Raport GT - ocena i zabezpieczanie potrzeb kapitałowych

Październik 2011

Raport: Jak oszacować i zabezpieczyć potrzeby kapitałowe?

Na tym tle odpowiedzi polskich

respondentów wskazują na pojawienie się

większego niż rok temu niepokoju

związanego z dostępnością finansowania,

gdyż wprawdzie tylko 38% respondentów

przewiduje że dostępność finansowania się

zmieni, ale w tym tylko 15% przewiduje

polepszenie, a 23% spodziewa się jej

pogorszenia. Rok temu odpowiedzi były

odwrotne, 21% firm oczekiwało poprawy

sytuacji, a 15% zmiany na gorsze.

Wyniki pokazują zatem lekki wzrost

pesymizmu (a może raczej realizmu),

aczkolwiek nadal odpowiedzi polskich

przedsiębiorców wskazują, że nasze

instytucje finansowe prowadzą

przewidywalną politykę, a fundamenty

krajowej gospodarki są wystarczająco

mocne aby zapewnić jej stabilny wzrost w

najbliższym okresie.

Maciej Richter

Partner Zarządzający

Doradztwo Gospodarcze

Grant Thornton Polska

Zabezpieczenie finansowania biznesów jest

problemem, który spędza sen z powiek

przedsiębiorcom i dyrektorom finansowym

na całym świecie. Szczególnie teraz, trzy lata

po kryzysie, kiedy kredytodawcy oraz

inwestorzy są dużo bardziej niż kiedyś

ostrożni w ocenie sytuacji finansowej

klientów oraz szans ich pomysłów na

rozwój.

Problem ma charakter globalny, gdyż

przykręcenie kurka z pieniędzmi zawsze

skutkuje zahamowaniem wzrostu

gospodarczego.

Raport Grant Thornton na temat

finansowania pokazuje tę kwestię

kompleksowo, a więc zarówno w

perspektywie dostępności finansowania,

doboru jego najlepszych źródeł, jak i

sposobów skutecznego przekonania

instytucji finansowych do swojego projektu.

Prowadzone przez Grant Thornton badania

pokazują, że globalny świat finansów

ustabilizował się. Prawie połowa (46%)

respondentów uważa, że w ciągu

najbliższego roku dostępność do źródeł

finansowania pozostanie bez zmian, a tylko

20% obawia się jej pogorszenia.

Dla porównania, rok temu tylko 32%

respondentów przewidywała utrzymanie

status quo, więcej było natomiast

optymistów przewidujących zwiększenie

dostępu (35%) jak i pesymistów

obawiających się pogorszenia (27%).

W Unii Europejskiej wyniki wskazują na

większe obawy przedsiębiorców w zakresie

możliwości pozyskania kapitału: 21% firm

oczekuje zwiększenia, a 28% pogorszenia

dostępności.

Wstęp do raportu

1 Pozyskiwanie i zabezpieczanie finansowania

Zabezpieczanie finansowania wymaga

odpowiedzi na właściwe pytania:

Dlaczego, kiedy i jak zarządzać potrzebami

kapitałowymi

Profesjonalna ocena sytuacji umożliwia wybór właściwej strategii finansowania:

Zabezpieczenie finansowania w nowej

gospodarce

Finansowanie jest procesem, a nie transakcją:

Efektywnie oceniaj i zabezpieczaj swoje

potrzeby kapitałowe

Pozyskiwanie i zabezpieczanie finansowania 2

Dla szybko rosnących, dynamicznych, prywatnych

przedsiębiorstw, o średniej skali działalności,

największe wyzwanie zawsze stanowiło pozyskanie

finansowania w najbardziej skuteczny, a jednocześnie

najtańszy sposób. Określenie dokładnych potrzeb, jak

również sposobu i czasu realizacji strategii pozyskania

kapitału, często okazuje się być bardzo złożonym

procesem, do którego większość firm podchodzi w

nieodpowiedni sposób. Kwestię pozyskania

finansowania komplikuje dodatkowo fakt, iż trwający

kryzys finansowy, fala zmian regulacyjnych i

niepewność na rynkach finansowych spowodowały, że

pożyczkodawcy i inwestorzy są bardziej nieufni i

ostrożni w dzieleniu się swoim kapitałem.

Faktem jest, że efektywne pozyskiwanie oraz

wykorzystywanie finansowania są niezbędne do

funkcjonowania i rozwoju każdego przedsiębiorstwa.

Wraz z powrotem światowej gospodarki na ścieżkę

wzrostu, firmy, które starają się wdrożyć nowe strategie

rozwoju lub próbują zaspokoić własne potrzeby

operacyjne, stoją przed wyzwaniem sfinansowania

szerokiego zakresu wydatków i inwestycji, w skład

których wchodzą:

kapitał obrotowy (zapasy, należności),

środki trwałe (budynki, maszyny),

IT oraz badania i rozwój,

finansowanie operacji podczas wzrostu i ekspansji

(okres pomiędzy zatrudnieniem sprzedawców a

wzrostem sprzedaży),

przejęcia,

finansowanie potrzeb płynnościowych

udziałowców.

Określenie potrzeb jest tylko początkiem finansowego

równania. Jeśli Twoja firma zamierza realizować dalszą

ekspansję, a jednocześnie chce utrzymać

dotychczasową działalność w niezachwianej kondycji, z

pewnością możesz podjąć właściwe kroki, które

zapewnią efektywne przeprowadzenie procesu

pozyskiwania kapitału: oceń, gdzie potrzeby

kapitałowe są największe, określ poziom kapitału

potrzebnego do osiągnięcia poszczególnych celów

oraz wielkość kapitału, którą należy pozyskać z

zewnątrz, oceń swoją zdolność do zarządzania

długiem i rozważ, które źródła finansowania

najbardziej Ci odpowiadają. Proces ten powinien

zamknąć się w kompleksowym biznesplanie, który

uwzględni krótko-, średnio- i długookresowy wpływ

różnych strategii finansowania na działalność Twojej

firmy.

Międzynarodowy Raport Biznesowy (International Business

Report, IBR) Grant Thornton 2011

Zarządzający, według których koszty finansowania

są barierą w rozwoju przedsiębiorstwa*

24%

Zarządzający, według których niedobór kapitału

obrotowego jest barierą w rozwoju przedsiębiorstwa*

24%

Zarządzający, według których niedobór finansowania

długoterminowego jest barierą w rozwoju

przedsiębiorstwa*

22% * Międzynarodowy Raport Biznesowy Grant Thornton

(International Business Report, IBR), to ogólnoświatowe

badania przeprowadzane od 19 lat. Badania zestawiają

opinie i poglądy ponad 11,000 osób zarządzających

przedsiębiorstwami z 39 krajów świata. Pełen tekst raportu

dostępny jest na:

http://grantthornton.pl/pl/InternationalBusinessReport2011.php


Wykorzystanie sytuacji firmy oraz jej działalności do określenia potrzeb biznesowych

Każdy biznes potrzebuje określonej

ilości kapitału, aby kontynuować

działalność i finansować wzrost.

Gotówka jest siłą napędową Twojej

firmy, jednak wraz z nieustanną

dekoniunkturą w sektorze

bankowym w wielu regionach na

świecie, finansowanie okazuje się

być nie tylko drogie, ale również

może stać się przedmiotem bardziej

wnikliwej analizy due dilligence.

Wprawdzie obecnie możliwości

kredytowania są bardziej dostępne,

ale w dalszym ciągu firmy muszą

wykazać się dużym

uporządkowaniem prowadzonej

działalności i właściwą oceną

własnych potrzeb kapitałowych. Ta

z kolei zależy w dużej mierze od

bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa

i przedsięwzięć, które planuje.

Istnieje wiele sytuacji, które mogą

mieć wpływ na potrzeby

finansowania:

firma może potrzebować

specjalistycznego sprzętu do

poprawy wydajności operacyjnej i

ograniczenia kosztów,

przedsiębiorstwa, które zanotowały

znaczny spadek wyników

finansowych, potrzebują

sfinansować straty operacyjne,

działalności sezonowe mogą

charakteryzować się dużą

zmiennością potrzeb kapitałowych

miesiąc do miesiąca lub kwartał do

kwartału,

przedsiębiorstwa znajdujące się w

głównych cyklach wzrostu mogą

potrzebować znaczącej ilości

kapitału obrotowego, aby wypełnić

luki pomiędzy odzyskaniem

należności i spłatą zobowiązań.

Potrzeba kapitału może również

wynikać z oczekiwań samych

udziałowców a nie całej firmy – np. w

celu wypłacenia dywidendy. Jako że

finansujący zazwyczaj wolą alokować

kapitał w działalność operacyjną, dług

wykorzystywany do zapewnienia

płynności w związku z wypłatą

dywidendy jest zwykle drogi i często

trudny do uzyskania. Przekształcenie

przedsiębiorstwa może również

stworzyć dodatkowe wyzwania

np. w przypadku, jeśli konieczne

jest pozyskanie kapitału na

sfinansowanie wyjścia jednego z

właścicieli.

Oczywiście globalna sytuacja

firmy – to gdzie jest usytuowana,

jaki ma zasięg – ma duży wpływ,

nie tylko na dostępność kapitału,

ale także na rodzaj potrzeb. Na

rynkach rozwijających się

podstawową potrzebą jest często

kapitał na rozwój wewnętrzny

przedsiębiorstwa – nowe

zakłady, wzrost zatrudnienia,

R&D, promowanie nowych

produktów; oraz kapitał na

wzrost zewnętrzny -

finansowanie przejęć,

produktów, sieci dystrybucji i

patentów. To stworzyło

znaczące możliwości dla

funduszy private equity na

Środkowym Wschodzie, w

Chinach i Afryce, gdzie

błyskawiczna ekspansja wymaga

dużego zastrzyku kapitału.

Według ankiety IBR przeprowadzonej przez Grant

Thornton w 3Q 2011 roku 31% respondentów oczekuje

większej dostępności kapitału w ciągu najbliższych 12

miesięcy, 46% przewiduje brak zmiany, a 23% zakłada

mniejszą dostępność. Warto podkreślić, że w 2010 roku, aż

32% respondentów przewidywało mniejszą dostępność

finansowania.


Określenie potrzeb kapitałowych – kluczowa rola biznes planu

Finansowanie opiera się właściwie na trzech aspektach. Ile mogę wnieść sam? Ile mogę wnieść z firmy? Ile powinienem zebrać na zewnątrz? Na ogół kwestie te we wszystkich aspektach są przez przedsiębiorców niedoszacowane. Niemniej jednak dokładne prognozy zawierające szczegółową analizę możliwych scenariuszy mogą zapewnić korelację między najważniejszymi miarami finansowymi.

"Solidny biznesplan jest

podstawą. Zanim zapewnisz

sobie kapitał, którego

potrzebujesz, musisz

zrozumieć rynek na który

wchodzisz, produkty i usługi,

które oferujesz, założenia

finansowe, które przyjmiesz

oraz modele finansowania,

które obowiązują na tym

rynku. Tylko wtedy będziesz

mógł opracować

odpowiednią strategię

finansowania.”

Brendan Foster

Partner

Departament Doradztwa Gospodarczego

Grant Thornton Irlandia

Kiedy już wiesz, jakie są Twoje

potrzeby kapitałowe, musisz

określić źródła kapitału, które w

efektywny sposób sprostają tym

potrzebom. Niezależnie od tego

czy rozważasz finansowanie

dłużne, czy poprzez podniesienie

kapitału i emisję akcji, dokładny

biznesplan i kompleksowy model

finansowy pomogą określić nie

tylko obecne potrzeby

kapitałowe, ale również ocenić

możliwość obsługi długu w

przyszłości oraz Twoje potrzeby

kapitałowe w kolejnych latach.

Jakie są Twoje bieżące

potrzeby kapitałowe?

Biznesplan jest kluczowym

elementem do oceny

zapotrzebowania. Kiedy już

wyznaczysz cele strategiczne

Twojej firmy np. roczny

wzrost organiczny na

poziomie 10% rocznie,

otwarcie nowych rynków w

Azji i Australii, czy też

zidentyfikujesz konkretne

przedsiębiorstwo do

przejęcia, możesz przełożyć

pomyślną realizację tych

celów na przyszłe

przychody, przepływy

pieniężne i prognozy

bilansowe.


Na przykład, w celu oszacowania przyszłych dochodów przedsiębiorstwo może wykorzystać bieżące plany produkcji do prognozy przyszłej sprzedaży, pomnożyć je przez koszt uzyskania przychodu i odjąć powiązane wydatki (takie jak koszty ogólne i administracyjne). W celu zaprognozowania przepływów pieniężnych można wykorzystać przepływ przychodów ze sprzedaży, aby w następnej kolejności obliczyć wskaźnik, który pokaże spływ należności od klientów (przy założeniu, że zaksięgowanie sprzedaży nie generuje w tym samym momencie przyrostu gotówki). Po sporządzeniu prognozy dochodu oraz przepływów pieniężnych jesteśmy w stanie przygotować projekcję bilansu. Z reguły przedsiębiorstwa agregują te prognozy w sprawozdaniu finansowym pro forma, które jest wykorzystywane do prognozy przyszłych zysków i zidentyfikowania potrzeb kapitałowych. Po przypisaniu wartości liczbowych do zindentyfikowanych obszarów potrzeb kapitałowych, będziesz w stanie ocenić, czy potrzeby te są odpowiednio zaspokojone w prognozach. Często okazuje się, że nie są - wtedy pojawia się potrzeba pozyskania dodatkowego finansowania.

Niemniej jednak twój biznesplan, model biznesowy i sprawozdanie finansowe pro forma są kluczowe, aby dokładnie określić prognozy przychodów i skorelować je z potrzebami biznesowymi i wymogami kapitałowymi. Kiedy w kolejnym kroku zwrócisz się do banku lub do inwestorów w celu pozyskania dodatkowego finansowania, będziesz przygotowany do odpowiedzi na trudne pytania, które z pewnością zostaną Ci zadane.

"Ocena ilości potrzebnego kapitału może być ruchomym celem. Przedsiębiorstwa powinny określić swoje przepływy pieniężne, nie tylko w przyszłym miesiącu, ale w ciągu najbliższych 12, 18 i 24 miesięcy. Koniecznym jest cofnięcie się nieco do tyłu i zrozumienie nie tylko wymagań dotyczących przychodów, ale również tempa wykorzystywania gotówki i właściwych potrzeb związanych z finansowaniem kapitału obrotowego. Zdobycie tej wiedzy wymaga bardziej krytycznego podejścia do prognozowania przepływów pieniężnych, które daje wgląd w codzienne potrzeby operacyjne przedsiębiorstwa." Jack DiFranco

Partner, Doradztwo Transakcyjne

Grant Thornton USA


Jaka jest Twoja zdolność do zaciągania

zobowiązań?

Jeśli z powodzeniem osiągasz zakładane cele strategiczne i generujesz odpowiednie zyski, potrzeby finansowe Twojego przedsiębiorstwa mogą zostać zaspokojone. Jeśli jednak będziesz musiał skorzystać z zewnętrznych źródeł kapitału - najtańsza forma finansowania, czyli dług, będzie najprawdopodobniej Twoim pierwszym wyborem, niezależnie od tego czy chcesz zaciągnąć dług u zwykłego pożyczkodawcy, czy u udziałowców. W tej sytuacji Twoja zdolność kredytowa, czyli Twoja zdolność do zaciągnięcia i obsługi długu, powinna być przedmiotem dokładnej analizy, najlepiej w kilku aspektach. Pierwszym z nich jest analiza zdolności kredytowej oparta na analizie aktywów (tzw. asset-based), gdzie aktywa są zabezpieczeniem pożyczki (ciekawa propozycja dla banków, ponieważ kredyt jest z reguły zaciągany na mniejszą wartość niż wartość aktywów stanowiących zabezpieczenie). Kolejną możliwością jest wykorzystanie

składników kapitału obrotowego, czyli zapasów i należności. Trzeci sposób zakłada efektywne zarządzanie długiem poprzez prognozy przepływów pieniężnych.

Podejmując decyzję odnośnie wyboru podejścia należy zrozumieć różnice pomiędzy czterema rodzajami długu:

• dług zabezpieczony - dług zabezpieczony konkretnymi aktywami (np. poprzez ustanowienie hipoteki), które wierzyciel może przejąć w przypadku niewypłacalności.

• dług uprzywilejowany - nie musi być zabezpieczony, ale i tak ma wyższy priorytet niż większość innych form długu, a więc musi zostać spłacony w pierwszej kolejności.

• mezzanine - jest niżej w hierarchii niż dług uprzywilejowany, z tego względu jest też postrzegany jako rodzaj długu podporządkowanego. Zazwyczaj wymaga od pożyczkobiorców rekompensaty w postaci udziału

w firmie dla pożyczkodawcy (opcje albo warranty).

• junior - najniższa w hierarchii forma długu, jest spłacana dopiero po całkowitej spłacie długu uprzywilejowanego.

Jeśli ocenisz, że warunki długu uprzywilejowanego są poza Twoim zasięgiem, możesz rozważyć pozostałe trzy formy długu, a także finansowanie poprzez emisję akcji lub inne formy alternatywnego finansowania. Innym rozwiązaniem jest ponowna weryfikacja planów inwestycyjnych w celu zmniejszenie zapotrzebowania kapitałowego. Twoje decyzje będą ponownie w dużej mierze zależne od biznesplanu i tego jak efektywnie byłeś w stanie dopasować swoje prognozy do potrzeb. Zanim rozważysz finansowanie za pomocą kapitału własnego (czyli wieczystego roszczenia do udziału w zyskach firmy), pamiętaj, że kapitał własny jest najdroższą dostępną formą finansowania.

W przypadku poszukiwania finansowania dłużnego przedsiębiorca musi zdawać sobie

sprawę z tego, że poszczególne rodzaje długu nie są współmierne i należy je rozpatrywać w

świetle konkretnego przypadku. Aby zapewnić sobie jak najlepsze warunki finansowania

potrzebujesz strategii do negocjowania atrakcyjnej stopy oprocentowania oraz rozsądnych

warunków spłaty kwoty nominalnej. Bądź świadomy rodzajów i liczby zabezpieczeń, które

oferujesz wierzycielom, zwłaszcza, jeśli zagraża to twojej zdolności do prowadzenia

bieżącej działalności. Upewnij się, że w pełni rozumiesz kowenanty finansowe związane z

pożyczką. Często zwykłe spłacenie długu zgodnie z umową nie wystarcza. Jeśli nie

dotrzymasz innych klauzul może się okazać, że złamałeś postanowienia umowy.


Indie od zawsze skłaniały się ku finansowaniu długiem. Nie tylko ze względu na

ograniczoną podaż kapitału własnego, ale również ze względu na niechęć

przedsiębiorców do utraty pełnej kontroli i wzrostu wymogów związanych z samym

zarządzaniem biznesem, co może mieć miejsce, gdy dochodzi do kapitałowego

zaangażowania nowego inwestora lub, gdy spółka debiutuje na giełdzie.

Jak oszacować skutki zmian, których

nie możemy przewidzieć?

W pewnych przypadkach proces finansowania ogranicza się do stworzenia biznesplanu, sporządzenia dokładnych prognoz i znalezienia odpowiedniego źródła kapitału. Jednak takie podejście nie jest powszechne, a jednocześnie niczego nie gwarantuje. Ponieważ nie możemy udać się do banku za każdym razem, kiedy potrzebujemy gotówki, ostrożniejsze planowanie jest najlepszym rozwiązaniem.

Istnieje kilka sposobów planowania przyszłości. Po pierwsze należy uwzględnić ramy czasowe w biznesplanie. Pierwotne oszacowanie potrzeb prawdopodobnie wybiega w przyszłość od sześciu miesięcy do roku. Ale jak sfinansować wymagania kapitałowe, lub obsłużyć istniejące długi, w kolejnych okresach? Na jakie ryzyko refinansowania się naraziłeś? Czy dysponujesz jakimś planem?

Przedsiębiorcy muszą rozważać plany finansowe w średnim i długim okresie- od dwóch do pięciu lat- i starać się dysponować narzędziami, które pozwolą im osiągnąć przyszłe cele. Jeśli, na przykład, za wcześnie wyczerpiesz swoją zdolność kredytową, narażasz firmę na niewypłacalność. Dlatego zostaw margines bezpieczeństwa, abyś mógł w razie zaistnienia takiej

potrzeby zaciągnąć kredyt również w przyszłości. To podejście wymaga bardziej zdyscyplinowanego prognozowania przepływów pieniężnych i dogłębnego rozumienia codziennych potrzeb operacyjnych firmy.

A co z sytuacjami i miarami, które po prostu nie mogą być dokładnie przewidziane na podstawie bieżących danych: Co jeśli firma nie rośnie tak szybko jak przewidywałeś? Co jeśli rośnie szybciej? Co jeśli nieruchomość kosztuje więcej niż przewidywałeś? Co jeśli rozpoczęcie generowania zysków przeciąga się o 3 miesiące? Co jeśli rośnie koszt finansowania dłużnego?

Liczne wydarzenia, od małych do katastroficznych, mogą wpłynąć na dokładność twoich prognoz i efektywność twojej głównej strategii. Planowanie scenariuszy i analiza wrażliwości, gdzie przewidywane rezultaty modelu mogą ulec zmianie z powodu zmiany poszczególnych czynników, pomagają stworzyć plan na różnorodne sytuacje i są najlepszą metodą na uwzględnienie tego typu zmian.

Czasami odpowiedni dobór współwłaściciela może być świetnym buforem przeciwko nieprzewidywanej przyszłości oraz

źródłem długoterminowego kapitału. Chociaż współudział niesie ze sobą różne ryzyka, odpowiedni partner z właściwymi umiejętnościami może nie tylko pomóc w podjęciu kluczowej decyzji, ale również we wsparciu przedsiębiorstwa w przypadku zbyt dużego obciążenia długiem. Czego potrzebujesz, z czym sobie poradzisz i jak to wszystko może wpłynąć na zmianę Twojej ścieżki? Te kluczowe pytania pomogą rozwinąć Twój biznesplan i określić poziom kapitału, który jest odpowiedni dla twoich potrzeb.


Zastanów się, jakie źródła finansowania najlepiej pasują do Twoich potrzeb

Kiedy jesteś pewien, że rozumiesz potrzeby kapitałowe swojego przedsiębiorstwa, pora wybrać źródła finansowania najodpowiedniejsze w Twojej sytuacji. Istnieje generalny podział na finansowanie długiem i kapitałem własnym. Oprócz tego dostępne są alternatywne formy finansowania dostosowane do szczególnych uwarunkowań. Podczas gdy finansowanie wyłącznie długiem (kiedy przepływy pieniężne są wysokie), lub wyłącznie kapitałem (z odpowiednim wspólnikiem) może być często odpowiednim rozwiązaniem, większość firm woli połączyć obydwie formy finansowania jednocześnie. Dług jest często pierwszym słusznym wyborem, jednak zbyt wysoka dźwignia może postawić przedsiębiorstwo w trudnej sytuacji, z niemożliwymi do obsłużenia płatnościami odsetkowymi i nadmierną ilością kapitału do spłacenia. W przypadku finansowania kapitałem własnym, niektóre spółki obawiają się rozwodnienia kapitału przez sprzedaż udziałów. Jednak w niektórych sytuacjach może to być doskonałe rozwiązanie – zwłaszcza dla wrażliwych na poziom zysku start-up’ów. Każda spółka wymaga unikalnego rozwiązania finansowego, ale jest kilka kluczowych czynników i sytuacji, które trzeba wziąć pod uwagę:

• rozważ sposoby finansowania w kolejności od najtańszego do najdroższego i od najmniej do najbardziej rozwadniającego (zmniejszającego wartość). Zacznij od kredytu uprzywilejowanego, później rozpatrz nieuprzywilejowany i rozwiązania mezzanine, a na końcu różne formy kapitału własnego – odpowiednio uprzywilejowane akcje i akcje zwykłe. Należy pamiętać, że mimo, że kapitał własny nie wymaga spłacania odsetek, powoduje największe rozwodnienie zysków, a zatem jest najdroższy • przyjrzyj się historii zysków - może ona dyktować preferencję lub konieczność wyboru pewnych rodzajów finansowania. Na przykład, tradycyjne formy długu mogą nie być dostępne, jeżeli nie posiadasz środków na zabezpieczenie i/lub historii działalności, która mogłaby je uwiarygodnić.

Podczas gdy dług jest zazwyczaj pierwszym wyborem, warto podjąć się bardziej szczegółowego dopasowania źródła finansowania. Wydatki operacyjne są zazwyczaj finansowane za pomocą linii kredytowej; wydatki inwestycyjne natomiast są finansowane długoterminowym długiem lub leasingiem; Wzrost lub ekspansja mogą być finansowane kapitałem własnym; Podział zysków (zazwyczaj) zależy od tego, co zostało. Podsumowując; należy dopasować potrzeby kapitałowe z najbardziej odpowiednimi formami finansowania, jednocześnie starając się zminimalizować ich koszt.

„Firmy nie powinny traktować dostępu do kapitału jako pewnik. Rozwijaj relacje z tymi, którzy umożliwiają Twoją działalność. Dbaj o to, by byli dobrze poinformowani. Połóż nacisk na stałą komunikację i bądź bezpośredni, na ile to możliwe, ponieważ kiedy nastają trudne czasy, te relacje nabierają na znaczeniu. Ponadto, zawsze monitoruj przepływy pieniężne, ponieważ jest to najważniejsze. Nie możesz mylić gotówki, którą posiadasz dzisiaj z przyszłym przepływem pieniężnym”.

Kevin Fraser

Partner

Departament Doradztwa Gospodarczego

Grant Thornton Kanada


„Najbardziej oczywistym i naturalnym

miejscem, w którym firma poszukuje

finansowania jest bank. Kwestią

otwartą pozostaje forma w jakiej to

finansowanie ma być pozyskane.

Zanim zwrócisz się do banku o kredyt,

sprawdź czy w bilansie Twojej firmy są

zamrożone pokłady płynności

finansowej, które uwolnione będą

mogły stanowić dużo tańsze źródło

pozyskania kapitału niż kredyt

bankowy”

Przemysław Hewelt

Menedżer

Zespół Management Consulting


Finansowanie kapitału obrotowego z banku – tak, ale w

jakiej formie?

Firmy borykają się z niedoborem gotówki.

Częstokroć to właśnie jej brak jest przyczyną

wolniejszego rozwoju biznesu, a nawet

niemożności skorzystania z okazji, które pojawiają

się na rynku. Siłą rzeczy, najbardziej oczywistym i

naturalnym miejscem, w którym firma poszukuje

finansowania jest bank. Niemniej kwestią otwartą

pozostaje forma w jakiej to finansowanie ma być

pozyskane.

Czy firma powinna zdać się na bank w kwestii

określenia sposobu finansowania? Czy też może

lepiej jest samemu określić jakie formy

finansowania będą najwłaściwsze dla jej rozwoju?

Wybór między tymi dwiema opcjami niesie za sobą

bardzo istotne konsekwencje:

W pierwszym przypadku firma zdaje się na

bankowego sprzedawcę, którego główną

motywacją będzie sprzedać produkt, jaki

zgodnie z bieżącą polityką banku

przyniesie mu największą korzyść w

postaci premii sprzedażowej.

Z kolei w drugim przypadku firma

wychodzi z punktu widzenia własnych

potrzeb i oczekuje od banku dostarczenia

konkretnego zestawu produktów

związanych z finansowaniem działalności.

W naturalny sposób to drugie rozwiązanie stawia

firmę w dużo lepszej pozycji negocjacyjnej w

rozmowach z bankiem – klient, który wie czego

chce zazwyczaj otrzymuje pakiet lepiej

dostosowany do potrzeb niż klient, który zdaje się

na prowadzenie przez doradcę bankowego.

W zależności od obszaru, w którym przedsiębiorca

poszukuje finansowania, do wyboru mogą być

różne produkty bankowe. Firma, poszukując

finansowania bankowego, powinna rozważyć kilka

poniższych kwestii.

Na pewno w sytuacji braku gotówki kredyt

obrotowy jest jednym z pierwszych rozwiązań,

które przychodzą przedsiębiorcom na myśl. Zanim

jednak firma zwróci się do banku o kredyt warto

jest sprawdzić czy w bilansie firmy są zamrożone

pokłady płynności finansowej, które uwolnione

mogą dostarczyć dużo tańszego źródła

finansowania niż kredyt bankowy.

Wielkość zapasów i stan należności

W szczególności warto przeanalizować wielkość

zapasów w stosunku do potrzeb firmy oraz stan

należności od kontrahentów. W szczególności ta

druga pozycja może zawierać spore rezerwy

płynności. Warto jest się przyjrzeć terminom

płatności jakie firma daje odbiorcom swoich

produktów i usług w kontekście terminów, w

jakich jest zobowiązana płacić swoim dostawcom –

dobrze jest gdy termin zapłaty zobowiązań jest nie

krótszy niż termin uzyskania zapłaty od odbiorców.


Analiza należności obejmuje jeszcze jeden istotny

element – należności przeterminowane. To kwestia

o tyle istotna, że należności przeterminowane są

odpowiednikiem „złych kredytów” w banku.

Dlatego, aby firmy skutecznie zarządzały

płynnością finansową, bardzo istotne jest

wdrożenie jasnych zasad udzielania „kredytów

kupieckich” oraz szybkiego odzyskiwania

przeterminowanych należności. Brak tego typu

zasad może spowodować, że firma będzie musiała

się ponad miarę posiłkować kosztownym kredytem

bankowym.

Faktoring i leasing zwrotny

Zanim firma zwróci się do banku o kredyt

obrotowy warto jest rozważyć czy chociaż część

portfela należności spełnia warunki kwalifikujące je

na faktoring. Ta forma finansowania może być

obciążona znacznie niższymi marżami niż kredyt,

przez co może być korzystniejsza z punktu

widzenia rachunku zysków i strat. Uwolnienie

gotówki z aktywów firmy może również przyjąć

formę leasingu zwrotnego. Podobnie jak w

przykładzie podanym powyżej, cena finansowania

uzyskanego w leasingu zwrotnym może być istotnie

niższa niż w przypadku zwykłego kredytu

obrotowego.

Generalnie banki stosują zasadę, że kredyt

zabezpieczony oraz obwarowany warunkami

dodatkowymi jest tańszy niż kredyt zabezpieczony

w mniejszym stopniu lub niezabezpieczony. Niższa

cena może się przekładać na większą uciążliwość

związaną z dodatkowymi wymaganiami

dokumentacyjnymi ze strony banku.

Kwestią nieco poboczną, natomiast równie bliską

codziennej działalności firm, jest finansowanie

pozabilansowe w postaci gwarancji (np. gwarancji

należytego wykonania) lub też potwierdzenia

akredytywy importowej. Ustalenie z bankiem

możliwości uzyskania tego typu form finansowania

pozabilansowego jest bardzo istotne i powinno być

przedyskutowane zanim pojawi się konieczność

uzyskania tego typu produktu.

Zagadnienia związane z finansowaniem bieżącej działalności obejmują

zarówno problematykę czysto finansową, jak również sferę relacji z bankami.

Ten drugi aspekt jest warty szczególnego rozważenia po to, by w banku firma

była w pełni świadomym swoich oczekiwań partnerem a nie petentem.


Właściwy moment na obligacje

Kiedy Twoją firmę czekają zaplanowane inwestycje, a banki i

wspólnicy nie kwapią się do finansowego zaangażowania,

pomyśl o obligacjach.

Za sprawą rynku Catalyst w Warszawie, proces pozyskania

kapitałów z emisji obligacji stał się nieskomplikowany i

relatywnie tani. To zjawisko z jakim nie mieliśmy do czynienia

nigdy wcześniej.

Instrumenty dłużne notowane na GPW Catalyst

Stan na

30/09/2011 Korporacyjne* Spółdzielcze Komunalne Razem

Liczba

emitentów 59 20 11 90

Liczba

serii 137 23 25 185

Wartość emisji

(mld zł) 32,41 0,35 2,22 34,98

Źródło: GPW, * z listami zastawnymi

Obecnie na Catalyst notowanych jest 137 serii obligacji 59

spółek. Na rynku coraz śmielej pojawiają się także gminy i

banki spółdzielcze. Głównym powodem rosnącej popularności

tej formy finansowania są cechy charakterystyczne obligacji.

Zaletą finansowania z emisji obligacji nie jest ani koszt obsługi

kredytu (który zazwyczaj przewyższa oprocentowanie kredytów

bankowych) ani koszt procesu emisji (przewyższający prowizję

w banku). Główną korzyścią dla przedsiębiorcy jest

elastyczność w dostosowaniu programu emisji do rzeczywistych

potrzeb kapitałowych i możliwości finansowych spółki oraz

pewność, że inwestor nie wypowie umowy w najmniej

oczekiwanym momencie. A dzięki coraz częstszemu

zaangażowaniu w emisje instytucji finansowych OFE i TFI,

spółki mogą pozyskać długoterminowego cierpliwego

inwestora, który swoim zaangażowaniem w emisję

uwiarygodnia biznes. Nie bez znaczenia pozostaje także efekt

reputacji spółki w związku z notowaniem jej obligacji na rynku

giełdowym Catalyst prowadzonym przez GPW.

„Paradoksalnie odwrót inwestorów z

giełdy i niepewność na rynku akcji

zwiększyły zainteresowanie emisjami

obligacji korporacyjnych. Nadal

jednak spółki zainteresowane tą

formą finansowania muszą

udowodnić biznesowy sens i zdolność

kredytową do tego typu transakcji.

Coraz ważniejszą rolę odgrywa rynek

obligacji Catalyst – założony zaledwie

3 lata temu, przyciągnął do tej pory

już ponad 100 emitentów.”

Damian Atroszczak

Menedżer

Zespół Transakcji Kapitałowych



Enterprise Ireland to państwowa instytucja będąca alternatywnym

źródłem finansowania dla irlandzkich przedsiębiorstw. Oferuje usługi,

finansowanie, granty oraz przyciąga zagranicznych inwestorów – czynniki,

które często skłaniają Irlandczyków do wspomagania się kapitałem

własnym a nie kredytem (szczególnie mając na uwadze osobiste

zobowiązania dołączane do umów kredytowych w tym kraju).

Alternatywne źródła finansowania

Czasami tradycyjne sposoby

finansowania nie są dostępne lub

dopasowane do sytuacji spółki i

musi ona poszukiwać alternatyw.

Rynkowe schyłki i wynikająca z

nich ostrożność banków sprzyjają

takiemu środowisku. Na

alternatywne źródła finansowania

mogą się składać leasing,

finansowanie przez dostawców,

finansowanie przez klientów

(prośba o zapłatę z góry), dotacje

rządowe oraz sprzedaż aktywów

nie przynoszących zysków, np.

sprzedaż fabryki, wyposażenia,

oddziału, itp., aby uwolnić kapitał

i wykorzystać go w inny sposób.

Istnieją także instytucje finansowe,

inne niż banki, które oferują

finansowanie w formie kredytu. Są

to instrumenty dłużne bez

zabezpieczenia, ale bardziej

kosztowne ze względu na

zwiększone ryzyko. Tego typu

finansowanie – głównie dług

nieuprzywilejowany lub mezzanine

– ma przeważnie dłuższy okres

spłaty i większą elastyczność.

Pomimo wyższych kosztów, ta

elastyczność może być cenna,

jeżeli spółka rośnie szybko lub

zmienia właściciela.

Private equity

Pozyskiwanie kapitału

długookresowego przez sprzedaż

udziałów funduszowi private

equity może stanowić rozwiązanie

dla niektórych spółek. Niemniej

jednak istnieje duża różnica

pomiędzy oddaniem udziałów

członkowi rodziny lub wybranemu

inwestorowi z branży, a ich

sprzedażą firmie inwestującej na

dużą skalę, gdzie kontrola może

być w wysokim stopniu zależna od

udziałowców bądź zarządu, lub

gdy częścią warunków umowy jest

restrukturyzacja przedsiębiorstwa.

Private equity może być jednak

dobrą decyzją dla właścicieli firm

potrzebujących dużego zastrzyku

gotówki, chcących skorzystać z

finansowej ekspertyzy i kontaktów

firmy o ustalonej reputacji, bądź

dla właścicieli, którzy są gotowi

odejść od – lub sprzedać –

przedsiębiorstwo. W globalnych

jurysdykcjach, gdzie wyceny są

niższe, private equity jest

doskonałym sposobem pozyskania

finansowania, ponieważ tego typu

inwestorzy są w stanie

zaangażować w określone projekty

duże ilości kapitału.


Upublicznienie spółki

W następstwie kryzysu finansowego poziom aktywności IPO

(pierwszych ofert publicznych) na giełdach znacząco się

zmniejszył, gdyż zwracanie się ku zdestabilizowanym rynkom w

poszukiwaniu funduszy na strategie wzrostowe lub wyjściowe

po prostu stało się nieatrakcyjnym rozwiązaniem. Wraz z

powrotem globalnej gospodarki na ścieżkę wzrostu w wielu

krajach, ten trend powinien mieć się ku końcowi, a w

odpowiednich okolicznościach oferta publiczna może być

dobrym sposobem na pozyskanie kapitału. Wraz ze wzrostem

spółki rosną również dostępne możliwości i może się okazać,

że finansowanie oparte na długu i kapitale własnym może nie

wystarczyć do pełnego wykorzystania pojawiających się

sytuacji. Ponadto spółce będącej już w obrocie publicznym

łatwiej pozyskać kapitał w przyszłości, ponieważ inwestorzy

mają więcej zaufania do sprawozdań finansowych spółek

funkcjonujących w restrykcyjnych regulacjach giełdowych.

Zarządy spółek powinny jednak uważnie przemyśleć taką

strategię finansowania. IPO może zapewnić kapitał i może

być siłą napędową rozwoju, jednak zobowiązuje do

radzenia sobie z wymogami giełdowymi, ładem

korporacyjnym, kosztami relacji inwestorskich oraz utratą

prywatności i mniejszą kontrolą pierwotnych właścicieli.

Niemniej jednak, jeżeli ma się odpowiednie atrybuty –

dobrą historię zysków, pokrycie aktywów, potencjał dla

wzrostu i biznes plan wspierający koncepcję IPO – może

to być doskonały wybór, który zaspokoi zapotrzebowanie

na kapitał również w przyszłości.

„Istnieje pogląd, że trudniej jest pozyskać kapitał własny niż dług, jednak te procesy są w zasadzie tożsame. W obu przypadkach trzeba przedstawić sytuację firmy w najlepszym możliwym świetle. Celem jest doprowadzenie do tego, że inwestorzy lub pożyczkodawcy będą na tyle zainteresowani przyszłością spółki i jej projekcjami, że będą chcieli zapewnić jej kapitał, czy to w formie odnawialnej linii kredytowej, czy kapitału własnego.”

Stephen McGee

Lider Zespołu Transakcji Kapitałowych

Grant Thornton US


Weź pod uwagę lokalne uwarunkowania

Odpowiedzi udzielone przez ankietowane zarządy spółek na pytanie:

Jak ocenia Pani / Pan dostępność poszczególnych form finansowania w ciągu najbliższych 12 miesięcy?

Q3 – 2011

średnia krocząca

Dużo bardziej

dostępne

Bardziej

dostępne Bez zmian

Mniej

dostępne

Dużo mniej

dostępne

Nie wiem /

Nie dotyczy

APAC 6 % 19 % 43 % 25 % 3 % 4 %

APAC ex.Japan 8 % 23 % 37 % 25 % 3 % 3 %

ASEAN 8 % 30 % 46 % 11 % 3 % 1 %

BRIC 9 % 26 % 35 % 24 % 3 % 3 %

EU 1 % 20 % 49 % 24 % 4 % 3 %

Strefa Euro 1 % 18 % 47 % 26 % 5 % 3 %

Polska 2 % 13 % 59 % 20 % 3 % 3 %

G7 2 % 28 % 50 % 16 % 2 % 3 %

Ameryka Łacińska 12 % 46 % 32 % 8 % 2 % 1 %

Nordic 3 % 27 % 52 % 15 % 1 % 3 %

Ameryka Północna 3 % 39 % 49 % 8 % 1 % 1 %

PIGS * 1 % 16 % 41 % 32 % 7 % 2 %

Świat 4 % 28 % 46 % 18 % 2 % 3 %

* kraje: Portugalia, Włochy, Grecja i Hiszpania

Podczas gdy spółki mogą

przeważnie posługiwać się

własnymi, sprawdzonymi metodami

oceny swoich potrzeb kapitałowych,

oraz ustalić optymalne źródła

finansowania, ich zdolność do

zabezpieczenia odpowiedniej ilości

kapitału ostatecznie zależy od

realiów lokalnego rynku.

Przykładowo, w krajach szczególnie

dotkniętych kryzysem finansowym

zainteresowanie inwestorów i

pozyskanie finansowania pozostaje

ogromnym wyzwaniem.

Raport Grant Thornton

International z 2011 roku podkreśla

te realia. Podczas gdy 46%

respondentów globalnej ankiety nie

widzi zmiany w dostępności

finansowania w najbliższym czasie,

wyraźnie widoczne są istotne

różnice w sytuacji pomiędzy

poszczególnymi regionami. W

rzeczywistości, ponad 41%

ankietowanych w Grecji, Holandii,

Szwajcarii, Chinach, Hiszpanii,

Botswanie, Wietnamie i Japonii

oczekuje, że finansowanie stanie się

mniej dostępne w trakcie

następnych 12 miesięcy.

I na odwrót, przynajmniej 50%

ankietowanych w Gruzji, Indiach,

Meksyku, Chile, Tajlandii, RPA,

Turcji, USA, Brazylii, Filipinach i

Zjednoczonych Emiratach

Arabskich uważa, że finansowanie

prawdopodobnie stanie się bardziej

dostępne.


Abyś mógł wykorzystać coraz

lepsze możliwości finansowania,

musisz mieć spójny plan

Coraz łatwiej jest pozyskać

finansowanie i jest to zmiana o

charakterze globalnym. Ten

pogląd znajduje odzwierciedlenie

w opinii biznesmenów na całym

świecie. Według badania

działalności gospodarczej

przedsiębiorstw Grant Thornton

International z 3Q 2011 roku, na

świecie przeważa opinia, że

ograniczenia dla biznesu, takie jak

koszty finansowania, niedobór

kapitału obrotowego i brak

długoterminowego finansowania

są mniejsze w porównaniu z

rokiem 2010 rokiem.

To pozytywne sygnały dla spółek

obecnie poszukujących

finansowania, jednak należy mieć

na uwadze, że ów trend wynika w

części z luźniejszej kontroli

wydatków, która zazwyczaj

towarzyszy ożywieniu gospodarki.

Spółki nie mogą zakładać, że

banki rozdają pieniądze – w

rzeczywistości są one bardziej

czujne niż kiedykolwiek i chcą

widzieć przejrzyste dowody na

zdolność spółki do utrzymania się

na rynku i ostrożne planowanie.

Bardzo możliwe, że będzie rosła

konkurencja ze strony innych

kredytobiorców. Z tych przyczyn

firmy starające się o

finansowanie powinny

uporządkować własne

podwórko, zanim udadzą się do

banku lub rozpoczną

poszukiwanie inwestorów.

Nieważne, jakiego rodzaju

finansowania poszukujesz,

wszystko zależy w jakim świetle

przedstawisz swoją spółkę.

Upewnij się, co do jakości

Twojego biznesplanu i strategii;

wykonaj krótko-, średnio- i

długoterminowe projekcje;

zastosuj w planowaniu różne

scenariusze i przeprowadź analizę

wrażliwości. Upewnij się, że

znajdujesz się w stabilnej sytuacji

finansowej. Krótko mówiąc,

Twoja wizja biznesowa musi

być nie do odparcia, zanim

zaczniesz ją przedstawiać

bankom, innym

pożyczkodawcom lub

potencjalnym inwestorom.


Dane kontaktowe

Kontakt z Grant Thornton w związku z tym dokumentem:

www.GrantThornton.pl Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. pl. Wiosny Ludów 2, 61-831 Poznań NIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100 Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS 369868

Damian Atroszczak

Menedżer

Zespół Transakcji Kapitałowych

T +48 22 20 54 844

M +48 661 530 314

E [email protected]

Przemysław Hewelt

Menedżer

Zespół Management Consulting

T +48 61 62 51 470

M +48 601 068 984

E [email protected]

Maciej Richter

Partner Zarządzający

Doradztwo Gospodarcze

T +48 61 62 51 463

E [email protected]

Raport GT - ocena i zabezpieczanie potrzeb kapitałowych

Documents

Transcript of Raport GT - ocena i zabezpieczanie potrzeb kapitałowych