Raport z badań Wybrane problemy społeczne w opinii...

Raport z badań

Wybrane problemy społeczne w opinii mieszkańców Chełma: problemy

alkoholizmu, narkomanii, uzależnienia od nikotyny, poczucie

bezpieczeństwa w mieście i w rodzinie

Autorzy raportu:

Dr Dorota Jegorow

Dr Ireneusz Niećko

Monika Cieślikowska

Chełm, listopad 2008

2

Spis treści

Spis treści .............................................................................................................................................. 2

Wstęp ...................................................................................................................................................... 4 1. Opinie ogólnej populacji mieszkańców Chełma wobec problemów społecznych............................. 5

1.1. Problem alkoholizmu i spożywania alkoholu .......................................................................... 5

Częstotliwość spożywania alkoholu ........................................................................................ 6

Rodzaj spożywanego alkoholu ................................................................................................. 8

Kryteria wyboru alkoholu ...................................................................................................... 10

Zakup alkoholu....................................................................................................................... 11

Spożywanie alkoholu ............................................................................................................. 12

Spożywanie alkoholu – miejsce ......................................................................................... 12

Spożywanie alkoholu – dom rodzinny ............................................................................... 14

Spożywanie alkoholu – towarzystwo ................................................................................. 15

Samoocena osób spożywających alkohol .............................................................................. 16

Utrata równowagi ............................................................................................................... 18

Zatrucie .............................................................................................................................. 19

Utrata przytomności ........................................................................................................... 19

Czyn karalny ...................................................................................................................... 20

Pomoc w zaprzestaniu spożywania alkoholu ..................................................................... 21

Czy spożywanie alkoholu jest złe? ........................................................................................ 21

Przyczyny spożywania alkoholu ............................................................................................ 23

Edukacja ................................................................................................................................. 23 1.2. Problem uzależnienia od nikotyny i palenia tytoniu .............................................................. 25

Częstotliwość palenia tytoniu ................................................................................................ 27

Kryteria wyboru rodzajów papierosów .................................................................................. 28

„Ja palę/Oni palą” .................................................................................................................. 29

Edukacja ................................................................................................................................. 29

Czy palenie tytoniu jest złe? .................................................................................................. 29

1.3. Problem narkomanii i zażywania narkotyków ....................................................................... 30 1.4. Problem przemocy w mieście i w rodzinie ............................................................................ 36

1.5. Opinie o działaniach podejmowanych przez instytucje i organizacje w zakresie

rozwiązywania problemów społecznych ............................................................................... 39

Problematyka spożywania alkoholu i alkoholizmu................................................................ 39

Problematyka zażywania narkotyków i narkomanii .............................................................. 40

Problematyka palenia tytoniu i uzależnienia od nikotyny ..................................................... 40

Problematyka przemocy w mieście i w rodzinie.................................................................... 40 2. Opinie i doświadczenia uczniów ............................................................................................ 42

2.1. Problem alkoholizmu i spożywania alkoholu ........................................................................ 42 2.2. Problem uzależnienia od nikotyny i palenia tytoniu .............................................................. 54 2.3. Problem narkomanii i zażywania narkotyków ....................................................................... 58 2.4. Problem przemocy w mieście i w rodzinie ............................................................................ 64 2.5. Opinie o działaniach podejmowanych przez instytucje i organizacje w zakresie





Problematyka przemocy w mieście i w rodzinie.................................................................... 71 3. Opinie i doświadczenia studentów ......................................................................................... 72

3.1. Problem alkoholizmu i spożywania alkoholu ........................................................................ 72 3.2. Problem palenia tytoniu i uzależnienia od nikotyny .............................................................. 82

3.3. Problem narkomanii i zażywania środków odurzających ...................................................... 86

3

3.4. Problem przemocy w mieście i w rodzinie ............................................................................ 91 3.5. Opinie o działaniach podejmowanych przez instytucje i organizacje w zakresie





Problematyka przemocy w mieście i w rodzinie.................................................................... 96 Zakończenie ......................................................................................................................................... 98 Aneks (CD) ........................................................................................................................................ 100

4

Wstęp

W październiku i listopadzie 2008r. zespół badawczy, w skład którego weszli dr Dorota Jegorow, dr Ireneusz

Niećko, mgr Damian Meisnerowicz, Monika Cieślikowska oraz Elżbieta Celińska, przeprowadził badania ankietowe na

zlecenie Urzędu Miasta Chełm. Problematyka badania, zgodnie z warunkami zamówienia, dotyczyła wybranych

problemów społecznych1. Zakres badania obejmował następujące problemy społeczne: alkoholizm i spożywanie

alkoholu, narkomania, palenie tytoniu i uzależnienie z tym związane oraz problem przemocy. Pytania badawcze

wskazane przez Zamawiającego skupiały się na pomiarze opinii i zachowań społecznych odnoszących się do niniejszej

problematyki.

Zgodnie z wymogami Zleceniodawcy, badaniu poddano trzy populacje:

populacja dorosłych mieszkańców Chełma (w wieku 18 lat i więcej);

populacja studentów;

populacja uczniów chełmskich szkół.

Spośród powyższych populacji dobrano następujące próby:

próba dorosłych mieszkańców Chełma 400 osób;

próby:

uczniowie szkół podstawowych 200 osób;

uczniowie szkół gimnazjalnych 200 osób;

uczniowie szkół ponad-gimnazjalnych 200 osób;

próba składająca się ze studentów 200 osób.

W sumie w badaniach wzięło udział 1200 respondentów. Zastosowano dwie metody realizacji badań.

W przypadku uczniów i studentów zastosowano ankiety audytoryjne. Uczniowie wypełniali kwestionariusze w klasach

szkolnych. Natomiast w przypadku generalnej populacji mieszkańców miasta zastosowano ankietę do samodzielnego

wypełnienia. Ankieterzy rozdali wybranym respondentom ankiety, po czym odebrali wypełnione.

Zespół badawczy opracował trzy wersje ankiety z przeznaczeniem dla trzech kategorii respondentów

(załączniki 1-3 aneksu). Pytania zawarte w kwestionariuszach ankiet opracowane zostały zgodnie ze szczegółowymi

wymogami Zleceniodawcy. Badania rozpoczęto w drugiej połowie października, po zatwierdzeniu kwestionariuszy

badawczych przez Zleceniodawcę.

Ograniczenia badania

Autorzy raportu zdają sobie sprawę z faktu, że problematyka badania należy do trudnych i drażliwych.

Szczególnie negatywnie odbierane przez respondentów mogły być pytania dotyczące autodeklaracji w przypadku

spożywania alkoholu, a tym bardziej zażywania narkotyków. Zapewnienie o anonimowości ankiety mogło nie odnieść

pożądanego skutku. Z tym wiąże się zapewne trudny do oszacowania błąd wyników. Do pytań trudnych i szczególnie

drażliwych z punktu widzenia respondentów należą również pytania dotyczące przemocy w mieście i w rodzinie.

W tym drugim przypadku tylko pojedynczy respondenci udzielali odpowiedzi. Na powyższe aspekty zespół badawczy

nie miał wpływu. Realizacja badań napotykała się niejednokrotnie na wyraźny opór społeczny. Często zdarzało się, iż

respondenci odmawiali wypełnienia ankiety, bądź wypełniali je w sposób nierzetelny. Niezależnie od ilościowo-

jakościowej analizy badań zawartej w raporcie, być może subiektywne, odczucie członków zespołu badawczego jest

jednoznaczne: „świadomość społeczna mieszkańców miasta Chełm w zakresie uzależnień i przemocy jest niska”.

Zjawisko spożywania alkoholu, choć w pewnej mierze również i innych używek charakteryzuje się

sezonowością, w związku z powyższym otrzymane w niniejszym badaniu wyniki – w odniesieniu do części pytań

zawartych w kwestionariuszach ankiet wskazałyby nieco odmienną niż zawarta w raporcie skalę problemów

społecznych dotykających mieszkańców miasta Chełm.

1 Specyfikacja istotnych warunków zamówienia stwierdza: „Przedmiotem zamówienia jest świadczenie usługi badania

– sondażu opinii publicznej pozwalającej ocenić aktualny rozmiar alkoholizmu, rodzaje problemów i potrzeb

lecznictwa lub rehabilitacji”.

5

1. Opinie ogólnej populacji mieszkańców Chełma wobec problemów społecznych

1.1. Problem alkoholizmu i spożywania alkoholu

Spożywanie alkoholu jest zjawiskiem powszechnym, ale nie można go utożsamiać z alkoholizmem.

Alkoholizm jest stanem uzależnienia, w którym osoby nie radzą sobie z kontrolą spożywania alkoholu. Z badań wynika,

że 81% mieszkańców miasta Chełm pije alkohol. Mężczyźni częściej niż kobiety sięgają po alkohol – odpowiednio

86% i 75%. Zauważa się tendencję, że osoby młodsze częściej sięgają po alkohol niż starsi - 83% w wieku 18 – 25 lat,

80% osób w wieku 26 – 50 lat i 70% osób w wieku powyżej 50 lat spożywa alkohol.

We wszystkich pięciu analizowanych sektorach miasta obserwuje się dużą częstotliwość spożywania alkoholu

– powyżej 80% mieszkańców deklaruje jego spożywanie. Tylko w sektorze trzecim obejmującym osiedla Górna i

Dolna Dyrekcja, Cementowni i Działki obserwuje się nieco rzadszą jego konsumpcję – na poziomie 73%.

Tabela 1.

Źródło: opracowanie własne.

Wyniki badań wskazały, iż nie ma różnic w częstotliwości spożywania alkoholu między osobami

korzystającymi z pomocy społecznej (82%), a osobami, którzy nie korzystają z niej (81%).

Tabela 2.

Czy w okresie ostatnich 3 lat był/a Pan/i klientem pomocy

społecznej?

tak nie

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Czy pije Pan/i

alkohol?

tak 18 81,8 273 80,5

nie 4 18,2 66 19,5

Ogółem 22 100,0 339 100,0


Wypowiedzi respondentów dotyczące spożywania alkoholu, a dotyczące znajomych nakreślały nieco inną –

obszerniejszą skalę analizowanego zjawiska. Prawie połowa ankietowanych (ponad 49%) twierdzi, że większość ich

znajomych spożywa alkohol, prawie 22% - że około połowa, a tylko niewiele ponad 15% - że nieliczni lub 3% - że nikt

z ich znajomych nie spożywa alkoholu.

Wykres 1. Jak wielu znajomych Pan/i spożywa alkohol?

większość

około połowa

nieliczni

trudno powiedzieć

nikt

50403020100

% wskazań

11,0

…

15,3

21,8

49,4


Proporcja wskazań badanych mieszkańców miasta Chełm, a dotycząca skali spożycia alkoholu w kręgu

znajomych wskazała na wyraźną przewagę wskazań w sektorze 2, co należy wiązać m.in. oceną dotyczącą postrzegania

zjawiska spożywania alkoholu (zostało to opisane w dalszej części raportu), która w sektorze 2 okazała być się dość

liberalna.

Na jakiej ulicy/osiedlu - w jakim sektorze?

sektor 1 sektor 2 sektor 3 sektor 4 sektor 5

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Czy pije

Pan/i

alkohol?

tak 91 80,5 29 85,3 48 73,8 65 86,7 10 100,0

nie 22 19,5 5 14,7 17 26,2 10 13,3 0 ,0

Ogółem 113 100,0 34 100,0 65 100,0 75 100,0 10 100,0

6

Tabela 3.

Na jakiej ulicy/osiedlu - w jakim sektorze? Ogółem


Jak wielu Pana/i

znajomych spożywa

alkohol?

większość 43,2% 62,9% 45,1% 56,3% 80,0% 50,5%

około połowa 33,1% 20,0% 23,9% 12,6% 23,1%

nieliczni 16,1% 14,3% 15,5% 14,9% 10,0% 15,3%

nikt 2,5% 2,3% 1,6%

trudno powiedzieć 5,1% 2,9% 15,5% 13,8% 10,0% 9,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Analiza otoczenia (środowiska) mieszkańców miasta Chełm – klientów pomocy społecznej wskazała, iż to

właśnie w ich bliskim otoczeniu znajduje się wyraźnie większe grono osób spożywających alkohol w porównaniu z

pozostałymi mieszkańcami miasta Chełm nie będącymi klientami pomocy społecznej.

Tabela 4.

Czy w okresie ostatnich 3

lat był/a Pan/i klientem

pomocy społecznej? Ogółem

tak nie

Jak wielu Pana/i

znajomych spożywa

alkohol?

większość 56,0% 48,5% 49,0%

około połowa 28,0% 21,6% 22,0%

nieliczni 12,0% 16,1% 15,8%

nikt 4,0% 2,5% 2,6%

trudno powiedzieć 11,4% 10,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Mieszkańcom miasta Chełm zdecydowanie łatwiej jest mówić o problemach związanych ze spożywaniem

alkoholu w kręgu swoich znajomych, niż odnosić te problemy do swojej osoby. Jedynie 15% ankietowanych osób

wskazało, iż spośród swoich znajomych tylko nieliczni spożywają alkohol. Ponad 26% ankietowanych osób dostrzega

w swoim środowisko zagrożenie związane z uzależnieniem od alkoholu.

Wykres 2. Czy dostrzega Pan/i wśród swoich bliskich i znajomych zagrożenie uzależnieniem od alkoholu?

raczej nie

nie

tak

razcej tak

403020100

% wskazań

34,1

39,4

13,1

13,4


Częstotliwość spożywania alkoholu

O skali problemu decyduje m.in. częstotliwość spożywania alkoholu. Większość pijących respondentów

spożywa alkohol nie częściej niż 5 razy w tygodniu (58%). Pozostałe osoby pijące konsumują alkohol częściej. Istnieje

dość znaczna grupa osób, które alkohol spożywają co dwa dni i częściej – 23%, natomiast 6% miłośników alkoholu

spożywa alkohol codziennie. Taka częstotliwości spożywania alkoholu może wskazywać na uzależnienie. Zauważalne

jest, że kobiety spożywają alkohol ze znacznie mniejszą częstotliwością niż mężczyźni, np. codziennie pije alkohol 1%

kobiet i aż 11% mężczyzn. Największą częstotliwością spożywania alkoholu w stosunku do innych kategorii

wiekowych wykazują się jego miłośnicy w wieku 26 - 50 lat – 11% z nich spożywa alkohol codziennie (0% osób

w wieku powyżej 50 lat i 2% osób 18 – 25 lat spożywa alkohol codziennie).

Wśród respondentów wskazujących, iż co najmniej raz w okresie ostatnich 30 dni spożywało alkohol średni

wynik wskazań w grupie mężczyzn ukształtował się na poziomie ponad dwukrotnie wyższym od wskazań kobiet przy

jednocześnie mniejszym poziomie dyspersji. Oznacza to, iż przy wyraźnie znacznym poziomie spożycie alkoholu

w badanej populacji mężczyzn zróżnicowanie w częstości sięgania po alkohol są większe w grupie kobiet.

7

Tabela 5.

Płeć

Średnia częstotliwość

sięgania po alkohol w

okresie 30 ostatnich dni

Odchylenie

standardowe

(…)

Ogółem 8,48 8,50

Męska 11,59 9,64

Żeńska 5,41 5,66


Tendencje w spożyciu alkoholu warunkowane płacą respondentów przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 3. Częstotliwość sięgania po alkohol w ogólnej populacji mieszkańców miasta Chełm.

30

26

20

15

13

11

9

7

5

3

1

50403020100

Liczba wskazań

W c

iągu

ost

atni

ch 3

0 dn

i się

gałe

m/a

m ..

. raz

y po

alk

ohol


Wykres 4. Częstotliwość sięgania po alkohol w ogólnej populacji kobiet – mieszkańców miasta Chełm.

29

15

12

10

7

5

3

1

W c

iągu

ost

atni

ch 3

0 dn

i si

ęgał

em/a

m ..

. raz

y po

alk

ohol

3020100

Liczeba wskazań


Biorąc pod uwagę wiek respondentów, jako kolejną istotną determinantę spożywania alkoholu analiza

w oparciu o wybrane statystyki opisowe wskazuje, iż wśród osób najczęściej sięgających po alkohol znajdują się osoby

w wieku 26-50 lat. Wewnętrzne zróżnicowanie poszczególnych kategorii wiekowych pod względem częstotliwości

spożywania alkoholu jest w każdym przypadku bardzo wyraźne, porównując jednak kategorie wiekowe między sobą

zróżnicowanie jest niewielkie.

Tabela 6.

Wiek (w latach)


sięgania po alkohol w

okresie 30 ostatnich dni

Odchylenie

standardowe

(…)

Ogółem 8,48 8,50

18-25 8,01 7,33

26-50 10,43 9,93

powyżej 50 4,87 4,21


8

Biorąc z kolei pod uwagę wykształcenie badanych osób okazuje się, iż wśród osób najczęściej sięgających po

alkohol w ciągu ostatnich 30 dni znalazły się osoby z najniższym wykształceniem.

Tabela 7.

Wykształcenie


sięgania po alkohol

w okresie 30 ostatnich dni

Odchylenie

standardowe

(…)

Ogółem 8,48 8,50

Podstawowe i niepełne

podstawowe 28,33 11,25

Gimnazjalne 15,50 8,78

Zawodowe 14,68 9,23

Średnie 7,07 6,73

Niepełne wyższe 5,93 5,67

Wyższe 6,51 7,65


Grupując respondentów na dwie kategorie, z których wyznacznikiem podziału jest fakt korzystania z pomocy

społecznej w okresie minionych 3 lat okazuje się, iż średnia częstotliwość sięgania po alkohol w grupie osób

deklarujących korzystanie z pomocy społecznej jest znacznie wyższa od średniego wyniku wyznaczonego dla całej

badanej populacji. Otrzymane statystyki opisowe wskazują, iż osoby te sięgają po alkohol średnio co drugi dzień.

Tabela 8.



pomocy społecznej?

Średnia częstotliwość sięgania

po alkohol w okresie 30

ostatnich dni

Odchylenie

standardowe (…) N

tak 14,70 13,993 20

nie 8,09 7,760 262

Ogółem 8,56 8,489 282


Tabela 9.

Na jakiej ulicy/osiedlu -

w jakim sektorze?

Średnia częstotliwość sięgania

po alkohol w okresie 30

ostatnich dni

Odchylenie

standardowe (…) N

sektor 1 11,07 7,796 90

sektor 2 8,23 10,166 30

sektor 3 5,38 7,130 45

sektor 4 5,25 5,510 60

sektor 5 10,40 11,843 10

Ogółem 8,10 8,103 235


Rodzaj spożywanego alkoholu

Zdecydowana większość respondentów, którzy deklarują spożywanie alkoholu, wybiera piwo jako alkohol

spożywany przez nich najczęściej – 61%. Na drugim miejscu znajduje się wino (16%), a dopiero na trzecim miejscu

pod względem częstotliwości spożywania znajduje się wódka (11%). Wynika to ze zmiany w strukturze spożycia

alkoholi, która dokonała się w przeciągu ostatnich lat. Pozostałe alkohole są rzadko wymieniane jako najczęściej

spożywane: 1% likiery, 7% - drinki, 3% - bimber.

Biorąc pod uwagę preferencje związane z wyborem poszczególnych rodzajów alkoholi okazuje się, że wybory

w tym względzie dokonywane przez kobiety i mężczyzn są zasadniczo odmienne. O ile w kategorii dominującej

w przypadku obu płci – piwo otrzymane wyniki można uzna za porównywalne, o tyle w przypadku wyboru pozostałych

rodzajów alkoholi widać zasadniczą różnicę. Wskazania mężczyzn skupiają się wokół alkoholi wysokoprocentowych –

wódka (17%M, 7%K) na rzecz wina wskazywanego przez znaczny odsetek kobiet (7%M, 21K) (zależność istotna

statystycznie (2=21,200, αSPSS=0,002).

9

Wykres 5. Najczęściej spożywany rodzaj alkoholu przez mężczyzn – mieszkańców miasta Chełm.

piwo

wódka

drink

wino

bimber

inny

6040200

% wskazań

…

…

8,2

17,0

6,8

63,3


Wykres 6. Najczęściej spożywany rodzaj alkoholu przez kobiety – mieszkanki miasta Chełm.

piwo

wino

wódka

drink

bimber

likier, nalewka

inny

6040200

% wskazań

…

…

6,2

…

6,9

20,6

60,6


Tabela 10.

Płeć

Ogółem męska żeńska

Jakie rodzaje

alkoholu spożywa

Pan/i najczęściej?

piwo 63,3% 60,6% 61,9%

wino 6,8% 20,6% 14,0%

wódka 17,0% 6,9% 11,7%

likier, nalewka 1,9% 1,0%

drink 8,2% 6,3% 7,2%

bimber 3,4% 1,9% 2,6%

inny 1,4% 1,9% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 11.

Wiek

Ogółem 18-25 lat 26-50 lat powyżej 50 lat

Jakie rodzaje

alkoholu spożywa


piwo 80,2% 50,4% 34,3% 60,7%

wino 9,1% 19,4% 14,3% 14,6%

wódka 5,8% 14,4% 25,7% 12,2%

likier, nalewka 1,7% ,7% 1,0%

drink 1,7% 11,5% 11,4% 7,5%

bimber 1,4% 14,3% 2,4%

inny 1,7% 2,2% 1,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


10

Tabela 12.

Wykształcenie

Ogółem

podstawowe

i niepełne

podstawowe

gimnazjalne zawodowe średnie niepełne

wyższe wyższe

Jakie

rodzaje

alkoholu

spożywa

Pan/i

najczęściej?

piwo 33,3% 90,9% 47,8% 61,5% 77,4% 53,0% 62,0%

wino 33,3% 17,4% 15,4% 9,5% 18,1% 14,6%

wódka 30,4% 10,3% 7,1% 8,4% 11,4%

likier, nalewka 2,4% 1,2% 1,0%

drink 10,3% 2,4% 13,3% 6,8%

bimber 9,1% 4,3% 2,6% 3,6% 2,6%

inny 33,3% 1,2% 2,4% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 13.

Czy w okresie ostatnich

3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy

społecznej? Ogółem

tak nie

Jakie rodzaje

alkoholu spożywa


piwo 47,6% 62,2% 61,2%

wino 9,5% 15,0% 14,7%

wódka 4,8% 12,2% 11,7%

likier, nalewka 9,5% ,3% 1,0%

drink 4,8% 7,3% 7,2%

bimber 14,3% 1,7% 2,6%

inny 9,5% 1,0% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 14.



Jakie rodzaje

alkoholu spożywa


piwo 79,3% 56,7% 51,9% 62,2% 20,0% 63,8%

wino 3,3% 20,0% 35,2% 21,6% 10,0% 17,3%

wódka 10,9% 20,0% 9,3% 8,1% 50,0% 12,3%

likier, nalewka 1,1% 2,7% 1,2%

drink 5,4% 1,4% 2,3%

bimber 3,3% 3,7% 1,4% 20,0% 2,3%

inny 2,7% ,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Kryteria wyboru alkoholu

O wyborze danego rodzaju alkoholu – zdaniem ankietowanych Chełmian – decyduje przede wszystkim smak

alkoholu (ponad 45%) i jego jakość (prawie 18%). Znaczna część respondentów kieruje się ceną trunków (ponad 22%).

Pozostałe czynniki wyboru alkoholu były rzadko wymieniane: moc alkoholu – 8%, dostępność – 5% oraz moda – 4%.

Wyniki te pokazują, że znaczny odsetek mieszkańców miasta Chełm świadomie wybiera odpowiedni dla siebie trunek,

doszukując się w nim głównie walorów smakowych. Determinantą wyborów co piątego Chełmianina jest cena

nabywanego alkoholu.

11

Wykres 7. Preferencje w zakresie nabywanego/spożywanego alkoholu

smak

cena

jakość

moc

dostępność

moda

inne walory

50403020100

% wskazań

…

17,6

45,2

7,8

4,3

5,0

22,4


Biorąc jednak pod uwagę płeć badanych respondentów preferencje związane z przesłankami decydującymi

o rodzaju nabywanego alkoholu okazują być się wyraźnie zróżnicowane.

Wykres 8. Preferencje w zakresie nabywanego/spożywanego alkoholu, a płeć

żeńska

męska

Płeć

50403020100

% wskazań

0

1

18

17

50

40

2

14

6

3

3

6

18

27

inne walory

jakość

smak

moc

moda

dostępność

cena


O ile płeć okazała się być istotną determinantą wyborów związanych z nabywanym alkoholem, o tyle wiek nie

odgrywa w tym przypadku zasadniczego znaczenia.

Wykres 9. Preferencje w zakresie nabywanego/spożywanego alkoholu, a płeć

18-25 lat

26-50 lat

powyżej 50 lat

wiek

50403020100

% wskazań

0

0

1

18

18

15

37

46

45

8

7

8

2

0

10

8

5

3

16

24

25

inne walory

jakość

smak

moc

moda

dostępność

cena


Zakup alkoholu

Chełmianie najczęściej kupują alkohol w sklepach (53%) albo w lokalach gastronomicznych (prawie 25%).

Jednak istnieje pewna grupa mieszkańców, którzy zaopatrują się w alkohol z innych źródeł, kupują od znajomych (6%)

lub na rynku (prawie 6%). Biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowanie społeczno-gospodarcze można zaryzykować

stwierdzenia, iż alkohol ten może pochodzić z „prywatnego importu zza wschodniej granicy”. Sytuacja ma swoje

podłoże przede wszystkim w uwarunkowaniach finansowych. Często jednak konsekwencje związane ze spożywaniem

alkoholu z „nieznanego źródła” ma swoje bezpośrednie przełożenie w stanie zdrowia osób spożywających ten alkohol.

Niejednokrotnie sytuacje te mają bezpośredni związek z konsumpcją skażonego alkoholu znacznie przyśpieszającego

12

psychiczne i fizyczne wyniszczanie organizmów, jak również szybką śmierć. Prawie 3% mieszkańców miasta Chełm

produkuje alkohol we własnym zakresie.

Wykres 10. Gdzie mieszkańcy Chełma kupują alkohol?

w sklepie

w lokalach gastronomicznych

u znajomych

"na rynku"

sam produkuję alkohol

nie kupuję

inna odpowiedź

6050403020100

% wskazań

…

…

…

5,8

24,8

6,0

53,0


Spożywanie alkoholu

Spożywanie alkoholu – miejsce

Połowa mieszkańców miasta Chełm poproszona o wskazanie miejsca w którym najczęściej spożywa alkohol

wskazała odpowiedź „bar” (50%). Na drugim miejscu uplasowało się wskazanie „dom” (40%). Naturalnie, spożywają

oni alkohol również okazjonalnie, np. na przyjęciach, jednak nie są to częste okazje.

Wykres 11. Gdzie mieszkańcy miasta Chełm najczęściej spożywają alkohol?

w barze

w domu

u znajomych

na imprezach/dancingach

w innym miejscu

podczas uroczystości rodzinnych

6050403020100

% wskazań

1

6

50

3

0

40


Miejsce w którym mieszkańcy miasta Chełm najczęściej spożywają alkohol okazała być się istotnie zależna od

płci ankietowanych osób (2=14,315, αSPSS=0,014). Wśród mężczyzn dominowały wskazania, iż dość często spożywają

oni alkohol poza domem.

Tabela 15.

Płeć


W jakim

miejscu

najczęściej

spożywa Pan/i

alkohol?

w domu 34,5% 42,7% 38,7%

podczas uroczystości

rodzinnych ,6% ,3%

na imprezach/dancingach 4,8% 2,3%

w barze 51,0% 52,2% 51,7%

u znajomych 7,6% 4,5% 6,0%

w innym miejscu 2,1% 1,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Wraz z wiekiem zmieniają się zwyczaje konsumpcji. Młodsi ankietowany (18 – 25 lat) rzadziej spożywają

alkohol w domu (prawie 28%) niż starsi, natomiast częściej robią to w lokalach (60%).

13

Tabela 16.

Wiek


W jakim

miejscu

najczęściej

spożywa Pan/i

alkohol?

w domu 27,8% 42,4% 50,0% 37,5%


rodzinnych ,7% ,3%

na imprezach/dancingach 1,7% 3,6% 2,4%

w barze 60,0% 47,5% 47,1% 52,4%

u znajomych 9,6% 4,3% 2,9% 6,3%

w innym miejscu ,9% 1,4% 1,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Miejsca w których spożywany jest alkohol jest również istotnie zależne od poziomu wykształcenia

mieszkańców miasta Chełm (2=126,694, αSPSS=0,000). Im wyższe wykształcenie ankietowanych osób, tym istotnie

wzrasta odsetek osób deklarujących, iż najczęstszym miejscem w którym spożywany jest alkohol to dom.

Tabela 17.

Wykształcenie

Ogółem podstawowe i

niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

W jakim

miejscu

najczęściej

spożywa Pan/i

alkohol?

w domu 16,7% 18,2% 38,1% 36,7% 40,7% 44,0% 38,9%


rodzinnych 1,2% ,3%

na

imprezach/dancingach 66,7% 18,2% 1,3% 1,2% 2,6%

w barze 16,7% 63,6% 45,2% 53,2% 54,3% 50,0% 51,2%

u znajomych 14,3% 6,3% 4,9% 3,6% 5,9%

w innym miejscu 2,4% 2,5% 1,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 18.




tak nie

W jakim miejscu

najczęściej

spożywa Pan/i

alkohol?

w domu 36,8% 39,2% 39,1%


rodzinnych 5,3% ,3%


w barze 36,8% 52,3% 51,3%

u znajomych 6,4% 6,0%


Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 19.



W jakim

miejscu

najczęściej

spożywa Pan/i

alkohol?

w domu 25,8% 42,9% 51,0% 50,0% 80,0% 41,7%


rodzinnych 2,0% ,4%


w barze 64,5% 46,4% 38,8% 45,8% 20,0% 50,4%

u znajomych 8,6% 3,6% 8,2% 1,4% 5,6%

w innym miejscu 2,8% ,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


14

Spożywanie alkoholu – dom rodzinny

Niezależnie od tego alkohol jest spożywany również w domach respondentów. Jednak większość twierdzi, że

jest to rzadki zwyczaj (67%). 12% deklaruje częste spożywanie alkoholu w domu. Natomiast w co piątym domu

alkohol nie jest spożywany.

Wykres 12. Częstotliwość spożywania alkoholu w domach mieszkańców miasta Chełm

tak, rzadko

nie, nigdy

tak, często

nie wiem

6040200

% wskazań

…

19,9

67,4

12,2


Tabela 20.

Płeć


Czy w Pana/i

domu pije się

alkohol?

tak, często 16,6% 9,0% 12,5%

tak, rzadko 61,1% 71,1% 66,5%

nie, nigdy 22,3% 18,9% 20,5%

nie wiem 1,0% ,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Pomimo, iż w grupie ankietowanych osób przedstawiciele najstarszej grupy wiekowej w pytaniu dotyczącym

miejsca spożywania alkoholu najczęściej wskazywali dom, o tyle w przypadku deklaracji spożywania alkoholu we

własnym domu, to właśnie co trzeci przedstawiciel tej grupy wiekowej stwierdził, iż w jego domu nigdy nie jest

spożywany alkohol.

Tabela 21.

Wiek Ogółem

18-25 lat 26-50 lat powyżej 50 lat

Czy w Pana/i

domu pije się

alkohol?

tak, często 11,4% 16,7% 3,8% 12,7%

tak, rzadko 70,0% 63,1% 62,3% 65,7%

nie, nigdy 17,1% 20,2% 34,0% 21,1%

nie wiem 1,4% ,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 22.

Wykształcenie

Ogółem

podstawowe i

niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Czy w Pana/i

domu pije się

alkohol?

tak, często 40,0% 33,3% 28,6% 7,8% 2,2% 11,4% 12,2%

tak, rzadko 20,0% 66,7% 57,1% 67,0% 83,7% 62,9% 67,2%

nie, nigdy 40,0% 14,3% 24,3% 13,0% 25,7% 20,1%

nie wiem 1,0% 1,1% ,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


15

Tabela 23.

Czy w okresie ostatnich 3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy społecznej? Ogółem

tak nie

Czy w Pana/i

domu pije się

alkohol?

tak, często 33,3% 11,0% 12,5%

tak, rzadko 45,8% 68,3% 66,8%

nie, nigdy 20,8% 20,1% 20,2%

nie wiem ,6% ,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 24.



Czy w Pana/i

domu pije się

alkohol?

tak, często 15,7% 5,9% 7,2% 11,1% 30,0% 12,0%

tak, rzadko 67,8% 85,3% 75,4% 79,0% 70,0% 74,4%

nie, nigdy 16,5% 8,8% 15,9% 9,9% 13,3%

nie wiem 1,4% ,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Spożywanie alkoholu – towarzystwo

Alkohol najczęściej spożywa się w kręgu znajomych (86%). Rzadko ankietowani wymieniali inne

towarzystwo. W kręgu rodzinnym alkohol pije 9% chełmian. 4% osób spożywa alkohol samotnie. Te zwyczaje

spożywania alkoholu niezależnie od wykształcenia i wieku respondentów są podobne.

Wykres 13. Z kim mieszkańcy miasta Chełm najczęściej spożywają alkohol?

z kolegami/koleżankami

z członkami rodziny

sam/a

w innym towarzystwie

100806040200

% wskazań

2

86

9

4


Tabela 25.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Z kim najczęściej

pije Pan/i alkohol?

sam/a 4,9% 2,5% 3,7%

z członkami rodziny 5,6% 11,5% 8,6%

z kolegami/koleżankami 88,2% 84,1% 86,0%

w innym towarzystwie 1,4% 1,9% 1,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 26.

Wiek


Z kim najczęściej

pije Pan/i alkohol?

sam/a 1,7% 4,4% 5,6% 3,5%

z członkami rodziny 5,2% 8,8% 8,3% 7,3%

z kolegami/koleżankami 89,7% 86,8% 86,1% 87,8%

w innym towarzystwie 3,4% 1,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


16

Tabela 27.

Wykształcenie

Ogółem

podstawowe

i niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Z kim

najczęściej

pije Pan/i

alkohol?

sam/a 9,1% 8,5% 3,9% 1,2% 2,5% 3,6%

z członkami rodziny 9,1% 8,5% 5,2% 9,9% 11,1% 8,6%

z

kolegami/koleżankami 100,0% 72,7% 83,0% 89,6% 85,2% 86,4% 86,1%

w innym towarzystwie 9,1% 1,3% 3,7% 1,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 28.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Z kim najczęściej

pije Pan/i alkohol?

sam/a 3,9% 3,7%

z członkami rodziny 19,0% 7,9% 8,6%

z kolegami/koleżankami 81,0% 86,4% 86,0%

w innym towarzystwie 1,8% 1,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 29.



Z kim najczęściej

pije Pan/i alkohol?

sam/a 6,6% 7,4% 2,0% 1,4% 4,0%

z członkami rodziny 5,5% 11,1% 15,7% 12,7% 10,0%

z kolegami/koleżankami 87,9% 81,5% 82,4% 83,1% 100,0% 85,2%

w innym towarzystwie 2,8% ,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Samoocena osób spożywających alkohol

Interesująca jest samoocena osób spożywających alkohol, dotycząca tego, czy są w stanie kontrolować jego

konsumpcję. Okazuje się, że zdecydowana większość ankietowanych jest zdania, że nie nadużywa alkoholu (prawie

90%). Jednak istnieje pokaźna kategoria osób uważających, że nadużywają alkoholu (ponad 10%). Większość z nich

stanowią mężczyźni (prawie 19%). Niewiele ponad 3% kobiet uważa, że pije zbyt dużo (2=24,584, αSPSS=0,000).

Biorąc za kryterium wiek ankietowanych – najmniejszy odsetek osób wskazujących na nadużywanie alkoholu wystąpił

u osób należących do najstarszej grupy wiekowej. Również w przypadku wykształcenia, a wskazań związanych

z nadużywaniem alkoholu widać wyraźną zależność (2=74,721, αSPSS=0,000). Odsetek osób wskazujących na

uzależnienie alkoholowe zmniejszał się wraz ze wzrostem wykształcenia ankietowanych osób.

Analizując to zagadnienie w różnych sektorach miasta Chełm okazuje się, że mieszkańcy sektora pierwszego

(15%), czyli głównie osiedli Zachód i Gwarek oraz osiedla Rejowiecka i sektora piątego (30%) obejmującego osiedla

Kościuszki i Słoneczne częściej niż mieszkańcy innych sektorów sądzą, że nadużywają alkoholu. Jednak ze względu, iż

liczba respondentów z poszczególnych sektorów nie jest odpowiednio duża – wyniki nie są dostatecznie

reprezentatywne.

Widoczna jest też różnica w zachowaniach klientów pomocy społecznej, którzy częściej niż pozostali

mieszkańcy twierdzą, że piją zbyt dużo alkoholu. Tak twierdzi prawie 6 spośród 19 klientów pomocy społecznej, którzy

odpowiedzieli na to pytanie (stanowi to 36%) i 9% pozostałych respondentów. (Należy jednak zaznaczyć, że liczba

klientów pomocy społecznej w próbie jest mała, zatem wyniki tej frakcji w próbie nie można traktować jako

reprezentatywne).

17

Wykres 14. Czy mieszkańcy miasta Chełm nadużywają alkoholu - samoocena

nie

raczej nie

raczej tak

tak

6040200

% wskazań

63,8

25,5

8,6

2,1


Tabela 30.

Płeć


Czy uważa się

pan/i za osobę

nadużywającą

alkoholu?

tak 3,3% ,6% 1,9%

raczej tak 15,3% 2,5% 8,7%

raczej nie 29,3% 23,5% 26,3%

nie 52,0% 73,5% 63,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 31.

Wiek


Czy uważa się

pan/i za osobę

nadużywającą

alkoholu?

tak ,8% 3,6% 2,0%

raczej tak 9,9% 10,0% 5,4% 9,4%

raczej nie 30,6% 27,1% 8,1% 26,2%

nie 58,7% 59,3% 86,5% 62,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 32.

Wykształcenie

Ogółem

podstawowe i

niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Czy uważa się

pan/i za osobę

nadużywającą

alkoholu?

tak 33,3% 8,3% 4,2% 1,3% 1,2% 2,2%

raczej tak 25,0% 25,0% 6,3% 4,8% 3,5% 8,6%

raczej nie 50,0% 33,3% 37,5% 20,3% 27,4% 21,2% 26,1%

nie 16,7% 33,3% 33,3% 72,2% 66,7% 75,3% 63,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 33.




tak nie

Czy uważa się

pan/i za osobę

nadużywającą

alkoholu?

tak 9,5% 1,7% 2,2%

raczej tak 19,0% 7,5% 8,3%

raczej nie 14,3% 27,1% 26,2%

nie 57,1% 63,7% 63,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


18

Tabela 34.



Czy uważa się

pan/i za osobę

nadużywającą

alkoholu?

tak 1,0% 3,2% ,7%

raczej tak 13,5% 3,2% 5,5% 2,7% 30,0% 8,2%

raczej nie 36,5% 38,7% 16,4% 21,3% 10,0% 27,3%

nie 49,0% 54,8% 78,2% 76,0% 60,0% 63,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Wyznacznikiem skali omawianego problemu jest również styl spożywania alkoholu. Z wielu badań

porównawczych wynika, że Polacy należą do tych nacji, gdzie istnieje zwyczaj intensywnej konsumpcji alkoholu, czyli,

że jednorazowo są oni w stanie wypijać duże ilości alkoholu. Wynikiem tego są różne skutki uboczne pojawiające się

po spożyciu napojów „wyskokowych”. Większość chełmian doświadczyło ich w swoim życiu: ponad 55% pod

wpływem alkoholu straciło równowagę, również ponad 55% zatruło się, ponad 30% upiło się do nieprzytomności oraz

ponad 9% popełniło czyn karalny.

Utrata równowagi

Wśród mieszkańców miasta Chełm, którzy podczas spożywania alkoholu stracili równowagę, to w większości

mężczyźni (prawie 67%), choć również prawie co druga kobieta wskazała, iż doświadczyła utraty równowagi pod

wpływem spożycia alkoholu. Biorąc pod uwagę wiek respondentów, dość zaskakującym zjawiskiem okazała się, iż

odsetek osób które doświadczyły utraty równowagi pod wpływem spożycia alkoholu zmniejszał się wraz z wiekiem

ankietowanych. Czyżby „współczesny model konsumpcji alkoholu” jest odmienny od doświadczeń najstarszej grupy

badanych mieszkańców miasta Chełm? Biorąc pod uwagę wykształcenie ankietowanych osób jako kryterium

grupowania widać rysującą się wyraźną zależność – utraty równowagi podczas spożywania alkoholu doświadczyły

przede wszystkim osoby legitymujące się niskim wykształceniem. Dwóch na trzech ankietowanych klientów pomocy

społecznej wskazało w swoich ankietach, iż również doświadczyło stanu utraty równowagi podczas spożywania

alkoholu.

Tabela 35.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

stracić równowagę tak 63,6% 54,4% 55,1%

nie 36,4% 45,6% 44,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 36.

Wiek Ogółem


stracić równowagę tak 60,0% 55,2% 44,4% 55,9%

nie 40,0% 44,8% 55,6% 44,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 37.

Wykształcenie

Ogółem podstawowe i niepełne

podstawowe gimnazjalne zawodowe średnie

niepełne

wyższe wyższe

stracić

równowagę

tak 85,7% 90,9% 75,0% 51,9% 48,7% 45,1% 55,1%

nie 14,3% 9,1% 25,0% 48,1% 51,3% 54,9% 44,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


19

Tabela 38.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

stracić równowagę tak 63,6% 54,4% 55,1%

nie 36,4% 45,6% 44,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Zatrucie

Zatrucie alkoholowe okazało być się stanem równie dobrze znanym mieszkańcom miasta Chełm, jak utrata

równowagi pod wpływem spożycia alkoholu. Proporcje wskazań w tej kategorii są niemal identyczne, jak w kategorii:

utrata równowagi.

Tabela 39.

Płeć Ogółem

męska żeńska

zatruć

się

tak 65,3% 45,9% 55,1%

nie 34,7% 54,1% 44,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 40.

Wiek Ogółem


zatruć

się

tak 54,2% 57,1% 50,0% 55,0%

nie 45,8% 42,9% 50,0% 45,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 41.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

zatruć się tak 85,7% 90,9% 76,6% 57,9% 42,5% 43,9% 54,8%

nie 14,3% 9,1% 23,4% 42,1% 57,5% 56,1% 45,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 42.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

zatruć

się

tak 63,6% 54,3% 55,0%

nie 36,4% 45,7% 45,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Utrata przytomności

Utrata przytomności okazała się być zjawiskiem, którego doświadczył co trzeci mieszkaniec miasta Chełm,

przy czym prym wiedli w tej kategorii mężczyźni, osoby z najmłodszej grupy wiekowej, osoby legitymujące się

najniższym wykształcaniem oraz klienci pomocy społecznej.

20

Tabela 43.

Płeć


upić się do

nieprzytomności

tak 40,7% 20,7% 30,3%

nie 59,3% 79,3% 69,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 44.

Wiek Ogółem


upić się do

nieprzytomności

tak 34,2% 29,7% 25,7% 31,1%

nie 65,8% 70,3% 74,3% 68,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 45.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

upić się do

nieprzytomności

tak 85,7% 80,0% 42,6% 32,0% 21,9% 17,7% 30,2%

nie 14,3% 20,0% 57,4% 68,0% 78,1% 82,3% 69,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 46.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

upić się do

nieprzytomności

tak 59,1% 27,9% 30,2%

nie 40,9% 72,1% 69,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Czyn karalny

Prawie co dziesiąty mieszkaniec miasta Chełm przyznał się, iż pod wpływem spożycia alkoholu dopuścił się

czynu karalnego. W grupie tej dominowali mężczyźni, osoby zakwalifikowane do najstarszej grupy wiekowej, osoby

legitymujące się niskim wykształceniem oraz klienci pomocy społecznej.

Tabela 47.

Płeć Ogółem

męska żeńska

się popełnić

czyn karalny

tak 16,2% 2,7% 9,2%

nie 83,8% 97,3% 90,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 48.

Wiek Ogółem


się popełnić

czyn karalny

tak 5,3% 10,3% 11,4% 8,4%

nie 94,7% 89,7% 88,6% 91,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


21

Tabela 49.

Wykształcenie

Ogółem podstawowe i niepełne


niepełne

wyższe wyższe

się popełnić

czyn karalny

tak 71,4% 55,6% 12,8% 6,7% 6,5% 9,2%

nie 28,6% 44,4% 87,2% 93,3% 100,0% 93,5% 90,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 50.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

się popełnić

czyn karalny

tak 50,0% 6,0% 9,1%

nie 50,0% 94,0% 90,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Pomoc w zaprzestaniu spożywania alkoholu

Okazuje się, że odsetek ankietowanych, którzy oczekują pomocy w zaprzestaniu picia alkoholu jest niewielki –

w sumie 3%. Pozostali nie są (84%) lub raczej nie są tym zainteresowani (13%). Wśród osób oczekujących pomocy

znalazły się jedynie 2 kobiety i 6 mężczyzn2.

Tabela 51.

Częstość Procent Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Czy oczekuje Pan/i pomocy w zaprzestaniu picia alkoholu?

Ważne tak 4 1,0 1,2 1,2

raczej tak 6 1,5 1,8 3,0

raczej nie 42 10,5 12,8 15,8

nie 277 69,3 84,2 100,0

Ogółem 329 82,3 100,0

Braki danych 71 17,8

Ogółem 400 100,0


Czy spożywanie alkoholu jest złe?

Większość ankietowanych liberalnie ocenia kwestię spożywania alkoholu: 24% mieszkańców miasta Chełm

nie widzi w tym nic złego, a 35,5% sądzi, że nie jest to ani dobre, ani złe. Z kolei duża cześć respondentów negatywnie

podchodzi do tego problemu: prawie co czwarty z nich (24%) uważa konsumpcję alkoholu za zdecydowanie złe

zjawisko, natomiast prawie 17% za złe.

Wykres 15. Opinie mieszkańców miasta Chełm na temat spożywania alkoholu.

nie jest to dobre ani złe

nie widzę w tym nic złego

jest to zdecydowanie złe

jest to raczej złe

403020100

% wskazań

23,5

16,9

35,5

24,0


2 W przypadku dwóch osób oczekujących pomocy w zaprzestaniu spożywania alkoholu płeć została wybrana w sposób

błędny.

22

Opnie mężczyzn są w tym zakresie zdecydowanie mniej negatywne. Zaledwie, co trzeci mężczyzna

w spożywaniu alkoholu dostrzega negatywne zjawisko.

Wykres 16. Opinie mężczyzn – mieszkańców miasta Chełm na temat spożywania alkoholu.




jest to raczej złe

403020100

% wskazań

22,1

12,2

38,4

27,3


Kobiety są mniej liberalne pod tym względem, częściej twierdząc, że picie alkoholu jest negatywnym

nawykiem. Można również zaobserwować, że im starsi respondenci, tym krytyczniej podchodzą do spożywania

alkoholu. Większość osób w wieku powyżej 60 lat uważa, że spożywanie alkoholu jest złe lub raczej złe (zależność

statystycznie istotna 2=32,758, αSPSS=0,000). Również poziom wykształcenia okazał być się istotną determinantą

wskazywanych postaw respondentów w stosunku do oceny spożywania alkoholu. Okazało się, że wraz ze wzrostem

poziomu wykształcenia mieszkańców miasta Chełm zwiększa się odsetek osób negatywnie postrzegających spożywanie

alkoholu (2=48,865, αSPSS=0,000).

Niezależnie od tego, czy badani mieszkańcy miasta Chełm wskazywali, iż byli klientami pomocy społecznej,

czy też nie ich opinie w tym zakresie nie różniły się istotnie, w przeciwieństwie do miejsca zamieszkania badanych

osób. Najbardziej liberalne poglądy w kontekście spożywania alkoholu wyrażali mieszkańcy sektora 1, a w każdym

następnym sektorze opinie te stawały się coraz bardziej negatywne.

Tabela 52.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Co myśli

Pan/i o piciu

alkoholu?

nie widzę w tym nic złego 27,3% 22,0% 24,4%

nie jest to dobre ani złe 38,4% 33,2% 35,5%

jest to raczej złe 12,2% 19,5% 16,2%

jest to zdecydowanie złe 22,1% 25,4% 23,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 53.

Wiek Ogółem


Co myśli

Pan/i o piciu

alkoholu?

nie widzę w tym nic złego 30,6% 21,6% 11,8% 23,8%

nie jest to dobre ani złe 44,4% 30,5% 25,5% 35,4%

jest to raczej złe 13,9% 16,8% 21,6% 16,3%

jest to zdecydowanie złe 11,1% 31,1% 41,2% 24,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 54.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Co myśli Pan/i o

piciu alkoholu?

nie widzę w tym

nic złego 40,0% 75,0% 30,4% 12,1% 28,3% 22,5% 24,3%

nie jest to dobre

ani złe 20,0% 16,7% 39,3% 29,9% 45,7% 36,3% 36,1%

jest to raczej złe 10,0% 8,3% 10,7% 23,4% 15,2% 13,7% 16,1%

jest to

zdecydowanie złe 30,0% 19,6% 34,6% 10,9% 27,5% 23,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


23

Tabela 55.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Co myśli

Pan/i o piciu

alkoholu?





Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 56.



Co myśli Pan/i

o piciu

alkoholu?

nie widzę w tym nic złego 33,0% 27,8% 25,0% 12,9% 10,0% 24,5%

nie jest to dobre ani złe 36,5% 41,7% 38,2% 37,6% 20,0% 37,3%

jest to raczej złe 11,3% 22,2% 17,6% 24,7% 30,0% 18,2%

jest to zdecydowanie złe 19,1% 8,3% 19,1% 24,7% 40,0% 20,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Przyczyny spożywania alkoholu

Pytani o przyczyny spożywania alkoholu respondenci najczęściej wskazywali na następujące: chęć

zrelaksowania się („wyluzowania się”) – ponad 40%, z powodu problemów rodzinnych – prawie 31%, zupełnie bez

powodu – 24%, chęć zapomnienia o problemach zawodowych – 18%, dla „zabicia czasu” – prawie 18%. Pozostałe

motywy były rzadko wymieniane.

Wykres 17. Przyczyny spożywania alkoholu wskazywane przez mieszkańców miasta Chełm.

chcą wyluzować się

chcą zapomnieć o problemach

rodzinnych

bez powodu, bo chcą

dla zabicia czasu

chcą zapomnieć o problemach

zawodowych

z innego powodu

50403020100

% wskazań

4,5

18,0

24,0

40,2

17,8

30,8


Edukacja

Zdecydowana większość badanych nie odczuwa potrzeby pogłębiania swojej wiedzy na temat alkoholizmu

(w sumie 88%). Warto jednak zwrócić uwagę na to, że aż 12% mieszkańców potencjalnie jest zainteresowana

dodatkowymi informacjami na ten temat. Wśród nich nieco częściej zainteresowanie wyrażają kobiety (jednak

zależności tej nie można uznać za statystycznie istotna), osoby w młode i w średnim wieku (2=15,442, αSPSS=0,017).

Zarysowana tendencja wskazań respondentów w zakresie potrzeby pogłębienia wiedzy na temat alkoholizmu wskazuje,

iż największe oczekiwania mieszkańców miasta Chełm w tym zakresie mają osoby z relatywnie niższym

wykształceniem (2=26,996, αSPSS=0,029).

24

Wykres 18. Czy mieszkańcy miasta Chełm potrzebują pogłębienia swojej wiedzy na temat alkoholizmu -

samoocena

nie

raczej nie

tak

razcej tak

6050403020100

% wskazań

55,4

32,5

5,8

6,3


Tabela 57.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy chciałby/łaby

Pan/i poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 7,4% 5,8% 6,5%

razcej tak 4,0% 7,2% 5,7%

raczej nie 28,0% 37,0% 32,9%

nie 60,6% 50,0% 54,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 58.

Wiek Ogółem


Czy chciałby/łaby

Pan/i poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 4,1% 7,1% 9,4% 6,3%

raczej tak 8,2% 5,3% 5,7%

raczej nie 41,1% 30,2% 22,6% 33,4%

nie 46,6% 57,4% 67,9% 54,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 59.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Czy

chciałby/aby

Pan/i poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 8,3% 8,5% 9,3% 6,4% 2,9% 6,5%

raczej tak 8,3% 5,1% 4,7% 9,6% 4,9% 6,0%

raczej nie 25,0% 27,1% 27,1% 45,7% 34,0% 32,7%

nie 100,0% 58,3% 59,3% 58,9% 38,3% 58,3% 54,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 60.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Czy chciałby/aby

Pan/i poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 20,0% 5,6% 6,5%

raczej tak 8,0% 5,8% 6,0%

raczej nie 20,0% 33,4% 32,6%

nie 52,0% 55,2% 54,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


25

1.2. Problem uzależnienia od nikotyny i palenia tytoniu

Analizując odpowiedzi na pytanie, czy kiedykolwiek respondenci palili w swoim życiu papierosy, okazuje się,

że zdecydowana większość ankietowanych przyznała się do tego zwyczaju – 64%. Wśród nich przeważają mężczyźni –

71% nad kobietami – 59%. W przypadku przyjętych kategorii grupowania tylko w zakresie korzystania z usług pomocy

społecznej zdiagnozowana została statystyczna zależność (2=6,367, αSPSS=0,012). Wśród klientów pomocy społecznej

przewaga osób, które sięgnęły w swoim życiu po tytoń sięgnęła 25 pkt. proc. w porównaniu z populacją mieszkańców

miasta Chełm nie będących klientami pomocy społecznej.

W większości sektorów miasta częstotliwość palenia oscyluje na poziomie powyżej 60%, jedynie w sektorze

trzecim papierosy pali dokładnie 60% ankietowanych.

Tabela 61.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy palił/a Pan/i

kiedykolwiek papierosy?

tak 71,0% 58,9% 64,4%

nie 29,0% 41,1% 35,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 62.

Wiek Ogółem


Czy palił/a Pan/i


tak 63,7% 63,7% 60,4% 63,2%

nie 36,3% 36,3% 39,6% 36,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 63.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Czy palił/a Pan/i

kiedykolwiek

papierosy?

tak 60,0% 63,6% 64,4% 62,3% 71,3% 60,4% 64,2%

nie 40,0% 36,4% 35,6% 37,7% 28,7% 39,6% 35,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 64.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Czy palił/a Pan/i


tak 88,0% 63,1% 64,7%

nie 12,0% 36,9% 35,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 65.



Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Czy palił/a

Pan/i

kiedykolwiek

papierosy?

tak 80 67,8 22 61,1 39 60,0 56 65,9 10 100,0

nie 38 32,2 14 38,9 26 40,0 29 34,1 0 ,0

Ogółem 118 100,0 36 100,0 65 100,0 85 100,0 10 100,0


26

Z kolei obecnie papierosy pali połowa, czyli 200 z 400 ankietowanych osób. Wśród nich większość pali

codziennie (74%), a zatem można przyjąć, że są to osoby uzależnione. W stosunku do całej badanej próby odsetek

palących codziennie wynosi 37% (148 ankietowanych). Natomiast pozostali palą okazjonalnie (52 ankietowanych).

Wśród palaczy nałogowych przeważają mężczyźni oraz osoby w wieku 26 – 50 lat. Zdecydowana większość osób

przyznających się do palnie legitymuje się niskim wykształceniem. Przewaga „nałogowych palaczy” dość wyraźnie

zarysowała się wśród klientów pomocy społecznej.

Tabela 66.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Jak często sięga

Pan/i obecnie po

papierosy?

palę codziennie 65,6% 52,4% 58,9%

palę okazjonalnie 18,0% 23,8% 21,0%

nie palę 16,4% 23,0% 19,8%

inna odpowiedź ,8% ,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 67.

Wiek Ogółem


Jak często sięga

Pan/i obecnie po

papierosy?

palę codziennie 51,1% 64,7% 56,7% 58,4%

palę okazjonalnie 26,1% 12,9% 36,7% 21,0%

nie palę 21,7% 20,7% 6,7% 19,3%

inna odpowiedź 1,1% 1,7% 1,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 68.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Jak często

sięga Pan/i

obecnie po

papierosy?

palę codziennie 66,7% 87,5% 75,0% 52,2% 57,4% 53,2% 58,6%

palę

okazjonalnie 33,3% 13,9% 27,5% 17,6% 21,0% 20,5%

nie palę 12,5% 11,1% 17,4% 23,5% 25,8% 19,7%

inna odpowiedź 2,9% 1,5% 1,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 69.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Jak często sięga

Pan/i obecnie po

papierosy?

palę codziennie 84,2% 56,3% 58,4%

palę okazjonalnie 5,3% 22,1% 20,8%

nie palę 10,5% 20,3% 19,6%

inna odpowiedź 1,3% 1,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Ankietowani mieszkańcy Chełma w większości dostrzegają zagrożenie nałogiem nikotynowym wśród swoich

znajomych (w sumie ponad 71%). Pozostali nie zauważą takiego zagrożenia. Częstotliwość niniejszych obserwacji

również wskazuje na to, że uzależnienie od nikotyny jest problemem poważnym w Chełmie.

27

Wykres 19. Czy mieszkańcy miasta Chełm dostrzegają zagrożenie nałogiem nikotynowym wśród swoich

znajomych?

tak

raczej tak

raczej nie

nie

403020100

% wskazań

8,5

20,4

31,2

39,9


Respondenci oraz ich znajomi najczęściej zaopatrują się w papierosy albo w sklepie (ponad 48%) albo na

rynku (prawie 43%). Niektórzy zaopatrują się w nie u znajomych (8%). Wynika z tego, że poważna część

konsumowanych papierosów może pochodzić z obrotu nielegalnego. Kobiety rzadziej korzystają z rynku jako źródła

zaopatrzenia w papierosy, natomiast częściej niż mężczyźni kupują papierosy w sklepie.

Wykres 20. Miejsca w których mieszkańcy miasta Chełm zaopatrują się w wyroby tytoniowe

w sklepie

"na rynku"

nie wiem

u znajomych

w innym miejscu

50403020100

% wskazań

…

8,5

42,8

7,5

48,2


Częstotliwość palenia tytoniu

Średnia liczba dziennie wypalanych papierosów przez ogół badanych osób przyznających się do nałogowego

palenia tytoniu to prawie 15. Większość nałogowych palaczy wypala dziennie 10 i więcej papierosów. Wśród wskazań

respondentów pojawiły się dwa ekstrema lokalne: 10 papierosów wypala 20% palaczy; 20 papierosów dziennie 29%

ankietowanych. Mężczyźni deklarują większą przeciętną ilość dziennie wypalanych papierosów niż kobiety.

Wykres 21. Średnia dzienna liczba wypalanych papierosów przez mieszkańców miasta Chełm

40

25

16

13

11

9

7

5

3

1

6050403020100

Liczba wskazań


28

Tabela 70.

Płeć

Średnia liczba

papierosów

wypalanych w ciągu

dnia

Odchylenie

standardowe (…)

Ogółem 14,6 9,5

Męska 17,8 10,3

Żeńska 11,1 6,9


Tymczasem z autodeklaracji respondentów dotyczących tego, czy nadużywają palenia tytoniu wynika, że tak

sądzi, co czwarty ankietowany palacz (25%), raczej przychyla się do tej opinii 27% palących, natomiast pozostali

sądzą, że nie nadużywają lub raczej nie nadużywają papierosów. Częściej mężczyźni (w sumie 60%) niż kobiety

(w sumie 45%) oraz osoby w wieku 26 – 50 lat (w sumie 63%) są zdania, że nadużywają tytoniu.

Okazuje się, że osoby będące klientami pomocy społecznej (16 na 22 ankietowane osoby) dużo częściej niż

pozostali mieszkańcy Chełma twierdzą, że palą zbyt dużo papierosów – odpowiednio 73% w stosunku do 50%.

Tabela 71.

Czy w okresie ostatnich 3 lat był/a Pan/i klientem pomocy

społecznej?

tak nie

Liczebność (N) % z N Liczebność (N) % z N

Czy jesteś

uzależniony/a od

nikotyny?

tak 10 45,5% 52 22,8%

raczej tak 6 27,3% 62 27,2%

raczej nie 1 4,5% 48 21,1%

nie 5 22,7% 66 28,9%

Ogółem 22 100,0% 228 100,0%


Analizując ten problem pod względem przynależności respondentów do poszczególnych sektorów miasta,

wynika, że ankietowani zamieszkujący sektory trzeci, czyli mieszkańcy Górnej i Dolnej Dyrekcji, Cementowni i

działek (48%) oraz czwarty, czyli mieszkańcy osiedla XXX-lecia i obszarów przyległych (44%) rzadziej niż inni są

uzależnieni od nikotyny.

Tabela 72.



Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N) % z N

Czy jesteś

uzależniony/a

od nikotyny?

tak 20 23,8 8 34,8 6 16,7 13 23,2 5 50,0%

raczej

tak 28 33,3 5 21,7 11 30,6 12 21,4 2 20,0%

raczej

nie 20 23,8 4 17,4 5 13,9 10 17,9 1 10,0%

nie 16 19,0 6 26,1 14 38,9 21 37,5 2 20,0%

Ogółem 84 100,0 23 100,0 36 100,0 56 100,0 10 100,0%


Kryteria wyboru rodzajów papierosów

Palacze dokonując wyboru rodzajów papierosów kierują się następującymi kryteriami: najczęstsze kryterium

stanowi cena – dla ponad 26%, a następnie dobry smak – prawie 17%, jakość – 9%, dostępność – 6,5%, moc – 6% oraz

moda – 4,5%.

29

Wykres 22. Determinanty wyborów artykułów tytoniowych

cena

dobry smak

jakość

dostępność

moc

moda

inne

302520151050

% wskazań

…

9,2

16,8

6,0

4,5

6,5

26,2


„Ja palę/Oni palą”

Respondenci najczęściej obracają się w kręgach znajomych, gdzie zwyczajem jest palenie papierosów. Ponad

40% twierdzi, że większość ich znajomych pali, ponad 27% – że około połowa. Co czwarty ankietowany posiada

nielicznych znajomych wśród palaczy. Natomiast jedynie 1% sądzi, że nikt z ich znajomych nie pali.

Wykres 23. Jak wielu znajomych Pan/i pali papierosy?

większość

około połowa

nieliczni

trudno powiedzieć

nikt

50403020100

% wskazań

7,6

…

23,4

27,2

40,5


Edukacja

Mimo zauważalnej skali problemu tylko niewielki odsetek respondentów deklaruje chęć poszerzenia swojej

wiedzy na temat uzależnienia od nikotyny – w sumie niespełna 15%. Częściej zainteresowanie tym problemem

wyrażają kobiety (w sumie 16%) niż mężczyźni (w sumie 11%).

Wykres 24. Czy mieszkańcy miasta Chełm odczuwają potrzebę poszerzenia swojej wiedzy w zakresie tematycznym

– uzależnienia od nikotyny?

nie

raczej nie

tak

raczej tak

6050403020100

% wskazań

58,8

26,6

6,6

7,9


Czy palenie tytoniu jest złe?

Tymczasem większość ankietowanych ma świadomość, że palenie tytoniu jest zachowaniem złym lub

zdecydowanie złym (ponad 60% wskazań). Tylko niespełna 21% chełmian nie dostrzega w tym nic złego. Z kolei 19%

respondentów uznaje ten problem za neutralny. Kobiety, jak również osoby w średnim wieku i starsze (powyżej 50 lat),

są dużo bardziej krytycznie nastawione do palenia tytoniu niż mężczyźni. Najczęściej osoby z wykształceniem

zawodowym nie widzą nic złego w paleniu tytoniu.

30

Wykres 25. Jak mieszkańcy miasta Chełm postrzegają palenie tytoniu?


jest to raczej złe



403020100

% wskazań

36,4

24,3

18,6

20,7


1.3. Problem narkomanii i zażywania narkotyków

Większość ankietowanych mieszkańców miasta Chełm (ponad 82%) nigdy nie zażywała środków

odurzających, jednak niepokojący jest fakt, że już prawie 18% przynajmniej raz zażyło narkotyk. Wśród nich większość

stanowią mężczyźni – 29%. Tylko 9% kobiet „wzięło” środek odurzający (statystyczna zależność pomiędzy płcią a

doświadczeniami związanymi z zażywaniem narkotyków potwierdza test niezależności chi-kwadrat: (2=26,654,

αSPSS=0,000). Doświadczenia z narkotykami miały głównie osoby młode, w wieku 18 – 25 lat (21%) lub w średnim

wieku – 26 – 50 lat (20%) (2=10,742, αSPSS=0,005) oraz osoby deklarujące swoje wykształcenie jako niepełnie wyższe

(24%).

Tabela 73.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy zażywał/a Pan/i

kiedykolwiek środki

odurzające?

tak 29,1% 8,7% 18,1%

nie 70,9% 91,3% 81,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 74.

Wiek Ogółem




odurzające?

tak 21,1% 19,8% 1,9% 17,7%

nie 78,9% 80,2% 98,1% 82,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 75.

Wykształcenie


niepełne

podstawowe


wyższe wyższe



odurzające?

tak 50,0% 33,3% 15,3% 12,4% 23,9% 16,2% 18,3%

nie 50,0% 66,7% 84,7% 87,6% 76,1% 83,8% 81,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Wśród osób, które w swoim życiu miały doświadczenie w zażywaniu narkotyków znaczny odsetek stanowią

osoby korzystające z pomocy społecznej (44% ankietowanych). Analizując ten proceder w różnych sektorach Chełma

obserwuje się, że nico częściej niż inni, z narkotykami mieli do czynienia mieszkańcy sektorów 1 i 2 – odpowiednio

21% i 25%. Dotyczy to zatem mieszkańców osiedla Gwarek, Zachód, Rejowiecka, oraz centrum miasta.

31

Tabela 76.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie



odurzające?

tak 44,0% 16,5% 18,3%

nie 56,0% 83,5% 81,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 77.



Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Czy zażywał/a

Pan/i

kiedykolwiek

środki odurzające?

tak 24 21,1 9 25,0 9 13,2 11 12,8 1 10,0

nie 90 78,9 27 75,0 59 86,8 75 87,2 9 90,0


Ważą informacją z punktu widzenia problemu narkomanii jest wiek inicjacji narkotykowej w danej grupie

społecznej. Analizując populację mieszkańców Chełma, okazuje się, że najczęściej odbywała się ona w wieku 15 – 18%

lat. W tym przedziale wiekowym zażyło narkotyk po raz pierwszy 58% osób, które przyznały się, że eksperymentowały

z tymi środkami. Nieduży odsetek ankietowanych inicjację tę przeszedł w wieku poniżej 15 roku życia. Generalnie

rzecz biorąc, badanie potwierdza prawidłowość, że inicjacja tego rodzaju ma miejsce głównie wśród nastolatków, czyli

w czasach szkolnych. Drugim takim okresem jest czas studiów, gdy inicjacja następuje w wieku dwudziestu –

dwudziestu kilku lat.

Wykres 26. W jakim wieku mieszkańcy miasta Chełm mają pierwszy kontakt z narkotykami?

30

22

19

17

15

13

3

12108520

Liczeba wskazań


„Inicjacja narkotykowa”, według twierdzeń respondentów, którzy przyznali się do zażywania środków

odurzających, najczęściej miała miejsce na różnych imprezach, gdy bawiono się w kręgach koleżeńskich (75%).

Proceder ten koliduje z obowiązującym prawem, zatem odbywa się często w ścisłym gronie zaufanych znajomych. 17%

ankietowanych wymieniło również inne okazje, jak: wycieczki szkolne, ogniska, wyjazdy itp. Rzadko miało to miejsce

w czasie okoliczności uroczystych takich jak: imieniny, sylwester itp. (2%).

Niewielka ilość ankietowanych przyznała się do zażywania narkotyków w ciągu ostatnich 30 dni. Było to 29

osób z 400 badanych. 14 respondentów wzięło narkotyki 1 – 2 razy. Natomiast 13 osób zażywało narkotyki 7 i więcej

razy w ciągu ostatniego miesiąca. Osobami zażywającymi narkotyki byli przeważnie mężczyźni. Tylko 6 kobiet

przyznało się do zażycia tego typu specyfiku w tym czasie.

Spośród osób, które zażywały narkotyki w ciągu ostatniego miesiąca rekordzistami są pojedynczy respondenci

zamieszkali w sektorze trzecim – jedna osoba zażywała 15 razy, 2 osoby 10 razy. 4 osoby ankietowane z sektora

drugiego zażyły narkotyk 7 razy w analizowanym okresie.

32

Tabela 78.

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ile razy sięgał/a Pan/i po środki odurzające w ciągu ostatnich 30 dni?

Ważne 1 7 1,8 24,1 24,1

2 7 1,8 24,1 48,3

3 1 ,3 3,4 51,7

5 1 ,3 3,4 55,2

7 4 1,0 13,8 69,0

10 4 1,0 13,8 82,8

15 1 ,3 3,4 86,2

20 3 ,8 10,3 96,6

30 1 ,3 3,4 100,0

Ogółem 29 7,3 100,0

Braki danych 0 371 92,8

Ogółem 400 100,0


Tabela 79.



Liczebność

N

% z N w

kolumnie

Liczebność

N

% z N w

kolumnie

Liczebność

N

% z N w

kolumnie

Liczebność

N

% z N w

kolumnie

Liczebność

N

% z N w

kolumnie

Ile razy

sięgał/a

Pan/i po środki

odurzające w ciągu

ostatnich

30 dni?

1 3 27,3% 1 33,3% 0 ,0% 2 50,0% 0 ,0%

2 3 27,3% 2 66,7% 1 25,0% 1 25,0% 0 ,0%

3 1 9,1% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

7 4 36,4% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

10 0 ,0% 0 ,0% 2 50,0% 1 25,0% 0 ,0%

15 0 ,0% 0 ,0% 1 25,0% 0 ,0% 0 ,0%


Zdecydowana większość osób narkotyzujących się zażywa najczęściej marihuanę (33 osoby), natomiast

pozostali haszysz (5 osób) i amfetaminę (1 osoba). Dominują zatem tzw. narkotyki „miękkie”. Biorąc pod uwagę

zmienną płeć, okazuje się, że tylko jedna kobieta zażywa haszysz, natomiast pozostałych 5 kobiet marihuanę.

Wykres 27. Jak środkami odurzającymi narkotyzują się mieszkańcy miasta Chełm?

marihuana

haszysz

amfetamina

100806040200

% wskazań

12,8

…

84,6


Motywy, które skłaniają ankietowanych do zażywania środków odurzających, są następujące: dla „rozrywki”

zażywa 20 osób, żeby „wyluzować się” – 6 osób, dla towarzystwa – 3 osoby. Pozostałe powody były rzadko

wymieniane. (Na to pytanie respondenci mieli możliwość udzielenia więcej niż 1 odpowiedzi).

33

Wykres 28. Dlaczego mieszkańcy miasta Chełm narkotyzują się?

dla rozrywki

z innych powodów

żeby się wyluzować

bo mam ochotę

dla towarzystwa

dla szpanu

żeby uciec od problemów

bez powodu, z nudów

żeby dodać sobie odwagi

z jakiejś okazji

bo muszę

20151050

Liczba wskazań

10

1

4

0

0

0

6

1

20

2

3


Osoby zażywające narkotyki zaopatrują się w nie najczęściej u swoich kolegów bądź znajomych (według 12%)

lub na imprezach i dyskotekach (według 5%). Pojedyncze osoby zaopatrują się w nie na terenie szkoły lub sami

produkują.

Wykres 29. Co sprzyja narkotyzowaniu się mieszkańców miasta Chełm?

u kolegów/znajomych

nie wiem

na dyskotekach/imprezach

w szkole lub jej otoczeniu

sami produkują

inne możliwości

50403020100

Liczba wskazań

0

23

2

3

19

48


W kręgach osób znajomych ankietowanych mieszkańców miasta Chełm rzadko znajdują się narkomani.

Tymczasem niespełna 9% z nich twierdzi, że większość lub połowa ich znajomych zażywa narkotyki; prawie 23% sądzi

– że nieliczni; natomiast prawie 41% badanych sądzi, że nikt z ich znajomych nie narkotyzuje się. Co czwarty

ankietowany nie potrafił wypowiedzieć się w tej kwestii. Znajomi ankietowanych najczęściej palą marihuanę, znacznie

rzadziej zażywają amfetaminę a w pojedynczych przypadkach haszysz, kokainę i inne.

Wykres 30. Jak wielu znajomych Pan/i zażywa narkotyki?

nikt

trudno powiedzieć

nieliczni

większość

około połowa

50403020100

% wskazań

27,5

40,9

22,8

4,4

4,4


Z deklaracji większości respondentów (prawie 90%) wynika, że nie posiadają oni znajomych zagrożonych

narkomanią. Jednak niewiele ponad 10% z nich podejrzewa, że niektórzy ich znajomi mogą być zagrożeni nałogiem

narkotykowym.

34

Tabela 80.

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Czy ktoś z Pana/i znajomych jest zagrożony nałogiem narkotykowym?

Ważne tak 16 4,0 4,3 4,3

raczej tak 22 5,5 5,9 10,3

raczej nie 127 31,8 34,3 44,6

nie 205 51,3 55,4 100,0

Ogółem 370 92,5 100,0


Ogółem 400 100,0


Z autodeklaracji osób zażywających narkotyki wynika, że tylko nieliczni uważają, iż nadużywają narkotyków

– w sumie 7 osób. Jest to nieznaczna ilość spośród osób zażywających. Wszyscy, którzy tak sądzą, są to mężczyźni

w wieku 18 – 50 lat.

Po zażyciu środków odurzających wielu ankietowanych odczuwało różne skutki z tym związane: 9 osób

straciło równowagę, 23 osoby zatruły się, 19 osób straciło przytomność, a 11 osób popełniło czyn karalny. Częściej do

opisywanych stanów przyznawali się mężczyźni niż kobiety.

Niewielka liczba osób zażywających narkotyki oczekuje pomocy w związku z nałogiem, jedynie 8 osób

chciałoby taką pomoc uzyskać. Spośród nich siedmioro to mężczyźni w wieku 18 – 25 lat, przeważnie

z wykształceniem niepełnym wyższym.

Z kolei całej próbie badanych zadano pytanie, czy w ich domach znajdują się osoby zażywające narkotyki.

Okazuje się, że 2% respondentów stwierdziło, że w ich domu jest osoba lub osoby, które często zażywają narkotyki, 4%

- twierdzi, że są, ale rzadko zażywają. Natomiast zdecydowana większość ankietowanych (76%) zdecydowanie

zaprzecza, że w ich domach są osoby narkotyzujące się.

Tabela 81.

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Czy ktoś w Pana/i domu używa narkotyków?

Ważne tak, często 7 1,8 1,9 1,9

tak, rzadko 16 4,0 4,3 6,2

nie, nigdy 282 70,5 75,8 82,0

nie wiem 67 16,8 18,0 100,0

Ogółem 372 93,0 100,0


Ogółem 400 100,0


Zdecydowana większość ankietowanych jest zdania, że łatwo lub raczej łatwo (w sumie ponad 62%) można

nabyć środki odurzające. Niektórzy twierdzili, że jest trudno (2%) lub raczej trudno (5%) je uzyskać. Co trzeci

ankietowany nie miał wiedzy w tej kwestii.

Wykres 31. Czy na terenie miasta Chełm łatwo jest nabyć środki odurzające?

raczej tak

nie wiem

tak

raczej nie

nie

403020100

% wskazań

31,2

…

4,6

34,3

27,8


Oczekiwania co do pogłębienia wiedzy na temat uzależnienia od narkotyków nie są częste wśród badanych.

Jednak prawie 18% respondentów chciałoby dowiedzieć się więcej na ten temat. Większości nie interesuje ten temat.

Wśród osób zainteresowanych przeważają kobiety, osoby młode oraz wykształcone.

35

Wykres 32. Czy mieszkańcy miasta Chełm oczekują pogłębienia wiedzy na temat uzależnienia od narkotyków?

nie

raczej nie

tak

raczej tak

6050403020100

% wskazań

54,5

27,8

8,2

9,5


Tabela 82.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy chciałby Pan/i

poszerzyć wiedzę na

temat uzależnień od

narkotyków?

tak 9,8% 8,5% 9,1%

raczej tak 4,0% 11,5% 8,0%

raczej nie 26,6% 29,0% 27,9%

nie 59,5% 51,0% 55,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 83.

Wiek Ogółem


Czy chciałby Pan/i



narkotyków?

tak 8,6% 10,8% 5,8% 9,2%

raczej tak 11,5% 6,0% 3,8% 7,8%

raczej nie 30,9% 28,3% 19,2% 28,0%

nie 48,9% 54,8% 71,2% 54,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 84.

wykształcenie

Ogółem

podstawowe i

niepełne


niepełne

wyższe wyższe

Czy chciałby Pan/i

poszerzyć wiedzę

na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 12,1% 7,1% 12,2% 8,7% 9,1%

raczej tak 10,0% 8,3% 5,1% 15,6% 8,7% 8,0%

raczej nie 8,3% 24,1% 29,3% 33,3% 29,8% 28,2%

nie 90,0% 83,3% 63,8% 58,6% 38,9% 52,9% 54,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 85.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Czy chciałby Pan/i



narkotyków?

tak 16,0% 8,6% 9,1%

raczej tak 12,0% 7,8% 8,1%

raczej nie 20,0% 28,5% 28,0%

nie 52,0% 55,0% 54,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


36

1.4. Problem przemocy w mieście i w rodzinie

Większość ankietowanych chełmian uważa, że Chełm nie jest (16%) lub raczej nie jest (47%) miastem

bezpiecznym (w sumie 63%). Grupa respondentów, którzy twierdzili, że analizowane miasto jest (5%) lub raczej jest

(31%) bezpieczne należy do mniejszości. Kobiety częściej niż mężczyźni sądzą, że Chełm jest miastem bezpiecznym.

Częściej poczucie bezpieczeństwa wyrażają również osoby w wieku 26 – 50 lat niż młodzież (osoby w wieku 18 – 25

lat) i osoby starsze (powyżej 50 lat). Najczęściej mieszkańcy sektora pierwszego, czyli respondenci mieszkający na

osiedlach Zachód, Gwarek oraz na osiedlu Rejowiecka (76%) uważają, że Chełm nie jest miastem bezpieczny.

Mieszkańcy pozostałych sektorów rzadziej niż ogół mieszkańców tak twierdził.

Wykres 33. Czy miasto Chełm jest miastem bezpiecznym?

raczej nie

raczej tak

nie

tak

50403020100

% wskazań

16,2

46,9

31,4

5,4


Tabela 86.

Płeć


Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 9,8% 1,9% 5,5%

raczej tak 21,8% 39,1% 31,2%

raczej nie 50,6% 44,4% 47,2%

nie 17,8% 14,5% 16,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 87.

Wiek


Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 2,1% 7,1% 7,7% 5,2%

raczej tak 28,3% 35,5% 30,8% 32,0%

raczej nie 51,7% 43,2% 48,1% 47,3%

nie 17,9% 14,2% 13,5% 15,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 88.

Wykształcenie

Ogółem

podstawowe i

niepełne

podstawowe


wyższe wyższe

Czy Chełm

jest

bezpiecznym

miastem?

tak 10,0% 8,3% 8,6% 5,7% 2,1% 5,8% 5,5%

raczej tak 20,0% 25,0% 22,4% 29,5% 35,1% 38,5% 31,9%

raczej nie 20,0% 33,3% 51,7% 46,7% 50,0% 44,2% 46,5%

nie 50,0% 33,3% 17,2% 18,1% 12,8% 11,5% 16,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


37

Tabela 89.


3 lat był/a Pan/i

klientem pomocy


tak nie

Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 8,0% 5,3% 5,5%

raczej tak 32,0% 31,4% 31,4%

raczej nie 32,0% 48,2% 47,1%

nie 28,0% 15,1% 16,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 90.



Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N) % z N

Czy Chełm

jest

bezpiecznym

miastem?

tak 2 1,7 1 2,8 7 10,8 4 4,9 2 20,0%

raczej

tak 25 21,4 15 41,7 27 41,5 27 32,9 7 70,0%

raczej

nie 78 66,7 14 38,9 18 27,7 40 48,8 1 10,0%

nie 11 9,4 6 16,7 13 20,0 11 13,4 0 ,0%

błąd

danych 1 ,9 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0%

Ogółem 117 100,0 36 100,0 65 100,0 82 100,0 10 100,0%


Na powyższą opinię z pewnością wpływają obserwacje mieszkańców miasta Chełm, którzy w większości

twierdzą, że na terenie miasta często (23%) lub raczej często (46%) dochodzi do aktów przemocy. Przeczy temu tylko

31% ankietowanych. Opinia na ten temat wśród kobiet i mężczyzn jest podobna, chociaż mężczyźni są bardziej

przekonani niż kobiety, iż w mieście często dochodzi do aktów przemocy.

Wykres 34. Czy na terenie miasta Chełm często dochodzi do aktów przemocy?

raczej tak

raczej nie

tak

nie

50403020100

% wskazań

3,7

27,3

45,7

23,4


Ankieta miała również za cel określenie ofiar oraz sprawców przemocy. Respondenci najczęściej wymieniali

nie cechy typowej ofiary, czy też typowego sprawcy, ale podawali różne kategorie i grupy społeczne, z których

„rekrutują się” zarówno sprawcy jak i ofiary przemocy. Według respondentów ofiarami są najczęściej: osoby starsze -

31%, młodzież – 16%, kobiety – 4%, ludzie słabi, wątli – 14%, każdy może być ofiarą – 9%. Natomiast sprawcami

przemocy są, według ankietowanych: młodzież – 58%, ludzie pijani, narkomani – 12%, chuligani, dresiarze, bandyci –

3%, kibice – 1%, każdy może być sprawcą – 2%.

Wykres 35. Kto jest najbardziej narażony na akty przemocy na terenie miasta Chełm?

osoby starsze

młodzi ludzie

ludzie słabi, wątli

różni ludzie, każdy

inne kategorie

kobiety

3020100

% wskazań

5,0

8,5

31,2

15,5

3,8

13,8


38

Wykres 36. Sprawcy przemocy na terenie miasta Chełm

młodzież

pijani, narkomani

inne osoby

chuligani, dresiarze, bandyci

każdy

kibice

6050403020100

% wskazań

…

…

…

…

12,0

57,8


Na pytanie, w jakich miejscach na terenie miasta najczęściej dochodzi do przemocy, respondenci przeważnie

udzielali dość ogólnych odpowiedzi. Nieliczni wskazywali na konkretne miejsca (ulice, osiedla). Odpowiedzi

ankietowanych poklasyfikowano w sposób następująco: do przemocy dochodzi – na ulicy (21%), na osiedlu, w blokach

(7%), na ulicy lub na osiedlu wymienionym z nazwy (11%), w lokalach gastronomicznych lub w ich pobliżu (11%), na

dyskotekach (1%), w szkole (1%), w innych miejscach (7%). Respondenci wymieniali następujące ulice i osiedla

(począwszy od najczęściej wymienianych): ul. Sienkiewicza (wymieniło 11 respondentów), osiedle Dyrekcja

(wymieniło 4 respondentów), AWP, Trubakowska, dworzec PKS, Deptak (Lwowska), Mickiewicza, pl.

Łuczkowskiego.

Wykres 37. Miejsca na terenie miasta Chełm w których najczęściej dochodzi do aktów przemocy

na ulicy

w lokalach i ich okolicach

na ulicy, osiedlu wymienionym z nazwy

w mieście

na osiedlu, w blokach

w innych miejscach

w szkole

na dyskotekach

w rodzinach patologicznych

na stadionie, meczach

2520151050

% wskazań

7,0

…

…

…

11,1

…

11,1

20,6

7,0

8,8


Jedną z podstawowych informacji dotyczących bezpieczeństwa w mieście jest wskaźnik mówiący o ofiarach

przemocy w Chełmie. Okazuje się, że prawie 6% badanych doznało przemocy na terenie miasta. Ofiarami przemocy

częściej byli mężczyźni (8%) niż kobiety (4%) oraz osoby w wieku 18 – 25 lat (8%) i starsze – powyżej 50 lat (12%).

Natomiast tylko 2% osób w wieku 26 – 50 lat przyznało, że były ofiarami przemocy. Ofiarami przemocy były też

częściej osoby z wykształceniem wyższym (7%) i niepełnym wyższym (12%).

Analizując ten problem w różnych sektorach miasta, nie ujawniają się tu widoczne różnice. Tylko w sektorze

trzecim, czyli na osiedlach Dolna i Górna Dyrekcja, Cementowni i Działki ankietowaniu mieszkańcy doznawali

przemocy nieznacznie częściej (8%).

Tabela 91.

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Czy był/a Pan/i ofiarą przemocy?

Ważne tak 22 5,5 5,7 5,7

nie 365 91,3 94,3 100,0

Ogółem 387 96,8 100,0


Ogółem 400 100,0


Przemoc w rodzinie to jeden z najbardziej drażliwych tematów, dlatego odpowiedzi na adekwatne pytanie

w ankiecie mogą być obarczone niemożliwym do oszacowania błędem. Jedynie 4 osoby przyznały się do ulegania

przemocy w rodzinie, natomiast 3 osoby przyznały, że wobec innych członków ich rodzin jest stosowana przemoc.

39

Sprawcą przemocy w dwóch przypadkach był mężczyzna (mąż/ojciec). Natomiast w pozostałych 2 przypadkach inna

osoba.

Osoby, które przyznały się do tego, iż stosowana jest wobec nich przemoc zamieszkują sektor czwarty.

Tabela 92.



Liczebność

(N)

% z

N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N) % z N

Liczebność

(N)

% z

N

Czy był/a

Pan/i

ofiarą

przemocy?

tak 6 5,2 2 5,6 5 7,7 4 4,8 0 ,0

nie 109 94,8 34 94,4 60 92,3 80 95,2 10 100,0


Respondenci wymieniali różne sposoby reagowania w sytuacjach, gdy wobec innych osób stosowana jest

przemoc. Większość z nich próbuje bronić ofiary (65%) lub stara się poszukać pomocy (10%). Niektórzy nie podejmują

żadnych działań, albo ze strachu (6%), albo nie wiedzą jak się zachować w takich sytuacjach (3%). Tylko 5% reaguje w

takich sytuacjach z obojętnością.

Wykres 38. Jak zachowują się mieszkańcy miasta Chełm w sytuacjach stosowania przemocy wobec osób trzecich?

próbuję obronić ofiarę

zwracam się o pomoc

inaczej

nic nie robię ze strachu przed agresorem

jest mi to obojętne

nie robię nic, bo nie wierzę w skuteczność

moich działań

nie wiem jak się zachować

6040200

% wskazań

7,7

4,7

9,5

64,5

4,7

…

5,9


1.5. Opinie o działaniach podejmowanych przez instytucje i organizacje w zakresie rozwiązywania

problemów społecznych

Problematyka spożywania alkoholu i alkoholizmu

Jedynym dość znanym podmiotem zajmującym się problemem alkoholizmu na terenie Chełma jest klub

Anonimowego Alkoholika. Wymieniło go 35% respondentów. Pojedyncze osoby wymieniały inne instytucje np. Izba

Wytrzeźwień.

Respondenci wymieniali różnorodne propozycje działań w zakresie profilaktyki i lecznictwa problemów

alkoholowych, które powinny – ich zdaniem – podjąć władze miasta. Najczęściej postulowali oni: umożliwienie

szerszego dostępu do specjalistów – 14%, organizacji spotkań, pogadanek i rozmów dotyczących problemu

alkoholizmu – 3%, informowania o środkach pomocy osobom uzależnionym – 1%, umożliwienie im pracy – 1% oraz

podjęcia innych działań np. przestrzeganie przed alkoholem. Większość ankietowanych nie miała żadnych pomysłów

w tym zakresie – 9% respondentów ogólnie pisało o udzieleniu pomocy, nie precyzując o jaką pomoc chodzi, natomiast

6% ankietowanych stwierdziło, że nie oczekuje żadnych działań.

Do najczęściej dostrzeganych problemów, które wiążą się z nadmiernym spożywaniem alkoholu, respondenci

zaliczyli: przestępczość – 22%, zakłócanie porządku – 14%, problemy rodzinne – 9%, bezrobocie – 9%. Rzadko

wymieniali oni inne problemy np. problemy zdrowotne – 2%.

40

Problematyka zażywania narkotyków i narkomanii

Wiedza na temat instytucji i organizacji zajmujących się rozwiązywaniem problemów związanych

z narkomanią jest nikła w społeczności miasta. Tylko 6% ankietowanych wymieniło MONAR, natomiast pojedyncze

osoby wymieniały inne podmioty.

Ankietowani wymieniali wiele działań, których oczekują od władz miasta w zakresie profilaktyki i lecznictwa

uzależnionych od środków odurzających. Są to następujące działania: umożliwienie dostępu do specjalistów (lekarzy,

psychologów) - 9%, spotkania informacyjne i rozmowy z narkomanami – 5%, informowanie o środkach pomocy – 1%.

Część ankietowanych nie sprecyzowała, o jaką pomoc chodzi, oczekując ogólnie działań zmierzających do

zaopiekowaniem się narkomanami – 10%. Natomiast 5% ankietowanych nie oczekuje żadnych działań.

Wykres 39. Jaki działań w zakresie profilaktyki i lecznictwa osób uzależnionych od środków odurzających oczekują

mieszkańcy miasta Chełm?

pomoc, opieka

dostęp do specjalistów

spotkania informacyjne, pogadanki

nie oczekuję żadnych działań

inne

informacje o ośr. pomocy

praca, zajęcie

przestrzeganie przed narkotykami

1086420

% wskazań

5,0

2,5

9,2

1,0

0…

5,2

…

9,8


Do najczęściej dostrzeganych problemów, które wiążą się z zażywaniem środków odurzających respondenci

zaliczyli: zakłócanie porządku publicznego (9%), przestępczość (10%), problemy zdrowotne (6%), problemy rodzinne

wynikające z narkomanii (4%), problemy w szkole (3%), bezrobocie (3%), zagrożenie życia (jedynie 2%).

Wykres 40. Problemy miasta Chełm – konsekwencja zażywania środków odurzających

przestępczość

zakłócanie porządku

problemy zdrowotne

inne

problemy rodzinne

problemy w szkole

bezrobocie

zagrożenie życia

1086420

% wskazań

5,8

1,3

6,3

3,3

2,5

9,0

9,5

3,5


Problematyka palenia tytoniu i uzależnienia od nikotyny

Respondenci w zasadzie nie znają żadnych organizacji i instytucji z Chełma zajmujących się rozwiązywaniem

problemów związanych z paleniem tytoniu.

Stosunkowo nieduża część respondentów wyraziła swoje oczekiwania wobec władz miasta w zakresie

profilaktyki i lecznictwa uzależnienia od nikotyny. Wymieniali oni różne postulaty: dostęp do specjalistów z zakresu

profilaktyki i lecznictwa uzależnień (6%), organizacja spotkań informacyjnych (3%), wprowadzenie zakazu palenia

(3%), przestrzeganie przed paleniem tytoniu (1%), informowanie o środkach pomocy osobom uzależnionym (1%), kary

dla palących (1%). 4% ankietowanych nie oczekuje żadnych działań.

Respondenci rzadko dostrzegają, inne problemy związane z paleniem tytoniu oprócz chorób na które zapadają

palacze (32%). Wśród nich wymieniali głównie raka. Wśród problemów rzadziej wymienianych znajdują się

następujące: zaśmiecanie terenu, nieprzyjemny zapach, zły wpływa nikotyny na młodzież, palenie w miejscach

publicznych np. na przystankach autobusowych, szkodzenie innym.

Problematyka przemocy w mieście i w rodzinie

Respondenci znają dwojakiego typu instytucje zajmujące się rozwiązywaniem problemów związanych

z przemocą na terenie Chełma. Najczęściej wymieniano policję i straż miejską (prawie 15%) oraz Miejski Ośrodek

41

Pomocy Rodzinie (prawie 9%). Większość ankietowanych nie potrafiła podać żadnej instytucji zajmującej się tym

problemem.

Wykres 41. Otoczenie instytucjonalne problemów związanych z przemocą w mieście i w rodzinie w opinii

mieszkańców miasta Chełm

Policja, Straż Miejska

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie

Poradnia psychologiczna

Pomoc Społeczna

14121086420

% wskazań

…

…

8,5

14,8


Wielu respondentów wyraziło swoje zdanie na temat tego, co można zrobić, aby zapobiegać zachowaniom

agresywnym. Aż 65% ankietowanych domaga się karania osób zachowujących się agresywnie, 12% postuluje lepsze

wykorzystanie w tym celu policji i straży miejskiej. Część ankietowanych proponuje „niesiłowe” środki: leczenie,

terapie (5%), rozmowy, działania wychowawcze (10%), zapewnienie pracy (5%).

Wykres 42. Instrumenty zapobiegawcze przemocy na terenie miasta Chełm

karać

patrole policji, straży miejskiej

wychowywać, rozmawiać

inne

zapewnić zajęcie, pracę

leczenie, terapia

odpowiadać przemocą

6040200

% wskazań

6,7

4,5

…

9,5

11,7

4,5

62,6


42

2. Opinie i doświadczenia uczniów


Z badań przeprowadzonych w chełmskich szkołach wynika, że 55% ogólnej liczby ankietowanych uczniów

spożywało w swoim życiu alkohol. Problem ten należy jednak rozpatrywać rozbijając tę grupę na trzy poziomy szkół.

W szkołach podstawowych wskaźnik ten wynosi 12%, przy znacznej przewadze chłopców nad dziewczętami

uczęszczającymi do szkół podstawowych (stosunek 19% do 6%). W gimnazjach styczność z alkoholem deklaruje aż

62% uczniów, przy czym rozkład wyników jest równomierny, jeśli chodzi o podział na płeć. W przypadku szkół

ponadgimnazjalnych aż 93% uczniów deklaruje, że spróbowało alkoholu, a tylko 7% badanych stwierdziło, że go

jeszcze nie spożywało. Grupę abstynentów stanowi 11% chłopców i 3% dziewcząt uczących się w szkołach

ponadgimnazjalnych. Wynika z tego, że niepełnoletnia młodzież chełmskich szkół w znakomitej większości zna już

smak alkoholu.

Idąc dalej tym torem należy rozpatrzeć wyniki odpowiedzi na zadane uczniom pytanie – w jakim wieku

spożyli pierwszy raz alkohol. Okazuje się, że wśród ankietowanych uczniów „inicjacja alkoholowa” miała miejsce

najczęściej pomiędzy 13 i 14 rokiem życia – 36%. Następnie pod względem częstotliwości odbywała się w wieku 10-11

lat (16%) oraz w wieku 12 i 15 lat (po 14%). W wieku 16-17 lat zaczynało pić alkohol 8% badanej młodzieży, zaś 7%

spróbowało alkoholu mając poniżej 10 lat. Tylko 4% z „inicjacją alkoholową” czekało do pełnoletniości i swój

pierwszy alkohol wypiło mając 18 lat. Dziewczęta znacznie później niż chłopcy miały pierwsze doświadczenia

z alkoholem.

Wykres 43. Wiek inicjacji alkoholowej uczniów chełmskich szkół

18

16

14

12

10

8

6

4

Gdy

po

raz

pier

wsz

y si

ęgną

łem

/am

po

alko

hol

mia

łem

/am

... l

at

6050403020100

Liczba wskazań


Niepokojącym zjawiskiem jest również fakt, iż wiek inicjacji alkoholowej sukcesywnie obniża się. O ile w

grupie uczniów szkoły ponadgimnazjalnej średni wiek pierwszego kontaktu z alkoholem, to prawie 14 lat, o tyle

uczniowie szkoły podstawowej wskazują niewiele ponad 9 lat. Biorąc jednak pod uwagę liczbę zanotowanych wskazań

w każdej grupie – kategorii szkół, należy wnioskować, iż wskazania te są konsekwencją uśredniania jedynie wyników

odpowiadających wąskiej grupie uczniów, która sukcesywnie powiększa się wpływając jednocześnie na podwyższenie

zanotowanych poziomów wartości średniej.

Tabela 93.

Ile miałeś/łaś lat, gdy wypiłeś pierwszy alkohol?

Szkoła Średnia

Odchylenie

standardowe N

podstawowa 9,21 2,658 19

gimnazjum 12,45 1,669 102

ponadgimnazjalna 13,71 2,527 170

Ogółem 12,97 2,543 291


Tabela 94.


Płeć Średnia

Odchylenie

standardowe N

męska 12,55 2,819 146

żeńska 13,59 1,929 135

Ogółem 13,05 2,482 281


43

Tabela 95.


Czy Twoja rodzina jest Średnia

Odchylenie

standardowe N

pełna 13,12 2,257 215

niepełna 12,69 2,527 49

inna sytuacja 8,71 2,812 7

Ogółem 12,93 2,418 271


Tabela 96.


Czy Twoi

rodzice/opiekunowie

pracują? Średnia

Odchylenie

standardowe N

tak 12,91 2,274 203

nie 13,63 1,544 16

Ogółem 12,96 2,234 219


Wyniki zestawione w poniższej tabeli nie dają jednoznacznej odpowiedzi, czy złe relacje z rodzicami leżą

u podłoża wczesnej inicjacji alkoholowej. Biorąc jednak subiektywny charakter kategorii udzielanych odpowiedzi –

analiza ta wymaga zdecydowanie głębszej i wielopłaszczyznowej analizy.

Tabela 97.


Określ swoje

relacje z rodzicami Średnia

Odchylenie

standardowe N

dobre 13,08 2,477 203

raczej dobre 12,80 2,435 61

raczej złe 13,85 1,405 13

złe 9,50 2,887 4

Ogółem 13,01 2,468 281


Istotne znaczenie wydaje się mieć to, jaki rodzaj alkoholu oraz w jakiej okoliczności dzieci i nieletnia młodzież

miały okazję spożywać. Otóż okazuje się, że najczęściej było to piwo – ponad 63%. Prawie 14% uczniów, którzy

poznali smak alkoholu, przyznało się do spróbowania wódki, niespełna 10% - wina, zaś dla 2% pierwszym wypitym

alkoholem był likier lub nalewka. Ponad 11% deklarowało, że kosztowało inne trunki, np. spirytus.

Wykres 44. Od jakiego alkoholu „zaczynają” uczniowie chełmskich szkół?

piwo

wódka

inny

wino

likier, nalewka

6040200

% wskazań

11,2

…

13,9

9,6

63,4


Okoliczności pierwszego spożycia alkoholu to najczęściej uroczystości rodzinne, takie jak wesela, święta,

sylwester, czy urodziny. W takich sytuacjach styczność z alkoholem miało ponad 35% badanych uczniów. Ponad 26%

ankietowanych swój pierwszy alkohol spożywało w gronie kolegów (na imprezach koleżeńskich), Ponad 14% –

z różnych zwykłych okazji, np. wycieczki szkolnej, ogniska, imprezy czy zabawy, a 17% deklarowało jako

okoliczności spożycia pierwszego alkoholu dom, dyskotekę, szkołę, bramę oraz inne miejsca.

44

Wykres 45. Jakie sytuacje towarzyszą pierwszemu kontaktowi z alkoholem dzieci i młodzieży chełmskiej?

z uroczystych okazji

w kręgu koleżeńskim

zwykłe okazje

w jakimś miejscu

inne

w kręgu rodzinnym

403020100

% wskazań

7,8

9,2

14,2

35,1

26,2

7,4


Ważnym wskaźnikiem skali problemu spożywania przez młodzież i dzieci alkoholu jest jej częstotliwość.

Zapytano ich, ile razy w ciągu ostatnich 30 dni spożywali oni alkohol. Okazuje się, że większość respondentów (73%)

nie sięgała po trunki w ciągu ostatniego miesiąca – tylko 27% deklaruje, że w tym czasie przynajmniej raz spożywało

napoje alkoholowe. Biorąc pod uwagę jednak podział na szkoły okazuje się, że z tej liczby 3% stanowią dzieci ze szkół

podstawowych (sięgały one po alkohol tylko raz, przypuszczalnie z ciekawości), 25% stanowią gimnazjaliści

(w ostatnim miesiącu sięgali po trunki od 1 do 7 razy), a 72% z tej grupy stanowi młodzież ze szkół

ponadgimnazjalnych. W opisywanej grupie spożywających w ostatnich 30 dniach alkohol 63% zrobiło to tylko 1-3

razy, a 9% sięgnęło po alkohol 15 i więcej razy. Przyjmując, że takie spożywanie alkoholu kwalifikuje się jako picie

częste, można stwierdzić, że odsetek 9% uczniów systematycznie spożywa alkohol. Dziewczęta częściej niż chłopcy

deklarują abstynencję w ciągu ostatnich 30 dni – odpowiednio 89% i 85%. Rzadziej też sięgają po napoje wyskokowe

niż chłopcy.

Wykres 46. Częstotliwość sięgania po alkohol uczniów chełmskich szkół

25

15

12

7

5

3

1

W c

iągu

os

tatn

ich

30 d

ni

sięg

nąłe

m/a

m

po a

lkoh

ol ..

. ra

zy

6050403020100

Liczba wskazań


Tabela 98.

Ile razy sięgałeś/łaś po alkohol w ciągu ostatnich 30 dni?

Płeć Średnia Odchylenie

standardowe N

męska 4,89 5,686 87

żeńska 3,79 4,335 68

Ogółem 4,41 5,151 155


Częstotliwość sięgania po alkohol jest zdecydowanie większa przypadku uczniów chełmskich szkół

wychowujących się w rodzinach niepełnych oraz wśród uczniów, których relacje z rodzicami są złe lub raczej złe.

Pomimo zatem, że porównując te wyszczególnione grupy uczniów chociażby pod względem pierwszego kontaktu z

alkoholem nie została nakreślona wyraźna rozbieżność pomiędzy wynikami pozostałymi grupami uczniów, to

zdiagnozowane w tym przypadku wyniki są wyraźnie niekorzystnym symptomem, który o ile nie zostanie dostrzeżony

może w efekcie prowadzić do zalezienia alkoholowego oraz innych konsekwencji nie tylko natury społecznej.

Tabela 99.


Czy Twoja rodzina jest Średnia Odchylenie

standardowe N

pełna 4,04 4,415 125

niepełna 5,71 8,278 14

inna sytuacja 7,67 5,955 6

Ogółem 4,35 4,992 145


45

Tabela 100.


Określ swoje relacje z

rodzicami Średnia

Odchylenie

standardowe N

dobre 3,62 3,972 106

raczej dobre 4,50 4,564 36

raczej złe 10,23 9,167 13

złe 15,00 ,000 2

Ogółem 4,52 5,141 157


Na pytanie, jakie trunki zdarzało się w przeszłości próbować ankietowanym uczniom, odpowiadali oni bardzo

zróżnicowanie. Jednak najczęściej konsumowanym alkoholem wśród nich było piwo (prawie 48%), wino (35%)

i wódka (ponad 31%). Rzadziej pijali likiery i nalewki (12%), a sporadycznie zdarzało się im kosztować innych

napojów alkoholowych, np. drinków (3%), bimbru (2%), czy koniaku i whisky (po 2%) oraz spirytusu (4%).

Wykres 47. „Preferencje alkoholowe” uczniów chełmskich szkół

piwo

wino

wódka

likier, nalewka

spirytus

drink

whisky

inny

bimber

koniak, brandy

50403020100

% wskazań

…

…

…

4,3

…

3,0

11,7

31,2

35,0

47,8


Ankietowani uczniowie deklarują, że obecnie piją najczęściej piwo – 84%. Dużo rzadziej zdarza im się pić

wino – 6% i wódkę – 4% oraz drinki – 2%. Wypływa z tego taki wniosek, że młodzież preferuje napoje

niskoalkoholowe, zaś sporadycznie wybiera mocniejsze trunki. Biorąc pod uwagę płeć, chłopcy częściej niż dziewczęta

wybierają piwo (odpowiednio 93% i 77%), za to rzadziej piją wino, drinki i wódkę, które to trunki są bardziej

popularne wśród dziewcząt (przypuszczalnie piją one wódkę w drinkach).

Zważywszy na młodociany wiek badanej zbiorowości należy przypuszczać, że konsumowany przez nich

alkohol kupowany jest przez starszych kolegów. Z racji panującego prawa niewielu z nich (16%) przyznaje się do picia

alkoholu w lokalach i barach, gdzie łatwo wyselekcjonować nieletnich i pracownicy mają obowiązek zażądać dowodu

osobistego, kiedy podejrzewają, iż kupujący, czy spożywający alkohol klient jest niepełnoletni. 28% badanych twierdzi,

że konsumuje napoje alkoholowe na imprezach i w dyskotekach, gdzie – jak można przypuszczać - o wiele łatwiej jest

nielegalnie spożywać alkohol nieletnim, z racji utrudnionej kontroli (tłumy i ciemne oświetlenie lub praktycznie jego

brak). Pozostałe osoby deklarują spożywanie napojów wyskokowych w mieszkaniach kolegów - 23%, na wolnym

powietrzu (ulica, podwórko, parki) – 22%, podczas rodzinnych uroczystości – 20%, oraz we własnym domu (16%), na

wycieczkach i obozach (12%) oraz w szkole i na jej terenie (4%). 3% spożywa alkohol w innych miejscach. Analizując

te wyniki można wyciągnąć wniosek, że rodzice przyzwalają na umiarkowane picie alkoholu swoim nieletnim dzieciom

z okazji różnych uroczystości rodzinnych, ale większość wypijanego przez młodzież alkoholu jest spożywana bez

wiedzy dorosłych (imprezy, wycieczki, mieszkania pod nieobecność rodziców). Dziewczęta dużo chętniej piją alkohol

w domu, na wycieczkach i w mieszkaniach znajomych, zaś chłopcy chętniej od dziewcząt wybierają do tego celu

podwórka, parki, teren szkoły, bary i lokale. Jednakowym powodzeniem jako miejsca do konsumpcji napojów

alkoholowych przez młodzież męską i żeńską cieszą się dyskoteki i różnego rodzaju imprezy – odpowiednio 26%

i 27%.

Wybór towarzystwa, w którym respondenci najchętniej spożywają alkohol wydaje się oczywisty z racji

sytuacji, w których go spożywają. Stąd też 47% z nich preferuje do tego celu towarzystwo kolegów i koleżanek, zaś

11% pije w towarzystwie rodzeństwa, przypuszczalnie zbliżonego wiekiem. 3% wybiera inne towarzystwo.

Zastanawiające jest to, że 8% ankietowanych pije alkohol w towarzystwie rodziców - być może są to osoby pełnoletnie

lub bliskie pełnoletniości. Budzącym niepokój może być fakt, że część młodych ludzi (3%) pije alkohol bez

towarzystwa, do tak zwanego „lusterka”, ma to zapewne głębsze podłoże, niż towarzyskie picie z kolegami.

Mimo popularności spożywania alkoholu wśród młodzieży szkolnej, zaledwie co dziesiąty respondent

deklaruje, że chętnie przyjmuje propozycję wypicia napojów alkoholowych. 8% przyjmuje propozycję mimo niechęci,

33% reflektuje na proponowane trunki tylko jeśli ma na to ochotę, zaś znaczna liczba uczniów zawsze odmawia (27%).

46

1/5 zapytanych nigdy nie spotkała się z propozycją spożycia alkoholu. Dziewczęta częściej niż chłopcy odmawiają

takiego poczęstunku, one także rzadziej przyjmują propozycję konsumpcji napojów wyskokowych, niezależnie czy

mają, czy nie mają na to ochotę.

Istotne znaczenie ma powód, dla którego dzieci sięgają po alkohol. Odpowiedzi uzyskane na zadane uczniom

pytanie o przyczyny picia alkoholu kształtują się następująco – najczęstszym powodem picia wśród dzieci jest chęć

„wyluzowania się” (prawie 57%), chęć upodobnienia się do znajomych (prawie 49%), pragnienie zapomnienia

o rodzinnych problemach (niespełna 43%) oraz problemy miłosne i zwykły kaprys (po 31%). Problemy szkolne

stanowią powód picia według ponad 26% respondentów, zaś przykład brany z pijących rodziców, to ponad 15%

wskazań oraz ciekawość - według 20% badanych.

Wykres 48. Powody dla jakich uczniowie chełmskich szkół sięgają po alkohol

chcą "wyluzować się"

chcą być taki jak ich znajomi

chcą zapomnieć o problemach rodzinnych

chcą zapomnieć o problemach miłosnych


chcą zapomnieć o problemach w szkole

z ciekawości

ponieważ rodzice piją

z innego powodu

6050403020100

% wskazań

7,3

19,8

31,0

15,3

48,5

56,5

31,2

26,2

42,8


Zadano uczniom pytanie o ich opinię, jak wielu ich rówieśników spożywa alkohol. Twierdzą oni w dużej

części, że połowa lub większość ich kolegów pije (odpowiednio – 17% i 29%). Tylko 19% twierdzi, że napoje

alkoholowe pijają nieliczni z ich otoczenia, a 18%, że z ich znajomych nie pije nikt. Odpowiedzi, że „piją nieliczni

znajomi” lub „nie pije nikt” dużo częściej udzielali uczniowie szkół podstawowych (odpowiednio 25% i 41%).

Jednocześnie sporadycznie udzielali oni odpowiedzi, że pije większość ich rówieśników – tylko 3%, w porównaniu do

26% gimnazjalistów i do 58% młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych. Rozmiaru spożywania alkoholu przez

rówieśników nie potrafi określić 19% badanych uczniów.

Wykres 49. Jak wielu uczniów chełmskich szkół sięga po alkohol w opinii uczniów?

większość

nieliczni

trudno powiedzieć

nikt

około połowa

302520151050

% wskazań

18,5

17,5

18,6

16,6

28,8


Tabela 101.

Szkoła

Ogółem

podstawowa gimnazjum

ponadgimn

azjalna

Jak wielu Twoich

rówieśników

spożywa alkohol?

większość 3,1% 25,5% 57,6% 28,8%

około połowa 9,2% 24,5% 16,2% 16,6%

nieliczni 24,5% 22,4% 9,1% 18,6%

nikt 41,3% 9,2% 2,0% 17,5%

trudno powiedzieć 21,9% 18,4% 15,2% 18,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


47

Tabela 102.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Jak wielu Twoich

rówieśników

spożywa alkohol?

większość 28,8% 29,1% 28,9%

około połowa 18,9% 13,1% 16,0%

nieliczni 20,6% 17,6% 19,1%

nikt 14,9% 21,1% 18,1%

trudno powiedzieć 16,7% 19,0% 17,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 103.

Czy Twoja rodzina jest

Ogółem pełna niepełna inna sytuacja

Jak wielu Twoich

rówieśników

spożywa alkohol?

większość 29,1% 28,3% 26,7% 28,9%

około połowa 17,9% 8,7% 13,3% 16,3%

nieliczni 17,0% 28,3% 40,0% 19,5%

nikt 18,6% 14,1% 20,0% 17,9%


Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 104.

Określ swoje relacje z rodzicami Ogółem

dobre raczej dobre raczej złe złe

Jak wielu Twoich

rówieśników

spożywa alkohol?

większość 24,6% 41,9% 50,0% 66,7% 28,5%

około połowa 15,0% 22,1% 35,0% 16,6%

nieliczni 20,9% 11,6% 5,0% 18,7%

nikt 19,8% 7,0% 10,0% 33,3% 17,7%


Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Zapytano także badanych o różne incydenty, jakie mogły być skutkiem spożycia przez nich alkoholu. Ponad

21% z nich przyznaje się do tego, że po spożyciu alkoholu straciło równowagę, prawie 11% zatruło się, a 9% upiło się

do utraty świadomości. Pod wpływem alkoholu 4% ankietowanych popełniło czyn karalny, a 14% zdarzyły się inne

incydenty, np. zaśnięcie. Biorąc pod uwagę, że aby stracić równowagę, czy zatruć się, trzeba wypić jednorazowo

znaczną ilość alkoholu, można wysnuć wniosek, że młodzież kultywuje polski zwyczaj picia dużej ilości alkoholu

w krótkim czasie. Taki sposób picia wiąże się przyjętym w tej części Europy zwyczajem nieumiarkowanego picia,

gdzie wypijanie znacznej ilości alkoholu bezzasadnie traktowane jest jako „męskie” i „dorosłe”.

Tabela 105.

Utrata równowagi

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 128 21,3 42,5 42,5

nie 173 28,8 57,5 100,0

Ogółem 301 50,2 100,0


Ogółem 600 100,0


48

Tabela 106.

Zatrucie

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 65 10,8 23,2 23,2

nie 215 35,8 76,8 100,0

Ogółem 280 46,7 100,0


Ogółem 600 100,0


Tabela 107.

Upicie się do nieprzytomności

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 54 9,0 19,3 19,3

nie 226 37,7 80,7 100,0

Ogółem 280 46,7 100,0


Ogółem 600 100,0


Tabela 108.

Czyn karalny

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 24 4,0 9,0 9,0

nie 244 40,7 91,0 100,0

Ogółem 268 44,7 100,0


Ogółem 600 100,0

Wykres 50. Negatywne „doświadczenia alkoholowe” uczniów chełmskich szkół

ponadgimnazjalna

gimnazjum

podstawowa

8,3

1,0

…

11,5

7,3

…

19,8

5,2

0,5

31,2

13,5

1,6

popełnić czyn

karalny

upić się do

nieprzytomności

zatruć się

stracić

równowagę

% wskazań Źródło: opracowanie własne.

Mimo, że badana grupa ma pewien problem z określeniem rozmiaru picia alkoholu przez tę społeczność, to nie

ma jednak problemów z określeniem, jakie ich zdaniem trunki najczęściej pijają koledzy. Prawie połowa twierdzi, że

ulubionym napojem młodzieży jest piwo – 48%, zaś 15% uważa, że ich rówieśnicy wolą pić wódkę. Według 7%

zapytanych w ich otoczeniu pija się wino, a 8% odpowiedziało, że likiery i inne trunki. Odpowiedzi dziewcząt

i chłopców są w tej kwestii podobne. O wyborze takich trunków decydują według ankietowanych różne aspekty.

Najczęściej brany jest pod uwagę dobry smak – prawie 35%, jakość – to ponad 18% wskazań, a także cena i moc

(odpowiednio – 12% i 10%). Ponad 8% uczniów kupuje alkohol taki, jaki jest dla nich dostępny – należy przyjąć, że są

to osoby małoletnie, które mają utrudniony dostęp do alkoholu. Część młodzieży wybierając trunki kieruje się modą

(ponad 3%), oraz innymi kategoriami, np. gustem i ochotą na dany alkohol (5%).

49

Wykres 51. Aspekty decydujące o wyborze spożywanego alkoholu przez uczniów chełmskich szkół

dobry smak

jakość

moc

dostępność

inne walory

moda

403020100

% wskazań

5,3

18,2

34,7

10,3

3,3

8,2


Częstotliwość picia alkoholu może wiązać się z możliwością dostępności tej używki. Na pytanie, czy mają

problem z nabywaniem alkoholu, ankietowani odpowiadali, że nie widzą takiego problemu (31%), lub raczej nie widzą

(27%). Tylko 10% z nich twierdzi, że mają, lub raczej mają problemy z tym związane.

Wykres 52. Skala problemu z nabyciem alkoholu przez nieletnich na terenie miasta Chełm

nie wiem

nie

raczej nie

raczej tak

tak

3020100

% wskazań

31,7

30,5

27,1

6,4

4,2


Ważną kwestią jest to, gdzie młodzież może zaopatrzyć się w alkohol. Grupa zapytanych uczniów twierdzi, że

najczęściej młodzież szkolna może nabyć alkohol w sklepie - 45% oraz u kolegów - 26%, a w następnej kolejności

kupują go na dyskotekach - 21% i na rynku (alkohol z przemytu) – 15%. Młodzież może również korzystać z alkoholu

wyprodukowanego we własnym zakresie – tak twierdzi 7% ankietowanych. 29% zapytanych nie wie, gdzie ich

rówieśnicy mogą zaopatrzać się w napoje wyskokowe. Jak można wnioskować z uzyskanych odpowiedzi, nieletnia

młodzież nie ma problemu z zaopatrywaniem się w trunki.

Wykres 53. Gdzie uczniowie chełmskich szkół zaopatrują się w alkohol?

w sklepie

nie wiem



"na rynku"

sami produkują alkohol

50403020100

% wskazań

29,1

7,0

14,5

21,4

26,1

44,6


Występująca w badanej populacji grupa praktykująca konsumpcję alkoholu nie uważa, że go nadużywa. Mimo

dość znacznej, jak na ten przedział wiekowy, ilości wypijanego w ostatnim miesiącu alkoholu, tylko 3% na pytanie, czy

uważa, że nadużywa alkoholu, odpowiedziało „tak” lub „raczej tak”. Zdecydowanie zaprzeczyło temu 75%

spożywających napoje alkoholowe uczniów, natomiast 22% z nich uważa, że „raczej nie” nadużywa trunków.

Dziewczęta pijące alkohol są bardziej samokrytyczne i 4% z nich, w stosunku do 3% chłopców twierdzi, że nadużywają

lub raczej nadużywają tego napoju.

Niepokojąco wyraźna przewaga deklaracji dotyczących problemu uzależnienia alkoholowego wystąpiła w

grupie uczniów szkół chełmskich deklarujących swoje relacje z rodzicami jako negatywne oraz uczniów z rodzin

niepełnych.

50

Wykres 54. Czy uczniowie chełmskich szkół nadużywają alkoholu - samoocena

nie

raczej nie

raczej tak

tak

806040200

% wskazań

74,8

21,8

2,1

1,2


Tabela 109.

Szkoła

Ogółem podstawowa gimnazjum

ponadgimn

azjalna

Czy uważasz, że

nadużywasz

alkoholu?

tak 2,2% 1,2%

raczej tak 5,0% 3,3% 1,1% 2,1%

raczej nie 35,0% 21,3% 20,7% 21,8%

nie 60,0% 75,4% 76,1% 74,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 110.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy uważasz, że

nadużywasz

alkoholu?

tak 1,2% 1,4% 1,3%

raczej tak 1,8% 2,7% 2,2%

raczej nie 21,6% 22,4% 22,0%

nie 75,4% 73,5% 74,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 111.

Czy Twoja rodzina jest Ogółem

pełna niepełna inna sytuacja

Czy uważasz, że

nadużywasz

alkoholu?

tak ,8% 3,9% 1,3%

raczej tak 2,9% 2,3%

raczej nie 21,9% 21,6% 33,3% 22,2%

nie 74,4% 74,5% 66,7% 74,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 112.



Czy uważasz, że

nadużywasz

alkoholu?

tak ,9% 11,1% 1,3%

raczej tak 3,1% 2,2%

raczej nie 22,3% 23,1% 16,7% 21,8%

nie 73,8% 76,9% 72,2% 100,0% 74,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Adekwatnie do liczby uczniów twierdzących, że nadużywają alkoholu, taki sam odsetek (3%) oczekuje

pomocy w zaprzestaniu picia. Ale w tej ilości już tylko 2% dziewcząt chciałoby tego, w odróżnieniu od chłopców,

z których 4% wyraża potrzebę pomocy w porzuceniu picia alkoholu. W przypadku oceny zagrożenia uzależnieniem

alkoholowym wśród swoich rówieśników uczniowie nie są tak liberalni. W ich ocenie (25%) młodzież jest zagrożona

51

uzależnieniem. Pozostali twierdzą, że nie ma takiego ryzyka. Chłopcy częściej widzą problem w piciu alkoholu przez

młodzież niż dziewczęta (odpowiednio – 27% i 23%).

Wykres 55. Czy uczniowie chełmskich szkół oczekują pomocy w zaprzestaniu picia alkoholu?

nie

raczej nie

raczej tak

tak

100806040200

% wskazań

91,6

5,2

2,3

1,0


Częstość i intensywność spożywania alkoholu w domu wpływa na zachowania młodych ludzi w przyszłości.

W odpowiedzi na zadane respondentom pytanie o częstość pojawiania się w ich domach alkoholu prawie 66%

odpowiedziało, że w ich domach pije się rzadko. 5% twierdzi, że trunki na stołach w ich domach znajdują się często,

zaś prawie 23% uważa, że w ich domach w ogóle nie pije się alkoholu. Ponad 6% nie znało odpowiedzi na to pytanie.

Wykres 56. Częstość spożywania alkoholu w domach rodzinnych uczniów chełmskich szkół

tak, rzadko

nie, nigdy

nie wiem

tak, często

6040200

% wskazań

6,4

22,6

65,7

5,3


Nieletnia młodzież najczęściej spożywa alkohol w tajemnicy przed rodzicami. Zbadano zatem, czy zdarzało się

im wracać do domu pod wpływem alkoholu. Ponad połowa respondentów (53%) wracała do domu w stanie upojenia

alkoholowego, przy czym częściej zdarzało się to chłopcom – 57%, niż dziewczętom – 47%. W 1/3 przypadków

rodzice zauważyli ten fakt, jednak tylko w 15% z nich zareagowali. Najczęściej byli źli – 5%, zastosowali kary – 3%,

lub krzyczeli – 2%. Próbowali także rozmawiać (2%), zdarzało się, że prosili, tłumaczyli, lub wysłali dziecko spać

(2%). W pojedynczych przypadkach zdenerwowani rodzice uderzyli pijaną latorośl (przyznały to dwie osoby).

W przypadku 2% rodzice pozostali obojętni na fakt, że ich dziecko wróciło do domu pijane.

Wykres 57. Czy zdarza się uczniom chełmskich szkół powrót do domu w stanie nietrzeźwości?

tak

nie

6050403020100

% wskazań

46,7

53,3


W świetle wyników badania wydaje się, że młodzi ludzie mają świadomość, jakie ryzyko niesie z sobą

nadmierne spożywanie alkoholu. Co prawda w większości przypadków ankietowani nie umieli lub nie chcieli

odpowiadać na zadane im na ten temat pytanie, ale uzyskane odpowiedzi pokazują, że świadomość zagrożenia –

chociaż u niewielkiej liczby badanej grupy - istnieje. Najczęściej respondenci wymieniali zakłócanie porządku –

awantury, hałasy, bójki, agresję – jako najczęstsze problemy wynikające z nadmiernego picia alkoholu (17%).

Zauważano również takie skutki jak problemy rodzinne (14%), przestępczość (7%), problemy zdrowotne (5%) oraz

problemy w szkole (1%). 15% ankietowanych wymieniało inne problemy, np. uzależnienie, czy utratę kontroli nad

swoim życiem. Więcej problemów związanych z nadużywaniem trunków widzą dziewczęta niż chłopcy. Zaskakującym

jest to, że najwięcej problemów w piciu alkoholu widzą najmłodsi ankietowani – uczniowie szkół podstawowych, zaś

najmniejszy odsetek odpowiedzi udzielili uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.

Powiązane z tym zagadnieniem było pytanie o chęć poszerzenia wiedzy na temat problemów związanych

z piciem – uzyskane wyniki pokazują, że młodzież nie chce lub raczej nie chce pogłębić swojej wiedzy w tym zakresie

52

(odpowiednio 44% i 27%). Tylko 16% zdecydowanie chciałoby poszerzyć tę wiedzę, a 15% raczej chciałoby.

Zdecydowanie bardziej chętne do tego są dzieci ze szkół podstawowych, a najbardziej niechętni temu są uczniowie

z liceów, techników i szkół zawodowych.

Uczniowie, w przypadku których zdiagnozowane zostało realne zagrożenie uzależnieniem od alkoholu –

uczniowie z rodzin niepełnych oraz uczniowie oceniający negatywnie swoje relacje z rodzicami, wyrażają niemal 100%

brak zainteresowania poszerzeniem wiedzy z zakresu uzależnień alkoholowych.

Wykres 58. Czy uczniowie chełmskich szkół zainteresowani są poszerzeniem wiedzy w zakresie uzależnień

alkoholowych?

nie

raczej nie

tak

razcej tak

50403020100

% wskazań

43,9

24,6

15,2

16,3


Tabela 113.



Czy chcesz poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 18,0% 11,8% 16,2%

raczej tak 15,1% 15,3% 20,0% 15,2%

raczej nie 24,9% 24,7% 30,0% 24,8%

nie 42,0% 48,2% 50,0% 100,0% 43,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 114.




wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 15,4% 18,7% 15,5%

raczej tak 16,8% 15,4% 16,1%

raczej nie 25,5% 20,9% 33,3% 25,0%

nie 42,3% 45,1% 66,7% 43,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Zagadnieniem wartym rozpatrzenia i podsumowującym analizę wyników tej części badania jest rozmiar

spożywania alkoholu przez nieletnią młodzież. Wyniki wydają się niezbyt optymistyczne – 13% respondentów nie

widzi nic złego w piciu alkoholu, 29% uważa to zjawisko jako ani złe, ani dobre. Twierdzenie, że jest to raczej złe

przedstawia 29% uczniów, a tylko 23% ocenia to zjawisko jako jednoznacznie złe. Zjawisko to jest odzwierciedleniem

panujących w badanej grupie poglądów na ten temat. Młodzież szkolna podchodzi do problemu spożywania przez nią

alkoholu bardzo liberalnie i bezkrytycznie. Nie widzi w tym problemu i nie wykazuje poczucia winy z powodu picia

napojów alkoholowych mimo młodego wieku.

Zdecydowanie większy liberalizm pod względem oceny spożywania alkoholu dobre – złe panuje wśród

uczniów szkół ponadimnazjalnych. Wyniki badań wskazały, iż pogląd ten jest również domeną mężczyzn, uczniów z

rodzin niepełnych oraz tych, którzy deklarowali swoje relacje z rodzicami jako złe lub raczej złe.

Wykres 59. Jak uczniowie chełmskich szkół postrzegają picie alkoholu


jest to raczej złe



inna opinia

302520151050

% wskazań

6,3

23,2

28,7

28,8

13,0


53

Tabela 115.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 9,5% 4,1% 5,2% 6,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 116.

Płeć


Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 4,3% 8,6% 6,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 117.



Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 7,0% 2,2% 13,3% 6,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 118.

Czy Twoi

rodzice/opiekunowie

pracują? Ogółem

tak nie

Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 8,0% 7,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 119.



Co myślisz

o piciu

alkoholu?

nie widzę w tym nic złego 9,9% 22,1% 35,0% 33,3% 12,9%

nie jest to dobre ani złe 28,1% 32,6% 40,0% 33,3% 29,3%

jest to raczej złe 30,3% 18,6% 20,0% 33,3% 28,2%


inna opinia 7,3% 4,7% 6,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


54

2.2. Problem uzależnienia od nikotyny i palenia tytoniu

Problem palenia papierosów wśród młodzieży jest powszechny. Przeprowadzone badania pokazują rozmiar

tego problemu. Na zadane uczniom pytanie, czy kiedykolwiek palili papierosy, 31% odpowiedziało, że tak. Najwięcej

uczniów znających smak tytoniu jest w szkołach ponadgimnazjalnych – tam paliło 57% z nich, w gimnazjach 31%,

natomiast w szkołach podstawowych 8%.

Tabela 120.

Szkoła Ogółem

podstawowa gimnazjum ponadgimn

azjalna

Czy paliłeś/aś


tak 7,6% 30,6% 56,8% 31,4%

nie 92,4% 69,4% 43,2% 68,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 121.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy paliłeś/aś


tak 31,0% 30,6% 30,8%

nie 69,0% 69,4% 69,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 122.



Czy paliłeś/aś


tak 30,2% 37,6% 30,8% 31,5%

nie 69,8% 62,4% 69,2% 68,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 123.

Czy Twoi

rodzice/opiekunowie

pracują? Ogółem

tak nie

Czy paliłeś/aś


tak 28,9% 57,1% 30,6%

nie 71,1% 42,9% 69,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 124.



Czy paliłeś/aś kiedykolwiek

papierosy?

tak 26,0% 52,9% 66,7% 33,3% 31,6%

nie 74,0% 47,1% 33,3% 66,7% 68,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Duże znaczenie ma tu wiek, kiedy dziecko sięga po raz pierwszy po papierosa. Z badań wynika, że największy

odsetek dzieci robi to w wieku 14 lat – 21%. Pomiędzy 13 i 10 rokiem życia próbuje papierosów 41% uczniów, zaś

pomiędzy 10 a 7 rokiem – 22%. W wieku 15-17 lat zapaliło papierosa 17% młodzieży. Szokujące dla społeczeństwa

może być to, że 4% poznało smak tytoniu w wieku przedszkolnym. Dziewczęta później sięgają po papierosy niż

chłopcy.

55

Wykres 60. W jakim wieku uczniowie chełmskich szkół po raz pierwszy sięgają po alkohol

16

14

12

10

8

6

4

Gdy

po

raz

pier

wsz

y si

ęgną

łem

/am

po

papi

eros

a m

iałe

m/a

m ..

. la

t

3020100

Liczeba wskazań


Tabela 125.

Ile miałeś/łaś lat, gdy po raz pierwszy sięgnąłęś po papierosa?


standardowe N

męska 11,25 3,248 68

żeńska 12,51 2,582 78

Ogółem 11,92 2,969 146


Często pierwszy kontakt z papierosem wynika z inicjatywy innych osób. Dlatego zapytano respondentów o to,

kto proponował im zapalenie papierosa. Okazuje się, że w 1/3 przypadków byli to znajomi z osiedla/dzielnicy.

Przyjaciele proponowali to ankietowanym w 25% przypadków, członkowie rodziny w 4% przypadków. Można zatem

przypuszczać, że koledzy mają duży wpływ na rozpowszechnianie palenia wśród swoich rówieśników, a powodem

przyjmowania propozycji może być chęć upodobnienia się do grupy, związana z potrzebą akceptacji.

Wykres 61. Kto inicjuje „pierwszego papierosa” dzieci i młodzieży z chełmskich szkół?

inne osoby

znajomi z dzielnicy/osiedla

ktoś z moich przyjaciół

ktoś z mojej najbliższej rodziny

nikt nie proponował mi

50403020100

% wskazań

47,3

3,0

31,3

25,3

3,8


Zagadnienie palenia tytoniu nie musi być związane z paleniem nałogowym. Odpowiedzi na pytanie, ile razy

sięgano po papierosy w ciągu ostatnich 30 dni pokazują, że obecnie 11% badanych uczniów pali papierosy. Z tego 27%

pali codziennie, 30% średnio, co drugi dzień lub częściej, natomiast 42% pali rzadko. 17% zapaliło papierosa tylko raz

w ciągu ostatniego miesiąca.

W szkołach podstawowych uczniowie palą raczej „okazjonalnie” – 75% deklarujących kontakt z papierosem

w ostatnim miesiącu zapaliło w tym czasie raz, a 25% 4 razy. Gimnazjaliści palą częściej – 44% w tej grupie sięgał w

ostatnich 30 dniach od 1 do 3 razy po papierosa, zaś 56% 12-25 razy. W szkołach ponadgimnazjalnych 41% palących

uczniów sięga po papierosy codziennie, zaś 55% rzadziej niż raz dziennie. Dziewczęta palą rzadziej niż chłopcy.

Wymiernym wskaźnikiem rozmiaru problemu jest ilość wypalanych dziennie papierosów. Takie pytanie

zadano badanej grupie uczniów. Odpowiedzi pokazują, że 42% palących uczniów dziennie pali od 1 do 4 papierosów.

44% wypala 5 do 15 papierosów, natomiast 10% wypala paczkę papierosów dziennie. Więcej niż paczkę dziennie spala

4% palących papierosy uczniów. W gimnazjum 13% deklaruje palenie średnio dziennie paczki papierosów, natomiast

wśród ich starszych kolegów 9% pali paczkę, zaś 6% ponad paczkę papierosów dziennie. Dziewczęta palą

zdecydowanie mniej niż chłopcy – żadna z nich nie zadeklarowała, że wypala więcej niż 10 papierosów dziennie.

56

Wykres 62. Częstotliwość sięgania po papierosy uczniów chełmskich szkół

25

15

10

3

1W c

iągu

ost

atni

ch

30 d

ni

sięg

nąłe

m/a

m p

o pa

pier

osa

... ra

zy20151050

Liczeba wskazań


Uczniowie mają palące grono znajomych. Na zadane badanej populacji pytanie „czy w Twoim towarzystwie

rówieśnicy palą papierosy?” 74% odpowiedziało twierdząco. Przy czym jeśli chodzi o podział na typy szkół,

w podstawówkach wyniki rozkładają się po 50%, w gimnazjach odsetek odpowiedzi twierdzących sięgnął 78%,

natomiast w szkołach ponadgimnazjalnych aż 93%. Dziewczęta odpowiadały podobnie jak chłopcy.

27% respondentów twierdzi, że większość ich rówieśników pali papierosy. 21% uważa, że robi to około

połowa, zaś 20%, że nieliczni z ich rówieśników. Również w tym przypadku opinie dziewcząt i chłopców są zgodne.

Wykres 63. Jak wielu uczniów chełmskich szkół pali papierosy – w opinii uczniów

większość

około połowa

nieliczni

trudno powiedzieć

nikt

302520151050

% wskazań

17,6

15,4

19,5

20,5

27,0


Mimo dużej liczby palących nieletnich, część z nich uważa, że ma lub raczej ma problemy z nabywaniem

papierosów. Tak twierdzi 10% odpowiadających na to pytanie. 66% uważa, że nie ma lub raczej nie ma z tym

problemów, a 24% zadeklarowało, że nigdy papierosów nie kupowali. Największą grupę takich uczniów stanowią

najmłodsi. Natomiast 56% uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych nie ma problemów z nabywaniem tytoniu.

Wykres 64. Czy uczniowie chełmskich szkół mają problem z nabyciem papierosów?

nie

nigdy nie kupowałem/am

raczej nie

tak

raczej tak

50403020100

% wskazań

24,1

42,3

23,7

4,3

5,7


Istotne z punktu widzenia badania jest to, gdzie najczęściej młodzież kupuje papierosy. 40% z nich kupuje

papierosy w sklepie, a prawie 13% na dyskotekach. Popularne są również zakupy „na rynku” (33%), oraz u kolegów

i znajomych (30%) – w tym przypadku najprawdopodobniej jest to towar zza wschodniej granicy.

57

Wykres 65. Gdzie najczęściej uczniowie chełmskich szkół zaopatrują się w wyroby tytoniowe?

w sklepie

"na rynku"

nie wiem



inna możliwość

50403020100

% wskazań

4,2

31,3

33,3

12,8

30,3

40,3


O wyborze kupowanych papierosów decyduje w badanej populacji najczęściej dobry smak (14%) oraz cena

(11%) i jakość (10%). W dalszej kolejności młodzież bierze pod uwagę dostępność (6%) i moc (4%), a także modę

(2%). Dziewczęta częściej niż chłopcy preferują dobry smak papierosów – przypuszczalnie wybierają one chętniej

papierosy mentolowe lub aromatyzowane.

Wykres 66. Determinanty wyborów wyrobów tytoniowych w opinii uczniów chełmskich szkół

dobry smak

cena

jakość

dostępność

moc

moda

inne

12,5107,552,50

% wskazań

1,3

9,7

13,7

3,8

2,0

6,2

11,3


Młodzież rzadko pali papierosy w domu (3%). Najczęściej robi to na wolnym powietrzu – ulicy lub podwórzu

– 43%. Z pewnością jest to powodowane chęcią ukrycia się przed okiem rodziców czy nauczycieli. W szkole decyduje

się palić 8% uczniów, ale w tej grupie są jedynie dziewczęta, które wolą palić w szkole niż w domu. 44% dziewcząt

pali również w lokalach – powodem może być chęć dodania sobie „powagi” lub pokazania, że są „dorosłe”.

Wykres 67. Miejsca w których uczniowie chełmskich szkół najczęściej palą papierosy

na ulicy, na podwórzu

w innym miejscu

w lokalu, na dyskotece

w szkole

w domu

50403020100

% wskazań

33,3

13,3

42,7

2,7

8,0


Zadano uczniom pytanie o samoocenę stanu ich uzależnienia, bądź nie, od nikotyny. Zdecydowana większość,

bo 61% twierdzi, że nie jest uzależniona, 22%, że raczej nie jest, ale 14% uważa, że jest oraz 2%, że raczej jest

uzależniona od papierosów. Poza tym twierdzą oni, że ich rówieśnicy są uzależnieni, lub raczej uzależnieni

(odpowiednio 28% i 19%). Opozycyjna część sądzi, że ich rówieśnicy nie są lub raczej nie są zagrożeni nałogiem

nikotynowym (20% i 33%)

W ankietowanej grupie uczniów tylko 25% przyznaje się, że rodzice wiedzą o tym, że ich dzieci palą

papierosy. Jednak zaledwie w 38% przypadków podejmują jakiekolwiek działania prowadzące do zerwania ich pociech

z nałogiem.

Świadomość młodzieży co do szkodliwości palenia tytoniu jest oczywista, jednak nie jest ona chętna do

pogłębiania wiedzy o problemach związanych z nikotynizmem – 52% badanych zdecydowanie nie chce poszerzać tej

wiedzy, zaś 22% raczej nie jest tym zainteresowana. Tylko 26% jest chętna lub skłonna do przyjmowania takiej wiedzy.

Chyba nie powinno dziwić, że to najmłodsi ankietowani są najbardziej zainteresowani tego typu informacjami,

w przeciwieństwie do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

58

Można wyciągnąć z tego wniosek, że najkorzystniejszym wiekiem do szerzenia świadomości prozdrowotnych

i antynikotynowych jest czas, kiedy dzieci nabywają wiedze podstawową i wytwarzają w swych przekonaniach swój

własny obraz świata.

2.3. Problem narkomanii i zażywania narkotyków

W dzisiejszej dobie dość mocno rozpowszechnione jest zażywanie środków odurzających przez młodzież.

Dowodem na to są wyniki przeprowadzonych na młodzieży szkolnej badań. Aż 9% ankietowanych przyznało się do

testowania narkotyków, przy czym istotne różnice widać, kiedy rozpatrzy się ten temat pod względem podziału na typy

szkół. Stosunkowo najmniejszy problem widać w szkołach podstawowych – tu tylko 1% badanych deklaruje, że miało

styczność z narkotykami. Ale już 6% gimnazjalistów przyznaje się do tego, zaś w szkołach ponadgimnazjalnych liczba

ta znacznie wzrasta i sięga 17%. Widać zatem wyraźnie, że wraz z wiekiem wzrasta ryzyko kontaktu dzieci

z narkotykami.

Tabela 126.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Czy zażywałeś


odurzające?

tak 1,0% 6,1% 16,5% 7,8%

nie 99,0% 93,9% 83,5% 92,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 127.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy zażywałeś


odurzające?

tak 9,0% 5,4% 7,1%

nie 91,0% 94,6% 92,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 128.



Czy zażywałeś


odurzające?

tak 6,6% 6,5% 26,7% 7,2%

nie 93,4% 93,5% 73,3% 92,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 129.

Czy Twoi

rodzice/opiekunowie

pracują? Ogółem

tak nie

Czy zażywałeś


odurzające?

tak 6,9% 14,3% 7,3%

nie 93,1% 85,7% 92,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 130.



Czy zażywałeś


odurzające?

tak 6,7% 8,9% 10,0% 50,0% 7,5%

nie 93,3% 91,1% 90,0% 50,0% 92,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


59

Bardzo ważnym aspektem jest moment, w którym dziecko po raz pierwszy sięga po narkotyki. Tu wyniki

pokazują, że najgroźniejszym pod tym względem jest przedział wiekowy 14-16 lat – w tym czasie bowiem aż 87%

znających smak narkotyków dzieci przyznało się, że miało swój „pierwszy raz” z narkotykami. Wiek 13 i 17 lat życia to

czas pierwszego kontaktu w 6% przypadków początku zażywania narkotyków. Dziewczęta dużo wcześniej decydują się

na „branie” narkotyków niż chłopcy (17% w wieku 13 lat, podczas kiedy chłopcy w tym wieku jeszcze po narkotyki nie

sięgali, lub też nie przyznali się do tego), ale też w znacznej ilości przypadków inicjują to w wieku późniejszym (18%

w wieku 17 lat), kiedy to chłopcy są już kilka lat po inicjacji. Najwięcej dziewcząt sięga po narkotyki mając lat 16, co

może wiązać się z okresem buntu nastolatków (50%). W tym wieku męska część zażywających narkotyki w badanej

populacji była już po inicjacji narkotykowej (89%).

Wykres 68. W jakim wieku uczniowie chełmskich szkół po raz pierwszy sięgają po środki odurzające?

17

16

15

14

13

Gdy

po

raz

pier

wsz

y si

ęgną

łem

/am

po

śro

dki

odur

zają

ce

mia

łem

/am

...

lat

1086420

Liczeba wskazań


Tabela 131.

Ile miałeś lat, gdy po raz pierwszy sięgnąłeś/łaś po środki odurzające?


standardowe N

męska 14,67 ,686 18

żeńska 15,33 1,435 12

Ogółem 14,93 1,081 30


Zagadnienie zażywania środków odurzających nie może mieć pozytywnych stron, jednak można doszukiwać

się „szczęścia w nieszczęściu” w tym, że większość z tych środków to tzw. narkotyki miękkie, czyli m.in. marihuana,

zwana w slangu również „zielem”, „trawką”, czy „gandzią”. Stanowi ona 80% pierwszych zażywanych przez młodzież

narkotyków. Pozostałe rodzaje to amfetamina – 7% i inne środki (lub też wymieniane slangowe nazwy) – 13%

zażywanych przez młodocianych specyfików.

Propozycja spróbowania po raz pierwszy narkotyków wychodziła najczęściej od znajomych z osiedla/dzielnicy

(13%) i przyjaciół ankietowanych (5%). W przypadku 1% był to ktoś z najbliższej rodziny, najprawdopodobniej

rodzeństwo, a 2% stwierdziło, że spożycie środka odurzającego zaproponowały im inne osoby. 80% zapytanych

odpowiedziało, że nigdy nie spotkali się z propozycją tego typu.

Wymiernym wskaźnikiem spożywania narkotyków jest częstotliwość występowania tego faktu. Stąd zadano

grupie zażywających narkotyki uczniów pytanie na temat częstości korzystania z tego typu używki w ciągu ostatnich 30

dni. Od 1 do 4 razy sięgało po narkotyki 88 % opisywanej części respondentów, przy czym tylko 1 raz zrobiło to 33%

z nich. Jednak aż 11% bierze narkotyki regularnie, jeśli przyjąć fakt, że częstotliwość średnio raz na dwa dni

rozpatrywana jest jako takie rozumiane. Analizując spożycie środków odurzających w poszczególnych typach szkół,

możemy uspokoić rodziców najmłodszych uczniów, bowiem w ciągu ostatniego miesiąca żadne dziecko ze szkoły

podstawowej nie sięgało po narkotyki. W przebadanych klasach gimnazjów tylko 2 osoby przyznały się do tego, za to

wśród ankietowanej części młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych aż 16 osób przyznało się do spożywania

narkotyków w ostatnich 30 dniach. W tej grupie dwie osoby zrobiły to 15 razy. W ogólnej statystyce obecnie sięga po

środki odurzające znacznie częściej męska część uczniów niż część żeńska.

60

Wykres 69. Jak często uczniowie chełmskich szkół sięgają po środki odurzające?

15

4

3

2

1W c

iągu

ost

atni

ch

30 d

ni

sięg

nąłe

m/a

m p

o sr

odki

odu

rzaj

ące

... r

azy

6543210

Liczeba wskazań


Najpopularniejszym rodzajem narkotyku spożywanego w ostatnim miesiącu przez badaną młodzież była

marihuana – paliły ją 22 osoby, zaś 2 osoby wzięły amfetaminę i 4 – inne specyfiki.

Najczęściej wybieranym miejscem do ukradkowego palenia marihuany i zażywania innych narkotyków jest

park, podwórko bądź ulica, czyli otwarte miejsca na powietrzu. Korzysta z tej możliwości 20 z przyznających się do

praktykowania tego procederu osób. 12 osób wybiera zacisze swojego domu lub mieszkanie kolegów, a 16 osób

preferuje dyskoteki i imprezy. W barze palenie trawki zdarza się 12 osobom, 10 uczniów wykorzystuje do tego celu

teren szkoły, a wycieczki, czy obozy to okazja do odurzania się dla 8 osób. Znikoma liczba młodych ludzi narkotyki

zażywa podczas uroczystości rodzinnych lub w innych miejscach (odpowiednio 4 i 2 osoby).

Zażywanie narkotyków to czynność raczej towarzyska, bo tylko 2 osoby zadeklarowały, że w ciągu ostatnich

30 dni zdarzało się im robić to w samotności. Znakomita większość wolała stosować te używki w towarzystwie

kolegów i koleżanek (32 uczniów), dwoje przyznało się do odurzania się wraz z rodzeństwem, a dwoje przyznało

nawet, że „brali” narkotyki w towarzystwie rodziców. Jednak pomijając ekstremalne sytuacje najczęściej młodzież

stosuje środki odurzające w towarzystwie kolegów i koleżanek (24 osoby), oraz - rzadko - w samotności (2 osoby).

Istotnym zagadnieniem są pobudki, z jakich dzieci sięgają po narkotyki. Z badań wynika, że w przypadku

badanej grupy uczniów najczęściej robią to z nudów (tak zadeklarowało 8 osób), dla rozrywki (6 osób) i dlatego, że

„mają ochotę” (4 osoby). 6 osób podaje inne, bliżej nie określone powody zażywania środków odurzających. Jednym

z powodów, że dzieci sięgają po narkotyki mógłby być fakt, że w ich domach rodzice lub inni domownicy dają taki

przykład. Jednak tylko 17 osób stwierdziło, że taka sytuacja ma miejsce często oraz 32 osoby zadeklarowały, że w ich

domach rzadko spożywa się narkotyki. 82% respondentów zaprzecza, jakoby w ich domach zażywano narkotyki, zaś

10% nie umie odpowiedzieć na to pytanie.

Uczniom, którzy przyznali się do spożywania środków odurzających zadano pytanie, czy zdarzyło im się

wrócić do domu pod wpływem narkotyków. Na 42 udzielone odpowiedzi 18 z nich potwierdziło, że wracali do swych

domów odurzeni. Ale tylko w 4 przypadkach rodzice zauważyli ten stan, zaś jedynie w dwóch w ogóle zareagowali –

jak wynika z odpowiedzi w ankiecie.

Ze spożywaniem narkotyków nierozerwalnie wiążą się efekty odczuwane przez „biorących” uczniów.

Zapytano w związku z tym o skutki odczuwane po zażyciu narkotyków. I tak – dwie osoby przyznały się do tego, że

zdarzyło im się stracić równowagę po spożyciu narkotyków, 4 osoby zatruły się (zwymiotowały), 10 straciło

świadomość. Świadczyć to może o tym, ze młodzież ta spożyła dość duże dawki środków odurzających. Poza tym 6

osób twierdzi, że po zażyciu narkotyków popełniło czyn karalny.

Takie skutki eksperymentów z narkotykami, potwierdzane uzyskanymi odpowiedziami nie są optymistyczne.

Stąd należy w tym miejscu przeanalizować zagadnienie związane z intensywnością zażywania tej groźnej używki. Na

zadane w ankiecie pytanie, czy spożywający narkotyki uczniowie w swej opinii nadużywają ich, dwie osoby

zdecydowanie przyznają, że tak, „raczej tak” twierdzą kolejne 2, zaś nie do końca pewni zaprzeczenia są dwaj

uczniowie, a zdecydowanie zaprzecza temu 34 uczniów spośród grupy, która udzieliła odpowiedzi na to pytanie.

Konsekwentnie odpowiadając na kolejne pytanie – dotyczące potrzeby pomocy w zaprzestaniu zażywania narkotyków,

ankietowani odpowiadali, że zdecydowanie potrzebują takiej pomocy – 4 osoby, raczej potrzebuje tego 2 osoby, zaś nie

potrzebuje tego 34 osoby.

Powodem dla którego, według respondentów ludzie zażywają środki odurzające są między innymi różne

problemy. Według ankietowanych są to problemy rodzinne – 39%, problemy w szkole i problemy miłosne – po 30%

oraz inne przyczyny: ciekawość (38%), po prostu chęć na to, by „wziąć”, czyli zwykły bunt lub szpan (26%), albo fakt,

że zażywają narkotyki rodzice (6%). Jednak głównym powodem podawanym przez nich jest chęć „wyluzowania się” –

60% oraz chęć bycia takimi jak ich koledzy – 48% odpowiedzi.

61

Wykres 70. Dlaczego uczniowie chełmskich szkół sięgają po środki odurzające?




z ciekawości




ponieważ rodzice zażywają

6050403020100

% wskazań

38,0

26,2

5,5

47,8

59,7

29,7

29,5

39,0


W opinii 4% ankietowanych większość z ich znajomych zażywa narkotyki. 5% uważa, że robi to około połowa

ich kolegów, natomiast 22% sądzi, że jedynie nieliczni z ich kręgu stosują środki odurzające. Większość uczniów

twierdzi, że nikt spośród znanych im osób nie zażywa narkotyków, jednak dość duża grupa nie ma orientacji w tym

temacie – stanowi ona 27% respondentów.

Wykres 71. Jak wielu uczniów chełmskich szkół zażywa środki odurzające w opinii uczniów?

nikt

trudno powiedzieć

nieliczni

około połowa

większość

50403020100

% wskazań

27,1

42,3

21,5

4,8

4,3


Wśród używających narkotyki osób – według ankietowanych - najczęściej stosowana jest marihuana. Taką

opinię wysuwa 18% badanej grupy uczniów. Zaś 1% typuje amfetaminę, a 5% wymienia też inne nazwy: dropsy, fuka,

piguły czy feta. Dwie osoby stwierdziły, że ich znajomi zażywają kokainę, natomiast 6 osób, że ich koledzy wąchają

kleje, rozpuszczalniki i temu podobne.

Wydaje się, że łatwy dostęp do środków odurzających może wpływać na rozpowszechnianie spożywania tych

groźnych substancji. 1/3 zapytanych o to, czy młodzież nie ma problemu z nabywaniem narkotyków odpowiedziała, że

nie, a 13% że „raczej nie”. Tylko 3% respondentów uważa, że ma problem z dostępem do narkotyków, a 4%, że „raczej

ma” ten problem. Prawie połowa zapytanych nie umiała odpowiedzieć na to pytanie (48%).

Miejsca, w którym młodzi ludzie mogą kupić narkotyki są - według ankietowanych – liczne. Mogą to być dyskoteki –

tak twierdzi 23% zapytanych o to uczniów. Według 24% narkotyki kupić można u kolegów i znajomych, w szkole i jej

otoczeniu (wg 8%) oraz w innych miejscach, np. na mecie (4%). Część zapytanych twierdzi, że ich koledzy sami

produkują środki odurzające (5%) – przypuszczać można, że chodzi tu o marihuanę, którą hodują w domach bądź

innych miejscach. 59% badanej grupy nie zna odpowiedzi na to pytanie.

Wykres 72. Czy uczniowie chełmskich szkół mają problemy z narkotykami?

nie wiem

nie

raczej nie

raczej tak

tak

50403020100

% wskazań

47,6

31,7

13,4

4,1

3,2


Zapytani o opinię na temat zagrożenia nałogiem narkotykowym, istniejącego w środowisku uczniowskim,

ankietowani odpowiadali przeważnie, że nie ma takiego zagrożenia – 56% i „raczej nie ma” – 33%. Jednak 11%

62

uczniów ma obawy co do tego i uważa, że istnieje, lub raczej istnieje takie zagrożenie. Największą świadomość

zagrożenia mają uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych.

Wykres 73. Skala zagrożenia narkomanią w środowisku uczniów chełmskich szkół w opinii uczniów

nie

raczej nie

raczej tak

tak

6050403020100

% wskazań

56,2

32,6

6,0

5,1


Tabela 132.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Czy Twoi rówieśnicy są

zagrożeni nałogiem

narkotykowym?

tak 7,4% 1,1% 6,8% 5,1%

raczej tak 5,9% 2,2% 10,2% 6,0%

raczej nie 18,1% 47,3% 33,0% 32,6%

nie 68,6% 49,5% 50,0% 56,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 133.

Płeć Ogółem

męska żeńska



narkotykowym?

tak 5,1% 4,4% 4,7%

raczej tak 3,1% 8,4% 5,8%

raczej nie 25,9% 38,9% 32,6%

nie 65,9% 48,4% 56,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 134.





narkotykowym?

tak 4,5% 4,7% 4,5%

raczej tak 5,0% 9,3% 18,2% 6,0%

raczej nie 33,5% 31,4% 36,4% 33,2%

nie 56,9% 54,7% 45,5% 56,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 135.

Czy Twoi

rodzice/opiekunowie

pracują? Ogółem

tak nie



narkotykowym?

tak 3,7% 15,4% 4,4%

raczej tak 4,7% 23,1% 5,8%

raczej nie 34,6% 30,8% 34,4%

nie 57,0% 30,8% 55,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


63

Tabela 136.





narkotykowym?

tak 3,7% 6,3% 33,3% 5,1%

raczej tak 6,1% 3,8% 50,0% 5,8%

raczej nie 31,9% 36,3% 27,8% 32,2%

nie 58,3% 53,8% 38,9% 50,0% 56,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Młodzież uważa, że najczęstszymi problemami związanymi z zażywaniem narkotyków są problemy rodzinne -

7%, zagrożenie życia – 6% i problemy zdrowotne – 5%. Poza tym wymieniali również zakłócanie porządku – 5%,

przestępczość – 3% i problemy z pracą, biedę – 2%. 5% ankietowanych podawało inne problemy.

Wykres 74. Najczęstsze problemy związane z zażywaniem narkotyków

problemy rodzinne

zagrożenie życia


problemy zdrowotne

inne

przestępczość

bezrobocie

problemy w szkole

6420

% wskazań

4,7

5,5

4,8

0,5

1,7

5,0

3,2

6,8


Uczniowie nie są chętni, aby pogłębiać swoją wiedzę na temat uzależnień od środków odurzających. Tylko

15% chciałoby tę wiedzę poszerzyć, a 11% „raczej chciałoby”. 23% raczej by nie chciało dowiedzieć się czegoś więcej

o uzależnieniach od narkotyków, a 51% zdecydowanie nie chce tego. Można to interpretować dwojako – albo jest to

typowa niechęć do pogłębiania wiedzy w ogóle, albo też temat ten nie jest dla młodych ludzi na tyle interesujący, aby

poświęcać mu czas.

Wykres 75. Czy uczniowie chełmskich szkół chcą pogłębić swoją wiedzę w zakresie uzależnień od środków

odurzających?

nie

raczej nie

tak

raczej tak

6050403020100

% wskazań

50,5

23,1

11,0

15,4


Tabela 137.

Szkoła


ponadgimn

azjalna


wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 23,2% 9,9% 12,6% 15,4%

raczej tak 11,6% 16,5% 4,6% 11,0%

raczej nie 22,1% 22,0% 25,3% 23,1%

nie 43,2% 51,6% 57,5% 50,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


64

Tabela 138.

Płeć Ogółem

męska żeńska


wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 14,5% 16,6% 15,6%

raczej tak 9,4% 12,3% 10,9%

raczej nie 19,2% 25,6% 22,6%

nie 56,9% 45,5% 50,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 139.




wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 16,1% 14,8% 15,5%

raczej tak 11,5% 6,8% 30,8% 11,2%

raczej nie 23,6% 22,7% 22,8%

nie 48,8% 55,7% 69,2% 50,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 140.




wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 14,4% 21,5% 11,1% 15,2%

raczej tak 12,5% 5,1% 50,0% 11,3%

raczej nie 22,9% 21,5% 33,3% 22,9%

nie 50,2% 51,9% 55,6% 50,0% 50,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Aby ująć w najogólniejszym pytaniu zagadnienie spożywania narkotyków zadano uczniom podstawowe

pytanie na ten temat – co myślą o zażywaniu środków odurzających w ogóle. Okazuje się, że 62% badanej populacji

uważa zażywanie narkotyków za zdecydowanie złe, a 21% za „raczej złe”. Tylko 3% z nich nie widzi w tym nic złego,

a 9% uważa to zjawisko za „ani dobre, ani złe”. Inne stanowisko zajęło 4% zapytanych, w tym padały na przykład

odpowiedzi typu „okazjonalne branie to nic złego”.

Wykres 76. Opinia uczniów chełmskich szkół na temat zażywania narkotyków


jest to raczej złe


inna opinia


6040200

% wskazań

4,1

62,2

21,2

9,3

3,1


Przypuszczalnie są to wyniki nie oddające skali problemu, gdyż uczniowie zapewne obawiali się lub wstydzili

udzielać prawdziwych odpowiedzi na te drażliwe pytania. Prawdopodobnie w rzeczywistości problem ten jest dużo

większy.


Większość uczniów uważa, że Chełm jest miastem bezpiecznym. 49% z nich wyraża opinię, że raczej jest, zaś

10% - że zdecydowanie jest bezpiecznym miastem. Tylko 26% sądzi, że raczej nie jest to miasto bezpieczne, a 15%, że

zdecydowanie takie nie jest. Jeśli chodzi o opinie uczniów w poszczególnych typach szkół, to opinia uczniów szkół

65

podstawowych i ponadgimnazjalnych jest podobna, natomiast gimnazjaliści uważają Chełm za miasto bardziej

bezpieczne niż ich młodsi i starsi koledzy. Opinie dziewcząt i chłopców w tym temacie są zbliżone, jednak większy

optymizm w odniesieniu do oceny poziomu bezpieczeństwa w mieście Chełm wyrażony został przez grupę chłopców.

Statystycznie istotna zależność w zakresie oceny poziomu bezpieczeństwa miasta Chełm została wykazana w

kategorii – relacje z rodzicami (2=31,743, αSPSS=0,000). Uczniowie deklarujący swoje relacje z rodzicami jako złe i

bardzo złe poziom bezpieczeństwa w mieście Chełm oceniają zdecydowanie korzystniej na rzecz bezpieczeństwa

miasta w odróżnieniu od ich kolegów, których relacje z rodzicami są dobre lub bardzo dobre.

Wykres 77. Czy miasto Chełm jest miastem bezpiecznym?

raczej tak

raczej nie

nie

tak

50403020100

% wskazań

14,8

26,1

49,4

9,7


Tabela 141.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 9,0% 12,4% 7,6% 9,7%

raczej tak 46,6% 55,7% 45,7% 49,4%

raczej nie 30,7% 17,5% 30,4% 26,1%

nie 13,8% 14,4% 16,3% 14,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 142.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 10,7% 7,0% 8,8%

raczej tak 47,2% 52,4% 49,9%

raczej nie 24,0% 29,0% 26,6%

nie 18,1% 11,5% 14,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 143.



Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 9,2% 8,8% 13,3% 9,2%

raczej tak 50,6% 47,3% 46,7% 49,9%

raczej nie 27,4% 24,2% 26,7% 26,8%

nie 12,9% 19,8% 13,3% 14,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 144.



Czy Chełm jest

bezpiecznym

miastem?

tak 10,5% 2,4% 20,0% 33,3% 9,9%

raczej tak 50,4% 48,8% 35,0% 33,3% 49,5%

raczej nie 27,7% 19,0% 25,0% 33,3% 26,3%

nie 11,4% 29,8% 20,0% 14,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


66

Według twierdzenia chełmskich uczniów, sprzecznie z wyrażoną wcześniej opinią, w mieście często dochodzi

do aktów przemocy - na to pytanie „tak” odpowiedziało 22% ankietowanych, a „raczej tak” – 30%. Raczej nie sądzi tak

37%, a zdecydowanie temu zaprzecza 11% zapytanych. Dziewczęta odpowiadały podobnie jak chłopcy, choć również

i w tym przypadku większy optymizm w kwestii bezpieczeństwa na terenie miasta Chełm dominował w grupie

badanych chłopców.

Zaskakujące odpowiedzi pojawiły się wśród uczniów określających swoje relacje z rodzicami jako złe lub

bardzo złe. O ile w przypadku oceny poziomu bezpieczeństwa w mieście Chełm, to właśnie w tej grupie uczniów

dominował pogląd, iż Chełm jest miastem bezpiecznym, to teraz to właśnie największy odsetek tych właśnie uczniów

skazuje. iż na terenie miasta Chełm najczęściej dochodzi do aktów przemocy.


raczej nie

raczej tak

tak

nie

403020100

% wskazań

10,8

37,3

29,7

22,2


Tabela 145.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Czy na terenie miasta

często dochodzi do

aktów przemocy?

tak 30,4% 14,7% 21,7% 22,2%

raczej tak 27,1% 34,7% 27,2% 29,7%

raczej nie 33,7% 37,9% 40,2% 37,3%

nie 8,8% 12,6% 10,9% 10,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 146.

Płeć



często dochodzi do

aktów przemocy?

tak 20,5% 22,3% 21,5%

raczej tak 29,3% 31,2% 30,3%

raczej nie 39,9% 36,2% 38,0%

nie 10,3% 10,3% 10,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 147.




często dochodzi do aktów

przemocy?

tak 21,6% 22,6% 30,8% 22,0%

raczej tak 30,5% 33,3% 15,4% 30,6%

raczej nie 39,1% 35,7% 53,8% 38,9%

nie 8,8% 8,3% 8,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


67

Tabela 148.





przemocy?

tak 21,8% 17,9% 33,3% 100,0% 22,4%

raczej tak 28,8% 38,1% 11,1% 29,3%

raczej nie 38,1% 36,9% 33,3% 37,3%

nie 11,3% 7,1% 22,2% 10,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Zadano w ankiecie pytanie o miejsca, w których najczęściej dochodzi do przemocy w mieście. Otrzymane

odpowiedzi są zróżnicowane. Najczęściej określano je dość ogólnie – ulica (9%), osiedle (8%), na meczach (6%),

dyskoteki (5%), czy szkoły (4%), ale w 14% wskazano konkretne miejsca, ulice i osiedla wymienione z nazwy:

Sienkiewicza, Dyrekcja, Lubelska, Trubakowska. Dwie osoby wskazały w swych odpowiedziach, że przemoc

spotykana jest w rodzinach patologicznych. 11% respondentów wskazało inne miejsca, w których dochodzi do

przemocy.

Według ankietowanych uczniów najczęstszymi sprawcami przemocy w Chełmie mogą być młodzi ludzie,

młodzież – tak odpowiedziało 17% badanej grupy. Kolejną kategorią agresorów według uczniów chełmskich szkół są

„chuligani, dresiarze, bandyci” – 11%,kibice – 9%, a także pijani i narkomani (4%) oraz inne osoby (5%). 4%

odpowiedziało, że sprawcą przemocy może być każdy.

Z kolei najprawdopodobniejszymi ofiarami mogą się stać różni ludzie, każdy – 31%. Wymieniano także ludzi

słabych, wątłych (4%), młodzież (9%), czy osoby starsze (1%). 8% podało, że ofiarami mogą być inne kategorie ludzi.

Zadano uczniom pytanie, czy byli ofiarami przemocy na terenie miasta. Na to pytanie 10% z nich

odpowiedziało twierdząco. Częściej ofiarami przemocy byli gimnazjaliści (13%) niż uczniowie szkół podstawowych

(11%) i ponadgimnazjalnych (7%). Częściej ofiarami przemocy są chłopcy niż dziewczęta.

W rodzinach ankietowanych uczniów rzadko stosuje się przemoc. Zadeklarowało to jedynie 2% osób, które

udzieliły odpowiedzi na zadane pytanie (10 osób). Częściej przyznają się do tego gimnazjaliści (3%)niż ich młodsi

uczniowie z podstawówek (2%), zaś uczniowie szkół ponadgimnazjalnych nie deklarowali, że w ich domach występuje

przemoc.

Częściej przyznają się do tego chłopcy niż dziewczęta. Nikt nie potwierdził, że przemoc jest stosowana wobec innych

członków ich rodziny. Za to odpowiedzi na pytanie o to, kto jest sprawcą przemocy w ich domu pokazują, że

najczęściej są to ojcowie/mężowie – tak odpowiedziało 9 osób, matki/żony (3 osoby), oraz bracia (3 osoby). W domach

najmłodszych uczniów sprawcami przemocy są najczęściej ojcowie/mężowie oraz bracia (tak twierdzi 3 dzieci).

W jednym przypadku jest to matka/żona. Natomiast w domach gimnazjalistów agresywni są ojcowie/mężowie, co

zadeklarowało 4 uczniów. Z odpowiedzi uczniów najstarszych wynika, że oboje rodziców stosuje w ich domach

przemoc (po 2 osoby).

Ważną kwestią, jeśli chodzi o bezpieczeństwo jest to, czy szkoły, do których uczęszczają dzieci, są szkołami

bezpiecznymi. Za zdecydowanie bezpieczną uważa swoją szkołę 27% uczniów, zaś 46% za „raczej” bezpieczną.

Według w sumie 27% zapytanych ich szkoły nie są, lub „raczej nie są” bezpieczne. Najmniej bezpieczne są szkoły

według uczniów najmłodszych. Gimnazjaliści i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych uważają swoje szkoły częściej za

bezpieczne, jednak najczęściej skłaniają się ku tej opinii uczniowie najstarsi.

Wykres 79. Czy chełmskie szkoły są bezpieczne?

raczej tak

tak

nie

raczej nie

50403020100

% wskazań

13,8

12,9

46,3

27,0


Wykres 80. Czy chełmskie szkoły podstawowe są szkołami bezpiecznymi?

raczej tak

tak

raczej nie

nie

403020100

% wskazań

13,8%

21,4%

34,7%

30,1%


68

Wykres 81. Czy chełmskie gimnazja są szkołami bezpiecznymi?

raczej tak

tak

nie

raczej nie

6050403020100

% wskazań

18,0

12,0

51,0

19,0


Wykres 82. Czy chełmskie szkoły ponadgimnazjalne są szkołami bezpiecznymi?

raczej tak

tak

nie

raczej nie

6050403020100

% wskazań

9,4

5,2

53,1

32,3


Większość uczniów twierdzi, że w ich szkołach nie ma grup lub osób, których się obawia (55%). Jednak 19%

wskazuje na to, że takie grupy i osoby w ich szkołach są. 27% nie ma wiedzy na ten temat. Częściej obawiają się innych

uczniowie najmłodsi - 33%, natomiast w gimnazjach 17%. W szkołach ponadgimnazjalnych tylko 6% uczniów boi się

innych osób w swojej szkole. Dziewczęta częściej mają takie obawy niż chłopcy.

Zaprzeczeniem wyników odpowiedzi na poprzednie pytanie jest stan, jeśli chodzi o to, czy uczniowie bywają

świadkami przemocy w szkole. Otóż twierdząco na to pytanie odpowiedziała prawie połowa z nich – 44%.

Tabela 149.

Szkoła


ponadgimn

azjalna

Czy byłeś/aś świadkiem

przemocy w szkole?

tak 53,7% 53,1% 23,4% 43,5%

nie 46,3% 46,9% 76,6% 56,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 150.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy byłeś/aś świadkiem

przemocy w szkole?

tak 52,1% 34,9% 43,1%

nie 47,9% 65,1% 56,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Takie wydarzenia mają miejsce na terenie wokół szkoły (36%), na szkolnych korytarzach (34%), w szatni

(24%) oraz w toaletach (21%), a także na boisku (14%). Czasami zdarza się to w innych miejscach (7%). Część

uczniów nie wymieniała żadnych miejsc, w których w szkole dochodzi do przemocy (40%), twierdząc, że tego nie wie.

Można podejrzewać, że uczniowie w dużej części bali się odpowiadać na to pytanie. Odpowiedzi uczniów w podziale

na typy szkół różnią się – w szkołach podstawowych do aktów przemocy dochodzi najczęściej na korytarzach (44%),

natomiast w gimnazjach na terenie wokół szkoły (50%). Szkoły ponadgimnazjalne są, jak się okazuje,

najbezpieczniejsze pod tym względem, gdyż tam do przemocy dochodzi najczęściej na terenie wokół szkoły i twierdzi

to tylko 21%. 60% najstarszych uczniów nie wie, gdzie może dochodzić do przemocy w ich szkole, podczas gdy tej

wiedzy nie ma po 30% uczniów szkół podstawowych i gimnazjów.

69

Wykres 83. Gdzie na terenie chełmskich szkół oraz ich bliskim otoczeniu najczęściej dochodzi do aktów przemocy?

nie wiem

na terenie wokół szkoły

na korytarzach szkolnych

w szatni

w toaletach

na boisku

w klasie, pod nieobecność nauczyciela

w innym miejscu

403020100

% wskazań

6,5

39,7

24,4

35,9

13,9

20,7

33,7

12,4


Według uczniów mogą oni liczyć na pomoc w szkole w przypadku, kiedy ktoś ich skrzywdzi. 48% uważa, że

może liczyć na pomoc ze strony wychowawcy, 44% ze strony szkolnego pedagoga i psychologa, 39% ze strony innego

nauczyciela lub dyrekcji szkoły, 29% uważa, że może liczyć na pomoc ze strony kolegów, zaś 22%, że na pomoc

pracownika ochrony. Jednak 9% uczniów twierdzi, że wszyscy udają, że problemu przemocy w szkole nie ma, 7%

uważa, że nikt się tym nie interesuje oraz 6%, że agresywne dzieci i młodzież są całkowicie bezkarne. 15% zapytanych

nie wie nic na ten temat.

Wykres 84. Na co/kogo mogą liczyć uczniowie chełmskich szkół w przypadku aktów przemocy do których

dochodzi w szkołach lub ich bezpośrednim otoczeniu?

tak, na pomoc ze strony wychowawcy

ze strony pedagoga szkolnego, psychologa

ze strony innego nauczyciela lub dyrekcji szkoły

ze strony kolegów

ze strony pracownika ochrony w szkole

nie wiem

wszyscy udają, że nie ma problemu

nie, nikt się tym nie interesuje

dzieci i młodzież agresywna są całkowicie bezkarne

inne

50403020100

% wskazań

…

15,3

6,3

9,0

6,8

29,3

21,8

43,7

38,5

48,0


Uczniowie zapytani o przyczyny agresywnych zachowań odpowiadali, że są to: nieodpowiednie wychowanie

53%, problemy w rodzinie 45%, chęć zaimponowania rówieśnikom 44%, cechy charakteru 40%, stres w szkole 25%,

brak możliwości wyładowania energii - brak możliwości rozwoju 24%, rutyna w szkole 23%, przynależność do

subkultur młodzieżowych 22% oraz propagowanie agresji w massmediach 21%. Jak więc widać, uczniowie doszukują

się wielu uzupełniających się przyczyn agresji w ich środowisku szkolnym. Dziewczęta odpowiadały szerzej na to

pytanie. Doszukują się one częściej źródeł agresji w nieodpowiednim wychowaniu, problemach rodzinnych czy

szkolnych, zaś chłopcy więcej przyczyn widzą w szkolnej rutynie i braku możliwości wyładowania energii/ braku

możliwości rozwoju.




Młodzież szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych nie ma zbyt dokładnej wiedzy na

temat funkcjonujących na terenie miasta Chełma organizacji i instytucji zajmujących się rozwiązywaniem problemów

alkoholowych. Zaledwie 17% ankietowanych uczniów potrafiła wymienić taką organizację. Był to Klub AA. 13%

wymieniało inne instytucje, nie związane z działalnością przeciwalkoholową i pomocą ludziom uzależnionym,

70

natomiast 3% rozpoznawało jako taką instytucję Izbę Wytrzeźwień. Świadomość dziewcząt w tym temacie jest większa

niż chłopców, zaś uczniowie szkół podstawowych mają większą świadomość niż ich starsi koledzy.

Nieduża część ankietowanych wyraziła swoje oczekiwania od władz miasta w zakresie profilaktyki

i lecznictwa problemów alkoholowych. Wśród oczekiwań pojawiały się następujące (począwszy od najczęściej

wymienianych): pomoc specjalistów – 8%, pomoc opieka – ogólnie – 6%, spotkania informacyjne i pogadanki – 3%,

zakaz sprzedaży alkoholu – 3%, informowanie o środkach pomocy – 1%, umożliwienie pracy, zatrudnienia – 1%.

Wykres 85. Jakie są oczekiwania uczniów chełmskich szkół w zakresie profilaktyki i lecznictwa problemów

alkoholowych?

pomoc specjalistów

inne, np. patrole

pomoc, opieka


zakaz sprzedaży/spożywania alkoholu

przestrzeganie przed alkoholem

informacje o ośrodkach pomocy

praca, zajęcie

86420

% wskazań

2,8

7,5

7,7

1,3

2,0

3,3

1,0

5,5


Część uczniów wypowiedziała się na temat, ich zdaniem, najskuteczniejszych form pomocy osobom

uzależnionym od alkoholu. Najczęściej pojawiały się następujące propozycje: 21% - terapia odwykowa, 12% -

rozmowy z uzależnionymi i wsparcie, 11% pomoc lekarska. Rzadziej pojawiały się inne propozycje: 6% -

przynależność do klubu AA, 3% - wszywka, 2% - stosowanie kar, 1% - nagłaśnianie problemu.

Wykres 86. Jakie są najskuteczniejsze formy pomocy osobom uzależnionym od alkoholu?

terapia odwykowa

rozmowy i wsparcie

pomoc lekarska

przynależność do AA

inne

wszywka

kary

nagłaśnianie problemu

2520151050

% wskazań

5,0

1,8

1,0

6,0

11,7

11,3

20,8

2,5



Tylko niewielki odsetek uczniów potrafił wymienić organizacje zajmujące się rozwiązywaniem problemów

związanych z narkomanią. 8% z nich wymieniło MONAR, natomiast kolejne 8% wymieniało inne podmioty. Większą

orientację w tej kwestii posiadały uczennice niż uczniowie oraz uczniowie szkół podstawowych niż uczniowie

pozostałych typów szkół.

Do działań oczekiwanych od władz miasta w zakresie profilaktyki i lecznictwa uzależnienia od środków

odurzających należą: dostęp do specjalistów (zdaniem 4% uczniów), pomoc, opieka – ogólnie (4%), spotkania

informacyjne, pogadanki (3%). Inne oczekiwania były rzadko wymieniane: informowanie o ośrodkach pomocy (2%),

przestrzeganie przed narkotykami (1%). 2% uczniów nie oczekuje żadnych działań.

71

Wykres 87. Jakich działań ze strony władz miasta oczekują uczniowie chełmskich szkół w zakresie profilaktyki

i lecznictwa uzależnienia od środków odurzających?

inne

pomoc, opieka





praca, zajęcie

6543210

% wskazań

5,5

4,0

1,5

1,3

3,0

0,0

4,3


Ankietowani uczniowie przedstawili również propozycje – ich zdaniem – najskuteczniejszych form pomocy

osobom uzależnionym. Wśród nich znalazły się: terapia odwykowa – 15%, pomoc lekarska – 7%, rozmowy i wsparcie

5%, nagłaśnianie problemu narkomanii – 2%, stosowanie kar – 2%.

Wykres 88. Najskuteczniejsze formy pomocy osobom uzależnionym od środków odurzających

pomoc lekarska

rozmowy i wsparcie


kary

inne

żadna pomoc

pomoc ze strony instytucji typu

Monar

6420

% wskazań

0,3

1,2

1,3

2,2

0,0

4,8

6,8



Nieznaczny odsetek (8%) uczniów deklarował znajomość organizacji zajmujących się rozwiązywaniem

problemów uzależnienia od nikotyny. W sumie było to 49 uczniów.

Niewielu spośród ankietowanych wyraziło swoje oczekiwania wobec władz miasta w zakresie profilaktyki

i lecznictwa osób uzależnionych od nikotyny: 4% - dostęp do specjalistów, wprowadzenie zakazu palenia – 3%,

spotkania informacyjne – 2%, kary – 1%. 5% uczniów nie oczekuje żadnych działań.

Do problemów najczęściej pojawiających się w związku z paleniem tytoniu uczniowie zaliczyli przede

wszystkim choroby, a wśród nich rak – tak uważa 9% uczniów. Niektórzy wymieniali inne problemy.


Znajomość chełmskich organizacji i instytucji zajmujących się rozwiązywaniem problemów związanych

z przemocą jest wśród uczniów nikła. 9% z nich wymieniło policję lub straż miejską, 1% - poradnię psychologiczną,

pojedynczy uczniowie wymieniali też inne instytucje np. MOPR – 2 uczniów.

Niewielka część ankietowanych posiada pomysły dotyczące sposobów zapobiegania zachowaniom

agresywnym. Wśród działań zapobiegawczych wymieniali oni: porady specjalisty – 6%, rozmowy, perswazje – 8%,

kontrola i monitoring miejsc, gdzie dochodzi do agresji – 9%, stosowanie kar - 7%. Inne propozycje były rzadko

wymieniane.

72

3. Opinie i doświadczenia studentów


Z badań przeprowadzonych wśród studentów chełmskich szkół wyższych wynika, że wszyscy ankietowani

spożywali w swoim życiu alkohol (100%), co nie informuje jeszcze o skali problemu. Świadczyć będą o niej

szczegółowe wskaźniki.

Zdecydowana większość studentów po raz pierwszy spożywała alkohol będąc osobami nieletnimi. Wiek,

w którym następuje najczęściej inicjacja alkoholowa, oscyluje pomiędzy 15 a 17 rokiem życia. Jednak co czwarty

ankietowany przyznaje, że pił alkohol po raz pierwszy poniżej 15 roku życia. Wiek inicjacji alkoholowej mężczyzn

i kobiet jest podobny w obu przypadkach. Natomiast kobiety znacznie rzadziej twierdziły, że sięgały po alkohol poniżej

15 roku życia. Okazją do sięgnięcia po alkohol po raz pierwszy były najczęściej różne uroczystości (wesele, imieniny,

święta, sylwester), a w następnej kolejności takie okazje jak: obozy, wycieczki szkolne, ogniska, imprezy. Często też

miało to miejsce w domu lub na dyskotekach.

Wykres 89. Wiek inicjacji alkoholowej studentów chełmskich uczelni

19

17

15

13

11

8

6

Gd

y p

ierw

szy

ra

z

się

gn

ąłe

m/ła

m

po

alk

oh

ol

mia

łem

/ła

m ....

lat

6050403020100

Liczeba wskazań


Istotnym wskaźnikiem jest częstotliwość spożywania alkoholu. Zapytano studentów, ile razy w ciągu ostatnich

30 dni spożywali alkohol. Okazuje się, że większość respondentów spożywała alkohol przynajmniej raz w tym okresie

(73%), natomiast 28% w przeciągu ostatniego miesiąca nie sięgało po trunki. Przeważnie spożywali oni alkohol 1 – 3

razy w miesiącu, czyli raczej rzadko. Jeśli przyjąć, że częste picie alkoholu zdefiniujemy jako jego konsumpcję

z częstotliwością co najmniej raz na dwa dni, to uzyskamy odsetek 7% tych osób, które systematycznie spożywają

alkohol. Studentki częściej deklarowały abstynencję niż studenci w ciągu ostatnich 30 dni – odpowiednio 23% i 31%.

Również one rzadziej sięgają po alkohol niż studenci. Szczegółowe dane pokazuje wykres, na podstawie którego można

ustalić dokładną skalę konsumpcji i wnioskować o skali zagrożeń związanych z uzależnieniem.

Wykres 90. Częstotliwość sięgania po alkohol studentów chełmskich uczelni

30

25

20

19

17

16

15

14

13

12

11

10

8

7

6

5

4

3

2

1

0

W c

iągu

ost

atni

ch 3

0 dn

i się

gałe

m/ła

m p

o al

koho

l ....

. raz

y

6050403020100

Liczba wskazań


O ile w przypadku mężczyzn ilustracja graficzna wskazywać może na istotną dyspersję zanotowanych

wskazań w kontekście częstotliwości sięgania po alkohol w ciągu ostatnich 30 dni, o tyle analiza statystyczna w oparciu

o miary tendencji centralnej oraz miary rozproszenia wskazuje na zasadniczo odmienną sytuację. Średnia wartość

wskazań respondentów w grupie mężczyzn to 5,82 przy odchyleniu standardowym 6,31, a w grupie kobiet 2,50 (3,93),

73

co wskazuje na wyraźną przewagę w zakresie częstotliwości sięgania po alkohol w grupie mężczyzn, przy wyraźnie

większym zróżnicowaniu tego zjawiska w grupie kobiet.

Wykres 91. Częstotliwość spożywania alkoholu przez chełmskich studentów w okresie ostatnich 30 dni.

30

19

16

14

12

10

6

4

2

0

W c

iągu

ost

atni

ch 3

0 dn

i si

ęgał

em/ła

m p

o al

koho

l ....

. raz

y

20151050

Liczba wskazań


Wykres 92. Częstotliwość spożywania alkoholu przez chełmskie studentki studentów w okresie ostatnich 30 dni.

25

20

15

14

10

8

6

5

4

3

2

1

0

W c

iągu

ost

atni

ch 3

0 dn

i si

ęgał

em/ła

m p

o al

koho

l ....

. ra

zy

403020100

Liczeba wskazań


Biorąc pod uwagę poziom kształcenia studentów (rok studiów) wyniki prowadzonej analizy wskazują, iż

częstotliwość sięgania po alkohol zmniejsza się w populacji studentów wraz z pokonywaniem kolejnych szczebli

edukacyjnych. Istotnie potwierdza to zanotowana wartość współczynnik korelacji Pearsona (-2,003; istotność

dwustronna 0,004; korelacja jest istotna na poziomie 0,01 (dwustronnie)).

Tabela 151.

Rok studiów Średnia częstotliwość sięgania po

alkohol w okresie 30 ostatnich dni

Odchylenie

standardowe (…) N

1 5,11 6,478 95

2 2,35 2,545 81

3 3,24 4,679 21

Ogółem 3,77 5,171 197


Tabela 152.

Czy Twoja rodzina jest Średnia częstotliwość sięgania po

alkohol w okresie 30 ostatnich dni

Odchylenie

standardowe (…) N

pełna 3,97 5,599 160

niepełna 3,16 3,121 31

inna sytuacja 5,00 . 1

Ogółem 3,84 5,265 192


74

Kolejną istotną informacją jest określenie rodzaju spożywanego alkoholu. Otóż okazuje się, że studenci

najczęściej piją piwo (85%), a o wiele rzadziej wino (7%) oraz wódkę (6%). Na tej podstawie można wyciągnąć ważny

wniosek, iż w strukturze spożycia tej kategorii społecznej dominują alkohole niskoprocentowe. Zdecydowanie rzadko

w „kieliszkach studenckich” pojawia się alkohol wysokoprocentowy. Analizując zmienną płeć można zauważyć, że

kobiety częściej niż mężczyźni spożywają wino – odpowiednio 12% i 1%. Wyniki badań wskazują, iż rodzaj

spożywanego alkoholu nie jest zależny od sytuacji rodzinnej ankietowanych osób.

Wykres 93. „Preferencje alkoholowe” chełmskich studentów (wybór jednokrotny)

piwo

wino

wódka

inny

drink

100806040200

% wskazań

…

…

6,2

7,2

84,5


Tabela 153.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Najczęściej

piję - co?

piwo 92,0% 79,0% 84,4%

wino 1,3% 12,4% 7,8%

wódka 6,7% 4,8% 5,6%

drink 1,0% ,6%

inny 2,9% 1,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 154.

Rok studiów Ogółem

1 2 3

Najczęściej

piję - co?

piwo 87,8% 80,5% 85,0% 84,5%

wino 5,6% 10,4% 5,0% 7,5%

wódka 4,4% 7,8% 5,0% 5,9%

drink 1,1% ,5%

inny 1,1% 1,3% 5,0% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 155.

Określ swoje relacje z rodzicami3

Ogółem dobre raczej dobre raczej złe

Najczęściej

piję - co?

piwo 85,2% 81,1% 50,0% 83,6%

wino 7,0% 10,8% 7,7%

wódka 6,3% 8,1% 6,6%

drink ,7% ,5%

inny ,7% 50,0% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


3 W całej populacji badanych studentów wskazało na swoje negatywne relacje z rodzicami. Z uwagi na to

prezentowane w tym zakresie analizy mają jedynie charakter orientacyjny. Częstość Procent Procent ważnych Procent skumulowany

Ważne dobre 148 72,5 77,1 77,1

raczej dobre 40 19,6 20,8 97,9

raczej złe 4 2,0 2,1 100,0

Ogółem 192 94,1 100,0


Ogółem 204 100,0


75

Tabela 156.



Najczęściej

piję - co?

piwo 83,4% 90,0% 100,0% 84,6%

wino 7,9% 6,7% 7,7%

wódka 6,6% 5,5%

drink ,7% ,5%

inny 1,3% 3,3% 1,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Obecnie najczęściej studenci spożywają alkohol w lokalach (32%) oraz w domu (29%) i na imprezach (23%).

Rzadziej alkohol piją w innych miejscach np. u kolegów i na dworze - po 6%. W przypadku studentów z rodzin

niepełnych sytuacja ta jest nieco odmienna – największy odsetek (ponad 41%) spożywa alkohol w domu. Jednak w

wylosowanej do zbadania próbie znalazło się tylko 31 studentów żyjących w niepełnych rodzinach, zatem na tej

podstawie nie można wyciągać żadnych reprezentatywnych wniosków.

Tabela 157.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Najczęściej

piję - gdzie?

w domu 29,7% 27,9% 28,7%

na rodzinnych uroczystościach 1,9% 1,1%

na ulicy, podwórku .. 12,2% 1,0% 5,6%

na imprezach ... 17,6% 26,9% 23,0%

w barze, lokalu 29,7% 33,7% 32,0%

w mieszkaniu kolegów 5,4% 7,7% 6,7%


Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 158.


1 2 3

najczęściej

piję - gdzie?

w domu 30,7% 26,3% 31,6% 29,0%

na rodzinnych

uroczystościach 1,3% 5,3% 1,1%


na imprezach ... 25,0% 22,4% 21,1% 23,5%

w barze, lokalu 27,3% 32,9% 42,1% 31,1%



Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 159.


dobre raczej dobre raczej złe

najczęściej

piję - gdzie?

w domu 25,7% 37,5% 50,0% 28,9%

na rodzinnych

uroczystościach 1,5% 1,1%


na imprezach ... 25,7% 20,0% 23,9%

w barze, lokalu 30,9% 30,0% 50,0% 31,1%



Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


76

Tabela 160.



najczęściej

piję - gdzie?

w domu 26,8% 41,4% 29,1%

na rodzinnych

uroczystościach 1,3% 1,1%

na ulicy, podwórku .. 7,4% 6,1%

na imprezach ... 25,5% 17,2% 24,0%

w barze, lokalu 29,5% 37,9% 30,7%

w mieszkaniu kolegów 6,7% 3,4% 100,0% 6,7%


Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Prawie wszyscy deklarują, że alkohol spożywają w towarzystwie kolegów i znajomych (97%),

w pojedynczych przypadkach piją w innym towarzystwie, np. rodziców lub rodzeństwa.

O powszechności zjawiska spożywania alkoholu świadczy fakt, że znacznie ponad połowa studentów (67%)

twierdzi, że większość ich znajomych spożywa alkohol. 14% z nich uważa, że około połowa ich znajomych pije

alkohol, a jedynie 7% uważa, że robią to ich nieliczni znajomi. Pojedynczy respondenci (1%) sądzą, że nikt spośród ich

znajomych nie pije alkoholu. Pozostali (10%) nie potrafią określić skali spożywania alkoholu wśród znajomych.

Wykres 94. Powszechność zjawiska spożycia alkoholu w chełmskim środowisku akademickim w opinii studentów

większość

około połowa

trudno powiedzieć

nieliczni

nikt

6040200

% wskazań

10,9

…

7,0

14,4

66,7


Według wskazań studentów, ich znajomi najczęściej piją piwo (86%) i wódkę (43%), natomiast rzadziej wino

(12%). Pozostałe rodzaje alkoholu były rzadziej wymieniane: likiery, nalewki (2%), drinki (3%), bimber (1%) i inne

(4%). Pytanie zawarte w ankiecie w którym respondent mógł wskazać dowolna ilość odpowiedzi pozwoliła podważyć

wcześniej wysunięty wniosek o przewadze alkoholi niskoprocentowych w stałym menu chełmskich żaków. Okazuje

się, iż badani wprawdzie preferują piwo, to jednak nie stronią od spożywania wódki.

Wykres 95. „Preferencje alkoholowe” chełmskich studentów (wybór wielokrotny)

piwo

wódka

wino

inny

drink

likier/nalewka

bimber

100806040200

% wskazań

…

…

…

…

43,1

12,3

86,3


Respondenci twierdzą, że spożywają alkohol z własnego wyboru i przyjmują propozycję konsumpcji głównie

wtedy, gdy mają na to ochotę (85%). Niewielki odsetek - 7%, propozycję spożycia alkoholu przyjmuje chętnie.

Natomiast niechętnie taką ofertę przyjmuje 3% studentów. Jedynie 5% z nich zawsze odmawia. Wśród osób chętnie

przyjmujących propozycję spożycia alkoholu przeważają zdecydowanie mężczyźni nad kobietami – odpowiednio 16%

i 2%. 90% kobiet przyjmuje propozycję konsumpcji alkoholu tylko wtedy, gdy mają nań ochotę.

77

Wykres 96. Jak studenci chełmskich uczelni przyjmują namowę do spożycia alkoholu?

przyjmujępropozycję, jeśli

mam ochotę

chętnie przyjmuję

propozycję

zawsze odmawiam

niechętnie przyjmuję

propozycję

100806040200

% wskazań

4,5

85,1

3,0

7,4


Tabela 161.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Co robisz, gdy

ktoś proponuje

Tobie spożycie

alkoholu?

chętnie przyjmuję

propozycję 15,6% 1,8% 7,4%


propozycję 2,6% 3,6% 3,2%

przyjmuję propozycję,

jeśli mam ochotę 76,6% 90,1% 84,6%

zawsze odmawiam 5,2% 4,5% 4,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 162.


1 2 3

Co robisz, gdy

ktoś proponuje

Tobie spożycie

alkoholu?

chętnie przyjmuję

propozycję 9,6% 5,0% 4,8% 7,2%


propozycję 2,1% 3,8% 4,8% 3,1%

przyjmuję propozycję,

jeśli mam ochotę 84,0% 88,8% 76,2% 85,1%

zawsze odmawiam 4,3% 2,5% 14,3% 4,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


O wyborze alkoholu decyduje przede wszystkim jego jakość – tak twierdzi 44% respondentów. Na drugim

miejscu znalazła się cena alkoholu – 34%, a na trzecim – dobry smak. Pozostałe czynniki wyboru były rzadziej

wymieniane: moc (16%), dostępność (8%), moda (5%) i inne walory (4%).

Wykres 97. Co decyduje o wyborze spożywanego alkoholu.

smak

jakość

cena

moc

dostępność

moda

inne walory

806040200

% wskazań

…

43,6

74,5

16,2

5,4

8,3

34,8


Studenci kupują alkohol głównie w sklepach (87%), lub na imprezach i dyskotekach (36%). Rzadziej

zaopatrują się w trunki u kolegów (13%). Pozostałe źródła zaopatrzenia w alkohol były rzadziej wymieniane. Na rynku

alkohol kupuje tylko 5% studentów. Natomiast 7% ankietowanych sami produkują alkohol.

78

Wykres 98. Gdzie chełmscy studenci zaopatrują się najczęściej w alkohol?

w sklepie



sami produkują

"na rynku"

nie wiem

inna odpowiedź

100806040200

% wskazań

2,9

3,9

6,9

5,4

35,8

13,2

87,3


Wskaźnikiem wiele mówiącym o skali zagrożenia alkoholizmem jest autodeklaracja ankietowanych dotycząca

uzależnienia od alkoholu. Okazuje się, że niewielki odsetek studentów deklaruje, iż jest uzależniony od alkoholu (1,5%

- odpowiedziało na pytanie o uzależnienie „tak”, a 4% - „raczej tak”). W sumie można założyć, że 6% studentów może

być uzależnionych. Jednak 23% studentów nie twierdzi zdecydowanie, że nie jest uzależnionych, co może wiązać się

z brakiem przekonania, iż nie są uzależnieni - między zwykłym spożywaniem alkoholu a nałogiem często jest

niewidoczna granica, która nie jest do końca uświadamiana. Większość ankietowanych (71%) deklaruje, że nie

odczuwa uzależnienia od alkoholu. Analizując zmienną płeć, widoczne jest, iż kobiety znacznie częściej niż mężczyźni

są stanowczo przekonane, że nie są uzależnione – odpowiednio 85% i 56%.

Nieco częściej studenci pochodzący z rodzin pełnych niż osoby pochodzące z niepełnych rodzin deklarują, że

nadużywają alkoholu.

Wykres 99. Czy chełmscy studenci są uzależnieni od alkoholu - samoocena

nie

raczej nie

raczej tak

tak

806040200

% wskazań

71,3

23,1

4,1

1,5


Tabela 163.

Płeć


Czy uważasz, że

jesteś osobą

nadużywającą

alkoholu?

tak 2,7% 1,1%

raczej tak 4,1% 4,6% 4,4%

raczej nie 38,4% 13,0% 23,2%

nie 54,8% 82,4% 71,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 164.


1 2 3

Czy uważasz, że

jesteś osobą

nadużywającą

alkoholu?

tak 2,2% 1,1%

raczej tak 3,3% 5,1% 5,3% 4,2%

raczej nie 25,0% 21,8% 15,8% 22,8%

nie 69,6% 73,1% 78,9% 72,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


79

Tabela 165.



Czy uważasz że

jesteś osobą

nadużywającą

alkoholu?

tak 1,3% 1,1%

raczej tak 4,6% 3,3% 4,3%

raczej nie 24,8% 13,3% 100,0% 23,4%

nie 69,3% 83,3% 71,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Istotna z punktu widzenia celów badania jest również odpowiedź na pytanie, jaki odsetek studentów oczekuje

pomocy w zaprzestaniu spożywania alkoholu. Okazuje się, że pojedyncze osoby wyraziły takie oczekiwanie,

odpowiadając na to pytanie „tak” – 1% i „raczej tak” - 1,5% ankietowanych. „Raczej nie potrzebuje” pomocy 12,2%

i „nie potrzebuje” 85,2% ankietowanych. W całej grupie badanych jedynie 2 mężczyzn i 3 kobiety wyraziły potrzebę

pomocy w zaprzestaniu picia alkoholu.

Respondeci odpowiadali również na pytanie, czy dostrzegają zagrożenie uzależnieniem od alkoholu wśród

swoich znajomych. Większość odpowiedzi wskazywała, że nie widzą (20%) lub raczej nie widzą takiego zagrożenia

(39%). Jednak 23% studentów sądzi zdecydowanie, że widzi zagrożenie alkoholizmem wśród znajomych, a 18% raczej

się ku takiej opinii skłania.

Wykres 100. Czy chełmscy studenci dostrzegają zagrożenie uzależnieniem od alkoholu wśród swoich znajomych?

raczej nie

tak

nie

razcej tak

403020100

% wskazań

20,2

39,4

17,7

22,7


Zwyczaj spożywania alkoholu w domu wpływa na późniejsze zachowania młodych ludzi. Z badań wynika, że

w domach ankietowanych alkohol jest spożywany, ale rzadko (78%). Tylko 5% studentów deklaruje, że jest on często

konsumowany. Natomiast w przypadku 15% - zwyczaj konsumpcji alkoholu w domu nie występuje.

Studenci pochodzący z rodzin pełnych nieco rzadziej deklarują niż studenci pochodzący z pełnych rodzin, że

alkohol jest spożywany w ich domach.

Spożywanie alkoholu może wiązać się z różnymi skutkami, zależnie od stylu konsumpcji, np. ilości

spożywanego alkoholu. W Polsce dominuje styl, gdzie jednorazowo wypija się znaczne ilości alkoholu. Z badań

wynika, że studenci odczuwali różne skutki spożywania alkoholu. Ponad połowie (52%) z nich zdażyło się stracić

równowagę pod jego wpływem. Co trzeci (35%) zatruł się po spożyciu alkoholu. 22% studentów piło alkohol do „utraty

świadomości”. Natomiast 7% przyznało się do popełnienia czynu karalnego pod wpływem alkoholu. 6%

ankietowanych wskazywało na inne skutki. Mężczyźni częściej niż kobiety wskazywali na poszczególne skutki

spożycia alkoholu, np. 25% studentów, w stosunku do 19% studentek, upiło się do nieprzytomności.

Tabela 166.

Utrata równowagi

Częstość Procent Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 101 49,5 52,3 52,3

nie 92 45,1 47,7 100,0

Ogółem 193 94,6 100,0


Ogółem 204 100,0


80

Tabela 167.

Zatrucie

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 65 31,9 34,6 34,6

nie 123 60,3 65,4 100,0

Ogółem 188 92,2 100,0


Ogółem 204 100,0


Tabela 168.

Upić się do nieprzytomności

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 40 19,6 21,9 21,9

nie 143 70,1 78,1 100,0

Ogółem 183 89,7 100,0


Ogółem 204 100,0


Tabela 169.

Popełnić czyn karalny

Częstość Procent

Procent

ważnych

Procent

skumulowany

Ważne tak 12 5,9 6,7 6,7

nie 168 82,4 93,3 100,0

Ogółem 180 88,2 100,0


Ogółem 204 100,0


Studenci pytani, dlaczego ludzie spożywają alkohol, twierdzili: alkohol jest sposobem na zrelaksowanie (chcą

„wyluzować się” – 77%); chcą zapomnieć o problemach rodzinnych – 46%; chcą zapomnieć o problemach miłosnych

– 43%; chcą zapomnieć o problemach w szkole/ na uczelni – 28%; chcą być tacy, jak ich znajomi – 34%; piją bez

powodu – 29%; piją z ciekawości – 19%.

Wykres 101. Dlaczego ludzie piją alkohol – diagnoza chełmskich studentów






chcą zapomnieć o problemach na uczelni

ponieważ rodzice piją

z ciekawości

z innego powodu

806040200

% wskazań

7,8

19,1

28,9

19,1

34,3

77,0

42,6

27,9

45,6


Studenci dostrzegają szereg problemów związanych ze skutkami spożywania alkoholu przez mieszkańców

Chełma. Do najczęściej wymienianych należą: zakłócanie porządku publicznego (24%); problemy w rodzinie (rozpad

małżeństw, kłótnie itp.), przestępczość i bezrobocie (wymieniło je po 15% respondentów); rzadziej wymieniano takie

problemy jak: problemy zdrowotne (3%); uzależnienie (3%) i problemy w szkole – w przypadku uczniów (2%).

81

Wykres 102. Jakie problemy związane z nadużywaniem alkoholu dostrzegają chełmscy studenci?


problemy w rodzinie

przestępczość

bezrobocie

inne

problemy zdrowotne

uzależnienie

problemy w szkole

2520151050

% wskazań

10,8

3,0

3,4

…

14,3

24,1

14,8

14,8


Niewielka jest potrzeba poszerzenia wiedzy wyrażana przez studentów na temat problemu alkoholizmu: 5%

chciałoby, a 14% raczej chciałoby się dowiedzieć więcej na ten temat. Natomiast większość nie chciałaby (44%) lub

raczej nie chciałaby (37%) pogłębić swojej wiedzy w tym zakresie. Opinie na ten temat wśród kobiet i mężczyzn są

podobne.

Wykres 103. Czy chełmscy studenci wyrażają potrzebę poszerzenia posiadanej wiedzy na temat alkoholizmu?

nie

raczej nie

razcej tak

tak

50403020100

% wskazań

44,3

37,3

13,9

4,5


Tabela 170.



Czy chciałbyś poszerzyć

wiedzę na temat

alkoholizmu?

tak 4,4% 3,7%

raczej tak 15,2% 10,0% 14,3%

raczej nie 37,3% 33,3% 100,0% 37,0%

nie 43,0% 56,7% 45,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Na zakończenie analizy opinii studentów na temat problemu alkoholizmu warto przedstawić ich stosunek do

spożywania alkoholu. Otóż - najczęście twierdzono, że nie jest to zjawisko ani dobre, ani złe – 42%. Co piąty (20%) nie

widzi w tym nic złego. Natomiast alkoholizm jest zjawiskiem złym lub zdecydowanie złym według 28% respondentów.

Dużo bardziej liberalni wobec picia alkoholu są mężczyźni niż kobiety

Wykres 104. Opinia chełmskich studentów na temat alkoholizmu


jest to raczej złe


inna opinia


50403020100

% wskazań

10,1

6,0

21,6

42,2

20,1


82

Tabela 171.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 5,3% 14,4% 10,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 172.


1 2 3

Co myślisz

o piciu

alkoholu?





inna opinia 7,4% 15,0% 5,3% 10,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 173.



Co myślisz o

piciu

alkoholu?





inna opinia 9,6% 16,1% 10,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


3.2. Problem palenia tytoniu i uzależnienia od nikotyny

Palenie papierosów jest mniej powszechne niż spożywanie alkoholu. Z badań wynika, że ponad dwie trzecie

studentów (69%) paliło w swoim życiu papierosy. Wśród tej kategorii respondentów jest część, która pali sporadycznie

lub już nie pali papierosów. Bardziej precyzyjne dane zostaną zaprezentowane podczas analizy odpowiedzi na kolejne

pytania. Istotną informacją jest fakt, że prawie jedna trzecia ankietowanych (31%) nigdy nie paliła papierosów. Wśród

niepalących w ogóle przeważają kobiety nad mężczyznami w stosunku 37% do 26%.

Biorąc pod uwagę sytuację rodzinną ankietowanych studentów, okazuje się, że ci pochodzący z rodzin

niepełnych nieco rzadziej deklarują palenie papierosów (61%) niż studenci pochodzący z pełnych rodzin (69%).

Tabela 174.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy paliłeś/aś


tak 74,0% 62,7% 67,4%

nie 26,0% 37,3% 32,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


83

Tabela 175.


1 2 3

Czy paliłeś/aś


tak 76,6% 59,5% 61,9% 68,0%

nie 23,4% 40,5% 38,1% 32,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 176.



Czy paliłeś/aś kiedykolwiek

papierosy?

tak 69,2% 61,3% 100,0% 68,1%

nie 30,8% 38,7% 31,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Ponad połowa palących studentów pali papierosy codziennie (57%), natomiast pozostałe palące osoby -

rzadziej niż raz dziennie. Szczegółowe dane przedstawia wykres. Wśród palących codziennie przeważają mężczyźni

nad kobietami w stosunku 62% do 54%.

Wykres 105. Częstotliwość sięgania po papierosy przez populację chełmskich studentów w okresie 30-sto dniowym

26

22

15

8

5

3

1W c

iąg

u o

sta

tnic

h 3

0

dn

i ,,, ra

zy

się

gn

ąłe

m/a

m p

o

pap

iero

sa

403020100

Liczeba wskazań


Tabela 177.

Ile razy sięgałeś/łaś po papierosy w ciągu ostatnich 30 dni?


standardowe N

męska 23,17 10,512 29

żeńska 19,39 12,638 28

Ogółem 21,32 11,658 57


Osoby palące systematycznie wypalają dziennie różne ilości papierosów. Rekordziści wypalają nawet 20

dziennie. Stanowią oni nieznaczny odsetek – 6% palących. Znaczna część pali 10 papierosów dziennie - 17%, jednak

przeciętnie studenci wypalają około 7 papierosów dziennie. Rozkład prezentujący ilość dziennej konsumpcji

papierosów przedstawia wykres. Generalnie palące kobiety przeciętnie palą nieco mniej papierosów dziennie niż palący

mężczyźni.

84

Wykres 106. Przeciętna wypalanych papierosów w ciągu jednego dnia przez chełmskich studentów

20

15

12

9

7

5

3

1

Śre

dn

io w

cią

gu

dn

ia

wyp

ala

m ... p

ap

iero

só

w

121086420

Liczba wskazań


Tabela 178.

Ile papierosów wypalasz średnio w ciągu dnia?


standardowe N

męska 7,87 5,784 31

żeńska 6,46 4,711 35

Ogółem 7,12 5,249 66


„Inicjacja nikotynowa”, według deklaracji studentów, miała u nich miejsce najczęściej między 12 a 18 rokiem

życia. Największa ilość studentów zapaliła pierwszego papierosa w wieku 17 lat (25%). Jednak prawie co dziesiąty

ankietowany zapalił swojego pierwszego papierosa pomiędzy 7 a 11 rokiem życia. Wiek inicjacji nikotynowej kobiet

i mężczyzn niewiele różni się od siebie.

Wykres 107. „Pierwszy papieros” w życiu chełmskiego studenta

19

17

15

13

11

8

4

1

Gd

y p

o r

az p

ierw

szy

się

gn

ąłe

m/a

m p

o

pap

iero

sa m

iałe

m/a

m

... la

t

403020100

Liczeba wskazań


W kręgach znajomych i kolegów ankietowanych studentów prawie zawsze znajdują się osoby palące – wynika

z badania. 41% ankietowanych stwierdziło, że większość ich znajomych pali papierosy. Tyle samo studentów

stwierdziło, że około połowa ich znajomych pali.

Zdaniem respondentów ich znajomi najczęściej zaopatrują się w papierosy w sklepach (88%) albo na rynku

(38%). Co piąty kupuje papierosy u kolegów lub znajomych. Można przypuszczać, że są to papierosy przywożone zza

wschodniej granicy. Rzadko zaopatrują się oni na dyskotekach lub imprezach (7%) i w innych miejscach.

Studenci najczęściej palą na uczelni (21%), a w następnej kolejności w domu (20%), na dyskotece lub w lokalu

(20%) a także na wolnym powietrzu (18%). W innych miejscach najczęściej pali 21% ankietowanych.

O wyborze marki papierosów głównie decyduje cena (36%) a w następnej kolejności dobry smak (27%),

jakość produktu (23%) i dostępność (11%). Inne czynniki mają mniejsze znaczenie dla ankietowanych studentów (moc

– 3%, moda – 2%).

Interesujące jest, że duża część palących przyznaje się do uzależnienia od nikotyny: 12% twierdzi, że jest

uzależniona, a 17% - że jest raczej uzależniona. Większość palaczy jednak nie przyznaje się do uzależnienia: 28%

uważa, że raczej nie są uzależnieni, natomiast 49% zdecydowanie uważa, że nie są uzależnieni. Podobnie deklarują

zarówno studenci jak i studentki. Biorąc pod uwagę kryterium grupowania badanej populacji jakim jest rodzina

pełna/niepełna – wśród osób deklarujących uzależnienie od nikotyny przeważają studenci z rodzin niepełnych.

85

Wykres 108. Uzależnienie chełmskich studentów od nikotyny - samoocena

nie

raczej nie

raczej tak

tak

50403020100

% wskazań

48,6

21,7

17,4

12,3


Tabela 179.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy uważasz, że jesteś

osoba uzależnioną od

nikotyny?

tak 15,5% 11,6% 13,4%

raczej tak 15,5% 20,3% 18,1%

raczej nie 22,4% 18,8% 20,5%

nie 46,6% 49,3% 48,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 180.


1 2 3



nikotyny?

tak 15,5% 6,3% 23,1% 12,9%

raczej tak 23,9% 12,5% 17,4%

raczej nie 16,9% 35,4% 7,7% 22,7%

nie 43,7% 45,8% 69,2% 47,0%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 181.





nikotyny?

tak 11,7% 22,2% 13,1%

raczej tak 16,2% 27,8% 17,7%

raczej nie 22,5% 22,2% 22,3%

nie 49,5% 27,8% 100,0% 46,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Warto podkreślić, że zdecydowana większość studentów dostrzega w swoich kręgach towarzyskich

niebezpieczeństwo uzależnienia od nikotyny. Tak twierdzi w sumie 83% ankietowanych. Tylko 17% osób nie dostrzega

zagrożenia uzależnieniem u swoich znajomych.

Wykres 109. Czy chełmscy studenci dostrzegają w swoim otoczeniu niebezpieczeństwo uzależnienia od nikotyny?

tak

raczej tak

raczej nie

nie

6050403020100

% wskazań

4,0

13,1

31,3

51,5


Ankietowana młodzież studencka dostrzega, że palenie tytoniu jest zjawiskiem negatywnym: aż 36% twierdzi,

że jest to zdecydowanie złe, 32%, że jest to raczej złe. Tylko 10% z nich nie widzi w tym nic złego, a 20% sądzi, że nie

86

jest to ani dobre ani złe. Nieco więcej kobiet niż mężczyzn twierdzi, że palenie tytoniu jest zjawiskiem złym.

Mężczyźni dużo częściej niż kobiety odnoszą się pozytywnie do palenia papierosów – odpowiednio 16% i 6%.

Zdecydowana większość badanych studentów nie wyraża potrzeby pogłębiania wiedzy na temat uzależnienia

od nikotyny (76%). Jednak, co czwarty ankietowany chciałby wiedzieć więcej na ten temat. Kobiety i mężczyźni

identycznie ustosunkowali się do tej kwestii.

Wykres 110. Czy chełmscy studenci chcą pogłębić swoją wiedzę w zakresie uzależnienia od nikotyny?

nie

raczej nie

raczej tak

tak

6050403020100

% wskazań

50,3

25,6

16,4

7,7


3.3. Problem narkomanii i zażywania środków odurzających

Młodzież studencka jest jedną z bardziej narażonych na narkomanię kategorii społecznych. Środowisko

akademickie jest też jednym ze środowisk, gdzie narkotyki są popularne. Okazuje się, że co piąty student zażywał

narkotyki (22%). Większość (78%) jednak nie eksperymentowała z narkotykami. Wśród nich częściej narkotyki

zażywali mężczyźni (27%) niż kobiety (18%).

Wydaje się, że rzadziej narkotyki zażywają studenci żyjący z niepełnych rodzinach (13%) niż studenci z

pełnych rodzin (23%). Jednak frakcja studentów z rodzin niepełnych w próbie jest zbyt mała, aby można było wyciągać

reprezentatywne wnioski.

Tabela 182.

Płeć


Czy zażywałeś


odurzające?

tak 27,3% 18,2% 21,9%

nie 72,7% 81,8% 78,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 183.

Rok studiów

Ogółem 1 2 3

Czy zażywałeś


odurzające?

tak 22,3% 21,8% 19,0% 21,8%

nie 77,7% 78,2% 81,0% 78,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 184.

Czy Twoja rodzina jest


Liczebność (N) % z N Liczebność (N) % z N Liczebność (N) % z N

Czy zażywałeś


odurzające?

tak 36 23,1 4 12,9 0 ,0

nie 120 76,9 27 87,1 1 100,0


Częstotliwość zażywania narkotyków jest o wiele mniejsza niż innych środków. Jedynie pojedynczy

respondenci przyznali się do ich zażywania. Jedna osoba no dwieście badanych sięgała po narkotyki w ciągu ostatniego

miesiąca 8 razy; dwie osoby – 2 razy natomiast kolejna – 1 raz. Większość osób posiada sporadyczne doświadczenie

z narkotykami.

Wiek „inicjacji narkotykowej” w badanej kategorii społecznej jest różny. Większość z nich po raz pierwszy

sięgnęła po narkotyk w wieku powyżej 15 lat (34 osoby). Poniżej tego wieku 7 osób zażyło narkotyk po raz pierwszy.

87

Wiek, w którym ankietowani studenci sięgali po raz pierwszy po środki odurzające jest niższy niż wiek studentek.

Najwięcej ankietowanych studentek zażyło narkotyk po raz pierwszy w wieku 18 lat (10 studentek).

Wykres 111. Okres „inicjacji narkotykowej w świetle doświadczeń chełmskich studentów”

19

18

17

16

15

14

13

12

Gd

y p

o r

az

pie

rwszy

się

gn

ąłe

m/a

m

po

śro

dki

od

użają

ce

mia

łem

/am

...

lat

20151050

Liczeba wskazań


W zdecydowanej większości pierwszym narkotykiem dla ankietowanych była marihuana (30 osób).

Amfetaminę zażyły 2 osoby, a 1 osoba ekstazy. 4 osoby podawały inne nazwy narkotyków. Potwierdza się zatem, że

marihuana najczęściej jest pierwszym narkotykiem, po jaki sięgają młodzi ludzie w swoim życiu.

Okoliczności, podczas których po raz pierwszy studenci zażyli narkotyki były typowe dla młodzieży: ogólnie

wskazywali oni krąg koleżeński (9 osób), zwykłe okazje, takie jak wycieczki, ogniska itp. wskazało 10 osób,

a okoliczności bardziej szczególne, takie jak: sylwester, imieniny - 6 osób.

Studentów również zapytano, czy ktoś z domowników, osób im bliskich, zażywa środki odurzające. Na to

pytanie jedynie sześciu ankietowanych (3%) odpowiedziało pozytywnie (tak, często – 2 osoby; tak rzadko – 4 osoby).

Zdecydowana większość zaprzeczyła (92 %), natomiast 5% osób nie wie, czy taki zwyczaj ma miejsce w ich domach.

Studenci, którzy przyznali się do zażywania środków odrzających obecnie najczęściej „biorą” marihuanę

(13%). Natomiast inne narkotyki są rzadko zażywane: amfetamina – 1%, ekstazy – 1%, haszysz – 1%, inne – 2%.

Okazuje się zatem, że preferowane są narkotyki tzw. miękkie.

Miejsca, gdzie obecnie studenci najczęściej zażywają narkotyki są następujące: dyskoteka lub impreza (5

osób), w lokalu (2 osoby), w mieszkaniu (2 osoby). Pojedyncze osoby zażywają narkotyki poza domem (na podwórzu),

w szkole i innych miejscach. Wszyscy studenci, którzy zażywali narkotyki, robili to w towarzystwie kolegów.

Respondenci bardzo rzadko wskazywali na powody zażywania narkotyków. Tylko pojedyncze osoby

wymieniały takie motywy jak: zażywam dla rozrywki (3%), żeby się wyluzować (2%), żeby uciec od problemów (1%).

Przeważnie robią to bez powodu, z nudów (4%).

W środowisku studenckim zdarzają się sytuacje, w których znajomi lub koledzy proponują innym zażycie

środków odurzających. Z badań wynika, że prawie połowa respondentów spotkała się z taką propozycją. W 20%

przypadkach propozycja wyszła od kolegi lub przyjaciela. Znajomi z „podwórka” składali taką propozycję 19%

ankietowanych. Robiły to także inne osoby – tak odpowiedziało 5%. W przypadku 1% studentów propozycja ta wyszła

od członka rodziny.

Wykres 112. Od kogo chełmscy studenci otrzymywali propozycję zażycia środków odurzających?

nikt mi tego nie proponował

ktoś z moich przyjaciół

znajomi z dzielnicy

inne osoby

ktoś z mojej najbliższej rodziny

6050403020100

% wskazań

54,3

5,1

19,3

20,3

1,0


Aby wysądować, jakie środki najczęściej są zażywane w środowisku akademickim, zadano adekwatne pytanie.

Okazuje się, że 27% studentów wskazało na marihuanę, 5% - na amfetaminę, 3% na haszysz, 1% na ekstazy. Natomiast

5% ankietowanych podało inne rodzaje narkotyków. Zatem wśród rodzajów zażywanych narkotyków bardzo rzadko

występują narkotyki twarde.

88

Wykres 113. Środki odurzające najczęściej stosowane przez chełmskich studentów

marihuana

inne

amfetamina

haszysz

ekstazy

kokaina

302520151050

% wskazań

5,4

2,5

0,0

1,0

5,4

27,5


Interesująca jest kwestia źródeł zaopatrzenia w narkotyki, ponieważ ich dystrybucja jest nielegalna. Osoby je

zażywające radzą sobie z zakupem narkotyków w różny sposób. Najczęściej nabywają je od kolegów lub znajomych -

według 28% ankietowanych, których część to prawdopodobnie dealerzy. Popularnym miejscem dystrybucji narkotyków

są dyskoteki. Wskazało na nie 18% studentów. Niewielki odsetek badanych wskazał uczelnie (3%), lokale

gastronomiczne (3%). Pojedynczy respondenci sądzą, że narkomani sami produkują środki odurzające (3%).

Wykres 114. Źródła zaopatrywania chełmskich studentów w środki odurzające

nie wiem

u kolegów/znajmych


w innym miejscu

sami produkują

na uczelni

w lokalach gastronomicznych

6050403020100

% wskazań

5,9

56,9

3,4

2,9

2,5

17,6

28,9


Według autodeklaracji studentów zażywających narkotyki, większość (38 osób) sądzi zdecydowanie, że nie

nadużywa ich. Jedna osoba odpowiedziała, że „raczej nie” nadużywa narkotyków. Żaden ze stosujących narkotyki

studentów nie uważa, że jest osobą ich nadużywającą. Tylko dwie osoby uważają, że raczej ich nadużywają.

Narkotyzujący się studenci wskutek zażywania środków odurzających przeważnie mieli problemy

z utrzymaniem równowagi (osiem osób), jedna osoba zatruła się, natomiast pięciu studentów „straciło świadomość”,

a czterech popełniło pod wpływem narkotyku czyn karalny.

Na pytanie, czy osoby narkotyzujące się oczekują pomocy w zaprzestaniu zażywania narkotyków, żadna z nich

nie odpowiedziała twierdząco. Prawie wszystkie stwierdziły zdecydowanie, że nie potrzebują takiej pomocy. Dwóch

studentów odpowiedziało, że raczej jej nie potrzebują.

Tymczasem studenci dość często wskazywali, że osoby z ich otoczenia, ich rówieśnicy są zagrożeni nałogiem -

co trzeci ankietowany wyraził taką opinię. Większość respondentów jednak nie zauważyła przypadków zagrożenia

nałogiem wśród znajomych osób.

Ankietowani studenci wymieniali różne problemy, które są skutkiem narkomanii. Sądzą oni, że do

najczęstszych problemów należą: przestępczość (10%), zakłócanie porządku publicznego (8%), problemy rodzinne

narkomanów (5%). Pozostałe problemy są następujące: bezrobocie wśród uzależnionych (4%), problemy w szkole lub

w pracy (3%), zagrożenie życia (3%), uzależnienie (3%), problemy zdrowotne (2%) i inne problemy (13%).

Wykres 115. Konsekwencje narkomanii w opinii chełmskich studentów.

inne

przestępczość


problemy rodzinne

bezrobocie

problemy w szkole

uzależnienie

zagrożenie życia

problemy zdrowotne

12,5107,552,50

% wskazań

13,7

2,5

2,5

2,0

2,9

3,9

8,3

9,8

4,9


89

Co trzeci badany chciałby poszerzyć swoją wiedzę na temat uzależnień od narkotyków. Jednak większość

stydentów nie jest zainteresowana tym problemem. Zainteresowanie probemem zarówno wśród kobiet jak i wśród

mężczyzn kształtuje się na podobnym poziomie.

Wykres 116. Czy chełmscy studenci wyrażają chęć pogłębienia posiadanej wiedzy w zakresie uzależnień od środków

odurzających?

nie

raczej nie

raczej tak

tak

50403020100

% wskazań

45,0

26,5

20,6

7,9


Tabela 185.

Płeć Ogółem

męska żeńska


wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 7,4% 7,4% 7,4%

raczej tak 19,1% 21,3% 20,5%

raczej nie 25,0% 30,6% 28,4%

nie 48,5% 40,7% 43,8%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 186.


1 2 3


wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 10,2% 4,1% 15,0% 8,2%

raczej tak 15,9% 24,3% 25,0% 20,3%

raczej nie 23,9% 29,7% 30,0% 26,9%

nie 50,0% 41,9% 30,0% 44,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 187.




wiedzę na temat

uzależnień od

narkotyków?

tak 8,1% 3,4% 7,3%

raczej tak 21,5% 17,2% 20,7%

raczej nie 24,8% 37,9% 100,0% 27,4%

nie 45,6% 41,4% 44,7%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Pytani o przyczyny zażywania środków odurzających studenci najczęściej wymieniali: ciekawość (58%), chęć

dostosowania się do wymogów swojego środowiska (50%), potrzeba zapomnienia o problemach rodzinnych (47%),

potrzeba zapomnienia o problemach w szkole (37%), potrzeba zapomnienia o problemach miłosnych (38%), chęć

zrelaksowania się (22%). Część studentów uważa, że narkotyki zażywane są bez powodu (31%). Pozostałe motywy

zażywania środków odurzających były rzadziej wymieniane.

90

Wykres 117. Przyczyny zażywania środków odurzających w opinii chełmskich studentów


z ciekawości







z innego powodu

806040200

% wskazań

…

57,8

31,4

6,4

49,5

78,4

37,7

37,3

46,6


Wykres 118. Przyczyny zażywania środków odurzających w opinii chełmskich studentów - mężczyzn


z ciekawości







z innego powodu

806040200

% wskazań

5,1

51,3

26,9

10,3

44,9

74,4

28,2

25,6

37,2


Wykres 119. Przyczyny zażywania środków odurzających w opinii chełmskich studentów - kobiet


z ciekawości







z innego powodu

100806040200

% wskazań

…

64,3

34,8

…

53,6

83,0

43,8

44,6

54,5


Opinie studentów o zażywaniu narkotyków są w zdecydowanej większości negatywne. Narkomania jest

zdecydowanie bardziej negatywnie postrzegana niż spożywanie alkoholu i palenie papierosów. Jedynie 2%

ankietowanych nie widzi w tym nic złego, a 8% uważa, że takie zachowanie nie jest ani dobre, ani złe. Pozostali

uważają, że zażywanie środków odurzających jest złe lub raczej złe. Kobiety podchodzą do tego problemu dużo

bardziej krytycznie niż mężczyźni. Na przykład 67% kobiet sądzi, że zażywanie narkotyków jest zdecydowanie złe,

podczas gdy taką samą opinię wyraża 46% mężczyzn. W kontekście grupowania badanej populacji studentów pod

kątem kryterium rodziny pełnej/niepełnej – wyższy poziom świadomości społecznej w zakresie postrzegania zjawiska

zażywania środków odurzających jako zjawiska negatywnego charakterystyczny jest dla studentów z rodzin pełnych.

91

Wykres 120. Ocena chełmskich studentów zjawiska zażywania środków odurzających


jest to raczej złe


inna opinia


6050403020100

% wskazań

3,5

57,4

29,2

8,4

1,5


Tabela 188.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Co myślisz o zażywaniu

środków odurzających?

nie widzę w tym nic złego 2,6% ,9% 1,6%




inna opinia 2,6% 3,6% 3,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 189.


1 2 3







inna opinia 2,1% 6,3% 3,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 190.









inna opinia 2,5% 6,5% 3,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%



Większość studentów wyraża opinię, iż Chełm nie jest bezpiecznym miastem (56%). Z kolei przeciwne zdanie

wyraża 44% ankietowanych. Opinie kobiet są w tej kwestii równo podzielone, natomiast zdecydowana większość

mężczyzn twierdzi, że Chełm jest niebezpiecznym miastem.

Studenci żyjący w niepełnych rodzinach (59%) częściej niż studenci z pełnych rodzin (40%) są zdania, ze

Chełm jest miastem bezpiecznym.

92

Wykres 121. Czy chełmscy studenci uważają, że miasto Chełm jest miastem bezpiecznym?

raczej nie

raczej tak

nie

tak

50403020100

% wskazań

13,6

42,2

39,2

5,0


Tabela 191.

Płeć


Czy Chełm jest

miastem

bezpiecznym?

tak 7,9% 3,7% 5,4%

raczej tak 28,9% 46,8% 39,5%

raczej nie 46,1% 36,7% 40,5%

nie 17,1% 12,8% 14,6%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 192.

Rok studiów

Ogółem 1 2 3

Czy Chełm jest

miastem

bezpiecznym?

tak 5,4% 5,1% 4,7%

raczej tak 36,6% 40,5% 50,0% 39,6%

raczej nie 47,3% 39,2% 30,0% 42,2%

nie 10,8% 15,2% 20,0% 13,5%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 193.



Czy Chełm jest

miastem

bezpiecznym?

tak 4,5% 6,5% 4,8%

raczej tak 36,9% 51,6% 100,0% 39,7%

raczej nie 42,7% 35,5% 41,3%

nie 15,9% 6,5% 14,3%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Kolejna analizowana kwestia potwierdza powyższą opinię. Ankietowani na podstawie własnych obserwacji

twierdzą, że na terenie Chełma często (23%) lub raczej często (41%) dochodzi do aktów przemocy. Co trzeci

respondent był przeciwnego zdania: 34% studentów uważa, że raczej nie, a 2%, że nie dochodzi często w mieście do

aktów przemocy.


raczej tak

raczej nie

tak

nie

50403020100

% wskazań

2,1

34,0

41,2

22,7


93

Tabela 194.

Płeć Ogółem

męska żeńska


często dochodzi do

aktów przemocy?

tak 20,0% 23,6% 22,1%

raczej tak 52,0% 34,9% 42,0%

raczej nie 26,7% 38,7% 33,7%

nie 1,3% 2,8% 2,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 195.


1 2 3


często dochodzi do

aktów przemocy?

tak 26,4% 18,2% 15,8% 21,9%

raczej tak 40,7% 46,8% 36,8% 42,8%

raczej nie 31,9% 31,2% 47,4% 33,2%

nie 1,1% 3,9% 2,1%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Tabela 196.





przemocy?

tak 23,9% 13,8% 22,2%

raczej tak 41,9% 41,4% 100,0% 42,2%

raczej nie 32,3% 41,4% 33,5%

nie 1,9% 3,4% 2,2%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%


Na pytanie o miejsca w mieście, w których dochodzi do przemocy, studenci udzielali różnych odpowiedzi.

Większość z tych odpowiedzi była ogólnikowa. Tylko co czwarty ankietowany wskazywał na konkretną ulicę lub

konkretne miejsce. Wśród ogólnikowych odpowiedzi można wymienić następujące: na ulicy - 12%, na osiedlu,

w blokach – 10%, na dyskotekach – 12%, na stadionie, na meczach – 2%, w szkole – 3%. Niektóre odpowiedzi nie

wnoszą żadnych istotnych informacji. Natomiast ważne informacje zawierają wskazania ulic, na których dochodzi do

przemocy, do najczęściej wymienianych należą: ul. Sienkiewicza, ul. Kolejowa, Mickiewicza i Obłońska, a także

osiedla: Dyrekcja i Słoneczne. Bardzo często wymieniane jest również Centrum/Śródmieście.

Kim są ofiary przemocy? Zdaniem studentów ofiarami przemocy może być każdy z mieszkańców. Tak

twierdzi 61% badanych. Część studentów wymieniła różne kategorie mieszkańców miasta: młodzi ludzie – 8%, kobiety

(4%), osoby starsze (3%), ludzie słabi i wątli (3%).

Wykres 123. Ofiary przemocy w mieście Chełm w opinii chełmskich studentów

różni ludzie, każdy

inne kategorie

młodzi ludzie

kobiety

osoby starsze

ludzie słabi, wątli

6040200

% wskazań

7,8

60,8

2,9

7,8

4,4

2,5


Z kolei sprawcami przemocy wymienianymi najczęściej przez studentów są ludzie młodzi, młodzież – 32%,

a także osoby pod wpływem alkoholu lub środków odurzających – 17%. Wskazywali oni także na konkretne grupy

takie jak: chuligani, dresiarze itp. – 14% oraz kibice – 8%. Inne kategorie osób niebezpiecznych wskazało 8%

respondentów. Wśród tych wskazań były również wymieniane z pseudonimów konkretne osoby – np. Spinacz

i Chińczyk.

94

Wykres 124. Najczęstszy sprawcy przemocy w mieście Chełm w opinii chełmskich studentów

młodzież

pijani, narkomani

chuligani, dresiarze, bandyci

kibice

inne osoby

każdy

403020100

% wskazań

3,0

8,4

8,4

13,8

17,2

32,5


Istotną informacja wynikającą z badania jest odpowiedź na pytanie: „Czy byłeś(łaś) ofiarą przemocy na terenie

miasta?” Okazuje się, że 17% studentów było napastowanych w Chełmie. Większość jednak nie zaznała aktów

przemocy. Mężczyźni byli częściej niż kobiety ofiarami przemocy – odpowiednio 21% i 15%, co przeczy poprzedniej

opinii wyrażanej przez część respondentów, iż kobiety są często ofiarami przemocy. Studenci doznawali przemocy

w różnych sytuacjach. Byli zaczepiani w celu zaboru mienia, wyłudzenia papierosów, dla rozrywki, podczas powrotu

późną porą do domu, po wyjściu z baru czy dyskoteki lub też wewnątrz lokalu.

Tabela 197.

Płeć Ogółem

męska żeńska

Czy byłeś(łaś) ofiarą

przemocy na terenie

miasta?

tak 20,8% 14,5% 17,1%

nie 79,2% 85,5% 82,9%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0%


Z kolei pytanie dotyczące stosowania przemocy w domu jest pytaniem, które metodologia nauk społecznych

traktuje jako „drażliwe”, zatem wyniki są obarczone dużym błędem. Spośród studentów jedynie jeden mężczyzna

przyznał się, że rodzina wobec niego stosuje przemoc. Nikt nie wskazał, iż wobec innych członków rodziny stosowana

jest przemoc.




Znajomość instytucji zajmujących się problemami alkoholowymi w Chełmie jest wśród studentów niewielka.

Około 18% ankietowanych wymieniło kluby AA. Pojedyncze osoby wymieniały inne instytucje np. Izba Wytrzeźwień.

Wyniki ankiety wskazują, że studenci oczekują pod władz miasta głównie następujących działań:

wykorzystanie terapii odwykowej w zakresie pomocy alkoholikom – 33%; wykorzystanie klubów AA w zakresie

pomocy alkoholikom – 12%; rozmowy, perswazje – 11%; pomoc lekarska – 8%; profilaktyka i nagłaśnianie problemu –

3%; pomoc w uzyskaniu pracy, zajęcia – 4%; stosowanie kar – 2%.

Wykres 125. Oczekiwania chełmskich studentów w zakresie terapii odwykowej osób uzależnionych od alkoholu

terapia odwykowa

przynależnośc do AA

rozmowy, perswazje

pomoc lekarska

inne

wszywka

profilaktyka, nagłasnianie

inne zajęcie niż picie

kary

żadna pomoc

403020100

% wskazań

…

5,9

…

…

…

12,3

11,3

7,8

32,8

4,4


95

Studentów zapytano o wyrażenie opinii o najskuteczniejszych, ich zdaniem, formach pomocy osobom

uzależnionym. Ich propozycje były różnorodne: kampanie informacyjne na temat pomocy osobom uzależnionym – 7%;

dostęp do specjalistów – 5%; organizacja pogadanek i spotkań informacyjnych – 4%; przymusowa kuracja – 4%;

przestrzeganie przed alkoholem – 3%; umożliwienie pracy, zatrudnienia – 1%. Niektórzy ogólnie wyrażali potrzebę

udzielenia pomocy, lecz nie wskazywali żadnych propozycji, natomiast 1% studentów proponował wprowadzenie

zakazu sprzedaży alkoholu.

Wykres 126. Najskuteczniejsze formy pomocy osobom uzależnionym od alkoholu w opinii mieszkańców miasta

Chełm

kampanie informacyjne o pomocy

nie oczekują zadnej pomocy


pomoc, opieka

przymusowych kuracji odwykowych

inne

pogadanki, spotkania informacyjne

przestrzeganie przed alkoholem

zakaz sprzedazy/spożywania alkoholu

praca, zajęcie

86420

% wskazań

5,9

3,9

1,0

3,9

5,4

7,4

2,5

3,9

1,0

4,4



Wiedza na temat instytucji i organizacji zajmujących się rozwiązywaniem problemów osób uzależnionych od

narkotyków jest minimalna. Jedynie 3% ankietowanych w pytaniu otwartym wskazało na MONAR.

Ogólnie rzecz biorąc niewielu studentów wyraziło swoje oczekiwania wobec władz miasta, dotyczące

profilaktyki i lecznictwa uzależnienia od środków odurzających. Grupa ta wskazała na potrzebę następujących działań:

5% - informowanie o ośrodkach pomocy narkomanom; 4% - spotkania informacyjne i pogadanki; 3% - akcje

przestrzegające przed narkotykami; 3% - umożliwienie dostępu do specjalistów; 2% - ogólne postulaty opieki i pomocy

uzależnionym; 5% studentów wymieniało jeszcze inne formy pomocy. Większość nie miała zdania na ten temat, a 5%

nie oczekuje żadnych działań.

Wykres 127. Oczekiwania chełmskich studentów w zakresie profilaktyki i lecznictwa uzależnienia od środków

odurzających

inne

nie oczekuję żadnych działań





pomoc, opieka

praca, zajęcie

6543210

% wskazań

4,9

5,4

2,5

4,9

2,9

4,4

0,0

1,5


Respondenci wymienili różne formy pomocy, które ich zdaniem są najskuteczniejsze w przypadku osób

uzależnionych. Najczęściej wymieniano terapię odwykową – 27% i pomoc lekarską – 11%. Rzadziej wymieniali inne

formy pomocy takie jak: rozmowy i wsparcie – 6%, nagłaśnianie problemu narkomanii – 2%, pomoc ze strony

instytucji typu MONAR – 2%. Inne formy pomocy wymieniło 5% ankietowanych.

96

Wykres 128. Najskuteczniejsze formy pomocy osobom uzależnionym od środków odurzających w opinii chełmskich

studentów

terapia odwykowa

pomoc lekarska

rozmowy i wsparcie

inne


pomoc ze strony instytucji typu

Monar

kary

302520151050

% wskazań

5,4

0,5

2,0

1,5

6,4

11,3

26,5



Respondenci nie znają organizacji zajmujących się rozwiązywaniem problemów związanych z uzależnieniem

od nikotyny. Dwie osoby wymieniły organizacje nie związane z tym problemem.

Niewielu studentów wyraziło swoje oczekiwania wobec władz miasta odnoszących się do problematyki

palenia tytoniu. Największy odsetek ankietowanych postuluje wprowadzenie zakazu palenia – 6%. Pojedyncze osoby

proponują organizację spotkań informacyjnych na ten temat, przestrzeganie przed paleniem tytoniu (2%), informowanie

o ośrodkach pomocy uzależnionym (2%), pomoc specjalistów, zastosowanie kar.

Wykres 129. Oczekiwania chełmskich studentów w zakresie problematyki palenia tytoniu

zakaz palenia

nie oczekują żadnych działań

inne

przestrzeganie przed paleniem tytoniu

informacje o ośrodkach pomocy

pomoc ogólnie


kary

spotkania informacyjne

6420

% wskazań

5,9

4,4

0,5

0,5

1,5

1,5

0,5

6,4

1,0


Większość respondentów (71%) nie wymieniła żadnych problemów związanych paleniem tytoniu. Pozostali

ankietowani wymieniali przede wszystkim problemy zdrowotne i choroby takie jak rak (12%). Pojedynczy respondenci

podawali zróżnicowane problemy np. nieprzyjemny zapach, niepotrzebne wydawanie pieniędzy, zły wpływ nikotyny na

młodzież, popadanie w nałóg itd.


Znajomość instytucji zajmujących się problematyką przemocy jest nikła wśród studentów. Jedynie 6% osób

wskazało na policję lub straż miejską, a 2% respondentów wymieniła Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie.

Natomiast częściej respondenci wymieniali różne metody zapobiegania zachowaniom agresywnym.

Interesujące jest, iż stosowanie kar postuluje niewielu respondentów – 5%, Nieco więcej proponuje metody

nierestrykcyjne: porady specjalisty czy terapie u psychologa – 7%, rozmowy i perswazje – 6%, monitoring miejsc

niebezpiecznych 5%. 11% proponowało inne działania. Jedna osoba domagała się, aby odpowiadać przemocą na

przemoc.

97

Wykres 130. Formy przeciwdziałania zachowaniom agresywnym w opinii chełmskich studentów

inne działania

porady specjalisty, psychologa

rozmawiać, perwadować

karać

kontrolować, monitorować miejsca

niebezpieczne

odpowiadać na przemoc przemocą

121086420

% wskazań

11,8

0,5

4,9

5,9

7,4

5,4


98

Zakończenie

Problematyka badawcza obejmowała znaczny zakres problemów społecznych odnoszących się do uzależnień

oraz stosowania przemocy w populacji zarówno dorosłych mieszkańców Chełma jak i uczniów oraz studentów szkół

chełmskich.

Pierwsza część ankiety obejmowała pytania dotyczące opinii i zachowań związanych ze spożywaniem

alkoholu. Wyniki badania wskazują, że zjawisko spożywania alkoholu rozpoczyna się już w szkołach podstawowych.

Początkowo obejmuje nieduży odsetek uczniów (12%), by w szkołach gimnazjalnych wzrosnąć aż do 62% uczniów,

którzy skosztowali alkoholu. W szkołach ponadgimnazjalnych już 93% uczniów deklaruje „znajomość smaku”

alkoholu, natomiast już wszyscy studenci doświadczyli alkoholu.

To nie informuje jeszcze o skali problemu alkoholizmu, ponieważ aby mówić o alkoholizmie, należy wskazać

na częstotliwość spożywania alkoholu. Drugim wskaźnikiem jest subiektywna ocena tego, czy osoby radzą sobie

z piciem alkoholu. Analizując problem częstotliwości spożywania alkoholu we wszystkich badanych populacjach

widzimy, iż w szkołach podstawowych ten problem jest jeszcze nieznaczny. Przyjmując wskaźnik częstotliwości

spożycia alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni od dnia badania okazuje się, że 3% dzieci ze szkół podstawowych sięgało

po alkohol tylko raz w tym okresie, przypuszczalnie z ciekawości. Problem spożywania alkoholu ujawnia się natomiast

w gimnazjach - 25% gimnazjalistów w ostatnim miesiącu sięgało po trunki (od 1 do 7 razy), a także w szkołach

ponadgimnazjalnych - 72% z grupy uczniów pijącej alkohol stanowi młodzież ze szkół ponadgimnazjalnych (9%

sięgnęło po alkohol 15 i więcej razy). Interesujące jest, że częstotliwość sięgania po alkohol wśród studentów kształtuje

się na tym samym poziomie jak wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 73% studentów przynajmniej raz w ciągu

ostatnich 30 dni sięgało po alkohol, ale 7% czyniło to 15 razy i więcej. W ogólnej populacji mieszkańców miasta

częstotliwość spożycia alkoholu znacznie wzrasta. Większość pijących respondentów (stanowi to 81% wszystkich

ankietowanych) spożywa alkohol nie częściej niż 5 razy w miesiącu (58%). Pozostałe osoby pijące konsumują alkohol

częściej. Istnieje dość znaczna grupa osób, które alkohol spożywają co dwa dni i częściej – 23%, natomiast 6%

miłośników alkoholu spożywa go codziennie. Taka częstotliwość spożywania alkoholu może wskazywać na

uzależnienie.

Z kolei drugi wskaźnik świadczący o skali problemu, jest wskaźnikiem subiektywnym, opartym na odsetku

osób, które sądzą, że nadużywają alkoholu. Wśród uczniów, w sumie tylko 3% odpowiedziało twierdząco na pytanie,

czy uważają, że są uzależnieni. Także niewielki odsetek studentów deklaruje, że nadużywa alkoholu (2% -

odpowiedziało na pytanie o uzależnienie „tak”, a 4% - „raczej tak”). Jednak istnieje pokaźna liczba osób uważających,

że nadużywają alkoholu w ogólnej populacji miasta - w sumie 12%. Większość z nich stanowią mężczyźni (19%).

Tylko 3% kobiet uważa, że pije zbyt dużo. Wśród osób, które tak sądzą, są przeważnie osoby w wieku 18 – 25 lat

(18%) oraz osoby z wykształceniem zawodowym (29%).

Kolejny badany problem dotyczył palenia tytoniu i uzależnienia od nikotyny. Przeprowadzone badania

pokazują rozmiar tego problemu. Na zadane uczniom pytanie, czy kiedykolwiek palili papierosy, 31% odpowiedziało,

że tak. Najwięcej uczniów znających smak tytoniu jest w szkołach ponadgimnazjalnych – tam paliło 57% z nich,

w gimnazjach 31%, natomiast w szkołach podstawowych 8%. Z badań wynika, że ponad dwie trzecie studentów (69%)

paliło w swoim życiu papierosy. Wśród tej kategorii respondentów jest część, która pali sporadycznie lub już nie pali

papierosów. Istotną informacją jest fakt, że prawie jedna trzecia ankietowanych (31%) nigdy nie paliła papierosów.

Wśród osób w ogóle nie palących przeważają kobiety nad mężczyznami w stosunku 37% do 26%. Z kolei

zdecydowana większość ankietowanych z ogólnej populacji Chełma przyznała się do tego zwyczaju – 64%. Wśród nich

przeważają mężczyźni - 71% nad kobietami – 59%. Analizując zmienną wykształcenie zauważa się, iż nieco częściej

przyznają się do palenia tytoniu osoby z wykształceniem niepełnym wyższym niż osoby posiadające inne

wykształcenie.

Natomiast jeśli chodzi o aktualny stan palenia w ogólnej populacji miasta, okazuje się, że papierosy pali

połowa mieszkańców, czyli 200 z 400 ankietowanych osób. Wśród nich większość pali codziennie (74%), a zatem

można przyjąć, że są to osoby uzależnione. W stosunku do całej badanej próby odsetek palących codziennie wynosi

37% (148 ankietowanych). Natomiast pozostali palą okazjonalnie (52 ankietowanych). Wśród palaczy nałogowych

przeważają mężczyźni oraz osoby w wieku 26 – 50 lat.

Wymiernym wskaźnikiem rozmiaru problemu jest ilość wypalanych dziennie papierosów. Uczniów, którzy

przyznali się do palenia było 52 na 600 ankietowanych, czyli 9% ogólnej liczby ankietowanych. Odpowiedzi pokazują,

że 42% palących uczniów dziennie pali od 1 do 4 papierosów. 44% wypala 5 do 15 papierosów, natomiast 10% wypala

paczkę papierosów dziennie. Więcej niż paczkę dziennie spala 4% palących papierosy uczniów. W gimnazjum 13%

deklaruje palenie średnio dziennie paczki papierosów, natomiast wśród ich starszych kolegów 9% pali paczkę, zaś 6%

ponad paczkę papierosów dziennie. Spośród studentów osoby palące systematycznie wypalają dziennie różne ilości

papierosów. Rekordziści wypalają nawet 20 dziennie. Stanowią oni nieznaczny odsetek – 6% palących. Znaczna część

pali 10 papierosów dziennie - 17%, jednak przeciętnie studenci wypalają około 7 papierosów dziennie.

W badanej populacji Chełma obecnie papierosy pali połowa, czyli 200 z 400 ankietowanych osób. Wśród nich

większość pali codziennie (74%), a zatem można przyjąć, że są to osoby uzależnione. W stosunku do całej badanej

próby odsetek palących codziennie wynosi 37% (148 ankietowanych). Natomiast pozostali palą okazjonalnie (52

ankietowanych). Wśród palaczy nałogowych przeważają mężczyźni oraz osoby w wieku 26 – 50 lat. Większość

nałogowych palaczy wypala dziennie 10 i więcej papierosów. W tym np. 10 papierosów wypala 20% palaczy, a 20

papierosów dziennie 29%. Mężczyźni deklarują większą przeciętną ilość dziennie wypalanych papierosów niż kobiety.

99

Samoocena dotycząca nadmiernego palenia tytoniu wskazuje na uzależnienie od nikotyny. Na zadane uczniom

pytanie o samoocenę stanu ich uzależnienia 14% odpowiedzi palaczy wskazuje na uzależnienie oraz 2% raczej na

uzależnienie od papierosów. Wśród studentów 12% twierdzi, że pali nadmiernie, a 17% - że raczej pali zbyt dużo.

Większość palaczy jednak nie przyznaje się do uzależnienia. Tymczasem z autodeklaracji mieszkańców Chełma

dotyczących tego, czy nadużywają palenia tytoniu wynika, że tak sądzi co czwarty ankietowany palacz (25%). Raczej

przychyla się do tej opinii 27% palących, natomiast pozostali sądzą, że nie nadużywają lub raczej nie nadużywają

papierosów. Częściej mężczyźni (w sumie 60%) niż kobiety (w sumie 45%) oraz osoby w wieku 26 – 50 lat (w sumie

63%) są zdania, że palą zbyt dużo.

Zażywanie narkotyków i narkomania stanowiły kolejny blok tematyczny kwestionariuszy. W dzisiejszej dobie

dość mocno rozpowszechnione jest zażywanie środków odurzających przez młodzież. Dowodem na to są wyniki

przeprowadzonych na młodzieży szkolnej badań. Aż 9% ankietowanych przyznało się do testowania narkotyków, przy

czym istotne różnice widać, kiedy rozpatrzy się ten temat pod względem podziału na typy szkół. Stosunkowo

najmniejszy problem widać w szkołach podstawowych – tu tylko 1% badanych deklaruje, że miało styczność

z narkotykami. Ale już 6% gimnazjalistów przyznaje się do tego, zaś w szkołach ponadgimnazjalnych liczba ta

znacznie wzrasta i sięga 17%. Widać zatem wyraźnie, że wraz z wiekiem i typem szkoły wzrasta ryzyko kontaktu

dzieci z narkotykami. Również młodzież studencka jest jedną z bardziej narażonych na narkomanię kategorii

społecznych. Środowisko akademickie jest też jednym ze środowisk, gdzie narkotyki są popularne. Okazuje się, że co

piąty student zażywał narkotyki (22%). Większość (78%) jednak nie eksperymentowała z narkotykami. Wśród nich

częściej narkotyki zażywali mężczyźni (27%) niż kobiety (18%). Z kolei większość ankietowanych chełmian (82%)

nigdy nie zażywała środków odurzających, jednak niepokojący jest fakt, że już 18% mieszkańców przynajmniej raz

zażyło narkotyk. Wśród nich większość stanowią mężczyźni – 29%. Tylko 9% kobiet „wzięło” środek odurzający.

Wymiernym wskaźnikiem spożywania narkotyków jest częstotliwość występowania tego faktu. Stąd zadano

grupie zażywających narkotyki uczniów pytanie na temat częstości korzystania z tego typu używki w ciągu ostatnich 30

dni. Od 1 do 4 razy sięgało po narkotyki 16 uczniów na 600, przy czym tylko 1 raz zrobiły to 2 osoby. Jednak inne 2

osoby biorą narkotyki regularnie, jeśli przyjąć fakt, że częstotliwość średnio raz na dwa dni jest jako taka rozumiana.

Analizując spożycie środków odurzających w poszczególnych typach szkół, możemy uspokoić rodziców najmłodszych

uczniów, bowiem w ciągu ostatniego miesiąca żadne badane dziecko ze szkoły podstawowej nie sięgało po narkotyki.

W przebadanych klasach gimnazjów tylko 2 osoby przyznały się do tego, za to wśród ankietowanej części młodzieży ze

szkół ponadgimnazjalnych aż 16 osób przyznało się do spożywania narkotyków w ostatnich 30 dniach. W tej grupie

dwie osoby zrobiły to 15 razy. Wśród studentów częstotliwość zażywania narkotyków jest również o wiele mniejsza niż

innych używek. Jedynie pojedynczy respondenci przyznali się do ich zażywania. Jedna osoba na dwieście badanych

sięgała po narkotyki w ciągu ostatniego miesiąca 8 razy; dwie osoby – 2 razy natomiast kolejna – 1 raz. Większość osób

posiada sporadyczne doświadczenie z narkotykami. Także niewielka ilość ankietowanych dorosłych mieszkańców

Chełma przyznała się do zażywania narkotyków w ciągu ostatnich 30 dni. Było to 29 osób z 400 badanych. 14

respondentów wzięło narkotyki 1 – 2 razy. Natomiast 13 osób zażywało narkotyki 7 i więcej razy w ciągu ostatniego

miesiąca. Osobami zażywającymi narkotyki byli przeważnie mężczyźni. Tylko 6 kobiet przyznało się do zażycia tego

typu specyfiku w tym czasie.

Analizując kolejną kwestię, czyli problematykę przemocy w mieście i w rodzinie należy wyjść od poczucia

bezpieczeństwa w ankietowanych środowiskach. Okazuje się, że większość uczniów uważa, że Chełm jest miastem

bezpiecznym. 49% z nich wyraża opinię, że raczej jest, zaś 10% - że zdecydowanie jest bezpiecznym miastem. Tylko

26% sądzi, że raczej nie jest to miasto bezpieczne, a jedynie 5%, że zdecydowanie takie nie jest. Z kolei większość

studentów wyraża opinię, że Chełm nie jest bezpiecznym miastem (56%). Przeciwne zdanie wyraża 44%

ankietowanych. Również większość ankietowanych dorosłych chełmian uważa, że Chełm nie jest (16%) lub raczej nie

jest (47%) miastem bezpiecznym. Grupa respondentów, którzy twierdzili, że analizowane miasto jest (5%) lub raczej

jest (31%) bezpieczne należy do mniejszości. Kobiety częściej niż mężczyźni sądzą, że Chełm jest miastem

bezpiecznym. Częściej poczucie bezpieczeństwa wyrażają również osoby w wieku 26 – 50 lat niż młodzież (osoby w

wieku 18 – 25 lat) i osoby starsze (powyżej 50 lat). Zatem wraz z wiekiem chełmianie bardziej krytycznie oceniają

bezpieczeństwo w mieście.

Wśród różnych kategorii ankietowanych, to młodzież jest najczęściej ofiarą przemocy w mieście. Na pytanie,

czy byli ofiarami przemocy na terenie miasta, 10% uczniów odpowiedziało twierdząco. Częściej ofiarami przemocy

byli gimnazjaliści (13%) niż uczniowie szkół podstawowych (11%) i ponadgimnazjalnych (7%). Częściej ofiarami

przemocy są chłopcy niż dziewczęta. Również 17% studentów było napastowanych w Chełmie. Natomiast mniej, bo

6% badanych mieszkańców Chełma doznało przemocy na terenie miasta. Ofiarami przemocy częściej byli mężczyźni

(8%) niż kobiety (4%) oraz osoby w wieku 18 – 25 lat (8%) i starsze – powyżej 50 lat (12%). Natomiast tylko 2% osób

w wieku 26 – 50 lat przyznało, że były ofiarami przemocy. Ofiarami przemocy były też częściej osoby

z wykształceniem wyższym (7%) i niepełnym wyższym (12%).

Z kolei problem przemocy w rodzinie jest kwestią szczególnie drażliwą, stąd też wyniki odpowiedzi na

adekwatne pytania są obarczone niemożliwym do oszacowania błędem. Z ankiety wynika, że w rodzinach

ankietowanych uczniów rzadko stosuje się przemoc. Zadeklarowało to jedynie 2% osób, które udzieliły odpowiedzi na

zadane pytanie (10 osób). Częściej przyznają się do tego gimnazjaliści (3%) niż młodsi uczniowie z podstawówek

(2%), zaś uczniowie szkół ponadgimnazjalnych nie deklarowali, że w ich domach występuje przemoc. Częściej

przyznają się do tego chłopcy niż dziewczęta. Nikt nie potwierdził, że przemoc jest stosowana wobec innych członków

ich rodziny. Za to odpowiedzi na pytanie o to, kto jest sprawcą przemocy w ich domu pokazują, że w pojedynczych

przypadkach są to ojcowie – tak odpowiedziało 9 osób, matki (3 osoby), oraz bracia (3 osoby). W niektórych domach

najmłodszych uczniów sprawcami przemocy są ojcowie oraz bracia (tak twierdzi 3 dzieci). W jednym przypadku jest to

100

matka. Natomiast w pojedynczych domach gimnazjalistów agresywni są ojcowie, co zadeklarowało 4 uczniów.

Z odpowiedzi uczniów najstarszych wynika, że oboje rodziców stosuje w ich domach przemoc (po 2 osoby). Spośród

studentów jedynie jeden (mężczyzna) przyznał się, że rodzina wobec niego stosuje przemoc. Nikt nie wskazał, że

wobec innych członków rodziny stosowana jest przemoc. Spośród ankietowanych mieszkańców miasta jedynie 4 osoby

przyznały się do ulegania przemocy w rodzinie, natomiast 3 osoby przyznały, że wobec innych członków ich rodzin jest

stosowana przemoc. Sprawcą przemocy w dwóch przypadkach był mężczyzna (mąż/ojciec). Natomiast w pozostałych 2

przypadkach inna osoba.

Ostatnią kwestią przyjęto do zbadania było postrzeganie działań różnych organizacji i instytucji chełmskich w

zakresie przeciwdziałania problemom i patologiom społecznym. Generalne wnioski wynikające z ankiet są następujące:

znajomość wymienionych podmiotów jest niewielka. Szersza znajomość dotyczy takich instytucji jak MONAR, klub

AA, MOPR. W zakresie działań na rzecz rozwiązywania problemów dotyczących przemocy najczęściej wskazywano

na policję i straż miejską. Ponadto respondenci wymieniali różnorodne postulaty i oczekiwania od władz miasta

związane z rozwiązywaniem omawianych problemów.

Aneks (CD)

Załącznik 1 Wzór ankiety przeznaczonej dla uczniów szkół chełmskich

Załącznik 2 Wzór ankiety przeznaczonej dla studentów

Załącznik 3. Wzór ankiety przeznaczonej dla ogólnej populacji mieszkańców Chełma

Załącznik 4 Baza danych

Załącznik 5 Analizy statystyczne przygotowane podczas opracowywania raportu

Załącznik 6 Prezentacja multimedialna

Raport z badań Wybrane problemy społeczne w opinii...

Documents

Transcript of Raport z badań Wybrane problemy społeczne w opinii...