Adelizd.StrzelbickiejiHipolita,obywatela

ziemskiego,urodziłsię21stycznia1890 r. w Illińcach k. KamieńcaPodolskiego.W roku1900podjąłnaukęwGimnazjumKlasycznymwKamieńcuPodolskim.Wczerwcu1908r.uzyskałmaturęirozpocząłstudia lekarskie naUniwersytecieŚw.WłodzimierzawKijowie.20lipca1914r.zostałpowołanydoodbyciasłużbywojskowej(warmiicarskiej),awansowanydo stopnia kapitanai skierowany, jako podlekarz –młodszy ordynator, doGłównegoOddziałuOpatrunkowego 44Dy-wizjiPiechoty21KorpusuArmiinafronciegalicyjskim.Studiaukończył2października1916r. irozpoczął,równolegle ze służbąwojskową,praktykęw zakresie położnictwaiginekologii.

WGOP44DPpozostawałdo7maja1917r.,anastępniepełniłsłuż-bęnafronciepółnocnym,gdziebyłmłodszymordynatoremRuchomegoSzpitalaPolowegonr429.22lutego1918r.wmiejscowościWałk(guber-nia liflandzka)dostałsiędoniewoliniemieckiej i do4 lipcaprzebywałwoboziewDorpacie.PotemwróciłdoKamieńcaPodolskiego,zktóregopokilkutygodniachuciekłzaZbrucz,byuniknąćnasilającychsięprześla-dowańzestronyukraińskichnacjona-listów.1sierpnia1919r.znalazłsięwLanckoroniu (pow.kamieniecki),gdziewsłużbiesamorządowejobjąłposadę kierownika szpitala ziem-skiego i pozostawałwnimdo28sierpniategoroku.3września1919r.zgłosiłsiędoWojskaPolskiegoa17październikazostałprzyjętyizwery-fikowanyjakoporucznik.

Mimo tej zwłoki już6września1919r.zostałordynatoremSzpitalaPolowegonr406(wkraju),aod12listopadaprzebywałznimnafroncie.Wziął udziałwwojnie polsko-bol-

szewickiej,równieżjakokomendantCzołówkiSzpitalaPolowegoNr404(25maja-10lipca1920r.).20paź-dziernika1920 r. awansowanydostopniakapitana(zestarszeństwemod20września)iwrazzeSzpitalemPolowymNr406przeniesionydo2DywizjiLitewsko-BiałoruskiejwWoj-skachLitwyŚrodkowej,gdzieSzpitalotrzymałNr4010.Pozostawałtamdo 22września 1921 r., pełniącokresowo(wsierpniu)funkcjęSzefaSanitarnego29Dyw.Piechoty.

Nareklamacjęministrazdrowiapublicznego został bezterminowourlopowanyiskierowanynaPolesie,gdzie25wrześniaobjąłstanowiskolekarzapowiatowegowKamieniuKoszerskim. Pozostawał tam dokońcaroku.

15 grudnia 1921 r. otrzymałprzydział doKompanii SanitarnejZapasowejnr3wGrodniezprzy-działemdo86pp.Stanowisko toobjął1stycznia1922r.Wokresieod15styczniado12kwietniaukończyłkursSzkołyAplikacyjnejwWarsza-wie, po którym objął stanowiskostarszegolekarza15pułkuartyleriipolowejwBydgoszczyipozostawałtamdo30grudnia1926r.,okresowopełniącobowiązkikomendantatam-tejszejFilii8SzpitalaOkręgowego.3Maja1922r.awansowanydostop-niamajora(zestarszeństwemod1czerwca1919r.).Wtymczasieopi-nięwystawiłmuSzefSanitarnyO.K.VIIIpłkdrJanKamiński:„Wzorowylekarzoddziału.Prowadziwzorowoszkołę dla szer. san. funkcyjnychiszkołęgazowądlagarnizonu”.Dwalata później (w roku 1926) opiniabyłatakasama:„Podkażdymwzglę-dembardzodobrylekarzwojskowy.[…]nigdynie zawiódł”. 1 stycznia1927 r. został komendantemFilii,a10wrześniakomendantemSzpi-talaWojskowegowBydgoszczy.1stycznia1928r.otrzymaławansdo

stopniapodpułkownika.19listopada1928r.przeniesionydobydgoskie-go61ppnastanowiskostarszegolekarzapułku,gdziepozostawałdo30kwietnia1929r.1majazostałko-mendantemSzpitalaSezonowegowCiechocinku,apotem,3listopadawróciłdopułku,wktórympozosta-wałdo22grudnia1929r.Wlatach1928-1931 był też kierownikiemGarnizonowej PrzychodniDenty-stycznej (!) i przez kilkamiesięcykierownikiemGarnizonowej IzbyChorychwBydgoszczy.

23grudnia1929r.trafiłdoToru-nianastanowiskokomendantaVIIISzpitalaOkręgowegoZapewnedoobjęcia tego stanowiska przyczy-niły się bardzodobreopinie jakiewystawilimukolejniSzefowieSani-tarni:płkdrZygmuntGilewicz,płkdrCzesławWincziwkońcudowódcaD.O.K.VIIIgen.StefanPasławski,w której napisałm.in.: „…lekarzosolidnejprosperującejfachowości,człowiekogołębimsercu,zcałkowi-tymoddaniemopiekujesięchorymiżołnierzami.Zawszegotówjestbezżadnejzwłokiprzyjśćzpomocą.”

Bolesław Błażejewski (1890-1940)dr medycyny, generał Wojska Polskiego, działacz PCK, ofiara sowieckiego totalitaryzmu

20 „Skalpel”6/2018

W100-lecieNiepodległości

W trakciesłużbywToruniubyłteżponownie komendantemSzpi-talaSezonowegowCiechocinku(wtedy jużFilii 8SzpitalaOkręgo-wego)od5majado31października1930r.,awczasie5-26październi-ka1932r.ukończyłkurswCentrumWyszkoleniaSanitarnego.1stycz-nia1934r.awansowanydostopniapułkownika.

Wdniach11-15września1933r.był uczestnikiem poznańskiegoXIVZjazduLekarzyiPrzyrodnikówPolskich.

WToruniuzwiązałsięzPolskimCzerwonymKrzyżemi27listopada1932 r. zostałwybrany zastępcączłonka ZarząduOkręguPomor-skiego, w którym odpowiadał zaszkolenie personelu pogotowiasanitarnego.WydatniewspomagałinnedziałaniaZarządu,cozostałozauważone,docenioneinagrodzo-new1935 r.OdznakąHonorowąIIst.

18kwietnia1934r.opuściłToruńprzeniesionynastanowiskoSzefaSanitarnegoDOKVwKrakowie.Tu bardzo dobrą opinięwystawiłmudowódcaDOKgen.AleksanderNarbut-Łuczyński,aleSzefDepar-tamentuZdrowiaMSWojsk.gen.drStanisławRouppertmiałniecoinnezdanie: „odznacza sięmiękkościącharakteru, nie potrafi otoczeniu

narzucićswejwoli.[...]Jestbardzo.pracowity.Bardzo ideowyoficer...Wodniesieniudomłodszychlekarzyjestbardzodobrymwychowawcą”.Wstyczniu1936r.natosamosta-nowiskotrafiłdoLublina(DOKII).Tugen.drSt.Rouppetrzmieniłzdanieiwystawiłmu lepsząodpoprzed-niej opinię służbową: „Sumiennyi pilny, pełen najlepszych chęci,ideowy,bardzodobrySzefSan.OKwwarunkachpracyuregulowanychinieskomplikowanych”.

Powybuchuwojnywewrześniu1939r.,15.09objąłobowiązkiszefasanitarnegoArmiiLublin.Posowiec-kiej agresji 17września,w nocyz20/21września,wrejonieWłodzi-mierzaWołyńskiego,dostałsiędosowieckiejniewoliizostałosadzonywKozielsku.ZamordowanywLesieKatyńskimwiosną1940r.Zidentyfi-kowanywczasieekshumacjiwroku1943 i zapisanypodpozycjąPCK(AM)484.Pochowanywpierwszejbratniejmogile.

Zazasługiwsłużbiewojskowejipracyspołecznejbyłodznaczony:Złotym Krzyżem Zasługi (19 III1932),MedalemPamiątkowymzaWojnę1918-1921(1929),MedalemDziesięcioleciaOdzyskaniaNiepod-ległości (1929), prawdopodobnieiSrebrnymMedalemzaDługoletniąSłużbę, orazOdznakąHonorową

PCK(1935)ipochwałąwrozkazie29DP(Rozk.Dz.29DPNr42).

5października2007r.PrezydentRPLechKaczyńskiawansowałgopośmiertnie do stopnia generałabrygady.

Lesław J. WELKER

Źródła:1. CentralneArchiwumWojskowe,

teczkaApI481.B.8563(foto);2. JanBohdanGliński,Słownikbio-

graficzny lekarzy i farmaceutówofiar DrugiejWojny Światowej,Warszawa1997;

3. Spisoficerów;1921;4. Roczniki Oficerskie;Warszawa

1923;1928;1932;1939,Kraków2006;

5. StanisławZając,Lekarzewojskowiofiaramiwielkiejzbrodniw:„LekarzWojskowy”nr5-6/1993;

6. AdamWiniarz,Lubelska listaka-tyńska,Lublin1997;

7. Marian Łysiak, Kazimierz Przy-byszewski, Słownik biograficznylekarzyToruniaXIXiXXw.,2013;

8. Maszynopis,OkręgPomorskiPCKSprawozdaniezarok1932,Toruń1933;

9. MonitorPolskinr85z8.11.2007,poz.885;

10.LesławJ.Welker,To już tyle lat,Toruń2000

Należał do najwybitniejszychmężów naszego narodu. Po-

zostawił po sobie imię człowiekaniezwykłego.Wybitnyideologpol-skiego pozytywizmu,AleksanderŚwiętochowski, proponował po-grzebać jego ciało na szczycieGiewontu,bywyodrębnićtądrogąsławnegomiędzysławnymi.

AutorpięknejmonografiioTytu-sieChałubińskim„KrólTatrzMoko-towskiej8”stwierdza,że:„zostawiłpo sobie legendęme tylko najsławniejszego lekarzadziewiętna-stowiecznejWarszawy,alei‘królaTatr ’, „odkrywcy Zakopanego”,atakże„poetyżycia”–jaknazwałgoHenrykSienkiewicz. Legendętętworzylijegoprzyjaciele–pisa-rze i artyści, a także przyrodnicy

i lekarze.Tworzyła jąpolska inte-ligencja dziewiętnastego wieku,poszukującawwarunkachniewoliwzoruosobowego,wskazówki,jakżyćwsposóbnajwłaściwszy:zpo-żytkiemdlainnych,dlaswegospo-łeczeństwainarodu.Równocześniecenićżycie,umiećdostrzegaćto,cownimwartościoweipiękne,umiećhodowaćwłasneszczęście–wbrewlicznymklęskom,wktóreobfitowała

„Kto szuka tylko chleba w swoim zawodzie, ten chleb może znajdzie, ale pustki życia tym sposobem nie wypełni. A wypełnić życie tak, żeby w nim żadnej szczeliny, żadnej pustki nie pozostało, stanowi całą sztukę życia i bodaj czy nie całe szczęście człowieka”.

Władysław BIEGAńSKI

Tytus Chałubiński (1820-1889) Lekarz legenda

Zkarthistorii

„Skalpel”6/2018 21

historia tamtych czasów.WżyciuTytusaChałubińskiegoznajdowanotworzywodlatakiegowzoru.

TytusChałubiński urodził się29grudnia1820rokuwRadomiu,wniezamożnejrodziniemieszczań-skiej. Gdymiał 10 lat wybuchłopowstanie listopadowe.W tymsamym roku umiera jego ojciecSzymonChałubiński,znanyadwo-kat radomskiegoTrybunału.Obatewydarzenia boleśnie odbiły sięwduszywrażliwegoiinteligentnegochłopca,którypoukończeniuszkołyelementarnejw roku1833 rozpo-cząłnaukęwIVklasieGimnazjumGuberialnegowRadomiu.

Wszkoletej,gdziedominowałaatmosferagłębokiegozaangażowa-nia patriotycznego,wykazał dużezamiłowaniedonaukhumanistycz-nychiprzyrodniczych.Upodobaniate kontynuował takżew okresiepóźniejszym, już jako studentWydziału LekarskiegoAkademiiMedyko-ChirurgicznejwWilnie.

Wczasietrwaniastudiówakade-mickichnajbliższyminauczycielamiChałubińskiego byli znani uczenipolscyJózefMianowski,StanisławGórskiiJózefFrank.

Wmurach wileńskiej uczelnipanowało patriotyczne uniesienie

opromienione żywą tradycją Janai JędrzejaŚniadeckich, JoachimaLelewela,AdamaMickiewiczaiTo-masza Zana.

Rewolucyjne zaangażowanienaukowców i młodzieży akade-mickiejwywołało surowe represjewładzcarskich,którewroku1840dokonały całkowitej likwidacji tejniezwyklezasłużonejuczelni.Byłtodotkliwyciosdlakulturynarodowejorazofiarnejmłodzieży,którazmu-szonazostaładoszukaniawiedzyuobcych.WówczastoChałubińskizgrupąswoichkolegówudałsiędoDorpatu,abywmurachtejuczelnistudiowaćbotanikę.Świeżoprzy-była tumłodzieżwileńskazastałalicznegronoswoichrodakówżyją-cychtuwatmosferzebezczynnościi bezideowości. Pozwoliła onanarzucićsobieburszowskistylpo-stępowania,przekraczającygranicęnormobyczajowych,zwielkąszko-dądlapracynaukowejiautorytetunarodowego.

Chałubiński, przewodniczącnowoprzybyłym, podjął zdecydo-wanąwalkę z hulaszczym i poje-dynkowiczowskim stylem życia.W płomiennych wystąpieniach,przepojonych obywatelską odpo-wiedzialnością, wezwał swoichwspółbraci do zerwania z niskimizwyczajami.Oddanieikonsekwen-cja, z jaką podejmował tęwalkęspowodowały, że w niedługimczasienastąpiłzdecydowanyzwrotwpostawachstudentówpolskich:

Braćstudencka,dającdowodywdzięczności, wybrałaChałubiń-skiegoswoimprzywódcą,awdniukiedyopuszczałDorpatprzyrzekłamukontynuowaćjegodzieło.Byłato pierwsza obywatelska zasługaTytusaChałubińskiego, sięgającaswoimwpływemnanastępnepo-koleniastudentów.

Obokwzorowejpostawyobywa-telskiej byłChałubiński celującymstudentem.Jeszczewokresiestu-diówwydałdrukiemswojąpierwsząpracępt.„Kilkauwagnaddziełem«Zasady botaniki i fizjologii ro-ślinnej»A. Richarda”, następnie

pracędyplomowąnt.„Historycznyprzeglądmniemańpłciowychospo-sobiezapładnianiaroślin”,zaktórąwr.1842uzyskałstopieńkandydatanaukprzyrodniczych.

Po ukończeniu UniwersytetuDorpackiegoChałubińskiudałsiędoWurzburga,abykontynuowaćstudiamedyczne.Tuwłaśniepodkierun-kiemwybitnychklinicystówMarkusa,Textora i d’Outreponta uczył sięinterny, chirurgii i położnictwa,auprofesorówSzlejdenaiSzenkapo-głębiałwiedzęprzyrodniczą.

Dnia13lipca1844rokupona-pisaniupracydoktorskiejpt.„Omo-czuzestanowiskafizjologicznegoi patologicznego” uzyskał stopieńnaukowydoktoramedycyny,chirur-giiipołożnictwa.Następniezgodniezpanującymzwyczajem;wyruszyłwkilkumiesięcznąpodróżnaukowądoprzodującychośrodkówwNiem-czech,AustriiiFrancji,abywroku1846powrócićnastałedoWarsza-wy.Tuw skromnej celi klasztorupijarskiego przygotowywał się doegzaminuweryfikacyjnego przedRadą Lekarską Królestwa Pol-skiego,rozpoczynajączkoleiswąwielceowocnądziałalnośćlekarza-klinicystywSzpitaluEwangelickimwWarszawie.

Działalnośćtazostałanakrótkoprzerwanawroku1848kiedyCha-łubińskibierzeudziałwpowstaniunaWęgrzech.Brakmateriału fak-tograficznegoniepozwalaukazaćjegozasługjakolekarzaambulansupolowego.Wiemy natomiast, żepopowrociedoWarszawyoddanyzostałpodścisłydozórpolicji.

Pracującprzez szereg lat podkierunkiem świetnego lekarza,doktoraFerdynandaDworzaczka,stałsięwniedługimczasienajpo-pularniejszymlekarzemWarszawy.Dowodem rosnącego autorytetuiuznaniabyłomianowaniegona-czelnymlekarzemSzpitalaEwan-gelickiego oraz wybranie sekre-tarzemTowarzystwa LekarskiegoWarszawskiego.

Obokofiarnejpracyzawodowejprowadził Chałubiński niezwykle

Prof. Tytus Chałubiński

22 „Skalpel”6/2018

aktywne życie społeczne.Bardzoczęstow jego domu zbierali sięsławni naukowcy, a wśród nichlekarzeLudwikNatanson iWiktorSzokalski,mineralogKarolJurkie-wicz,botanikJerzyAleksandrowicz,chemikTeofilLesiński,fizykAdamPrażmowskiiwieluinnych.Treściątych spotkań było szukanie drógrozwojunaukipolskiej iożywieniagospodarkinarodowej.Napoczątkulat50.stanąłChałubińskinaczelezespołu walczącego z epidemiącholery.Następniepodróżowałdoprzodujących klinikBerlina,Bruk-seli,ParyżaiLondynu,byłrównieżw składzie Delegacji MiejskiejWarszawy, domagającej się odwładzcarskichokreślonychswobódobywatelskich.

Wr.1856zostałpowołanynaor-dynatoraSzpitalaDzieciątkaJezus,awtrzylatapóźniejmianowanogoprofesoremKatedryTerapiiSzcze-gółowejAkademiiMedyko-Chirur-gicznejwWarszawie.Wówczasto,będącbliskimwspółpracownikiemKazimierzaKrzywickiego,aktywnieuczestniczyłwrealizacjidoniosłegodzieła tworzenia SzkołyGłównejWarszawskiej.

Wytężonyrytmpracynaukowejiorganizatorskiejprzerywawybuchpowstania styczniowego. Carat,biorącodwetnaPolakach,uwięziłnajwybitniejszych przedstawicieliświatanaukowego,awichliczbietakże profesoraTytusaChałubiń-skiego.W obronie chorego jużwówczasuczonegozdecydowaniewystąpił prof. Józef Mianowski,któremuzawdzięczałzamianękarywięzienianakarędeportacjidoNie-miec.Dopieropoupadkupowstaniazezwolono powrócićmudo krajuipodjąćprzerwanądziałalnośćpro-fesorazwyczajnegoSzkołyGłównejWarszawskiej.

W r. 1871 za odmowęwykła-dania w języku rosyjskim zostałChałubiński zdymisjonowany.Byłtowielki ciosdla uczonego, któryobowiązki swoje traktował jakoposłannictwoobywatelskieigotówbyłjewypełniaćwnajtrudniejszych

warunkach politycznych. Rusyfi-katorskie posunięcia caratu byłyjednakniedozniesieniadlawrażli-wegoPolaka.

Pozbawiony katedry uniwer-syteckiej ze zdwojoną energiąpoświęciłsiędziałalnościklinicznejw Szpitalu Św. Ducha, a takżepraktyce lekarskiej. „Uprzejmydlachorych–pisałonimLudwikNa-tanson–zarównodlabiednych,jakidlazamożnych,umiałzyskaćichufność iwzbudzałnieograniczonąwiarę w zalecone środki, umiałjednak słowemwlewać otuchę,cierpliwość, nadzieję.Odgadująccharakteriusposobieniechorego,wiedział kiedymożna pobłażać,a kiedywypadaenergicznienaci-snąć.Toteżwierzylimuiufalibezgranicipoddawalisięsurowymnie-razprzepisombezszemrania.Wtejsztuce poznawania charakterów,wtejniepospolitejzręcznościwyzy-skiwaniaswegowpływunakorzyśćchorego leżałaczęśćpowodzeniajegoleczenia”.

Znakomity chirurg serca prof.LeonManteuffel podkreślił, że:„DlaChałubińskiego jako lekarzachoryczłowiekniebyłwycinkiem,fragmentemzagadnieniaczynawetchorączęściąorganizmuludzkiego,leczcałością,byłprzedewszystkimchorym, cierpiącym człowiekiem,stojącymczęstowobliczudramatuosobistego, rodzinnego, społecz-nego. W czasach dzisiejszychtego rodzaju typ lekarza, jak topowszechnie wiadomo, zanika,jednakżewprzyszłościmedycynawróci do tego sposobu podejściadopacjenta, jaki charakteryzowałChałubińskiego.Będzie tozpew-nościąformaodmiennaniżdawniejdostosowanaodnowychkierunkówiwymagańmedycyny.Tensposóbodnoszeniasiędochoregobędziecechowałzpewnościąbardzodużyodłamlekarzy,itonietylkolekarzyogólnych, jak np. lekarzy rejono-wych,alewjakiejśmierzerównieżi specjalistów.Przedmiotemzain-teresowaniastaniesięznówchoryczłowiek, a nie chory narząd czy

tylkooderwanyproblemnaukowy.Możnawierzyć, żew przyszłościobliczelekarzabędziesiękształto-waćwedługtegoideału,jakimdlanas, lekarzy polskich, jest TytusChałubiński”.

Przy ogromnej swej praktyceChałubińskiniezrobiłmajątku.Odbiednych nie przyjmował zapłaty,nienarażającichnaupokorzenie.Jegopostawaspołeczna,jegoser-decznystosunekdoludziróżnychstanówspowodowała,żestałsięonbodajnajpopularniejszymczłowie-kiemwPolsce.Chałubiński leczyłwielu sławnychPolaków,m.in.H.Modrzejewską, I. Paderewskie-go,H.Sienkiewicza,B.Prusa,A.Świętochowskiego,W.KossakaiS.Witkiewicza.Powszechneuznanieipopularnośćnieprzeszkadzałamuwleczeniubiedotyczyteżwpodej-mowaniuwalkizepidemiącholerywWarszawieinaPodhalu.

„Żaden z lekarzy naszych niewzbudzał takiegozaufaniaucho-rych jak on, żaden nie był takimwnikliwympsychologiemodgadu-jącym charakter i usposobieniechorego, żaden nie miał takiejintuicji.”Świętochowskinazwałgolekarzemgenialnym z intuicją ja-snowidza,Szokalskiwidziałwnimwielkiegodiagnostę i psychotera-peutę,posiadającegowielkiezaletysercaiumiejącegocudownieznichkorzystać.

ProfesorChałubiński nigdynieukrywał przed uczniami tego, copozostałoniewyjaśnione.Nadawałoto działalności dydaktycznej cechszczerości i poczucia dociekaniaprawdy.Wymagałod lekarzy i stu-dentów, aby znali historię życiaicierpieńchorego,gdyżwiadomościtesązawszepożytecznedlalekarza.Wpajał,żedlalekarzaniepowinnobyć przypadkówbeznadziejnych.Jeżeli przedłuży choremu życiechoćbynabardzokrótko, lub jeżeliulżymuwcierpieniach, to jużmapoledodziałania.„Kluczem,którymnaościeżotwierałwrotazaufania,talizmanem,cozjednywałserca,byłaszczeraigorącachęćprzyniesienia


Zkarthistorii

„Skalpel”6/2018 23

ulgi.Togłębokieprzejęcieobowiąz-kamipowołaniazawszecechowałodziałalnośćChałubińskiego”.

Wielu biografów opisującychdziałalnośćChałubińskiegozarzu-całomu, że nie pisał zbytwiele.Opiniatakajestoczywiściekrzyw-dząca,gdyżwszystkie jegopracemiałycharakterodkrywczyipopartebyływieloletnim doświadczeniemuczonego. Do najwybitniejszychjegopraczaliczyćnależy:● Metodawynajdywaniawskazań

lekarskich.Planleczeniaijegowykonanie(1874);

● Wstęp do patologii i terapiiszczegółowej(1860);

● Ogorączcetyfoidalnejisposo-biejejleczenia(1865);

● Zapalenie międzyzrazikowewątrobypołączoneznieżytemoskrzeli, kiszek zapaleniemopłucnej(1866);

● Zimnica.Studiumzestanowiskapraktycznego(1875);

● Leczeniewcholerze(1884).Wszystkieonedająodpowiedź

nawiele najistotniejszychproble-mówlekarzapraktykalsątrwałymwkładem polskiego uczonegodo światowych osiągnięć naukmedycznych. Ponadto pamiętaćnależy, że wiele prac poświęciłnaukom przyrodniczym, a takżeTatromiPodhalu.

Majączasobąpracowiteżycie,nadszarpnięte zdrowie, a takżewiele udręk, których przysporzyłomunieudanepożyciemałżeńskieszukałwypoczynkunałonienatury.OczarowanyTatramitunajchętniejspędzałswojewakacje.Wrazzgó-ralami przemierzał niedostępneszlakiznosząctrudydzielnieizra-dością.TaternictwoChałubińskiegomającecharakterrekreacyjno-kul-turowy czyniło jego życiewolnyminiczymnieskrępowanym.

„WZakopanemzbudowałwy-godnydom,zprzestronnymipoko-jamiiwerandami,pianinem,naktó-rymgrywałIgnacyJanPaderewski,dom,wktórymbywalinajwybitniejsiprzedstawiciele polskiej kulturytamtych czasów:HelenaModrze-

jewska,HenrykSienkiewicz,Alek-sander Świętochowski,WojciechKossak,StanisławWitkiewicz, i októrymsięmówiło:„domna«Swo-bodzie»”(anazwaparceli,naktórejgozbudowano,byłatakżeprzecieżnazwąsymboliczną).

WZakopanem„odkrytym”przezsłynnego lekarza dla licznie zjeż-dżającychnawakacjewarszawia-ków– jegopacjentów,wczasachdojmującej niewoli politycznej–byłaprzestrzeńprawdziwejswo-body; wykorzystane to będzieniecopóźniejtakżedladziałalnościpolitycznej”.

Nazwany przez górali „królemTatr”szczerzepokochałtenregion.Pragnąłgoodkryćnaukowoispopu-laryzowaćturystycznie.Ludgóralskiwywdzięczyłmusię za tonajwyż-szym przywiązaniem i dozgonnąwdzięcznością.WspólniezHelenąModrzejewskąutworzyłwZakopa-nemSzkołęSnycerską,anastęp-nieSzkołęPrzemysłuDrzewnegoiSzkołęRobótKobiecych.

„Przyniósłonzsobąwgóryswójumysł potężny i równie, amożebardziejwielkieserce,tędobroćdlakażdegożyjącegostworzenia, za-cząwszyodczłowieka,skończywszynalichychowadach,anawetnajbar-dziejnikłychroślinach.Byłpostaciązadziwiającą.” Słowem, zasługiChałubińskiegodla regionu zako-piańskiegosątakwielkie,żeniebyłodrugiegotakiegoczłowieka,którybymuwtychzasługachdorównał.

Należyteżpodkreślić,żeCha-łubińskimiałwielki osobisty urokiujmującysposóbbycia,atakżepo-czuciehumoru–stądteżbrałasięjegopopularność i tu tkwiło jednozeźródełsukcesu.OtoChałubińskiwoczachswojejpacjentki–słynnejaktorki Heleny Modrzejewskiej:„Wybitna indywidualność, wyso-ki, przystojny, omagnetycznymspojrzeniu i ujmującym obejściu,dowcipny,mądry, był postacią fa-scynującą”.

WojciechKossak,któryodbywałz nim tatrzańskiewycieczki – takopisywał postać warszawskiego

lekarza:„Smukłyiwysokiopięknejpolskiejtwarzyrozjaśnionejmłodymuśmiechem przy swej gęstej jakszczotkaczuprynie”.

Tytus Chałubiński, podobniejakJózefDietl,pozbawionyprzezzaborcękatedry,zostałwyniesionyprzeznaróddonajwyższychgod-ności i powszechnego uznania.W r. 1873wResursieKupieckiejwWarszawienajwybitniejsiprzed-stawicielenaukiorazkilkapokoleńjego uczniów podpisało się podsłowamiwypowiedzianyminajegocześć.

„On to nauczył uczniówumie-jętnie badać swych chorych i sa-modzielnie, a porządniemyślećprzy łóżku chorego; on nie kazałślepowierzyć in verbamagistri,lecz swoją szczerą otwartością,anieobłudnązażyłościązeswymisłuchaczami, krzepił i rozwijał ichmłodocianesiłynaukowedosamo-dzielnejpracy”.

Wielkość zasług uczonegospowodowała,żebyłonczłonkiemRadyLekarskiejKrólestwaPolskie-go,TowarzystwaLekarzy

członkiem honorowymTowa-rzystwa LekarzyWileńskich, Po-dolskich, Towarzystwa LekarzyPłockich,TowarzystwaLekarskiegoWarszawskiego, TowarzystwaLekarskiegoKaliskiegoiTowarzy-stwaLekarskiegoSerbskiego.ByłponadtowspółtwórcąKasyPomocyim.JózefaMianowskiegoorazTo-warzystwaTatrzańskiego.

„Zawszejakaśdobroć–pisałH.Sienkiewicz– jakaśmiłośćtakgoozłacałajakciepłepromieniesłońcaozłacająśniegiGiewontu”.HelenaModrzejewskawidziaławnimwybit-ną indywidualnośćreprezentującąwartościwielkiejodwagiiwielkiegoserca,ujmującąwobejściu,dowcip-ną,mądrąifascynującą.

WażnącechącharakteruCha-łubińskiegobyłatolerancjacudzychprzekonań, choćby one jaskraworóżniły się z poglądem, który onreprezentował.

Był szczerymdemokratą, idą-cym za postępem społecznym,

24 „Skalpel”6/2018

człowiekiem reprezentującymob-szerną wiedzę z zakresu naukprzyrodniczych,filozofii,psychologiiiliteratury.

Umarł 4 listopada 1889 rokuwZakopanem, okrywając żałobąnaukę polską.W ostatniej jegodrodzeuczestniczyłotysiąceludzi,którzyprzybyliznajodleglejszychstron,abygodniepożegnaćswegodobroczyńcęiopiekuna.

Pochowany na starym cmen-tarzuustópumiłowanychgórpo-zostałw sercach swych rodakówjakoczłowiekwzbudzającypodziwiszacunek.„ZeśmierciąprofesoraChałubińskiego – pisał jego druhserdecznyJózefKenig–ubyłnamczłowiek sprawiedliwy, wielkiegoserca, takiegoż charakteru, żela-znejwoli, pracy niezmordowanej,miłości kraju nieograniczonej,awiecznie czynemanie słowemdowodzonej”.

Warszawa i wielemiast pol-skich uczciły pamięć wielkiegouczonegonadającjegoimięulicomiplacówkomnaukowym.Pomnik,który zbudowalimuwarszawiacyzniszczyli hitlerowcy, pozostałjednak pomnik, który wznieśliswemu odkrywcy wdzięczni gó-rale zakopiańscy. U stóp cokołu

wyobrażającego popiersie uczo-nego artysta wyrzeźbił równieżprzygarbioną postać starego gó-ralazeskrzypkamiwrękach–toJasiekKrzeptowski,zwanySabałą,nieodłączny towarzyszwędrówekChałubińskiegowTatry.

Skromnytopomnik,jakskrom-nebyło jegożycie,którewcałymswym biegu świadczyło dobitnieoogromnejmiłościdoludziiofiar-nościdlakraju.

StanisławWitkiewicz, którywysokoceniłTytusaChałubińskie-go, zaprojektował nie tylko jegopomnik, ale również legitymacjęTowarzystwaTatrzańskiego zwi-zerunkiem„królaTatr”.

Stanisławowi Witkiewiczowipowierzonotakżeprojektnowego,murowanegogmachuMuzeumTa-trzańskiegoim.dr.TytusaChałubiń-skiego,któregobudowęrozpoczętow1913,aukończonow1922roku;tuobecniemieścisięMuzeum.

Zanim stanęły w Zakopanempomniki „królaTatr”, jego pamięćuczczono, nazywając jużw1890rokuprzełęczwrejonieMorskiegoOkamiędzySzpiglasowymWier-chemaCiemnosmreczyńskąTurnią–WrotamiChałubińskiego(2022mn.p.m.).NacześćChałubińskiego

botanika nowe gatunki bruzdnicnazwanezostałyPeridiniumChalu-binskiiiChalubinskiitatrica,ajednaz tatrzańskich roślin kopalnychEsquisetumChalubinskii.

Tytus Chałubiński owiany le-gendąpozostałwpamięcinarodupolskiegojakodoskonaływzórwiel-kiegopatrioty,znakomitegolekarzaiżarliwegospołecznika.

dr hab. Witold LISOWSKI

Źródła:1..BaranowskiL,Zkraju,Peters-

burg1890,1907,Portret.2..BartkiewiczBr.,SzkołaGłówna

Warszawska1901,Kraków.3..Bieliński J., Stan nauk lekar-

skich,Warszawa1889.4..Chłapowski Fr.,Wspomnienia

oChałubińskim,NowinyLekar-skie1889Nr12.

5..FritscheG.,TytusChałubiński,Medycyna1889Nr306.

6..Grabowski J., T. Chałubiński,AlbumZasłużonychPolaków,Warszawa1903.

7..KośmińskiS.,KramsztykZ.,T.Chałubiński,Gazeta Lekarska1889,IXNr46.

8..Natanson L., T. Chałubiński,Wszechświat,1889,XIIINr46.

„Komisja powołana przezDe-partamentSanitarnyM[inisterstwa]S[praw]W[ojskowych]w składzieDrWitoldChodźko, podsekretarzstanu M[inisterstwa] Z[drowia]P[ublicznego],DrTadeuszGepner,lekarzkapitan,DrJanKoelichen,le-karzkapitan,DrJanMazurkiewicz,profesor psychiatryiUniwersytetuWarszawskiego,DrKazimierzMi-szewski,lekarzkapitan,DrJanPiltz,profesorneuropatologiiipsychiatryiUniwersytetu Jagiellońskiego,DrJakóbRotfeld, lekarzkapitan iDrZygmuntSzarf, lekarzmajor, naposiedzeniachswychwdniach30i31majai1i2czerwca1919r.,po-

wzięławsprawieorganizacjisłużbyneurologiczno-psychiatrycznejwarmii polskiej jednomyślniena-stępująceuchwały(…)”

W związku z przypadającąw przyszłym roku setną rocznicąwymienionegohistorycznegowyda-rzeniaserdecznieprosimywszyst-kich zainteresowanych udziałemwuroczystościachjubileuszowychokontaktzKlinikąPsychiatrii,Stre-suBojowegoiPsychotraumatologiiWojskowegoInstytutuMedycznegowWarszawie:

[email protected] 707 126

Stanisław ILNICKI

100 lat służby neurologicznej i psychiatrycznej w Wojsku Polskim


Zredakcyjnejpoczty

„Skalpel”6/2018 25

Wsobotę14kwietnia2018rokuwgodzinachwieczornychmia-łomiejscebardzoistotnewydarzeniewmoimżyciu.ByłemuczestnikiemVKwietniowegoSpotkaniaWAM,alenieo tymspotkaniu tubędziemowa,choćmożnabyonimpisaćdługo iw samych superlatywach.Na tym spotkaniu, zainspirowanyprzez kolegówWAM-oli starszychi młodszych, zdecydowałem sięzadebiutować na łamach naszejizbowej gazety. Chciałbym tymtekstemzacząćzWAM-icyklicznespotkaniezmedycynąprofilaktyczną.Awłaściwietylkozjejjednąbardzoważnągałęzią– „ umiarkowanymspożyciemalkoholu”.

Wszyscynapewnosłyszelioba-daniuINTER-HEART,obejmującympopulację52krajów,wktórymuczest-niczyło27tysięcyosób,zarównoko-bietjakimężczyzn.Celembadaniabyło zidentyfikowanie czynnikówryzykarozwojuchorobyniedokrwien-nejsercaorazostregozawałusercawróżnychpopulacjachnacałejkuliziemskiej.Wtakróżnorodnejidużejgrupie stwierdzono6wskaźnikówryzyka: nikotynizm, dyslipidemia,nadciśnienie tętnicze, cukrzyca,otyłośćbrzusznaorazstrespsycho-społeczny.Naszczęściewymienionoteż czynniki działająceochronnie:dieta z codziennymspożywaniemowocówiwarzyw,aktywnośćfizycz-naiumiarkowanespożyciealkoholu.Wszystkie temetody były imamnadzieję, sądlaNasnadalbardzoważne.Dietanastołówkachżołnier-skich zawszepełnabyła owocówiwarzyw,zaprawyporanne i licznezajęcia zwychowania fizycznegobyłydlaNaschlebempowszednim.OstatniazmetodtodlanasWAM-olirzeczoczywistaiodwczesnychlatpodchorążackichzdużymzaanga-żowaniemstosowana.Ajakialkoholnajlepiejnadajesiędoumiarkowane-gopicia?Odpowiedźjestoczywista– każdy. Jednak ja skupię się nawinie.Chociażbydlatego, że jego

Veni, vidi, vinumzaletydoceniałyjużlegionyrzymskie,przydzielającracjędziennąkażdemużołnierzowi.Tunasuwasiępytaniedlaczegomyniemieliśmy takiego„deputatu”wczasiestudiów?

Zanimprzejdędo sednaspra-wy,czylimojegoulubionegotrunku–wina,przedemnąstają jeszczedwaogromneproblemy.Popierw-szekażdycyklartykułówpowinienbyćopatrzonychwytliwym tytułem,przykuwającymuwagę,może za-skakującym,alejasnymdlakażdego.(W tymmomencie nastąpiłmałyprzestójwmojej „pracy literackiej”i dopieropootwarciubutelkiwinaiwysączeniukilku łykówowejam-brozji,doznałemolśnienia.)JedynymodpowiednimtytułemjestparafrazasłówGajuszaJuliuszaCezara:„vini,vidi,vinum”.Boprzecieżbędącjużoficerem–emerytem,nie zawszemuszęzwyciężyć,alepodróżowanie,zwiedzanie ikosztowaniewina jestdlamnie rzecząwręczniezbędną.Tak,więctytułjużmamy.

Pozostałajeszczerzecznajtrud-niejsza-jakiewinowybraćdopierw-szegofelietonu.BojakśpiewałaAnnaJantar:„najtrudniejszypierwszykrok,zaniminnychzrobiszsto”,ajachcęWaspomęczyćmoimiopowiastkamiprzez jakiś czas.Tutaj z pomocąprzyszłamiMojaMałżonka,pięknewiosennesłońce ioczywiściekilkakolejnych łyczkówwina.Wreszciewybrałemcośmiłego,przyjemnegoiniezobowiązującego–Prosecco.

Prosecco–białewinomusującez ojczyzny legionistów –Włoch.WinotoprodukowanejestwWene-cjiEuganejskiej (Veneto)zbiałychwinogrononazwieglera,metodąCharmat,w której druga fermen-tacjajestprowadzonawstalowychkadziach (wmetodzie tradycyjnejwbutelce,jakwszampanach,cavieczyfranciacorcie,aleotymwinnymodcinku). Prosecco najczęściejwytwarzanejestwwersjispumante(musujące),rzadziejfrizzante(per-liste).W zależności od poziomu

cukruwwersjirzadszejbrut(mak-symalnie wytrawne), częstszychextra dry (bardzowytrawne) i dry(wytrawny)dodemi-sec(półwytrwa-ne).Jaosobiściepolecamextradryewentualnie dry.Niezaprzeczalnazaletą tegowina jest jegobardzodużadostępnośćistosunkowoniskacena,awłaściwiebardzokorzystnystosunekcenydojakości.Proseccomożnakupićjużzakilkanaściezło-tychwwielusupermarketachzape-lacjiProseccoidopiskiemDOC,alewarto trochędołożyć i znależć tezsercaregionuokolicConegliano-Valdobiaddene,zdopiskiemapela-cyjnymDOCG.Różnicawceniejestniezbytduża,aodczucianakubkachsmakowych znaczące. Pijąc tenzacnytrunekpoczujecie,alboinie(aleważne żebywyrecytować toswoim towarzyszompicia) zielonejabłko,melonamiodowego,gruszkę,kapryfolium(teżsprawdzałemcotojest)iśmietankę.

Tylkopamiętajcie,proseccomusibyćpodanemocnoschłodzonew6-9stopniach,wdługichwąskichkielisz-kachtzw.fletach.Jeślipodaciepro-seccoswojejpartnercezranabądźwieczoremdołóżkaztruskawkami,albo jakoaperitif,czy teżdosushi,czy owocowego deseru, bądźciepewni, żewygraliście ten dzień.Wamzaśnapewnowzrośnie„ego”,jak będziecie chwaleni. Proseccosprawdzisięteżnawiosennychalboletnichimprezachplenerowych.Dlamniejortodoksyjnychdegustatorówwina takżewpostaci najsłynniej-szego drinka na bazie Prosecco–AperolSpritz:3częściProsecco,2częściAperola (aperitifokolorzepomarańczy dostępnyw każdymprzyzwoitymsklepiemonopolowym),1częściwodysodowejgazowanejorazkosteklodu.

Czaswsłuchaćsięwewskaza-nia „tuzówmedycyny” i połączyćprofilaktykęzprzyjemnością.Awięckieliszkiwdłoń,sałatkaowocowado„menażki”imarszwplener.

Przemysław MIChNA

XXXVIkursWAM

26 „Skalpel”6/2018

Uroczystościpogrzeboweodbyłysię dn. 28.03.2018 r.z zacho-

waniemceremoniałuwojskowegowŁodzi.LiturgiipogrzebowejwKo-ścieleGarnizonowymWPprzewod-niczyłJegoEkscelencjaseniorks.arcybiskup drWładysław Ziółek,byłymetropolita łódzkiw asyścieks. dr. Piotra Turka z udziałembardzo licznych przedstawicieliduchowieństwa oraz ordynariatuWojskaPolskiego.

Wraz zRodziną zmarłego śp.Generała Profesora zw. dr hab.n.med. HenrykaChmielewskie-go w uroczystości pogrzebowejuczestniczyli przedstawicielem.in. obecnej kadencji parlamentu,a także przedstawiciele poprzed-nich kadencji parlamentu.Udziałwuroczystościpogrzebowejwzięłybardzolicznegronaprzedstawicieliróżnych środowisk, uczelni wyż-szych, kierownicy klinik, SenatuUniwersytetuMedycznegow Ło-dzi, delegacje Związku ŻołnierzyWojskaPolskiegozesztandarami,dyrektorzy szpitali, współpracow-nicyPanaGenerałaProfesoraH.Chmielewskiego,młodzieżakade-micka,władzemiastaŁodzirepre-zentowałaPaniPrezydent.

W całej liturgii pogrzebowejuczestniczyłaKompaniaHonoro-waWP,przedstawicieleśrodowisktwórczych z Łodzi oraz innychmiast, z udziałemartystówopery.Oprawęliturgiipogrzebowejdopeł-niłudziałorkiestryreprezentacyjnejMiejskiegoPrzedsiębiorstwaKomu-nikacyjnegom.Łodzi.

Podczasbardzolicznychwystą-pień tejuroczystościpogrzebowejsylwetkęosobowościśp.generałabryg. prof. zw. dr hab. n. med.HenrykaChmielewskiegoobszer-nie omówił JegoEkscelencja ks.Arcybiskup drWładysławZiółek,przedstawiając bardzowiele jego

zasług,wtymrównieżdlakościoła,atakżedlaszerokopojętejspołecz-ności.Wwystąpieniach licznegogronaprzedstawicieliróżnychśro-dowisk omówiono drogę życiowąśp.PanaGenerałajakoczłowiekawielcecenionego,lubianegoprzezprzełożonych, kolegów i chorychpowierzonychjegoopiece.

Pouroczystejliturgiipogrzebo-wej z zachowaniem ceremoniałuwojskowegociałozmarłegośp.Ge-nerałaodprowadzononaCmentarzWojskowywŁodzipw.św.Jerzego.Ostatniegopożegnanianadotwartamogiłą dopełnił JegoEkscelencjaks.arcybiskupdrWładysławZiółek,wtejczęściuroczystościpogrzebo-wejKompaniaHonorowaWojskaPolskiegooddałanależnesalwy!

W imieniuStowarzyszeniaAb-solwentówAkademii MedycznejiUniwersytetuMedycznegowŁodziorazkolegówzewspólnychstudiówzWydziału Lekarskiego i Fakul-tetuWojskowo-Medycznego z lat1952-1958–DrogiegoPrzyjacielaiKolegę–pożegnałstarostarokudrTadeuszLutosławski.

Starostarokuzwracającsiędouczestnikówuroczystości pogrze-bowejzmarłegośp.GenerałaPro-fesorazw.drhab.n.med.HenrykaChmielewskiego powiedziałm.in.„Jakichmożnaużyćsłównadotwar-tąmogiłą,gdyopanowałanasza-duma?”Zwracającsięjużwinnymwymiarzedośp.zmarłegodrogiegoPrzyjaciela–mówiłtak:„tam,gdzietętniłoTwojeżyciewdomurodzin-nymwDobieszkowie,dziśolbrzymydrzew kładą swój cień na bladepłytynieistniejącegochodnika.Ktośidzie,cisza–nietocień–zwolnawzdłuż drogi przemyka. Dziwnei trochę strasznie świat cały dziśwygląda.Cóżdalejspytaszmoże?„Zaduma”?Co?Tęsknota?Toświat„dumanianaszego”.

Dalejstarostaroku–zwracającsię do uczestników tej ceremoniipowiedział, iż „dziś uzmysławia-mysobie,a takżeczasemużywasię takiego określenia: że nic taknie rani jak odłamkiwspomnień,atakżeczasemużywasiętakiegookreśleniazwrotu:życialudzkiegoniemożna powtórzyć-można jeprzeżyć różnie. Z przedstawionejsylwetki śp. Generała –możnaśmiało powiedzieć – tak, przeżyłjepięknie!

Należyrównieżpowiedzieć:nieodchodzi,ktopozostajewpamięci.Użyjętakiegookreślenia–odszedłodnasczłowiekwielkiejuczciwościiwrażliwościserca,kochającyludzi,swychbliskich,szanującywspółpra-cownikówinas,kolegów.Byłwielkąpostaciąiosobowością.Dziękinie-skazitelnemucharakterowi,chętnieprzekazywał wiedzę jakoRektorWAM,o otwartej postawiewobecchorych iwspółpracowników.Stałsięnaszymprzyjacielemorazwzo-rem dla całego licznego zespołuludzi.Był człowiekiemskromnym,choć–jakwiemy–wysoceutytu-łowanym:generałbryg.,prof.zw.,rektoruczelni,wybitnyspecjalista,poseł na sejm, posiadającywieleodznaczeń państwowych i resor-towychoraz to najważniejszedlaosób świeckich od kościoła „Pro ecclesia et pontifice”.O jegooso-

Wspomnienia

Refleksje i wspomnienia z pożegnania śp. generała prof. zw. dr hab. n. med. Henryka Mikołaja Chmielewskiego zmarłego 22.03.2018 r.

Pożegnanie Profesora

Nowościwydawnicze

„Skalpel”6/2018 27

WPolsce w ostatnich latachjesteśmy świadkami dyna-micznego rozwoju nurkowań re-kreacyjnych i zawodowych. Jestto związane z powszechnymdo-stępemdonowoczesnegosprzętunurkowego.Niestety. Szybkiemurozwojowi technologii prac pod-wodnych nie zawsze towarzyszyznajomośćproblemówfizjologiinur-kowania,szczególniepodczassto-sowaniamieszaninoddechowych.Największymzawszezagrożeniemw nurkowaniu jest dekompresja.Brakwiedzyjestczęstąprzyczynągroźnychdlażyciawypadkównur-kowych.Tymwłaśnie problemomwychodzi naprzeciw najnowszaksiążkapt.Wybrane problemy me-

dycyny nurkowej i hiperbarycznej pod redakcją kierownika ZakładuMedycynyNurkowejiHiperbarycz-nejWojskowegoInstytutuMedycz-negokmdr.profesoradr.hab.med.RomualdaOlszańskiego.Książkajestpracązbiorową,awspółautorzytowybitni specjaliści w zakresieomawianejproblematyki.

Zanim przejdę do istotnychsprawmerytorycznych oraz wy-mienięwspółautorów, po lekturzepodręcznika nasuwa się ważnaliterackamyśl.Otóżlektura,nawetdlaprzeciętnegoczytelnikaintere-sującegosięnurkowaniem,zwracauwagęna sposóbprzedstawieniaposzczególnychrozdziałów.Barw-ny i łatwoprzyswajalny tekst jestistotny,abytrudnemedyczneitech-nicznesprawyporuszanewksiążce

przyswoić i co najważ-niejsze zrozumieć.Nie-które fragmenty czytasię z pasją i podziwemgodnym lektury książekprzygodowych, a nawetsensacyjnych. Prosteprzykłady: kto słyszał,pozawtajemniczonymi,o prawie Martini, koja-rzone ze znakomitymtrunkiem; a brzmi ono:Każde 10 metrów głębo-kości zanurzenia działa jak 100 ml wytrawnego

wina Martini wypitego na czczo. Innyfragment:opisująciperyt siar-kowy, jeden znajniebezpieczniej-szychśrodkówbojowychzatopionypowojnienadnieBałtyku,autorzypiszą poetycko, że leży na dnie usypiany morskimi falami.

Jest to znakomity sposób nazapamiętanie postępowania nietylkodlaspecjalistów,wszak innetematy,np.tabeleiprocedurynur-kowaniawNATO,czywMarynarceWojennej RP zrozumiane będątylko dla doświadczonych lekarzyi nurków aktualniewykonującychpracepodwodąlubwykorzystują-cychwcelachleczniczychkomoryhiperbaryczne.

Wracającdomeritum.Pozwolęsobiewymienić niektórychwspół-autorówomawianej pozycji: prof.prof.AleksanderSierońiGrzegorzCieślarzeŚląskiegoUniwersytetuMedycznego,prof.PiotrRadziwonzBiałostockiegoUniwersytetuMe-dycznego, prof. KazimierzDęgaiprof.PiotrSiermontowskizWoj-skowegoInstytutuMedycznego.Doznaczącychwspółautorównależąrównież: dr drDorotaKaczerska,MałgorzataDąbrowiecka,MaciejKonarski, ZbigniewDąbrowiecki,Bogumił Filipek,Robert Koktysz,BartoszMorawiec,JarosławPasek,MikołajPietrzak.Książkawymienianie tylko autorów związanych za-

Nowa pozycja książkowa przygotowana w Zakładzie Medycyny Morskiej i Hiperbarycznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Gdyni

Wybrane problemy medycyny nurkowej i hiperbarycznej

bowości można powiedzieć, żeniewielewymagałodżycia.

Pozostaniew naszej pamięcijako ciepły,wyrozumiały i dobro-duszny człowiek. Z ogromnymżalem pożegnaliśmy wielkiegoprzyjaciela, wybitnego lekarzai specjalistę, bezgranicznie od-danego chorym, oficera patriotę.Odszedł od nas szybko i cicho,jakbywpółsłowa,niedokończyw-

szyorganizowaniaJubileuszowegoZjazduAbsolwentów z okazji 60-lecia uzyskania dyplomu lekarza.Odszedł tak jak żył. Był zawszeprzynas.Tworzyłpocichunaszącodzienność, nie zabiegał o za-szczyty,uwielbienie.OdszedłNaszPrzyjaciel,alepamięćoNimbędziezawszeżywa.

Zachowajmy Go w naszej pa-mięci!

DziękujemyCi:Tadeusz Luto-sławskiiGronoPrzyjaciół!”

oprac.tekstu:drtadeusz LutOSłAWSKI

Organizacja uroczystości pogrzebo-wej:dyrektorUniwersyteckiegoSzpi-talaKlinicznegoim.WAMdrn.med.Wiesław Chudzik,współpracadrta-deusz Lutosławski

28 „Skalpel”6/2018

wodowozmedycyną,alerównieżgrupę inżynierów tworzącychpio-nierskizespółtechnicznynurkowańsaturowanychwosobach:kmdr.dr.inż.MedardaPrzylipiaka,kmdr.dr.inż.MarianaPleszewskiego,kmdr.dr. inż.StanisławaSkrzyńskiego.Wspominateżspecjalistówlekarzy,którzymieliistotnywkładwrozwija-niewiedzyomedycyniepodwodnej,np.dr.n.med.JarosławaKrzyżaka,autoraksiążekMedycyna Nurkowa,czy Medycyna dla nurków.

Wprawdzie podręcznik prze-znaczony jest dla osób doświad-czonych, zajmujących się zawo-dowodziałalnościąpodwodną:jakinstruktorzy i lekarze zabezpie-czający nurkowania na różnychgłębokościach, ratownicymorscy,organizatorzy i uczestnicy nur-kowań saturowanych, ale – jakwspomniałemwyżej – przystępnyjęzyk opisujący skomplikowaneproblemypowodujejejłatwąprzy-swajalność dlamłodych adeptównurkowania.Ma również waloryi charakter interdyscyplinarny,ponieważ–jakwykazałodoświad-czenie–współczesnenurkowaniamusząsięopieraćsięnietylkonadokładnejznajomościmedycznychproblemównurkowania,alerównieżniezmiernie ważna dla bezpie-czeństwanurków jest znajomośćzagadnieńtechnicznych.

Część techniczną przedsta-wionychwpracyproblemówopra-cowali wybitni znawcy hiperbarii,samodzielni pracownicy naukowiAkademiiMarynarkiWojennejkmdrprof.RyszardKłos,kmdrprof.AdamOlejnik, czy płk prof.WładysławHarmata zWojskowejAkademiiTechnicznej.Pewnaczęśćinforma-cjipowtarzasię,alejesttocelowyzabiegpozwalającyzachowaćme-rytorycznącałośćposzczególnychopracowań.Rozdziały i oddzielneartykuły, redagowane są przezwybitnych specjalistówmedycynyitechnikinurkowej,którzywielelatpełnilifunkcjezabezpieczeniame-dycznego nurkowańw komorachdekompresyjnych, na okrętach

ratowniczych czy na platformachwiertniczych.Książkajestprzezna-czonagłówniedlaosóbzzaawan-sowanąwiedząwproblemachme-dycynypodwodnejihiperbarycznej,chociaż początkujący nurkowierównież powinni z niej korzystać,gdyżznajdąwniejwielecennychin-formacji.Zawierateżpewneskrótymyślowe,któresątrudnedounik-nięciaprzytakszerokimspektrumtematów i specjalizacji autorów.Należyuznaćzadużysukces,żeobietedziedzinywiedzy,medycynai technika nurkowa, spotkały sięwjednejpozycjiwydawniczej.Dlaformalnegoporządkudzielisięonanakilkarozdziałów.Sąto:1. Wybrane problemymedycyny

nurkowej2. Opiswypadkównurkowych3. Wybrane problemymedycyny

hiperbarycznejWksiążceprzedstawionom.in.

procedurypostępowaniawleczeniuchorobydekompresyjnejczyurazuciśnieniowego płuc, w zatruciutlenem,wzespoleneurologicznymwysokichciśnień.Omówionotakżezastosowaniemieszaninoddecho-wychwnurkowaniachkrótkichczysaturowanych.

Ciekaweiaktualnesąnajnow-szewnioski płynące zwypadków

okrętówpodwodnych,np.zatonię-ciarosyjskiegookrętupodwodnegoKursk, jak postępowaćwwypad-kachnamorzulubprzypadkowegowyłowienia z dnabojowych środ-kównp.iperytu,którywielokrotnietrafił do sieci rybackich podczaspołowównaBałtyku.

Jestem przeświadczony, iż tawartościowapozycjawydawniczaspotkasięzdużymzainteresowa-niemzarównowojskowychjakicy-wilnychośrodkówzajmującychsięnacodzieńpracamipodwodnymi,szkoleniemnurków, praktycznymiproblemami nurkowaniaw ratow-nictwiemorskimczywykorzystywa-niemhiperbariitlenowejwleczeniuchoróbiwypadkównurkowych.

Nicwięcdziwnego,żewprzed-mowie książki wydanej przezWojskowyInstytutMedycznywice-admirałdr inż.RyszardSzczepanDemczuk napisał: Za wyjątkowy trud i wysiłek, włożony w przygo-towanie do druku tej niezwykle wartościowej publikacji, Panu profe-sorowi Romualdowi Olszańskiemu oraz wszystkim autorom, pracowni-kom naukowym składam serdeczne marynarskie podziękowanie.

Zbigniew JABłOńSKI

AutorartykułuZbigniew JABłOń-SKI–komandor, lekarzmedycyny,poeta;urodziłsię15listopada1940r.w Szwelicach k. Pułtuska. JestabsolwentemAkademiiMedycznejwGdańskuz1963r.Publikowałm.in.w„Literaturze”,„Poezji”,„DziennikuBałtyckim”, „Glosie Wybrzeża”,„Wybrzeżu”,„WiadomościachGdyń-skich”,„KurierzeGdyńskim”, „SłużbieZdrowia”, „NowymMedyku”, „WłasnymGłosem”,wPolskimRadiu(programIiII,RadioGdańsk,Koszalin,RadioMaryja),wTV (program I i II orazTV regionalne:Gdańsk,Koszalin,TVkablowe:Gdynia,Wejherowo,Mława).Wydałosiemtomikówpoezji,jednąpowieśćijednoopowiadaniereportażotematycemarynistyczno-sportowej.Wwierszachopiewałunikatowyregionnadmorski, jakim jestPółwysepHelski,wydarzenia lat80.oraz refleksjezpodróżyzagranicznych.

Nowościwydawnicze

delegaci WIL na Krajowy Zjazd Lekarzy VIII kadencji:1. Stefan Antosiewicz2. KrzysztofChomiczewski3. MariuszGoniewicz4. KazimierzJanicki5. JerzyKruszewski6. KonradMaćkowiak7. ArturPłachta8. JanSapieżko9. ZbigniewTeter10. JacekWoszczyk(lek.dent.)

Przewodniczący komisji problemowych WIL VIII kadencji

1. Komisjaorganizacyjno-legislacyjna Konrad Maćkowiak –przewodniczący2. Komisja ds. rejestru lekarzy,wydawaniaPWZ

ipraktyklekarskich Zbigniew Zaręba –przewodniczący3. Komisjads.kształceniaidoskonaleniazawodowego

lekarzyilekarzydentystów Stefan Antosiewicz –przewodniczący4. Komisjastomatologiczna Jacek Woszczyk –przewodniczący5. Komisjabudżetowa Zbigniew Teter –przewodniczący

6. Komisjads.opiniowaniakandydatównastanowiskakierowniczewsłużbiezdrowia

Piotr Jamrozik –przewodniczący7. Komisjaetyki Grzegorz Kade –przewodniczący8. Komisjads.kultury,sportuirekreacji Krzysztof Kawecki –przewodniczący9. Komisja ds. emerytów, rencistów oraz spraw

socjalnych Marian Dójczyński –przewodniczący10. Komisjahistoryczna Kazimierz Janicki –przewodniczący11. KomisjaMłodegoLekarza Jarosław Bukwald –przewodniczący

Pozostałe funkcje:1. MediatorWILVIIIKadencji prof. Eugeniusz Dziuk2. Pełnomocnikds.zdrowialekarzy lek. med. Jakub Garbacki3. RzecznikPrasowyRLWIL Grzegorz Kade4. CzłonekKrajowejRadyds.Krwiodawstwa

iKrwiolecznictwa ppłk lek. Teplicki Andrzej

Osoby funkcyjne Wojskowej Izby Lekarskiej w VIII kadencji (cd.)

Zjazd X Kursu WAMSzanowniKoledzy.Zwielką radością informujemy, iżwdniach15-17.06.2018r.wMiędzyzdrojach,wHoteluVESTINA

WELLNESS&SPA,Ul.PromenadaGwiazd3odbędziesięKoleżeńskiZjazdXKursuWAMwprzypadającą45rocznicęuzyskaniadyplomulekarza.

SerdeczniezapraszamyKolegówdoudziałuwtejwspomnieniowejuroczystości.

Komitet Organizacyjny Zjazdu stanowią koledzy: WojciechKałużyński–tel.601772983 JanMickiewicz–tel.601747947LeszekSztukiewicz–tel.601773147 JanŚwiderski–tel.602684574AndrzejWinnicki–tel.601786483

Dziewiąte Łódzkie Spotkania Stomatologiczne

Wdniach28-30.09.2018r.wSłokuk.BełchatowaodbędąsięDziewiąteŁódzkieSpotkaniaStomato-logiczne.

Formularz rejestracyjnyznajdujesięnastronieOILwŁodzi lubpod linkiemhttp://www.oil.lodz.pl/9-lodzkie-spotkania-stomatologiczne

Dum spiro, spero

RODO – rewolucja w ochronie danych osobowych...NR 6 czeRwiec XXVii (2018) BiULeTYN wOJSKOweJ izBY...

Documents

Transcript of RODO – rewolucja w ochronie danych osobowych...NR 6 czeRwiec XXVii (2018) BiULeTYN wOJSKOweJ izBY...