1

RAPORT

z XII Międzynarodowej Konferencji Power Ringoraz

ze „Zintegrowanego bloku konferencji dotyczących niskoemisyjnej transformacji polskiej gospodarki jako klucza do określenia energy-mix” 

obejmującego:1. Konferencjęwformiedebaty„Transformacjaniskoemisyjna–przepisnawzrostkonkurencyjności

iinnowacyjnościgospodarki”24października2016r.wWarszawie,PAP,ul.Bracka6/82. Konferencję wformie debaty „Smart Living” 23 listopada 2016r. wWarszawie, „Polityka”,

ul.Słupecka63. Konferencję wformie konsultacji zmłodym pokoleniem, 8 grudnia 2016r. wWarszawie,

PolitechnikaWarszawska,WydziałInżynieriiLądowej,Al.ArmiiLudowej164. XII Międzynarodową Konferencję Power Ring, 15 grudnia 2016r. wWarszawie, Ministerstwo

Rozwoju,Pl.TrzechKrzyży3/5

ZorganizowanychpodpatronatemMinisterstwaEnergii,MinisterstwaŚrodowiska,InstytutuSobieskiego,ZwiązkuBankówPolskich,SekretariatuGórnictwaiEnergetykiNSZZSolidarność.

2

Spis treści

XII MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA POWER RING................................. 3

WnioskizXIIMiędzynarodowejKonferencjiPowerRing................................ 5

Polskaograniczaemisje........................................................... 6

Unijnadekarbonizacjaaporozumienieparyskie....................................... 8

Rynkimocyniedlawęgla?......................................................... 11

Nowetechnologiewesprątransformację............................................. 12

Kliencicorazbardziejsamodzielni................................................... 18

Kogeneracjatakżemożeograniczyćemisje.......................................... 19

Transformacjadogospodarkioobieguzamkniętym................................... 20

Edukacjaczyregulacja?........................................................... 23

Wynikigłosowańpozostałychpytańzadanychuczestnikomkonferencji.................. 24

REKOMENDACJE Z CAŁEGO „ZINTEGROWANEGO BLOKU KONFERENCJI DOTYCZĄCYCH

NISKOEMISYJNEJ TRANSFORMACJI POLSKIEJ GOSPODARKI JAKO KLUCZA

DO OKREŚLENIA ENERGY-MIX” 29

3

XII MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA POWER RING

UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI

• KrzysztofTchórzewski,MinisterEnergii,

• prof.JanSzyszko,MinisterŚrodowiska,

SESJA I 

Rola i miejsce energii w zrównoważonym rozwoju

Wystąpienie specjalne:

• PawełSałek,SekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaiPełnomocnikRząduds.PolitykiKli-

matycznej.

Panel dyskusyjny z udziałem:

• SamueleFurfari,PolicyCoordinatorforDirectorGeneral,DGEnergy,KomisjaEuropejska,

• ArturaMichalskiego,WiceprezesaZarząduNFOŚiGW,

• AndrzejaKaczmarka,PrezesaZarząduPSEInwestycjeSA,

• BolesławaJankowskiego,WiceprezesaZarząduPGEPolskiejGrupyEnergetycznejSA,

• JackaJanasa,PrezesaZarząduTauronWytwarzanieSA,

• StefanaŚwiątkowskiego,WiceprezesaZarząduKGHMPolskaMiedźSA,

• RobertaStelmaszczyka,PrezesaZarząduinnogyStoenOperatorSp.zo.o.,PrezesaPTPiREE,

• GerardaBourlanda,DyrektoraGeneralnegoGrupyVeoliawPolsce,

• GrzegorzaNowaczewskiego,PrezesaVPP.

Moderator: WojciechJakóbik,BiznesAlert

SESJA II

Zintegrowane plany dot. energii i klimatu dla Polski w perspektywie 2030 i 2050 roku

Wystąpienie specjalne: 

• SamueleFurfari,PolicyCoordinatorforDirectorGeneral,DGEnergy,KomisjaEuropejska

Panel dyskusyjny z udziałem:

• WaldemaraSzulca,TowarzystwoGospodarczePolskieElektrownie,

• RomanaSzweda,PrezesaZarząduATENDESA,

• MaciejaBukowskiego,PrezesaWiseEuropa,

• StanisławaPoręby,EkspertaEY,

• TadeuszaBąka,PrezesaZarząduCleanWorldEnergySystems,

• prof.JanaPopczyka,PolitechnikaŚląska,

• MarcinaKorolca,PrezesaFundacjiPromocjiPojazdówElektrycznych.

Moderator: BartłomiejSawicki,BiznesAlert

4

SESJA III

Gospodarka o obiegu zamkniętym – rozwiązanie co do zasady pozbawione wad,  

ale trudne do pełnego wdrożenia

Wystąpienie specjalne: 

• HalinaBownik-Trymucha,PrzewodniczącaRadyProgramowejProcesówInwestycyjnych

Panel z udziałem:

• MałgorzatyMiki-Bryskiej,Dyrektords.RegulacjiiRelacjiPublicznych,VeoliaEnergiaPolska,

• TomaszaSzczygielskiegozPolskiejUniiUbocznychProduktówSpalania,

• LeszkaDrogosza,DyrektoraBiuraInfrastrukturyUMWarszawa,

• BogdanaŚlęka,PrzewodniczącegoKomitetuRozwoju,ZwiązekProducentówSprzętuOświetle-

niowego„Pol-lighting”,

• JarosławaTworoga,WiceprezesaZarząduKIGEiT.

Moderator: BartłomiejDerski,wysokienapiecie.pl

5

Wnioski z XII Międzynarodowej Konferencji Power Ring

1. Polskaznaczniezredukowałaemisjęgazówcieplarnianychwlatach1988-2000;

2. Od2000emisjepozostająnapodobnympoziomie(ok.400mlntCO2bezuwzględnieniazmiany

przeznaczeniagruntówiok.360mlntCO2zuwzględnieniemLULUCF),pomimoznacznegowzrostu

gospodarczego;

3. Polskirządbędziezabiegaćouwzględnieniewramachunijnegopakietuenergetyczno-klimatyczne-

gopodobnychzasad,jakieobowiązująwramachporozumieniaklimatycznegoONZ,wtymzmiany

wykorzystaniagruntów;

4. Zastępowaniestarychblokówwęglowychnowymiwysokosprawnymijestjednymzesposobówre-

dukcjiemisjiCO2wenergetyce;

5. Przywzrastającymudzialeodnawialnychźródełenergii(OZE)nowobudowaneblokiwęglowemogą

jednakwprzyszłościniepracowaćwpodstawie,copogorszyich–itakjużnapiętą–ekonomikę;

6. Dlategoczęśćekspertówrekomendujerewitalizacjęiuelastycznienieistniejącychblokówwęglowy-

ch,którebędąwstaniewspółpracowaćzOZE;

7. Sytuacjęfinansowąkoncernówenergetycznychmożepogorszyćtakżeprzechodzenieczęścidoty-

chczasowychodbiorcównawłasneźródłaenergii;

8. Wzwiązkuztymwprzyszłościmożepowstaćproblemkosztówosieroconychutrzymaniasiecielek-

troenergetycznych;

9. Kolejnym sposobem redukcji emisji gazów cieplarnianych jest niedoceniany potencjał poprawy

efektywnościenergetycznej(zwłaszczawbudownictwie),wtymtakżerozwojukogeneracji;

10. DotychczasowymodelwsparciaOZEpowinienzostaćzastąpionybardziejkonkurencyjnymizachę-

cającymOZEdoudziałuwrynkuenergii;

11. Problemutrzymaniarezerwmocyifinansowanianowychinwestycjimożepomócrozwiązaćmecha-

nizmrynkumocy;

12. PrzyjęciepropozycjiKomisjiEuropejskiej,byrynekmocyniemógłsłużyćfinansowaniuinwestycji

oemisyjnościpowyżej550kgCO2/MWhnegatywniewpłynęłobyna realizację inwestycjiwbloki

węglowe,planowanychprzezpolskirząd;

13. PolskapowinnazaproponowaćUEkompleksowąwizjętransformacjipolskiejenergetykiwdługiej

perspektywie,comogłobypomócwrealizacjicelówśrednioterminowych,choćbyrynkumocydla

elektrowniwęglowych;

14. Oprócz poprawy efektywności, drugą technologią przełomową wpolskiej energetyce może być

transportelektryczny,któryrządpowinienrozwijaćzwieluróżnychwzględów-zarównoekonomic-

znych,gospodarczychjakiśrodowiskowych;

15. Potrzebnesązarównododatkowe regulacje jak iedukacjaspołecznapozwalającanaefektywne

wdrażaniemodelugospodarkioobieguzamkniętym;

16. Wrealizacjitejideiwcorazwiększymwzględziepomagająnowoczesnetechnologie–choćbypo-

przezwirtualizacjęczęścidotychczasowejkonsumpcjiczyułatwieniach, rozwiązaniach takich jak

carsharingorazzintegrowanysystemtransportumiejskiego.

6

Polska ogranicza emisje

OtwierającXIIMiędzynarodowąKonferencjęPowerRingminister energii Krzysztof Tchórzewskizwró-

ciłuwagę,żetransformacjapolskiegosektoraenergetycznegojestprocesemtrudnym,złożonymikosz-

townym.Jakzauważył,państwa„starej”UniiEuropejskiejzaczęłyjąkilkadziesiątlatwcześniej,aPolska

w1989rokustartowaławzupełnieinnymmiejscu.–MusimyczasemnaszympartneromzUniiprzypo-

minaćotym[…].Dlategoteżoczekujemyinnegotraktowania–mówiłministerdodając,żewłaśnietakich

argumentówużywałprzynotyfikacjiostatniegoprogramurestrukturyzacjigórnictwa.

Jakdodał,niejestwinąPolski, iżrozpoczynałatransformacjęzniemal100proc.udziałemenergetyki

węglowej ito wnajstarszych technologiach. Natomiast tempo przechodzenia na inne źródła jest „do

dyskusji”.Ministerpodkreślił,żemamyświadomość,iżdalszewysiłkinarzeczmodernizacjiirozbudowy

polskiegosektorawytwórczegosąniezbędne.Inwestycjerealizowaneiplanowanesąopartenawęglu,

alezpunktuwidzeniaefektywnościenergetycznejróżnicaistniejącychiprzyszłychblokówwęglowych

jestkolosalna.–Niektórzynaukowcytwierdzą,żewtradycyjnychelektrowniachwęglowychmożnadojść

doefektywnościrzędu60proc.Jeżeliztegosamegowęglauzyskamydrugietyleenergiielektrycznej,to

redukcjaemisjibędzieznacząca–zauważyłKrzysztofTchórzewski.

Ministertłumaczył,żetransformacjapolskiejenergetykimasięodbywaćwoparciuowęgielirządztego

niezrezygnujemimoprzeszkódtworzonychprzezprawoUniiEuropejskiej.Jakwyjaśnił,jednymzargu-

mentówzautrzymaniemkierunkuwęglowegojestchociażbyprzykładinwestycjiwblokgazowywSta-

lowejWoli.–PraktycznieidentycznaelektrowniawNiemczechjestrentowna,anaszawykazuje100mln

stratyrocznieijednocześnieciepłodlaodbiorcówbędzieo15proc.droższeniżzelektrociepłowniwę-

glowej.Winnychelektrociepłowniachgazowychjestpodobnie–wskazał.

–PolsceniegrożąopóźnieniawosiąganiuodpowiedniegoudziałuOZE.Nawetgoprzekraczamy–do-

dałministerTchórzewski.–TojestbardzodobrezpunktuwidzeniaKomisjiEuropejskiej,alemniejdobre

zpunktuwidzeniacenyenergiielektrycznej,boobywateleiprzedsiębiorcymuszązapłacićsetkimilio-

nówzłotychwięcej.Trzebasobieotwarciepowiedzieć,żeniejesteśmytymzainteresowani.Musimydo

minimumograniczyćryzykowzrostucenenergiidlaodbiorcykońcowego–zauważył.

Zgodził się znimwiceminister środowiska Paweł Sałek, zwracającuwagę, żecałapolitykaklima-

tyczna,azwłaszcza technologie redukcjiemisji sąkosztowne iostateczniektośmusizaniezapłacić.

–Osobiścieuważam,żepowinnotobyćjaknajtańsze–mówił.–NiektórzynasipartnerzywEuropienie

rozumieją,alboniechcązrozumiećwjakiejsytuacjijestPolska.Oilenapoziomieglobalnymjestzrozu-

mienie,tosegmenteuropejski–trzebasobieuczciwiepowiedzieć–jesttrudnydodyskusji.Aleodroku

komunikujemywyraźnietąsprawę–dodał.

WiceministerSałektakżezwróciłuwagę,żePolskaodnotowałaogromnypostępwredukcjiemisji.–Kie-

dyśemitowaliśmy1000kgCO2naMWh,adziś700.Możnapowiedzieć,żetojestnaturalnywkładpol-

skiejnauki–kontrybucjawramachporozumieńglobalnych–przekonywał.

Wiceprezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej Bolesław Jankowskizwracałprzytymuwagęnaro-

zbieżnośćmiędzypolitykąenergetycznąpaństwairegulacjamiprawnym.–PolitykaenergetycznaPolski

kładzienacisknawęgiel,jakoistotnyelementenergetykiifundamentbezpieczeństwa.Natomiastwra-

machregulacyjnychjestwieleelementówwprowadzonychzpoziomuunijnego,isąoneinstrumentem

realizacjipolitykidekarbonizacji.Wszczególnościtosystemhandluemisjami,któryzmierzadotego,żeby

obłożyćkosztamiemisjęCO2idefactopogorszyćkonkurencyjnośćźródełemisyjnych–mówił.Wjego

ocenie,zpunktuwidzeniapolskiejgospodarkisensownejestutrzymanie,przynajmniejwpewnymcza-

7

sie, energetyki węglowej, transformując ją do energetyki owysokiej sprawności dzięki nowoczesnym

technologiom.Racjonalne jest też rozwijanienowychrozwiązańwOZE–dostosowanychdopolskich

warunków–dodał.

Przypomniałjednocześnie,żestrategiaPGEobejmujezarównorozwójnowoczesnejenergetykikonwen-

cjonalnejjakirozwójnowychtechnologiiimodelibiznesowych.Zperspektywytakiejstrategiiważnajest

spójnośćcelówpolitycznychiregulacji–oceniłBolesławJankowski.–PrzyrosnącychcenachCO2,do

czegozmierzapolitykaunijna,trudnobędzierozwijaćenergetykęwęglową,nawetwysokiejsprawności

–zauważył.

8

Unijna dekarbonizacja a porozumienie paryskie

Przedstawicielepolskiegorząduzwracaliuwagę,żepolitykaenergetyczno-klimatycznaUniiEuropejskiej

jestznaczniebardziejrygorystyczna,niżglobalneporozumienieklimatycznezParyża.

MinisterśrodowiskaJanSzyszkoprzekonywał, żePolskapowinnabardziejskupićsięnawypełnianiu

zobowiązańwynikającychzglobalnegoporozumieniaklimatycznego,anieporozumieniaregionalnego,

którymtomianemokreśliłunijnypakietenergetyczno-klimatyczny.Szyszkostwierdził,żepolitykaener-

getycznajestczęściąpolitykiklimatycznej,ataostatniajestczęściązrównoważonegorozwojuświata,

zdefiniowanegow1992r.Zrównoważonyrozwójtowzrostgospodarczypowiązanyzracjonalnymwykor-

zystaniemzasobówprzyrodniczych–dodał.

–Polskajestunikatemwskaliświatajeślichodziokoncentracjętradycyjnychzasobówenergetycznych

natakmałejpowierzchni.Około80proc.węglakamiennegocałejUniijestwPolsce.25proc.całego

węglabrunatnego,sąprzebogatezasobygazułupkowegoizasobygeotermalne–mówiłprof.Szyszko.

Ministerzaznaczyłjednocześnie,żePolskaprzywiązujeogromnąwagędopolitykiklimatycznej,czego

dowodemjestwypełnienieprotokołuzKioto.Zauważyłjednocześnie,żenoweporozumienieklimatyc-

znezParyżazakładazmniejszeniekoncentracjiCO2watmosferzejaknajszybciej,jaknajtaniejijakna-

jbardziejefektywnie.APolskamadwiemożliwości–innowacyjnetechnologiespalaniaiwychwytywanie

CO2przezlasyiglebydlalepszejregeneracjitychukładówprzyrodniczych–ocenił.

–Polskamaszansewykorzystywaćregionalnezasobyimusimybudowaćbezpieczeństwoenergetyczne

nawłasnychzasobach,któremogąbyćteżgwarantembezpieczeństwaenergetycznegodlawielurejo-

nówUE.Mamynowetechnologieibędziemydążylidocorazmniejszejemisji,alebędziemyteżwykor-

zystywaćto,wczymPolskamarenomęnaświecie–mówiłminister.Iwyjaśnił,żechodziopochłanianie

CO2przez lasy.–Mamy jednąznajbardziej zorganizowanychgospodarek leśnych,która jestgotowa

wychwycićdo30mln tonCO2rocznie,przyochroniebioróżnorodności iprodukcjidrewna jakomate-

riałubezemisyjnego.AodpadyztegodrewnatoOZE.Tokoncepcjagospodarkioobieguzamkniętym

iszansa,abypolskawieśstałasięneutralnaemisyjnie.Niemożnazapominaćozałożeniachkonwencji

klimatycznejONZ,przywróconychwporozumieniuparyskim–przypomniałprofesor.

Wiceminister środowiska Paweł Sałekpełnomocnikrząduds.politykiklimatycznejocenił,żeporozu-

mienieparyskiediametralniezmieniłopodejściedoochronyklimatunacałymświecie.–Każdepaństwo

wzależnościodswoichmożliwości,specyfikisurowcowejmożekształtowaćswojąpolitykęklimatyczną

ienergetycznąwramachkontrybucjidoporozumienia.Niemożnazatemnikogoprzymuszaćdoredukcji

emisjiinarzucaćmutechnologie,ataksięniestetydzieje–przekonywał.Zauważyłteż,żeporozumienie

paryskieniemówiodekarbonizacji.–TojestbardzomodnesłowowEuropie,którego-mówiącwprost

–polskirządnieakceptuje.Porozumienieparyskiemówiotym,żepowinniśmystosowaćneutralność

klimatyczną.Zwracamyuwagęnaszymeuropejskimpartnerom,żepowinniśmyużywaćjęzykastosowa-

negonapoziomieglobalnym,aniekreować„językdekarbonizacji”napoziomieEuropy,boniewtymjest

senscałegopodejścia–przekonywałwiceministerSałek.

Pełnomocnikdodał,żepolskirząduważa,iżbardziejnależysięskoncentrowaćnautylizacjiCO2.–Apol-

skimautorskimpomysłemjestto,żesprawyzezmniejszeniemkoncentracjiCO2watmosferzepowinny

byćrobionejaknajtańszymi,najbardziejekonomicznymimetodami.Jeślimamyzmniejszaćkoncentrację

tom.in.powinniśmywykorzystaćlasy–stwierdził.

9

–Niemusidojśćdosytuacji,wktórejnasiłę,mechanizmamiurzędniczymitypuMSR(MarketStability

Reserve)będziemyzmuszanidoredukcjiemisjizprzemysłuienergetyki.Europabardzomocnopodnosi

kwestierozwojuiinnowacji,azdrugiejstronysprawasprowadzasiędotego,ilektomożewyemitować

–dodałPawełSałek.

Podobnegozdania,coprzedstawicieleresortuśrodowiska,był takżeprzedstawicielnajwiększejpańs-

twowej spółki energetycznej. Bolesław Jankowski, wiceprezes  PGEPolska Grupa Energetyczna 

przypominał,żeporozumienieparyskiezakładadużąelastycznośćwosiąganiucelów,leczmimotego

jednocześniePolskamusirealizowaćbardzorestrykcyjnąpolitykęeuropejską,dążącądodekarbonizacji

poprzezwysokiecenyCO2.–Tujestsprzeczność.Polskapowinnadążyćdotego,bymiećpodobnewa-

runkijakinnekrajewramachprocesuglobalnego,dążyćdorównychwarunkówdlawszystkichkrajów

naświecie.Boproblemklimatujestproblememglobalnym,apolitykaunijnajestregionalnaiteżpowinna

byćdostosowanadoramglobalnych–mówił.

WiceprezesPGEzauważył,żesąnaświecieprzykładykrajów,któremająpoważnezobowiązaniaklima-

tyczne,alejednocześnierozwijająźródłakonwencjonalne.–Tonp.Japonia,gdziewęgieljesttraktowany

jakojedenz4filarówprzyszłejenergetykiirozwijasięnowetechnologienp.zgazowania.Tojestpunkt

odniesieniadlaPolski–ocenił.Jegozdaniem,technologiewęglowesąimogąbyćkonkurencyjne.Co

prawdanieobroniąsięprzedwysokącenąemisjiCO2,alenałożenietychcento jużdecyzjapolitycz-

na–zauważył.Zkoleitransformacjawkierunkuniskoemisyjnymmożeprzebiegać,zdaniemBolesława

Jankowskiego,beznakładaniadodatkowychkosztów,np.poprzezwymuszonyodpowiednimiregulacja-

mikształtprogramuinwestycyjnego.–Konkurencyjnośćmożebyćwtedyutrzymanabezprzerzucania

wysokichkosztówCO2naodbiorców–ocenił.

Odnoszącsiędowystąpieńprzedstawicielipolskiegorządu, prof. Samuele Furfari, doradca Dyrek-

tora Generalnego ds. Energii Komisji Europejskiejzastrzegł,żeBrukselaniemaaniuprawnień,ani

narzędzibynarzucićposzczególnympaństwomczłonkowskimkonkretnemiksypaliwowe.–UEstara

siędziałaćwielotorowo.„Pakietzimowy”zakładawprowadzeniełącznie18instrumentówprawnych,za-

temjesttopodejściecałościowe.MówijakposzczególnerozwiązaniamogąpomócPolscejakokrajowi

członkowskiemuiprzyokazjijestrównieżsposobemwdrożeniapostanowieńporozumieniazParyża–

powiedziałFurfari.

NatomiastStanisław Poręba z firmy doradczej EY zaproponował,byPolskaszybko isamodzielnie

opracowała„agresywny”zintegrowany,krajowyplanwsprawieenergiiiklimatu,przewidzianywrozpor-

ządzeniu ozarządzaniu Unią Energetyczną. Zanaliz EY wynika, że wtakim planie, przyracjonalnych

celachredukcjiemisjiGHG,znalazłobysięmiejscedlaniemalobecnegopoziomuwęgla,po10-12GW

mocyzainstalowanejwiatrakówifotowoltaiki,zmieściłybysięźródłagazoweibiomasowe.Porębazaz-

naczył,żemożnakształtowaćmiksenergetycznywwieluscenariuszach,alewwiększościznich,węgla

byłobynatyledużo,abydałosięłagodnierozwiązaćproblemywgórnictwie.Wanalizowanychscena-

riuszachniebranopoduwagębudowykolejnych,nowychdużychblokówwęglowych(900-1000MW),bo

trudnojezmieścićwpolskimsystemieelektroenergetycznym.–Agresywnyplanipróbauzgodnieniago

zUEzmieniłabyopinięonas,możemypokazać,żerealizujemypolitykęenergetyczno-klimatyczną,anie

tylkobronimypolskiegowęgla–mówiłStanisławPoręba.

Sensbudowynowychdużychblokówwęglowych,którezapowiedziałministerTchórzewski,podważał

takżeprof. Jan Popczyk z Politechniki Śląskiej.–JakpogodzićbudowęblokuwOstrołęcez„pakie-

temzimowym”gdziestawiasięgłównienaefektywność?–pytałretorycznie.

WocenieMacieja Bukowskiego z think-tanku WiseEuropa,wdługimokresiewogóleniedasiępo-

godzićwęgla,czynawetgazuzpolitykąklimatyczną.–Bez rozpowszechnieniaCCS,paliwakopalne

10

będąmusiaływyjśćzpaństwrozwiniętychnajpóźniejdo2070roku–mówił.Jegozdaniem, rządowe

planydalszych inwestycjiwdużeblokiwęglowerodząpoważneryzykoutopieniamiliardówzłotych.–

Wymagająonewielkichnakładów,amająsens,gdybędąpracowaćnonstop.Tosiębardzopoważnie

kłócizrozwojemźródełodnawialnych,którychkonkurencyjnośćbardzomocnorośnie. Iktórapewnie

wjakimśmomenciebędzieniedozatrzymanianawetzapomocąregulacji–mówiłBukowski.Jegozda-

niem,zagrożeniemdlatakichinwestycjijestgwałtownywzrostkosztówemisji,doktóregokiedyśwkoń-

cudojdzie.–Wtedymomentalniestająsięonenieopłacalne–dodał.WedługBukowskiego,wokresie

przejściowym transformacji niskoemisyjnej paliwa kopalne sąkonieczne,przy czymmniej ważne jest

to,czybędzie togazczywęgiel.–Ważniejsze jest,żebybyły toźródłauzupełniająceaniepracujące

wpodstawie–wyjaśnił.

Wpływpolitykiglobalnej iunijnejnapolskąenergetykęoceniławgłosowaniu takżepubliczność pa-

nelu dyskusyjnego,zgromadzonawSalipodKopułąMinisterstwaRozwoju.Zdecydowanawiększość

uczestnikówkonferencjiuznała,żetakżeporozumienieparyskiebędziemieć istotnywpływnapolską

energetykęiwywołapotrzebęintensyfikacjipracnadnowymiinnowacyjnymirozwiązaniami,zmniejsza-

jącymiemisyjnośćsektoraenergetycznego.Uczestnicywskazaliteżnamożliwośćdalszegozaostrzenia

unijnychwymogówdotyczącychredukcjiemisjigazówcieplarnianych.

11

Rynki mocy nie dla węgla?

Wocenie ministra  energii  Krzysztofa  Tchórzewskiego unijna polityka energetyczno-klimatyczna

wbezpośrednisposóbdotykaprzedewszystkimpolskiejenergetyki.Jakprzekonywał,zaproponowany

przezBrukselęlimitemisyjnościźródełenergiiwwysokościmaksymalnie550kgCO2/MWhdoktórego

możliwebyłobywspieranie inwestycjiwpostacirynkumocy, jest tegonajdobitniejszymprzykładem.–

Jednak–jakzaznaczył–możemysobiejeszczenadużopozwolićiodtegokierunkunieodejdziemy

–zapewniał.

–Mówiącwprost,namsiętenlimitniepodoba.Jestpytanie,czyjesteśmyzauczciwąochronąklimatu

wEuropie,czyzasiłowymtransferowaniemtechnologii,bodotegosiętosprowadza.Mamwątpliwości,

czytouczciwepodejściedoochronyklimatu–wtórowałmuwiceminister środowiska Paweł Sałek.

Wjegoocenie,mechanizmrynkumocyzostałwypaczonyprzezwprowadzenietegolimitu.Zauważyłjed-

nocześnie,żewłaśnietawielkość(550kgCO2/MWh)odkilkulatznajdujesięwregulaminachpewnych

bankówniekomercyjnych,gdzieudziałowcamisąrządy.Oznaczato,żebankiteniebędąinwestować

wtechnologiebardziejemisyjne.–Toniebezpieczne,żezapisyteprzechodządoprawaunijnego.De-

likatnie mówiąc to nie wporządku – stwierdził Paweł Sałek, oceniając, że może to również dotknąć

FunduszuModernizacyjnego,któregoPolskamabyćnajwiększymbeneficjentem.Funduszmabyćzar-

ządzanyprzezjedenztychbanków–oświadczyłwiceministeridodał,żepolskaenergetyka–rozumiana

jakoelektrowniezawodowe,elektrociepłownie iciepłownie–niemoże jednocześnie inwestować iku-

powaćuprawnieńdoemisji.

Prezes PSE Inwestycje Andrzej Kaczmarekoceniłzkolei,żewyłączenielimitem550kgCO2/MWh

zrynkumocywęglowejenergetykikonwencjonalnejsprawi,żezbilansowaniesystemuelektroenergety-

cznego,nawetwkrótkimterminiestaniesięniemożliwe,asamrynekmocystracisens.Przypomniał,że

dziśwKSEźródładyspozycyjnetook.26GWisąonewyłączniekonwencjonalne.60-70proc.zumów

przyłączeniowychnaok.20GWjakiepodpisałoPSEnawielelatwprzódtotakżeenergetykakonwen-

cjonalna.

Jakmówiłzapotrzebowanienamoc,zwłaszczaszczytowąrośnie, ijeżelidziśwzimieszczyt took.26

GW,alatem22GW,took.2035r.wartościtebędąook.10GWwyższe–przyutrzymaniuobecnychtren-

dów.Ityleproporcjonalniemusiprzybyćmocydyspozycyjnej.Jedynąmożliwąodpowiedziąnaobecne

uwarunkowaniasąinwestycje,wsiećorazwźródławytwórcze.

Cociekawe,wgłosowaniuprzeprowadzonymnazakończeniepaneluwiększośćuczestników konfe-

rencjiuznała,żeskutkiemtransformacjiniskoemisyjnejbędzieniewielkiwzrostalboutrzymaniestanu

dzisiejszegozapotrzebowanianaenergię.

Waldemar Szulc z Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownietłumaczył,żerynkimocysą

jednymzelementówzachowaniabezpieczeństwa,czyliciągłości ipewnościdostawpoakceptowalnej

cenie.–Wramachpakietuzimowegoposzczególnekrajepowinnydziałaćtak,abynajniższymkosztem

zrealizowaćcelewspólne.Polskaenergetykazawodowaceleredukcyjnerealizujejakoprymus–mówił

Szulc.Wskazywałjednocześnie,żew11krajachUEfunkcjonująróżnemodelewsparciadlaproducen-

tówenergii,dlaczegowięcktóryśznichniedziaławPolsce?.

ZdaniemSzulca, trudnoobecniewogólemówićofunkcjonowaniu rynkuenergii,gdydziałająnanim

subsydiowane OZE, które mają ułatwienia inwestycyjne, pierwszeństwo wdostępie do sieci, odbioru

energiiizagwarantowaneceny.–vNawetjakby80proc.energiibyłozOZE,todlaznacznejczęściznich

12

trzebautrzymaćstabilnąrezerwę,którejkosztytrzebaprzecieżpokryć.Wtymzapomocąrynkumocy–

dowodził.

–NiechOZEsięrozwijają,alebezsięganiadokieszeninaszychodbiorców.Miejmywszyscyrównewa-

runkiwprodukcjiidostawienaszegotowaru–dodał.Jegozdaniem,„pakietuzimowego”niepowinniśmy

siębać,alepowinienonbyćtakwdrażany,abyskorzystaliwszyscymieszkańcyUE.Potrzebnesązatem

derogacje,zależąceodtegoileczasupotrzebujedanykrajnaprzystosowaniesię.Tamgdziewęglajest

mało,powinnybyćkrótsze,tamgdziekorzystasięzniegoszerzej–dłuższe–oceniłWaldemarSzulc.

Zgodził się znim prof.  Samuele  Furfari  z Dyrekcji  Generalnej  ds.  Energii  Komisji  Europejskiej.

Jakmówił, jednymzgłównychcelówpakietuzimowegojestodtworzenierynkuenergii.–Trzebaprzy-

znać, żewramachpoprzedniejdyrektywy rynekzbytczęstobył zniekształcany.Trzebawięcogranic-

zyćsubsydiowanie,takbyrynekwreszciedziałał–wskazałprof.Furfari.Jednocześnieprzekonywał,że

czasamimechanizmyrynkumocysąniezbędnedlauniknięciasubsydiowaniaenergii.–Jednązdróg

jestwykorzystaniezasobówsąsiada,zanimzaczniemysubsydiowaćwłasneźródła.Tosprzyja lepszej

integracji–tłumaczył.

Odnoszącsiędolimitu550kgCO2/MWhFurfaripodkreślił,żePolskamożebudowaćelektrowniewę-

glowe,jeślitylkochce.–Alemyproponujemy,abynieakceptowaćtakichelektrownijakosubsydiowany-

ch rezerw.Tonie jest zakazbudowy,ajedynie zakaz ich subsydiowania zmechanizmówmocowych.

Pozatymdyrektywawejdziewżyciemożew2025roku,ktozaczniebudowaćwcześniej,będziemógł

korzystaćzrynkumocybezograniczeń–podkreślił.Zastrzegłjednocześnie,żetoParlamentEuropejski

iRadaEuropejskabędąmusiałyzgodzićsięnaostatecznezapisy,będąwięcdebatyidyskusje.–Nie

wiadomojaktosięskończy,alebędąnegocjacje.Tonapewnopotrwadługo–oceniłFurfari.

Nowe technologie wesprą transformację

Kamel Ben NaceurzMiędzynarodowejAgencjiEnergetycznejwtraciekonferencjiPowerRingprzeds-

tawiłpraceMAEnadtakimiścieżkamidekarbonizacjiglobalnejgospodarki,abyograniczyćśredniwzrost

temperaturyo2stopniedokońcastulecia.Przypomniał,żewtymceludo2050r.rocznaglobalnaemisja

CO2musispaśćz35do15Gt (miliardówton).Jestpięćgłównychczynników,którewpowiązaniuze

sobąwiodądotegocelu–mówiłBenNaceur.Jednątrzeciąniezbędnychwysiłkównależypoświęcićpo-

prawieefektywnościenergetycznej,tylesamonależyprzeznaczyćnarozwójOZE,sekwestracjaCO2to

15proc.nakładów,energetykajądrowa–11,aprzejściezwęglanagaz–10proc.–wyliczał.Przyczym,

jakzaznaczył,kosztdekarbonizacjibędzieznaczniewyższy,jeżelidziałaniawtychwszystkichobszarach

niebędąspójnezesobą.

ZprzedstawionychprzezBenNaceuraanalizMAEwynika,żedo2050r.największeobniżenieemisji

powinnodokonaćsięwprzemyśleitransporcie.Wtymsamymczasieenergetykapowinnazejśćjużdo

bardzoniskiegopoziomuemisji.W2050r.największymźródłemenergiipierwotnejpowinnabyćbioma-

sa,apaliwakopalnemuszązejśćz80proc.donajwyżej50,anajlepiej45proc.

Agencjaoceniłateżdziałaniawposzczególnychobszarach,szacując,gdziewysiłkisąniewystarczają-

ce,gdziesąjakieśpostępy,igdziesprawysąnadobrejdrodze.JakmówiłBenNaceur,zdecydowanej

13

poprawywymagają:efektywnośćspalaniawęgla,wychwytCO2,biopaliwaibudownictwo.Postępy,ale

zamałeobserwujesięwenergetycejądrowej,OZE,magazynachenergii,oświetleniu,transporcieipr-

zemyśle.Nadobrejdrodzerozwojusązatofotowoltaikaienergetykawiatrowaorazsamochodyelektry-

czne.Zauważyłjednocześnie,żekosztyOZEspadająbardzogwałtowniezpowodutanieniatechnologii

iprzestawianiasystemówwsparcianaaukcyjne.

PrzedstawicielMAEzwróciłponadtouwagę,żeciężar inwestycji jużkilka lat temuprzeniósłsięzUnii

EuropejskiejiUSAdoChin.

14

Profesor Jan Popczykzwróciłprzytymuwagęnakierunkirozwoju,któremogąodegraćnajwiększąrolę

wPolsce.Elektryfikacjatransportuibudownictwaorazpasywizacjatozasadniczekierunkiktórepowinny

byćobecnewtransformacjienergetykizudziałemprosumentów.AnalizującbilanseenergetycznePol-

ski,mamydziś1000TWhwpaliwie(węglu,ropieigazie),auodbiorcówkońcowych–tylko520TWh.

Przyelektryfikacjiipasywizacji,wystarczyłoby200TWh,aleprodukowanychjużwOZE.Tojestwymiar

zadańdozrobienia–mówiłPopczyk.Jegozdaniem,wtrakcienegocjacji,KEbyćmożeposzłabyna

pewneustępstwacodopolskiejenergetykiwęglowej,wzamianzadeklaracjeidziałaniawinnychobs-

zarach„pakietu”.Jednakenergetykęwęglowąpowinniśmyrewitalizować,aniebudowaćnową–dodał

Popczyk.

Zmianomproponowanymprzezprof.Popczykasprzyjająglobalnetrendywzakresiewzrostuefektywnoś-

ciinstalacjiOZEispadkuichcen.JakwynikazdanychMiędzynarodowejAgencjiEnergetycznej,zapre-

zentowanychwtrakciePowerRing,chociażinwestycjewnoweźródłaenergiiodnawialnejniezwiększyły

sięwostatnichlatach,toztychsamychkwotuzyskujemyojednątrzeciąwięcejenergii,niżjeszczepięć

lattemu.ToefektzarównospadającychcenposzczególnychinstalacjiOZE,jakrównieżwzrostuefektyw-

nościwytwarzanianowychtechnologii.

Zkoleibyły minister środowiska Marcin Korolecwskazałnaelektryfikacjętransportuielektromobil-

nośćjakopotencjalnysilnybodziec,stymulującypolskągospodarkę.Elektryfikacjamożebyćprzyrówna-

nadofenomenufunduszyeuropejskich-ocenił.

Korolecmówił,żewyścigtechnologicznywokółtransportunaprądtrwawnajlepsze,anajwiększezmiany

zajdąwobszarzebaterii.Naszczęściejesteśmyjeszczedalekoodgranicichmożliwości.To,cojestdzi-

siajstosowanewsamochodach,wwiększościwymyślonodolaptopów.Dopieropojawiająsiębaterieod

początkuprojektowanedlasamochodów–mówił.DlaPolskiważnejest,żebyśmyniebyliwkońcówce

tegowyścigu, tylkowpierwszejczęścipeletonu. „Bo inaczejmożemysięspotkaćzezjawiskiem,cza-

15

semokreślanymjakopułapkaśredniegorozwoju,aktórymożnanazwaćpułapkąstaregodiesla.Jeżeli

mamyagresywnąpolitykępromocjiwEuropie,tomożemysięspotkaćzsytuacją,gdynaulicachBerlina,

ParyżaczyAmsterdamubędąstałyeleganckiesamochodyzkarteczkamizawycieraczkami„Kluczykisą

wstacyjce,proszęsobieodjechać,bopotrzebujętegomiejscanamójnowysamochódelektryczny”–

tłumaczyłKorolec.

Jegozdaniemsporeznaczeniebędąteżmiałykwestiepodatkowe.Mamnadzieję,żewicepremierMo-

rawieckibędziewiernypierwszemuswojemustanowisku–ministrarozwoju,amniejministrafinansów,

którąobjąłpóźniej.Pokonanietejsamejodległościsamochodemelektrycznymjesto2/3tańsze.Awpa-

liwachponadpołowacenytopodatki–wskazywałnafiskalnąpokusęKorolec.Dlatego,wedługniego,

Polskanp.mogłabyzgłosićnaRadzieEuropejskiejpomysłzwolnieniaenergiielektrycznejdlasamocho-

dówzVATuiakcyzy,jakowkładudodyskusji.

Narazie,jakwynikazdanychprzedstawionychprzezprzedstawicielaMiędzynarodowejAgencjiEnerge-

tycznej,Polskaniejestniestetynawetzauważanawwiększościstatystykdotyczącychliczbysamocho-

dówelektrycznychihybrydowychtypuplug-in:

Prezes  firmy Atende, Roman Szwed,przypomniał, zewdrożenieelektromobilnościnawielkąskalę

mogłobyograniczyćszkodliwośćemisji2-3razyibyćmożeUEbytodostrzegłaidoceniła.Powinniśmy

miećjasnycel,gospodarkęopartąnaenergiielektrycznej–mówiłSzwed.–Nienawęglu,bojakoźródło

energiielektrycznejcośgowkońcuzastąpi–dodał.Aledotegotrzebabudować„smartgrid”imaga-

zynyenergii,rozwiązywaćinneproblemysieciowe–zaznaczył,podkreślając,żeczasywęglasięskońc-

zą,alesiećzostanie.

16

17

Uczestnicy konferencjiuznalijednakwgłosowaniu,żerozwójinnowacjiitechnologiiwprzypadkuelek-

tryfikacjitransportubędziemiećdrugorzędneznaczenie.Zdecydowanienajwiększąnadziejązwiązaną

ze-mobilnościąwoczachsłuchaczyjestredukcjazanieczyszczeńemitowanychprzezsilnikispalinowe.

Cociekawe,zdanychMAEwynika,żewzakresieelektromobilnościiinnowacjiogółem,dotychczasowe

potęgiwtymzakresie–JaponiaiUniaEuropejska–zostałyjużprześcignięteprzezkraj,uchodzącydo

tejporyzaświatowąfabrykęzachodnichtechnologii–Chiny.WedługprognozAgencjiPaństwoŚrodka

wnajbliższymczasiewyprzedziwwydatkachnabadaniairozwójtakżeStanyZjednoczone.

Prezes Tauron Wytwarzanie Jacek Janas,zauważył,żewciąguostatnich3-4latzmieniłasiętakże

rolasamychspółekenergetycznych.Ichgłównymzadaniemniejestdostawatowaru(energiielektrycz-

nej),alegwarancjanieprzerwanegodziałania–wskazał.Jakmówił,abywpełniopracowaćmetodęma-

gazynowaniaenergiielektrycznej,potrzeba20-30latiwtymokresieenergetykakonwencjonalnabędzie

bardzodobrympomostemdorozwoju.Elektrowniewęglowesącorazbardziejefektywne ielastyczne

–przypomniał. Janasocenił też, żeabywPolscedojśćdo30proc.udziałuOZEwprodukcji, trzeba

zainwestowaćok.140mldzł.Ztego–wedługniego–ok.20mldmożepochodzićzróżnegorodzaju

mechanizmówkompensacyjnych,aleresztętrzebaznaleźćnarynku.

Zmianywkoncernachenergetycznychdostrzegajątakżeinniuczestnicyrynku.Prezes firmy VPPlant 

Grzegorz Nowaczewskizauważył,żepodejścietradycyjnychkoncernówenergetycznychdonowoczes-

nychrozwiązańefektywnościowychzmieniasięnapozytywne.Jakmówił,razemzkoncernamijegofirma

zaproponowałaokreślonymkategoriomodbiorcówusługioptymalizacjizużyciaenergiiwpakieciezkon-

traktemnajejdostawy.–50proc.oszczędnościoddajemyodbiorcy,resztądzielimysięzkoncernemito

działa–mówiłNowaczewski.Zanajlepszymodelrozwojuuznałnatomiastbudowęniewielkichprojektów

pilotażowychnowychtechnologii–zminimalnąbiurokracją–wcelachczęściowoczystobadawczych,

naukowych,alenastawionychnakomercjalizację.

18

Klienci coraz bardziej samodzielni

Uczestnicydyskusjizwróciliuwagęnajeszczejednowyzwanie,przedktórymcorazczęściejstająkoncer-

nyenergetyczne–autoprodukcjaenergiiprzezichdotychczasowychklientówiutratazwiązanychztym

dochodów.Trendtendotyczyzarównobiznesu,jakiklientówindywidualnych(tzw.prosumentów).

Wiceprezes  KGHM  Stefan  Świątkowski  przypomniał, że po huraganie Cyryl z2007 roku, który

poważnieuszkodziłsiecidystrybucyjnenaDolnymŚląsku,KGHMzbudowałowłasneźródła–dwabloki

gazowe,któremogądziałaćnawetwcałkowitejizolacjiodsieci.Wdodatkujesttowzasadzietrigenera-

cja,boczęśćciepła–zależnieodpotrzebsłużydoprodukcjichłodu.Iciepłoichłódsąpotrzebnedo

klimatyzacjikopalń.Wsumietopotężnaoszczędność–oceniłŚwiątkowski,dodającprzytympolemi-

czniewstosunkudosłówministraTchórzewskiego,żewprzypadkuKGHMgazjakopaliwookazałsię

miećprzewagęnadwęglem.

Zkolei prezes innogy  Stoen  Operator  Robert  Stelmaszczyk wskazał na wyzwania, zktórymi co-

raz bardziej borykają się operatorzy sieci dystrybucyjnych wzwiązku zcoraz większą autoprodukcją.

–Strukturataryfdystrybucyjnychnieodpowiadastrukturzekosztówsieci,arozliczenianieodpowiadają

rzeczywistymkosztom,któregenerujedanyużytkowniksieci–mówił,przywołująctakiezjawiskajakpr-

zenoszeniekosztówsiecizprosumentówigeneracjirozproszonejnaodbiorcówenergii.–Niemainnej

możliwości,jakzbliżaniestrukturyrachunkówdostopniawykorzystaniasieci.Tooznaczaspadekopłat

zaprzesłanąkWh,czylitańsząenergię,aletakżewzrostopłatstałychizależnychodmocy–przekonywał

prezesStelmaszczyk.Wjegoocenieprzednami jest teżdyskusjanad innąkwestią–czypozostawić

solidarnościowy regulowanymodel taryf sieciowych–czyli każdypłaci tyle samo iwszyscymają za-

gwarantowanydostępdosieci–czywzwiązkuzewzrostemniezależnościodbiorcówprzejśćnasystem

19

wolnorynkowy,wktórymkażdypłacityle,ilekosztówgeneruje.Tylko,żewtedyoperatorzysiecimieliby

prawoprzyłączaćtylkotychodbiorców,którzyopłacajągenerowanekoszty,ale jużniezawszeprosu-

mentówiniezawszeanegdotycznegoubogiegoemerytazamieszkałegowdomuzalasem–zauważył.

Problempokrywaniakosztówfunkcjonowaniasiecijesttymbardziejistotny,żeenergetykarozproszona

rozwijasięwPolscecorazszybciej.Ajakoceniliuczestnicy konferencjiwankiecie,w2050rokuudział

generacjirozproszonejpowinienwynieśćprzynajmniej70proc.

Kogeneracja także może ograniczyć emisje

Zkoleiwiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Artur Mi-

chalskiwskazał, że zpunktuwidzeniaFunduszuciekawabyłabypróbaprzebudowaniapolskichcie-

płowninajednostkikogeneracyjne.Tojestpotencjalnieok.5GW,cojestchybawarteuwagi–mówił.

20

–Potrzebachęciorazpieniędzy,którewjakiejśczęścimamyjakoNFOŚiGW–dodał.

Kogeneracjatobardzodobrysposóbprodukcjienergiielektrycznej–zgodziłsiędyrektor generalny 

Veolia Polska Gerard Bourland.–Aleciepłanietraktujemyjakoproduktuubocznego,ciepłodlamiast

to element bezpieczeństwa, do którego przyczynia się kogeneracja – zauważył. Bourland dodał, że

wefektywnymzarządzaniuciepłemsieciowymdrzemieolbrzymipotencjał,jednaksąprzeszkodywjego

wykorzystaniu.Jakojednązprzeszkódwymieniłfakt,żeVeolianiejestwłaścicielemwieluwęzłówciepl-

nychwsieciciepłowniczejiniemożenimiefektywniesterować.

Jakdodaławtrakcietrzeciegopaneludyskusyjnegodyrektor Małgorzata Mika-Bryska z Veolii,kor-

zyścipłynącezpoprawyefektywnościenergetycznejbywająniedocenianenawetprzeztych,którzymają

wjejzakresieolbrzymipotencjał.–ZdoświadczeńVeoliiwynika,żetoprzedewszystkimkwestiaświado-

mościekologicznej.Bardzoczęstowydajesięnam,żejakjesteśmybiedni,tonasniestaćnawydatki–bo

efektywnośćnapoczątkukosztuje,akorzyściosiągamyniecopóźniej.–mówiładyrektorMika-Bryska.

Jednak,jejzdaniem,mamydoczynieniazszybkimwzrostemtejświadomości,nietylkowgospodarstwach

domowych,aleteżwdużymiśrednimprzemyśle.–Nazlecenieprzedsiębiorstw,jakrównieżwewspółpra-

cyzodbiorcamikońcowymienergii, realizujemykonkretneprzedsięwzięciaefektywnościowe idzielimysię

zyskiem.Corazczęściejsięzdarza,żezaczynamywspółpracęodefektywności,apotemnp.zastanawiamy

sięnadnajlepszymitechnologiamipozwalającyminaoszczędzaniawody.Wodabędziecorazdroższa,zatem

jejoszczędzaniebędziecorazbardziejwcenie,jakoprostysposóbredukcjikosztów–przekonywała.

Uczestnicy konferencjigłosującynazakończeniepaneluocenili,żedziękigłębokiejtermomoderniza-

cji inowychbudynkachoniemalzerowymzużyciuenergiizapotrzebowanienaciepłosieciowebędzie

wyraźniespadać,pomimoprzyłączaniadosiecinowychodbiorców.

Transformacja do gospodarki o obiegu zamkniętym

PrzedmiotemdyskusjiprowadzonejwtrzecimpanelukonferencjiPowerRingbyłprzedstawionyprzezKomis-

jęEuropejskąpodkoniec2015r.pakietrozwiązań,dotyczącychgospodarkioobieguzamkniętym(circular

economy). We wprowadzeniu przewodnicząca  Rady  Programowej  Procesów  Inwestycyjnych  Halina 

Bownik-Trymuchapostawiłatezę,żegospodarkaoobieguzamkniętymcodozasadypozbawionajestwad,

alejednocześniejesttrudnadopełnegowdrożenia.Jakmówiła,KEuważa,żepakietdotyczącygospodarki

oobieguzamkniętymjestspójnyzpolitykąklimatyczną,ajegowprowadzeniezapewniUniiprzewagękonku-

rencyjną.Inicjatywamadoprowadzićdowspólnegoprowadzeniadziałań,którewsparteodpowiednimiregu-

lacjami,będądążyćdozamykaniaobiegówsurowcowychwgospodarce.

Dlaczegozaczynamyjezamykać?JaktłumaczyłaHalinaBownik-Trymucha,wydobyciesurowcównieus-

tannierośnieigdybytotemposięutrzymałotowciągukilkudziesięciulatpoprostuzabrakniezasobów

całejplanety.NatezyKEmożnasięzżymać,aledotegoprowadziwzrosttempaeksploatacji.Potrzebna

jestzatemzmianamodelibiznesowychikonsumpcyjnych,takabynakażdymetapieprzedłużaćżywot-

nośćproduktów–odichprojektowania,którepowinnozakładaćułatwieniewykorzystaniamateriałów

wprocesachwtórnych,potrwałośćiłatwośćnaprawy–mówiła.

Tymczasemniektóreproduktysąeksploatowanewstosunkowoniewielkimstopniu.Statystykipokazują,

żenaszeprywatneautawykorzystujemyzaledwiew8proc.Tojestpoledorozwojucar-sharingu.Podo-

bniejestzpowierzchniąbiurową,którajestwykorzystywanaw30-35procentach,choćfirmyminimalizu-

21

jąckosztypróbująjewykorzystywaćbardziej.Wykorzystujemy69proc.produkowanejżywnościi30-75

proc.surowcówzawartychwodpadachstali,PETipapieru–wyliczyłaekspertka.

Głównekierunkiwskazanewpakieciedotyczącymcirculareconomyto:

• recyklingodpadówkomunalnychnapoziomie65proc.do2030r.,cowpraktyceoznacza tr-

zykrotnywzrost,bodziśprzetwarzamyok.21proc.;

• wspólnydlaUEcelrecyklingumateriałówopakowaniowych–75proc.w2030r.,dziśto36proc.;

• wiążącycelredukcjiskładowaniaodpadówdomaksymalnie10proc.w2030r.–dziśskładu-

jemy47proc.;

• zachętydoponownegowykorzystywaniamateriałów.

JakoceniałBogdan ŚlękzeZwiązkuProducentówSprzętuOświetleniowego„Pol-Lighting”unijnypakiet

na nowo definiuje iadresuje wszystkie elementy cyklów gospodarczych. Jak zauważył, energetyczny

„pakiet zimowy” także ma na celu przestawienie energetyki na gospodarkę oobiegu zamkniętym. –

Pakiet na pierwszym miejscu stawia efektywność energetyczną, co jest jedynym rozsądnym rozwią-

zaniem–mówiłŚlęk.–Częstozapominamyotejoczywistości,żejakniepotrzebujemyenergii,tojejnie

zużywamy.Efektywnośćwogólepowinnabyćpriorytetempolskiejgospodarkimającnauwadzecałe

obciążenie,związaneztransformacjąwkierunkuniskoemisyjności.Efektywnośćjestśrodkiemdotrans-

formacjigospodarkiwnajmniejbolesnysposób–ocenił.Poparłteżwiążący,30proc.celefektywności

na2030r.–Wprzypadkupolskiejgospodarkipotrzebnajestpewnadyscyplina–zauważył.

Ślękmówiłteż,żeobiegzamkniętyzaczynasię„wgłowach”,jużnaetapieprojektowaniaurządzeńczy

usług.–Wtedyzawszemamykilkadrógdowyboru,asposóbskonstruowaniaproduktuprzełożysię

nakosztjegowytworzenia,korzyścidlaużytkownikaimożliwośćkońcowegoprzetworzenia.Cyklżycia

powinienbyćzatembranypoduwagęjużnaetapieprojektowania–ocenił.

Tomasz  Szczygielski  z Polskiej  Unii  Ubocznych  Produktów  Spalania zauważył, że podstawą

dostworzeniapakietuoobieguzamkniętymbyłybadania,pokazujące,żejakoUEwytwarzamyprawie

22

2,5mldtonodpadówrocznie.–Dlaprzedsiębiorstwto700mldeurokosztówrocznie.Itopowóddows-

tydu.Boto,żewytwarzającrocznie4tys.kgnagłowęmieszkańcaPolskilokujemysięwokolicyśredniej

UEwcaleniejestpowodemdozadowolenia.Ludziehonorowiniewytwarzająodpadówiniezostawiają

swoimdzieciomśmietniskiskładowisk.Zostawiajązasoby–mówiłSzczygielski.

Podkreślał,żeUniajestdramatycznienieefektywna.–Marnujemy30proc.przetworzonej,opakowanej

idostarczonejdosklepówżywności,podczasgdyinnigłodują.Jeżelimamydobryhumor,topowinniśmy

goszybkostracić–stwierdził.

Oceniając natomiast, co dla Polski będzie oznaczało wejście wżycie regulacji tego pakietu, Tomasz

Szczygielskipodkreślił,żenaprzykładniebędziemożnapraktycznieskładowaćpopiołówpospaleniu

węglawelektrowniach,którychroczniepowstaje21mlnton.–Dotegodojdziepotężnyproblemz35

mlntonodpadówzwydobyciawęgla–dodał.Zauważyłjednocześnie,zepolscynaukowcyoddawna

pracowalinadwykorzystaniemtychodpadównp.przybudowiedróg,jednakproblememjestbrakjaki-

chkolwiekmechanizmów,dającychpierwszeństwosurowcom„wtórnym”.

NaCOPwMarrakeszuPolskaprzedstawiłaabsolutnieinnowacyjnepodejściedotegoproblemu,nazwa-

nebezodpadowąenergetykąwęglową.Polegaononp.namodyfikowaniupopiołów jużnaetapie ich

powstawania,wmateriałyprzydatnewbudownictwie.Cyrkularnośćosiągamywtedyniewsamejenerge-

tyce,alewszerokopojętejgospodarce.Wtensposóboszczędzamyzasoby–mówił.Jegozdaniem,już

przyminimalnejregulacji,dającejodpadompriorytet,jesteśmywstaniestworzyćbezodpadowąenerge-

tykęwęglowąizamienićproblemnaszansę.

– Staramy się stworzyć „mapę drogową”, która oceni koszty dla elektrowni, określi jak wmontować

pierwszeństwodlamateriałówwtórnychdoregułzamówieńpublicznych–np.przezpremiowaniena-

jniższejemisyjnościmateriałów,jakzawrzećwskaźnikantropogeniczności,abyprojektantmiałobowią-

zekwkomponowaniapewnegopoziomuwtórnychminerałów––mówiłSzczygielski.

Jakooptymistacodoopanowaniamodelucyrkularnegookreśliłsięwiceprezes KIGEiT Jarosław Two-

róg.Zauważył,żedośćdawnoprzestałdziałaćmodelekonomii,stworzonyprzezAdamaSmitha,który

zakładał, żezasobypracy isurowcówsąnieograniczone.Tworógmówił też, że tempozmian jest już

takwysokie,żeniejesteśmywstaniedostosowaćsiędoniego.–Topowoduje,żeograniczamyliczbę

23

produktów,którychpotrzebujemyiwirtualizujemykonsumpcję.Ilerzeczyprzestaliśmyprodukowaćtylko

dlatego,żestworzyliśmysmartfona?–zauważył.Wdodatku,jakpodkreślił,niektórezjawiska,jakchoćby

zmianyklimatyczne,dziejąsięnatyleszybko,iżsązauważalnewciągujednegopokolenia.Zatemjako

zbiorowość jesteśmy wstanie na nie zareagować. – Moim zdaniem gospodarka cyrkularna wchodzi

wfazę szybkiegowzrostu.Doświadczenia zprzeszłościpokazują, żeopanujemy tenmodel–ocenił

Twaróg.

Edukacja czy regulacja?

Uczestnicydyskusjizmierzylisiętakżezpytaniemmoderatora,czywpolskichwarunkachlepszeefek-

ty może dawać edukacja czy regulacja. – Bez pewnych instrumentów przymusu nie da się nakłonić

szerokiejgrupymieszkańcówdoudziałuwgospodarcecyrkularnej.Oczywiściebardzoważnajestteż

edukacjaawszczególności tłumaczeniepotrzeby isensupewnychzachowań.Trzeba teżpokazywać

dobreprzykłady–tłumaczyłdyrektor Biura Infrastruktury warszawskiego Ratusza Leszek Drogosz.

Zauważyłprzytym,żenajlepiejdziałająmechanizmyrynkowe.Przypomniał,żew2005r.Warszawaok.

60proc.ściekówzrzucaładoWisły,adziś100proc.jestzagospodarowanychwnowoczesnychoczyszc-

zalniachścieków.–Kiedyśosadyściekowebyływywożonewróżnemiejsca,dziśpoichsfermentowaniu

otrzymujemybiogaz,którysłużydoprodukcjienergiicieplnejielektrycznej.Aleod2017r.zczęścina-

dwyżkitegobiogazuchcemywytwarzaćbiometandonapędusamochodówWarszawskichWodociągów,

azczasemiinnychspółekkomunalnych–mówiłdyrektorDrogosz.

ZkoleiHalina Bownik-Trymuchastwierdziła,że liczysięprzedewszystkim„przymuswewnętrzny”.–

Zbudowanynaświadomościtegocosięwokółnasdzieje.Sprzyjajątemudobreprzykłady,złeprzykła-

dyzniechęcająnajskuteczniej,wtedyżadenprzymusniezadziała–dodała.Jakmówiła,otym,cosię

dziejewzbiorowiskachtypumiastadecydująmieszkańcy.–Czyjesteśmynp.gotowipodzielićsięuży-

tkowaniemswojegosamochodu?Jużorganizująsię takiebiznesy.Awynikajązwewnętrznejpotrzeby.

Ajeśliregulacjenakładająsięnaobszartegowewnętrznegoprzymusutomamyefektsynergii–oceniła.

Małgorzata Mika-Bryska z Veoliizauważyłazkolei,żedziśniemożnazmusićmieszkańcówdomów

wielorodzinnychdozamianygrupowychwęzłówciepłowniczychnaindywidualne,którepozwalałybyle-

piejzarządzaćzużyciemciepła,–Jednakw2018rokuzmieniąsięprzepisywtejsprawie itopewnie

będzieprzykładgdyprzymuslegislacyjnydapozytywneefekty–mówiładyrektor.

Takżeuczestnicy konferencjiopowiedzielisięzazwiększonąregulacją.Odpowiadającnapytanie„co

zrobić by wcałości wykorzystać gospodarczo uboczne produkty spalania?” większość głosujących

wskazałastworzenieregulacji,dającychpierwszeństwosurowcomwtórnymorazwwiększymstopniuuw-

zględnienietychzagadnieńwprogramachbadawczo-rozwojowych.Jednocześnie jednak jakogłówną

przyczynęniepełnejsegregacjiodpadówwskazalizniechęcającąpraktykę–nagminnemieszaniewyse-

lekcjonowanychodpadówprzyodbiorze.–Totypowyzłyprzykład–przyznałdyrektor Drogosz.–Pro-

blempoleganatym,żestrukturasegregacjiniezawszeodpowiadastrukturzeodbioru–wyjaśnił.

24

Wyniki głosowań pozostałych pytań zadanych uczestnikom konferencji

25

26

27

28

29

REKOMENDACJE Z CAŁEGO „ZINTEGROWANEGO BLOKU KONFERENCJI DOTYCZĄCYCH NISKOEMISYJNEJ TRANSFORMACJI POLSKIEJ GOSPODARKI JAKO KLUCZA DO OKREŚLENIA ENERGY-MIX”

Rekomendacjezostałyopracowanewoparciuowystąpieniaprelegentów,dyskusjęorazwynikiankiet

skierowanychdouczestnikówprzedkonferencjamiigłosowańpodczaswszystkichczterechwydarzeń

stanowiącychzintegrowanyblokkonferencji.Wartopodkreślić,żewprowadzenieankietigłosowańpo-

dczaskonferencjipozwoliłowszystkimuczestnikomnaaktywnywnichudziałiwpływnarekomendacje

zposzczególnychwydarzeńicałegoblokukonferencji.Przebiegirezultatytrzechpierwszychkonferen-

cjizawartesąwsprawozdaniachprzekazanychwszystkimuczestnikomidostępnychnastronieinterne-

towejProcesówInwestycyjnych.

1. Niemawątpliwości,żetransformacjaniskoemisyjnajestszansąrozwojowądlagospodarkianiejej

obciążeniem.Stanowionaolbrzymiimpulsdlarozwojukonkurencyjnościiinnowacyjnościpolskiej

gospodarki, ponieważ większość przedsięwzięć niskoemisyjnych ma charakter innowacyjny. Po-

zwolinauruchomienieirozwójnowychobszarówdziałalnościprzemysłowejiusługowej,tworzenie

nowychprzedsiębiorstwimiejscpracy.Rozwiązanianiskoemisyjneoparteopolskąmyślnaukowo-

technologicznąmogąstaćsięnasząspecjalnościąeksportową.Dobitnympotwierdzeniemtegojest

zamieszczonyponiżejwynikgłosowania,zktóregoponad90%uczestnikówwskazujetransformację

30

niskoemisyjnąjakoszansęrozwojowądlagospodarki.Dlategoniezwykleważnąipilnąsprawąjest

przygotowanieprzezRządprogramuprzestawieniapolskiejgospodarkinatoryniskoemisyjne.

2. Transformacjaniskoemisyjnapowinna zawszebyć rozpatrywanaprzezpryzmatcałejgospodarki.

Wynikatozfaktu,żeprzedsięwzięcianiskoemisyjnezróżnychsektorówsąwzajemniemerytorycznie

powiązane. Wspomniany wcześniej program rządowy powinien obejmować wszystkie sfery życia

społeczno-gospodarczegotakiejakenergetyka,surowceiodpady,przemysł,budownictwo,rolnic-

two,transportatakżezagadnieniadotyczącezrównoważonejkonsumpcji,edukacjęikształtowanie

zachowańspołecznych.

3. Filozofia gospodarki oobiegu zamkniętym bardzo dobrze wpisuje się wrealizację transformacji

niskoemisyjnejzwiększającefektywnośćwieluprzedsięwzięćiwskazującnanoweobszarytransfor-

macji.Stwarzatopotrzebęabypodejmującinicjatywyniskoemisyjnezawszekierowaćsięzasadami

wynikającymizgospodarkioobieguzamkniętym.

4. Aby transformacja niskoemisyjna nie była obciążeniem dla gospodarki powinniśmy podejmować

tylkotakiedziałania,któresąkorzystnedlagospodarki.Oczywiściekorzyścipowinnybyćanalizowa-

ne bardzo szeroko uwzględniając wszystkie tzw. koszty zewnętrzne wtym przykładowo związane

zezdrowiem.Wymaga towypracowaniazupełnienowegosystemuwłaściwejocenyopłacalności

przedsięwzięćniskoemisyjnychdlagospodarki.

5. Zakresiskalaprzedsięwzięćdotyczącychredukcjiemisjipowinnywynikaćzanalizykorzyścidlapol-

skiejgospodarkianiebyćjedynieograniczonedoniezbędnegominimumwynikającegozwymogów

UniiEuropejskiej.Oznaczato,żePolskamożeipowinnadążyćdobycialideremwwybranychobs-

zarachtransformacjiniskoemisyjnejzgłaszającbardziejambitneceleiostrzejszestandardy.Przykła-

dowomożetodotyczyćtermomodernizacjiistniejącejsubstancjiibudowynowychprawiezeroener-

getycznychbudynkóworazrecyklinguodpadów.

6. Koniecznejestprzyjęcie,żedlaprawidłowegozaopatrzeniawenergięelektrycznąpotrzebnesąza-

równokonwencjonalnejakiodnawialneźródłaenergii.Proporcjemiędzynimiczylitakzwanyenergy-

mix,będziewdłuższejperspektywiezależałodkosztówwytwarzaniaenergiielektrycznejwposzcze-

gólnychtechnologiach.Zdużądoząprawdopodobieństwanależyprzyjąć,żebędziesięutrzymywała

istniejącaobecnietendencjaobniżaniasiękosztówwytwarzaniaenergiizeźródełodnawialnych.Oz-

naczato,żebędziesukcesywniezwiększałsięudziałenergiielektrycznejwytwarzanejztychźródeł.

Wtejsytuacjikorzystnejestograniczeniebudowynowychblokówwęglowychnarzeczrewitalizacji

iuelastycznieniaistniejącychblokówwęglowych,którebędąwstaniewspółpracowaćzOZE.

7. Nieulegawątpliwości,żedlapodniesieniabezpieczeństwaenergetycznegoiograniczeniakosztów

przesyłuenergiielektrycznejkoniecznejestzwiększenieudziaługeneracjirozproszonej.Udziałten

powinienbyćdostosowanydospecyfikiPolskiaszczególniedostrukturyodbiorcówenergiielektryc-

znej.ZasadnejestzatemokreśleniapożądanegodlaPolskipoziomuudziaługeneracjirozproszonej.

8. Bardzoskutecznymsposobemredukcjiemisjijestrozwójkogeneracji.Wzwiązkuztymnależypod-

31

jąćdziałaniadotyczącewyeliminowaniafunkcjonowaniakotłowni.Wżadnymstopniuśrodkipublic-

zneniepowinnybyćwydatkowanenabudowęnowychlubmodernizacjęistniejącychkotłownijeżeli

modernizacjanieprowadzidozmianykotłowninajednostkękogeneracyjną.Niematechnicznych

iekonomicznych przeciwwskazań do wytwarzania ciepła wskojarzeniu nawet wwypadku małych

ibardzomałychinstalacji.

9. Bardzozasadny jestpodjętyprzezRządprogramrozwojuelektromobilnościbostanowidźwignię

rozwojugospodarczego,ograniczazanieczyszczeniepowietrza,stabilizujefunkcjonowaniesystemu

elektroenergetycznegoorazstwarzanowemożliwościdlarozwojuenergetykiodnawialnej.

10. Konieczne są radykalne zmiany wplanowaniu przestrzennym zapobiegające tzw. „rozlewaniu się

miast”.Obecnasytuacjautrudniaaczasamiwręczuniemożliwiazapewnieniekomunikacjipublicznej

wszystkimmieszkańcom iradykalnie zwiększa jej koszty.Wefekciedużaczęśćmieszkańcówod-

czuwadyskomfortkomunikacyjnybojestskazananatransportindywidualny.

11. WprowadzeniejakostandarduSystemuZarządzaniaBudynkiem(BMS),któryzjednejstronyzapew-

niazmniejszeniezużyciaenergii ijednocześniezwiększakomfortbytowania.Pożądanebyłobyna

szersząskalęstosowaniewbudownictwieinteligentnegooświetlenia.Polskamaolbrzymipotencjał,

zarównobadawczo-rozwojowyjakiprodukcyjny,wtymzakresieipowinienbyćonwzdecydowanie

większymstopniuwykorzystywanyprzezrynekkrajowy.

12. Upowszechnienie„carsharing”, jakorozwiązaniawpisującegosięwfilozofięgospodarkioobiegu

zamkniętym,poprzezobsługiwanieprzezjedensamochódznaczniewiększejilościosóbniżmato

miejsceprzyindywidualnymposiadaniusamochodu.

13. Ważne jest ostateczne uporządkowanie pod względem prawnym iorganizacyjnym procedur pos-

tępowania zodpadami komunalnymi. Poprawa sytuacji wtym zakresie będzie bardzo istotnym

czynnikiemsprawiającym, żemieszkańcybędąpowszechnie ikonsekwentnie stosowaćodpowie-

dniąsegregacjęodpadówwswoichdomachimieszkaniach.

14. Podczas konferencji wformie konsultacji zmłodympokoleniembardzokrytycznieodniesionosię

dosystemukształceniawzakresiegospodarkiniskoemisyjnej.Wskazano,żesystemtenprzekazu-

jącjedyniewycinkowąwiedzęniezachęcauczniówistudentówdostawianiapytańiformułowania

odpowiedzi co do potrzeby przestawiania gospodarki na tory niskoemisyjne. Zatem wymaga on

gruntownychzmianabyspełniałoczekiwaniawtymzakresie.

Dofinansowano ze środkówNarodowego FunduszuOchrony Środowiskai Gospodarki Wodnej

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Za jego treść odpowiadają wyłącznie Procesy Inwestycyjne Sp z o o