Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2012 roku
-
Upload
instytut-nauk-ekonomicznych-pan -
Category
Documents
-
view
225 -
download
3
description
Transcript of Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2012 roku
redakcja naukowaTadeusz Baczko
Ewa Puchała-Krzywina
Warszawa 2013
RAPORT o innowacyjności gospodarki Polski w
2012 roku
Ósma edycja Raportu o innowacyjności gospodarki Polski wydanego przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN zawiera:�� analizy makroekonomiczne i mikroekonomiczne�� wyniki badań przedsiębiorstw innowacyjnych w latach 2009–2011�� analizy inwestorów w badania i rozwój w latach 2004–2011�� najnowsze oceny innowacyjności przedsiębiorstw�� Listę 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w 2011 r.�� listy rankingowe firm innowacyjnych wg zatrudnienia w 2011 r.�� wyniki rankingów firm patentujących�� Listę najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2012 r.
Kierunki działań strategicznych:�� wdrożenie partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy�� uwzględnianie wyzwań europejskich�� harmonizacja zachęt do innowacji�� rozwój sektora innowacyjnego�� tworzenie fundamentów innowacji�� usuwanie barier procesów innowacyjnych�� ekspansja firm w Unii Europejskiej i na świecie
Wyniki badań wskazują na konieczność współdziałania w ramach realiza-cji spójnej partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy uwzględniającej specyfikę krajów, sektorów i regionów zorientowanej na poprawę alokacji funduszy prywatnych i publicznych do przedsiębiorstw a także na znacze-nie pogłębionej diagnozy, rozwoju inicjatyw społecznych oraz rozbudowy struktur wiedzy między innymi dzięki Europejskim Centrom Innowacji.
o innowacyjnościgospodarki Polski w 2012 roku
RAPORT
redakcja naukowaTadeusz Baczko
Ewa Puchała-Krzywina
Warszawa 2013
o innowacyjnościgospodarki Polski w roku
RAPORTPrzygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii Nauk
Przygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii NaukJanusza PiechocińskiegoWiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki
Przygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii Nauk
Przygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii NaukJanusza PiechocińskiegoWiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki
Patronat medialny
redakcja naukowaTadeusz Baczko
Ewa Puchała-Krzywina
Warszawa 2013
o innowacyjnościgospodarki Polski w roku
RAPORTPrzygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii Nauk
Przygotowano w ramach
Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”
koordynowanej przez
pod patronatem honorowym
Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk
Partner Raportu
Partner medialny
Partner wspierający
Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii NaukJanusza PiechocińskiegoWiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki
Redakcja naukowaTadeusz Baczko, Ewa Puchała-Krzywina
Redakcja części Wyzwania EuropejskieMałgorzata Pieńkowska
Redakcja części Fundamenty InnowacjiEwa Puchała-Krzywina
RedakcjaWładysława Czech-Matuszewska
Opracowanie graficzne tekstówJoanna Pęczkowska
Redakcja wydawnictwa elektronicznegoMichał Baranowski
Opracowanie graficzne okładkiJacek Tarasiewicz
Opracowanie typograficzneAnna Wojda
Raport będzie dostępny także w internecie pod adresem:www.inepan.waw.pl
© Copyright by Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii NaukInstytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Naukul. Nowy Świat 7200-330 Warszawawww.inepan.waw.pl
ISBN: 978-83-61597-52-0
Tabela rankingu 500 najbardziej innowacyjnych firm jest zastrzeżona jako wzór wspólnotowy w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego – OHIM w Alicante (Hiszpania) na 27 krajów Unii Europejskiej.
Realizacja wydawnicza:Wydawnictwo Key Text sp. z o.o.ul. Sokołowska 9/410, 01-142 Warszawatel. 022 632 11 36, faks wew. 212, kom. 665 108 [email protected]
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Główne wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Tadeusz BACZKOEuropejskie Centra Innowacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
WYZWANIA EUROPEJSKIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
INSTYTUCJE EUROPEJSKIE I INSTRUMENTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Leszek Jerzy JASIŃSKINiezbędność innowacji w gospodarce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Natalia GORYNIA-PFEFFERIstota koncepcji narodowego systemu innowacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Daria GOŁĘBIOWSKA-TATAJKierunki rozwoju Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii
w latach 2010-2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Krzysztof PIECHInnowacyjność gospodarki na tle krajów regionu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Marcin KARDASInteligentna specjalizacja – doświadczenia krajowe i europejskie . . . . . . . . . . . . . 61
Mariusz MACIEJCZAKNowe kierunki wsparcia innowacyjności sektora rolnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Iwona NOWICKANarzędzie określenia potencjału endogenicznego regionów w Polsce . . . . . . . . . . 69
Grażyna K. NIEDBALSKASposoby prowadzenia i uczenia działalności innowacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Jerzy W. RYLLInnowacje społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
SEKTOR INNOWACYJNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Ewa PIOTROWSKA, Ewa ROSZKOWSKAAnaliza poziomu działalności B+R w Polsce w latach 2005–2011 . . . . . . . . . . . . 83
Marek NIECHCIAŁSektor innowacyjny w układzie porównawczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Agata OSTROWSKA, Wojciech PANDERDziałalność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Andrzej J. GALIKUdział polskich przedsiębiorstw w Programach Ramowych Unii Europejskiej . . . . 98
Joanna PĘCZKOWSKAUczelnie i instytuty w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka . . . . . . 101
Paweł KRZYWINAOstatni kredyt technologiczny w Polsce w 2012 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Tadeusz BACZKO, Ewa PUCHAŁA-KRZYWINA, Marek SZYL, Eugeniusz LISOWSKIPrzedsiębiorstwa patentujące w Polsce w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
FUNDAMENTY INNOWACJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
PROCESY INNOWACYJNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Ewa PUCHAŁA-KRZYWINAPrzeszkody działalności innowacyjnej w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Krzysztof KLINCEWICZInnowacyjność pracowników przedsiębiorstw w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Lesław PIETREWICZWpływ zdolności absorpcyjnych przedsiębiorstw w Polsce na ich innowacyjność . 172
Marek SZYLPrzedsiębiorstwa giełdowe inwestujące w badania i rozwój w 2011 roku . . . . . . . 177
Kamil KASNERFinansowanie innowacji – determinanty rozwoju inwestycji venture capital w Polsce 185
Nela KASNER (GRĄDZKA)Innowacje tworzone przez użytkowników (User Innovation) w Polsce w latach
2009–2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Monika MIZIELIŃSKA-CHMIELEWSKAMotywy zakupu urządzeń multimedialnych a innowacje popytowe . . . . . . . . . . . . 193
Aleksander ŻOŁNIERSKIZnaczenie nieformalnych źródeł informacji w procesach innowacyjnych . . . . . . . 197
Jacek WARCHOLIŃSKISpołeczna odpowiedzialność biznesu a innowacyjność polskiej gospodarki . . . . . . 201
Monika HORNUNG-HAŁADAJOchrona środowiska firm innowacyjnych w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Bożena KACZMARSKA, Wacław GIERULSKIKwantyfikacja poziomu innowacyjności technologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Iwona PALCZEWSKAWycena wartości wzornictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Tadeusz BACZKO, Ewa PUCHAŁA-KRZYWINA, Monika HORNUNG-HAŁADAJ, Marek NIECHCIAŁ, Marek SZYL, Tomasz PACZKOWSKI
Innowacje produktowe w 2012 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Tadeusz BACZKO, Ewa PUCHAŁA-KRZYWINA, Joanna PĘCZKOWSKA, Marek SZYLLista innowacyjnych produktów w 2012 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
PERSPEKTYWY EKSPANSJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
Krystyna BOBIŃSKA, Damian PRAŁATPrzedsiębiorstwa innowacyjne w regionach Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Magdalena K. WYRWICKAPerspektywy firm w Wielkopolsce a innowacyjność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Justyna JANIKInnowacyjne projekty w polskim sektorze lotniczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Beata KWIECIŃSKAInnowacyjny sektor ochrony zdrowia w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Elżbieta SZYMAŃSKAInnowacje technologiczne w biurach podróży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
LISTA 500 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2011 ROKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2011 ROKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH DUŻYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2011 ROKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
DEFINICJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
SŁOWNIK DO LISTY 500 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2011 ROKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
LISTA ALFABETYCZNA PRZEDSIĘBIORSTW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
SPIS TABEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
SPIS RYSUNKÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
INFOMACJA O INSTYTUCIE NAUK EKONOMICZNYCH PAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
WPROWADZENIE 9
WPROWADZENIE
Innowacje, innowacyjność, postęp techniczny zmieniają się dzięki rozwojo-wi nowych technologii teleinformatycznych – stają się bliższe użytkowni-kom. Tworzą się ramy realizacji projektów bliższych potrzebom obywateli Unii Europejskiej oraz krajów z nią związanych i współpracujących. Powsta-ją warunki do otwarcia na kreatywność, zróżnicowane potrzeby oraz na realizację wartości, które występowały w licznych oficjalnych programach, ale ciągle były dalekie od potrzeb zwykłych obywateli. Otwarcie na potrze-by obywateli Unii Europejskiej daje szansę na zwiększenie dostępu do takich dóbr publicznych, jak zdrowie, bezpieczeństwo czy ochrona środowi-ska. Wymaga jednak znaczących zmian w funkcjonowaniu instytucji UE i poszczególnych krajów członkowskich.
Niezwykły rozwój technologii oraz ogromne wydatki na zmniejszenie dystansów rozwojowych ciągle nie dają oczekiwanych efektów. Należy zatem poszukiwać takich sposobów zwiększenia efektywności alokacji fun-duszy zarówno publicznych, jak i prywatnych, aby pokonać to jedno z naj-większych wyzwań współczesności. Postęp techniczny, rozwój innowacji oraz różnych form przedsiębiorczości przyczyniły się do rozbudzenia nowych oczekiwań. Okazuje się, że są to jednak procesy złożone i długo-trwałe, które wymagają podejścia systemowego i nowych form koordynacji. Wiele instytucji publicznych i prywatnych podjęło działania na rzecz akty-wizacji tych procesów.
Bardzo duże znaczenie dla rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych oraz planowania strategicznego i zarządzania procesami innowacyjnymi miały działania na rzecz właściwego opisania tych proce-sów, ich standaryzacji i budowy statystycznych podstaw badań porównaw-czych. W sferze postępu technicznego i innowacji ważnymi fundamentami były i są kolejne podręczniki: począwszy od obchodzącego 50-lecie Frascati Manual poprzez tak znane opracowania, jak Oslo Manual, Camberra Manu-al czy Patent Manual. Opracowania te są wykorzystywane zarówno przez kraje zaawansowane gospodarczo, jak i rozwijające się. Są kraje, takie jak Korea czy Chiny, które zbudowały oparte na nich rozwiązania instytucjonal-ne, pozwalające im na znaczny skok cywilizacyjny i gospodarczy w krótkim czasie. Są kraje europejskie, które na podstawie miar zawartych w tych opracowaniach zbudowały systemy innowacyjne będące wzorcami w skali światowej. Warto w tym miejscu wymienić kraje skandynawskie.
Dużą rolę w tym procesie odegrały instytucje międzynarodowe, takie jak: OECD, UNESCO i inne agendy ONZ, Bank Światowy oraz szereg innych. Wiele działań podjęła Komisja Europejska i inne organizacje UE, instytucje krajowe i to zarówno rządowe, jak i samorządowe. Towarzyszyły im aktyw-ności instytucji finansowych krajowych i międzynarodowych, publicznych i prywatnych. Przyczyniły się one do globalizacji procesów gospodarczych, w których podstawową rolę odgrywają firmy aktywne w skali międzynaro-
Tadeusz Baczko10
dowej. Skala wielkości tych przedsiębiorstw jest różna, od światowych kor-poracji do coraz liczniejszej grupy małych i średnich firm zorientowanych na międzynarodowe rynki. Działają one w sektorach o różnym poziomie innowacyjności.
Zmniejszanie dystansu innowacyjnego to bardzo duże wyzwanie dla statystyki i nauk ekonomicznych. Zostało one podjęte przez zespoły badaw-cze pracujące nad tematem pt.„Ocena wpływu działalności badawczo-roz-wojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”. Chodziło o wykorzystanie potężnych zasobów danych jednostkowych dla potrzeb polityki gospodarczej i rozwoju sektora innowacyjnego. Rozbudowane bada-nia empiryczne, statystyczne, analizy bilansów i danych z giełdy papierów wartościowych pozwoliły na przygotowanie instrumentów opartych na wie-dzy ułatwiających rozwój procesów innowacyjnych. Mogą one być wykorzy-stane na poziomie lokalnym, regionalnym, sektorowym, krajowym i mię-dzynarodowym. Tworzą podstawy informacyjne i organizacyjne dla współ-pracy biznesu, nauki i administracji oraz ramy dla aktywizacji konsumentów, odbiorców biznesowych i instytucji usługowych. Cenną podstawą były też prace w ramach zespołów międzynarodowych Komisji Europejskiej i OECD, analizy licznych dokumentów strategicznych oraz raportów z badań staty-stycznych i empirycznych.
Celem tych działań jest zmniejszenie barier informacyjnych związa-nych z finansowaniem przedsiębiorstw i projektów innowacyjnych. Podsta-wą jest indywidualizacja podejścia i zorientowanie na upowszechnienie standardów innowacyjności, najlepszych praktyk oraz zapewnienie efek-tywności wykorzystania wiedzy i wartości niematerialnych. Publikowane raporty, rankingi oraz opracowywane indywidualne oceny przedsiębiorstw pozwalają jednocześnie na kreowanie wzorców zachowań w organizacji i budowanie innowacyjnie zorientowanych systemów motywacyjnych. Zastosowane rozwiązania są dostosowane do rozbudowy łańcuchów warto-ści, identyfikacji firm mogących wytwarzać produkty innowacyjne oraz do rozwoju więzi biznesu i nauki. Ważną cechą stosowanych instrumentów jest wykorzystanie rozproszonych zasobów danych tego „surowca” XXI wieku.
Prowadzone badania, analizy i rozwijane instrumenty są zorientowane na wykorzystanie światowego dorobku w zakresie pomiaru procesów inno-wacyjnych. Wykorzystanie międzynarodowych standardów statystycznych zawartych w Oslo Manual umożliwia posługiwanie się podejściem norma-tywnym, które pozwala na ocenę jakości i kompletności rozwiązań w przed-siębiorstwach innowacyjnych i ich efektywności. Podstawą systemu wpro-wadzonego w skali regionalnej, sektorowej i krajowej są indywidualne inte-growane indykatory innowacyjności 4i – wskaźniki oparte na danych empirycznych i wiedzy. Pozwalają one oceniać poziom innowacyjności firm z uwzględnieniem innowacyjności rynkowej, procesowej, inwestycji w inno-wacje, patentów i projektów europejskich.
WPROWADZENIE 11
Oceny innowacyjności są przygotowane w systemie 5A, który tworzy ramy do wykorzystania w praktyce gospodarczej dostępnych indywidual-nych danych, krzyżowania informacji z różnych źródeł oraz zastosowania metod eksperckich i sztucznej inteligencji do analizy danych. Diagnoza na poziomie przedsiębiorstw daje duże możliwości poprawy decyzji alokacyj-nych funduszy publicznych i prywatnych. Szczególnie należałoby podkreślić możliwości ich wykorzystania do lepszej alokacji funduszy z programów Unii Europejskiej – zarówno sektorowych, jak i regionalnych, w tym także w skali międzynarodowej. Dotychczasowe badania wykazały, że jest możli-we nie tylko tworzenie ocen na poziomie przedsiębiorstw różnej wielkości, wielu form własności i struktur korporacyjnych, ale także wykorzystanie tych ocen w działaniach operacyjnych i strategicznych.
Najważniejsze zastosowania metodologii w Unii Europejskiej objęły do tej chwili wyznaczenie kilku tysięcy ocen innowacyjności przedsiębiorstw, opracowanie dostępnej w Internecie mapy firm innowacyjnych w Polsce przydatnej w ich wyszukiwaniu, kojarzeniu, a także tworzeniu powiązań nauki i biznesu. Trudno przecenić ich znaczenie w programach związanych ze zmniejszaniem regionalnych dysproporcji rozwojowych czy projektach zorientowanych na tworzenie struktur wiedzy. Oceny innowacyjności w systemie 5A stanowić mogą podstawę decyzji. Opracowane rankingi i raporty regionalne można wykorzystać w rozwoju Unii Innowacji opartej na zasadach 3S (Smart Specialization Strategy), której podstawą są dostęp-ne źródła danych oraz kompetencje wykonawców.
Zdobyte w Polsce doświadczenia w zakresie tworzenia wskaźników typu 4i, List 500, rankingów przedsiębiorstw innowacyjnych w grupach firm od mikro do dużych są do wykorzystania. Pomocna może być również metodo-logia krajowych rankingów i raportów w sferze innowacji produktowych, firm patentujących, inwestorów w B+R z uwzględnieniem międzynarodo-wych standardów rachunkowości (MSR 38). Dotychczasowe doświadczenia wskazują na duże możliwości zastosowania osiągniętych wyników badań w procesie rozwoju sektora B+R na rynkach akcji na giełdzie. Przydatne mogą być doświadczenia z przygotowania rankingów innowacyjnych firm z szeroko rozumianych sektorów transportowego, medycznego i ICT. Opra-cowania te stały się podstawą debaty publicznej i przygotowania raportów dla wybranych sektorów uwzględniających wymiar międzynarodowy.
Na koniec chciałbym podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania ósmej edycji Raportu. Jego wydanie poprzedziły trzy seminaria, poświęcone kolejno: innowacyjnym produktom, firmom patentującym i inwestorom w B+R. Wszystkim towarzyszyły materiały konferencyjne w postaci raportów cząstkowych dostępnych na stronie internetowej INE PAN, panele dyskusyjne i ogłoszenie wyników rankingów. W dyskusjach brali udział wybitni eksperci ze świata nauki, biznesu i administracji rządo-wej. Chciałbym serdecznie podziękować ich uczestnikom za wiele cennych myśli, które staramy się upowszechniać.
Tadeusz Baczko12
Szczególne podziękowanie należą się ekspertom z firm, wypełniającym i wysyłającym do Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN swoje ankiety, które pozwalają nam na badanie i eksponowanie znaczenia innowacyjnych przed-siębiorstw oraz ich propozycji zmian w rozwiązaniach instytucjonalnych decydujących o „dziś i jutro” sektora innowacyjnego w Polsce i Europie. Bezcenne są ich wypowiedzi w ankietach i w trakcie seminariów oraz kon-ferencji. Cenimy sobie ich zaufanie i zaangażowanie na rzecz wzrostu inno-wacyjności. Raport tworzy grono świetnie współpracujących ze sobą eks-pertów, analityków, przedstawicieli firm, instytucji naukowych i uczelni oraz administracji państwowej. O ostatecznej postaci Raportu decyduje bardzo duży wkład pracy redaktorów części oraz tak zasłużonych dla tego wydawnictwa osób, jak red. S. Matuszewska oraz J. Pęczkowska, którym chciałbym w tym miejscu przekazać wyrazy wdzięczności i szacunku.
Chciałbym podziękować kierownictwu NESTI OECD za cenne inspiracje, Prezesowi Polskiej Akademii Nauk M. Kleiberowi, Prezes Urzędu Patento-wego Rzeczpospolitej Polskiej A. Adamczyk, Minister I. Wendel z Minister-stwa Rozwoju Regionalnego, Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego E. Mączyńskiej za zainteresowanie naszymi inicjatywami, a Dyrekcji Insty-tutu Nauk Ekonomicznych PAN za aktywne wsparcie realizacji badań i ich upowszechnienia. Pragnę też serdecznie podziękować E. Puchale-Krzywinie za bardzo duży wkład w prowadzone badania i prace wydawnicze. Wyra-zem tego uznania jest to, że wszystkie tegoroczne raporty cząstkowe, a teraz Raport roczny jest pod naszą wspólną redakcją naukową. Liczymy, że nasz partycypacyjny program Strategia Innowacji dla Europy przyciągnie kolejne kraje, firmy i instytucje oraz zainteresuje ekspertów jak i coraz licz-niejsze społeczności.
Tadeusz Baczko
GŁÓWNE WNIOSKI 13
GŁÓWNE WNIOSKI
Cel strategiczny i taktyczny
�� Wdrożenie partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy jest niezbęd-ne, aby Polska mogła być obecna wśród najbardziej innowacyjnych kra-jów świata do 2020 roku.
�� Cel taktyczny: wskaźnik nakładów przedsiębiorstw na B+R w Polsce powinien przekroczyć średnią dla Unii Europejskiej (wskaźnik ten wyniósł 0,23% PKB w 2011 r. przy średniej dla UE27 na poziomie 1,23%).
Kierunki działań
Wyzwania Europejskie
�� Współczesna gospodarka potrzebuje dużo więcej innowacji oraz więcej kapitału społecznego. Brak nowości prowadzi do stagnacji.
�� W Unii Europejskiej powinna następować harmonizacja zachęt do innowacji w systemie podatkowym oraz w instrumentach stymulują-cych uczelnie i ośrodki B+R do intensyfikacji współpracy z bizne-sem .
�� Elementem strategii powinna być pomoc w zagranicznej ekspansji firm w Unii Europejskiej i na świecie.
�� Niezbędne jest monitorowanie barier i propozycji zmian rozwiązań instytucjonalnych zgłaszanych przez uczestników sektora innowacyjne-go oraz odpowiednia adaptacja przyjętych rozwiązań.
�� Celowe jest prowadzenie badań nad typologią firm innowacyjnych dla potrzeb zarządzania, alokacji funduszy UE oraz inwestycji w ramach łańcuchów wartości.
�� Istotne jest wsparcie współpracy nauki i biznesu, docenianie kreatyw-ności, aktywizacji struktur wiedzy oraz działań na rzecz zwiększania zapotrzebowania na innowacje.
�� Istnieje konieczność zmiany orientacji publicznych programów wspie-rania innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw na potrzebę ich wyjścia poza łagodzenie bariery finansowej w kierunku uczynienia głównym priorytetem zwiększania kapitału wiedzy w przedsiębior-stwach.
�� Należy uwzględnić polityki horyzontalne w połączeniu z sektorowymi i regionalnymi dla wzmocnienia procesu tworzenia inteligentnych spe-cjalizacji w celu zwiększenia współpracy oraz konkurencyjności przed-siębiorstw.
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU14
Instytucje europejskie i instrumenty �� Działania na rzecz wzmacniania innowacyjności powinny dotyczyć nie
tylko przedsiębiorstw, ale również sektora nauki oraz państwa.�� Najważniejsze priorytety to zmiana fundamentów systemu, rozwój sek-
tora innowacyjnego, zmiana rozwiązań instytucjonalnych oraz rozwój kultury innowacyjnej.
�� Konieczny jest dalszy rozwój oraz przeniesienie na poziom lokalny i sek-torowy nowych inicjatyw – Europejskiego Instytutu Innowacji i Techno-logii (EIT) jako ważnych elementów średnioterminowej polityki pro-wzrostowej i przeciwwagi dla krótkoterminowej polityki oszczędnościo-wej .
�� Nowym narzędziem inicjatywy „Unia innowacji” są Strategie Inteli-gentnych Specjalizacji (3S). Koncepcja ich ma na celu identyfikację przewag konkurencyjnych regionów w wymiarze krajowym lub euro-pejskim.
�� Inteligentne specjalizacje powinny prowadzić do identyfikowania i wskazywania obszarów priorytetowych badań i technologii, opartych na potencjale naukowym i ekonomicznym regionu oraz na dostępnych zasobach.
�� Należy zwiększyć działania na rzecz innowacyjnych krótkich łańcuchów dostaw żywności, które obejmują ograniczoną liczbę podmiotów zaan-gażowanych we współpracę i przyczyniają się do lokalnego rozwoju spo-łeczno-gospodarczego oraz charakteryzują się ściślejszymi związkami między producentami i konsumentami.
�� Podjęcie działań na rzecz poprawy alokacji funduszy europejskich, aby przez zbyt niski poziom innowacyjności nie blokowały konkurencyjno-ści.
�� Wyeliminowanie patologicznych zjawisk polegających na tym, że fundu-sze europejskie nie są dostępne dla najbardziej innowacyjnych i posia-dających największy potencjał wzrostu firm z Unii Europejskiej.
�� Uruchomienie działań na rzecz oparcia decyzji alokacyjnych na diagno-zie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw.
�� Zwiększenie wsparcia dla działań firm w sferze standaryzacji i normali-zacji oraz wypracowania warunków instytucjonalnych dla wsparcia ich ekspansji międzynarodowej.
�� Przestawienie struktur instytucjonalnych w kierunku obsługi procesów demokratyzacji innowacji.
�� Stworzenie systemu bodźców dla przedsiębiorstw zachęcających je do łączenia w praktyce działalności innowacyjnej zarówno modelu STI--learning (Science and Technology to Innovation – system nauki i tech-niki dla innowacji) oraz DUI-learning (Doing, Using and Interacting), czyli aktywność innowacyjna i uczenie się przez działanie STI, jak i modelu DUI.
GŁÓWNE WNIOSKI 15
Sektor innowacyjny�� Należy uruchomić działania w celu zmniejszenia zróżnicowania teryto-
rialnych wskaźników dotyczących prac badawczych i rozwojowych.�� Potrzeba wypracowania jednolitej i spójnej metody kompleksowego
pomiaru potencjału regionów oraz efektywności prowadzonej polityki rozwojowej ukierunkowanej na poprawę ich konkurencyjności.
�� Wdrożenie wyników projektów Foresight w tworzeniu struktur gospo-darczych opartych na wiedzy na poziomie regionalnym przy kształtowa-nia inteligentnej specjalizacji (smart specialisation) w oparciu o istnie-jący potencjał.
�� Rozwój dwóch sposobów aktywności innowacyjnej, a zarazem dwóch sposobów uczenia się (STI- i DUI-learning), stosowania ich w praktyce i interakcji – firmy łączące oba te sposoby są bardziej innowacyjne od firm polegających tylko na jednym z nich.
�� Wzrost innowacji społecznych z uwzględnieniem rozwiązań, gdzie zyski z biznesu są bezpośrednio inwestowane w zaspokajanie potrzeb spo-łecznych, zamiast stanowić dywidendę właścicielską.
�� Wielkość wydatków na B+R w Polsce w latach 2005–2011 mimo wzro-stu kształtowała się na niskim poziomie;dominuje finansowanie badań z budżetu, przy niewielkim udziale przedsiębiorstw.
�� Problem z niskimi nakładami na B+R ma w Polsce charakter systemo-wy i nie zależy od stanu gospodarki czy fazy cyklu koniunkturalnego.
�� Świadomość przedsiębiorców co do znaczenia prac B+R w rozwoju innowacyjności i podnoszeniu konkurencyjności rośnie, jednak prowa-dzenie i wykorzystywanie ich wyników w polskich przedsiębiorstwach pozostaje nadal na niskim poziomie.
�� Bariery w prowadzeniu prac B+R przez polskie przedsiębiorstwa nie różnią się od problemów innych przedsiębiorstw, m.in. europejskich.
�� Polscy beneficjenci programów ramowych to w przeważającej większo-ści szkoły wyższe i organizacje badawcze, a dopiero w następnej kolej-ności innowacyjne przedsiębiorstwa.
�� Skala udziału polskiego biznesu, a szczególnie MŚP, w projektach współfinansowanych przez KE w ramach Programów Ramowych nie odzwierciedla ani potencjału, ani możliwości współpracy i działania na rynkach UE i odbiega od średniej w Unii.
�� Celem wielu zrealizowanych projektów badawczych było uzyskanie ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej oraz utworzenie specjalistycznych laboratoriów i centrów badawczych.
�� Dotacje z UE były przeznaczone także na realizację projektów typu fore-sight oraz licznych projektów mających na celu opracowanie systemów informatycznych, bibliotek cyfrowych oraz platform naukowych wspie-rających badania naukowe i umożliwiających wymianę wiedzy.
�� Trwający od 2007 r. stały wzrost wydatków na nowe technologie podat-ników CIT uległ znacznemu zmniejszeniu.
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU16
�� Rośnie liczba firm patentujących w Polsce w latach 2007–2011. Wyzwa-niem jest dalszy ich wzrost, jak i wykorzystanie możliwości związanych z kopatentami i obecnością koncernów zagranicznych oraz zastrzeżo-nych wzorów przemysłowych.
Fundamenty Innowacji
Procesy innowacji
�� Największe bariery innowacyjności w latach 2007–2011 to zbyt wysokie koszty innowacji oraz niepewny popyt na innowacyjne produkty.
�� Potencjał innowacyjny małych firm jest większy od firm dużych – nie udaje się go jeszcze odpowiednio ukierunkować.
�� Lepsze wsparcie dla innowacyjności pracowniczej występuje w regio-nach o relatywnie mniejszych nakładach na B+R.
�� Wielu przedsiębiorców nadal nie docenia znaczenia rozwoju kapitału ludzkiego dla przyszłości ich firm; zasięg praktyki naruszania autorskich praw osobistych pracowników jest szeroki.
�� Istnieje dodatni wpływ zdolności absorpcyjnych na wzrost innowacyjno-ści i konkurencyjności przedsiębiorstw.
�� Największą korzyść z projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków UE odniosły przedsiębiorstwa cechujące się wysokim pozio-mem zdolności absorpcyjnych.
�� Wyższy poziom zdolności absorpcyjnych pozwala na realizację bardziej pro-innowacyjnych projektów. Zdolności absorpcyjne są znaczącym źró-dłem przewagi konkurencyjnej w obszarze innowacyjności.
�� Najmniejszy zakres współpracy przedsiębiorstw ze sferą B+R cechował firmy o najniższym poziomie zdolności absorpcyjnych.
�� Firmy o najwyższym poziomie owych zdolności najniżej oceniały przy-datność wiedzy dostępnej w jednostkach B+R.
�� Przedsiębiorstwa o niskich zdolnościach absorpcyjnych nie potrafią wykorzystać wiedzy dostępnej w jednostkach B+R, zaś dla firm o wyso-kich zdolnościach absorpcyjnych wiedza ta nie jest atrakcyjna.
�� Udział inwestorów w B+R w ogólnej liczbie przedsiębiorstw giełdowych zmniejszał się w ostatnich latach w związku z dynamicznym przyrostem liczby spółek na rynku akcji NewConnect, które w większości nie pro-wadzą działalności badawczo-rozwojowej.
�� Intensywność nakładów na B+R przedsiębiorstw giełdowych inwestu-jących w badania i rozwój pozostaje dalej na bardzo niskim poziomie przy rosnącej z roku na rok rentowności netto.
�� Najliczniejszą branżą w grupie przedsiębiorstw giełdowych wykazują-cych nakłady na B+R w 2011 r. okazała się branża informatyczna.
�� Najwięcej spółek giełdowych inwestujących w B+R w 2011 r. znajdo-wało się w województwie mazowieckim.
GŁÓWNE WNIOSKI 17
�� Występuje opóźniona integracja dwóch rynków: warszawskiego indeksu giełdowego i venture capital. Opóźniony charakter inwestycji na niepu-blicznym rynku kapitałowym wskazuje, że przedsiębiorcy zainteresowani rozwojem nowatorskich rozwiązań biznesowych kierowali się wskaźnikami warszawskiego indeksu giełdowego i od zachowania WIG były uzależnione decyzje inwestycyjne dokonywane przez fundusze wysokiego ryzyka.
�� Przedsiębiorstwa wprowadzają innowacje głównie w ramach najbliższe-go otoczenia. Są świadome wartości płynących ze współpracy z jednost-kami naukowymi.
�� Współtworzenie innowacji przez użytkowników stało się podstawowym trendem podnoszącym skuteczność rozprzestrzeniania nowych rozwią-zań. Wprowadzanie wszelkich innowacji elektronicznych powinno się opierać na włączeniu potencjalnych użytkowników od samego początku procesu kreowania innowacji.
�� Źródła nieformalne często są podstawą podejmowania decyzji w zakresie strategii firmy oraz sposobów konkurowania na rynku, pozwalają na zdo-bycie użytecznych informacji i na właściwą interpretację tych informacji.
�� Coraz więcej firm innowacyjnych na rynku polskim jest zainteresowa-nych prowadzeniem działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR).
�� Przybyło firm innowacyjnych osiągających korzyści dla środowiska.�� Pełna ocena przedsiębiorstwa powinna zawierać ocenę środowiska
innowacyjnego, gdyż stymuluje ono wprowadzanie nowych technologii, równocześnie pozyskując z innowacyjności technologicznej wiedzę dla swojego rozwoju.
�� Realizacja procesów innowacyjnych wymaga uzupełnienia wiedzy przedsiębiorców i audytorów w zakresie wyceny wzornictwa i stosowa-nia jej w zarządzaniu ryzykiem oraz ocenie realnych aktywów firmy.
�� Innowacje produktowe w Polsce istnieją, a ich identyfikacja, monitoring i analiza procesu powstawania pozwalają na ekspansję rynkową i mogą być podstawą projektów inwestycyjnych oraz kooperacyjnych.
Perspektywy ekspansji�� Istnieją powiązania między innowacyjnością w regionach a poziomem
rozwoju regionu.�� Mapy drogowe opracowane na podstawie scenariuszy rozwoju mogą
zainicjować zjawisko „ssania innowacji” od lokalnych ośrodków nauko-wo-badawczych.
�� Koordynacja i integracja inicjatyw o charakterze obserwatoriów gospo-darki i rynku oraz badań analitycznych realizowanych w jednostkach naukowych tworzy warunki zmian rozwojowych oraz identyfikacji barier transferu i dyfuzji innowacji.
�� Promowanie idei zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzial-ności biznesu oraz konsekwencja w działaniach władz przyczynią się do
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU18
stopniowej odbudowy zaufania wśród podmiotów gospodarczych i zwiększania kapitału społecznego.
�� Pojawiają się przykłady innowacyjnych specjalizacji na poziomie kraju, regionu i takich sektorów, jak przemysł lotniczy.
�� Zwraca uwagę rozwój innowacyjnych firm studenckich w obszarach specjalizacji sektorowej.
�� Na rynku polskim jest coraz więcej podmiotów sektora medycznego wykazujących się rosnącym stopniem innowacyjności.
�� Podstawą innowacji w usługach jest uwzględnienie potrzeb klientów oraz wykorzystanie istniejących technologii do komunikacji z nimi i pro-wadzenia badań nad innowacyjnością przedsiębiorstw usługowych.
Europejskie Centra Innowacji�� W związku z niskim poziomem rozwoju struktur wiedzy i niedostosowa-
niem instrumentów pomocowych do istniejącej struktury i dynamiki sektora innowacyjnego w Unii Europejskiej proponuje się uruchomienie Europejskich Centrów Innowacji (ECI).
�� Podstawowym zadaniem tych Centrów będzie budowa i rozwój sieciowych struktur wiedzy, wspieranie usług o wysokiej intensywności wiedzy, zasi-lanie i aktualizacja rejestrów (firm innowacyjnych, inwestorów w B+R, firm patentujących czy innowacyjnych produktów, upowszechnianie stan-dardów i norm statystycznych związanych z innowacyjnością oraz takich, które służą podniesieniu wartości użytkowych technologii i produktów).
�� Ważnym zadaniem ECI jest tworzenie kultury innowacyjnej, rozpozna-wanie potrzeb i barier przedstawicieli sektora innowacyjnego, promocja przejawów i tradycji innowacyjnej, wspieranie współpracy międzynaro-dowej i międzyregionalnej, identyfikowanie możliwości efektów syner-gicznych przy realizacji projektów inwestycyjnych czy prowadzenie ana-liz prospektywnych i efektywnościowych.
�� Znaczącym kierunkiem byłoby także powstawanie samodzielnych ECI tworzonych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Możliwe jest też powstanie wyspecjalizowanych firm usługowych, informatycznych i medialnych, działających według różnych form organizacyjno-praw-nych w tym zorientowanych na zysk.
�� Celowe jest powstanie struktur fraktalnych, które byłyby następnie upo-wszechniane. ECI mogłyby powstawać także poza Unią Europejską, repre-zentując określone wartości i realizując funkcje związane z rozwojem struktur innowacyjnych. Możliwe zlokalizowanie ECI zawiera rysunek 1.
�� Aktywna postawa władz krajowych czy przedstawicieli instytucji UE i międzynarodowych z pewnością powiększyłaby efekt synergiczny powstania ECI – zob. rys. 2.
�� ECI będą działać w sferze rozwoju i aktualizacji rejestrów, pomiaru i oceny poziomu innowacyjności, w sferze pośredniczenia między nauką i biznesem, administracją a biznesem oraz tworzyć rozbudowane formy
GŁÓWNE WNIOSKI 19
Rysunek 1
Europejskie Centra Innowacji (ECI) – lokalizacja
ECIŚwiatEuropaKraj
SektorRegionECI
FirmaUczelniaInstytutAdministracja
ECI
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 2
Synergia struktur ECI i rozwiązań instytucjonalnych
ECI
ECI i ich ekspercitworzą sieci
i społeczności
Efektsynergii
Harmonizacja w UE podatkówi innych instrumentów polityki
innowacyjnej
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 3
Funkcje ECI
Rejestruje
Mierzy
Pośredniczy
Edukuje
Źródło: opracowanie własne.
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU20
upowszechnienia i edukacji w obszarze standardów innowacyjnych oraz najlepszych praktyk – zob. rys. 3.
�� Podstawę funkcjonowania stanowią aktywa niematerialne w postaci wiedzy, wyspecjalizowanych rejestrów identyfikujących podmioty sek-tora innowacyjnego oraz związane z nimi bazy danych (zob. rys. 4).
�� Ważną przesłanką dla tworzenia ECI jest poprawa alokacji funduszy publicznych i prywatnych przeznaczonych na innowacje. Bazy danych powinny zostać uzupełnione o systemy informatyczne przygotowujące informacje dla decyzji alokacyjnych w sferze ulokowania produkcji, identyfikacji beneficjentów funduszy czy wyboru projektów. Bardzo ważnym ich elementem jest analiza efektów decyzji alokacyjnych. Bada-nia podmiotów innowacyjnych stają się podstawą do uzupełnienia i aktualizacji zasobów danych (zob. rys. 5).
�� ECI powinny być ważnym elementem łączącym biznes, naukę, uczelnie i administrację. Mogą to być centra różnego typu od bardzo prostych, tworzonych przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach, certyfikowaną w celu upowszechnienia wiedzy i standardów do bardziej złożonych struktur (zob. rys. 6).
�� Poważnym wyzwaniem w Unii Europejskiej jest wykorzystanie poten-cjału koncernów międzynarodowych będących często liczącymi się w skali światowej inwestorami w B+R. Wiąże się to z koniecznością odpowiednich regulacji obowiązków informacyjnych czy porozumień w sprawie harmonizacji instrumentów polityki innowacyjnej w skali Unii Europejskiej, ale także z krajami w innych regionach (zob. rys. 7).
�� Wiele z funkcji ECI można dziś uprościć dzięki wykorzystaniu nowych technologii teleinformatycznych. Możliwe staje się zarówno opracowa-nie rozwiązań służącym wielu ECI, ale również w powiązaniu firm z ECI, jak i między odbiorcami a dostawcami (zob. rys. 8).
�� Bardzo ważne jest też obsługiwanie ECI i ich funkcji wspomagania two-rzenia łańcuchów wartości od użytkownika czy odbiorcy do producenta i laboratorium badawczego (zob. rys. 9).
�� Znacznym wyzwaniem w części krajów UE jest to, że chociaż często firmy uzyskują ponadprzeciętną dynamikę, to tylko nieliczne osiągają znaczącą pozycję w skali globalnej. Wynika to częściowo z regulacji, w których jest nacisk na wzrost MŚP, ale nie ma odpowiednich instru-mentów dostępnych dla wszystkich krajów, które monitorowałyby wzro-stowe firmy i osłabiały bariery, na które natrafiają (zob. rys. 10).
�� Rozwój struktur ECI tworzy możliwości pomocy dla instytucji UE, władz rządowych i regionalnych, ale także dla kierownictw przedsię-biorstw. Uzyskanie wsparcia medialnego ze strony władz i instytucji UE powinno zwiększyć skuteczność realizowanych przez ECI programów (zob. rys. 11).
�� Trudno przecenić rolę ECI w poszukiwaniu innowacyjnych sprzężeń potrzeb odbiorców i sfery B+R (zob. rys. 12).
GŁÓWNE WNIOSKI 21
�� Znaczne wsparcie w funkcjonowaniu ECI odgrywa zespół dostępnych instrumentów opartych na wiedzy, a więc zestaw raportów krajowych, regionalnych i sektorowych, system certyfikacji firm innowacyjnych, zestaw list rankingowych, mapy i indywidualne oceny innowacyjności (zob. rys. 13).
�� Cennym polem działań ECI jest udział w kontaktach firm innowacyj-nych, uczelni i instytutów w obszarach przygranicznych, jak również pomiędzy innymi regionami w poszczególnych krajach.
�� Uruchomienie ECI to odpowiedź na wyzwania, na które teoria ekono-mii nie znalazła jeszcze jednoznacznych odpowiedzi. Mamy tu do czy-
Rysunek 4
Zasoby ECI
wiedza normy
rejestry certyfikaty
bazydanych eksperci motywacje
fakty
wzorce
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 5
Proces poprawy efektywności alokacji
informacje
dane
efekty alokacje
decyzje
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 6
Wzorce dla podmiotów sektora innowacyjnego
biznesnauka ECI
władze
uczelnie
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 7
Powiązania z korporacjami zagranicznymi
ECI
ECIECI
Źródło: opracowanie własne.
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU22
Rysunek 8
Rola ICT w pełnieniu funkcji pośredniczącej ECI
ECI ECI ECI
ECI
odbiorcy
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 9
Europejskie Centra Innowacji w łańcuchu wartości
ECI
dyst
rybu
torzy
użyt
kow
nicy
ECI
cent
ra B
+R
prod
ucen
ci
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 10
Ekspansja firm
ECI
ECI
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 11
Struktury wiedzy tworzone przez ECI
ECI
ECIECI
Źródło: opracowanie własne.
GŁÓWNE WNIOSKI 23
nienia z asymetrią informacji między różnymi aktorami procesów inno-wacyjnych.
�� Podmioty gospodarcze podejmują decyzje alokacyjne, począwszy od tego czy inwestować w aktywa materialne, czy niematerialne, czy nawiązać współpracę, czy też podjąć działania w kierunku kon-kurencji.
�� Wyzwaniem w tego typu decyzjach jest nie tylko asymetria informacji, ale również niepewność. Często jest to alokacja przy braku informacji w warunkach niepewności. Szanse pokonania tych wyzwań istnieją dzięki rozwojowi ekonomii fraktalnej, badaniom nad przechodzeniem od wielowymiarowości danych do informacji, nad rynkami danych i infor-macji oraz rozwojem ekonomii wiedzy.
�� Praktyczne wdrożenie tych osiągnięć jest często ułomne bez badań pod-stawowych i stosowanych. Dotyczy to nie tylko informatyki, nauk przy-rodniczych, medycznych i technicznych, ale w pierwszej kolejności takich dziedzin, jak antropologia kulturowa, socjologia, psychologia czy
Rysunek 12
ECI w procesie tworzenia łańcucha wartości
produkcja
ECI
zbytB+R
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 13
Instrumenty ECI
ocenyinnowacyjności
regiony
sektory
rankingi
certyfikaty
mapy
raporty
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 14
Powiązania przygraniczne i transgraniczne
ECIregiony kraje
regiony
kraje
Źródło: opracowanie własne.
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2012 ROKU24
historia kultury materialnej i wielu innych, bez których tworzenie inno-wacji rynkowych oraz społecznych jest oczywiście możliwe. Wiąże się jednak z bardzo dużymi wyzwaniami, a otrzymane rezultaty są często dalekie od oczekiwań.
Opracowali: Tadeusz Baczko,Małgorzata Pieńkowska,Ewa Puchała-Krzywina
redakcja naukowaTadeusz Baczko
Ewa Puchała-Krzywina
Warszawa 2013
RAPORT o innowacyjności gospodarki Polski w
2012 roku
Ósma edycja Raportu o innowacyjności gospodarki Polski wydanego przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN zawiera:�� analizy makroekonomiczne i mikroekonomiczne�� wyniki badań przedsiębiorstw innowacyjnych w latach 2009–2011�� analizy inwestorów w badania i rozwój w latach 2004–2011�� najnowsze oceny innowacyjności przedsiębiorstw�� Listę 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w 2011 r.�� listy rankingowe firm innowacyjnych wg zatrudnienia w 2011 r.�� wyniki rankingów firm patentujących�� Listę najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2012 r.
Kierunki działań strategicznych:�� wdrożenie partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy�� uwzględnianie wyzwań europejskich�� harmonizacja zachęt do innowacji�� rozwój sektora innowacyjnego�� tworzenie fundamentów innowacji�� usuwanie barier procesów innowacyjnych�� ekspansja firm w Unii Europejskiej i na świecie
Wyniki badań wskazują na konieczność współdziałania w ramach realiza-cji spójnej partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy uwzględniającej specyfikę krajów, sektorów i regionów zorientowanej na poprawę alokacji funduszy prywatnych i publicznych do przedsiębiorstw a także na znacze-nie pogłębionej diagnozy, rozwoju inicjatyw społecznych oraz rozbudowy struktur wiedzy między innymi dzięki Europejskim Centrom Innowacji.
o innowacyjnościgospodarki Polski w 2012 roku
RAPORT