Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia...

49
Pustki górnicze powodujące szkody górnicze Holografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszczeń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka ver.5.1

Transcript of Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia...

Page 1: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze

Holografia sejsmoakustyczna

Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli

Interferometria laserowa

Zbigniew Motyka ver.5.1

Page 2: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Skutki prowadzonej eksploatacji górniczej na powier zchni terenu górniczego ujawniaj ą się w postaci:

• wpływów bezpo średnich, przejawiaj ących si ę jako deformacje ciągłe, b ędące rezultatem wybierania zło Ŝa i powstania, a następnie likwidacji pustki poeksploatacyjnej;

• wpływów po średnich: zwi ązanych z drena Ŝem górotworu przez prace górnicze, komprymacj ę odwadnianych warstw trzeciorz ędowych i obni Ŝeniami w wyniku odwodnienia,

• wpływów parasejsmicznych, spowodowanych wstrz ąsami górniczymi

Page 3: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Stare pustki - wpływ na budynki

Pęknięcie ściany posadowionej na starej studni

Page 4: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Luźne grunty - wpływ na budynki

Pęknięcia ściany budynku juŜ tylko na skutek posadowienia na gruntach o róŜnej nośności

Page 5: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Osiadanie terenu: formy deformacji nieci ągłych

[Antoni Goszcz, 1999]

Pustki górnicze

Page 6: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

badania radarowe i

mikrograwimetryczne

Pustki górnicze

- propagacja

Page 7: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Przypowierzchniowe pustki górnicze -

wykrywanie

� Technika radarowa� Metoda mikrograwimetryczna� Technika prześwietlania sejsmicznego

Page 8: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Prześwietlanie

sejsmiczne pustek

przypowierz-

chniowych

z*

Źródło podziemnej fali sejsmicznej

Obiekt podziemny

Kwadrat pomiarowy na powierzchni gruntu

Page 9: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

ıλοσ+γραµµα = ‘cały’ +’zapis’HOLOGRAM

R

OH

O – obiekt R – wiązka odniesienia H – hologram

Hologram - zapis

Holografia (sejsmo)akustyczna

Page 10: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

R

H

O

Obraz rzeczywisty

Holografia akustyczna

O – obiekt R – wiązka odniesienia H – hologram

Laserowa rekonstrukcja obrazu obiektu

Page 11: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

R

OH

O

Obraz urojony

Laserowa rekonstrukcja obrazu obiektu

Holografia akustyczna

Obraz rzeczywisty

O – obiekt R – wiązka odniesienia H – hologram

Page 12: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Hologramy akustyczne modelu pustki

Modelowa pustka otoczona blokami ołowiu w betonowym sześcianie o boku 60 cm

Holografia akustyczna

Page 13: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Centralny punkt nadawczy

Siatka odbiorcza

Holografia akustyczna

Hologramy akustyczne modelu pustki

Page 14: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Efekt rekonstrukcji obrazu pustkiz powyŜszego hologramu

Hologram

Obiekt:

Efekt 1-1 prześwietlania:

Holografia akustyczna

Page 15: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Liczba strzelań: 26

Liczba akcelerometrów: 17

Liczba zapisanych sygnałów: 442

Holografia sejsmiczna

Page 16: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Analiza kolejnych danych z prześwietlania sejsmicznego (punkt po punkcie)

Holografia sejsmiczna

Page 17: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Zrekonstruowany obraz pustki

Obiekt

Hologram

Holografia sejsmiczna

Page 18: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

2.3. Geodezyjne metody pomiarów (bezwzględnych) poziomych i pionowych przemieszczeń budowli- Pomiary przemieszczeń elementów konstrukcji oraz budowli- Pomiary deformacji geometrycznych (interferometria laserowa) - MoŜliwości wykorzystania satelitarnej techniki pomiarowej GPS- Wpływ deformacji fundamentu na zmianę wartości składowych nachyleń

Page 19: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Metody geodezyjne

Komin przemysłowy

zaznaczono poziomy obserwacji 0 - 5

Page 20: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Metody geodezyjne

Page 21: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Metody geodezyjne

Zestaw pomiarowy:

• 1 - dalmierz laserowy DISTO (Leica)

• 2 - teodolit THEO 015 (Carl Zeiss Jena)

Page 22: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Metody geodezyjnedalmierz laserowy DISTO 5 (Leica)

z wbudowanym pomiarem kąta nachylenia

Page 23: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Metody geodezyjne

dalmierz laserowy DISTO 5 (Leica)

Page 24: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Analiza wyników pomiarów -geodezyjny pomiar górnych naroŜybudynku

Wychylenie przed eksploatacją

Wychylenie w końcowej fazie

Wychylenie w trakcie przechodzeniaeksploatacji pod budynkiem

Page 25: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Silne zmiany wychylenia wieŜy szybowej wywołane obciąŜeniami eksploatacyjnymi; zapis dobowy

Laserowy czujnik drgań i wychyleń

Page 26: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Przykład dobowego wykresu biegunowego wychyleń wieŜy wyciągowej

87,00

88,00

89,00

90,00

91,00

92,00

93,00

94,00

95,00

-95,0 -85,0 -75,0 -65,0 -55,0 -45,0

X [m m ]

Y [

mm

]

W E

N

S 25V-20:00

25V-16:34

25V-4:00

25V2003-16:24

25V-23:00

25V-12:15

25V-15:51

26V-2:00

25V-2:00

25V-15:30

25 maja 2003 r.Laserowy czujnik drgań i wychyleń

Page 27: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

31 stycznia 2004 r.

114,7

114,9

115,1

115,3

115,5

115,7

115,9

116,1

116,3

116,5

-32,4 -31,4 -30,4 -29,4 -28,4 -27,4 -26,4 -25,4 -24,4

W <--> E

S <

-->

N

9:306:00

31.01.04

10:30

5:342:0031.01.20046:00

9:30

11:20

14:55

14:58

15:04

8:10

20:0020:00

01:0001.02.2004

19:0020:00

18:0018:00

23:00

Laserowy czujnik drgań i wychyleń

Przykład dobowego wykresu biegunowego wychyleń wieŜy wyciągowej

Page 28: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Optyczne metody interferencyjne

� Interferometria siatkowa� Holografia interferometryczna� Interferometria prąŜkowa� Interferometria plamkowa

(ang.: specle interferometry)

Page 29: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Interferometria laserowa w przemyśle maszynowym

• Interferometr laserowy jest podstawowym narzędziem pomiarowym stosowanym do badań geometrii maszyn zalecanym przez normy ISO 230

Page 30: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Interferometria laserowa w przemyśle maszynowym

7 Sympozjum Techniki Laserowej, Szczecin - Świnoujście, wrzesień 2002

Rzepka J.,Pieńkowski J., Sambor S., Budzyń G., Instytut Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wrocławskiej, Lasertex Sp.z o.o.,LASEROWE UKŁADY POMIAROWE W PRZEMYŚLE MASZYNOWYM

• Interferometr laserowy w zastosowaniach do badań geometrii maszyn

Motyka Z., Główny Instytut Górnictwa,PODWÓJNY ZINTEGROWANY INTERFEROMETR LASEROWY

Page 31: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Optyczne metody interferencyjne

a) b)

Page 32: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Optyczne metody interferencyjneY

Page 33: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy zaprojektowany do zdalnej kontroli deformacji powierzchni technicznych obiektów przemysłowych

Interferometr dwubarwny

Page 34: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Pojedynczy interferometr laserowy

Laser He-Ne 632 nm

Page 35: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Pojedynczy interferometr laserowy

Laser Nd:YAG (SHG) 532 nm

Page 36: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

Laser Nd:YAG (SHG) 532 nm

Laser He-Ne 632 nm

Page 37: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

Page 38: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

Page 39: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy - zasada działania

Page 40: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka
Page 41: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka
Page 42: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka
Page 43: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka
Page 44: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

Laser Nd:YAG (SHG) 532 nm

Laser He-Ne 632 nm

Page 45: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Filtracja

Odfiltrowano składową 532 nm

Page 46: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

Laser Nd:YAG (SHG) 532 nm

Laser He-Ne 632 nm

Page 47: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Filtracja

Odfiltrowano składową 632 nm

Page 48: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy

• Z. Motyka i in., Projekt wynalazczy pt. “SPOSÓB ORAZ UKŁAD DO BADANIA KSZTAŁTU I/LUB DEFORMACJI OBIEKTU ” zgłoszony w UP RP dnia: 26.07.2002 r. pod nr P-355 218

• Z. Motyka, PODWÓJNY ZINTEGROWANY INTERFEROMETR LASEROWYKomunikaty 7 Sympozjum Techniki Laserowej, Szczecin - Świnoujście, wrzesień 2002

• Z. Motyka, 2003, DOUBLE INTEGRATED LASER INTERFEROMETER ,Proceedings of SPIE (Proceedings of SPIE - The International Society for Optical Engineering)

Page 49: Pustki górnicze powoduj ące szkody górnicze …lasery.gig.eu/pustki.pdfHolografia sejsmoakustyczna Geodezyjne pomiary przemieszcze ń budowli Interferometria laserowa Zbigniew Motyka

Podwójny zintegrowany interferometr laserowy