Reksio & Lechosław Marszałek

Projekt „Reksio i jego Pan — z suwalskiego podwórka do krainy bajek” jest dofinansowany z budżetu Miasta Suwałki.Realizator: Stowarzyszenie Pastwisko.org

Reksio w Suwałkach po raz pierwszy – pojawił się w związku z inicjatywą Stowarzyszenia Pastwisko.org, które co prawda nie pierwsze odkryło fakt urodzenia jego Twórcy w domu przy ulicy Kościuszki… ale jako pierwsze postanowiło ten fakt upowszechnić.

Lechosław Marszałek

Reżyser, animator, scenarzysta, autor opracowań plastycznych. Twórca znanych kreskówek dla dzieci, w tym niezapomnianego Reksia (formy literackiej i plastycznej). Był laureatem wielu nagród festiwalowych krajowych (Kraków, Poznań, Łódź) i zagranicznych (Karlove Vary, Wenecja, Gijon, Teheran, Mannheim, Moskwa, Giffoni).

Urodził się 27 marca 1922 roku w Suwałkach. Był jedynym synem Wincentego i Jadwigi z domu Henrici, rodziny od kilku pokoleń osiadłej w naszym mieście.


Lechosław Marszałek – suwalskie tropy

Urodził się 27 marca 1922 r., prawdopodobnie w domu, przy ulicy Tadeusza Kościuszki 27, jako jedyny syn Wincentego i Jadwigi z domu Henrici. Uczęszczał do gimnazjum im. Karola Brzostowskiego w Suwałkach. W 1935 roku wyjechał wraz z rodzicami do Radomska (częstochowskie), skąd pochodził ojciec Lechosława, Wincenty Marszałek.

Na zdjęciu: matka Lechosława, Jadwiga Teresa, dziadek Henryk Teodor Henrici, trzymający małego

Lechosława. Stoi Waldemar Henrici, wujek Lechosława.



Posesja przy ulicy Tadeusza Kościuszki 27 – kamienica jednopiętrowa (w podwórzu) wybudowana pod koniec 1890 r. przez właściciela posesji, Juliusza Henrici, pradziadka Lechosława Marszałka. Dziadek mieszkał na parterze, piętro zajmowała córka Jadwiga z mężem i synem – bohaterem naszej opowieści.

W obszernych piwnicach budynku – domu rodzinnego Lechosława – mieściła się wytwórnia ciast.



Dom parterowy, przy ulicy, został wybudowany przez Juliusza Henrici w 1900 roku z przeznaczeniem na cukiernię (później mieszkali w niej lokatorzy). Prowadzono tam sprzedaż ciastek; w drugiej części mieściła się kawiarnia.

Po śmierci ojca Lechosława, Wincentego Marszałka, Jadwiga sprzedała cukiernię i utrzymywała się głównie z udzielania lekcji gry na fortepianie dzieciom i młodzieży. W latach 60. XX wieku sprzedała dom i wyjechała do syna do Bielska-Białej.



Urzędnik Stanu Cywilnego Rzymsko-Katolickiej parafji św. Aleksandra w Suwałkach niniejszem zaświadcza, iż w księgach metrykalnych tejże parafii za 1921 rok pod nr 76 znajduje się następujący Akt ślubu.

Działo się w Suwałkach dnia szóstego lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego roku o godzinie ósmej rano. Wiadomo czynimy, iż w obecności Edmunda Krajewskiego, Porucznika, i Romana Kaniowskiego, porucznika, w dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo pomiędzy Wincentym Marszałkiem, kawalerem, lat dwadzieścia dwa mającym, podporucznikiem IV pułku piechoty Leg., urodzonym w Kruszynie ziemi Piotrkowskiej, zamieszkałym w Suwałkach, synem Wojciecha i Józefy z Proszowskich małżonków Marszałków, a Jadwigą Teresą Henrici, panną, lat dwadzieścia dwa mającą, urodzoną i zamieszkałą w Suwałkach (…).

(z akt Archiwum Państwowego w Suwałkach)



Henryk Teodor Henrici, dziadek Lechosława, był mistrzem piekarskim i cukierniczym w Suwałkach. Pochodził z rodziny wyznania ewangelickiego – zapewne był potomkiem niemieckich kolonistów z końca XVIII wieku. Prowadził piekarnię, odziedziczoną po swoim ojcu Juliuszu Henricim.

Jadwiga Teresa Marszałek, z domu Henrici, matka Lechosława, urodziła się w Suwałkach 21 listopada (3 grudnia) 1898 r. Pochodziła z rodziny ewangelickiej; w związku ze ślubem z Wincentym Marszałkiem, który był wyznania rzymsko-katolickiego, przeszła na katolicyzm.



Na cmentarzu ewangelickim przy ulicy Zarzecze w Suwałkach pochowana jest większość członków rodziny Lechosława – ze strony matki. Najstarszą osobą jest Fryderyka Jelonek, z domu Passeur (zm. 1914) – prababka Lechosława po kądzieli, wraz z mężem, Janem Jelonkiem (zm. 1917). Pochowana jest też babka Ludwika Fryderyka z domu Jelonek i dziadek, Henryk Teodor Henrici (oboje ze strony matki), a także bracia matki Lechosława: Adam, Waldemar i Ernest Henrici.



Drzewo genealogiczne odtworzyła Katarzyna Jakubiuk, uczestniczka konkursu „Poznajemy naszą ojcowiznę”, PTTK, 2003


Lechosław Marszałek – wspomnienia

Pamiętam, jak pewnego razu wracaliśmy o zmroku z moim serdecznym przyjacielem Leszkiem M. z wyśmienitej zabawy w Arkadii, tuż przed mostem na Hańczy, za kępą wikliny, dostrzegliśmy coś, co zamieniło nas w słupy soli. Tego nie widywało się wówczas nawet na zakazanych filmach, nie tak jak obecnie – stale i dokładnie na każdym prawie filmie nocnym lub kasecie magnetowidowej. Ryknęliśmy śmiechem czy też mimowolnym okrzykiem zachwytu. Spłoszona dama podniosła potężne larum, a on – potężny ułan – zerwał się na równe nogi, chwycił leżącą obok szablę i ruszył do szarży. A my, jak rasowe charty, rwaliśmy w kierunku ulicy Kościuszki. Kto wie, jak zakończyłaby się kawaleryjska szarża, gdyby nie to, że opadające ułańskie bryczesy utrudniały pościg. Być może, na przedprożach Arkadii zostałyby z nas dwa dobrze posiekane sznycle. Dopiero później, po latach, zrozumiałem, że są w życiu mężczyzny takie chwile, których nigdy i niczym zakłócać nie należy…

Rudolf Dzipanow, Tak było… Pięć opowiadań o Suwałkach, Warszawa 2007


Reksio – dla początkujących i zaawansowanych

Reksio – przemiły pies, biały z czarnymi (tu i ówdzie) łatkami, wymyślony i narysowany przez Lechosława Marszałka, po raz pierwszy w 1967 roku. Znany dzieciom w całej Polsce (przynajmniej tym podstarzałym, choć i maluchy wciąż, mimo zalewu Zachodu i dalekiego Wschodu, lubią rodzimego psiaka).

Reksio posiada cechy, jakie każdy z nas od dzieciństwa chciałby mieć, a niektórzy nie wyrastają z tych dążeń przez całe dorosłe życie. Jest inteligentny, wierny i przywiązany do ludzi i innych żywych istot, niezmiennie wrażliwy na dobro i piękno. Bez względu na mniej lub bardziej zrozumiałe zachowania otoczenia, jego sprawy i sprawki, które miały miejsce wczoraj, nie pamięta złego, spieszy z pomocą dziś, tu i teraz, natychmiast.

Od pierwszej historyjki, powstałej z górą czterdzieści lat temu, powstało prawie 70 odcinków kreskówki.


Reksio – dla początkujących i zaawansowanych

Nasz dom, jak tylko sięgam pamięcią, zawsze był pełen zwierząt. Psy, koty, wyrzucone z gniazd pisklęta, sroki, jeże, wszystko, co chore, bezdomne, opuszczone, skrzywdzone przez ludzi, znajdowało u nas schronienie. Dlatego miłość do zwierząt pozostała mi na całe życie. (…) A z „Reksiem” to było tak: miałem sukę Trolę (terier ostrowłosy). Nie musze dodawać, że było to stworzenie najinteligentniejsze, najwierniejsze, najmądrzejsze i w ogóle… Jej to właśnie sprawki – reakcje, figle, stosunek do człowieka, zacząłem opowiadać w filmach, aż powstała z tego seria.

Lechosław Marszałek w wywiadzie do „Za i Przeciw”, nr 9, 2.03.1980

Lechosław Marszałek z Trolą– pierwowzorem Reksia.


Reksio w Suwałkach

Reksio i jego Pan – pod takim hasłem Stowarzyszenie Pastwisko.org jesienią 2008 roku ogłosiło 2 konkursy plastyczne – dla dzieci i dla młodzieży.Na konkurs wpłynęło ogółem ponad 400 prac. Mamy duże podstawy, by przypuszczać, że każdy mały i większy uczestnik konkursu wie już, że twórcą znanej mu bajki jest suwalczanin…


Reksio w Suwałkach – zwycięskie prace konkursowekategoria: szkoły podstawowe


Reksio w Suwałkach – zwycięskie prace konkursowekategoria: szkoły ponadpodstawowe


Reksio w Suwałkach – finał konkursów6 grudnia 2008

Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród odbyło się w dniu 6 grudnia 2008 roku w Pałacyku Zimowym Świętego Mikołaja. Była to impreza zorganizowana wspólnie z Muzeum im. M. Konopnickiej oddziałem Muzeum Okręgowego w Suwałkach – partnerem projektu.

Nagrodzonym i wyróżnionym zostały wręczone nagrody, zakupione ze środków dotacji Urzędu Miejskiego w Suwałkach – talony do Empiku (dla kategorii młodzież) oraz zestawy pasteli i książka „Bajkowe Suwałki” autorstwa suwalczanki Grażyny Serafin, a także zestawy edukacyjnych gier i testów komputerowych oraz antologie polskiej animacji dla dzieci, podarowane przez sponsorów: firmę Aidem Media, Polskie Wydawnictwo Audiowizualne oraz AnimaArt – Policealne Studium Plastyczne z Krakowa.


Reksio w Suwałkach – finał konkursów6 grudnia 2008

Bajki czytane Pani Grażyna Serafin specjalnie na okoliczność naszej imprezy związanej z Reksiem i jego Twórcą – Lechosławem Marszałkiem – przeczytała uczestnikom jedną z bajek ze swej najnowszej książki „Bajkowe Suwałki”. Książkę polecamy! Zawiera ona jedenaście opowiadań dla dzieci, wszystkie w pomysłowy sposób przybliżają historię Suwałk. Rozdział o Reksiu, w którym do magistratu wpływa podanie o nazwanie jednej z ulic „Ulicą Reksia”, jest tu szczególny – to wskazówka kolejnej edycji projektu?

Bajki animowane Ostatnim punktem programu był pokaz filmów animowanych dla dzieci. A tak naprawdę, nie tylko dla dzieci… podśmiechy dorosłych (wspomnienia?) często słychać było w ciemnej sali. Pokaz był bowiem mocno wspomnieniowy – zawierał pierwsze filmy animowane, które powstały w Polsce w latach 60. XX wieku.

Po każdej bajce odbywał się minikonkurs z nagrodami (pluszaki i plecaczki reksiowe); ciekawe, że już po drugiej bajce dziecięce ręce strzelały w górę nie czekając na pytanie…


Po prostu bajecznie

Organizatorzy cieszą się z tak dużego zainteresowania i licznego przybycia małych i większych mieszkańców Suwalszczyzny. Była to pierwsza „Reksiowa” impreza Stowarzyszenia Pastwisko.org i mamy nadzieję, że pośród trzech MARSZAŁKÓW obecnych w naszym województwie, od wczoraj ten jeden, pisany naprawdę zawsze z dużej litery – zapamięta się maluchom szczególnie.


Organizator:Stowarzyszenie Pastwisko.org

Partner: Muzeum im. Marii Konopnickiej oddział Muzeum Okręgowego w Suwałkach

Opracowanie i zdjęcia: Wojciech Pająk, Piotr Kuczek, Stowarzyszenie Pastwisko.org

Podziękowania za udostępnienie materiałów kierujemy do Pani Haliny Filek-Marszałek

Projekt „Reksio i jego Pan — z suwalskiego podwórka do krainy bajek” jest dofinansowany z budżetu Miasta Suwałki.

Reksio & Lechosław Marszałek

Entertainment & Humor

Transcript of Reksio & Lechosław Marszałek