Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

Stro

na1

I FORUM BEZPIECZESTWA TRANSPORTU

Instytut Transportu Samochodowego, 1 marca 2012

1. Wprowadzenie

Instytut Transportu Samochodowego zainicjowa now formu dyskusji na temat kluczowych problemw transportu. W tym celu utworzy forum dyskusyjne transportu, by w cyklu spotka stworzy moliwo wymiany wiedzy i dowiadcze osb, instytucji i organizacji statutowo zaangaowanych w t problematyk, a w efekcie uzyska obiektywn opini na temat dyskutowanego problemu, ktra powinna by pomocna przy podejmowaniu wanych decyzji dotyczcych funkcjonowania systemu transportu.

Pierwsze spotkanie odbyo si w dniu 1 marca 2012 roku, a tematem Forum bya polityka transportu i jego bezpieczestwa w kontekcie zamierze wiatowych oraz unijnych instytucji i organizacji. Wybr przedmiotu dyskusji na pierwsze Forum BT nie by przypadkowy, wpisuje si bowiem w tematyk najnowszej inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ, ktry ogosi lata 2011-2020 Dekad Dziaa przeciwko wypadkom drogowym. Polska odpowiedziaa na ten apel deklarujc w dniu 11 maja 2011 gotowo przystpienia do realizacji programu dziaa. Jednak inicjatywa Parlamentarnego Zespou ds. Bezpieczestwa Ruchu Drogowego, wymaga obecnie konsolidacji wysikw, by metodyczn realizacj dziaa prowadzi wedug jednolitego, krajowego programu bezpieczestwa ruchu drogowego (brd). Powinny one by spjne z najwaniejszymi dokumentami wyszego rzdu, take tymi, ktre wytyczaj ramy dziaa na rzecz poprawy bezpieczestwa rnych rodzajw transportu, by realizujc zintegrowany program dziaa prewencyjnych uzyska popraw bezpieczestwa obywateli w caej podry, od rda do celu. Naley zatem uwzgldni nastpujce dokumenty: Bia Ksig Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu Unii Europejskiej, Polityk Transportow Polski oraz IV Program BRD Unii Europejskiej na lata 2011-2020.

Forum otworzy dyrektor ITS dr Andrzej Wojciechowski wskazujc na kilka wanych powodw podjcia takiej inicjatywy, kadc szczeglny nacisk na badania naukowe, jako bardzo wan podstaw podejmowania decyzji w tak trudnych sprawach jak polityka transportowa. Wskaza te konieczno wykonywania oceny efektywnoci zrealizowanych przedsiwzi, by na tej podstawie podejmowa waciwe decyzje co do dalszego inwestowania w skuteczne metody poprawy brd.

Dyskusj poprzedziy dwie, krtkie prezentacje bazowych dokumentw oraz wynikajcych z nich zaoe dla polskich programw realizacji tych zada. Prof. W. Suchorzewski przedstawi wizj polityki transportowej UE, a prof. R. Krystek omwi obecne tendencje w dziaaniach na rzecz poprawy bezpieczestwa transportu w UE. Nastpnie Maria Dbrowska-Loranc, kierownik Centrum BRD, przedstawia dwa gwne tematy do dyskusji.

Uczestnikami Forum byli przedstawiciele nastpujcych instytucji i organizacji (w porzdku alfabetycznym): EKKOM Sp. z o.o.; Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad; Gwny Inspektorat Transportu Drogowego; Instytut Badawczy Drg i Mostw; Komitet Transportu PAN; Ministerstwo Spraw Wewntrznych, Departament Nadzoru; Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Departament Polityki Transportowej i Wsppracy Midzynarodowej; Parlamentarny Zesp ds. BRD; Politechnika Gdaska; Politechnika Krakowska; Politechnika Warszawska; Stowarzyszenie AlterEgo; Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczestwa Drogowego; Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy; Stowarzyszenie Towarzystwo Trzewoci Transportowcw; Transprojekt Warszawa Sp. z o.o.; Urzd Miasta Stoecznego Warszawy, Biuro Drogownictwa i Komunikacji; Wojewdzki Orodek Ruchu Drogowego w Olsztynie; Wydzia Nauk Technicznych PAN oraz Instytut Transportu Samochodowego organizator Forum.

2. Wystpienia wprowadzajce do dyskusji

Temat 1. Polityka transportowa UE

Biaa Ksiga, opublikowana w 2011 roku, jest wanym, ale nie jedynym dokumentem, w ktrym sformuowane zostay kierunki polityki transportowej UE, w tym dotyczce bezpieczestwa transportu.

Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

1

Stro

na2

Najwikszym wspczesnym wyzwaniem jest pogodzenie wspomagania mobilnoci i rozwoju sektora transportu (jako jednego z kluczowych dziaw gospodarki), z oszczdnoci energii, obnieniem emisji gazw cieplarnianych i liczby ofiar wypadkw. Szczeglnie trudne bdzie osignicie dwch ostatnich. W roku 2030, w krajach EU27, mimo szybkiego wzrostu liczby podry i przewozw adunkw, emisja gazw cieplarnianych z transportu powinna by nisza o 20% od emisji w roku 2008. Celem dla roku 2050 jest osignicie prawie zerowej liczby ofiar miertelnych w transporcie drogowym; zgodnie z powyszym UE dy do celu poredniego w postaci zmniejszenia o poow liczby ofiar wypadkw drogowych do 2020 r.

Z analizy unijnej polityki transportowej wynikaj nastpujce wnioski dla Polski:

1. Cele dotyczce konsumpcji energii (rda, ilo) i emisji gazw cieplarnianych wymagaj dziaa dotyczcych rozwiza technicznych (pojazdy, infrastruktura) i organizacyjnych (efektywno procesw). Modernizacja i rozwj infrastruktury transportu powinny sprzyja wzrostowi udziau energooszczdnych form transportu (podzia zada przewozowych). Dziaania te nie wystarcz jednak dla osignicia ambitnych celw.

2. Konieczne jest ograniczenie tempa wzrostu transportochonnoci (mobilno i transport adunkw) przez: (a) waciwe planowanie przestrzenne i inne dziaania powstrzymujce proces niekontrolowanego rozprzestrzeniania si miast; (b) racjonalizacj procesw produkcji i dystrybucji; (c) dziaania wpywajce na zachowania (jak czsto, dokd, i czym bdziemy podrowa).

3. Wielkim wyzwaniem jest radykalna poprawa bezpieczestwa transportu. Najtrudniejsze do osignicia s cele dotyczce bezpieczestwa ruchu drogowego. Kierunki dziaa wymienianych w dokumentach to: bezpieczny pojazd; wybaczajca droga; zaawansowane rozwizania ITS (inteligentne systemy transportu); prawo i jego egzekucja oraz edukacja i wychowanie. Szczeglna waga powinna by przywizywana do bezpieczestwa niechronionych uytkownikw drg.

Temat 2. Polityka bezpieczestwa ruchu drogowego UE

Komisja Europejska podkrelia znaczenie mobilnoci dla spjnoci spoecznej, gospodarki bardziej przyjaznej rodowisku, edukacji i innowacji dla Europy. Cele te powinny znale swoje odzwierciedlenie w rnych aspektach europejskiej polityki transportowej, ktrej gwnym zadaniem powinno by zapewnienie zrwnowaonej mobilnoci dla wszystkich obywateli, ograniczenie emisji dwutlenku wgla w transporcie i pene wykorzystanie postpu technologicznego. Bezpieczestwo ruchu drogowego bdzie stanowi kluczowy element przygotowywanej biaej ksigi dotyczcej polityki transportowej do roku 2020, poniewa zmniejszenie liczby ofiar wrd uytkownikw drg jest kluczowym zadaniem w zakresie poprawy oglnych parametrw systemu transportowego oraz spenieniem oczekiwa obywateli.

Polityk brd UE okrelaj trzy dokumenty: Biaa Ksiga w sprawie transportu, IV Ramowy Program BRD oraz raport Parlamentu Europejskiego. Gwnym celem tej polityki jest zmniejszenie o 50% liczby miertelnych ofiar wypadkw drogowych do roku 2020 oraz zblienie si do celu programu Wizja Zero, czyli zero zabitych na drogach w 2050 roku. W dokumentach tych zapowiedziano take, po ujednoliceniu w Unii definicji, wprowadzenie dodatkowego celu dziaa, dotyczcego redukcji liczby ofiar ciko rannych w wypadkach drogowych.

Komisja Europejska zalecia koncentracj dziaa na realizacji 7 celw szczegowych, obejmujcych nastpujce obszary: szkolenie i edukacja uytkownikw drg; poprawa egzekwowania przepisw; bezpieczniejsza infrastruktura drogowa; bezpieczniejsze pojazdy; wykorzystanie nowoczesnych technologii (ITS); poprawa systemu ratownictwa i opieki nad ofiarami wypadkw oraz poprawa bezpieczestwa niechronionych uytkownikw drg.

3. Tematy do dyskusji

Po prezentacji referatw wprowadzajcych do dyskusji Maria Dbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczestwa Ruchu Drogowego ITS, zaproponowaa, by w dyskusji skupi si nad dwoma gwnymi tematami:

Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

1

Stro

na3

Temat I. Zaoenia, jakie naley przyj do budowy programu dla Polski na lata 2013-2020, by by on spjny z wytycznymi unijnymi; Polityk Transportow na lata 2011-2020 oraz IV Programem BRD, przy zachowaniu gwnych wytycznych wynikajcych z dokumentw krajowych; projektem URM Strategia Rozwoju Kraju 2030, Polityk Transportow 2006-2025 MI oraz Strategi Rozwoju Transportu do 2030 MI.

Temat II. Wielodyscyplinarny zesp autorski nowego Programu BRD 2013-2020, utworzony z przedstawicieli wadz pastwowych (parlament, rzd, administracja samorzdowa), organizacji pozarzdowych oraz ekspertw z instytucji naukowych, jako warunek konieczny do zrealizowania celu strategicznego przyjtego w IV Programie BRD UE.

4. Dyskusja

Obecne na spotkaniu posanki Beata Bublewicz (Przewodniczca Parlamentarnego Zespou ds. Bezpieczestwa Ruchu Drogowego) oraz Beata Maecka-Libera (Zastpca przewodniczcego Komisji Zdrowia) wyraziy zdanie, e zarwno tematyka spotkania jak i wyniki dyskusji mog stanowi dobry punkt wyjcia do dalszych prac nad now strategi dziaania dla Polski w obszarze bezpieczestwa ruchu drogowego. Problem ten take powinien znale odpowiednie miejsce w propozycjach dotyczcych zdrowia publicznego. Obie posanki zadeklaroway swoj pomoc w przygotowaniu i wprowadzeniu pod obrady Sejmu najwaniejszych propozycji, a take objcia patronatem spotka autorw nowych propozycji z przedstawicielami rzdu, administracji lokalnych i organizacji pozarzdowych.

Dyskusja nad zaoeniami do nowego programu skoncentrowaa si na kilku gwnych wtkach. Powszechne byo przekonanie, e zanim rozpocznie si prace nad nowym programem, naleaoby oceni efekty realizacji poprzednich, w tym przede wszystkim rzdowego programu GAMBIT 2005. Wypowiedzi osb zabierajcych gos w dyskusji wskazyway, e w tej kwestii zdania s podzielone. Jedna grupa dyskutantw bya zdania, e programu GAMBIT nigdy nie udao si wdroy. Wprawdzie realizowane byy pewne dziaania, ktre zawiera program GAMBIT, ale raczej na zasadzie instrumentalnej wykorzystujc nazw programu jako dodatkowy argument na rzecz koniecznoci zrealizowanego dziaania. Wrd przyczyn tej sytuacji wymieniano przede wszystkim brak zainteresowania ze strony wadz pastwowych wdroeniem programu, brak jednostki odpowiadajcej za realizacj programu i koordynujcej dziaania rnych podmiotw oraz brak odpowiedniego i stabilnego budetu na realizacj programu.

Druga grupa dyskutantw bya zdania, e program GAMBIT zosta profesjonalnie opracowany, zawiera wiele dobrych propozycji rozwiza prewencyjnych i w wielu przypadkach zosta wdroony (np. automatyczny nadzr nad prdkoci). Dowodem na skuteczno podjtych dziaa s osignite wyniki. W latach 2006 2010 rejestrowano w Polsce stay spadek liczby ofiar miertelnych wypadkw drogowych i dopiero mao przemylana decyzja o podniesieniu limitw prdkoci na polskich drogach spowodowaa odwrcenie si tych tendencji. Zdaniem przedstawicieli tej grupy w przyszoci naleaoby skorygowa niektre cele programu, nieco zmodyfikowa istniejcy zakres programu i skoncentrowa si na realizacji tych zada, ktre jeszcze nie zostay wdroone.

Drugi z zaproponowanych przez organizatorw temat: budowa wielodyscyplinarnego zespou, ktry mgby przygotowa nowy program bezpieczestwa ruchu drogowego nie wzbudzi zainteresowania osb uczestniczcych w spotkaniu. Ich zdaniem jest za wczenie, aby dyskutowa takie problemy, nie bardzo bowiem wiadomo, jakie s plany nowego kierownictwa resortu transportu. Na razie, po blisko 20 latach dziaania, zdegradowano ostatnio Sekretariat Krajowej Rady BRD, z ktrego odesza wikszo zatrudnionych tam specjalistw. Sam Sekretariat zosta wczony do Departamentu Drg i Autostrad i nie bardzo wiadomo, jak zostanie okrelona jego nowa rola.

Wszystkie wystpujce w dyskusji osoby podzielay pogld, e w Polsce potrzebna jest jaka organizacja, ktra bdzie koordynowa i kontrolowa realizacj nowego, krajowego programu bezpieczestwa ruchu drogowego. Rnice pojawiy si przy okreleniu formy takiej organizacji. Cz dyskutantw bya zdania, e naleaoby utrzyma rozwizanie wprowadzone w Ustawie Prawo o Ruchu Drogowym (Krajowa i Wojewdzkie Rady BRD), ale warto zmodyfikowa zakres obowizkw tych Rad i wyposay je w skuteczniejsze narzdzia oddziaywania na inne podmioty. Z kolei inne osoby byy zdania, e naleaoby rozway moliwo powoania nowej instytucji na poziomie administracji rzdowej, ktra przejaby odpowiedzialno za wdroenie nowego programu

Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

1

Stro

na4

w ycie, czy szerzej - za realizacj polityki pastwa w tym obszarze. Najbardziej zaawansowan propozycj bya koncepcja odwoania si do wynikw projektu ZEUS (Zintegrowany System bezpieczestwa Transportu) i stworzenia w Polsce Agencji Transportu (na przykad na wzr szwedzkiej Agencji Transportu), w ramach ktrej funkcjonowaby organ zarzdzania bezpieczestwem ruchu drogowego.

Realizacja ktregokolwiek z wymienionych wyej modeli zarzdzania bezpieczestwem ruchu drogowego zalee bdzie od przyjcia przez administracj rzdow odpowiedzialnoci za zagroenia wystpujce w transporcie drogowym. Na razie dominuje w Polsce pogld, e za bezpieczestwo ruchu drogowego odpowiadaj uytkownicy systemu transportu, bo to w ich interesie ley ochrona zdrowia i ycia. To podejcie musi ulec zmianie, jeeli Polska chce w najbliszych latach wczy si do realizacji celw zawartych w Polityce Transportowej Unii Europejskiej i w IV Unijnym Programie BRD.

Dyskusj podsumowa prof. Krystek, ktry odnis si do niektrych poruszonych w dyskusji problemw. Wyrazi al, e dyskusja o modelu zarzdzenia bezpieczestwem ruchu drogowego, ktra toczy si w Polsce od 20 lat, nie doprowadzia do wypracowania jednej koncepcji i wdroenia jej w ycie. Osobicie wypowiedzia si za podjciem dziaa rekonstruujcych formu zapisan w przepisach. Jego zdaniem propozycje tworzenia nowych instytucji rzdowych, s z uwagi na kryzys skazane na porak.

Ponadto stwierdzi e, warunkiem skutecznych dziaa na rzecz poprawy bezpieczestwa caego systemu transportu, obejmujcego wszystkie gazie transportu, jest wdroenie systemowego podejcia wraz z odpowiednimi strukturami organizacyjnymi i gwarantowanymi rodkami finansowymi na jego realizacj. Zaoenia dla takiego systemu zostay sformuowane w projekcie pt. Zintegrowany system bezpieczestwa transportu ZEUS opracowanym na wniosek Komitetu Transportu PAN, sfinansowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, zrealizowanym pod protektoratem Ministerstwa Infrastruktury. Zapowiedzia take kontynuowanie cyklicznych spotka Forum powiconych kolejnym problemom (np. relacjom midzy bezpieczestwem ruchu drogowego a ochron rodowiska).

Niniejsz syntez wypowiedzi w dyskusji opracowaa Ilona Buttler z Instytutu Transportu Samochodowego.

5. Wnioski

Obecne problemy transportu mona podzieli na trzy grupy; (a) ograniczenie zuycia energii i emisji gazw cieplarnianych, (b) ograniczenie tempa wzrostu transportochonnoci oraz (c) bezpieczestwo transportu osb i towarw.

W ostatnio publikowanych dokumentach Komisja Europejska stwierdzia, e osignicie celw zaoonych na rok 2020 (z perspektyw 2050) oraz wybr strategii realizacji programu brd bdzie gwnie zalee od decyzji rzdw krajw czonkowskich. Komisja bdzie wspiera te wysiki przez: upowszechnianie wiedzy o sprawdzonych w praktyce rozwizaniach prewencyjnych, harmonizacj zasad zbierania danych, finansowanie niektrych rozwiza oraz kontrol wdraania Dyrektyw UE. Z dokumentw przedstawionych w dwch prezentacjach wprowadzajcych wynikaj nastpujce wnioski:

Proponowane kierunki polityki tworz plan ewentualnych dziaa w Polsce, przewidzianych na najblisz dekad. Komisja szczeglnie podkrelaa, e okrelenie ram dziaania i ustanowienie ambitnych celw przyczyniy si do stymulacji stara na wszystkich poziomach i umoliwiy osignicie znaczcych wynikw.

Proponowane kierunki polityki zapewniaj oglne ramy, na podstawie ktrych mona podejmowa okrelone inicjatywy na rnych poziomach europejskim, krajowym, lub lokalnym.

Rola Komisji bdzie polega na przedstawianiu propozycji w obszarach waciwoci UE, a we wszystkich pozostaych przypadkach na wspieraniu inicjatyw podejmowanych na rnych poziomach w celu zachcania do wymiany informacji, identyfikowania i propagowania

Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

1

Stro

na5

najlepszych rezultatw oraz uwanej obserwacji postpw.

Warunkiem koniecznym zrealizowania celw jest zwikszenie zaangaowania wszystkich zainteresowanych stron w proces wdraania programu brd oraz stworzenie narzdzi monitorowania i oceny skutecznoci zastosowanych dziaa prewencyjnych.

Dyskusja natomiast umoliwia sformuowanie grup zagadnie, ktre powinny by wykorzystane jako merytoryczna podstawa ustanowienie gwnych celw w projekcie Krajowego Programu BRD na lata 2013 - 2020:

Cel 1: Stworzenie rozwiza prawnych zapewniajcych efektywne, dugofalowe dziaania dla realizacji polityki transportowej pastwa w zakresie bezpieczestwa, obejmujcych: organizacj zarzdzania bezpieczestwem, struktury zarzdzania oraz programy sektorowe. Stworzenie mechanizmw wsparcia ze strony spoecznoci lokalnych dla dziaa na rzecz poprawy bezpieczestwa obywateli w ruchu drogowym.

Cel 2: Ksztatowanie kultury bezpieczestwa w Polsce poprzez popraw edukacji uytkownikw systemu transportu drogowego oraz szkolenie projektantw i zarzdcw, ze szczeglnym uwzgldnieniem zasad funkcjonowania audytu i inspekcji technicznej. Takie dziaania powinny przynie popraw zachowa w ruchu drogowym, a zwaszcza w zakresie respektowania przepisw ruchu drogowego. Naley tu wyrni gwne czynniki sprawcze wypadkw drogowych, a mianowicie: nadmierna prdkoci, uywanie substancji psychoaktywnych, niestosowanie urzdze ochronnych, a take zmczenie i rozproszenie uwagi w ruchu drogowym.

Cel 3: Poprawa jakoci systemu transportowego; infrastruktury drogowej i jej otoczenia oraz stanu technicznego pojazdw. Wdraanie nowoczesnych rozwiza ITS. Modernizacja systemu transportu publicznego oraz przestrzeni dla pieszych. Szczeglna troska o bezpieczne funkcjonowanie w systemie transportu osb w podeszym wieku.

* * *

W Polsce spoeczno-gospodarcze skutki wypadkw drogowych cigle stanowi problem o niezwykle duym znaczeniu, ktry w odbiorze spoecznym jest take miar niewystarczajcej troski pastwa o jako ycia obywateli. Koszt tego braku szacuje si na ponad 30 mld PLN oraz okoo 4 tys. miertelnych ofiar rocznie. Ostatnie wyniki oceny stanu brd w krajach czonkowskich UE wystawiaj bardzo z ocen Polsce. Po siedmiu latach powolnego, lecz jednostajnego, spadku liczby miertelnych ofiar wypadkw drogowych, rok 2011 przynis wzrost liczby miertelnych ofiar o 7,2% (282 osoby) w porwnaniu do roku poprzedniego. Najnowszy raport KE DG Move z marca 2012 wskazuje Polsk jako kraj o najwyszym wskaniku zabitych w przeliczeniu na milion mieszkacw. Przy redniej unijnej, wynoszcej 61 zabitych na 1 mln mieszkacw w roku 2011 oraz najbardziej bezpiecznym kraju, Wielkiej Brytanii, majcej wskanik 32 zabitych (nastpne to Holandia i Szwecja po 34 zabitych), Polska zajmuje ostatnie miejsce. Jestemy bowiem jedynym krajem UE majcym wynik trzycyfrowy, czyli 109 zabitych na 1 mln mieszkacw rocznie.

Nie ma wic potrzeby dalszych uzasadnie, e podejmowane do tej pory dziaania na rzecz poprawy brd w Polsce nie byy wystarczajce, a zatem ich kontynuacja nie gwarantuje osignicia celw wyznaczonych w IV programie BRD UE, ktrych realizacji oczekuje polskie spoeczestwo. Dlatego konieczne s usprawnienia istniejcego systemu dziaa na rzecz poprawy brd. Naley przy tym wykorzysta dorobek rodowisk naukowych i praktykw osignity przy wdraaniu dotychczasowych programw brd. Podstaw usprawnie powinna by przede wszystkim obiektywna ocena efektywnoci dotychczasowych dziaa, a take odpowied na pytanie o przyczyny zaniechania dziaa wskazanych w poprzednich Krajowych Programach BRD. Tylko bowiem rzeczowa analiza przyczyn niepowodze poprzednich programw moe doprowadzi do podjcia waciwych decyzji, by unikn dalszych niepowodze.

Konieczne jest zatem opracowanie Krajowego Programu BRD na lata 2013 - 2020, z perspektyw do roku 2030, ktry powinien uzyska, znacznie wiksze ni dotychczas, wsparcie prawne w inicjatywach legislacyjnych oraz stabilne rdo finansowania. Do realizacji tego Programu powinna by powoana specjalna organizacja, ktrej zadaniem powinno by wdraanie programu i podzia rodkw na realizacj poszczeglnych zada. Ponadto naley stworzy niezaleny od tej organizacji system

Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagielloska 80 03-301 Warszawa tel. 22 43-85-400 fax 22 43-85-401 www.its.waw.pl

1

Stro

na6

kontroli realizacji Programu oraz oceny efektywnoci zastosowanych rozwiza. Na podstawie wynikw tej oceny powinna by wykonywana okresowa korekta Programu, majca na celu wzrost efektywnoci podejmowanych dziaa.

Ryszard Krystek

Warszawa, 5 kwietnia 2012

Materiay rdowe:

Biaa Ksiga (2011): Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu denie do osignicia konkurencyjnego i zasobooszczdnego systemu Transportu. KOM(2011) 144, Bruksela, 28 marca 2011.

EC (2010): Global Plan for the Decade of Action for Road Safety 2011-2020; Towards a European Road Safety Area: Policy orientations on Road Safety 2011-2020, EC, Brussels, 20th July 2010. ETSC (2008): Road Safety as a right and responsibility for all A Blueprint for the EUs 4th Road Safety Action Programme 2010-2020. European Transport Safety Council. Brussels 2008. www.etsc.eu. ETSC (2010): Future Road Safety in the EU At stake? ETSC Response to the EC Communication Towards a European Road Safety Area: Policy Orientations on Road Safety 2011-2020. Brussels, September 2010. www.etsc.eu MI (2005): GAMBIT 2005 Polska Wizja Zero. Program bezpieczestwa ruchu drogowego na lata 2005-2007-2013. Ministerstwo Infrastruktury. Dokument przyjty przez Rad Ministrw 8 maja 2005. www.krbrd.gov.pl MI (2005): Polityka transportowa na lata 2006-2025. Ministerstwo Infrastruktury Dokument przyjty przez Rad Ministrw 29 czerwca 2005. MI (2020): Strategia Rozwoju Transportu do roku 2020 (z perspektyw do 2030 roku). Ministerstwo Infrastruktury, 30 marca 2011. www.transport.gov.pl. UE (2010): EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrwnowaonego rozwoju sprzyjajcego wczeniu spoecznemu. Bruksela, 3 marca 2010. KOM (2010) 2020 wersja ostateczna.

UE (2011): Rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie unijnych wytycznych dotyczcych rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej. Bruksela, 19 padziernika 2011. KOM(2011) 650 wersja ostateczna.

UN (2010): 46th Session; Global road safety crisis. 46th Session of General Assembly, 24 February 2010.

URM (2011): Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Tom 1 i 2. Red. Micha Boni Kancelaria Prezesa Rady Ministrw, 17 listopada 2011. www.zds.kprm.gov.pl