Rekreacja Sport Ochrona SPRAWDŹ · indywidualizacja konstrukcji soczewek pozwala na projektowanie...

wszystkie numery Izoptyki dostępne na www.jzo.com.plNR CZERWIEC 201365

SPRAWDŹ ...NOWĄ LINIĘ SOCZEWEK WYKONYWANYCH

W TECHNOLOGII FREE FORM,

PRZEZNACZONYCH DO OPRAW

SPORTOWYCH I PRZECIWSŁONECZNYCH

– O ZNACZNYM KĄCIE ZAKRZYWIENIA

Rekreacja Sport Ochrona

RSOtemat wiodący temat wiodący temat wiodący

ciekawostka

Pierwsi badacze astygmatyzmu

SPRAWDŹ CZY WIESZ…

Rozwiązanie zadania nr 4Zadanie nr 5

PSYCHOLOG U OPTYKA

Pierwsze wrażenie

KĄCIK OPRAW

Materiały na oprawy okularowe

iNFoRMacJe

Przedszkole dla dzieci słabowidzących Informacje MCrO

iNFoRMacJe

Podziękowania dla JZO X Kongres KRIO Informacja DCOKarta gwarancyjna JZO

OFERTA JZO

Rekreacja, sport, ochrona

Specjaliści jZO wyjaśniają

RSO – linia nowoczesnych soczewek do opraw sporto-wych i przeciwsłonecznych

Z waRSZTaTU OpTyKa

Nowe możliwości profilowa-nia oraz montażu w JZO

Specjaliści jZO wyjaśniają

Konstrukcje astygmatyczne– różne rozwiązania

pRZypOMinaMy/RaDZiMy

Korekcja astygmatyzmu w praktyce

OKO/WZROK

Astygmatyzm etiologia – leczenie

jest dla wzroku tym, czym krem z filtrem uV dla skóry

Rys. Soczewka z powłoką antyrefleksyjną Ideal Max UV chroni wzrok przed promieniowaniem UV odbijającym się od wewnętrznej powierzchni soczewki.

Powłoka antyrefleksyjna Ideal Max UV dzięki swej unikalnej budowie blokuje promienie uV odbite od wewnętrznej strony soczewki

oraz:• zwiększa komfort widzenia,• ułatwia czyszczenie soczewek,• zwiększa odporność soczewek

na zarysowania

Badania specjalistów wykazały, że zagrożeniem dla wzroku jest nie tylko ultrafiolet przenikający przez soczewkę okularową, ale także promienie uV padające od tyłu i odbijane od wewnętrznej strony soczewki.

Poinformuj Klienta:

Pełną ochronę przed UV zapewniająsoczewki okularowe z Ideal Max UV

Agnieszka Woszczyna, manager ds. produktu

65 Oferta JZO

Linia soczewek RSOPrzed nadmiarem ultrafioletu, a także olśnieniami słońcem należy chronić oczy. Najbardziej oczywistym rozwiązaniem jest w tym przypadku wybór odpowied-nich okularów. W ofercie JZO do okularów sportowych i przeciwsłonecznych szczególnie polecamy obecnie linię soczewek RSO, która zastępuje proponowane przez nas do tej pory, soczewki Relax. Ich specjalna konstruk-cja uwzględniała w modelu obliczeniowym właściwo-ści optyczne, na które wpływały zakrzywienia oprawy. Teraz udoskonaliliśmy tę linię, wprowadzając konstrukcje wykonywane w technologii obróbki cyfrowej (free form). Soczewki RSO mają teraz znacznie lepsze parametry optyczne i zapewniają użytkownikowi dokładniejszą ko-rekcję oraz maksymalny komfort widzenia. Powierzch-nie soczewek obliczane są przy użyciu specjalistyczne-go oprogramowania, które koryguje moce podane na recepcie, uwzględniając specyficzne parametry monta-żu soczewek do oprawy (kąt zakrzywienia oprawy, kąt pantoskopowy, odległość wierzchołkowa). Tak opraco- wane konstrukcje obejmują zarówno soczewki jed-noogniskowe (RSO DS), jak i dwie wersje soczewek

progresywnych (RSO DSun i RSO DSport). Soczewki jednoogniskowe RSO DS, są odpowiednie zarówno dla krótko, jak i dalekowidzów. Będą z nich zadowolone szczególnie te osoby, które aktywnie spędzają czas na świeżym powietrzu, szukając ochrony przed olśnieniem i szkodliwym promieniowaniem UV, np. sportowcy zawodowi lub amatorzy. Dzięki technologii free form niemal całkowicie został wyeliminowany w tych so-czewkach problem astygmatyzmu skośnego. W całym obszarze soczewki zapewnione jest ostre widzenie. Soczewki progresywne RSO DSun (rys. 1), dedykowane są głównie użytkownikom, którzy lubią podróżować, uprawiają turystykę pieszą, zwiedzają zabytki itp. So-czewki te zostały zaprojektowane w taki sposób, aby zapewnić maksymalnie szeroki obszar do dali oraz optymalny obszar do bliży. Użytkownik ma więc w nich zapewnione tak dobre widzenie, jak w soczewkach pro-gresywnych montowanych do oprawy o standardowych parametrach. Soczewki progresywne RSO DSport (rys. 2), dedykowane są głównie prezbiopom uprawiającym sport bardziej wyczynowo, dla których szczególnie ważne jest widzenie dali i odległości pośrednich, np. biegacze czy chodziarze. Konstrukcja tych soczewek ma znacznie poszerzony obszar ostrego widzenia dali, kosz-tem ograniczenia obszaru bliży. Zapewnia to dobre wi-dzenie zarówno dali, jak i odległości pośrednich – przy możliwości sporadycznego korzystania z obszaru bliży, gdy jest to konieczne, np. do spojrzenia na zegarek lub pulsomierz. Zamontowanie soczewek o zmienionych mocach do oprawy o znacznym kącie wygięcia gwaran-tuje perfekcyjną ostrość widzenia. O montażu do róż-nych rodzajów opraw piszemy w dalszej części Izoptyki.

Szczegóły ofertySoczewki RSO dostępne są w szerokiej gamie mate-riałów. Z uwagi na zastosowanie tego typu okularów w obszarze różnych dyscyplin sportu lub ochrony przed słońcem szczególnie polecamy soczewki wykonane z ma- teriałów odpornych na uderzenia i uszkodzenia – w tym soczewki wykonane w indeksie 1,6 lub z materiału Trivex. Istnieje możliwość zamówienia soczewek RSO jako bezbarwnych (polecane w sytuacji wykorzystywania takich okularów wewnątrz pomieszczeń – np. sporty uprawiane na halach sportowych), fotochromowych Transitions, polaryzacyjnych Xperio czy polaryzacyjno - fotochromowych Drivewear (szczególnie polecane dla

osób przebywających na świeżym powietrzu). Dodatko-wo soczewki można wybrać w zależności od produktu z barwieniem, powłoką lustrzaną FLASH, powłoką Blue Blocker. Soczewki dostępne są w szerokiej gamie po-włok uszlachetniających – od bazowego antyrefleksu Szmaragd po najnowocześniejsze rozwiązania w za-kresie powłok: Ideal Max UV (powłokę, która zapewnia ochronę przed promieniowaniem UV padającym od tyłu i z boku, odbijającym się od wewnętrznej powierzchni soczewki) lub Optifog (powłokę, która dzięki unikalnej technologii zabezpiecza soczewkę przed zaparowaniem).

Szybkie terminy realizacjiSoczewki z linii RSO podlegają takim samym regułom w zakresie terminów realizacji, jak pozostałe soczewki recepturowe wykonywane w JZO. Tym samym deklaru-jemy, iż w ciągu 2 dni roboczych jesteśmy w stanie przy-gotować każde zamówienie soczewek uszlachetnionych z linii RSO.

Sposób zamawiania soczewekPrzypominamy, iż zamawiając soczewki RSO DS, RSO DSun, RSO DSport należy poza informacjami dotyczący-mi materiału i uszlachetnień podać: 1. Moce z recepty – sfera, cylinder, oś cylindra, moc dodatku, w przypadku soczewek progresywnych. 2. Rozstaw źrenic (oddzielnie dla oka prawego i lewego), wysokość położenia źrenicy względem dolnej krawędzi traczy oprawy. 3. Wysokość i szerokość tarczy oprawy oraz szerokość mostka. 4. Kąt pantoskopowy. 5. Odległość wierzchołkową.W katalogu JZO, obowiązującym tego roku, soczewek RSO należy szukać w zakładce KONSTRUKCJE SPECJALNE. Znajdziecie tu Państwo zarówno ich opis, przykłado-we wykończenia krawędzi dla poszczególnych typów opraw, szablony, jak i zakresy.

Zachęcamy do polecania soczewek RSO. Dzięki nim osoby z wadami wzroku odczują komfort użytko-wy, wynikający z połączenia okularów korekcyj-nych z przeciwsłonecznymi. Jeżeli zaproponujemy im soczewki fotochromowe, to zyskają dodatkowo trzecią korzyść, dobre widzenie w zmiennych wa-runkach oświetlenia. Podkreślmy też bezpieczeń-stwo użytkowania okularów z RSO, wynikające z zastosowania takich materiałów jak Trivex.

Moda na aktywny wypoczynek, jako zdrowy

tryb życia, na dobre zagościła w naszyM

społeczeństwie. propagują ją kolorowe

czasopisMa, portale internetowe czy

telewizja. coraz większą popularność

zyskują biegi, jazda na rowerze czy

chociażby spacery z kijaMi trekkingowyMi.

od przeszło 100 lat na ulicach największych

Miast świata rozgrywane są np. Masowe

biegi uliczne, w których udział Może

wziąć każdy chętny. w największych

iMprezach startuje ponad 30 tys. biegaczy

zawodowych i aMatorów. sport i rekreacja

są więc bardzo Modne! warto jednak

Mówić o tyM, że przebywanie na świeżyM

powietrzu wiąże się z ekspozycją naszego

organizMu na szkodliwe działanie uV.

REKREACJA,SPORT, OCHRONA Konstrukcje specjalne do opraw sportowych i przeciwsłonecznych


Rys. 1 – widzenie w soczewce RSO DSun Rys. 2 – widzenie w soczewce RSO DSport

3

4

Dlaczego soczewki do opraw sportowych i prze- ciwsłonecznych wymagają specjalnej konstrukcji?Na przestrzeni ostatnich kilku lat konstrukcje soczewek okularowych są tak opracowywane, by były dopasowane do indywidualnych, rzeczywistych potrzeb użytkownika. Przy ich projektowaniu, dzięki nowoczesnym programom obliczeniowym oraz wdrożeniu technologii obróbki free form, uwzględniana jest coraz większa liczba parametrów charakterystycznych dla poszczególnych osób. Dotyczy to anatomii i fizjologii, wielkości i rodzaju wady wzroku oraz indywidualnego położenia oprawy okularowej na twarzy, dzięki czemu skraca się czas adaptacji oraz zwiększa kom-fort użytkowania okularów. Oprawy sportowe i przeciw-słoneczne mają maksymalnie ograniczyć przedostawanie się do oka szkodliwego promieniowania UV, dlatego z reguły ściśle przylegają do twarzy, ułatwiając ochronę przed promieniowaniem z boku i z góry oraz odbiciami od tylnej powierzchni soczewki. W efekcie oprawy takie charakteryzują się dużą krzywizną soczewki (demolensu) oraz dużym kątem zakrzywienia oprawy (ZTILT), rys. 1.

W przypadku standardowego (fabrycznego) wykonania okularów, gdzie zamontowane są cienkie soczewki lub filtry polaryzacyjne bez mocy optycznej, nie utrudnia to widzenia, natomiast kiedy chcemy do tego typu oprawy zamontować soczewki korekcyjne, pojawiają się pewne problemy. Można je podzielić na dwie grupy: estetyka i prawidłowy montaż soczewki oraz jakość odwzorowa-nia obrazu.

Montaż i estetyka okularówOprawy sportowe i przeciwsłoneczne wymagają do montażu soczewek o dużej krzywiźnie wypukłej. De-molensy lub soczewki montowane fabrycznie do tych opraw posiadają krzywiznę wypukłą w granicach 6,00 D ÷ 8,00 D. Dla soczewek ujemnych i dodatnich o ma-łych mocach optycznych krzywizna wypukła soczewki (baza) posiada wartość w granicach 2,00 D ÷ 5,00 D, w zależności od mocy. Próba montażu soczewki o bazie wypukłej np. 3,50 D do oprawy o krzywiźnie 8,00 D może okazać się trudna, a bardzo często wręcz nie-możliwa. Nawet jeżeli uda się zamontować soczewkę, prowadząc fasetę lub rowek do krzywizny oprawy, uzyskamy bardzo słaby efekt estetyczny, ponieważ kra-wędzie soczewki będą wystawać poza obrys oprawy. Warto również pamiętać, że oprawy sportowe i prze-ciwsłoneczne posiadają z reguły sztywną konstrukcję, nie dającą się modelować, a działania siłowe mogą drastycznie zmienić jej geometrię. Bardzo ważne jest więc, by soczewka przeznaczona do montażu w takich oprawach miała promień wypukły, jak najbardziej zbli-żony do promienia krzywizny oprawy. Tylko w takim przypadku uzyskamy właściwą estetykę okularów.

Jak uzyskać prawidłowe odwzorowanie obrazuStandardowe soczewki korekcyjne montowane są do opraw w taki sposób, aby oś optyczna soczewki i oś wi-dzenia pokrywały się ze sobą. Przy takim sposobie mon-tażu aberracje soczewki, a w szczególności astygmatyzm wiązki skośnej, są na najniższym poziomie i zależą jedynie od konstrukcji soczewki (rys. 2 a). Jeżeli tę samą soczewkę umieścimy przed okiem pod pewnym kątem, astygma-tyzm wiązki skośnej będzie rósł, ograniczając zdecydowa-nie pole widzenia (rys. 2 b). Zwiększona wartość aberracji wynika z faktu, że promienie światła nie padają na po-wierzchnię soczewki prostopadle (jak w przypadku trady-cyjnego montażu), lecz pod kątem, wynikającym z pochy-lenia soczewki. Jak już wspomnieliśmy oprawy sportowe charakteryzują się dużym kątem wygięcia, czyli chcąc za-

chować właściwą wartość korekcji oraz szerokie pole wi-dzenia, konieczne jest opracowanie specjalnej konstrukcji soczewki (rys. 2 c). Dla soczewek projektowanych do nich, przy uwzględnieniu mocy optycznych z recepty oraz parametrów dodatkowych (z których najważniejszym jest kąt wygięcia oprawy) przeliczane są odpowiednie kompensacje mocy optycznej i modyfikowane wejściowe wartości sfery, cylindra i osi. Wartość kompensacji zależy od mocy optycznej soczewki i kąta pochylenia oprawy. Na rys. 3 pokazano wykres, porównujący poziom astyg-matyzmu dla soczewki tradycyjnej i zaprojektowanej do oprawy sportowej o mocy -4,00, kącie oprawy 15º i kącie pantoskopowym 8º. Pochylenie soczewki przed okiem dodatkowo powoduje, że wiązka światła nie skupia się w osi widzenia, ale jest przesunięta. Obraz więc nie jest odwzorowany we właściwym miejscu na siatkówce oka i w celu prawidłowego odwzorowania konieczna jest korekcja pryzmatyczna. Z tego powodu soczewki do opraw sportowych posiadają kompensację pryzma-tyczną, której wartość zależy od grubości soczewki oraz od kąta pochylenia soczewki w oprawie. W tabe-lach 1 i 2 zestawiono przykładowe wartości kompen-sacji pryzmatycznych dla soczewek o różnych grubo-ściach i dla różnych pochyleń.

Izoplast 150 RSO DS Ø 70/80

Kąt oprawy 18º

Moc soczewki [D]

Grubość na środku [mm]

Kompensacja pryzmatyczna pdptr

-2,00 2,2 0,27+1,00 3,1 0,42+4,00 7,4 0,76

Tabela 1 – wpływ grubości soczewki na kompensację pryzmatyczną

Izoplast 150 RSO DS Ø 70/80 + 4,00 D

Kąt oprawy[º]

Kompensacjapryzmatyczna pdptr

0 0,0010 0,2920 0,85

specjaliści jZO wyjaśniają65

Piotr Kasjaniuk, specjalista ds. konstrukcji i obróbki soczewek

RSO – linia nowoczesnych soczewek do opraw sportowych i przeciwsłonecznychco powinien wiedzieć optyk

indywidualizacja konstrukcji soczewek pozwala na

projektowanie rozwiązań dedykowanych dla spe-

cjalnego sposobu użytkowania okularów, dopaso-

wanego do stylu życia lub warunków, w jakich są

one noszone. jednyM z takich rozwiązań w ofercie

jzo jest linia soczewek rso przeznaczona do Monta-

żu w oprawy sportowe lub przeciwsłoneczne, czyli

dla osób preferujących aktywny sposób spędzania

wolnego czasu.

Rys. 1 – kąt oprawy (ZTILT)

a) b) c)

Rys. 3 – porównanie astygmatyzmu dla soczewki tradycyjnej i zaprojektowanej do oprawy sportowej o mocy -4,00, kącie oprawy 15º i kącie pantoskopowym 8º

Rys. 2 – wpływ kąta pochylenia soczewki na wielkości aberracji

Tabela 2 – wpływ kąta oprawy na kompensację pryzmatyczną

jzo poleca soczewki wysokoindeksowe jednoogniskowe i wieloogniskowe z powłoką antyrefleksyjną Ideal Max oraz nową Ideal Max UV.

Teraz soczewki do opraw sportowych i przeciwsłonecznych również dla prezbiopów: RSO DSun i RSO DSport.

RSO free form – udoskonalona linia soczewek Relax, nagrodzonych Złotym MedalemMTP 2012.

Twój klient wybrał oprawę sportową lub

przeciwsłoneczną?

RSO


Zaproponuj mu soczewki linii RSO, które zapewniają:

wyraźne i komfortowe widzenie bez aberracji i efektu pryzmatycznego wywołanych dużym zakrzywieniem i pochyleniem oprawy

właściwą moc użytkową soczewek zamontowanych do oprawy

free form

5

Więcej informacji u Przedstawicieli Handlowych JZO, Przedstawicieli Regionalnych JZO oraz w Biurze Obsługi Klienta JZO

www.jzo.com.pl

ofe

rta JZ

O

RSO – w technologii free formWszystkie soczewki nowej linii RSO, wykonywane są w cyfro-wej technologii obróbki (free form). Oznacza to nie tylko do-kładniejsze wykonanie soczewki pod względem geometrycz-nym, ale również poprawienie projektu powierzchni wklęsłej. Podobnie jak w przypadku soczewek progresywnych, wyko-nywanych w technologii DS, powierzchnia wklęsła oblicza-na jest punkt po punkcie, aż do uzyskania optymalnej konstrukcji. Program obliczeniowy uwzględnia rzeczywisty trójwymiarowy model oko – soczewka, analizuje rzeczywisty przebieg promieni światła oraz rzeczywiste ruchy oka i po-łożenie oka względem soczewki. Dodatkowo na podstawie wartości korekcji, zapisanej na recepcie i po analizie rzeczy-wistego położenia soczewki, oblicza on rzeczywiste warto-ści korekcyjne soczewek. Dobór wartości mocy korekcyjnej w gabinecie lekarskim lub u optometrysty odbywa się zazwy-czaj przy ustawieniu soczewki prostopadle do osi widzenia. Jednak, w zależności od typu wybranej oprawy, dobrane moce optyczne soczewek nie zawsze gwarantują poprawną korek-cję wzroku. Podobnie jest z pomiarem mocy na dioptromie-rzu. Schemat pomiaru mocy na dioptromierzu i rzeczywistej, wymaganej mocy korekcyjnej obrazuje rys. 4. Wiązka pomia-rowa dioptromierza jest zawsze prostopadła do powierzchni soczewki, która przylega do stolika. Natomiast rzeczywista wiązka światła może przebiegać w inny sposób, niż wynika z budowy urządzenia pomiarowego. Konieczne jest więc wyli-czanie rzeczywistych, wymaganych wartości mocy optycznych soczewek dla rzeczywistego położenia soczewki względem oka. Są one definiowane następującymi parametrami dodat-kowymi: kąt oprawy, kąt pantoskopowy, odległość wierzchoł-kowa, rozstaw źrenic, wielkość i kształt tarczy okularowej. Jeżeli soczewki nie będą montowane do opraw w pra-cowni JZO, to przy składaniu zamówienia dodatkowo na-leży podać bazę oprawy (demolensu). Wykonanie soczew-ki, zgodnie z rzeczywiście wymaganymi mocami optycznymi, gwarantuje stabilną moc optyczną we wszystkich kierunkach, a dzięki temu poprawia komfort użytkowania okularów.

Soczewki progresywne w RSORozszerzając w tym roku linię soczewek dedykowanych do opraw sportowych, zaproponowaliśmy w ofercie RSO , oprócz soczewek jednoogniskowych, także soczewki progresywne. Są one projektowane i obliczane wg takich samych zasad, jak dla soczewek jednoogniskowych. Krzywiznę wypukłą dopa-sowuje się do krzywizny oprawy (baza 6-8 D). Kompensacja mocy optycznej do dali i kompensacja pryzmatyczna, wynika z kąta pochylenia oprawy oraz uwzględnienia rzeczywistych parametrów ustawienia soczewek. Dodatkowo przepro-wadzana jest analiza projektu i rekalkulacja konstrukcji po-wierzchni pod kątem rozkładu aberracji w obszarach pery-feryjnych. Na rysunku 5 przedstawiono przykładowy rozkład aberracji w tradycyjnej soczewce progresywnej zamontowa-

nej do oprawy o kącie pochylenia 0º i 10º. Dla kąta 0º rozkład aberracji i ich wielkość jest zgodna z projektem przypisanym dla danej generacji i odmiany konstrukcyjnej soczewki. Nato-miast, jeżeli ta sama soczewka zostanie zamontowana pod kątem większym niż założono, rozkład i wielkość aberracji ulega drastyczniej zmianie. Jak widać na rysunku 5b, obszary pozbawione aberracji w zakresie widzenia dali, bliży i kanału progresji, znacznie się zmniejszyły. Pojawił się astygmatyzm w części przynosowej, w obszarze widzenia dali i w obsza-rze widzenia bliży. W obszarze peryferyjnym przy nosie po-jawiły się wyższe wartości astygmatyzmu, którego wielkość jest wprost proporcjonalna do kąta pochylenia soczewki. Z powyższego przykładu wynika jednoznacznie, że indywi-dualizacja projektów powierzchni progresywnej dla różnych kątów pochylenia soczewki jest czynnikiem niezbędnym dla zapewnienia właściwych parametrów optycznych soczewki. W ofercie RSO znajdują się dwie odmiany konstrukcyjne soczewek progresywnych. Odmiany te różnicuje przezna-czenie, dla którego są preferowane. Użytkownik wybierający oprawy sportowe lub przeciwsłoneczne, domyślnie okre-śla swoje potrzeby, styl życia. Wybór oprawy determinuje konstrukcję soczewki, jednak określenie „aktywny sposób spędzania wolnego czasu” jest bardzo szerokim pojęciem, dlatego przyjęto dwa modele aktywności użytkownika, którym przypisano dwa projekty konstrukcyjne soczewek. Pierwszy model, można określić jako statyczny, preferuje widzenie dali i bliży z ograniczeniem widzenia na odległości pośrednie. Drugi model – dynamiczny, preferuje widzenie dali i na odległości pośrednie z ograniczeniem widzenia do bliży. Wspólną cechą obydwu konstrukcji jest dbałość o per-fekcyjne widzenie dali. W stosunku do tradycyjnej soczewki progresywnej, która powinna być soczewką uniwersalną, roz-szerzone zostały obszary widzenia dali, ponieważ z założenia okulary będą wykorzystywane na otwartej przestrzeni (rys. 6). Odzwierciedleniem tych dwóch modeli w ofercie socze-wek RSO, są dwie odmiany konstrukcyjne pod nazwami DSun i DSport – opisujemy je na str. 3.

Rys. 6 – porównanie projektów konstrukcyjnych soczewek pro-gresywnych tradycyjnych i przeznaczonych do opraw sportowych i przeciwsłonecznych

Rys. 4 – rzeczywista moc korekcyjna, a pomiar na dioptromierzu

a) klasyczna soczewka progresywna, kąt pochylenia oprawy 0º

Rys. 5 – rozkład aberracji w soczewce progresywnej przy różnych kątach pochylenia soczewki

b) klasyczna soczewka progresywna,kąt pochylenia oprawy 10º

ERCF'w

przebieg promieni w procesie widzeniaprzebieg promieni w procesie pomiaru dioptromierzem

6

Czynnikami mobilizującymi nas do stałego rozwoju są zarówno moda okularowa, która nieustannie ewo-luuje, jak i postęp w technologii produkcji soczewek. Rozszerzanie możliwości jest równoważone rozwojem w dziedzinie profilowania soczewek i ich montażu. Zgodnie z tym przygotowaliśmy nowości w zakresie wykonywania nietypowych rodzajów krawędzi socze-wek, które z pewnością można zaliczyć do free form w dziedzinie profilowania. Do niedawna krawędzie były wykonywane głównie w standardowym zakresie. Dotychczasowe doświadczenia w dziedzinie profilowa-nia i montażu soczewek, wykorzystujemy jako solidną podstawę do wdrażania i realizacji nowych rozwiązań, spełniających oczekiwania klientów, włączając w to produkty wydawałoby się niszowe, czyli np. sportowe okulary korekcyjne. Zakres najnowszej oferty prezentu-je obowiązujący od marca br. katalog JZO, w którym klienci znajdą wiele propozycji, w tym nowe rodzaje wykańczania krawędzi soczewek profilowanych oraz rozszerzony zakres usługi o montaż soczewek do opraw nietypowych w tym sportowych oraz przeciwsłonecz-nych. Dotyczy to też tych opraw, których cechy kon-strukcji znacznie ograniczają możliwości ich zastosowa-nia do montażu soczewek korekcyjnych profilowanych w tradycyjny sposób.

Rodzaje krawędzi profilowanych – podziałOpracowanie prostej klasyfikacji parametrów, warun-kujących wykonanie danej pracy, jest praktycznie nie-możliwe, ze względu na ilość i różnorodność konstruk-cji opraw, które ewoluują wraz z modą oraz rozwojem materiałów, dlatego w tej części artykułu podamy je-dynie przykłady klasyfikacji rodzaju krawędzi soczewki profilowanej. Wszystkie opisane i prezentowane w ar-tykule krawędzie soczewek są możliwe do wykonania w JZO, jeśli pozwala na to materiał, grubość oraz krzy-wizna bazowa soczewki.

Krawędzie standardoweKrawędzie standardowe (rys. 1) charakteryzują się bra- kiem nachylenia względem osi soczewki i mogą być wykonane na każdym z automatów dostępnych na rynku, zgodnie z jego możliwościami i ograniczeniami technicznymi. Oczywiście dopasowanie takich krawę-dzi do ramki jest ściśle powiązane z konstrukcją moco-wania soczewek w oprawie.

Oprawy standardoweDla krawędzi standardowych, czyli bez pochylenia, konstrukcje mocowania soczewki w oprawie obrazu-ją przykładowe schematy na rys. 2. Profilowanie oraz montaż soczewek do takich opraw jest z powodze-niem realizowany od wielu lat. Spasowanie wybranych

obiektów, czyli soczewki oraz ramki, jest w takich przy-padkach zwykle proste. Dzieje się tak dlatego, że cały system, od skanowania po profilowanie i montaż jest od dawna na takie prace przygotowany. W przypad-ku, gdy oprawy nie są typowe, to montaż soczewek z krawędzią standardową do takich opraw może okazać się niemożliwy.

Oprawy niestandardowe i specjalneSoczewki wyprofilowane standardowo bez pochylenia krawędzi nie pasują do oprawy nietypowej. Aby spełnić warunek stabilnego i estetycznego montażu soczewek korekcyjnych do takich opraw, krawędzie soczewek na-leży również wyprofilować w sposób niestandardowy, dostosowany do konstrukcji danej oprawy. Nasz system umożliwia obecnie wykonanie krawędzi, które przy da-nej konstrukcji oprawy są najlepsze z możliwych. Takie wykończenia krawędzi są wówczas zaliczane do nie-standardowych lub specjalnych, w zależności od stop-nia skomplikowania mocowania soczewki w oprawie. W dalszej części artykułu przedstawiamy przykłady i cechy szczególne krawędzi niestandardowych oraz specjalnych, które obecnie są możliwe do wykonania w pracowni profilowania JZO.

Krawędzie niestandardoweKrawędzie niestandardowe charakteryzuje występo-wanie nachylenia fasety względem osi soczewki lub krawędź gotowej soczewki korekcyjnej wymaga po-cienienia. Jest to wymuszone kształtem mocowania w oprawie i jest ściśle powiązane z konstrukcją danej oprawy oraz montowanej soczewki. Wykończenie nie-standardowe jest możliwe do realizacji w JZO wyłącz-nie na soczewkach organicznych. Przykłady krawędzi niestandardowych (NS) prezentuje rys. 3.

Oprawy niestandardoweDla krawędzi niestandardowych, czyli z pochyleniem, konstrukcja mocowania soczewki w oprawie może wyglądać jak na rys. 4, prezentującym przykładowe schematy mocowań – zwykle w tego typu oprawach krawędź demolensu jest również pochylona. Przykłady zaprezentowane na tym rysunku wskazują, że soczewka wyprofilowana standardowo nie pasuje do kształtu mo-cowania w oprawie nietypowej. Ramy większości opraw sportowych lub przeciwsłonecznych nie tylko wymagają zastosowania krawędzi pochylonej, gdyż mocowanie so-czewki jest opisane wycinkiem sfery i w zależności od jej promienia pochylenie na krawędzi soczewki korekcyjnej powinno być większe lub mniejsze. Soczewki do takich opraw muszą posiadać krawędź dopasowaną do typu

oprawy przysyłane do Montażu w jzo

Mają coraz bardziej skoMplikowaną

konstrukcję i sposób Mocowania soczewek.

chcąc sprostać państwa oczekiwanioM,

aby nietypowe prace były również

realizowane w pełni profesjonalnie,

zwiększaMy Możliwości, unowocześniając

park Maszynowy związany z tą usługą.

NOWE MOŻLIWOŚCI

profilowania oraz montażu w JZO

Z waRsZTaTU OpTyKa65

Maciej Dąbrowski, technolog ds. oprawiania i profilowania soczewek

Rys. 1 – przykłady krawędzi standardowych (ST) oraz ich cechy charakterystyczne: A(ST) – FASETA „V” – bez nachylenia; B(ST) – FASETA PŁASKA Z ROWKIEM – bez nachylenia; C(ST) – FASETA PŁASKA (pod patent) bez nachylenia + wiercenie – prostopadle do powierzchni wypukłej lub wklęsłej, lub równolegle do osi soczewki

A(ST)

B(ST)

C(ST)

Rys. 2 – przykładowe konstrukcje mocowania soczewki w oprawie standardowej (ST): A1(ST) – oprawa pełna; B1(ST) – oprawa na żyłkę; C1(ST) – oprawa „patentowa”

A1(ST)

B1(ST)

C1(ST)

7

ofe

rta JZ

O


www.jzo.com.pl

Prosto do PerfeKcjI

• najwyższy stopień personalizacji• po raz pierwszy uwzględniony

sposób noszenia okularów, anatomia oka i ciała użytkownika

• ultraszybka adaptacja• idealne widzenie na wszystkie

odległości• widzenie panoramiczne

Sprawdź w katalogu JZO szeroką ofertę materiałów dla soczewek Anateo Mio:

materiały o indeksach od 1,50 do 1,74, w tym Trivex

bezbarwne, barwione i fotochromowe – Transitions

rowka, co obecnie jest możliwe do zrealizowania w JZO w dużo szerszym zakresie niż wcześniej. Z powodzeniem montujemy soczewki do opraw metalowych z prostokąt-nym przekrojem rowka, jedynym warunkiem jest, aby oprawa była „rozbieralna” i posiadała zamek pozwalający na przerwanie obwodu tarczy. Występują też formalne ograniczenia, związane z wytrzymałością materiałów, gdzie nie jest możliwy np. montaż każdej soczewki z krawędzią T bevel (faseta prostokątna) do opraw pełnych, plastiko-wych, gdyż podczas wsuwania soczewki do ramy wpust „T” ulega wykruszeniu (za wyjątkiem IZOPLAST TRV 153). Nowością jest również stosowanie pochylonej krawędzi „V” ze Step Back (uskok z tyłu), co jest wymagane dla wielu opraw sportowych, w których występują kołnierze w tylnej części ramki – obecnie montaż soczewek do tego typu opraw jest ograniczony jedynie dostępnością odpo-wiedniej krzywizny i średnicy soczewek. Nadal uważamy, że okulary są najbardziej estetyczne, gdy zakrzywienie oprawy i soczewek jest takie samo lub bardzo zbliżone – efekty montażu są wówczas najlepsze.

Krawędzie i oprawy specjalneKrawędzie specjalne to takie, których kształt, nachyle-nie oraz forma są nieregularne. Charakteryzują się one potrzebą wykonania miejscowych podcięć, rowków, otworów itp. i możliwe są do wykonania tylko po odpo-wiednim zaprojektowaniu kształtu. Zwykle do tego typu wykonania zalicza się wszystkie prace, w których jest wymagane miejscowe pocienienie krawędzi soczewki, po to, aby umożliwić jej montaż w oprawie. Przykłady opraw i krawędzi specjalnych (SP) prezentuje rys. 5 – schematy 1, 2 i 3. Przy tego typu kształtach tarcz możliwe jest wyko-nanie krawędzi o prawie dowolnej formie. Na jednej tar-czy soczewki możemy wykonać różne wykończenie, gdzie część tarczy jest np. rowkowana, a w innym miejscu np. płaska z podcięciem z tyłu. Większość opraw z mocowa-niem soczewek „na zatrzask” kwalifikuje się do typu spe-cjalnego. Soczewka w takiej oprawie posiada miejscowe podcięcia na obwodzie, które stanowią punkt mocowania

w odpowiednio kształtowanym rowku oprawy. Skano-wanie obrysu tarcz o złożonym kształcie posiadającym wcięcia i wyżłobienia jest zwykle niemożliwe na typo-wym skanerze opraw i demolensów. W związku z tym czas wykonania takiej pracy jest wydłużony, ze względu na potrzebę zaprojektowania danego profilu i jego obróbki, po to, aby soczewka korekcyjna pasowała do oprawy.

PodsumowanieZe względu na różnorodność opraw opis powyższych przy-kładów nie wyczerpuje zagadnienia klasyfikacji danego typu krawędzi i możliwości jej wykonania. Są to tylko dane podstawowe, które w pewnym zakresie prezentujemy w nowej wersji naszego katalogu. Generalnie, gdy oprawa jest przysłana do JZO i znamy już wszystkie parametry doty-czące wybranych soczewek oraz ich kształtu, możemy udzie-lić pełnej informacji o możliwości wykonania danej pracy. Wierzymy, że nowe możliwości w zakresie profilowania i montażu wpłyną pozytywnie na dalszą Państwa współ-pracę z JZO i rozszerzą paletę proponowanych klientom opraw sportowych i przeciwsłonecznych oraz będą pomocne w realizacji Państwa celów biznesowych.

Rys. 4 – przykładowe schematy mocowań – zwykle w tego typu oprawach krawędź demolensu jest również pochylona: A1(NS) – krawędź „V” pochylona, montaż soczewki do oprawy pełnej; B1(NS) – krawędź „V” pochylona ze Step Back (uskok z tyłu), montaż soczewki do oprawy pełnej z kołnierzem za rowkiem; C1(NS) – krawędź pochylona z fasetą prostokątną (T bevel), montaż do oprawy pełnej, metalowej; D1(NS) – krawędź z rowkiem pochylona, montaż na żyłkę do oprawy o dużej krzywiźnie bazowej; E1(NS) – krawędź płaska z pochyle-niem, dla opraw patentowych, w których ramiona nanośników są umieszczone blisko krawędzi soczewek lub pochylenie wy-stępuje fabrycznie na soczewce demonstracyjnej

Rys. 3 – przykłady krawędzi niestandardowych (NS): A(NS) – POCHYLONA FASETA „V” – krawędź nachylona prostopa-dle do krzywizny soczewki; B(NS) – POCHYLONA FASETA „V” z uskokiem z tyłu – uskok równej wielkości na całym obwodzie tarczy (Step Back); C(NS) – POCHYLONA FASETA PROSTOKĄT-NA (T bevel) – stosowana do opraw z prostokątnym przekro-jem mocowania soczewki; D(NS) – POCHYLONA FASETA PŁA-SKA Z ROWKIEM – rowek prowadzony tylko „do wypukłej”; E(NS) – POCHYLONA FASETA PŁASKA – oprawy „patentowe” + różnego rodzaju otwory lub wpusty powierzchniowe od strony wypukłej

A(NS)

B(NS)

C(NS)

D(NS)

E(NS)

A1(NS)

B1(NS)

C1(NS)

D1(NS)

E1(NS)

Rys. 5 – przykłady opraw i krawędzi specjalnych (schematy 1, 2, 3)

1

2

3

8

Marta Karnicka, specjalista technolog – fizyk

we wszystkich typach soczewek okularowych, największy udział w zakresie dostępnych Mocy Mają soczewki astygMatyczne. Możliwości techniczne dają optykoM wybór optyMalnych soczewek, zapewniających właściwe skorygowanie astygMatyzMu i estetyczną, indywidualnie dobraną konstrukcję soczewek.

Konstrukcje

astygmatyczne – różne rozwiązania

specjaliści jZO wyjaśniają

Konstrukcja soczewek astygmatycznych – podstawySoczewka astygmatyczna – soczewka skupiająca przy-osiową, skolimowaną wiązkę światła na dwóch oddziel-nych, wzajemnie prostopadłych liniach ogniskowych, mająca w związku z tym moc czołową tylko w dwóch głównych przekrojach południkowych. Uwaga 1 – jedna z tych mocy może być równa zeru, co odpowiada poło-żeniu linii ogniskowej w nieskończoności. Uwaga 2 – so-czewki zaliczane do soczewek cylindrycznych, sfero cylin-drycznych i torycznych są soczewkami astygmatycznymi. (Definicja PN-EN ISO 13666). Najważniejszą cechą soczewek astygmatycznych są dwie wzajemnie prostopadłe płaszczyzny południkowe, nazywane również przekrojami głównymi o różnych war- tościach mocy czołowych. W przekrojach głównych wy- różnia się przekrój główny słabszy o algebraicznie naj-mniejszej mocy czołowej i przekrój główny mocniejszy o algebraicznie największej mocy czołowej (przykładowo przekrój o mocy -5,00 D jest słabszy od przekroju o mocy -0,50 D, ten ostatni jest słabszy od przekroju o mocy +0,50 D, a ten z kolei od przekroju o mocy + 4,00 D). Bezwzględna wartość różnicy algebraicznej mocy w tych przekrojach jest określana jako moc cylindryczna lub

potocznie cylinder. Dla oznaczenia soczewek astyg-matycznych używa się wartości sfery, wartości cylindra oraz położenia osi cylindra. O sposobach zapisu mocy soczewek astygmatycznych pisaliśmy w Izoptyce nr 53. Soczewka astygmatyczna jest złożeniem dwóch płasz-czyzn załamujących. Płaszczyzna zewnętrzna (baza) jest powierzchnią o tzw. symetrii obrotowej, będą-cej wycinkiem sfery lub asfery. Właściwy dobór bazy jest zależny od wartości mocy czołowej mocniejszego przekroju głównego. Dla przykładu w soczewce o mocy +1,00/+4,00 D, krzywizna zewnętrzna jest dobierana jak dla soczewki sferycznej o mocy +5,00 D.

Krzywizna powierzchni wewnętrznej jest wynikiem przeliczeń dla przekrojów głównych soczewki (jak dla dwóch niezależnych soczewek sferycznych o jednakowej bazie). Jest to najczęściej powierzchnia toryczna, która jest wycinkiem torusa (rys.1). Powierzchnia ta posiada w dwóch prostopadłych do siebie przekrojach głównych dwa różne promienie. Powierzchnia toryczna opisana jest dwoma parametrami – promieniami krzywizn w przekro-jach głównych, wyrażonymi w milimetrach lub w diop-triach. W efekcie otrzymujemy soczewkę, dla której wiąz-ka promieni równoległych po przyjściu przez nią tworzy dwa ogniska (rys. 2).

Grubość soczewki astygmatycznej, a średnicaGrubość w środku optycznym soczewki astygmatycznej jest zależna od mocy przekroju mocniejszego. W przypadku ujemnych soczewek (moce w obu przekrojach głównych są ujemne) minimalna grubość w środku optycznym soczewki jest uzależniona od wytrzymałości mechanicznej zastosowanego materiału. W soczewkach dodatnich wartością krytyczną jest grubość na brzegu w przekroju mocniejszym. Grubość na brzegu zmienia się płynnie od wartości minimalnej ETmin w przekroju mocniej-szym soczewki, do wartości największej ETmax w jej przekroju słabszym (rys. 3). Podobnie jak w przypadku socze-wek sferycznych, dobierając jak najmniejszą średnicę so-czewki dodatniej (dodatnia wartość mocy w mocniejszym przekroju), można wytworzyć soczewki cieńsze, a przez to lżejsze i bardziej estetyczne. W tabeli 1 zestawiono przy-kładowe wartości CT i ETmax dla soczewek IZOPLAST 150

o różnych średnicach. Przy omawianiu wpływu średnicy soczewki astygmatycznej na jej grubość, należy zwrócić szczególną uwagę na pozytywny efekt zastosowania so-czewek eliptycznych. Przez zastosowanie eliptycznej konstrukcji soczewki można zmniejszyć jej grubość na-wet do 38%. Konstrukcja ta jest stosowana dla soczewek astygmatycznych dodatnich. Wielkość redukcji grubości zależy od mocy sfery i cylindra (im moc sfery i cylin-dra jest większa, tym większe jest pocienienie soczewki) oraz położenia osi cylindra (największą redukcję gru-bości uzyskuje się przy położeniu przekroju słabszego, w osi 180°). Wielkość pocienienia maleje wraz ze zmianą położenia osi cylindra i ociąga wartość 0 przy położeniu przekroju słabszego w osi 90°.

Soczewki asferyczne – korzyściW asortymencie soczewek asferycznych JZO optyk ma również możliwość zamówienia soczewek astygma-tycznych. Powierzchnią asferyczną jest powierzchnia zewnętrzna soczewki. Powierzchnia wewnętrzna ma kon-strukcję klasyczną (wycinek tory). Asferyzacja powierzchni wypukłej, analogicznie jak w soczewkach sferycznych, pozwala na wykonanie soczewek bardziej płaskich i cień-szych od ich odpowiedników sferycznych. Należy jednak przypomnieć, że ten typ konstrukcji wymaga dużej pre-cyzji w procesie montażu do oprawy, m.in. uwzględ-nienia indywidualnego ustawienia środków optycznych w tarczach oprawy oraz kąta pantoskopowego. W tabeli 2 zestawiono przykładowe wartości CT i ETmax dla socze-wek IZOPLAST 160 TRANSITIONS SIGNATURE VII fi 65 dla konstrukcji asferycznej (soczewki recepturowe) i sferycz-nej (soczewki magazynowe).

65

F'180

F'90

Rys. 2 – przykładowy model działania dodatniej soczewki astygmatycznej

moc sph/cyl soczewki

CT/ETmax [mm] dla różnych średnic soczewki IZOPLAST 150

[D] fi 50 fi 56 fi 60 fi 65 fi 70

0,00/+1.00 2,2/2,2 2,2/2,2 2,3/2,3 2,4/2,4 2,4/2,4

0,00/+2.00 2,2/2,3 2,2/2,3 3,0/3,1 3,3/3,4 3,4/3,60,00/+3.00 2,6/2,7 3,0/3,1 3,7/3,8 4,0/4,1 4,5/4,70,00/+4.00 3,2/3,3 3,8/3,9 4,6/4,7 5,0/5,1 5,7/5,90,00/+5.00 3,9/4,0 4,7/4,9 5,6/5,9 6,2/6,5 7,2/7,80,00/+6.00 4,5/4,7 5,5/5,7 6,5/6,8 7,1/7,6 8,3/8,9

Tabela 1 – przykładowe wartości CT i ETmax dla soczewek IZOPLAST 150 o różnych średnicach

Rys.1 – przykładowa powierzchnia toryczna

9


www.jzo.com.pl

Wysokie indeksyW soczewkach astygmatycznych, tak samo jak we wszystkich typach soczewek okularowych, zastosowanie materiałów wysokoindeksowych pozwala na wykony-wanie soczewek bardziej estetycznych (bardziej płaskich i cieńszych). O zaletach zastosowania materiałów wyso-koindeksowych pisaliśmy w Izoptyce nr 63 i 64.

Zamawianie i montaż soczewek astygmatycznychW przypadku standardowych soczewek jednoognisko-wych bezbarwnych, fotochromowych oraz z barwieniem jednorodnym przy składaniu zamówień nie ma konieczno-ści podawania osi cylindra. Oś cylindra należy podać w przypadku soczewek jednoogniskowych astygmatycz-nych barwionych gradalnie (modele specjalne, gradalne i tęczowe), pryzmatycznych, polaryzacyjnych, dwuogni-skowych, progresywnych i wszystkich z grupy RSO. Wymagania odnośnie dokładności montażu (kierunku osi cylindra) soczewek astygmatycznych określa obowiązują-ca norma PN-EN ISO 21987 Optyka oftalmiczna – Soczew-ki okularowe oprawione. W tabeli 3 przytoczono wartości dopuszczalnych odchyłek osi cylindra obowiązujących przy montażu soczewek astygmatycznych do oprawy.

Soczewki astygmatyczne w ofercie JZOW przypadku wszystkich rodzajów oferowanych przez JZO soczewek okularowych występują ich wersje astygma-tyczne. W zakresie soczewek magazynowych, w prawie wszystkich oferowanych rodzajach soczewek, największa dostępna moc cylindryczna wynosi 2.00 D. Ogranicze-nie zakresu mocy cylindrycznych do 2,00 D nie wynika jedynie z powodów ekonomicznych (wzrost kosztów magazynowania asortymentów rzadko zamawianych). Zasadniczym powodem takiego ograniczenia jest spe-cyfika konstrukcji soczewek astygmatycznych o dużych (większych od 2,00 D) wartościach mocy cylindrycznej i wzrost ryzyka wystąpienia niekorzystnych efektów, spowodowanych dużą różnicą mocy czołowych w przekrojach głównych, np. różnice w powiększeniu okularo-wym w przekrojach soczewek (anamorfoza). Zastosowa- nie w takich przypadkach soczewek magazynowych, których konstrukcja nie uwzględnia indywidualnych pa-rametrów korekcji okularowej, niesie znaczący wzrost ryzyka wystąpienia problemów z jakością widzenia i adaptacją do nowych okularów. Jedynie konstrukcja recepturowa daje optykom możliwość indywidualnego doboru soczewek o dużych (większych od 2,00 D) mocach cylindrycznych. Korzystając w JZO z bezpłatnej usługi optymalizacji konstrukcji soczewek receptu-rowych, optyk może indywidualnie określać i dobierać takie parametry jak: baza soczewki, decentracje punktów montażowych, grubość soczewki, odległości wierzchoł- kowe, kąt krzywizny oprawy, kąt pantoskopowy, średnica soczewki, itd. JZO oferuje soczewki w bardzo szerokim zakresie mocy i w średnicach od 50 do 80 mm. Wykonuje-my soczewki eliptyczne, co przy ustawieniu mocniejszego przekroju soczewki w osi poziomej (± 30°) pozwala do-datkowo zredukować grubość soczewki dodatniej astyg-matycznej. Zapewniamy szeroką gamę materiałów, które stosujemy do produkcji soczewek. Wspomniana wyżej usługa optymalizacji daje możliwość porównania różnych wariantów konstrukcyjnych i zobaczenia przewidywane- go efektu dla danej oprawy okularowej. Pozwala doko-nywać modyfikacji konstrukcji poprzez zamianę bazy soczewki lub zmiany grubości CT. Właściwy dobór konstrukcji soczewki i konstrukcji oprawy gwarantuje uzy-skanie najlepszej estetyki okularów. Proponujemy też wersje fotochromowe i polaryzacyjne tych soczewek oraz możliwość ich barwienia. Wśród powłok antyre- fleksyjnych szczególnie polecamy Idal Max UV, Ideal Max i Optifog, które w doskonały sposób ułatwiają użytkowa-nie okularów.

Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo w kata-logu JZO. Zapraszamy.

ofe

rta JZ

O

moc sph/cyl soczewki [D]

CT / ETmax [mm] dla soczewki IZOPLAST 160 TRANSITIONS SIGNATURE VII fi 65

konstrukcja sferyczna konstrukcja asferyczna

+1,00/+2,00 3,4/2,5 2,8/2,4

+1,50/+2,00 3,9/2,5 3,2/2,4

+2,00/+2,00 4,3/2,6 3,8/2,6

+2,50/+2,00 4,7/2,4 4,1/2,5

+3,00/+2,00 5,4/2,6 4,5/2,4

+3,50/+2,00 5,8/2,5 4,9/2,4

+4,00/+2,00 6,2/2,5 5,4/2,5

Tabela 2 – wartości CT / ETmax dla soczewek IZOPLAST 160 TRANSI- TIONS SIGNATURE VII fi 65 dla konstrukcji asferycznej (soczewki recepturowe) i sferycznej (soczewki magazynowe)

Tabela 3 – dopuszczalna odchyłka kierunku osi cylindra

BeZwZględnA MOc cylindrycZnA,

diOptrie

≥ 0,125 i

≤ 0,25

> 0,25 i

≤ 0,50

> 0,50 i

≤ 0,75

> 0,75 i

≤ 1,50

> 1,50 i

≤ 2,50> 2,50

dOpuSZcZAlnA OdchyłkA kierunku OSi cylindrA,

StOpnie± 16 ± 9 ± 6 ± 4 ± 3 ± 2

źródła: Cliford W. Brooks, Irvin M. Borish, System for ophthalmic dispensing, third EditionButterworth-Heinemann, 2007

POWŁOKA ANTYREFLEKSYJNA

PRZEZ CAŁY ROK ZAPEWNIA:

brak zaparowania okularów

podczas jedzenia ciepłych posiłków i picia gorących napojów

podczas wykonywania różnych czynności w kuchni (gotowanie, wyjmowanie naczyń ze zmywarki, itp.)

przy wychodzeniu z klimatyzowanych pomieszczeń do ciepłego otoczenia

w czasie uprawiania sportów

przejrzystość

zwiększoną odporność na zarysowania

oleofobowość

antystatyczność

Rys. 3 – przykładowa soczewka astygmatyczna

EtmaxPrzekrój słabszy soczewki

EtminPrzekrój mocniejszy soczewki

CT

10

Aby wyjaśnić ideę soczewek korygują-cych astygmatyzm, musimy powiedzieć parę słów na temat wad refrakcji. Przyj-mijmy dla uproszczenia, że mówimy o astygmatyzmie, wynikającym z niesfe- rycznej krzywizny rogówki. Wada krót-kowzroczności lub dalekowzroczności może wynikać z tego, że rogówka jest zbyt wypukła (krótkowzroczność) lub zbyt płaska (dalekowzroczność), w sto-sunku do standardowej rogówki. Co za tym idzie, promienie nie skupiają się na siatkówce, ale przed lub za nią, po- wodując nieostry obraz. Nieostrość tę możemy skorygować soczewkami sfery- cznymi: przy krótkowzroczności – ujemny- mi, przy dalekowzroczności – dodatnimi.

W przypadku astygmatyzmu możemy też mieć do czynienia z krótko – lub da-lekowzrocznością, ale połączoną z do- datkowym zjawiskiem – układ optyczny w prostopadłych do siebie przekrojach ma różne ogniskowe. Reasumując, w „cie- kawych” przypadkach, możemy mówić, że oko w jednym przekroju zachowuje się jak krótkowzroczne, a w innym jak dalekowzroczne, tzw. astygmatyzm mie-szany. Szerzej o astygmatyzmie pisze na str. 12 lek. med. Renata Makuc. So- czewki korygujące astygmatyzm to naj- prościej ujmując soczewki, które w dwóch prostopadłych do siebie przekrojach posiadają inną moc. Więcej o kon-strukcjach astygmatycznych piszemy na

str. 8. Możemy spotkać się z różnymi oznaczeniami czy nazwami takich so-czewek: soczewka cylindryczna, sfero- cylindryczna czy toryczna. Jednak gdy-byśmy mieli doprecyzować, to za każdą z wymienionych nazw, kryje się przy-kład innej konstrukcji. Różnice wynikają głównie z technicznego i optycznego podejścia do wykonania soczewek. Tak czy inaczej, wszystkie one korygują astygmatyzm, więc często na co dzień, możemy usłyszeć też termin soczewki astygmatyczne. Soczewki cylindrycznePozostawiając rozważania teoretyczne, zajmijmy się najprostszymi konstrukcjami,

tj. soczewkami, które w jednym przekroju mają moc równą 0,00 D, a w drugim (prostopadłym) jakąś moc cylindryczną. Soczewki takie często mylnie nazywane są cylindrycznymi lub plano – cylindrycz-nymi. Są to nazwy historyczne, odnoszą-ce się do sposobu produkcji, gdzie jedna powierzchnia soczewki była całkowicie płaska, a druga stanowiła wycinek wal-ca (rys. 1 a). Obecnie już nie produkuje się soczewek w taki sposób, jednak dla czytelniejszego zilustrowania przykła- du, opiszemy soczewki wykonane wła- śnie w ten sposób. Przypomnijmy, so-czewka ma w jednym przekroju moc 0,00 D (plan) w drugim prostopadłym określoną moc (rys. 1 b, 1 c). Przyjrzyj-my się dokładniej, jak wyglądają takie soczewki. Zilustrują to opisane przy-kłady. Dla uproszczenia przyjmijmy, że baza soczewki określa nam jej krzywiznę i jednocześnie możliwą do uzyska-nia moc, a soczewka wykonana jest w wersji sferycznej, gdzie krzywizna zewnętrzna ma jednolity promień na całej powierzchni. Rozważymy to dla trzech przykładów.

przykład moce oś baza

1 0,00/+4,00 +4,00/-4,00

90 180

4

2 -4,00/+4,00 0,00/-4,00

180 90

0

3 0,00/+4,00 +4,00/-4,00

180 90

4

Przykład 1Dotyczy soczewki o mocy: sfera 0,00 D; cylinder: +4,00 D; w osi 90° (zapis z dodatnim cylindrem), alternatywny zapis sfera: +4,00 D; cylinder: -4,00 D; w osi 180° (zapis z ujemnym cylindrem). So-czewka wykonana jest z bazy 4,00 (rys. 2). Moc powierzchni wypukłej (zewnętrznej) wynosi w osi 90° i 180° +4,00 D. Moc powierzchni wklęsłej (wewnętrznej) wynosi w osi 90° -4,00, a w osi 180° 0,00 D. Moc obu jej po-

Michał Frączek, kierownik przedstawicieli regionalnych

Korekcja astygmatyzmuw praktyce

o soczewkach korygujących astygMatyzM pisaliśMy już niejednokrotnie (izoptyka nr 50, 53, 55, 59), jednak z uwagi na często pojawiające się pytania optyków, w tyM i następnyM nuMerze postaraMy się przybliżyć charakterystyki tzw. soczewek astygMatycznych.

pRZypOminamy/ RadZimy65

Rys. 1 a, 1 b, 1 c

Rys. 1 a

Rys. 1 b

Rys. 1 c

11

ofe

rta JZ

O

eyeMio pomaga w wykonaniu precyzyjnych pomiarów: rozstawu źrenic do dali i bliży, wysokości źrenic w oprawie, kąta pantoskopowego, kąta krzywizny oprawy, odległości oko soczewka, odległości do czytania.

Z EyeMio pomiar wszystkich parametrów do zaawansowanych technologicznie soczewek okularowych staje się niezwykle łatwy.

aplikacja eyemio dostępna odpłatnie na appstore.

zestaw pomiarowy do kupienia w jzo

Aplikacja eyeMio na ipad+

Zestaw pomiarowy =

eyeMio: precyzyjne, mobilne

narzędzie pomiarowe

Więcej informacji u Przedstawicieli Regionalnych JZO oraz w Biurze Obsługi Klienta JZO

www.jzo.com.pl

wierzchni wynosi zatem w osi 90° +4,00 D + (-4,00 D) = 0,00 D, a w osi 180° +4,00 D + 0,00 D = +4,00 D.

Soczewka będzie charakteryzowała się tym, że:– w osi poziomej (180°) będzie miała najcieńszą krawędź,– w osi pionowej (90°) będzie miała najgrubszą krawędź,– w osi pionowej (90°) będzie miała cały czas taką samą

grubość,– grubość w środku będzie taka sama jak na krawędzi

w osi pionowej,– grubość w środku będzie porównywalna do soczewki

sferycznej o mocy +4,00 D (wykonanej z takiego same-go materiału, w takiej samej konstrukcji i w takiej samej średnicy),

– zmniejszając średnicę soczewki, możemy zmniejszyć jej grubość,

– wykonanie jej w kształcie elipsy nie zmniejszy grubości soczewki,

– dokładne, pionowe ustawienie soczewek w oprawie (Hd) – ze względu na moc w tym przekroju równą 0,00 D, nie ma większego znaczenia.

Przykład 2 Dotyczy soczewki o mocy: sfera: -4,00 D; cylinder: +4,00 D; w osi 180° (zapis z dodatnim cylindrem), alternatyw-ny zapis sfera: 0,00 D cylinder: -4,00 D w osi 90° (zapis z ujemnym cylindrem). Soczewka wykonana jest z bazy 0,00 (rys. 3). Moc powierzchni wypukłej (zewnę- trznej) wynosi w osi 90° 0,00 D i w osi 180° 0,00 D. Moc powierzchni wklęsłej (wewnętrznej) wynosi w osi 90° 0,00 D i w osi 180° -4,00. Moc obu jej powierzchni wynosi zatem w osi 90° 0,00 D + 0,00 D = 0,00 D, a w osi 180° 0,00 D + (-4,00 D) = -4,00 D.

Soczewka będzie charakteryzowała się tym, że:– w osi poziomej (180°) będzie miała najgrubszą krawędź,– w osi pionowej (90°) będzie miała najcieńszą krawędź,– w osi pionowej (90°) będzie miała cały czas taką samą

grubość,– grubość w środku będzie taka sama jak na krawędzi

w osi pionowej,– grubość w środku będzie porównywalna do soczewki sfe-

rycznej o mocy 0,00 D (wykonanej z takiego samego mate-riału, w takiej samej konstrukcji i w takiej samej średnicy),

– zmniejszając średnicę, nie uda się zmniejszyć jej grubości,

– wykonanie jej w kształcie elipsy nie zmniejszy grubości soczewki,

– dokładne, pionowe ustawienie soczewek w oprawie (Hd) – ze względu na moc w tym przekroju równą 0,00 D, nie ma większego znaczenia.

Przykład 3 Dotyczy soczewki o mocy sfera: 0,00 D; cylinder: +4,00 D; w osi 180° (zapis z dodatnim cylindrem), alternatywny zapis sfera: +4,00 D cylinder: -4,00 D w osi 90° (zapis z ujemnym cylindrem). Soczewka wykonana jest z bazy 4,00 (rys. 4). Moc powierzchni wypukłej (zewnętrznej) wynosi w osi 90° +4,00 D i w osi 180° +4,00 D. Moc powierzchni wklęsłej (wewnętrznej) wynosi w osi 90° 0,00 D i w osi 180° -4,00 D. Moc obu jej powierzchni wynosi zatem w osi 90° +4,00 D + 0,00 D = +4,00 D, a w osi 180° +4,00 D + (-4,00 D) = 0,00 D.

Soczewka będzie charakteryzowała się tym, że:– w osi poziomej (180°) będzie miała najgrubszą krawędź,– w osi pionowej (90°) będzie miała najcieńszą krawędź,– w osi poziomej (180°) będzie miała cały czas taką samą

grubość,– w środku jej grubość będzie taka sama jak na krawędzi

w osi poziomej, – grubość w środku będzie porównywalna do soczewki

sferycznej o mocy +4,00 D (wykonanej z takiego sa-mego materiału, w takiej samej konstrukcji i w takiej samej średnicy),

– zmniejszając średnicę soczewki możemy zmniejszyć jej grubość,

– wykonanie w kształcie elipsy pozwoli na zmniejszenie jej grubości,

– w soczewce trudno będzie znaleźć środek optyczny – ze względu na fakt, że w osi poziomej moc jest równa 0,00.

WniosekJak widać na powyższych przykładach, zmiany, które na pierwszy rzut oka wydają nam się niewielkie – np. zmiana osi z 90° na 180°, mają ogromne znaczenie, nie tyl-ko dla prawidłowego wykonania okularów, ale także dla ich estetyki. W następnym numerze Izoptyki rozpatrzymy przykłady soczewek sfero-cylindrycznych.

Biografia: Ophthalmic Optics Files – by Essilor

Rys. 2 Rys. 3 Rys. 4

12

Etiologia Przyczyny powstawania astygmatyzmu nie są dokładnie znane. W wielu przy-padkach niezborność może być dziedzi-czona. Ryzyko jej wystąpienia jest więk-sze u osób mających członka rodziny z tą wadą (gr. geneá 'ród, rodzina') i naj-częściej jest to defekt pierwotny w budowie rogówki. Wśród przyczyn nie-zborności bierze się też pod uwagę czynniki i zespoły genetyczne (np. dzie-dziczenie recesywne, zespoły Downa i Treachera-Collinsa) oraz choroby, takie jak cukrzyca. W większości wypadków astygmatyzm wywołany jest niere-gularnością wypukłości rogówki. Z medycznego punktu widzenia po-jawia się on w momencie, kiedy ro-gówka z kształtu kulistego zmienia się w podłużną i płaską. Zmiany wypukło-ści rogówki mogą być spowodowane m.in. przez: stożek rogówki, skrzydlik; zmiany zwyrodnieniowe (zwyrodnienie brzeżne przezroczyste, zwyrodnienie Terriena), blizny pourazowe, stany po-zapalne rogówki, zmiany rozrostowe rogówki (obrzęk, guzy rogówki). Przewagę astygmatyzmu stwierdza się u osób z nieprawidłowym kształtem powiek lub wzmożonym napięciem mięśni gałki ocznej, wówczas zmiany krzywizny rogówki są spowodowane jej nadmiernym uciskiem lub rozciągnię-ciem. Wśród przyczyn astygmatyzmu nie wyklucza się również czynników, które mogą powodować powstawanie blizn na rogówce (uszkodzenia rogówki po chorobach, urazach mechanicznych, zwyrodnieniach, zranieniach i opera-cjach). Rzadko spotyka się astygma-tyzm soczewkowy. Jest on wywołany nieprawidłowym kształtem soczewki, najczęściej z powodu wady wrodzo-nej soczewki, np. w soczewce małej i kulistej oraz w stożku lub garbie ku-listym przednim lub tylnym soczewki.

Mogą go powodować też małe różnice w krzywiźnie soczewki, jej nieregular-na powierzchnia, zwichnięcie soczewki np. w zespole Marfana czy nowotwór ciała rzęskowego. Astygmatyzm może tworzyć się także w późniejszym wieku na skutek zmian w budowie soczewki, wywołanych zaćmą. W jej wyniku so-czewka traci przezierność i mętnieje. Ma ją wiele osób po 75 roku życia. Zaćma może też być skutkiem zaburzeń gene-tycznych czy urazu. Ważne jest więc, by przy wszelkich pracach niebezpiecznych dla oczu, także w ogrodzie podczas ko-szenia czy przycinania drzew, używać ochronnych okularów.

Rodzaje astygmatyzmuW astygmatyzmie regularnym po-wierzchnia rogówki jest spłaszczona, a na siatkówce powstaje nieostry obraz. Astygmatyzm nieregularny występu-je, kiedy mamy do czynienia z nieregu-larnością soczewki lub też powierzchnia rogówki jest nierówna. Rozróżniamy też astygmatyzm prosty, skośny i od-wrotny. Mówimy też o astygmatyzmie złożonym czy mieszanym. Astygma-tyzm w wieku niemowlęcym występuje w najmniejszym stopniu i wraz z latami może się nasilać. U niemowląt i ludzi starszych częściej stwierdza się astygma-tyzm odwrotny nadwzroczny, a w wieku młodzieńczym – prosty. Wyróżniamy stopnie astygmatyzmu: niski – do 1 D; średni - od 1 D do 2 D; wysoki – od 2 D do 3 D oraz bardzo wysoki ponad 3 D. Najczęściej występuje astygmatyzm re-gularny, dochodzący do dwóch dioptrii. Rodzaje astygmatyzmu opisaliśmy w 36 numerze Izoptyki.

Wykrywanie astygmatyzmuAnaliza kształtu rogówki pozwala na okre-ślenie astygmatyzmu. Ręczny keratoskop, zwany również krążkiem Placido jest naj-

prostszym narzędziem, pozwalającym stwierdzić astygmatyzm. Krążek ma białe i czarne naprzemiennie ułożone okręgi i podczas badania okulista obser-wuje kształt ich odbić na rogówce. Krą-żek Placido wykorzystuje się też w wi- deokeratografii komputerowej, pozwa-lającej ocenić szczegóły zewnętrznej powierzchni rogówki. Obraz krążka rzu- conego na powierzchnię rogówki jest rejestrowany przez kamerę i analizo-wany komputerowo. W wyniku tego badania widzimy barwną mapę rogów-ki, przekrój powierzchni rogówki oraz mapę cyfrowych wartości krzywizn ro-gówki. Do oznaczenia stopnia oraz osi niezborności służy keratometr (oftalmo-metr). Badanie określa krzywiznę po-wierzchni załamujących rogówki oka na podstawie wielkości i ustawienia obra-zów odbitych od tych powierzchni, jak od zwierciadła wypukłego. Aparat skła-da się z części lunetowej ze specjalnym układem optycznym, po bokach lunety znajduje się źródło światła rzutujące na rogówkę cztery obrazki figur geome-trycznych. Badanie przeprowadza się w ciemni, bez rozszerzenia źrenicy. Pacjent siada przy aparacie mając, opartą gło-wę i czoło na specjalnych podpórkach. Lekarz siedzi po przeciwnej stronie aparatu i przez lunetę obserwuje obraz figur odbitych z powierzchni rogówki. Figury za pomocą pokręteł są odpo-wiednio ustawiane. Na skali odczytuje się siłę łamiącą rogówki w dioptriach oraz osie, w których przeprowadza się te odczyty. Do badania astygmatyzmu wykorzystuje się też stałe lub obrotowe tarcze, na których naniesione są pro-mieniste linie. Najpopularniejsza jest tarcza zegarowa Greena. W widzeniu bez astygmatyzmu wszystkie promienie powinny być widoczne jako jednako-wo czarne, w innym przypadku któreś z nich widziane są jako najciemniejsze.

Astygmatyzm: objawyCzęsto, zwłaszcza przy małym astyg-matyzmie, jego objawy są prawie nie-zauważalne. Przy bardziej zaawanso-wanej wadzie widzenie jest nieostre, kontury poszczególnych przedmiotów są zauważane jako zniekształcone i po- wykrzywiane. Czasami niezborność mo- że powodować bóle głowy oraz nad- wyrężenie wzroku, zniekształcenie lub zamglenie widzianego obrazu. Przy niewielkim astygmatyzmie jedynym ob- jawem może być częstsze mruganie, ponieważ osoby z tą wadą wzroku starają się uzyskać ostry obraz po-przez nagłe zmiany w ogniskowej. Osoba cierpiąca na astygmatyzm wi-dzi gwiazdy jako plamki, linie proste jako krzywe. Nie widzi jednocześnie równie ostro linii pionowych i pozio-mych (np. widzi wyraźniej tylko jedno ramię krzyża). Kontury są nieostre, może wystąpić zaburzenie poczucia przestrzeni. Jeżeli u małego dziecka – do 3. roku życia – nie jest rozpoznany i korygowany duży astygmatyzm, może dojść do niedowidzenia jednego lub obojga oczu.

LeczenieMetody korekcji astygmatyzmu są uza-leżnione od rodzaju wady, jej przyczyny, stopnia zaawansowania. Astygmatyzm regularny – najczęściej spotykany – jest zwykle korygowany odpowiednimi soczewkami okularowymi lub kontak-towymi. W astygmatyzmie nieregular-nym (gdy powierzchnia rogówki nie ma równego sklepienia), spowodowanego najczęściej urazami, uszkodzeniem ro-gówki lub na przykład nieregularnością soczewki, do korekcji mogą być polecane twarde soczewki kontaktowe lub żele nakładane na rogówkę. Astygmatyzm koryguje się również chirurgicznie. La-serem modeluje się rogówkę, nadając

lek. med. Renata Makucspecjalista chorób oczu

astygMatyzM to jedna z najpowszechniejszych wad refrakcji,

ale jego etiologia nie jest jeszcze w pełni poznana.

ASTYGMATYZM etiologia - leczenie

Rys. – tarcza zegarowa Greena

OKO/wZROK65

13

ofe

rta JZ

O

Więcej informacji u Przedstawicieli Regionalnych JZO oraz w Biurze Obsługi Klienta JZO

www.jzo.com.pl

jej odpowiedni kształt. Zabieg trwa krótko i jest wykonywany w znieczu- leniu miejscowym. Przeciwwskaza-niami do laseroterapii mogą być np.: jaskra, cukrzyca, silne alergie, ato-pia, trądzik różowaty, skłonność do bliznowców, wszczepiony rozrusznik serca, choroby tarczycy lub czynne infekcje. Nie wykonuje się zabiegu także u osób, które skończyły 20 lat, a wada się wciąż rozwija, u kobiet

w ciąży i karmiących piersią. Laserem można wykonać także korekcję astyg-matyzmu wtórnego, który pojawia się po przeszczepie rogówki. Pacjentom z zaćmą i astygmatyzmem można wy-mienić zmętniałą soczewkę na soczew-kę toryczną wewnątrzgałkową. Zabieg można wykonać jednocześnie z opera-cją usunięcia zaćmy. Soczewką można skorygować astygmatyzm do 4,5 D, wyższe wartości cylindra nie zostaną

zminimalizowane do zera, ale również można je korygować. Obecnie torycz-ne soczewki wewnątrzgałkowe tak udoskonalono, by zapewniały większą stabilność rotacyjną po implantacji, a skład stosowanego w nich materiału akrylowego wykazuje większą adhe-zję do torebki soczewki. Dzięki szero-kiemu spektrum mocy cylindrycznej, może z nich skorzystać większa liczba pacjentów.

Thomas Young (1773 – 1829) brytyjski lekarz i fizyk jako pierwszy opisał astygmatyzm (1800 r.). Wyjaśnił też mechanizm akomodacji oka ludzkiego, podał teorię widzenia barw, poprawioną i zmodyfikowaną przez Helmholtza i nazwaną teorią poczucia barw Younga-Helmholtza. Wytłumaczył powstawanie pierścieni Newtona i znalazł jako pierwszy przybliżone wartości długości fal świetlnych. Odkrył interferencję światła, czym zapoczątkował falową teorię światła. Rozszyfrował też znaczenia hieroglifów egipskich.

george Biddell airY (1801 – 1892) brytyjski astronom, matematyk i fizyk, zajmował się astygmatyzmem oka ludzkiego i jako pierwszy (1824 r.) użył soczewek cylin-drycznych do skorygowania astygmatyzmu (własnego). Zreorganizował obserwatorium w Greenwich i ustanowił tam po- łożenie południka zerowego. Udowodnił doświadczalnie zależność siły przyciągania ziemskiego od wysokości nad poziomem morza.

george gaBriel sTokes ( 1819 – 1903) irlandzki matematyk, fizyk, polityk i teolog. Pierwszy udowodnił matematycznie (1849 r.), że w każdym oku (czy dalekowzroczne, czy krótkowzroczne) można skorygować astygmatyzm przy użyciu soczewek z jedną powierzchnią sferyczną, a drugą cylindryczną. Wyjaśnił też zjawisko fluorescencji.

Info. BZŹródła; http://www.oftalmo.com/secoir/secoir2005/rev05-2/05b-04.htm; Thomas Young [na:] http://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Young_(scientist)]; George Biddell Airy [na:] http://pl.wikipedia.org/wiki/George_Biddell_Airy; George Gabriel Stokes [na:] http://en.wikipedia.org/wiki/Sir_George_Stokes,_1st_Baronet

Fot. 1 – stożek rogówki Fot. 3 – zwichnięcie soczewki u pacjenta z zespołem Marfana

Fot. 2 – zaćma

Źródła zdjęć: stożek rogówki [na:] http://pl.wikipedia.org/wiki/Sto%C5%BCek_rog%C3%B3wki; zaćma [na:] http://pl.wikipedia.org/wiki/Za%C4%87ma; zwichnięcie soczewki u pacjenta z zespołem Marfana [na:] http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwichni%C4%99cie_soczewki

wykorzystaj aplikację

aplikacja dostępna na:

Uruchomienie aplikacji EyeStation wymaga użycia odpłatnego kodu aktywacyjnego, dostępnego w Bok jzo oraz u Przedstawicieli Regionalnych JZO.

zalecane jest używanie tabletów iPad w wersji 2+.

żeby profesjonalnie zaprezentować: zalety powłok uszlachetniających korzyści soczewek zaawansowanych

technologicznie różnice między produktami

Prezentacja może opierać się na zdjęciach z galerii lub na tle rzeczywistego obrazu

z kamery tabletu.

14

ODPOWIEDŹNikomu, kto choć trochę interesuje się zagadnieniem jako-ści widzenia wyliczenie odpowiedzi nie powinno sprawić trudności. Wiadomo, że dwa punkty, których kątowa od-ległość równa jest co najmniej jednej minucie kątowej, są rozpoznawane przez obserwatora o standardowej ostro-ści wzroku jako oddzielne. Do rozwiązania zadania posłużymy się rysunkiem 1.

Zaznaczyliśmy na nim dwa punkty rozdzielone odcinkiem H, leżące w odległości Z od oka. Kąt α jest bardzo mały, nie przekracza kilku stopni kątowych, więc jeśli wyrazimy go w radianach, to będziemy mogli skorzystać z matema-tycznej zależności, w myśl której tgα∙≈∙α∙[rad]. Wobec tego jego wartość można wyliczyć z przybliżonego wzoru:

α ≈ tgα ≈ = = 0,0002667 radH 2 cmZ 7500 cm

Ponieważ 2π [rad] = 360°, to wartość 0,0002667 rad odpowiada

= 0,01528o = 0,917 minuty kątowej0,00027 rad · 360o2π rad

Okazuje się, że wspomniane dwa punkty leżą ciut-ciut bliżej niż granica zdolności rozdzielczej oka, za którą przyjmuje się wartość około 1 minuty kątowej. W praktyce można przyjąć, że są one na granicy rozpoznawalności. Tak więc odpowiedzieliśmy na zadane pytanie.Przy okazji warto zwrócić uwagę, że promienie świetlne wykreślone na rysunku 1 przechodzą przez dwa charakterystyczne punkty w układzie optycznym oka zwane punktami węzłowymi (N oraz N’). Dzięki temu mogliśmy narysować promienie bez zmiany ich kierunku. Oba punkty węzłowe w oku: przedmiotowy N i obrazowy N’ prawie się pokrywają i leżą w odległości mniej więcej 1/3 długości gałki ocznej od wierzchołka rogówki, czyli około 17 mm od dna oka. Wykorzystamy tę wiedzę w dalszej części tego tekstu.Skąd się jednak wzięła wartość tzw. ,,dwupunktowej zdolności rozdzielczej”? Dlaczego akurat 1 minuta ką- towa? Wynika to z przynajmniej trzech czynników, z których dwa najważniejsze omówimy dalej.Układ optyczny oka składający się z rogówki, komo-ry przedniej wypełnionej cieczą wodnistą, tęczówki z otworem źrenicznym, soczewki i ciała szklistego ma za zadanie odwzorować obserwowany przedmiot na siat-kówce, czyli utworzyć obraz optyczny. Każdy przedmiot możemy traktować jak zbiór nieskończenie wielu odręb-

nych punktów. Układ odwzorowujący tworzy obrazy tych punktów. Rzecz w tym, że nigdy obraz punktu nie jest punktem, lecz bardziej lub mniej rozmytą plamką (plamką rozmycia). Efekt ten jest częściowo skutkiem aberracji odwzorowania i tę przyczynę, przynajmniej teoretycznie, można by usunąć. Druga przyczyna rozmy-cia obrazu punktu ma już charakter zjawiska fizycznego nie do uniknięcia. Jest to dyfrakcja, czyli ugięcie fali (w tym przypadku świetlnej) występujące zawsze, gdy przechodzi ona przez otwór – mniejszy lub większy. Jeśli otwór jest bardzo duży (w porównaniu z długością fali), na przykład jest to okno w ścianie, to efekt dyfrakcyjny jest trudno zauważalny, ale w przypadku oka otworem jest źrenica, o znacznie mniejszej średnicy i nie da się go zaniedbać. Opis matematyczny zjawiska dyfrakcji wymaga znajo-mości rachunku całkowego. Nie będziemy go zatem tu-taj podawali. Wystarczy stwierdzić, że z wystarczająco dobrym przybliżeniem umiemy wyliczyć rozkład natę-żenia światła w plamce rozmycia powstałej na skutek przejścia wiązki światła przez otwór o znanym kształ-cie. W przypadku oka miarowego (normowzrocznego), nieakomodującego (patrzącego na nieskończoność) wiązka promieni równoległych powinna skupić się na siatkówce dając punkt. W rzeczywistości powstanie tam plamka rozmycia, opisana transformatą Fouriera funkcji określającej otwór dyfrakcyjny. Jest nim w na-szym przypadku kołowa źrenica o średnicy wahającej się od 2 do 8 mm w zależności od natężenia oświe-tlenia, stanu emocjonalnego, zastosowania niektórych środków farmakologicznych itp.Rozkład natężenia światła w plamce rozmycia spowo-dowanej dyfrakcją na okrągłej przysłonie opisany jest tzw. funkcją besinc (czyli funkcją Bessela podzieloną przez jej argument), której wykres przedstawiony jest na rysunku 2.

Średnica centralnego maksimum 1 rzędu (zawierającego około 84% energii światła), w tzw. dysku Airy’ego, wyra-żona w wielkości kąta, zależy od średnicy otworu dyfrakcyj-nego D oraz długości fali świetlnej w następujący sposób:

Θ = 1,22

Obrazy bliskich punktów nakładają się na siebie, a zatem jeśli ich odległość będzie mniejsza niż średnica plamki Airy’ego to granica miedzy nimi rozmyje się, co ilustruje rysunek 3. Powyższy wzór wyraża zatem także wartość dwupunk-towej zdolności rozdzielczej. Zanim wykonamy obliczenia jeszcze jedna uwaga: dłu-gość fali świetlnej zależy od ośrodka, w którym światło się rozchodzi. W naszym przypadku jest to wnętrze gał-ki ocznej. Przyjmijmy dla uproszczenia, że średni współ-

czynnik wnętrza gałki ocznej wynosi n = 1,333 (tak, jak wody). Oznacza to, że długość fali skraca się tyleż razy i wynosi λ = λo/n, gdzie λo jest długością fali w próż-ni. Przyjmijmy teraz orientacyjne wartości: D = 2 mm (przy silnym oświetleniu); λo = 0,55 μm = 0,00055 mm (co odpowiada maksimum czułości oka). Otrzymujemy:

= 0,0144°= 0,86'

= 1,22 0,00055 mm1,333 · 2 mm

Θ = 1,22 = 0,000252 rad = λo /nD

Przy bardziej otwartej źrenicy średnica plamki dyfrakcyj-nej proporcjonalnie zmaleje, ale coraz bardziej znaczący wpływ będą miały aberracje. Summa summarum możemy z dość dobrą dokładnością przyjąć, że najmniejszy kąt dwupunktowej zdolności rozdzielczej, ze względu na dyfrakcję na źrenicy oraz aberracje oka, wynosi w przybliżeniu 1 minutę kątową. Dyfrakcja (łącznie z aberracjami odwzorowania) – to

α

Rys. 1

Θ

Rys. 2

natę

żeni

e św

iatła

<Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

=Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

>Θ Θ

Rys. 3

Rozwiązaniezadania nr 4

prof. Marek ZającInstytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej, email: [email protected]

w poprzedniM nuMerze izoptyki zadaliśMy pytanie:„Czy typowe oko będzie w stanie rozróŻnić dwa świeCąCe punkty odległe od siebie o 2 Cm z odległośCi 75 m?”prosiliśMy nie tylko o podanie odpowiedzi: tak lub nie, ale o przedstawienie drogi rozuMowania i odpowiednie obliczenia.

spRawdź cZy wiesZ65

natę

żeni

e św

iatła

<Θ Θna

tęże

nie ś

wia

tła=Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

>Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

<Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

=Θ Θ

natę

żeni

e św

iatła

>Θ Θ

pierwszy powód ograniczonej zdolności rozdzielczej oka. Jest jeszcze drugi, wynikający tym razem nie z właściwości układu odwzorowują-cego, lecz ze sposobu detekcji. Obraz siatkówkowy jest rejestrowany przez układ komórek światłoczułych: czopków i pręcików. Nie są one równo rozmieszczone na siatkówce. W obszarze plamki (macula), a tym bardziej w jej centrum: dołku (fovea) i dołeczku (foveola) gęstość upa-kowania czopków zielono- i czerwonoczułych (pozostałych komórek światłoczułych tam praktycznie nie ma) sięga 180.000 na mm2. Jeśli wyobrazimy sobie, że są one upakowane jak kwadratowe kafelki na posadzce to łatwo obliczymy, że pojedynczy czopek musi mieć rozmiary nie większe niż 2,5 μm na 2,5 μm. Na długości 1 mm zmieści się takich „kafelków” 1000 μm / 2,5 μm = 400; a więc na kwadracie o boku 1000 μm będzie ich 400 x 400 = 160 000. Widzimy, że w rzeczywistości rozmiary poprzeczne czopków muszą być nawet nieco mniejsze. Oczywiste wydaje się, że aby oko roz-różniło dwa punkty w przedmiocie, to ich obrazy nie mogą padać na przylegające do siebie czopki, lecz musi je rozdzielać przynajmniej jeden niepobudzony czopek. Obrazy te muszą być więc odległe od siebie o co najmniej podwójną średnicę czopka czyli 5 μm. Widać to na rysunku 4. W obliczaniu kąt granicznego rozdzielczości pomożemy sobie rysun-kiem 5. Oszacowaliśmy odległość między środkami dwóch czopków rozdzielonych jednym jako h = 5 μm, a odległość między obrazowym punktem węzłowym N; a dnem oka, jest (jak już wiemy) z = 17 μm. Stąd kąt pomiędzy odpowiednimi promieniami świetlnymi (wychodzą-cymi z punktu węzłowego obrazowego oka) wynosi:

Θ ≈ = ≈ 0,0003 rad ≈ 0,017o ≈ 1,02'h 5 μmz 17000 μm

Otrzymaliśmy ponownie wartość 1 minuty kątowej jako przybli-żoną wartość granicy rozdzielczości oka człowieka, wynikającą tym razem z ziarnistej struktury siatkówki. Widać zadziwiająco dobre dopa-sowanie do siebie poszczególnych elementów oka i wielką ekonomię jego konstrukcji.

Dziękujemy za prawidłowe rozwiązania zadania nr 4. Trzy pierwsze odpowiedzi nadesłali: ponownie Pani Dorota Mazur z Bystrzycy Kłodzkiej i Pan Henryk Galas ze Świdnicy oraz Pan Leonard Nawrot z Zawiercia. Gratulujemy i zapraszamy Państwa do dalszej zabawy!

psychOlOg U OpTyKa65

Tym razem pytanie o charakterze jakościowym: Co to są obrazy Purkiniego i do czego można je wykorzystać w badaniach oka?

Sprawdź, czy wiesz

Mówi się, że w procesie komunikacji najważniejsze jest pierwsze wrażenie, o od- biorze danej osoby decyduje dosłownie kilka sekund. Albert Mehrabian psycholog sformułował w latach sześćdziesiątych zasadę, znaną jako: „7-38-55”. Wg niej w ocenie danej osoby w 7% opieramy się na treści wypowiedzi, w 38% na brzmieniu głosu i aż 55% na mowie ciała. Badacz swoje wyniki odnosił do kon-tekstu komunikacji postaw i uczuć, dlatego nie można ich uogólniać do wszystkich kontaktów. Psycholog Luiza Kulczycka, autorka książki „Jak najlepiej zaprezen-tować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej?” (2007 r.) przedstawia regułę 4x20 związaną z „pierwszym wrażeniem", podczas pierwszych 20 sekund spotkania i odniosła je do 20 pierwszych kroków (sposób poruszania, postawa, dystans); 20 pierwszych słów (sposób i tempo mówienia, intonacja); 20 cm twarzy (mimika, wyraz twarzy, uśmiech, spojrzenie). Wg niej odbiór negatywny lub po-zytywny na wstępie, determinuje późniejszą ocenę – efekt rogów lub aureoli. Bertram Gawronski, profesor psychologii, badacz m.in. spontanicznych i ce-lowych ocen wnioskuje, że pierwsze wrażenie dominuje w każdym innym kontekście. Jeżeli osoba zrobi na nas negatywne pierwsze wrażenie, mimo że w innych sytuacjach poznamy jej pozytywne cechy, to będziemy trakto-wać te sytuacje jako wyjątkowe. Z czasem pierwsze wrażenie może tracić na znaczeniu, ponieważ nowe informacje są uogólniane. Jednak tak długo jak pod-ważanie pierwszego wrażenia następuje tylko w jednym i tym samym kontekście, zmiana nie nastąpi. Pierwsze wrażenie będzie dominować niezależnie od tego, jak często będzie sprzeczne z tym nowym doświadczeniem.

W praktyceJak odnieść powyższą wiedzę do praktyki zakładu optycznego? Po pierwsze starajmy się sami zrobić dobre wrażenie i nie spieszmy się z oceną klienta. Dajmy sobie czas i poznajmy go w trakcie rozmowy. Co prawda w pierwszych sekundach dominuje odbiór emocjonalny w kategoriach – pozytywny lub negatywny i wyprzedza podejście racjonalne, ale staraj-my się mu nie ulegać. Jak pokazują liczne badania, na mowie ciała skupia się ponad 50% uwagi. Bądźmy więc pogodni. Nie stawajmy do klienta bokiem lub tyłem, nie gestyku-lujmy nadmiernie. Jeżeli siedzimy, podnieśmy się lekko, wyrażając w ten sposób postawę akceptującą i oznaczającą zainteresowanie procesem komunikacji z klientem. Zwróć-my też uwagę na własny sposób mówienia i na styl wypowiedzi klienta. Dostosujmy formę przekazu do odbiorcy, bądźmy empatyczni, dopytujmy i wyrażajmy zaciekawie-nie potrzebami klienta. W momencie rozpoczęcia rozmowy zwracajmy uwagę na na-stawienie klienta. Postarajmy się je rozpoznać. Wczujmy się w jego rolę. Trafna ocena zachowania klienta i jego reakcji, pozwoli nam podjąć odpowiednie działania. Tylko wtedy będziemy wiedzieli, w jakim stylu prowadzić z nim rozmowę. Jeżeli klient był już u nas, dajmy mu odczuć, że miło nam widzieć go ponownie. Utrzymujmy kontakt wzrokowy, ale nie wpatrujmy się w klienta, bo może to być odebrane jako ocenia-nie. Gdy rozmawiamy z kilkoma osobami patrzymy na każdą z nich. Kontakt wzroko-wy pomoże w konwersacji. Większą sympatią darzymy osoby, które w jakimś stopniu są do nas podobne, możemy więc parafrazować wypowiedzi klienta. Zawsze jednak pamiętajmy, że nie ma uniwersalnych szablonów, z każdym trzeba komunikować się inaczej. A jak rozmawiać z różnymi typami klientów, spróbuję podpowiedzieć w na-stępnych wydaniach Izoptyki.

2,5 μm 2,5 μm 2,5 μm

2,5 μm

Rys. 4

Anna Krupa, psycholog

w nuMerze 64 izoptyki wspoMnieliśMy, że znajoMość podstawowych

typów osobowości Może poMóc naM w koMunikacji z klienteM, co więc można zrobić przy pierwszym spotkaniu z nim.

Pierwsze WRAŻENIE

15

Θ Θ

Rys. 5

16

Oprawy z mas plastycznychWażne jest, aby oprawa okularowa była biokompatybilna, tj. estetyczna, miła w dotyku, nieszkodliwa. I tu już pojawia się pierwszy element lekarskiego primum non nocere (łac. przede wszystkim nie szkodzić) – materiał wyrobu medycznego musi być dla użytkownika bezpieczny: nieuczulający, lekki, gładki itd. Jak często w swojej praktyce optycznej słyszymy: „To tylko kawałek plastiku!”, „Dlaczego tyle kosztuje plastik?”, „Czym różni się plastik w oprawie okularowej od tego plastikowego opakowania?”, „Plastikowe okulary są nietrwałe”, „Plastik to byle co”. Słowo „plastik” kojarzy się z przedmiotem niewiele wartym i sztucznym. Tymczasem nazwa plasticos znaczy do-słownie z greckiego: „zdolny do kształtowania”. W czasach, gdy surowce naturalne, takie jak róg bawoli, kość słoniowa czy szylkret są na wyczerpaniu, dąży się do znajdywania i wytwarzania odpowiedników, sprawdzonych w optyce, mas plastycznych. Pierwszym optycznym plastikiem była nitroceluloza (NC) wynaleziona przez Parkesa w 1855 r. i produ-kowana na skalę masową przez braci Hyatt. Głównym składnikiem tego tworzywa była celuloza (tak – ta za-warta w ścianach komórkowych roślin) i kwasy: azotowy oraz siarkowy. Jak w przypadku każdego sztucznego ma-teriału plastycznego – jej skład chemiczny można przed-stawić w postaci długich łańcuchów polimerowych. Stąd często stosowana nazwa – polimery. Niestety pierwszy celuloid okazał się silnie łatwopalny (temperatura zapłonu 140° C) i szybko starzejący się i został wycofany z pro-dukcji (bywa stosowany do dzisiaj w Japonii i Indiach). Następnym po NC tworzywem sztucznym o bardzo zbli-żonym składzie chemicznym (ale odmiennym procesie wy-twarzania) jest acetyloceluloza (acetat AC). Ten materiał do dziś jest często stosowany w optyce. Dlaczego, skoro są lepsze, wytrzymalsze, oprawki z pamięcią kształtu? AC może być zastosowana do ramek transparentnych – jej współczynnik transmisji światła osiąga nawet do 90%. Czy to nie taki efekt „niewidzialnej” (a pełnej!) oprawki chce osiągnąć pacjent przy swoich pierwszych okularach korekcyjnych? Ponadto AC cechuje samopołysk, względnie wysoki współczynnik rozszerzalności cieplnej, łatwość wy-twarzania i dopasowywania. Z tego też względu oprawki z AC wytwarzane są do dziś w znacznych ilościach. Nieco innym składem chemicznych charakteryzuje się propionian celulozy (CP). W porównaniu do AC jest lżejszy, jednak trudniejszy w dopasowywaniu (i wsta-wianiu soczewek do oprawy), a także mniej odporny chemicznie. Typowym materiałem z pamięcią kształtu – utrzymującym swój pierwotnie nadany kształt, trudny w dopasowaniu jest nylon (poliamid PA) zwykle stoso-wany w produkcji opraw sportowych i przeciwsłonecz-nych. Podobnie jak wyżej opisany propionian celulozy – nie barwi się łatwo i występuje w nielicznych odcie-niach. Jego wytrzymałość mechaniczna i chemiczna jed-nak przemawiają za masową produkcją opraw z nylonu (szczególnie do wspomnianych okularów specjalnych). Dwiema unowocześnionymi odmianami poliamidu są kevlar

i SPX (obie nazwy są marketingowe). Kevlar cechuje bardzo wysoka wytrzymałość (głównie ze względu na sposób przę-dzenia włókien kevlarowych). Jest blisko 5 razy twardszy od stali i stosowany w przemyśle militarnym i do potrzeb sportowców. SPX natomiast jest lekki, trwały (mechanicznie i chemicznie), podatny na kształtowanie, bardzo elastycz-ny, a co więcej dermatologicznie obojętny (hipoalergiczny). Jest dwukrotnie bardziej odporny na ścieranie niż acety-loceluloza lub propionian. Jednak dla wysokiego połysku musi być lakierowany, a nadmiernie wysoka temperatura powoduje jego skurcz. Został zaprojektowany na potrzeby marki Silhouette, przy czym „X” w nazwie oznaczał „sekret-ny składnik” (super poliamid X). Parametry fizyczne trzech najbardziej popularnych materiałów opisanych powyżej - CA, CP i PA - przedstawiono na wykresach 1 i 2. W za-leżności od potrzeb możemy więc dobierać materiał bardziej lub mniej podatny temperaturowo, sprężysty czy lekki (wy-kres gęstości). Ważną cechą wpływającą na wytrzymałość i kruchość materiału jest zdolność absorbowania wody (ostatni wykres).

Włókno węgloweInnowacyjnym materiałem z tworzywa sztucznego, które-go wynalezienie (a tym bardziej zastosowanie w oftalmice) było rewolucyjnym krokiem jest włókno węglowe. Okaza-ło się ono twardsze i wytrzymalsze od stali, a lżejsze od alu-minium. Dzięki temu coraz częściej zastępuje zauszniki czy inne elementy opraw metalowych. Jak na tworzywo sztucz-ne, włókno węglowe ma bardzo mały współczynnik roz-szerzalności termicznej i wysoką temperaturę topnienia, co sprawia, że utrzymuje kształt w każdych warunkach atmo- sferycznych i niełatwo o jego substytut. Jedyną wadą tego materiału jest to, że wstawianie soczewek do pełnej oprawy z włókna jest bardziej czasochłonne, musi być wykonane precyzyjnie, właśnie ze względu na opisaną pamięć kształtu i niemożność kształtowania oprawy pod wpływem ciepła.

Włókno węglowe wśród polimerów, jeśli chodzi o jakość materiału, może być śmiało porównywane z tytanem z rodziny opraw metalowych. Jeśli mowa o poliwęglanie, to znamy go głównie z tworzywa na soczewki okularowe. Jako materiał absorbujący blisko 100% UV, o niskiej (jak na ten współczynnik załamania, ne= 1.59) liczbie Abbego (ν = 31, więc obarczony sporą aberracją chromatycz-ną), ale lekki i bardzo wytrzymały mechanicznie (choć nie chemicznie!). Dlaczego zatem nie zrobić okularów 2 w 1 – oprawy i soczewek jako całości? I tak też się stało. Poliwęglan służy często za surowiec na okulary sportowe i ochronne o wysokiej odporności mechanicznej. Wadą tego tworzywa są niestety wysokie naprężenia wewnętrz-ne, które dają o sobie znać, gdy zależy nam na bardzo do-brej jakości odwzorowania.

Optyl (żywica epoksydowa EP)Pierwszym materiałem zaprojektowanym (przez „Austria’s Wilhelm Anger Group”) tylko i wyłącznie do produkcji opraw okularowych jest optyl (żywica epoksydowa EP). Innowa-cyjny okazał się nie tylko sam materiał, ale i technologia jego wytwarzania (technika prasowania). Tworzywo nie odkształ-ca się pod wpływem wysokiej temperatury (200°C - 350°C), praktycznie nie absorbuje wilgoci i jest odporne na zarysowania. Żywice epoksydowe mają zdolność "pamiętania" kształtu nadanego w procesie produkcji, podobnie jak nylon, czy włókno węglowe. Oprawy okularowe najczęściej wykonuje się z tworzyw sztucznych i metali. Trendy w modzie, jednak wskazują przede wszystkim na „plastiki”. Dzisiejsze dzieci najczęściej noszą tak zwane „kujonki”, a dorośli „okulary Kuby Woje-wódzkiego”. Oby moda na okulary z tworzyw sztucznych nie mijała, bo potrzeba coraz lżejszych, wygodniejszych, bio-kompatybilnych oprawek pociąga za sobą rozwój technolo-giczny w dziedzinie polimerów. A przy tym jak ładnie się nosi!

inż. Aleksandra Piotrowska, mgr inż. Dariusz Karp, Politechnika Wrocławska, Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Fizyka Techniczna - Optyka Okularowa

okulary to wyrób Medyczny, a jednocześnie

produkt gotowy, który składa się z dwóch pół-

produktów: soczewek okularowych i oprawy.

zarówno te pierwsze, jak i drugie powinny być

dobierane przez specjalistów w dziedzinie optyki,

a produkt finalny Montowany przez optyka,

aby powstały wyrób Medyczny pełnił właściwie

swoją funkcję, a co więcej był wart swojej ceny.

MATERIAłYcz. 1na oprawy okularowe,

KąciK OpRaw65

Wykres 1 – parametry fizykochemiczne (gęstość, wytrzymałość, rozszerzalność) trzech najpopularniejszych materiałów polimerowych CA, CP i PA

Wykres 2 – parametry fizykochemiczne (sprężystość, twardość, absorpcja) trzech najpopularniejszych materiałów polimerowych CA, CP i PA

źródła: M. Zając, Optyka okularowa, 2004

17

Istnienie przedszkoli dla dzieci z problema-mi ocznymi jest dla wielu rodziców ogrom-nym ułatwieniem w leczeniu zeza i niedo-widzenia. Takie przedszkole zapewnia kom- pleksowe leczenie. Tutaj dziecko nawet bardzo trudne jest dokładnie zdiagnozo-wane przez lekarza strabologa i ortoptystę, ponieważ jest ono do dyspozycji codzien-nie przez kilka godzin. Niestety takich przedszkoli w skali kraju jest bardzo mało, a szkoda, bo potrzeb jest dużo, za dużo. Przedszkole dla Dzieci Słabowidzących działa od 1983 r. Wszystkich dzieci jest ok. 50, 4 grupy wiekowe: najmłodsze to 3-latki, II grupa to 4-latki, III to 5-latki i grupa IV to 6-latki. Ćwiczenia ortoptyczno – pleoptyczne prowadzone są regularnie przez orto- ptystkę, zatrudnioną na stałe. Dzieci mają do dyspozycji różne aparaty, słu-żące do badania ustawienia i rucho-mości oczu oraz stopnia obuocznego widzenia. Decyzje o kontynuacji ćwi-czeń albo ewentualnej przerwie w nich podejmowane są na bieżąco, a długość i częstotliwość współpracy z dzieckiem jest dostosowana do jego indywidual-nych możliwości. Współpraca z przedszkolankami, tera- peutą SI, psychologiem, terapeutą wi-dzenia, to ważna część pracy ortoptyst-ki w takiej placówce. Ćwiczenia ortoptyczne bardziej dotyczą ośrodkowe-go układu nerwowego, do czego po-trzebna jest odpowiednia dojrzałość pacjenta, dlatego najmłodsze dzieci są często badane i jednocześnie oswaja-ne z pracą w gabinecie. Rehabilitację ortoptyczną rozpoczynają wtedy, kiedy ortoptystka uzna, że dziecko jest już na tyle gotowe, by mogło uczestniczyć w zajęciach. Większość dzieci to pacjenci z nadwzrocznością, z zezem zbieżnym. Niestety coraz częściej trafiają dzieci po operacji zaćmy wrodzonej, z zburzenia-mi ruchomości mięśni ocznych, z niedo-widzeniem, z oczopląsem. Dużą grupę [ok. 70%] stanowią dzieci z niedomogą konwergencji, która towarzyszy zezowi rozbieżnemu i zbieżnemu. Większość

dzieci w przedszkolu jest przygotowy-wana do operacji, często wieloetapowej, a więc ćwiczenia ortoptyczne muszą być kontynuowane również po zakoń-czeniu edukacji przedszkolnej. Dzieci po operacji są ćwiczone codziennie, inne w zależności od potrzeb. W przy-padku zezów rozbieżnych niestałych, ćwiczenia ogranicza się do poprawy fuzyjnej konwergencji i do ćwiczeń ułatwiających kontrolowanie ustawie-nia oczu. Dzieci z dużym kątem zeza nie są ćwiczone ortoptycznie do mo-mentu operacji. W przedszkolu nie pro-wadzi się ćwiczeń grupowych. Każdy mały pacjent ma zajęcia indywidualne i ortoptystkę tylko dla siebie. Z racji ma-łych grup taka praca jest możliwa. Raz w tygodniu przedszkole odwiedza le-karz okulista i ogląda wszystkie dzieci.

Wspólnie z ortoptystką podejmuje decy-zję np. o zmianie szkieł, prowadzi rozmo-wy z rodzicami. Gabinet jest wyposażony w potrzeb-ny sprzęt: oprócz synoptoforu jest w nim aparat do ćwiczeń mięśni, aparat do ćwiczeń konwergencji, cheiroskop do pobudzania obuocznego widzenia. Skrzydło Madoxa oraz krzyż Madoxa, które służą do oceny stopnia hetero-forii. Dla dzieci niedowidzących jest koordynator, stymulator wzrokowy Campbella, lokalizator dźwiękowy jako uzupełnienie leczenia pleoptycznego, a mający na celu zmianę lokalizacji, test silnie dysocjujący, test Wortha oraz testy stereo.

Info wł. Przedszkole Specjalne 188 dla Dzieci Słabowi-dzących, Warszawa ul. Kielecka 20

Alicja Stawicka, pracuje w przedszkolu dla dzieci z wadami wzroku w Warszawie

Przedszkole dla dzieci sŁaBoWidzĄcYcH

infORmacje65Poznański salonoPtYcznY – Xiii edYcjaW dniach 12 i 13 kwietnia br. w Poznaniu na terenie Międzynarodowych Targów Poznań-skich w pawilonie „IGLICA” odbyła się już XIII edycja Poznańskiego Salonu Optycznego organizowanego przez Międzywojewódzki Cech Rzemiosł Optycznych oraz Międzyna-rodowe Targi Poznańskie. W Salonie wzięło udział 55 firm wystawiających, w tym firmy z Niemiec i Czech. Atrakcyjne stoiska z szero-ką ofertą wystawienniczą odwiedziło ok. 450 optyków, optometrystów i osób związanych z branżą optyczną. Wieczorem po zakończe-niu pierwszego dnia PSO odbył się Wieczór Branżowy dla wszystkich jego uczestników. Wystąpił „Kabaret Skeczów Męczących”, po którym Marek Sierocki zapraszał do tańca muzyką światowych przebojów.

Uczestnicy Wieczoru zostali również po-częstowani potrawami stołu staropolskiego oraz tradycyjnym tortem z logo MCRO oraz MTP. Wieczór minął w sympatycznej i miłej atmosferze.

Organizatorzy zapraszają już na jesienną edycję Poznańskiego Salonu Optycznego, który odbędzie się w dniach 6-7 września br.

Info.wł. MCRO

18

infORmacje65

PodziĘkoWania dla jzo

Jeleniogórskie Stowarzyszenie Pomocy Szkole podziękowało JZO za wsparcie jego inicjatyw, pomoc w realizacji programu rozwoju oświaty i działania na rzecz dzieci i młodzieży. Medal Krajowego Stowarzyszenia Pomocy Szkole wręczyli, Mirosławowi Nowakowi prezesowi JZO, Paweł Domagała naczelnik wydziału oświaty UM w Jeleniej Górze oraz Waldemar Motyka sekretarz Jeleniogórskiego Stowarzyszenia Pomocy Szkole. Wyróżnienie jest przyznawane za długoletnią działalność na rzecz oświaty. Dotychczas otrzy-mali je nieliczni z województwa dolnośląskiego.

„karta gWarancYjna” dla oPtYkóW, którzY realizujĄ umoWY z nFzZgodnie z wymaganiami stawianymi optykom przez Za-rządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w spra- wie określenia warunków zawierania i realizacji umów dotyczących zaopatrzenia w wyroby medyczne, będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środkami pomocniczy-mi, udostępniamy druk „Karty gwarancyjnej” na soczewki okularowe produkowane i dostarczane optykom przez JZO.

Druk „Karty gwarancyjnej” jest do pobrania na stronie www.jzo.com.pl lub u Przedstawicieli Regionalnych JZO.

kursY reFrakcji W dolnoŚlĄskim cecHu oPtYkóW

DOLNOŚLĄSKI CECH OPTYKÓW we współpracy z POLITECHNIKĄ WROCŁAWSKĄ organizuje KURSY REFRAKCJI. Szkolenie obejmuje 45 godzin i kończy się egzaminem oraz otrzymaniem świadectwa. Warunkiem uczestnictwa jest ukończenie szkoły średniej i minimum dwuletnia praktyka w zawodzie (poparta zaświadczeniem od pracodawcy). Nauka będzie trwać przez 6 dni po 9 godz. dziennie w terminach: 19.08 – 24.08.2013 r.,26.08 – 31.08.2013 r., raz w miesiącu od sierpnia do grudnia 2013 r. Zajęcia będą prowadzone przez wykładowców z Politechniki Wrocławskiej. Koszt kursu wynosi 960 zł. Ilość miejsc jest ogra-niczona. Decyduje kolejność zgłoszenia, zatem prosimy o szybkie wyrażenie chęci uczestnictwa. Więcej informacji pod nr tel. 71 321 29 55 lub [email protected]. Zapraszamy!

Info wł. Józef Wróblewski, Starszy Dolnośląskiego Cechu Optyków

InFoRmaCjE:Biuro Organizacyjne X Kongresu KRIOPoznań Congress CenterMiędzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o.60-734 Poznań; ul. Głogowska 14anna Paczostel. 61 869 25 15 fax 61 869 24 31e-mail: [email protected]

Biuro Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej01-930 Warszawa, ul. Przy Agorze 28joanna Wójciktel. 22 635 20 50e-mail: [email protected]

19

specjaliści jZO wyjaśniają64r e k l a m a z e w n ę t r z n a

20

IZOPTYKA: kwartalnik branżowy wydawany od 1998 r. Adres wydawcy: JZO sp. z o.o., 58–500 Jelenia Góra, ul. Waryńskiego 12, www.jzo.com.pl Kolegium Redakcyjne: Bogumiła Zbyszyńska – Przewodnicząca, Hanna Czyżewska, Michał Frączek, Jerzy Hanusz, Marta Karnicka, Piotr Kasjaniuk, Agnieszka Woszczyna, Jacek ZarzyckiDystrybucja: bezpłatna (po pisemnym lub telefonicznym zgłoszeniu)Reklama: warunki i cennik reklam dostępne są u wydawcyKontakt: tel. +48 75/64 14 358, fax +48 75/64 14 379; mejl: [email protected] i skład: GRAFFIKON Studio, tel. 697 996 154, [email protected]

Automat Alta PULseAUtoMAt BeZsZABLoNoWYz funkcją szlifowania soczewek do opraw sportowych

funkcje automatu Alta PULse obróbka soczewek mineralnych oraz organicznych

(CR 39, Hi-Index, Trivex, Poliwęglan), automatyczne i ręczne układanie fasety

oraz rowka, wykonywanie krawędzi płaskich, polerowanie fasety oraz krawędzi płaskich, rowkowanie przy płynnej zmianie szerokości

oraz głębokości rowka, załamanie krawędzi (front i tył), wiercenie otworów w soczewkach organicznych

pod kątem do 30 stopni, oprogramowanie w języku polskim.

UMÓW sIĘ NA PreZeNtAcjĘ ALtY PULse W tWoIM ZAKŁAdZIe oPtYcZNYM kontakt: tel. 75 64 14 453, 607 830 324, e-mail: [email protected]

cZYeLNY INterfejs PrecYZYjNe WIerceNIe cZUjNIKI PoMIArU

Rekreacja Sport Ochrona SPRAWDŹ · indywidualizacja konstrukcji soczewek pozwala na projektowanie...

Documents

Transcript of Rekreacja Sport Ochrona SPRAWDŹ · indywidualizacja konstrukcji soczewek pozwala na projektowanie...