1

RAPORT Z WIZYTY STUDYJNEJ w ramach projektu „SMART_KOM. Kraków w sieci inteligentnych miast”

Tallin i Tartu, 29.09 – 3.10.2014 roku

Opracowanie raportu: Agnieszka Włodarczyk

Estonia to mały kraj nadbałtycki, liczący 1,3 mln mieszkańców. Jego stolica – Tallin – to jednocześnie największe miasto z 400 tys. mieszkańców. Drugim co do wielkości estońskim miastem jest Tartu, liczące ok. 100 tys. mieszkańców. Tallin jest wyróżniającym się w Europie i na świecie miastem, które opracowuje i wdraża rozwiązania z zakresu inteligentnego miasta (smart city). Celem wizyty w obydwu miastach była identyfikacja dobrych praktyk we wdrażaniu rozwiązań smart, zgodnie z rekomendacjami płynącymi z I fazy projektu. Organizatorem wizyty studyjnej był Smart City Lab, organizacja typu non-profit. W szczególności zakres wizyty studyjnej obejmował następujące zagadnienia: zarządzanie "smart city" z poziomu regionalnego, jakość i organizacja przestrzeni publicznej, urbanistyka, transport multimodalny w obszarze metropolitalnym, polityka dot zanieczyszczenie powietrza, open data i big data dla nowych koncepcji miast i firm, bezpieczeństwo publiczne, kontrolowanie i monitorowania usług publicznych, lean management w zarządzaniu i doświadczenie użytkownika w e-usługach publicznych. Poniższy raport przedstawia przebieg wizyty pod względem przeprowadzonych spotkań i wizyt w miejscach świadczących o spełnianiu przez miasto założeń smart city.

Uczestnicy wizyty:

Przedstawiciele Krakowskiego Parku Technologicznego – Lidera Projektu: 1. Krzysztof Jan Klęczar, Członek Zarządu KPT 2. Wojciech Przybylski, Dyrektor Działu Rozwoju parku Technologicznego KPT 3. Agnieszka Włodarczyk, Koordynator projektu SMART_KOM 4. Mateusz Równicki, Specjalista ds. prawnych KPT 5. Dariusz Bembenek, Koordynator projektów w KPT

Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego – Partnera Projektu:

6. Beata Bańdura, Inspektor w Zespole ds. Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Departament Rozwoju Gospodarczego UMWM

7. Jerzy Czajer, Kierownik Zespołu Polityki Przestrzennej, Departament Polityki Regionalnej UMWM

8. Agata Komisarz, Inspektor w Zespole ds. Polityki Zdrowotnej i Społecznej, Departament Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM

Przedstawiciele Miasta Krakowa – Partnera Merytorycznego Projektu:

9. prof. Paweł Węgrzyn, Przewodniczący Komisji Rozwoju i Innowacji Rady Miasta Krakowa 10. Katarzyna Wysocka, Kierownik Centrum Obsługi Inwestora UMK

Wizyta studyjna w Tallinie i Tartu została zrealizowana w ramach projektu „SMART_KOM. Kraków w

sieci inteligentnych miast”, realizowanego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu

Operacyjnego na lata 2007-2013.

2

Przebieg wizyty:

Cel: Identyfikacja dobrych praktyk we wdrażaniu rozwiązań typu smart city w ramach projektu SMART_KOM. Kraków w sieci inteligentnych miast. Uczestnicy instytucjonalni po stronie estońskiej:

Firmy estońskie

Regionalna Agencja Energetyczna w Tartu (TREA)

Smart City Lab Tartu

Tartu Science Park

Tehnopol Tallinn

Urząd Miasta Tallin

Urząd Miasta Tartu Harmonogram wizyty (szczegółowa opis w załączniku 1):

28.09.2014 – wstęp do wizyty studyjnej w Estonii

29.09.2014 – spotkania i prezentacje (Enterprise Estonia, Estonian Certifications, ETCB, SignWise, Elion, SpinTek)

30.09.2014 – spotkania i prezentacje (Urząd Miasta Tallin, e-gov Academy)

1.10.2014 – spotkania i prezentacje (Tehnopol Tallinn, Cognuse, Uniflex System, Cityntel, GoSwift)

2.10.2014 – spotkania i prezentacje (Tartu Science Park, Urząd Miasta Tartu, Smart City Lab Tartu, TREA, Positium, ReachU)

3.10.2014 – podsumowanie Program wizyty studyjnej został opracowany wspólnie z Smart City Lab. Jest to organizacja typu non-profit. Założycielami było piętnaście firm oraz Uniwersytet Tartu, stały personel składa się z trzech osób. Główny cel organizacji to tworzenie strategii wdrażania rozwiązań typu smart city, sieciowanie różnych partnerów. będący klastrem działającym w obszarze tworzenia, rozwoju (w tym rozwoju produktu) i eksportu innowacyjnych e- i m-usług odbywających się w różnych sferach życia miejskiego. Tallin zajmuje wysoką pozycję w rankingu najlepszych miast pod względem inteligentnych rozwiązań. Transport miejski dostępny jest dla mieszkańców bezpłatnie. Z kolei Tartu to miasto atrakcyjne dla inwestorów i promujące ułatwienia dla przedsiębiorców, szczególnie tych działających w sektorach opartych na wiedzy. We współpracy z Smart City Lab, Tartu realizuje ideę tzw. living lab. Proponowane przez firmy rozwiązania są bowiem najpierw testowane w Tartu, a następnie wprowadzone do użytku w pozostałych estońskich miastach. Poniedziałek, 29.09.2014

10.00 – 12.00 Prezentacja Enterprise Estonia, wprowadzenie i analiza projektu e-Estonia

prezentacja Kaidi Laine – omówienie różnych e –rozwiązań dla sektora publicznego i prywatnego. Enterprise Estonia, założona w 2000 roku to podmiot, którego głównym celem jest promocja biznesu i polityki regionalnej w Estonii i jest jedną z największych instytucji w ramach krajowego systemu wsparcia dla przedsiębiorczości, pomoc, doradztwo, możliwości współpracy finansowej i szkolenia dla przedsiębiorców, instytucji badawczych, publicznych i non-profit sektorów. Na uwagę zasługują przede wszystkim osiągnięcia gospodarki opartej na społeczeństwie informacyjnym. 99 % transferów bankowych w Estonii realizowanych jest drogą elektroniczną, 95 %

3

deklaracji podatków bezpośrednich składanych jest przez system e-Tax, 31 % wyborców głosowało przez internet w wyborach w 2014 roku. Można poprzez sieć internet założyć firmę (trwa to 30 minut), zamówić on-line u lekarza i zrealizować on-line w aptece receptę, uczestniczyć w różnych projektach obywatelskich, programach lojalnościowych sieci handlowych i zakładów usługowych, itp. Wszystkie te operacje i wiele innych są możliwe dzięki elektronicznym dowodom osobistym (ID Cards), które zawierają dwa elementy: identyfikator obywatela oraz jego podpis cyfrowy w pełni równoważny zwykłemu podpisowi (eID). Dodatkowo obywatele mogą jeszcze wyposażyć się w Mobile-ID (mID), aby realizować transakcje wymagające autentyfikacji lub autoryzacji za pomocą telefonu komórkowego lub tabletu. Autoryzacja w telefonach komórkowych jest podwójna, za pomocą karty SIM i za pomocą PIN.

Zdjęcie: Spotkanie w Enterprise Estonia, prezentacja szyny technologicznej (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

4

12.00 – 13.00 Demonstracja różnych e-rozwiązań da sektora publicznego i prywatnego (e-wybory, e-tax, e-banking, internetowa rejestracja firmy, e-policja, elektroniczna autoryzacja przez ID czy przez telefon komórkowy).

Zdjęcie: Spotkanie w Enterprise Estonia, historia tworzenia e Estonii, prezentacja elektronicznego ID (mat. własne, fot.

AWłodarczyk)

5

Zdjęcie: Slajd pokazujący korzyści pokazujące z wdrożenia e-usług i produktów vs system tradycyjny (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

14.30 – 16.00 Prezentacja firm oferujących e- rozwiązania bazujące na wykorzystaniu

wiedzy i doświadczeń użytkownika końcowego (UX)

ICT Demo Center Założony w 2009 roku showroom dla firm z obszaru ICT Prezentacja firmy Elion - Eesti Telecom. Największy operator telekomunikacyjny i dostawca internetu w Estonii. Eesti Telecom należy do międzynarodowej grupy kapitałowej TeliaSonera. W kontekście smart city, interesujące są ich usługi związane z dostarczaniem gotowych rozwiązań dla mieszkańców (SmartHome solutions). Popyt na takie usługi jest możliwy, bo większość mieszkańców Estonii posiada dostęp do szerokopasmowego internetu. Ciekawa jest usługa monitorowania domostw przez kamery i inne sensory (chodzi o zagrożenia różnymi incydentami – włamania, pożar, ulatniający się gaz, zalanie wodą itp.). Ceny miesięcznego abonamentu są przystępne (25 euro za najprostszy system z jedną kamerą), więc usługa cieszy się popularnością. Kolejne ciekawe usługi to bieżące pomiary zużycia energii. Dzięki Mobile-ID rozwijają się też usługi oparte o autoryzację poprzez smartfony. Przykładowo, opłaty za parking można regulować wstukując na smartfonie numer wypisany na ogrodzeniu parkingu (dwukrotnie, przed wjazdem na parking i po wyjeździe z niego). Prywatna firma SpinTEK specjalizuje się w inteligentnych rozwiązaniach dla administracji publicznej. Trzy czwarte samorządów korzysta ponoć z ich usług. Oferują około 55 gotowych rozwiązań, dają wsparcie techniczne dla nich i szkolenia. Największą popularnością cieszą się: wyszukiwarka cmentarna (180 000 wejść na miesiąc, jak na Estonię to bardzo dużo), rejestracja zwierząt domowych ze śledzeniem mikroczipowania, system naliczania opłat za korzystanie z ośrodków sportu dla dzieci, organizowanie zbiórek publicznych, informacje o nagłych zdarzeniach (np. wyłączenia dróg i ulic z ruchu).

6

Estonian Certification Center założona w 2001 roku prywatna firma jest jedynym centrum certyfikacyjnym w Estonii. Właścicielami firmy w równych udziałach są czterej partnerzy – dwa banki (Swedbank i SEB) oraz dwie firmy telekomunikacyjne (emt i Elion, od paru lat jest to już wspólna grupa). Certyfikują zarówno dowody osobiste (eID), jak i urządzenia mobilne (mID). W Estonii jest około 400 000 aktywnych użytkowników eID (30 % ludności) i 40 000 użytkowników mID (3 % ludności). Rocznie jest realizowanych ponad 150 milionów transakcji z użyciem eID lub mID. Instytucja ETCB (Estonian Tax and Custom Board) ma dwa cele strategiczne. Po pierwsze, zmniejszyć obciążenia administracyjne instytucji poprzez dywersyfikację świadczonych usług i poprawę jakości procedur. Oczywiście, wszystko poprzez rozwój e-instytucji i prostych, efektywnych e-usług. Prezenter podkreślał, że działania zaczęli od uporządkowania i uproszczenia języka używanego w aktach prawnych (ustawach, rozporządzeniach). Po drugie, poprzez rozwój środków monitoringu, kontroli, napomnień i zachęt zmniejszyć zaległości podatkowe. Wedle danych, które nam przedstawiono, wygląda to wszystko na wielki sukces – kosztem raptem 18 milionów euro obniżono koszty pobierania podatków do jednej trzeciej kosztów starego systemu. Więcej: www.sk.ee Młoda firma SignWise (założona w 2012 roku) dostarcza „chmurowej” usługi implementowania podpisów elektronicznych w aplikacjach sieciowych. Deweloper nowej aplikacji webowej może bezpiecznie i prosto korzystać z infrastruktur klucza publicznego różnych krajów, nie głowiąc się jakie systemy prawne i rozwiązania technologiczne za tymi infrastrukturami stoją. Jest to pionierskie na świecie rozwiązanie, które może w przyszłości trwale zadomowić się na globalnym rynku elektronicznych usług i transakcji. Icefire – estońskie rozwiązania podatkowe i celne - www.icefire.ee Helmes – prezentacja rozwiązania e-recepta i Audatex – obsługi systemu dla użytkowników – www.helmes.ee

Zdjęcie: Spotkanie z firmami w ICT Center w Tallinie (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

7

Zdjęcie: Spotkanie z firmami w ICT Center w Tallinie – cd (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

Wtorek, 28.09.2014

10.00 – 12.00 Urząd Miasta Tallina

Przedstawienie informacji o Estonii i Tallinie. Przedstawienie i omówienie przez przedstawicieli Urzędu Miasta: Vaino Olev, Kertlu Martin, Koordynatora Miasta ds. planowania oraz Ivari Rannami, Dyrektora Wydziału Geodezji, prezentacji dotyczących:

Smart city polityk w Tallinie

Smart city rozwiązań do codziennego użytku Urzędu Miasta

Open data w Tallinie

Planowania Miejskiego

Transportu publicznego i planowania transportu w Tallinie. Spotkanie z Vaino Olev, dyrektorem „technologicznym” odpowiedzialnym za miejskie systemy informacyjne Tallinna. Jest również członkiem Estońskiej Rady Społeczeństwa Informacyjnego. Bardzo doświadczony specjalista, myślę, że warto utrzymywać z nim kontakt w przyszłości jako ekspertem od projektowania i zarządzania miejskimi systemami informacyjnymi oraz wdrażania elektronicznych procedur urzędowych. Tallin (podobnie zresztą jak i Tartu) mają ambicję przejść

8

całkowicie na administrację elektroniczną, eliminując papierowy obieg dokumentów i umożliwiając załatwianie wszystkich spraw drogą elektroniczną. Planują działania w tym kierunku bardzo starannie, ściśle współpracują z biznesem (firmy telekomunikacyjne, firmy informatyczne, banki), dbają o powszechną edukację i promocję w tym zakresie (szkoły, uczelnie, media). Ważnym partnerem jest administracja rządowa (w realiach Tallinna to też bliski partner), ale najważniejszymi partnerami są mieszkańcy Tallinna i przylegających gmin. Jednostka odpowiedzialna za systemy informacyjne stanowi centrum kompetencji w zakresie logiki biznesowej nowych funkcjonalności lub usług elektronicznych. Kompetencje w zakresie aspektów prawnych i aspektów technicznych są najczęściej dostarczane przez ekspertów zewnętrznych. Proces implementacji nowej funkcjonalności lub nowej usługi w elektronicznym urzędzie miejskim Tallina zwykle trwa zwykle półtora roku, a czasami nawet dwa lata i dłużej. Natomiast zawsze starają się tak planować sam etap realizacji, żeby zamknąć go w jednym roku budżetowym (mają więc podobne problemy z inwestycjami wieloletnimi jak w Krakowie; w Krakowie co prawda większość projektów informatycznych realizowanych jest jednak w cyklu wieloletnim /MJUW, SEUP, e-PUAP, MSIP/, ale jeśli nie jest to projekt dofinansowywany z funduszy unijnych, to zawsze rozbija się go na mniejsze jednoroczne projekty). W grupie projektowej zwykle znajdują się: przedstawiciel jednostki odpowiedzialnej za systemy informacyjne miasta, przedstawiciel jednostki odpowiedzialnej za planowanie oraz przedstawiciele jednostek merytorycznie powiązanych z daną usługą miejską. Przedstawicielka miejskiej jednostki odpowiedzialnej za planowanie, Pani Kertru Martin omówiła najważniejsze wyzwania dla władz miejskich Tallinna w obszarze planowania rozwoju miasta. Większość omawianych przez nią problemów ma swoje analogie w realiach Krakowa. Tallinn jest tylko w połowie pokryty planami miejscowymi (w Krakowie w ostatnich latach poprawiono sytuację zwiększając pokrycie planami miejscowymi z 1/3 do 2/3), dużo jest inwestycji realizowanych na bazie zezwoleń wydawanych w odniesieniu do najbliższego sąsiedztwa, a nie do planu obejmującego większe otoczenie (w Krakowie ta plaga ma już na szczęście mniejsze nasilenie), Tallinn rozwija się „tyłem do morza”, nie ma dobrze zagospodarowanego wybrzeża (podobnie jak Kraków rozwija się „tyłem do Wisły”), zabudowa rozprasza się w kierunku peryferii (jak w Krakowie), władze Tallinna narzekają, że dużo mieszkańców korzysta z prywatnych samochodów i ulice korkują się (z naszego punktu widzenia przesadzają, nie wiedzą co to krakowskie korki; mają około 150 samochodów na tysiąc mieszkańców, podczas gdy krakowianie mają ponad 500, ale Tallinn ma faktycznie znacznie węższe ulice niż Kraków). Natomiast lepiej niż Kraków Tallinn radzi sobie w organizowaniu wspólnej przestrzeni miejskiej. Przy wprowadzaniu nowych rejestrów i baz danych miejskich, pion planowania ma decydujący głos – a więc jest to faktycznie jednostka odpowiedzialna za strukturę repozytoriów danych i unikanie redundancji danych w miejskim systemie informacyjnym. Nowe rejestry muszą przestrzegać kryteriów danych otwartych (format XML dla danych i GML dla informacji przestrzennej, standardy wymiany danych WMS i WFS). 13.00 – 17.00 E- Government Spotkanie z Hannesem Astok, dyrektorem Tartu SMART City Lab Programy e-government dla samorządów w Estonii Założony przez Hannesa Astok E-gov Academy to podmiot realizujący szkolenia z wykorzystania e-platform oraz e-usług w realizacji działań rządowych i samorządowych. Hannes Astok w swoim życiorysie ma zarówno zasiadanie w parlamencie estońskim, jak i pełnienie funkcji samorządowej zastępcy burmistrza Tartu, a teraz zajmuje się projektami pomocy gminom samorządowym we wdrażaniu rozwiązań nowoczesnego zarządzania z wykorzystaniem technologii społeczeństwa informacyjnego. Estonia jest podzielona na 215 gmin, większość z nich jest bardzo słabo zaludniona, dlatego też brakuje tam kompetencji i środków finansowych, aby samodzielnie wdrażać rozwiązania typu e-

9

government. Mimo to wszystkie gminne administracje są podłączone do sieci szerokopasmowej, mają swoje strony internetowe, organizują publiczne punkty dostępowe. Ponad 95 % praktykuje elektroniczny obieg dokumentów, ponad 60 % zapewniło darmowy publiczny dostęp do sieci bezprzewodowej (free wifi). Elektroniczna demokracja i partycypacja działa jednak tylko w kilku największych gminach miejskich. Estonia na poważnie zaczęła budować społeczeństwo informacyjne w 2007 roku, a już dzisiaj zajmuje czołowe miejsca w światowych rankingach mierzących różne charakterystyki rozwoju w tym zakresie.

Środa, 1.10.2014 10.00 – 11.0 Wizyta w Tallińskim Parku Naukowym/Tallinn Science Park Tehnopol Tallinn Science Park Tehnopol to największy w Estonii park technologiczny, zlokalizowany w bliskim sąsiedztwie kampusu uniwersyteckiego. Założony w 2003 roku na bazie funduszy publicznych (budżet centralny Estonii, budżet miasta Tallinn i budżet Uniwersytetu Technicznego w Tallinnie), ale wydatki bieżące pokrywane są całkowicie z dochodów własnych. Tworzy 3 500 miejsc pracy w 180 firmach. Dobrze wykorzystują bliskość kampusu uniwersyteckiego (dostęp do 14 000 studentów, z czego 40 % mieszka w akademikach na terenie kampusu), aktywnie promują swoją działalność (chwalą się największym sukcesem jakim było stworzenie w parku oprogramowania Skype’a; globalna firma Skype Technologies S.A. posiada swoje oddziały w Tallinnie i Tartu) oraz dbają o dobre public relations (organizowane są na terenie parku różne wydarzenia kulturalne, oferowane interesujące propozycje spędzania wolnego czasu). Cztery obszary priorytetowe to technologie ICT, technologie czystych energii, technologie ochrony zdrowia i mechatronika. Posiadają pięć centrów R&D oraz dwa laboratoria (biotechnologiczne i mechatroniczne). Najważniejsze aktywności biznesowe parku technologicznego to wynajem powierzchni (85 % przychodów), projekty StartUp Incubator oraz Prototron (pierwszy estoński fundusz finansujący prototypowanie produktów i usług). Więcej: http://www.tehnopol.ee/

10

Zdjęcie: Spotkanie w Parku Naukowym w Tallinie Tehnopol – prezentacja wprowadzająca Martin Gorosko (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

11

11.00 – 12.00 Spotkanie z Inkubatorze Technologicznym - dobre praktyki estońskich firm

start upowych W ramach bezpośrednich spotkań z firmami działającymi w Tallińskim im Parku Technologicznym Tehnopol zaprezentowało się też kilka firm: Cognuse (kognitywistyczne aplikacje wspomagające rehabilitację chorych na epilepsję i inne schorzenia psychiczne oraz dysfunkcje. Oparty o rozwiązania chmurowe), więcej: www.cognuse.com; Uniflex (rozwiązania typu smart city w zakresie monitorowania zużycia energii), więcej: www.uniflex.com; Cityntel (aplikacje sterujące oświetleniem ulicznym na zasadzie samoorganizującej się inteligentnej bezprzewodowej sieci urządzeń. Możliwość wykorzystania sieci wifi opartej na lampach ulicznych w smart parkingach, ruchu miejskim, transporcie, planowaniu miejskim, doładowaniach), więcej: www.cityntel.com. 13.00 – 16.00 Prezentacja firm estońskich w obszarze potencjalnej współpracy ze

środowiskiem start ups Krakowa i regionu

GoSwift Systems www.goswift.eu – spotkanie z Jaan Oruass. Firma oferująca zarządzanie zwiększonym ruchem na przejściach, rozładowująca kolejki przez wcześniejsze przed przyjazdem do punktu kontrolnego/ granicznego logowanie się kierowcy w systemie. Zrewolucjonizowała system obsługi celnej na estońskich granicach. Jej rozwiązania wykorzystywane są także w celach turystycznych. Firma GoSwift to jeden z większych sukcesów estońskich innowacyjnych firm z obszaru inteligentnych technologii. W jednym z rankingów ONZ ich produkt został zaliczony do czterdziestki najlepszych globalnych e-usług. Ten produkt to serwis pomagający rozładowywać kolejki (np. na przejściach granicznych lub w okienkach z biletami). Używany jest przez służby graniczne, firmy transportowe oraz zwykłych klientów. Cieszy się bardzo dobrą opinią, jest prosty w użyciu i niezawodny. Rozwiązanie nagrodzone w 2013 roku jako jedna z 40 najlepszych globalnych e-usług, wybranych spośród 461 nominowanych. Więcej: www.goswift.eu

EMT – m-Parking www.emt.ee IoT Technologies – Smart Lightning and Smart Cities www.iot.ee Czwartek, 2.10.2014 10.00 – 13.00 Spotkanie w Urzędzie Miasta Tartu, w tym z Urmas Klaas, Prezydentem

Miasta, Jarno Laur, Wiceprezydentem Miasta, Juri Modler Sekretarzem Miasta.

Przybliżenie charakteru miasta i działalności Urzędu. Przedstawienie i omówienie prezentacji w zakresie:

Smart city polityk w Tartu

smart rozwiązań w codziennej dzialaności urzędu

miejskich serwisów on-line

Planowania miejskiego 14.00 – 15.00 Wizyta w Parku Technologicznym w Tartu/ Tartu Science Park

12

Prezentacja profilu działalności. Przedstawienie najważniejszych informacji Karl Viiol (Manager projektu) oraz zwiedzanie parku. Tartu Science Park jest pierwszym parkiem naukowych w krajach bałtyckich, Od ponad 20 lat wspiera działania innowacyjnych firm, współpracując z uczelniami, społeczeństwem i partnerami z sektora prywatnego. Więcej: http://www.teaduspark.ee/ Smart City Lab to z jedna z form wsparcia dla innowacyjnych rozwiązań realizowana w Tartu na rzecz całej Estonii. Klaster inteligentnych e-usług i m-usług. Stworzenie środowiska testowego opartego na 300 wolontariuszach. Zaangażowanie w proces mieszkańców miasta i okolic. Więcej: www.smartcitylab.eu 15.00 – 16.00 Wizyta w Regionalnej Agencji ds. Energii – spotkanie z Martin Kikas,

Dyrektorem Agencji.

Agencja została powołana w 2009 roku we współpracy z miastem w Tartu oraz Tartu Science Park w celu promowania zarządzania zrównoważona energią w regionie. Podstawowe obszary działalności to efektywność energetyczna, zrównoważony transport, odnawialne źródła energii. Więcej: www.trea.ee

Zdjęcie: Spotkanie z firmami w Parku Technologicznym w Tartu (mat. własne, fot. AWłodarczyk)

16.00 – 17.00 Prezentacja firm estońskich działających w obszarze projektowania i

wdrażania inteligentnych usług dla miasta Positium – spotkanie z Erki Salueer – system umożliwiający pozycjonowanie dla planowania miejskiego. Wykorzystanie danych od operatorów telefonii komórkowej jako źródła danych o lokalizacji i przepływie ludzi, ruchu samochodowego. Więcej: www.positium.ee Reach-u – firma oferuje usługi dla operatorów telekomunikacyjnych, miast e-administracji oraz na rynek konsumencki. Wśród produktów znajduje się Street-u – aplikacja web łącząca panoramiczne zdjęcia ulic z system metrycznym. Guide-u mobilna aplikacja dostarczająca aktualne informacje

13

mieszkańcom i turystom. CitizMap – aplikacja umożliwiająca miastom wizualizację informacji statycznych w formie map, grafik i tabel. Dostarcza także specjalistyczne systemy lokalizacji ludności. Regio – Smart City Solutions in Tartu www.regio.ee SEBE – Public transportation system www.sebe.ee Mobi Lab – Mobile services in Tartu www.lab.mobi Piątek, 3.10.2014 10.00 – 11.00 Podsumowanie wizyty studyjnej i opracowanie rekomendacji dla Krakowa i

Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego.

Podsumowanie i wnioski: Ze względu na planowane opracowanie strategii SMART_KOM dla KOM warto zastanowić się nad wykorzystaniem doświadczeń płynących z wdrożenia w Tallinie i Tartu m.in. następujących rozwiązań:

wdrożenie systemu cyfrowych dowodów osobistych i identyfikacji z wykorzystaniem telefonów komórkowych

powszechne użycie podpisów elektronicznych

cyfrowy obieg dokumentów

system komunikacji publicznej w Tallinie bezpłatna komunikacja miejska dla mieszkańców, pozwala na ograniczenie emisji spalin i zmniejszenie ruchy samochodowego

wdrożenie innowacyjnego opartego na wifi systemu energooszczędnego zarzadzania oświetleniem ulicznym,

otwarte dane – system udostępniania danych będących w posiadaniu administracji. Interakcje między agencjami rządowymi oraz między rządem a obywatelami, zostały całkowicie przekształcone w tzw. e-Estonię, pozwalając na praktycznie całkowitą eliminację biurokracji w efektywne i szybkie e-usługi. Szczególnie widoczne jest i warte przeniesienia na małopolski grunt silne wsparcie i determinacja władzy we wdrażaniu smart rozwiązań opartych na potrzebach społecznych. Ogólnokrajowy projekt e-Estonia umożliwia osobom rezydującym w tym państwie wykonywanie zdalnie m.in. następujących czynności: • Głosowanie w wyborach • Składanie zeznania podatkowego, • Podpisywanie umów, • Rejestrowanie działalności gospodarczej. Jednak w kontekście osób, które nie posiadają (szczególnie ze względów natury prawnej) dostępu do tej platformy, należy podkreślić brak równości w traktowaniu obywateli Unii Europejskiej. W perspektywie KOM należy stwierdzić konieczność przyjęcia odpowiedniej skali dla pilotażowych rozwiązań typu smart. Wiele rozwiązań możliwych jest do zastosowania dopiero po zmianie ogólnokrajowego prawa oraz podjęciu działań na szczeblu rządowym. Należy zauważyć, że wprowadzanie e-procedury to długotrwały proces (ok. 1,5 roku w Estonii). Warto jednak mieć na uwadze podejście estońskie do start-upów.

Przejazd do Tallina. Wylot do Krakowa.

Współpraca przy opracowaniu raportu: UMWM (Beata Bańdura, UMK (Katarzyna Wysocka, prof. Paweł

Węgrzyn).