9 września 2017 r.

Światowy Dzień Pierwszej Pomocy

Światowy Dzień Pierwszej Pomocy ustanowiony został w 2000 roku z inicjatywy Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża, jednej z największych organizacji humanitarnych na świecie. Obchodzony jest w drugą sobotę września.

Święto to ma na celu uświadomienie ludziom, jak ważna jest umiejętność udzielenia pierwszej pomocy, a także promowanie akcji edukacyjnych wśród obywateli.

Co roku tysiące ludzi umiera lub doznaje trwałego uszczerbku

na zdrowiu na skutek tzw. nagłego zatrzymania krążenia, do którego często dochodzi w miejscach publicznych w obecności osób postronnych. Szybkie udzielenie pomocy (w ciągu 2-3 minut) znacznie zwiększa szanse na przeżycie (40-60%). Pierwsza pomoc to nie tylko ratowanie życia, ale również zdrowia, np. w przypadku złamań, urazów czy drobnych poparzeń.

Zgodnie z polskim prawem udzielenie pomocy w nagłych wypadkach jest obowiązkiem. Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym, Kodeks Karny nakłada na świadka zdarzenia odpowiedzialność powiadomienia o nagłym zagrożeniu zdrowotnym pogotowia ratunkowego lub innych służb ratowniczych (straż pożarną, policję) oraz udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu.

Światowy Dzień Pierwszej Pomocy to okazja, aby przypomnieć sobie zasady prawidłowego udzielania pierwszej pomocy.

Jak udzielić pierwszej pomocy?

Podczas udzielania pierwszej pomocy ważne jest zachowanie własnego bezpieczeństwa.

Każdy powinien wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu,

bo od tej wiedzy może zależeć czyjeś życie, nawet i swoje.

Niesienie pomocy innym w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia powinno wynikać nie tyle z poczucia obowiązku, co z potrzeby serca.

Warto pomagać innym!Naucz się ratować życie! Życie to najcenniejszy dar!

Krew i choroby zakaźne

Krew oraz wydzieliny poszkodowanego są materiałem potencjalnie zakaźnym. Większość chorób zakaźnych, takich jak wirusowe zapalenie wątroby typu B i C czy AIDS przenosi się przez kontakt z zakażoną krwią.

Skóra człowieka stanowi naturalną barierę dla wirusów oraz bakterii, czasem jednak w jej obrębie znajdują się drobne skaleczenia, poprzez które drobnoustroje przedostają się do organizmu. Dlatego niezmiernie ważne jest stosowanie rękawiczek jednorazowych.

Należy pamiętać, iż:

1. Wirus wirusowego zapalenia wątroby typu B oraz typu C (WZW B lub C), przenoszony ze skażoną krwią lub poprzez kontakt seksualny z zakażoną osobą, wywołuje zapalenie, które może doprowadzić do marskości wątroby oraz raka wątroby. Warto pamiętać, że wirus WZW jest około 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. Przed zakażeniem WZW typu B chroni szczepienie; zaleca się je zwłaszcza osobom przygotowującym się do planowego zabiegu operacyjnego.

2. Nie ma natomiast skutecznej szczepionki chroniącej przed wirusem WZW C.3. Wirus ludzkiego niedoboru odporności (HIV) może wywołać chorobę polegającą na

upośledzeniu odporności organizmu na zakażenia znaną jako AIDS. Organizm człowieka chorego na AIDS nie może sobie poradzić na przykład z zapaleniem płuc, czy też prostymi odmianami grypy. Nie każdy nosiciel wirusa HIV choruje na AIDS, stanowi on jednak źródło zakażenia, do którego może dojść na skutek kontaktu ze skażoną krwią lub poprzez kontakt seksualny z zakażoną osobą. Zazwyczaj do zakażenia nie dochodzi podczas zwykłych codziennych kontaktów z nosicielem.

4. Bakterie gruźlicy przenoszą się drogą kropelkową, zwłaszcza w czasie kaszlu lub kichania. Źródło zakażenia stanowią jedynie osoby z aktywną gruźlicą płuc lub gardła.

Rękawiczki

W miarę możliwości podczas udzielania pierwszej pomocy używaj jednorazowych rękawiczek, które zabezpieczają dłonie przed kontaktem z krwią i innymi płynami ustrojowymi.

1. Jeżeli jesteś uczulony na lateks, używaj rękawiczek jednorazowych z innego materiału (np. nitryl).

2. Jeśli poszkodowany krwawi, używaj okularów ochronnych, które zabezpieczają oczy przed kontaktem z krwią i innymi płynami ustrojowymi.

3. Używaj specjalnych maseczek zasłaniających nos i usta.4. Środków ochrony osobistej, które były narażone na kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi,

nie wyrzucaj do kosza. Przekaż je personelowi karetki pogotowia lub umieść w odpowiednio oznakowanym opakowaniu na odpady.

5. Po udzieleniu pierwszej pomocy zawsze dokładnie umyj ręce wodą z mydłem.

W przypadku narażenia na materiał potencjalnie zakaźny po prawidłowym zdjęciu rękawiczek bardzo dokładnie umyj i spłucz silnym strumieniem wody skażony obszar skóry.

Jeśli nie masz natychmiastowego dostępu do wody i mydła, postaraj się zrobić to jak najszybciej. Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub poinformuj zespół ratownictwa medycznego o zaistniałym narażeniu na materiał zakaźny.

Pamiętaj!

Nosicielstwo WZW typu B i C w Polsce ocenia się obecnie na około 1,5% populacji, natomiast nosicielstwo wirusa HIV – około 0,07% populacji. To niewiele, trzeba jednak pamiętać o środkach ochrony osobistej, takich jak rękawiczki jednorazowe, maseczki i okulary. Zdejmując rękawiczki należy wywinąć je wewnętrzną, czystą stroną na zewnątrz.

Zdejmowanie rękawiczek

Rękawiczki stosowane podczas udzielania pierwszej pomocy mogą mieć kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi poszkodowanego, a więc substancjami, które często zawierają groźne dla życia bakterie i wirusy. Podczas zdejmowania rękawiczek nie należy gołą ręką dotykać ich zewnętrznej powierzchni.

W tym celu:

1. Przytrzymaj pierwszą rękawiczkę i zdejmij ją z ręki.2. Zwiń ją ręką w rękawiczce i pozostaw wewnątrz dłoni.3. Dwa palce ręki bez rękawiczki wsuń pod mankiet drugiej rękawiczki.4. Zsuń ją z dłoni tak, aby odwróciła się na wewnętrzną stronę z pierwszą rękawiczką wewnątrz.5. Jeśli rękawiczki były zabrudzone krwią lub płynami ustrojowymi, odpowiednio je zabezpiecz.6. Umyj ręce wodą z mydłem.

Poszkodowany

Wywiad i badanie poszkodowanego

Postępowanie z poszkodowanym ułatwia przeprowadzenie badania według usystematyzowanego i prostego schematu ABCD. W trakcie badania od poszkodowanego lub też osób bliskich zbiera się wywiad. Najlepiej to robić na podstawie schematu o mnemotechnicznym skrócie SAMPLE.

Postępowanie z poszkodowanym

Ocena stanu poszkodowanego wg określonego schematu ułatwia dalsze postępowanie. Ocena oraz wywiad (jeśli poszkodowany jest przytomny) oraz wszelkie informacje dotyczące wcześniejszego stanu zdrowia poszkodowanego będą niezwykle pomocne służbom ratunkowym. Postaraj się uzyskać takie informacje, zanotować je, a następnie przekazać służbom ratunkowym.

Ocena stanu - ABCD

A – airway – Sprawdź, czy drogi oddechowe są drożne, jeżeli nie, udrożnij.

B – breathing – Sprawdź, czy poszkodowany oddycha i jak (ile oddechów na minutę); jeśli nie oddycha, podejmij resuscytacje.

C – circulation – Oceń, czy nie ma krwawień zewnętrznych, jeżeli są, zatamuj je. Sprawdź kolor i temperaturę skóry poszkodowanego i zapewnij mu komfort termiczny.

D – disability – Oceń stan przytomności poszkodowanego, zadając mu proste pytania, zbierz wywiad SAMPLE.

Wywiad SAMPLE

S – symptomy – Zapytaj, co się stało i jakie dolegliwości ma poszkodowany.

A – alergie – Zapytaj, czy poszkodowany jest na coś uczulony.

M – medykamenty – Zapytaj, czy poszkodowany przyjmuje stale jakieś lekarstwa; postaraj się zanotować te informacje.

P – poprzednia historia – Zapytaj, czy poszkodowany choruje przewlekle.

L – lunch – Zapytaj, kiedy poszkodowany jadł ostatni posiłek.

E – ewentualnie – Zapytaj, czy poszkodowany pamięta okoliczności zdarzenia.

Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, postaraj się uzyskać te informacje od rodziny; ewentualnie poszukaj, czy poszkodowany ma identyfikatory medyczne (np. bransoletka z informacją o cukrzycy, padaczce itp).

Zabiegi resuscytacyjne u dorosłychUdostępnij:

Oceń:

(3.17/5 z 12 ocen)

Nagłe zatrzymanie krążenia

Na terenie Europy w ciągu każdego roku dochodzi do około 700 000 nagłych zatrzymań krążenia z przyczyn sercowych. Najważniejsze zadanie, jakie ma do wykonania świadek zatrzymania krążenia przed przyjazdem karetki pogotowia, to rozpoczęcie zabiegów resuscytacyjnych – uciskania klatki piersiowej i wykonywania oddechów ratowniczych.

W przypadku nagłego zatrzymania krążenia (NZK) wczesne rozpoczęcie resuscytacji (BLS) – uciskania klatki piersiowej i oddechów ratowniczych – zwiększa szanse na przeżycie poszkodowanego.

Niezwłocznie udzielona pomoc zwiększa 2-, 3-krotnie szanse na przeżycie poszkodowanego.

Ocena poszkodowanego

1. Oceń bezpieczeństwo.Sprawdź, czy nie grozi ci żadne niebezpieczeństwo, włóż jednorazowe rękawiczki.

2. Oceń stan przytomności.Potrząśnij poszkodowanego za ramiona.Głośno zapytaj: Co się stało? Czy wszystko w porządku?

Jeśli poszkodowany reaguje

ZOBACZ TEŻ :

Konferencja "Medycyna rodzinna – nowości i praktyka 2017", Kraków, 17-18 listopada, 2017 r. Dowiedz się więcej>>

Pozostaw poszkodowanego w pozycji zastanej i wezwij pomoc (999/112). Regularnie oceniaj stan poszkodowanego.

Jeśli poszkodowany NIE reaguje:

Poproś o pomoc lub wzywaj pomocy (proś o przygotowanie telefonu komórkowego).

3. Udrożnij drogi oddechowe.Obróć ostrożnie poszkodowanego na plecy i odchyl głowę ku tyłowi:

jedna dłoń na czole, druga dłoń 2–3 palcami unosi brodę do góry.

4. Oceń oddech (przy odchylonej głowie) w ciągu najwyżej 10 SEKUND!Poszukuj prawidłowego oddechu za pomocą:

wzroku – czy widzisz ruchy klatki piersiowej? słuchu – czy słyszysz szmer powietrza w czasie wdechu/wydechu?

dotyku – czy czujesz na policzku strumień powietrza?

JEŚLI poszkodowany ODDYCHA:

Ułóż go w pozycji bezpiecznej (na boku) i wezwij pomoc (999/112).

JEŚLI poszkodowany NIE ODDYCHA LUB ODDECH JEST NIEPRAWIDŁOWY:

Wezwij pomoc – 999/112 (zrób to sam lub poproś kogoś o pomoc).

Resuscytacja

Uciskanie klatki piersiowej

1. Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej.2. Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej.3. Dołóż drugą dłoń i spleć palce obu dłoni.4. Pochyl się nad poszkodowanym.5. Wyprostuj ręce, zablokuj je w łokciach.6. Uciskaj szybko (100–120/min).7. Uciskaj głęboko (5–6 cm).

Po wykonaniu 30 uciśnięć wykonaj oddechy ratownicze.

Oddechy ratownicze

1. Odchyl głowę poszkodowanego ku tyłowi (jak w czasie sprawdzania oddechu).2. Dłonią położoną na czole zaciśnij nos poszkodowanego.3. Drugą dłonią przytrzymując brodę w górze, utrzymuj otwarte usta.4. Obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego.5. Wykonaj spokojny wydech do ust poszkodowanego (czas trwania – 1 sekunda).6. Pozwól, aby powietrze wydostało się z płuc poszkodowanego.7. Wykonaj kolejny wydech – łącznie wykonaj 2 oddechy ratownicze.8. Natychmiast rozpocznij następną serię 30 ucisków klatki piersiowej.

Pamiętaj!

Kontynuuj cykl: 30 uciśnięć klatki piersiowej oraz 2 oddechów ratowniczych do momentu:

przyjazdu pogotowia ratunkowego, poprawy stanu poszkodowanego, wyczerpania fizycznego,

zagrożenia bezpieczeństwa

Niezwłocznie udzielona pomoc zwiększa szansę na przeżycie poszkodowanego, nawet dwukrotnie.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Zanim przystąpisz do udzielania pomocy poszkodowanej osobie:

Upewnij się, że miejsce zdarzenia jest bezpieczne i niezwłocznie wezwij pomoc (numer 112 lub 999).

Jeśli uznasz, że miejsce nie jest bezpieczne, przekaż tę informację odpowiednim służbom. Jeżeli jesteś świadkiem wypadku, przed rozpoczęciem działań ratunkowych zadbaj o własne

bezpieczeństwo (ustaw trójkąt odblaskowy w odpowiedniej odległości, włóż kamizelkę, włącz światła awaryjne w swoim samochodzie).

Pamiętaj o komforcie termicznym (okrycie) i psychologicznym (zapewnienie, że pomoc jest w drodze) poszkodowanego.

ZOBACZ TEŻ :

Konferencja "Medycyna rodzinna – nowości i praktyka 2017", Kraków, 17-18 listopada, 2017 r. Dowiedz się więcej>>

O ile to możliwe, zaopatrz się w środki ochrony osobistej (rękawiczki jednorazowe).

Uraz głowy i kręgosłupa szyjnego

Uraz głowy może spowodować otarcia naskórka, obrzęki tkanki podskórnej lub zasinienia w miejscu urazu. Poważniejszym urazom towarzyszą objawy wskazujące na obrażenia ośrodkowego układu nerwowego: bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, senność, zaburzenia świadomości, dezorientacja co do swojej osoby, miejsca lub czasu, utrata przytomności (także krótkotrwała) oraz drgawki.

Objawy

Uraz głowy

poszkodowany nieprzytomny, splątany lub senny, nie odpowiada logicznie na pytania, jęczy nudności, wymioty ból głowy zaburzenia widzenia osłabienie lub problemy z poruszaniem się (dotyczy jakiejkolwiek części ciała) drgawki

Uraz kręgosłupa

zaburzenia świadomości ból, sztywność karku i/lub bolesność przy dotyku szyi u przytomnych pacjentów osłabienie lub problemy z poruszaniem się (dotyczy jakiejkolwiek części ciała).

Pamiętaj!

Jeżeli nie stwierdza się żadnego z tych objawów, poszkodowany jest przytomny i wiarygodny (bez podejrzeń spożycia alkoholu bądź leków), to prawdopodobieństwo uszkodzenia kręgosłupa szyjnego wynosi tylko 1–2%.

Postępowanie

1. Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.2. Wezwij pomoc medyczną.3. Unieruchom odcinek szyjny kręgosłupa, najlepiej za pomocą własnych rąk. Przytrzymaj głowę

poszkodowanego tak, aby nie mógł nią poruszać.

Ręczna stabilizacja kręgosłupa u dorosłych

Ręczna stabilizacja kręgosłupa u dzieci

4. Oceń stan poszkodowanego (ABCD).5. Jeśli poszkodowany nie oddycha, rozpocznij resuscytację.6. Obracając poszkodowanego na bok (np. z powodu wymiotów), staraj się, aby kręgosłup

i głowa pozostawały cały czas w jednej linii.7. Przemieszczaj poszkodowanego tylko w sytuacjach, gdy:

miejsce, w którym się znajduje, jest niebezpieczne jest to konieczne do prawidłowego prowadzenia resuscytacji.

W przypadku urazu głowy zawsze należy podejrzewać uraz szyjnego odcinka kręgosłupa. Jeżeli pacjent po urazie głowy jest nieprzytomny, wtedy rozpocznij resuscytację.

Jeśli nastąpiła krótkotrwała utrata przytomności lub pamięci okoliczności urazu, prawdopodobnie doszło do wstrząśnienia mózgu i poszkodowany wymaga opieki lekarskiej.

Zranienia i krwawienia

Zranienie lub rana to każde przerwanie ciągłości skóry. Jeśli z rany wydobywa się krew, należy szybko zatamować krwawienie, nie można jednak zapominać o własnym bezpieczeństwie (rękawiczki).

Objawy

1. Z rany wypływa krew. Krew jasnoczerwona wypływająca pulsacyjnie może świadczyć o uszkodzeniu dużego naczynia tętniczego.

Krwotok tętniczy

Krwotok włośniczkowy

Krwotok żylny

2. Niekiedy poszkodowany skarży się na ból w okolicy rany.

Rodzaje ran

Otarcie – uszkodzenie najczęściej dotyczy naskórka, ale może dojść do uszkodzenia całej grubości skóry. Krwawienie jest zwykle niewielkie.

Rana cięta – zadana ostrym przedmiotem. W zależności od głębokości i lokalizacji może stanowić zagrożenie dla życia. Czasem krwawienie jest obfite, szczególnie w dobrze ukrwionych okolicach jak głowa czy szyja. Ten typ rany ma równe brzegi, więc po chirurgicznym zaopatrzeniu goi się dobrze, pozostawiając niewielkie blizny.

Rana kłuta – rozległość obrażeń zadanych długim, wąskim ostrzem lub przedmiotem jest trudna do oceny, ponieważ otwór zewnętrzny jest mały. Rewizję czy sondowanie rany (ocenę przebiegu kanału i głębokości) należy pozostawić chirurgowi. W przypadku uszkodzenia narządów wewnętrznych w obrębie szyi, klatki piersiowej bądź brzucha może nastąpić gwałtowne krwawienie wewnętrzne i zgon poszkodowanego.

Rana tłuczona – powstaje najczęściej wskutek tępego urazu. W przypadku silnego uderzenia może nastąpić przerwanie skóry. Charakterystyczny dla tego typu rany jest obrzęk, zasinienie i bolesność. Ulgę przynosi schłodzenie okolicy rany.

Rana kąsana – rana po ugryzieniu przez zwierzę lub człowieka. Może mieć postać szeregu ran kłutych (odwzorowanie szczęki) lub rany tłuczonej. Czasem dochodzi do wyszarpania fragmentu tkanek. Ważne jest upewnienie się, że zwierzę było szczepione. W przeciwnym razie poszkodowany musi otrzymać szczepionkę przeciwko wściekliźnie. Rany kąsane są zanieczyszczone i źle się goją, powinien je ocenić i oczyścić chirurg.

Rana postrzałowa – powstaje wskutek uszkodzenia skóry i leżących głębiej tkanek przez pocisk, fragmenty pocisku lub odłamki. Trzy podstawowe typy ran postrzałowych:

ślepa – widoczny jest wlot pocisku i kanał rany, na końcu którego tkwi pocisk (bez rany wylotowej)

styczna – powstaje, kiedy pocisk „prześlizguje się” po powierzchni skóry, nie wnikając do wnętrza.

Na rozmiar rany postrzałowej wpływa wielkość i rodzaj pocisku, a także jego energia.

Postępowanie

1. Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.2. Oceń stan poszkodowanego i jeśli trzeba, wezwij pomoc medyczną.3. Połóż lub posadź poszkodowanego.4. Przed rozpoczęciem opatrunku umyj ręce wodą z mydłem i – o ile to możliwe – włóż

rękawiczki.5. Przemyj ranę dużą ilością czystej wody.6. Przyłóż do rany sterylny opatrunek z gazy (lub innego sterylnego materiału) i dociśnij mocno

dłonią. Jeśli to możliwe, przyłóż następną warstwę gazy i mocno zabandażuj.

7. Jeśli opatrunek nasiąka krwią, dołóż warstwę gazy i uciśnij ranę ręką.8. NIE stosuj wody utlenionej, jodyny, ani spirytusu na uszkodzone powierzchnie.9. Ranę zaopatrz stosownie do jej rozmiarów (plaster z opatrunkiem, jałowa gaza, bandaż). Jeśli

rana znajduje się w okolicy stawu lub poszkodowany poruszając się, powoduje rozwieranie się brzegów rany, gojenie się może być utrudnione. W takich wypadkach unieruchom okolice rany.

10. Jeśli rana znajduje się na kończynie i nie ma podejrzenia złamania, unieś kończynę powyżej poziomu serca.

11. Nie usuwaj przedmiotów tkwiących w ranie. Działają one jak korek na uszkodzone naczynia krwionośne, a ich usunięcie może spowodować niebezpieczne krwawienie. Jeśli te przedmioty przeszkadzają w poruszeniu poszkodowanego, poinformuj o tym dyspozytora pogotowia ratunkowego.

12. Jeśli doszło do wytrzewienia, czyli wypadnięcia narządów z jamy brzusznej, nie wkładaj ich do środka. Przykryj ranę jałową gazą (w miarę możliwości zwilżoną) oraz powiadom pogotowie ratunkowe.

Amputacje urazowe

Amputacja, czyli całkowite oddzielenie części ciała, może być spowodowana wskutek zmiażdżenia lub poprzez zadziałanie ostrego przedmiotu.

Postępowanie

1. Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.2. Oceń stan poszkodowanego i wezwij pomoc medyczną.3. Na ranę załóż opatrunek uciskowy w celu minimalizacji krwawienia i zabezpieczenia tkanek.4. Amputowaną część zawiń w suchą, w miarę możliwości sterylną tkaninę i włóż do czystego

worka plastikowego, a ten z kolei umieść w worku wypełnionym wodą z lodem.5. Nie używaj innych metod schładzania; nie umieszczaj amputowanego fragmentu ciała

bezpośrednio w wodzie.6. Jeśli nie możesz opanować intensywnego krwawienia, rozważ zastosowanie opaski

uciskowej. Opaskę stosuje się na kończynach i zakłada w miejscu, gdzie można docisnąć tętnicę do jednej kości (ramię lub udo). Szerokość opaski powinna wynosić co najmniej 4–5

cm (nie wolno używać drutu czy sznurka). Opaskę uciskową można stosować tylko w ostateczności (upośledza ukrwienie wszystkich tkanek poniżej miejsca jej założenia) i nie dłużej niż 2 godziny.

Złamania

Złamanie to całkowite przerwanie ciągłości kości. Złamanie otwarte to złamanie z przerwaniem skóry (nie zawsze są widoczne wystające odłamy kostne).

Objawy

ból w miejscu urazu obrzęk patologiczna ruchomość zasinienie

Po stwierdzeniu co najmniej dwóch z ww. objawów należy zgłosić się do lekarza.

Postępowanie

1. Upewnij się, czy miejsce jest bezpieczne.2. Oceń stan poszkodowanego; jeśli trzeba, wezwij pomoc medyczną.3. Nie prostuj i nie poruszaj części ciała podejrzanych o złamanie w wyniku urazu.4. Zaopatrz widoczne rany.5. Na miejsce urazu przyłóż zimny okład (np. zawinięty w materiał worek z wodą i lodem).6. Unieś zranioną część ciała, jeśli nie powoduje to silnego bólu.7. Możesz unieruchomić kończynę, stosując się do następujących zasad: w przypadku złamania

kości należy unieruchomić dwa sąsiednie stawy (np. w przypadku złamania przedramienia należy unieruchomić staw łokciowy i nadgarstek).Do unieruchomienia można wykorzystać dowolne przedmioty o odpowiedniej długości, dostosowane do kształtu kończyny (nie odwrotnie) i nieraniące skóry.

Unieruchamianie przedramienia

Unieruchamianie ramienia

Unieruchamianie kończyny dolnej

8. Unieruchom poszkodowanego na miejscu zdarzenia i powiadom pogotowie ratunkowe, jeśli podejrzewasz złamanie kości kończyny dolnej, miednicy, kręgosłupa lub czaszki.

9. Rozważ wezwanie pomocy medycznej, jeśli: kończyna poniżej miejsca urazu sinieje, jest chłodna w dotyku (uszkodzenie naczyń krwionośnych), drętwieje, występują zaburzenia czucia (uraz nerwów) lub najmniejszy ruch powoduje u poszkodowanego silny ból.

Zwichnięcia i skręcenia

Skręcenia i zwichnięcia powstają wskutek przekroczenia zakresu ruchu stawu – uszkodzeniu najczęściej ulegają struktury współtworzące staw (więzadła, torebka stawowa).

Objawy

ból (w spoczynku lub przy ruchach w stawie), obrzęk stawu, zasinienie okolicy stawu, czasem zwiększony zakres ruchu w stawie. Skręcone powierzchnie stawowe wracają do fizjologicznej pozycji.

zwichnięcie to przemieszczenie się powierzchni stawowych względem siebie wraz z uszkodzeniem struktur współtworzących staw (więzadła, torebka stawowa). Zwichnięty staw najczęściej ma zniekształcone obrysy oraz całkowicie zniesioną ruchomość.

Postępowanie

1. Unieruchom uszkodzony staw w pozycji zastanej (nie nastawiaj) zgodnie z następującą zasadą: w przypadku uszkodzenia stawu unieruchamia się dwie sąsiednie kości.

2. Poszkodowany stara się nie wykonywać żadnych ruchów i nie obciążać stawu.3. Zastosuj chłodny kompres na uszkodzony staw w celu złagodzenia bólu.4. Jak najszybciej przetransportuj poszkodowanego do szpitala – to ważne, ponieważ

zwichnięcia i skręcenia często przebiegają z uciskiem lub przerwaniem nerwów lub naczyń krwionośnych.

Oparzenia termiczne

Oparzenie termiczne może być spowodowane przez kontakt z ogniem, gorącą powierzchnią, płynem lub parą.

W przypadku oparzenia postępuj jak poniżej:

Upewnij się, że nie ma zagrożeń dla Ciebie i poszkodowanego (bezpieczeństwo). Wyślij kogoś po zestaw pierwszej pomocy (apteczkę). Niewielkie oparzenia schładzaj zimną wodą bieżącą, ale NIE lodem lub wodą z lodem. Możesz założyć opatrunek z czystego, nieprzywierającego materiału. Zadzwoń na numer alarmowy, jeśli:

o jest pożaro oparzenie jest dużeo nie wiesz, jak postępować.

W przypadku dużych oparzeń:

4. Upewnij się, że nie zagraża Ci niebezpieczeństwo.5. Czy widzisz płomienie? Jeśli nie, sprawdź, czy chory jest przytomny (p. pkt 7).

6. Jeśli nie jesteś sam, wyślij kogoś po apteczkę i każ mu zadzwonić pod nr 112.7. Jeśli na oparzonym pali się ubranie, każ mu się położyć i przewracać, co powinno

ugasić płomienie.8. Okryj oparzonego kocem i polej wodą.9. Po ugaszeniu ognia zdejmij koc, spalone ubranie i całą biżuterię z oparzonej okolicy.10. Czy chory jest przytomny?11. Jeśli tak, okryj go suchym kocem, by się nie wychłodził.12. Jeśli nie reaguje, rozpocznij BLS.

Pamiętaj!

Oparzenia należy jedynie okryć opatrunkiem. Nie należy podawać żadnych innych środków na rany. Nie należy przekłuwać pęcherzy!

Oparzenia chemiczne

Oparzenie chemiczne może nastąpić wskutek kontaktu skóry poszkodowanego z rozpuszczalnikami, kwasami, zasadami i innymi substancjami żrącymi.

Objawy

o zawroty głowyo nudnościo wymiotyo zaburzenia świadomościo utrata przytomnościo ból i zmiany skórne w miejscu kontaktu ze związkiem chemicznym.

Postępowanie

19. Pamiętaj o bezpieczeństwie własnym.20. Jeżeli poszkodowany został oblany trującą substancją, zdejmij jego ubranie, unikając

kontaktu z trucizną.21. Oceń stan poszkodowanego (ABCD).22. Wezwij pogotowie ratunkowe.23. Jeżeli poszkodowany jest przytomny, pomóż mu wejść pod prysznic z ciepłą wodą

i usuń substancję chemiczną ze skóry, używając dużej ilości wody.24. Kontynuuj prysznic przez około 20 minut lub do czasu przyjazdu pogotowia

ratunkowego.25. Oceniaj stan przytomności poszkodowanego do czasu przyjazdu pogotowia

ratunkowego.26. Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bezpiecznej.

9. Jeżeli poszkodowany nie oddycha, rozpocznij resuscytację.

Pamiętaj!

Niebezpieczne substancje należy zabezpieczać i przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Ważna jest stała ocena stanu poszkodowanego. W przypadku utraty przytomności postępuj zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozdziale Podstawowe zabiegi resuscytacyjne.

Ciało obce w oku

Objawy

ból/zaczerwienienie oka łzawienie zaburzenia widzenia /nieostre widzenie zaciśnięcie powiek.

Postępowanie

1. Posadź chorego twarzą w kierunku światła.2. Delikatnie rozchyl powieki używając palca wskazującego i kciuka.3. Obejrzyj dokładnie całą widoczną część gałki ocznej, poproś chorego, by spojrzał do góry, na

dół, w prawo i w lewo.

Ciało obce na spojówce (biała część gałki ocznej)

4. Wypłucz gałkę czystą wodą:o poproś chorego, by przechylił głowę na bok (na stronę urazu) i połóż ręcznik na

ramieniuo płucz oko od strony nosa, tak by woda wypływała zewnętrznym kącikiem okao jeśli obiekt nadal pozostaje na spojówce, spróbuj usunąć go wilgotnym gazikiemo jeśli próba nie zakończyła się powodzeniem, udaj się do lekarza.

Ciało obce pod górną powieką

5. Poproś chorego, aby pociągnął górną powiekę nad dolną. W ten sposób drobne ciała obce mogą zatrzymać się na rzęsach.