Roczny plan pracy z historii dla klasy II gimnazjum do ...JM)16.pdf · bitwy pod Legnic à •...

Roczny plan pracy z historii dla klasy II gimnazjum do programu nauczania „Âladami przeszłoÊci”

Temat lekcji Ârodki dydaktyczne

Zagadnienia, materiał nauczania

Odniesienia do podstawy programowej

Wymagania podstawoweUczeƒ:

Wymagania ponadpodstawoweUczeƒ:

Liczba godzin

ROZDZIAŁ I: POLSKA I ÂWIAT W XII–XIV WIEKU

1. Wyprawy krzy˝owe

• podrćznik, s. 8–14(w tym: tekst êródłowy, s. 9)

• zeszyt çwiczeƒ• mapa Êcienna

• przyczyny, przebieg i skutki wypraw krzy˝owych

• powstanie zakonów rycerskich

• krucjaty na terenie Europy• udział ksià˝àt piastowskich w krucjatach

materiał wykraczajàcy poza podstaw´ programowà

• podaje lata wydarzeƒ: 1095 r. – synod w Clermont, 1096 r. – pierwsza krucjata,1291 r. – upadek twierdzy Akka

• poprawnie posługuje si´ terminami: krucjata,krzy˝owcy, Lewant, zakony rycerskie

• prawidłowo sytuuje na osi czasu okres wyprawkrzy˝owych

• przedstawia w porzàdku chronologicznym najwa˝niejsze wydarzenia zwiàzane z wyprawami krzy˝owymi

• wymienia zakony rycerskie zało˝one podczaskrucjat: joannitów, templariuszy i Krzy˝aków

• lokalizuje na mapie Palestyn´• wskazuje co najmniej jednà przyczyn´ oraz jeden skutek wypraw krzy˝owych

• omawia przyczyny wypraw krzy˝owych• podaje lata wydarzeƒ: 1099 r. – zdobycie przez krzy˝owców Jerozolimy, 1202–1204 – czwarta krucjata, zdobycie Bizancjum przez krzy˝owców

• przedstawia zasady funkcjonowania zakonówrycerskich

• wskazuje na mapie Królestwo Jerozolimskie• porównuje uzbrojenie i sposób walki rycerzyeuropejskich z wyposa˝eniem oraz taktykà walki saracenów

• omawia pozytywne i negatywne skutki wyprawkrzy˝owych

1

2. Polska dzielnicowa

• podrćznik, s.15–19 (w tym: tekst êródłowy, s. 16)


• postanowienia statutuBolesława Krzywoustegoi podział Polski na dzielnice

• odstàpienie od zasadysenioratu

• rozdrobnienie dzielnicowei rywalizacja mi´dzy ksià˝´tami piastowskimi

• skutki rozbicia dzielnicowego

• przemiany gospodarczena ziemiach polskichw XIII w.

• zmiany terytorialnew okresie rozbicia dzielnicowego

14.1 • poprawnie posługuje si´ terminami: statut,senior, princeps

• wskazuje na mapie dzielnice Polski: Małopolsk´,Wielkopolsk´, Mazowsze, Âlàsk, PomorzeGdaƒskie, Pomorze Zachodnie

• podaje wydarzenie, które rozpocz´ło rozbiciedzielnicowe (testament Bolesława Krzywoustego 1138 r.)

• omawia przyczyny i skutki konfliktów wewn´trznych trwajàcych podczas rozbiciadzielnicowego

• wymienia synów Bolesława Krzywoustego oraz przyznane im ziemie

• przedstawia najwa˝niejsze przemiany gospodarcze w Polsce w XIII w.

• podaje lata wydarzeƒ: 1180 r. – zjazd w Łćzycy,1227 r. – zjazd w Gàsawie

• omawia przyczyny i skutki odstàpienia od zasady senioratu

• wskazuje tereny utracone przez ksià˝àt piastowskich w czasie rozbicia dzielnicowego,m.in. Pomorze Szczeciƒskie, ziemi´ lubuskà,drohiczyƒskà i chełmiƒskà

• wymienia grupy społeczne, które dà˝yły do przywrócenia jednoÊci paƒstwa polskiego

• omawia przemiany gospodarcze na ziemiachpolskich – rozwój osadnictwa i rzemiosła, wydobycie złota, srebra oraz ołowiu, wybudowanie kopalni soli w Bochni i Wieliczce

1

Roczny plan pracy






Liczba godzin

3. Mongołowie • podrćznik, s. 20–25 (w tym: tekst êródłowy, s. 24)


• podboje Czyngis-chana• budowa imperium mongolskiego

• podbój Rusi• najazd Tatarów na Polsk´• rozpad imperiummongolskiego

14.1 • podaje rok bitwy pod Legnicà – 1241 r. • przedstawia dokonania postaci: Czyngis-chana,Henryka Pobo˝nego

• poprawnie posługuje si´ terminami: jarłyk,haracz, chan

• wskazuje na mapie zasi´g terytorialny paƒstwaMongołów

• wymienia tereny w Europie, które atakowali Tatarzy• podaje co najmniej jeden skutek najazdu tatarskiego na Polsk´

• podaje rok bitwy nad rzekà Kałkà – 1223 r. i przedstawia skutki tego starcia

• opisuje zasady organizacji paƒstwa mongolskiego• wymienia skutki najazdów tatarskich na paƒstwaeuropejskie

• szczegółowo omawia znaczenie oraz skutkibitwy pod Legnicà

• okreÊla przyczyny sukcesów militarnych Mongołów

• charakteryzuje stosunek Europejczyków do Mongołów

• wyjaÊnia pochodzenie okreÊlenia Tatarzy

1

4. SprowadzenieKrzy˝aków do Polski



• północno-wschodni sàsiedzi Polski w XIII w.: Prusowie i Jaçwingowie

• sprowadzenie Krzy˝akówdo Polski

• zało˝enie i rozwój paƒstwa zakonnego

• podbój i chrystianizacjaPrus

• budowa Malborka

14.3. • podaje rok sprowadzenia Krzy˝aków do Polski – 1226 r.

• wskazuje na mapie tereny paƒstwa krzy˝ackiego• omawia rozwój terytorialny paƒstwa zakonnego• wymienia plemiona podbite przez Krzy˝aków:Prusów i Jaçwingów

• podaje korzyÊci i zagro˝enia wynikajàce z osiedlenia si´ Krzy˝aków w Prusach

• wskazuje na mapie Malbork

• przedstawia genez´ powstania zakonu krzy˝ackiego

• wyjaÊnia przyczyny sprowadzenia Krzy˝aków do Polski

• omawia etapy budowy paƒstwa zakonnego• charakteryzuje zamek w Malborku jako przykładÊredniowiecznej fortyfikacji

• wskazuje, jaki wpływ mieli rycerze zakonni na rozwój gospodarczy podbitych ziem polskich

• wymienia przyczyny sukcesów militarnych i gospodarczych paƒstwa krzy˝ackiego

• omawia okolicznoÊci zajćia przez Krzy˝akówPomorza Gdaƒskiego

• wyjaÊnia znaczenie pojćia komturia

1

5. Zjednoczeniepaƒstwa polskiego



• skutki rozbicia dzielnicowego

• tendencje integracyjnewÊród ksià˝àt piastowskich

• próby zjednoczenia ziempolskich podejmowaneprzez ksià˝àt Êlàskich,Przemysła II oraz Wacława II

• przejćie władzy przezWładysława Łokietkai jego koronacja

• zjednoczenie ziem polskich przez Władysława Łokietka

• zajćie Pomorza Gdaƒ-skiego przez Krzy˝aków

• poczàtek konfliktu z Krzy˝akami – zmaganiamilitarne i prawne

14.4 • podaje lata wydarzeƒ: koronacja Przemysła II –1295 r., Wacława II – 1300 r., Władysława Łokietka – 1320 r.

• poprawnie posługuje si´ terminami: starosta,grosz praski

• przedstawia przyczyny podejmowania prób zjednoczenia ziem polskich

• wymienia ksià˝àt piastowskich dà˝àcych do połàczenia ziem polskich: Henryka Probusa,Przemysła II, Władysława Łokietka

• omawia znaczenie koronacji Władysława Łokietkaw Krakowie dla integracji paƒstwa polskiego

• wskazuje na mapie zasi´g terytorialny paƒstwaWładysława Łokietka

• opisuje próby odzyskania przez WładysławaŁokietka Pomorza Gdaƒskiego

• wskazuje etapy jednoczenia ziem polskich na przełomie XIII i XIV w.

• omawia zmiany gospodarcze i administracyjnewprowadzone za panowania Wacława II

• prezentuje dokonania Władysława Łokietkaw procesie jednoczenia ziem polskich

• wymienia tereny wchodzàce w skład paƒstwapolskiego za panowania Przemysła II, Wacława IIi Władysława Łokietka

• opisuje przyczyny i przebieg buntu mo˝nowładców pod wodzà wójta Alberta

• omawia konflikty paƒstwa polskiego z Krzy˝akamii Czechami

• przedstawia okolicznoÊci i przebieg bitwy pod Płowcami w 1333 r.

• okreÊla rol´ Polski na arenie mi´dzynarodowej• wyjaÊnia znaczenie sojuszy zawartych przez Polsk´ z Danià i W´grami

1






Liczba godzin

6. Paƒstwo Kazimierza Wielkiego



• odbudowa Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego

• reformy gospodarcze(prawna, skarbowa, monetarna) przeprowadzone przezKazimierza Wielkiego

• zało˝enie Akademii Krakowskiej

• dyplomatyczne rozwiàzaniekonfliktów z Krzy˝akamii Czechami

• ekspansja terytorialna Polski na tereny RusiHalickiej

• Êmierç Kazimierza Wielkiego – koniec dynastii Piastów

14.514.6

• podaje lata wydarzeƒ: 1335 r. – zjazd w Wyszeh-radzie, 1343 r. – pokój w Kaliszu z Krzy˝akami,1364 r. – ufundowanie Akademii Krakowskiej,1370 r. – Êmierç Kazimierza Wielkiego

• poprawnie posługuje si´ terminami: przywilejskładu, prawo przymusu drogowego, poradlne

• charakteryzuje polityk´ zagranicznà KazimierzaWielkiego

• okreÊla przyczyny i skutki ekspansji na terenyRusi Halickiej

• wymienia reformy gospodarcze wprowadzoneprzez Kazimierza Wielkiego

• omawia wkład Kazimierza Wielkiego w umocnienie paƒstwa polskiego pod wzgl´dempolitycznym i gospodarczym

• wskazuje na mapie paƒstwo Kazimierza Wielkiego

• podaje lata wydarzeƒ: 1366 r. – podbój RusiHalickiej, 1348 r. – pokój w Namysłowie

• wskazuje cele polityki Kazimierza Wielkiegozwiàzane z umacnianiem pozycji paƒstwa polskiego

• opisuje działania dyplomatyczne KazimierzaWielkiego majàce na celu zakoƒczenie sporów z Czechami i Krzy˝akami

• charakteryzuje znaczenie podboju Rusi Halickiejdla rozwoju gospodarczego paƒstwa polskiego

• omawia reformy wprowadzone przez KazimierzaWielkiego i ich znaczenie dla unifikacji i rozwojugospodarczego ziem polskich

• prezentuje polityk´ Kazimierza Wielkiego wobec ˚ydów

• podaje przykłady miejscowoÊci, w których wybudowano Orle Gniazda

• przedstawia rozwój terytorialny paƒstwa Kazimierza Wielkiego

1

Tajemnice sprzed wieków– Jak wyglàdał piastowski orzeł?

• podrćznik, s. 42–43

• zeszyt çwiczeƒ

• legendy zwiàzanez pochodzeniem godłapolskiego

• najstarsze podobizny orłai zwiàzane z nimi kontrowersje

• wizerunki orła na monetach ksià˝àt piastowskich

• rozpowszechnienie znakuorła za czasów WładysławaŁokietka i Kazimierza Wielkiego

• inne symbole, które miałyszanse znaleêç si´ w her-bie paƒstwa polskiego

materiał wykraczajàcypoza podstaw´ programowà

Wymagania ponadprogramoweUczeƒ:

• wymienia najstarsze przekazy êródłowe dotyczàce orła jako symbolu paƒstwowego• podaje przykłady êródeł materialnych z wizerunkiem orła, np. monety i pieczćie• wyjaÊnia genez´ symbolu orła przedstawionà w kronice Jana Długosza• wymienia ksià˝àt, którzy od połowy XII w. umieszczali na monetach i pieczćiach wizerunek orła białego: Władysława Wygnaƒca, Bolesława K´dzierzawego i Kazimierza Sprawiedliwego

• przedstawia inne znaki u˝ywane przez władców piastowskich jako symbole paƒstwowe, np. lwa, gryfa, smoka

1

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I 2

Roczny plan pracy






Liczba godzin

ROZDZIAŁ II: SPOŁECZE¡STWO ÂREDNIOWIECZA

1. System feudalny • podrćznik, s. 48–52 (w tym: tekst êródłowy, s. 51)


• społeczeƒstwo feudalne• podział społeczeƒstwa na stany

• kultura rycerska i dworska• narodziny monarchii stanowej w Polsce

11.111.212.2

• poprawnie posługuje si´ terminami: wasal,senior, suzeren, lenno, system feudalny, stan,społeczeƒstwo stanowe, monarchia patrymonialna, hołd lenny

• wyjaÊnia zasady funkcjonowania systemufeudalnego

• okreÊla powiàzania tworzàce drabin´ feudalnàspołeczeƒstwa Êredniowiecznego

• wymienia stany: rycerstwo, duchowieƒstwo, mieszczaƒstwo i chłopów

• omawia pozycj´ prawnà i majàtkowà stanurycerskiego

• podaje cechy charakterystyczne kultury rycerskiej

• przedstawia przebieg hołdu lennego oraz pasowania na rycerza

• wyjaÊnia mechanizmy powstania i funkcjonowaniasystemu feudalnego

• tłumaczy, na czym polegała zasada „Wasalmojego wasala nie jest moim wasalem”

• przedstawia pozycj´ społecznà duchowieƒstwa,rycerstwa, chłopów i mieszczan

• na przykładzie paƒstwa polskiego zjednoczonegoprzez Władysława Łokietka przedstawia cechymonarchii stanowej

• omawia ró˝nice pomi´dzy monarchià patrymonialnà a monarchià stanowà

1

2. ˚ycie Êredniowiecznejwsi



• wieÊ we wczesnym Êredniowieczu

• zmiany w rolnictwie w XIIIi XIV w.

• kolonizacja na prawie niemieckim

• lokacja osad wiejskich• ˝ycie codzienne mieszkaƒ-ców Êredniowiecznej wsi

• układ przestrzenny wsi w Êredniowieczu

• pochodzenie nazw miejscowoÊci

11.111.2

• poprawnie posługuje si´ terminami: lokacja,sołtys, ława, wolnizna, dwupolówka, trójpolówka,metoda wypaleniskowa

• podaje przyczyny rozwoju kolonizacji wiejskiej• wymienia wynalazki i ulepszenia w rolnictwiewprowadzone w XII–XIV w.

• omawia etapy zakładania wsi na prawie niemieckim

• charakteryzuje zajćia i ˝ycie codzienne chłopów w Êredniowieczu

• wymienia obowiàzki i uprawnienia sołtysa• wyjaÊnia, dlaczego trójpolówka była skuteczniej-szà metodà uprawy ziemi ni˝ dwupolówka i gospodarka wypaleniskowa

• przedstawia znaczenie kolonizacji wiejskiej dla rozwoju gospodarczego Polski w XIII–XIV w.

• tłumaczy pochodzenie nazw miejscowoÊci,takich jak Âroda, Piàtek, Wola, Piekary, Kowale

1

Tajemnice sprzed wieków – Jaka wiedzakryje si´ w pieczćiach?



• znaczenie pieczći jakoêródła historycznego

• najstarsze pieczćie u˝ywane przez władcówpolskich

• funkcja pieczći jako sposobu uwiarygodnieniadokumentu

• geneza i znaczenie bulli

materiał wykraczajàcypoza podstaw´programowà


• omawia rol´ pieczći jako êródła historycznego• podaje przykłady zastosowania pieczći majestatycznej• tłumaczy znaczenie symboli przedstawianych na pieczćiach• okreÊla czas powstania najstarszych pieczći u˝ywanych przez władców polskich• wyjaÊnia znaczenie badaƒ archeologicznych dla datowania oraz analizy Êredniowiecznych pieczći

1






Liczba godzin

3. Âredniowiecznemiasto i jegomieszkaƒcy



• rozwój miast w Êrednio-wiecznej Europie

• układ przestrzenny miasta w Êredniowieczu

• struktura organizacji rzemieÊlniczej – cechu

• ˝ycie codzienne w Êrednio-wiecznym mieÊcie

11.211.312.112.2

• poprawnie posługuje si´ terminami: patrycjat,pospólstwo, plebs, rada miejska, burmistrz, ława, cech, czeladnik

• wymienia warstwy społeczne w miastach Êredniowiecznych

• tłumaczy, na czym polegała lokacja miasta na prawie magdeburskim

• wyjaÊnia, jakie funkcje pełniły w Êredniowiecz-nym mieÊcie: ratusz, pr´gierz, rynek, targowisko,mury

• podaje elementy obronne Êredniowiecznego miasta

• przedstawia warunki ˝ycia codziennego w Êredniowiecznym mieÊcie

• porównuje ˝ycie codzienne mieszczan o ró˝nymstatusie społecznym

• omawia kompetencje wójta, rady miejskiej i burmistrza

• wyjaÊnia, co oznaczało powiedzenie: „Powietrzemiejskie czyni wolnym”

1

Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglàdałoÊredniowiecznemiasto?



• êródła historyczne wykorzystywane w badaniach nad Êrednio-wiecznymi miastami

• rola wykopalisk archeolo-gicznych

• znaczenie tzw. warstwykulturowej

• pochodzenie Êrednio-wiecznych nazw ulic



• okreÊla wartoÊç historycznà ró˝nych rodzajów êródeł historycznych – dokumentów lokacyjnych, ksiàg miejskich, rycin przedstawiajàcych Êredniowieczne miasta oraz wykopalisk

• wyjaÊnia znaczenie archeologiczne tzw. warstwy kulturowej• tłumaczy, skàd pochodzà Êredniowieczne nazwy ulic

1

4. KoÊciół w Êredniowieczu



• zró˝nicowanie stanuduchownego

• zakony benedyktynówi cystersów oraz ich rolaw społeczeƒstwie Êredniowiecznym

• wpływ KoÊcioła na Êredniowiecznà kultur´

• zało˝enie zakonów ˝ebraczych

• ruchy heretyckie funkcjonujàce w Êredniowieczu

• kryzys papiestwa i niewolaawinioƒska

• sobór w Konstancji

11.212.1

• podaje lata soboru w Konstancji: 1414–1418• przedstawia dokonania postaci: Benedyktaz Nursji, Êw. Franciszka z Asy˝u, Êw. DominikaGuzmana

• poprawnie posługuje si´ terminami: duchowieƒstwo, benedyktyni, cystersi, ruchyheretyckie, inkwizycja, zakony ˝ebracze

• wyjaÊnia wyra˝enie „benedyktyƒska praca”• wymienia Êredniowieczne ruchy heretyckie: waldensów i albigensów

• wskazuje na mapie najpopularniejsze w Êredniowieczu miejsca pielgrzymek – Rzymi Santiago de Compostela

• charakteryzuje sytuacj´ materialnà duchowieƒstwa w Êredniowieczu i wskazujeêródła majàtku KoÊcioła

• wyjaÊnia wpływ zakonów na gospodark´ i kultur´ w społeczeƒstwie Êredniowiecznym

• okreÊla przyczyny i skutki utworzenia zakonów˝ebraczych

• charakteryzuje poglàdy wyznawane przez albigensów i waldensów

• uzasadnia, dlaczego działalnoÊç ruchów heretyckich wywołała sprzeciw KoÊcioła

• porównuje zakony ˝ebracze z zakonami rycerskimi

• wymienia najstarsze oÊrodki zakonne na ziemiach polskich

• wskazuje na mapie tereny europejskie, na których organizowano w Êredniowieczu krucjaty

1

Roczny plan pracy






Liczba godzin

5. Kultura i naukawieków Êrednich

• podr´cznik, s. 74–77 (w tym: tekst êródłowy, s. 77)


• uniwersalny charakter kultury Êredniowiecznej

• Êredniowieczne wzorceosobowe: asceta, rycerz,władca

• rola łaciny jako mi´dzyna-rodowego j´zyka dyploma-cji, nauki i kultury

• edukacja i uniwersytetyw Êredniowieczu

11.212.1

• poprawnie posługuje si´ terminami: uniwersytet,scholastyka, sztuki wyzwolone

• przedstawia dokonania Êw. Tomasza z Akwinu• wyjaÊnia, dlaczego kultura Êredniowiecza okreÊlana jest mianem uniwersalnej

• omawia znaczenie łaciny w ÊredniowiecznejEuropie

• wymienia Êredniowieczne wzorce osobowe:ascety, rycerza, władcy

• charakteryzuje Êredniowieczne wzorce osobowe• przedstawia postacie, które w kulturze europej-skiej uznaje si´ za wzorce: Szymona Słupnika, Rolanda, Karola Wielkiego

• omawia cechy charakterystyczne kulturyrycerskiej, dworskiej i ludowej

• okreÊla rol´ kobiet w Êredniowieczu na przykła-dzie Eleonory Akwitaƒskiej i Jadwigi Âlàskiej

• wymienia pierwsze europejskie uniwersytety i omawia ich rol´ dla rozwoju nauki w Êredniowieczu

• ocenia znaczenie działalnoÊci ojców KoÊciołai Êw. Tomasza z Akwinu

1

6. W cieniu koÊciołówi zamków



• architektura Êredniowiecznej Europy

• cechy charakterystycznearchitektury, malarstwai rzeêby w stylu romaƒskimoraz gotyckim

• sztuka polskiego Êredniowiecza

• Êredniowieczna rzeêbai zdobnictwo

12.112.3

• poprawnie posługuje si´ terminami: portal, prezbiterium, przypora, inicjał, miniatura, Biblia pauperum

• wymienia cechy charakterystyczne dla styluromaƒskiego i gotyckiego

• wymienia przykładowe zabytki romaƒskiei gotyckie na ziemiach polskich

• wyjaÊnia, w jaki sposób kopiowano i ozdabiano ksi´gi w Êredniowieczu

• porównuje styl romaƒski ze stylem gotyckim• wyjaÊnia genez´ architektury romaƒskiej• omawia znaczenie Biblii pauperum dla upowszechniania zasad religii chrzeÊcijaƒskiej

• wskazuje na mapie paƒstwa, w których znajdujesi´ najwi´cej zabytków romaƒskich i gotyckich

• podaje przykłady Êredniowiecznych budowliÊwieckich

• tłumaczy, dlaczego polskie budownictwo w styluromaƒskim nie rozwin´ło si´ w tak wysokimstopniu jak w Europie Zachodniej

Tajemnice sprzed wieków– O czym opowia-dajà Êredniowiecznekatedry?



• symbolika Êredniowiecznych katedr

• katedra w Chartres



• wyjaÊnia symbolik´ Êredniowiecznych katedr• wskazuje cechy stylu gotyckiego na przykładzie katedry w Chartres

1

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II2






Liczba godzin

ROZDZIAŁ III: U SCHYŁKU ÂREDNIOWIECZA

1. Unia Polski z Litwà



• panowanie Andegawenóww Polsce

• przywilej koszycki• sytuacja na Litwie przedzawarciem unii z Polskà

• unia polsko-litewskaw Krewie

• znaczenie chrystianizacjiLitwy na arenie mi´dzynarodowej

• unie w Wilnie i Horodle

15.115.3

• podaje lata wydarzeƒ: 1374 r. – nadanie przywi-leju w Koszycach, 1385 r. – unia polsko-litewskaw Krewie, 1401 r. – unia w Wilnie, 1413 r. – uniaw Horodle

• przedstawia dokonania postaci: Mendoga, Ludwika Andegaweƒskiego, Giedymina, Jadwigi, Władysława Jagiełły, Witolda

• poprawnie posługuje si´ terminami: przywilej,unia, unia personalna, bojarzy

• na podstawie drzewa genealogicznego wskazujepokrewieƒstwo mi´dzy Piastami, Andegawenamii Jagiellonami

• wymienia postanowienia unii w Krewie i Horodle• podaje przyczyny i skutki wstàpienia WładysławaJagiełły na tron polski

• wskazuje na mapie Królestwo Polskie, WielkieKsi´stwo Litewskie, paƒstwo zakonu krzy˝ackiego, W´gry

• charakteryzuje sytuacj´ Polski i Litwy w drugiejpołowie XIV w.

• omawia okolicznoÊci wstàpienia na tron polskiLudwika Andegaweƒskiego

• przedstawia rozwój terytorialny i polityczny paƒstwa litewskiego w XII i XIV w.

• opisuje okolicznoÊci zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie

• ocenia panowanie Jadwigi i Władysława Jagiełły• wyjaÊnia, dlaczego unia polsko-litewska byłaodnawiana w Wilnie w 1401 r. i w Horodlew 1413 r.

• wskazuje korzyÊci i zagro˝enia wynikajàcez zawarcia unii polsko-litewskiej

• opisuje skutki unii w Krewie dla sytuacjimi´dzynarodowej Litwy

1

2. Wielka wojna z zakonemkrzy˝ackim



• przyczyny wybuchu wiel-kiej wojny z zakonem krzy˝ackim

• bitwa pod Grunwaldemi jej znaczenie

• pokój toruƒski z 1411 r.i skutki wielkiej wojnyz Krzy˝akami

• rola konfliktu polsko-krzy-˝ackiego na arenie mi´dzynarodowej

• postanowienia soboruw Konstancji

15.2 • podaje lata wydarzeƒ: 15 lipca 1410 r. – bitwapod Grunwaldem, 1411 r. – pierwszy pokójtoruƒski, 1414–1418 – sobór w Konstancji

• przedstawia dokonania postaci: Ulricha von Jungingena, Zawiszy Czarnego, Mikołaja Tràby,Pawła Włodkowica

• wyjaÊnia przyczyny wielkiej wojny z zakonemkrzy˝ackim

• wskazuje na mapie Czerwiƒsk, Grunwald, Malbork, Toruƒ

• wymienia postanowienia pokoju toruƒskiegoz 1411 r.

• omawia udział Polaków na soborze w Konstancji• wymienia skutki wielkiej wojny z Krzy˝akami

• charakteryzuje sytuacj´ paƒstwa polsko-litewskiego na przełomie XIV i XV w.

• przedstawia przebieg działaƒ wojennych w czasie wielkiej wojny z zakonem w latach1409–1411

• omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem• wymienia podstawowe elementy uzbrojeniarycerzy z poczàtku XV w.

• opisuje uzbrojenie lekkiej jazdy litewskiej bioràcej udział w bitwie pod Grunwaldem

• ocenia udział Pawła Włodkowica w obradachsoboru w Konstancji

• wymienia najwa˝niejsze tezy przedstawioneprzez Pawła Włodkowica na soborze

1

Tajemnice sprzed wieków – Jakà bitw´ namalował Jan Matejko?

• podr´cznik,s. 100–101

• okolicznoÊci powstaniaobrazu Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”

• ukryte znaczenie i symbolika obrazu

• losy dzieła w czasie II wojny Êwiatowej



• omawia okolicznoÊci powstania obrazu „Bitwa pod Grunwaldem”• opisuje przedstawione na obrazie sceny pod wzgl´dem zgodnoÊci z prawdà historycznà• charakteryzuje symboliczne znaczenie dzieła• wyjaÊnia, dlaczego Niemcom w czasie II wojny Êwiatowej zale˝ało na zniszczeniu „Bitwy pod Grunwaldem”

• ocenia postaw´ profesora Władysława Woydy i jego wkład w ocalenie obrazu

1

Roczny plan pracy






Liczba godzin

3. Europa Zachodnia w XIV i XV wieku



• epidemia d˝umy w XIV w.• przyczyny, najwa˝niejszewydarzenia i skutki wojnystuletniej

• ruchy heretyckie i ichprzedstawiciele

• powstania ludowe• wprowadzenie broni palneji wzrost znaczenia armiizaci´˝nej


• podaje lata wydarzeƒ: 1337–1453 – wojna stuletnia

• przedstawia dokonania postaci: Joanny d’Arc,Jana Husa, Johna Balla, Johna Wiklefa, Jana ˚i˝ki

• tłumaczy pojćie „czarna Êmierç”• podaje niektóre skutki epidemii d˝umy w XIV w.• przedstawia co najmniej jednà przyczyn´ i jedenskutek wojny stuletniej

• wymienia powstania ludowe, które wybuchły na terenie Francji i Anglii w XIV i XV w.

• wskazuje na mapie paƒstwa bioràce udziałw wojnie stuletniej

• wyjaÊnia skutki wprowadzenia broni palneji armii zaci´˝nej

• omawia główne zało˝enia husytyzmu

• wskazuje na mapie główne kierunki rozprzestrzeniania si´ „czarnej Êmierci”

• omawia skutki epidemii d˝umy• wymienia przyczyny i nast´pstwa wojny stuletniej• wskazuje na mapie tereny, na których toczyły si´walki podczas wojny stuletniej oraz buntówchłopskich

• omawia przyczyny wystàpieƒ ludowych na terenie Francji i Anglii w XIV i XV w.

• charakteryzuje nowe techniki walki wprowadzonew XV w.: zastosowanie broni palnej, walkataborem, uformowanie armii zaci´˝nej

• przedstawia przyczyny i przebieg powstaniahusytów w Czechach

• wyjaÊnia, dlaczego Jana Husa spalono na stosie

1

4. Nowe pot´gi w EuropieWschodniej

• podrćznik, s. 108–112 (w tym: tekstêródłowy, s. 109)


• rozwój terytorialny Polskii Litwy

• wzrost znaczenia Moskwy• ekspansja imperiumosmaƒskiego w Europie

• bitwa pod Warnà• upadek Konstantynopola

15.1 • podaje lata wydarzeƒ: 1444 r. – bitwa podWarnà, 1453 r. – zdobycie Konstantynopola

• przedstawia dokonania postaci: Władysława IIIWarneƒczyka, Jana Hunyadyego, Dymitra Doƒ-skiego, Iwana III Srogiego, Iwana IV Groênego

• poprawnie posługuje si´ terminami: sułtan, janczarzy, car

• wskazuje na mapie: imperium osmaƒskie, Konstantynopol, Warn´, Wielkie Ksi´stwoMoskiewskie

• wyjaÊnia skutki zdobycia Konstantynopola przez Turków

• wymienia czynniki, które decydowały o sile militarnej imperium tureckiego

• porównuje oddziały janczarów z oddziałami piechoty europejskiej

• wskazuje na mapie kolejne ziemie podbijaneprzez Turków w Europie

• omawia przebieg bitwy pod Warnà• uzasadnia, dlaczego upadek Konstantynopolajest uznawany za jednà z granicznych dat Êredniowiecza

• wyjaÊnia, z jakiego powodu po kl´sceKonstantynopola wyznawcy prawosławia zacz´li nazywaç Moskw´ trzecim Rzymem

• ocenia konsekwencje, jakie miały dla Polskii Litwy powstanie imperium osmaƒskiego oraz zjednoczenie ziem ruskich

1

5. Wojna trzynastoletnia

• podrćznik, s. 113–117(w tym: tekstêródłowy, s. 114)


• znaczenie powstaniaZwiàzku Jaszczurczegoi Zwiàzku Pruskiego

• przyczyny wybuchu wojnytrzynastoletniej

• przebieg działaƒ wojen-nych w latach 1454–1466

• postanowienia drugiegopokoju toruƒskiego

• skutki wojny trzynastoletniej

15.2 • podaje lata wydarzeƒ: 1440 r. – powstanie Zwiàz-ku Pruskiego, 1454 r. – poczàtek wojny trzynas-toletniej, 1454 r. – bitwa pod Chojnicami, 1462 r.– bitwa pod Âwiecinem, 1466 r. – drugi pokójtoruƒski

• przedstawia dokonania postaci: Jana Ba˝yƒskie-go, Piotra Dunina, Kazimierza Jagielloƒczyka

• poprawnie posługuje si´ terminem stan szla-checki

• wymienia przyczyny i skutki wojny trzynastoletniej• wskazuje na mapie ziemie przyłàczone do Polskiw wyniku podpisania drugiego pokoju toruƒskiego

• omawia znaczenie armii zaci´˝nej w wojnie trzynastoletniej

• wyjaÊnia, dlaczego szlachta i mieszczanie miesz-kajàcy w Prusach dà˝yli do przyłàczenia ichziem do Polski

• omawia poszczególne etapy wojny trzynastoletniej• wskazuje na mapie miejsca najwa˝niejszychbitew wojny trzynastoletniej

• porównuje działania wielkiej wojny z zakonemprowadzonej przez Władysława Jagiełł´ do działaƒ zbrojnych prowadzonych podczaswojny trzynastoletniej

• podaje nazwy ziem odzyskanych przez KrólestwoPolskie na mocy pokoju toruƒskiego z 1466 r.

• wymienia zmiany, które zaszły w sytuacji mi´dzy-narodowej Polski po wojnie trzynastoletniej

• ocenia znaczenie przywilejów nadanych w cza-sie wojny trzynastoletniej stanowi szlacheckiemu

1






Liczba godzin

Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglàdałydziałania Êredniowiecznychszpiegów?



• działalnoÊç Êredniowiecz-nych szpiegów

• polscy i krzy˝accy szpiedzyw Êredniowieczu

• sposób szyfrowania wiadomoÊci



• omawia główne zadania Êredniowiecznych szpiegów• charakteryzuje Êredniowieczne sposoby szyfrowania wiadomoÊci• wyjaÊnia, jak werbowano i wynagradzano szpiegów w Êredniowieczu• wymienia najsłynniejszych szpiegów polskich i krzy˝ackich

1

6. Kultura póênegoÊredniowiecza w Polsce



• rozkwit kultury polskiejw XIV i XV w.

• wybitni polscy uczeni Êredniowiecza i ich dokonania

• najwa˝niejsze osiàgnićiapolskiej architektury i sztuki gotyckiej

• twórczoÊç rzeêbiarskaWita Stwosza

15.1 • przedstawia dokonania postaci: Wita Stwosza,Marcina Króla, Wojciecha z Brudzewa, MikołajaKopernika, Pawła Włodkowica, Jana Ostroroga

• wymienia najsłynniejsze przykłady sztuki gotyckiej w Polsce: m.in. ołtarz Wita Stwosza,Bazylik´ Mariackà w Gdaƒsku, Barbakan w Krakowie, ratusz w Toruniu

• omawia znaczenie odnowienia Akademii Krakowskiej w 1400 r.

• wyjaÊnia, dlaczego okres panowania KazimierzaJagielloƒczyka nazywany jest złotà jesienià polskiego Êredniowiecza

• wymienia cechy charakterystyczne rzeêby Êredniowiecznej na przykładzie piety i Pi´knejMadonny

• wskazuje na mapie tereny, na których powstałonajwićej budowli w stylu gotyckim

• wyjaÊnia, na czym polega wartoÊç historycznai kulturowa ołtarza Wita Stwosza

• omawia dokonania sławnych absolwentów Akademii Krakowskiej

1

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III1

ROZDZIAŁ IV: NARODZINY NOWO˚YTNEGO ÂWIATA

1. Cywilizacje Ameryki



• cywilizacje Ameryki prekolumbijskiej

• osiàgnićia naukowo--techniczne oraz sztuka Olmeków, Majów, Aztekówi Inków

16.2 • wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez Azteków, Majów i Inków

• wymienia najwa˝niejsze oÊrodki cywilizacyjnerdzennych mieszkaƒców Ameryki

• omawia najwa˝niejsze osiàgnićia technicznecywilizacji prekolumbijskich

• uzasadnia, dlaczego Majowie sà okreÊlani przez niektórych uczonych Grekami Ameryki

• przedstawia system wierzeƒ Azteków• omawia funkcjonowanie poczty i sieci drógw paƒstwie Inków

• wskazuje cechy charakterystyczne sztuki prekolumbijskiej

1

2. Wielkie odkryciageograficzne



• rozwój nauki i technikiw Europie w XV w.

• sytuacja gospodarczai społeczna na kontynencieeuropejskim w XV w.

• utrudnienia w handlu z krajami DalekiegoWschodu

• poszukiwanie morskiejdrogi do Indii

• odkrycia ˝eglarzy portugalskich

16.116.2

• podaje lata wydarzeƒ: 1498 r. – odkrycie mor-skiej drogi do Indii, 1492 r. – dotarcie do Amerykiprzez Krzysztofa Kolumba, 1519–1522 – wypra-wa dookoła Êwiata Ferdynanda Magellana

• przedstawia dokonania postaci: Henryka ˚eglarza, Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy,Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana

• poprawnie posługuje si´ terminami: astrolabium,karawela, kompas, busola

• wskazuje na mapie szlaki wypraw najwa˝niejszychodkrywców – Krzysztofa Kolumba, Vasco daGamy, Ferdynanda Magellana

• opisuje przebieg wypraw wielkich odkrywców:Vasco da Gamy, Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana

• omawia zasługi, jakie mieli dla rozwoju ˝eglarstwa Henryk ˚eglarz, Ferdynand Aragoƒski i Izabela Kastylijska

• wyjaÊnia, dlaczego Hiszpania i Portugalia miały najwi´kszy udział w wielkich odkryciachgeograficznych

• przedstawia dokonania postaci: Ameriga Vespucciego, Paola Toscanellego

1

Roczny plan pracy






Liczba godzin

• nawiàzanie przez Europej-czyków bezpoÊrednichkontaktów handlowychz Afrykà i Indiami

• wyprawa KrzysztofaKolumba i znaczenieodkrycia Ameryki

• wyprawa FerdynandaMagellana dookoła Êwiata

• układ w Tordesillas

• wymienia co najmniej dwie przyczyny wielkichodkryç geograficznych

• szczegółowo omawia przyczyny wielkich odkryçgeograficznych

• ocenia, jaki wpływ na odkrycia geograficzne miałrozwój kartografii i nawigacji

• omawia postanowienia traktatu w Tordesillas

1

3. Skutki wielkichodkryç



• podbój Ameryki przez konkwistadorów

• zagłada Indian• zniszczenie dorobku kulturalnego ludów Ameryki

• wzajemne wpływy cywilizacyjne pomi´dzyEuropà a nowo odkrytymkontynentem

• skutki odkryç geograficznych

16.116.2

• przedstawia dokonania postaci: FerdynandaCorteza, Francisca Pizarra, Montezumy, Atahualpy

• poprawnie posługuje si´ terminem konkwistador• wymienia skutki odkryç geograficznych dlardzennych mieszkaƒców Ameryki

• przedstawia nast´pstwa odkryç geograficznychdla gospodarki Europy

• wskazuje na mapie szlaki handlowe tworzàcetzw. złoty trójkàt

• wymienia etapy podboju paƒstwa Aztekówi Inków

• wyjaÊnia przyczyny powstania kolonii w Ameryce• charakteryzuje wymian´ handlowà pomi´dzyAmerykà, Europà i Afrykà na szlaku tzw. złotegotrójkàta

• wskazuje tereny zaj´te przez Hiszpanów i Portugalczyków

• podaje przyczyny zmniejszenia si´ liczby rdzennych mieszkaƒców Ameryki w XVI w.

• omawia funkcjonowanie europejskich koloniiw Ameryce

1

4. Gospodarka w epoce kolonialnej



• zmiany w gospodarceeuropejskiej wywołaneodkryciami geograficznymi

• nowe Êrodki płatnicze – weksle i banknoty

• kompanie handlowe i ichrola w XVII i na poczàtkuXVIII w.

• powstanie nowych formprodukcji: praca nakładczai manufaktura

• poczàtki gospodarki kapitalistycznej

• niewolnictwo i jego rolaw gospodarce kolonialnej

16.2 • poprawnie posługuje si´ terminami: kompaniahandlowa, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm

• wyjaÊnia, kim byli korsarze• wymienia najwa˝niejsze zmiany gospodarczespowodowane odkryciamigeograficznymi, m.in.: rozwój handlu, zwi´kszenie produkcji, zmiany w rolnictwie

• tłumaczy, na czym polegała praca nakładcza• omawia znaczenie zało˝enia kompanii handlowych dla rozwoju wymiany towarowejmi´dzy Europà a Afrykà, Azjà i Amerykà

• omawia zmiany, jakie zaszły w handlu w wynikuodkryç geograficznych

• charakteryzuje podział gospodarczy kontynentueuropejskiego: paƒstwa na zachód od Łaby specjalizujàce si´ w handlu i rzemioÊle, paƒstwana wschód od Łaby – zdominowane przez rolnictwo

• wyjaÊnia przyczyny wprowadzenia pracy nakładczej

• przedstawia zmiany w rolnictwie spowodowanewzrostem wymiany handlowej

• wymienia korzyÊci, jakie niosło za sobà wprowa-dzenie do u˝ytku weksli i banknotów

• tłumaczy znaczenie okreÊlenia, ˝e gospodarkaw epoce kolonialnej zacz´ła mieç charakter globalny

1

5. Kultura odrodzenia w Europie



• idea humanizmu i nawiàzania do antyku

• wynalazek druku i jegowpływ na rozpowszechnie-nie si´ idei odrodzenia

17.117.217.3

• przedstawia dokonania postaci: Mikołaja Koper-nika, Leonarda da Vinci, Galileusza, GiordanaBruna, Michała Anioła, Erazma z Rotterdamu,Jana Gutenberga

• poprawnie posługuje si´ terminami: mecenas,renesans, odrodzenie, humanizm

• wyjaÊnia sens stwierdzenia: „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”

• omawia rol´ uniwersytetów w rozwoju naukiw odrodzeniu

• tłumaczy, na czym polegał mecenat

1






Liczba godzin

• rola Włoch w powstaniui rozwoju renesansu

• główne oÊrodki odrodzenia w Europie

• działalnoÊç i osiàgni´ciaLeonarda da Vinci

• przedstawiciele renesansu: Michał Aniołi Erazm z Rotterdamu

• zmiany w nauce i technicew okresie odrodzenia

• tłumaczy znaczenie wynalezienia druku dla rozwoju renesansowej nauki

• podaje przykłady dzieł artystów epoki odrodzenia

• wymienia cechy charakterystyczne architekturyrenesansu

• okreÊla, w którym paƒstwie narodził si´ renesans• podaje przykłady inspiracji sztukà antycznàw architekturze i dziełach renesansowych artystów

• wymienia najsłynniejszych mecenasów włoskiegoodrodzenia

• charakteryzuje humanizm jako nowy nurt w filozofii i kulturze

• podaje tytuły najsłynniejszych dzieł włoskiego renesansu

• wskazuje podobieƒstwa oraz ró˝nice pomi´dzysztukà Êredniowiecza i renesansu

6. Nowe wyznaniaw Europie



• KoÊciół na poczàtku XVI w.• przyczyny reformacji• główne nurty ruchu refor-macyjnego i ich twórcy

• anglikanizm – przyczynyi przebieg reformacjiw Anglii

• przebieg ruchu reformacyj-nego – dysputy, przeÊlado-wania i wojny religijne

18.118.2

• podaje lata wydarzeƒ: 1517 r. – wystàpienie Marcina Lutra, poczàtek reformacji, 1534 r. – powstanie KoÊcioła anglikaƒskiego, 1536 r. – ogłoszenie doktryny przez Jana Kalwina, 1555 r.– podpisanie pokoju w Augsburgu

• przedstawia dokonania postaci: Marcina Lutra,Jana Kalwina, Henryka VIII

• poprawnie posługuje si´ terminami: symonia,odpust, nepotyzm, reformacja, luteranizm, protestanci, kalwinizm, arianie

• wymienia przyczyny reformacji• prezentuje główne nurty ruchu reformacyjnego• omawia najwa˝niejsze skutki reformacji

• podaje główne tezy głoszone przez MarcinaLutra i Jana Kalwina

• charakteryzuje wyznania protestanckie: luteranizm, kalwinizm, anglikanizm

• wskazuje na mapie paƒstwa, w których reformacja miała najwi´kszy zasi´g

• wyjaÊnia, kim byli arianie• omawia organizacj´ koÊciołów protestanckich• tłumaczy znaczenie zasady „czyj kraj, tego religia”

• przedstawia gospodarcze skutki ruchu reformacyjnego

• ocenia, jaki wpływ na rozpowszechnienie ideireformacji miało wynalezienie druku

1

7. Kontrreformacja • podr´cznik, s. 163–167(w tym: tekstêródłowy, s. 166)


• postanowienia soboru trydenckiego

• cele i sposób działaniajezuitów

• zmiany w KoÊciele katolickim

• wojna trzydziestoletnia

18.3 • podaje rok zwołania soboru trydenckiego – 1545 r.

• poprawnie posługuje si´ terminami: inkwizycja,indeks ksiàg zakazanych, jezuici, nuncjusz, kongregacja

• porównuje wn´trze zboru protestanckiegoz wystrojem koÊcioła katolickiego

• omawia główne zasady działalnoÊci zakonujezuitów

• wymienia zmiany wprowadzone w KoÊciele katolickim w wyniku soboru trydenckiego

• przedstawia przyczyny i skutki wojny trzydziestoletniej

• opisuje sytuacj´ w KoÊciele katolickim w XVI w.• wymienia zadania inkwizycji w walce z reformacjà

• wyjaÊnia, w jakim celu sporzàdzono indeks ksiàg zakazanych

• omawia reformy wprowadzone w KoÊciele katolickim po soborze trydenckim

• charakteryzuje ideologiczne zało˝enia wystrojuwn´trz zboru protestanckiego i koÊcioła katolickiego

• ocenia rol´ jezuitów w walce z reformacjà• przedstawia postaç Ignacego Loyoli• omawia przyczyny, przebieg i skutki wojnytrzydziestoletniej

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV

Roczny plan pracy






Liczba godzin

ROZDZIAŁ V: RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU

1. Poczàtki demokracji szlacheckiej



• przywileje szlacheckie• ekonomiczne podstawydemokracji szlacheckiej

• znaczenie konstytucji Nihil novi

• instytucje demokracji szlacheckiej – sejm walny i sejmiki

• reformy zwiàzane z ruchem egzekucyjnym

20.1 • poprawnie posługuje si´ terminami: szlachta,magnaci, szlachta zagrodowa, gołota, senat, sejmik, poseł, instrukcje poselskie, sejm walny,izba poselska, marszałek, konstytucje sejmowe,veto, kanclerz, podskarbi, hetman, ruch egzeku-cyjny, królew szczyzny, wojsko kwarciane

• omawia najwa˝niejsze przywileje szlacheckie• charakteryzuje ró˝norodnoÊç stanu szlacheckiego

• wymienia trzy stany sejmujàce• przedstawia etapy kształtowania si´ ustrojudemokracji szlacheckiej

• wyjaÊnia, czym była egzekucja praw i dóbr

• przedstawia genez´ stanu szlacheckiego• ocenia znaczenie przywilejów szlacheckich• omawia pozycj´ gospodarczà i politycznàszlachty polskiej w XVI w.

• wyjaÊnia zasady działalnoÊci ruchu egzekucyjnego

• porównuje sytuacj´ politycznà i majàtkowà Êredniej szlachty z pozycjà gołoty

• przedstawia funkcjonowanie sejmu walnego• wyjaÊnia, czym było wojsko kwarciane• charakteryzuje przebieg obrad sejmiku szlacheckiego

1

Tajemnice sprzed wieków – Jak obradowanona sejmikach i sejmach?



• znaczenie sejmikówi sejmu walnego

• przebieg obrad sejmikówziemskich

• uczestnictwo przedstawi-cieli sejmików w roliposłów na sejmie walnym

• miejsca zwoływania sejmów



• ocenia stosunek szlachty do udziału w sejmikach ziemskich i sejmie walnym• tłumaczy, dlaczego sejmiki odbywały si´ najcz´Êciej w koÊciołach• omawia sposób głosowania na posłów podczas obrad sejmiku ziemskiego• przedstawia zastosowanie rugów poselskich

1

2. Rozwój gospodarczy Polski



• zasady funkcjonowania folwarku paƒszczyênianego

• ˝ycie codzienne mieszkaƒców polskiej wsiw XVI–XVIII w.

• rola Gdaƒska w rozwojugospodarczym KrólestwaPolskiego w XVI w.

• zmiany w handlu europejskim w XVI w.

15.2 • poprawnie posługuje si´ terminami: folwark,paƒszczyzna

• wymienia produkty eksportowane z Polski w XV–XVII w.

• podaje nazwy towarów importowanych do Polski w XV–XVII w.

• wskazuje na mapie główne oÊrodki handlowe na ziemiach polskich

• wyjaÊnia znaczenie Gdaƒska dla wymiany towarowej mi´dzy Polskà a Europà Zachodnià

• omawia funkcjonowanie folwarku paƒszczyênianego

• wymienia przyczyny rozwoju folwarków paƒszczyênianych

• charakteryzuje pozycj´ gospodarczà Gdaƒskaoraz jego mieszkaƒców w XVI–XVII w.

• ocenia wpływ rozwoju gospodarczego Polski w XVI w. na poziom ˝ycia poszczególnych grupspołecznych

• omawia propozycje reform społeczno--gospodarczych Jana z Ludziska oraz arian

1

3. Czasy ZygmuntaStarego



• funkcjonowanie unii polsko-litewskiej w czasach Jagiellonów

• polityka dynastycznaJagiellonów

• panowanie Zygmunta Starego

• przyczyny i znaczeniehołdu pruskiego

19.119.2

• podaje lata wydarzeƒ: 1515 r. – układ z Habsburgami, 1525 r. – hołd pruski

• wskazuje na mapie paƒstwa, w których na przeło-mie XV i XVI w. władz´ sprawowali Jagiellonowie

• lokalizuje na mapie kraje, z którymi Rzeczpospo-lita prowadziła wojny za panowania ZygmuntaStarego

• charakteryzuje sytuacj´ mi´dzynarodowà Polskiza panowania Zygmunta Starego

• wyjaÊnia przyczyny i przebieg ostatniego konfliktu zbrojnego z zakonem krzy˝ackim

• podaje najwa˝niejsze wydarzenia z wojny z Moskwà

• wskazuje na mapie ziemie utracone w XVI w.przez Wielkie Ksi´stwo Litewskie na rzecz Moskwy

• ocenia znaczenie hołdu pruskiego dla sytuacjimi´dzynarodowej Polski

• wyjaÊnia przyczyny podpisania porozumieniajagielloƒsko-habsburskiego w Wiedniu

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutkikonfliktu z Moskwà

• ocenia wpływ rzàdów Zygmunta Starego na umocnienie mi´dzynarodowej pozycji paƒstwa polskiego

1






Liczba godzin

4. RzeczpospolitaObojga Narodów



• panowanie ZygmuntaAugusta

• pierwsza wojna o Inflanty i jej nast´pstwa

• unia polsko-litewska w Lublinie

• powstanie RzeczypospolitejObojga Narodów

• skutki unii lubelskiej• poczàtki polskiej floty

19.119.2

• podaje lata wydarzeƒ: 1563–1570 – wojna o Inflanty, 1569 – unia lubelska, 1572 – bezpotomna Êmierç Zygmunta Augusta

• poprawnie posługuje si´ terminami: unia realna i unia personalna

• wskazuje na mapie Carstwo Rosyjskie, ziemiewłàczone na mocy unii lubelskiej do Korony

• wymienia postanowienia unii lubelskiej• wyjaÊnia przyczyny i skutki zawarcia unii w Lublinie

• lokalizuje na mapie tereny Wielkiego Ksi´stwaLitewskiego i ziemie Korony

• wymienia przyczyny i skutki wojny o Inflanty• przedstawia stanowisko zwolenników unii realnej Polski i Litwy

• podaje argumenty przeciwników zawarcia uniipolsko-litewskiej

• charakteryzuje ustrój, podział administracyjny,obszar oraz zró˝nicowanie narodowoÊciowe i religijne Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• okreÊla konsekwencje zawarcia unii lubelskiej• ocenia panowanie Zygmunta Augusta

1

5. Kultura polskiegoodrodzenia



• wpływ sytuacji gospodar-czej na rozwój polskiej kultury i sztuki w XVI w.

• oddziaływanie włoskiegorenesansu na rozwój odrodzenia na terenachRzeczypospolitej

• najwybitniejsze polskiedzieła renesansowe

16.219.4

• przedstawia dokonania postaci: Mikołaja Koper-nika, Macieja z Miechowa, Marcina Kromera,Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Szymona Szymonowica, Andrzeja Frycza Modrzewskiego

• uzasadnia, dlaczego XVI w. w Polsce nazywa si´złotym wiekiem

• wskazuje wpływy włoskiego renesansu na kultur´ polskà

• wymienia przykładowe dzieła sztuki renesansowej w Polsce

• omawia rozwój szkolnictwa w czasach odrodzenia

• wymienia przedstawicieli polskiego renesansui omawia ich najwi´ksze osiàgni´cia

• wyjaÊnia, w jaki sposób działalnoÊç królowejBony przyczyniła si´ do rozwoju polskiej gospodarki i kultury

• tłumaczy znaczenie ogłoszenia teorii heliocen-trycznej Mikołaja Kopernika i porównuje jà z systemem geocentrycznym

• wskazuje renesansowe elementy krakowskiegoWawelu

• wymienia kolekcj´ arrasów Zygmunta Augustajako przykład sztuki renesansowej

• omawia cechy architektury renesansu na przykładzie zabytków w Polsce

• charakteryzuje literatur´ polskiego odrodzeniai jej znaczenie dla rozwoju j´zyka polskiego

1

Tajemnice sprzed wieków – Gdzie pochowanoMikołaja Kopernika?



• badania historykówi archeologów

• odkrycie krypty w katedrzewe Fromborku w 2005 r.

• znalezienie miejscapochówku Mikołaja Kopernika



• wymienia hipotezy dotyczàce miejsca pochówku Mikołaja Kopernika• tłumaczy, dlaczego podczas II wojny Êwiatowej Niemcy interesowali si´ poszukiwaniami grobu Mikołaja Kopernika

• omawia zasady współpracy historyków, archeologów, kryminologów i genetyków podczas poszukiwaƒ grobu Mikołaja Kopernika

• wyjaÊnia udział bibliologów w potwierdzeniu to˝samoÊci Mikołaja Kopernika

1

6. Kraj wielu wyznaƒ • podr´cznik, s. 202–206(w tym: tekstêródłowy, s. 204)


• wieloreligijna tradycja paƒstwa Jagiellonów

• rozwój protestantyzmuw Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• szkolnictwo protestanckiew Polsce

• bracia polscy i zasady ichwiary

19.320.2

• podaje lata wydarzeƒ: 1570 r. – ugoda w Sandomierzu, 1573 r. – konfederacja war-szawska, 1596 r. – unia brzeska, 1602 r. – zało˝enie Akademii Rakowskiej

• przedstawia dokonania postaci: Jana Łaskiego,Faustyna Socyna, Piotra Skargi, Stanisława Hozjusza

• poprawnie posługuje si´ terminami: bracia polscy, konfederacja, grekokatolicy

• wymienia grupy społeczne, które na terenachRzeczypospolitej przyjmowały luteranizm i kalwinizm

• wyjaÊnia, dlaczego poglàdy braci polskich zostały uznane za radykalne i były zwalczaneprzez przedstawicieli innych wyznaƒ

• omawia wkład arian w rozwój nauki i szkolnictwa• przedstawia postanowienia ugody sandomierskieji konfederacji warszawskiej

1

Roczny plan pracy






Liczba godzin

• realizacja uchwał soborutrydenckiego w Rzeczypospolitej

• działalnoÊç Piotra Skargi• unia brzeska i jej skutki• konfederacja warszawskai jej znaczenie

• terytorialne rozmieszczeniegrup wyznaniowych w Rzeczypospolitej

• wyjaÊnia, kim byli arianie• lokalizuje na mapie terytorialne rozmieszczeniewyznaƒ w Rzeczypospolitej

• wskazuje tereny zamieszkałe przez katolików,prawosławnych, luteran, kalwinistów i arian

• tłumaczy, w jaki sposób reformacja wpłyn´ła na rozwój kultury polskiej

• charakteryzuje rozwój kontrreformacji w Polsce• ocenia znaczenie konfederacji warszawskiej dla sytuacji protestantów w Rzeczypospolitej

• porównuje przebieg reformacji i kontrreformacjiw Europie Zachodniej z działalnoÊcià tychruchów na ziemiach polskich

7. Pierwsi królowieelekcyjni



• przebieg i skutki pierwszego bezkrólewia

• elekcja i ucieczka HenrykaWalezego

• okolicznoÊci wyboru na króla Stefana Batorego

• wojna o Inflanty

20.120.220.3

• podaje lata wydarzeƒ: 1572 r. – Êmierç ZygmuntaAugusta, 1573 r. – pierwsza wolna elekcja, 1575 r.– elekcja Stefana Batorego, 1577 r. – poczàtekwojny o Inflanty, 1582 r. – rozejm w Jamie Zapolskim

• przedstawia dokonania postaci: Jakuba Uchaƒ-skiego, Henryka Walezego, Anny Jagiellonki,Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego

• poprawnie posługuje si´ terminami: konfederacja,interreks, sejm konwokacyjny, sejm elekcyjny,sejm koronacyjny, artykuły henrykowskie, pactaconventa, piechota wybraniecka

• wskazuje na mapie: Inflanty, Połock, Psków,Smoleƒsk

• omawia okolicznoÊci pierwszych wolnych elekcji

• wymienia pierwszych królów elekcyjnych i charakteryzuje ich panowanie

• omawia główne zało˝enia artykułów henrykowskich oraz dokumentu pacta conventa

• ocenia rol´ Jana Zamoyskiego w elekcji StefanaBatorego na króla Polski

• przedstawia znaczenie bezkrólewia po ÊmierciZygmunta Augusta

• okreÊla wpływ pierwszych wolnych elekcji na ukształtowanie ustroju Rzeczypospolitej

• charakteryzuje przebieg i skutki wojny polsko--moskiewskiej o Inflanty

• ocenia panowanie Stefana Batorego

1

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2

ROZDZIAŁ VI: WIEK WOJEN

1. Angielska monarchia parlamentarna



• rzàdy Tudorów w Anglii• przyczyny konfliktu mi´dzyangielskim królem a parlamentem

• przebieg i skutki wojnydomowej w Anglii

• rola Olivera Cromwellaw polityce republiki angielskiej

• podbój Irlandii, uzale˝nienieSzkocji i powstanie WielkiejBrytanii

22.222.3

• podaje lata wydarzeƒ: 1649 r. – Êci´cie Karola I,1660 r. – restauracja monarchii, 1679 r. – uchwalenie Habeas Corpus Act

• poprawnie posługuje si´ terminami: gentry, purytanie, rojaliÊci, restauracja monarchii

• przedstawia dokonania postaci: Henryka VIII,El˝biety I, Karola I, Olivera Cromwella, Karola II Stuarta, Wilhelma Oraƒskiego

• podaje co najmniej jednà przyczyn´ wojnydomowej w Anglii

• charakteryzuje ustrój monarchii parlamentarnej

• podaje rok uchwalenia Aktu nawigacyjnego – 1651 r.

• podaje przyczyny konfliktu króla Karola Iz parlamentem

• ocenia dokonania Olivera Cromwella dla ukształ-towania si´ monarchii parlamentarnej w Anglii

• wyjaÊnia, kim byli ojcowie pielgrzymi i podaje,jakie Êwi´to upami´tnia ich przybycie do Ameryki

• wymienia przedstawicieli zasiadajàcychw angielskiej Izbie Gmin oraz w Izbie Lordów

• omawia przyczyny wojny domowej w Anglii• okreÊla skutki uchwalenia Aktu nawigacyjnego• przedstawia kolejne etapy kształtowania si´angielskiej monarchii parlamentarnej

1






Liczba godzin

2. Monarchia absolutna we Francji



• wojna trzydziestoletnia• rola kardynała Richelieuw kształtowaniu monarchiiabsolutnej we Francji

• ustrój monarchii absolutnejna przykładzie paƒstwapod panowaniem Ludwika XIV

• merkantylizm i jego znaczenie dla gospodarkiFrancji

• wpływ władzy absolutnejna rozwój nauki, kulturyi architektury

22.122.3

• przedstawia dokonania postaci: Ludwika XIV,Armanda Richelieu, Jeana Baptiste’a Colberta,Moliera, Pierre’a Corneille’a, Jeana Baptiste’aRacine’a

• poprawnie posługuje si´ terminami: monarchiaabsolutna, merkantylizm

• omawia rzàdy absolutne na przykładzie panowania Ludwika XIV

• podaje przykładowe osiàgni´cia kultury i sztukifrancuskiej XVII w.

• wymienia co najmniej jednà cech´ gospodarkimerkantylistycznej

• wymienia działania kardynała Richelieu, któredoprowadziły do stworzenia we Francji monarchii absolutnej

• okreÊla stosunek Ludwika XIV do innowierców• wyjaÊnia, jakà rol´ w walce z opozycjà wobecrzàdów króla pełniła Bastylia

• omawia rozwój gospodarczy we Francji• podaje zasady funkcjonowania merkantylizmu• porównuje monarchi´ absolutnà z monarchiàparlamentarnà

• charakteryzuje rozwój kultury i sztuki za panowania Ludwika XIV

1

3. Poczàtki rzàdówWazów



• panowanie Zygmunta IIIWazy

• polityka wewn´trznai zagraniczna

• wojny polsko-szwedzkiew pierwszej połowie XVII w.

• rola husarii w wojnachw XVII w.

20.421.122.4

• podaje lata wydarzeƒ: 1605 r. – bitwa pod Kircholmem, 1627 r. – bitwa pod Oliwà, 1629 r. – rozejm w Starym Targu

• przedstawia dokonania postaci: Zygmunta IIIWazy, Mikołaja Zebrzydowskiego, Jana KarolaChodkiewicza, Stanisława Koniecpolskiego

• poprawnie posługuje si´ terminami: rokosz,husaria

• podaje co najmniej jednà przyczyn´ konfliktuZygmunta III ze szlachtà

• wskazuje na mapie tereny, na których toczyły si´walki w czasie wojen polsko-szwedzkich

• omawia okolicznoÊci wyboru Zygmunta III Wazyna króla Polski

• wskazuje pokrewieƒstwo Zygmunta III Wazyz Jagiellonami

• ocenia polityk´ zagranicznà i wewn´trznà Zygmunta III Wazy

• przedstawia sytuacj´ innowierców oraz wpływyjezuitów w paƒstwie rzàdzonym przez ZygmuntaIII Waz´

• wymienia przyczyny i skutki wojen polsko--szwedzkich

• opisuje uzbrojenie husarii

1

4. Konflikt z Rosjài Turcjà



• walki o tron w Rosji• wojna z Rosjà• sytuacja na Zaporo˝ui Kozaczyênie

• wojny z Turcjà

21.121.3

• podaje lata wydarzeƒ: 1610 r. – bitwa pod Kłu-szynem, 1612 r. – kapitulacja Smoleƒska, 1634 r.– pokój w Polanowie, 1620 r. – bitwa pod Cecorà

• przedstawia dokonania postaci: Borysa Godunowa, Wasyla Szujskiego, Stanisława ˚ółkiewskiego, Jana Karola Chodkiewicza

• poprawnie posługuje si´ terminami: dymitriady,Dzikie Pola, porohy, Zaporo˝e, Kozacy, kozaczyzna, ataman, sicz

• wymienia co najmniej po jednej przyczynie wojenprowadzonych w pierwszej połowie XVII w.z Rosjà i Turcjà

• omawia sytuacj´ Kozaków zamieszkujàcychZaporo˝e

• wskazuje na mapie Smoleƒsk, Moskw´, Zaporo˝e

• opisuje przebieg i skutki walk o tron moskiewskiw XVII w.

• omawia przyczyny oraz przebieg wojen z Turcjàw pierwszej połowie XVII w.

• wymienia korzyÊci i zagro˝enia wynikajàcez powstania kozaczyzny

• charakteryzuje rol´ hetmanów Stanisława ˚ółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza w bitwach pod Kłuszynem, Cecorà i Chocimiem

• przedstawia sytuacj´ militarnà Rzeczypospolitejw pierwszej połowie XVII w.

Roczny plan pracy






Liczba godzin

5. Powstanie kozackie



• pozycja Kozaków w Rzeczypospolitej

• powstanie Chmielnickiego• interwencja rosyjska na Ukrainie

• skutki wojny domowejna Ukrainie

21.221.321.4

• podaje lata wydarzeƒ: 1648 r. – wybuch powsta-nia Chmielnickiego, kl´ska pod ˚ółtymi Wodami,1651 r. – zwyci´stwo wojsk polskich pod Beres-teczkiem, 1654 r. – porozumienie w Perejasławiu,1658 r. – ugoda w Hadziaczu, 1667 r. – rozejmw Andruszowie, 1686 r. – przyznanie Rosji Ukrainy lewobrze˝nej

• przedstawia dokonania postaci: Władysława IV,Jana Kazimierza, Bohdana Chmielnickiego,Tuhaj-beja, Jeremiego WiÊniowieckiego

• omawia pozycj´ społecznà i politycznà Kozakóww Rzeczypospolitej

• wymienia co najmniej jednà przyczyn´ powsta-nia kozackiego

• wskazuje na mapie zasi´g powstania Chmielnickiego

• przedstawia skutki powstania Chmielnickiego

• charakteryzuje sytuacj´ Kozaków na Ukrainie• podaje przyczyny, przebieg i skutki wybuchupowstaƒ kozackich na Ukrainie

• omawia rol´ Tatarów w wojnie Kozaków z wojskiem polskim

• przedstawia zró˝nicowanie religijne i działalnoÊçjezuitów na Ukrainie

• porównuje uzbrojenie wojska zaporoskiegoz wyposa˝eniem husarii

• wymienia postanowienia rozejmu zawartegow Hadziaczu

• wskazuje na mapie ziemie przyłàczone do Rosjina mocy pokoju wieczystego z 1686 r.

1

6. Potop szwedzki • podr´cznik, s. 241–245(w tym: tekstêródłowy, s. 244)


• przyczyny i przebieg potopu szwedzkiego

• przyczyny zwyci´stw Szwedów

• wojna partyzancka• Êluby lwowskie Jana Kazimierza

• uniezale˝nienie Prus• pokój w Oliwie

21.121.321.4

• podaje lata wydarzeƒ: 1655 r. – poczàtek potopuszwedzkiego, konfederacja w Tyszowcach, obrona Jasnej Góry, 1656 r. – bitwa pod Warkà,1660 r. – pokój w Oliwie

• przedstawia dokonania postaci: Karola Gustawa,Hieronima Radziejowskiego, Janusza Radziwiłła,Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego,Jerzego Rakoczego

• wymienia przyczyny i skutki najazdu Szwedówna Polsk´

• wskazuje na mapie miejsca najwa˝niejszychbitew potopu szwedzkiego

• przedstawia okolicznoÊci najazdu Szwedów na Polsk´

• okreÊla znaczenie ataku Szwedów na klasztorjasnogórski dla przebiegu wojny polsko-szwedz-kiej

• omawia kolejne etapy potopu szwedzkiego• ocenia postaw´ króla Jana Kazimierza podczaskonfliktu polsko-szwedzkiego

• wyjaÊnia znaczenie podpisania traktatów welawsko-bydgoskich

1

7. Kryzys Rzeczypospolitej


• zeszyt çwiczeƒ • mapa Êcienna

• konflikt polsko-tureckiw drugiej połowie XVII w.

• wojna domowa w Rzeczypospolitej

• panowanie Jana III Sobie-skiego

• odsiecz wiedeƒska• kryzys ustroju Rzeczypospolitej

• wygnanie arian

21.121.321.4

• podaje lata wydarzeƒ: 1673 r. – bitwa pod Choci-miem, 1683 r. – bitwa pod Wiedniem, 1699 r. –pokój z Turcjà w Karłowicach

• przedstawia dokonania postaci: Jerzego Lubo-mirskiego, Michała Korybuta WiÊniowieckiego,Jana Sobieskiego, Marii Kazimiery, WładysławaSiciƒskiego

• poprawnie posługuje si´ terminami: abdykowaç,Âwi´ta Liga, liberum veto

• lokalizuje na mapie miejsca bitew w czasiewojen Polski z Turcjà

• wskazuje przyczyny wojny z Turcjà w drugiejpołowie XVII w.

• omawia znaczenie bitwy pod Wiedniem z 1683 r.

• charakteryzuje polityk´ dynastycznà Jana Kazimierza i wskazuje przyczyny jego abdykacji

• omawia przebieg bitwy pod Chocimiemw 1673 r.

• opisuje okolicznoÊci elekcji Jana III Sobieskiego• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki odsieczywiedeƒskiej

• wyjaÊnia, na czym polegał kryzys Rzeczypospo-litej w drugiej połowie XVII w.

• ocenia znaczenie zastosowania liberum vetow celu zerwania sejmu

1






Liczba godzin

Tajemnice sprzed wieków – Kto zwyci´˝ył pod Wiedniem?



• spory historyków dotyczàceodsieczy wiedeƒskiej

• przygotowania do wyprawywojska polskiego pod Wiedeƒ

• przebieg bitwy z armiàtureckà

• Jan III Sobieski zwyci´zcàpod Wiedniem

• echa sukcesu wojsk Jana III Sobieskiego w Europie

materiał wykraczajàcy poza podstaw´programowà


• wymienia dowódców bioràcych udział w bitwie z Turkami• wyjaÊnia przyczyny niezadowolenia cesarza Austrii z triumfu Jana III Sobieskiego• omawia przygotowania armii polskiej do wyprawy pod Wiedeƒ

1

8. Kultura barokui sarmatyzmu



• idee kultury barokowej• wzorce architektury epokibaroku – koÊciół Il Gesúi pałac w Wersalu

• wybitni twórcy literaturybaroku

• dzieła sztuki barokowejw Polsce

• porównanie kultury i sztukibarokowej w Polsce dokultury i sztuki barokowejna zachodzie Europy

• sarmatyzm

20.5 • przedstawia dokonania postaci: Jana SebastianaBacha, Jerzego Fryderyka Haendla, AntoniaVivaldiego, Mikołaja S´pa Szarzyƒskiego, JanaAndrzeja Morsztyna, Jana Chryzostoma Paska,Wespazjana Kochanowskiego, Wacława Potockiego

• poprawnie posługuje si´ terminami: barok,makaronizmy, portret trumienny, sarmatyzm

• omawia cechy charakterystyczne dla architekturyepoki baroku

• wskazuje koÊciół Il Gesú i Wersal jako wzorcowebudowle w stylu barokowym

• omawia cechy charakterystyczne sztuki barokowejw Polsce

• wskazuje zwiàzek sztuki barokowej z kontrreformacjà

• wymienia cechy charakterystyczne rzeêby barokowej

• omawia tematyk´ dominujàcà w malarstwiei rzeêbie epoki baroku

• charakteryzuje polskà literatur´ barokowà• przedstawia cechy charakterystyczne kultury sarmackiej

• opisuje typowy strój polskiej szlachty z XVII w.

1

POWTÓRZENIE WIADOMOÂCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI 2

Roczny plan pracy opracowała mgr Marianna Gwardys-Bartmaƒska, doÊwiadczony nauczyciel historii.W planie zastosowano nast´pujàce uproszczenia:• podr´cznik – „Âladami przeszłoÊci 2”, podr´cznik do historii dla klasy II gimnazjum;• zeszyt çwiczeƒ – „Âladami przeszłoÊci 2”, zeszyt çwiczeƒ do historii dla klasy II gimnazjum.

Roczny plan pracy z historii dla klasy II gimnazjum do ...JM)16.pdf · bitwy pod Legnic à •...

Documents

Transcript of Roczny plan pracy z historii dla klasy II gimnazjum do ...JM)16.pdf · bitwy pod Legnic à •...