Repozytoria dziedzinowe jako narzędzia komunikacji naukowej

www.lectorium.edu.pl

Ewolucja komunikacji naukowej.

Od pierwszych czasopism do Otwartego Repozytorium Nauk Historycznych Lectorium

Dominik Purchał[email protected]

Szczecin 17 IX 2014

1473-1543 1643-1727

Pierwsza rewolucja naukowa

1543-1700

De revolutionibus orbium coelestium

(1543)

Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica(1687)


Journal des sçavans Philosophical Transactions


ceiiinossssttuv

Work. Finish. Publish

Michael Faraday

1791-1867

IBM 701 „The Defense Calculator” 1952 r.


GNU = GNU’s Not Unix!

• Wolność do uruchamiania programu

jak chcecie, w dowolnym celu

(wolność 0).

• Wolność do analizowania, jak działa

program, i zmieniania go aby robił co

i jak potrzebujecie (wolność 1).

• Wolność do rozpowszechniania

kopii, byście mogli pomóc innym

ludziom (wolność 2).

• Wolność do udoskonalania programu

i publicznego rozpowszechniania

własnych ulepszeń, dzięki czemu

może z nich skorzystać cała

społeczność (wolność 3).


• 20 tys. tytułów czasopism,

• 42% wszystkich ukazujących się artykułów

naukowych.

• ok. 200 mln. funtów = koszt rocznego dostępu tych

tytułów ponoszony przez brytyjskie uniwersytety

• 10% środków, które otrzymują one na swoją

działalność.

• W latach 1986-2003 w Stanach

Zjednoczonych koszt subskrypcji

wydawnictw naukowych zwiększył

się o 215%

• W 2010 r. wydawnictwo postawiło

University of California w obliczu

400% podwyżki subskrypcji na

dostęp do swoich czasopism

• 1994 r. - prof. Stevan Harnad, Subversive Proposal, postuluje deponowanie w

repozytoriach internetowych.

• 2003 r. - powstaje Public Library of Science (PLOS),

• Budapest Open Access Initiative (2002 r.) zachęcającą do powstawania

repozytoriów naukowych i czasopism działających w modelu otwartego dostępu.

• 2010 r. - University of California bojkot Nature Publishing Group

• 2012 r. Tim Gowers, matematyk z Cambridge, na swoim blogu bojkot

wydawnictwa Elsevier.

Apel Gowersa zyskuje olbrzymi odzew i wsparcie w środowisku naukowym,

doprowadzając tzw. akademickiej wiosny, masowego ruchu naukowców

nawołujących do zmian w restryktywnym prawie autorskim i zastąpieniu

funkcjonującego sposobu komunikacji w oparciu o tradycyjne czasopisma

publikowaniem w otwartym dostępie w internecie.


2001 r.- powstała organizacja pozarządowa Creative Commons (CC),

która postawiła sobie za zadanie dostarczyć narzędzia prawne mające

zastąpić tradycyjny model : wszystkie prawa zastrzeżone,

2002 r. - został opublikowany pierwszy zestaw licencji CC,

2009 r. - opublikowano na zasadach CC ok. 350 milionów utworów.


• zielona droga Open Access

• złota droga Open Access

• Open Access Gratis

• Open Access Libre

Open Access:

oznacza wolny, powszechny, trwały i

natychmiastowy dostęp dla każdego do

cyfrowych form zapisu danych i treści

naukowych oraz edukacyjnych

Pojęcia Open Access:


Otwarta nauka = Open Access

Cztery główne postulaty otwartej nauki:

• Otwarty dostęp do publikacji/treści

• Otwarty dostęp do narzędzi

• Otwarty dostęp do danych

• Otwarta infrastruktura

Otwarta nauka to:

• obniżenie kosztów uprawiania nauki i bardziej efektywne

wydawanie publicznych pieniędzy

• lepsze efekty synergii wysiłku uczonych

• lepszy dostęp do wiedzy dla wszystkich zainteresowanych

• wyrównywanie szans nierównego statusu materialnego


Repozytoria są podstawowymi narzędziami otwartej nauki.

• instytucjonalne,

• dziedzinowe/specjalistyczne,

• wydziałowe,

• osobowe,

• narodowe

Repozytoria:


ROAR - Registry of Open Access RepositoriesopenDOAR - Directory of Open Access Repositories

http://roar.eprints.org/


H I S T O R I A

A R C H E O L O G I A

M U Z Y K O L O G I A

E T N O L O G I A

I

A N T R O P O L O G I A

H I S T O R I A

S Z T U K I

B I B L I O L O G I A

I

I N F O R M A C J A

N A U K O WA


• artykuły opublikowane w czasopismach naukowych oraz popularno-

naukowych;

• preprinty oraz postprinty,

• rozprawy i dysertacje stanowiące podstawę uzyskania tytułów zawodowych

lub stopni naukowych;

• monografie, prace zbiorowe lub rozdziały książek naukowych;

• raporty, materiały konferencyjne oraz materiały typy working papers;

• materiały będące spuścizną wybitnych naukowców (materiały robocze,

zapiski, nieskończone teksty, konspekty itp.);

• źródła /w tym np. zdjęcia wykopalisk, bazy danych/

• Multimedia /filmy, zdjęcia, grafiki, prezentacje, nagrania/

•Możliwość umieszczenia wielu plików w jednym opisie

Repozytorium umożliwia deponowanie materiałów takich jak:


Umożliwiamy deponowanie materiałów:

• na jednej z siedmiu licencji Creative Commons: CC-BY, CC-BY-SA,

CC-BY-NC, CC-BY-NC-SA, CC-BY-ND, CC-BY-NC-ND oraz

Creative Commons 0,

• na zasadzie dozwolonego użytku – prawo autorskie

• umożliwiamy deponowanie treści należących do domeny publicznej

Lectorium zostało zbudowane w oparciu o oprogramowanie typu open source:

• Wordpress (CMS),

• dSpace.


1. Model deponowania oparty o samoarchiwizację (self-archiving)

2. Współpraca dla instytucji:

- możliwość konta instytucjonalnego z lokalnym administratorem zawartości

- funkcja repozytorium wydziałowego/instytutowego

3. Możliwość współpracy z istniejącymi repozytoriami instytucjonalnymi

(protokół wymiany metadanych OAI- PMH) – plik pobierany jest z oryginalnej lokalizacji

Instytucja A Instytucja CInstytucja B


Repozytorium instytucjonalne

Repozytorium prac dr.

L E C T O R I U M


• Widoczność w Google Scholar

- Web of Science

- Scopus

- programów typu „Publish or Perish”

• Zgodność z OpenAire

• Możliwość wprowadzania w metadanych informacji o grancie (Horyzont 2020)

• Stałe linki do publikacji

• Długoterminowe przechowywanie

• Osobiste archiwum

• Programy do odczytu plików


• Narzędzie integrujące środowisko badaczy.

• Przyśpieszenie publikacji wyników badań.

• Deponowanie i pobieranie materiałów do wspólnych

badań.

• Zwiększenie widoczność polskiej nauki historycznej

w sieci.

• Dynamizacja dyskursu naukowego w Polsce.


Dziękuję za uwagę!

Repozytoria dziedzinowe jako narzędzia komunikacji naukowej

Documents

Transcript of Repozytoria dziedzinowe jako narzędzia komunikacji naukowej