Public relations w działaniach policji

5/17/2018 Public relations w dzia aniach policji - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/public-relations-w-dzialaniach-policji 1/34

1

Olsztyńska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania

im. Prof. T. Kotarbińskiego

Studia Podyplomowe Public Relations

Alicja Zembrzuska

Public relations w działaniach policji

Praca dyplomowa

Pod kierunkiem naukowym

dr Sebastiana Chachołka

Olsztyn 2006



2

WSTĘP

W 1990 roku, na mocy ustawy z 6 kwietnia, powołano do istnienia policję. 1 Po latach

funkcjonowania jako narzędzie kontroli społeczeństwa, dawna Milicja Obywatelska - jako

organizacja - musiała odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

Lata ’90 w Polsce to okres gwałtownych przemian – przyspieszony kurs kapitalizmu

musiały przejść wszystkie instytucje, i prywatne, i państwowe. Szybko rosnąca konkurencja

i ekspansja inwestorów z zachodu wymusiły na polskich przedsiębiorcach zmiany w sposobie

myślenia, a w konsekwencji poruszania się w świecie, w którym pozostawało coraz mniej

monopolistów, a twarde prawa rynku eliminowały najsłabszych.

Wzorce przyszły z Zachodu. Firmy, które w Polsce zakładały swoje oddziały i filie,

przyniosły ze sobą - nowe w polskiej, a od dawna znane i sprawdzone w rzeczywistości

zachodniej – strategie zarządzania, plany marketingowe i kampanie reklamowe. Zagraniczne

produkty i marki, dzięki umiejętnie prowadzonym akcjom reklamowym i wizerunkowym,

skutecznie wypierać zaczęły produkty krajowe. Na odbiorców działały na równi: urok

nowości i - po latach reglamentacji - możliwość wyboru. Te same czynniki zmusiły

przedsiębiorców do walki o własny wizerunek. Na tyle oryginalny i skuteczny, aby mógł

zaistnieć w świadomości klientów/konsumentów.

Policja, mimo że jako instytucja finansowana z budżetu państwa miała

uprzywilejowaną pozycję (choćby przez fakt, że nie groziło jej i nie grozi zastąpienie inną

formacją), musiała zmierzyć się z innym problemem. W odróżnieniu od firm/instytucji

dopiero wkraczających na szeroki rynek, policja miała już wizerunek – spadek po Milicji

Obywatelskiej, ZOMO i ORMO. Wizerunek, jak nie trudno się domyślić, negatywny.

Już sama zmiana nazwy z „milicja” na „policja” i nawiązanie tym samym do tradycji

dwudziestolecia międzywojennego była pierwszym krokiem do odcięcia się od przeszłości

PRL, związanych z nią skojarzeń i stereotypów. Także odejście od obowiązujących w MO

stopni wojskowych2, zmiana umundurowania i symboli noszonych przez policjantów

na pagonach, wyzbywanie się starego sprzętu bojowego, nowe oznakowania komend,

komisariatów, posterunków policji i radiowozów miało na celu wyraźne zaznaczenie,

że policja – przynajmniej w sferze wizualnej – jest organizacją nową (nowoczesną), wolną

od naleciałości z przeszłości.

1

Dz. U. 1990 nr 30, poz. 1792 W Oddziałach Prewencji Policji oraz Sekcjach Antyterrorystycznych, jako formacjach zmilitaryzowanych,stopnie wojskowe funkcjonowały do roku 1995. Po tym czasie, w ramach ujednolicania wizerunku, wszystkiekomórki organizacyjne policji przyjęły jeden system stopni służbowych.



3

Zmiany dokonywały się nie tylko na zewnątrz, ale i w szeregach policji. Pomijając

sprawy kadrowe, w tym masowe dokształcanie się policjantów (co również związane było

z budowaniem nowego wizerunku organizacji, jako instytucji zarządzanej przez ludzi

kompetentnych i godnych zaufania), policja z organizacji, która w minionym systemie

sprawowała funkcje głównie represyjne, zaczęła przekształcać się w instytucję skierowaną nie

przeciwko społeczeństwu, ale służącą i działającą na jego rzecz. Uświadomiono sobie

bowiem, że bycie skutecznym, a więc godnym zaufania, zależy od informacji. Nie da się

pozyskać informacji, czy to od świadków przestępstw, czy informatorów, nie traktując

społeczeństwa jak równorzędnego partnera. Podobnie nie da się tworzyć pozytywnego

wizerunku bez informacji zwrotnej - nie odpowiadając na potrzeby i oczekiwania

społeczeństwa.

Policja wciąż się zmienia. Od kilku lat, wykorzystując marketing i public relations,

konsekwentnie buduje, choć nie jest to proces całkowicie wolny od błędów, wizerunek

organizacji profesjonalnej, skutecznej i godnej zaufania.



4

1. PODSTAWOWE POJĘCIA – DEFINICJA PUBLIC RELATIONS

1. 1. Public relations a propaganda

Public relations nader często utożsamia się z propagandą, choć nie brakuje również

opinii, że są to dziedziny, które mają skrajnie różne cele, a więc wzajemnie się wykluczają.

Propaganda, zdaniem K. Wójcik, odnosi się przede wszystkim do celów politycznych

i światopoglądowych. Ważniejszy jest dla niej szybki efekt niż obiektywna prawda, nie

występują tu kryteria moralne, nadawca odwołuje się do sfery uczuciowej, informacja jest

jednostronna, nie istnieją zasady etyczne. Prawda i rzetelność informacyjna są stosowane

tylko wówczas, gdy nie dostrzega się ich negatywnego wpływu na skuteczność działań.

Propaganda kierowana jest także do węższych grup społecznych, uważanych za potencjalnych

zwolenników poglądów, idei, ideologii.3

Choć działania public relations, podobnie jak propaganda, mają wykształcić

u członków określonej grupy założone opinie i postawy, to public relations, wykorzystując

takie techniki jak lobbing, sponsoring czy media relations, znacznie się od propagandy różni.

1. 2. Public relations a reklama

Podstawową różnicą między public relations a reklamą jest fakt, że pierwsza

z wymienionych dziedzin zajmuje się wizerunkiem niemal każdego z elementów organizacji,stara się trafić do wszystkich członków jej otoczenia, reklama natomiast ogranicza się

do oferty (produkt lub usługa) i jej konsumentów.

Reklama w swym założeniu nastawiona jest na szybką, precyzyjnie określoną reakcję

w równie szczegółowo określonej grupie docelowej. Dla odmiany, strategia public relations

jest zawsze rozłożona w czasie, buduje relacje w sposób głębszy i ma charakter nieprzerwany.

Przekaz reklamowy jest krótki, obrazowy, kładzie nacisk na zachętę i ma charakter

jednokierunkowy. Public relations opiera się na dialogu, budowaniu wzajemnych relacjiopartych na zrozumieniu, wyjaśnieniu, poczuciu więzi.

Wreszcie, najbardziej charakterystyczną cechą reklamy, a zarazem jej najsłabszym

punktem, jest możliwość zakupu emisji komunikatu reklamowego. Public relations posługuje

się kanałami niekomercyjnymi, co zwiększa wiarygodność przekazywanych komunikatów.4

16 lat gospodarki rynkowej sprawiło, że jesteśmy sceptycznie nastawieni do nachalnych

spotów, folderów reklamowych i ulotek. Bardziej skłonni jesteśmy wierzyć artykułom

prasowym, a public relations skutecznie to wykorzystuje.

3 Por. Wójcik K., cyt. za: Giedrojć K., Public relations w administracji, s. 204 Por. Giedrojć K., op. cit., s. 23 - 25



5

Jedyną formą współdziałania reklamy i public relations są kampanie społeczne

ze względu na ich specyficzny (niekomercyjny) charakter.

1. 3 Public relations a ma rketing

Zarówno public relations, jak i marketing są formami zarządzania. Obie dziedziny

zawierają proces planowania, uczestnictwo w procesie wymiany, identyfikację grup

docelowych i dążenie do satysfakcji, obie pełnią funkcję integracyjną. W przypadku PR

funkcja ta obejmuje wszystkie obszary związane z ogólną polityką zarządu dotyczącą szeroko

pojętego otoczenia, a marketing integruje te rodzaje aktywności i decyzje przedsiębiorstwa,

które dotyczą rynku. I marketing, i PR mają bezpośredni związek z każdym aspektem

działalności przedsiębiorstwa (produkcją, finansami, personelem), ale przy tym różnią się

celem – marketing zmierza do wzrostu sprzedaży, PR natomiast do utrzymywania

właściwych stosunków z otoczeniem.5

P. Bielawski zauważa, że efekty pracy komórki public relations, pracującej na rzecz

wizerunku organizacji (w jej wnętrzu i na zewnątrz) mają duże znaczenie także dla

marketingu. Dobry wizerunek firmy jest np. gwarantem dobrej jakości produktów

dostarczanych na rynek. Wyraźna jest zresztą relacja zwrotna pomiędzy działaniami PR,

a przedsięwzięciami marketingowymi. Jednakże trzeba pamiętać, że PR zajmuje się również

przedsięwzięciami, które z marketingowego punktu widzenia nie mają większego znaczenia.6

1. 4 Public relations – zarządzanie informacjami

Public relations nie jest propagandą, reklamą czy marketingiem, choć ociera się

zakresem działalności o wszystkie te dziedziny. Czym zatem jest?

PR określa się jako planową, ciągłą działalność prowadzoną z uwzględnieniem

wyników badań, polegającą na przekazywaniu przez firmę specjalnie przygotowanych

informacji w różnej formie w celu stworzenia w otoczeniu firmy jej pożądanego wizerunku,

co prowadzi do lepszego zintegrowania się z otoczeniem oraz ułatwia realizację

podstawowych celów.7

Zdaniem P. Bielawskiego, najlepszym synonimem, tłumaczącym równocześnie, czym

zajmuje się PR, jest zarządzanie informacjami. Bielawski jako domenę PR wskazuje

manipulowanie informacjami. Słowo manipulacja słownikowo nie ma w tym przypadku

żadnego zabarwienia: ani pozytywnego ani negatywnego: określa czynność, którą cechuje

5 Por. Bojarska D., Porównanie reklamy i marketingu z public relations, źródło: www.proto.pl6 Bielawski P., Public relations – zarządzanie informacjami, źródło: www.proto.pl7 Bobińska A., cyt. za: Bielawski P., Public relations – zarządzanie informacjami, op. cit.

http://www.proto.pl/




6

duża precyzja. Panowanie nad wieloma strumieniami wychodzących i napływających

informacji wymaga m.in. zdolności precyzyjnego działania w tym obszarze, nie mówiąc już

o niezbędnej umiejętności szerokiego oglądu aktualnej sytuacji przez pryzmat sytuacji

pożądanej w dłuższej perspektywie.

PR obejmuje następujące dziedziny:

· komunikację wewnętrzną,

· kontakty z mass mediami,

· komunikację antykryzysową,

· komunikację w kryzysie,

· lobbing,

·

kontakty międzykulturowe,

· część relacji biznesowych.8

Działania public relations można podzielić na kilka grup. Kolejność podejmowanych

zadań jest zmienna i zależy od sytuacji, w której znajduje się firma.

Cele PR to:

· promocja reputacji – dbanie o wizerunek przedsiębiorstwa, jego obrona

i umacnianie,

· informacja – rozpowszechnianie informacji o firmie za pośrednictwem mediów

oraz kontaktów interpersonalnych,

· komunikacja marketingowa – wspomaganie marketingu przedsiębiorstwa poprzez

nagłaśnianie nowych produktów, wykazywanie zalet towarów i usług,

· relacje inwestycyjne – podtrzymywanie i nawiązywanie dobrych kontaktów

z akcjonariuszami,

· relacje finansowe – utrzymywanie dobrych kontaktów z bankami, analitykami

finansowymi, dziennikarzami ekonomicznymi,

· relacje ze społecznością i władzami lokalnymi – podtrzymywanie i nawiązywanie

korzystnych kontaktów z lokalnymi władzami, politykami, organizacjami społecznymi,

· relacje z kadrą pracowniczą – dbanie o częstotliwość i jakość komunikowania się

kierownictwa z pracownikami i pracowników z kierownictwem oraz korzystne relacje

między nimi,

· imprezy promocyjne – organizowanie dni otwartych, konferencji prasowych, tras

zwiedzania zakładu, przyjmowanie ważnych gości z zewnątrz,

8 Por. Bielawski P., Public relations – zarządzanie informacjami, op. cit.



7

· sytuacje kryzysowe – minimalizowanie wpływu sytuacji kryzysowych na wizerunek

przedsiębiorstwa,

· sponsoring – udział w rozpatrywaniu wniosków o wsparcie finansowe, sponsorowanie

osób, imprez i instytucji,

· szukanie ciekawych propozycji, które mogłyby uzyskać wsparcie

od przedsiębiorstwa,

· publikacje – koordynowanie od strony merytorycznej i graficznej wszystkich publikacji

przedsiębiorstwa.9

9Siewierska-Chmaj A., Zaborowska E., Funkcja public relations w zarządzaniu przedsiębiorstwem,

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, nr 4/2000, s.156



8

2. JAK NAS WIDZĄ, TAK NAS PISZĄ – WIZERUNEK POLICJ I

2. 1 Czym jest wizerunek?

Wizerunek to własny i subiektywny obraz rzeczy, zjawiska, osoby bądź sprawy,

złożony z elementów materialnych, merytorycznych, ale także elementów emocjonalnych,

symboli, skojarzeń czy własnych ocen i opinii.

Charakterystyczne dla wizerunku jest to, że:

· wizerunek nie jest stabilny w czasie – ulega pogłębieniu i wzmocnieniu, jeśli

dostrzegamy kolejne elementy obiektu, ale może także ulec rozpadowi, jeśli kolejne

poznawane elementy będą wzajemnie sprzeczne,

· wizerunek nie jest dobry lub zły – jest odpowiedni (właściwy), jeśli zapewnia firmie

lub osobie realizację założonych celów lub nieodpowiedni (niewłaściwy), jeśli

przyczynia się do strat.

Elementy kształtujące wizerunek można podzielić na:

· wizualne – logo, barwy firmy, wystrój budynków, ubiór pracowników, wygląd

samochodów, druki firmowe, wizytówki, opakowania, pisma firmowe,

· niewizualne – rodzaj działalności, procedury kontaktu z rynkiem, procedury

kontaktów telefonicznych, obsługa interesantów, pozycja firmy na rynku, sukcesy

firmy, zdobyte nagrody, itp.

Można powiedzieć, że jakaś jednostka/firma/organizacja posiada wizerunek, jeżeli jej

strategia zachowania/działania przekazuje spójny obraz, który potwierdzany jest dzięki sądom

oraz wypowiedziom osób z najbliższego i dalszego otoczenia.10 Innymi słowy, aby wizerunek

był wiarygodny, musi być spójny.

2. 2 Logo i „twarz” policji

Oficjalnie policja nie ma swojego logo. Oczywiście istnieje system znaków, który jestidentyfikowany z tą instytucją, na przykład biały napis „POLICJA”

na niebieskim/granatowym tle, który można znaleźć na tablicach informacyjnych

i radiowozach, ale z pewnością nie można go nazwać znakiem firmowym – ani same kolory,

ani ich układ nie są zarezerwowane wyłącznie dla policji. W rzeczywistości w tej kwestii

panuje pewna dowolność. Zdecydowana większość komend wojewódzkich przyjęła za swój

10 Por. Łęcki K., Skuteczne kształtowanie i podtrzymywanie wizerunku, w: Skuteczne kreowanie wizerunku.Wystąpienia publiczne, red. Stasikowska – Woźniak D., Katowice 2005



9

znak rozpoznawczy gwiazdę, nawiązującą kształtem do policyjnej odznaki służbowej. Jednak

ile komend, tyle pomysłów.

KWP w Olsztynie KWP w Poznaniu KWP w Lublinie

Komenda Główna PolicjiKWP w Łodzi KWP z siedzibą w Radomiu



10

To, że symbole komend wojewódzkich różnią się między sobą, z punktu widzenia

wizerunku jest istotne, ale biorąc pod uwagę fakt, że każda z komend ma ściśle określony

zasięg działania – ważne jest, że znak firmowy jest rozpoznawalny w danym województwie,

bo w konkretnym regionie zaczynają się i kończą kompetencje danej jednostki policji. Gorzej,

a zdarza się to często, gdy na obszarze jednego województwa funkcjonuje wiele policyjnych

symboli. Garnizon warmińsko – mazurski to komenda wojewódzka, 17 komend powiatowych

i 2 miejskie – każda z nich posługuje się własnym znakiem, różniącym się kształtem,

wielkością i kolorem. Oznacza to, że istnieje przynajmniej 20 różniących się od siebie

wzorów pism urzędowych reprezentujących tę samą instytucję. Trudno zatem mówić w tym

przypadku o spójnym wizerunku, wiedząc, że także dokumenty reprezentują daną firmę

na zewnątrz.

Należałoby się zastanowić nad opracowaniem jednego wspólnego znaku graficznego,

który stałby się logo policji. Obecnie, zamiast jednego spójnego obrazu, widzimy

niekontrolowany popis inwencji twórczej poszczególnych komend.

Jeszcze do niedawna nie było w Polsce osoby, która kompetentnie mogłaby się

wypowiadać w imieniu i o policji. Niepisanym zwyczajem było, iż komendant główny policji

nie występował w mediach – robił to w jego imieniu rzecznik prasowy lub osoby przez niego

wyznaczone, kompetentne w danej dziedzinie. Być może fakt, że w sprawach dla policji

ważnych nie zabierali głosu poprzednicy Marka Bieńkowskiego (obecnego komendanta

głównego policji) sprawił, że „ekspertami” w tej dziedzinie stali się ludzie z policją nie

związani – poseł Dziewulski i detektyw Rutkowski. O ile ten pierwszy w przeszłości był

policjantem, o tyle Rutkowski – postać barwna, zasłynął brawurowymi akcjami, które

nierzadko przeprowadzane były na granicy prawa. Niemniej te dwie postaci zaistniały

w świadomości Polaków i niejako są utożsamiane z policją.11 Niebezpieczeństwo tkwi w tym,

że skojarzenia związane z Dziewulskim i Rutkowskim są przenoszone na policję. Dopóki

obie postaci będą się cieszyć uznaniem społecznym, nie będzie to zagrażało jej wizerunkowi.

Gorzej, jeśli któraś z nich straci dobrą opinię.

Wydaje się jednak, że wraz ze zmianą na stanowisku komendanta głównego policji,

zmieniła się również kwestia związana z „twarzą” policji. Konsekwentnie od dłuższego czasu

sprawy policji omawiane są w mediach albo przez policję, albo z udziałem policji na zasadzie

„nic o nas bez nas”. W najważniejszych kwestiach (w skali całego kraju) – zmian kadrowych,

zmian struktur organizacyjnych policji czy zmiany strategii - wypowiada się

Marek Bieńkowski, który pojawia się mediach stosunkowo często, natomiast w kwestiach

11 Por. Królikowska K., Wizerunek policji w świadomości społecznej. Raport z badania, Warszawa 2005



11

bezpieczeństwa, porządku publicznego i innych zadań policji – rzecznik KGP,

podinsp. Zbigniew Matwiej, bądź dyrektor Biura Komunikacji Społecznej KGP,

mł. insp. Paweł Biedziak. Jasno zostały określone zasady – policję reprezentują policjanci .

Pozwala to uniknąć sytuacji, w których o działaniu, sukcesach i porażkach policji

wypowiadają się osoby niekompetentne, ale znane szerokiej publiczności, która gotowa jest

przyjąć ich punkt widzenia.

2. 3 Mund ur

Z badań wynika, że mundur jest najbardziej charakterystycznym elementem

wizerunku policji. Ani legitymacja służbowa, ani odznaka policyjna nie są tak silnie związane

z policją w świadomości społecznej.12 Jednak mimo tak oczywistego skojarzenia, także w tej

kwestii pojawia się kilka problemów. Pierwszym z nich jest różnorodność noszonych przez

policjantów mundurów. Zdaniem ankietowanych, najłatwiej rozpoznać policjanta, który

ubrany jest w niebieskoszary mundur wyjściowy. Niebieskoszare mundury, choć o innym

kroju, noszą na co dzień policjanci służby drogowej (białe czapki i lizak to również elementy

charakterystyczne dla tej służby) oraz dzielnicowi. Tymczasem ci policjanci, którzy mają

najczęstszy i bezpośredni kontakt ze społeczeństwem (patrole), noszą czarne mundury

ćwiczebne, a te z kolei ankietowanym po pierwsze - wydawały się zwyczajnie niechlujne,

a po drugie - kojarzyły się z uniformami, jakie noszą konwojenci i ochroniarze.

12 Królikowska. K., Wizerunek policji w świadomości społecznej. Raport z badania, op. cit.



12

Biorąc pod uwagę mechanizm przenoszenia skojarzeń oraz doniesienia mediów

o ochroniarzach nadużywających swych uprawnień, nie jest to zjawisko dla wizerunku policji

korzystne. Wśród policjantów zdania są podzielone – z jednej strony nie wyobrażają sobie

patrolowania ulic, pościgów i bezpośredniej interwencji w mundurze wyjściowym, który

zdecydowanie utrudnia ruchy, z drugiej – mundur ćwiczebny nie ma wersji, którą można

by nosić latem podczas upałów.

Dodatkowym elementem, który wyróżniać ma policjanta jest odblaskowa kamizelka,

którą noszą policjanci służby drogowej i patrole policji. Jednak ani jej kolor, ani fason nie

są zarezerwowane wyłącznie dla policji – trudno ją zatem nazwać znakiem rozpoznawczym.

Badania przeprowadzone przez CBOS na zlecenie Komendy Głównej Policji

pokazują, że 78 % respondentów odróżnia policjantów od funkcjonariuszy innych służb.

Prawie jedna piąta (17 %) stwierdza jednak, że ma z tym kłopot. Najlepiej rozpoznają

policjantów mieszkańcy wsi i małych miast. Nieco gorzej jest w większych aglomeracjach.13

Źródło: www.policja.pl

Dyskusja na temat policyjnych mundurów trwa. O tym, że jest to ważny element

budowania wizerunku całej organizacji, wiedzą wszyscy policjanci. Pewne zachowania

w mundurze są po prostu niedopuszczalne. Jak zauważa zastępca Biura Prewencji i Ruchu

Drogowego KGP, „to policjanci w mundurach w głównej mierze kształtują wizerunek policji.

13 Wyjaśnienie jest raczej oczywiste – w małych miastach i na wsiach rzadko funkcjonują inne niż policjasłużby.

http://www.policja.pl/



13

Ich zachowanie, sposób przeprowadzania interwencji, reakcja na wydarzenia są bacznie

obserwowane przez obywateli, oceniane i żywo komentowane. A każdą fuszerkę natychmiast

nagłaśniają media.”14

Kładzie się szczególny nacisk na to, aby policjant reprezentujący daną jednostkę

zawsze ubrany był w mundur. Coraz rzadziej widzi się policyjnych rzeczników prasowych

wypowiadających się dla telewizji w ubraniu cywilnym. Umundurowany policjant ma budzić

szacunek i zaufanie.

Kwestią dyskusyjną pozostaje mundur noszony przez patrole. Trudno powiedzieć,

co jest lepszym rozwiązaniem – poczekać aż społeczeństwo przyzwyczai się do widoku

policjantów ubranych na czarno, czy dążyć do ujednolicenia umundurowania wszystkich

służb kosztem wygody, a co za tym idzie skuteczności policjantów?

2. 4 Służby kreujące wizerunek policji

Na początku lat ’90, zaraz po przekształceniu MO w policję, zaczęto pracować nad

poprawą nadszarpniętego przez lata PRL wizerunku służb mundurowych. Głównym celem

miało być zdobycie zaufania społecznego, odbudowanie prestiżu służby i większa

skuteczność. Zaczęto skracać dystans między policją a społeczeństwem, które wreszcie

przestało być przedmiotem kontroli, a zaczęło być dla policji partnerem.

Zmiany wizerunku policji wprowadzano na każdym poziomie – i wizualnym,

i niewizualnym. Komendy, komisariaty i posterunki policji otworzyły się dla swych

potencjalnych klientów (pomijam tu oczywiście sprawców przestępstw) – zniknęły z okien

kraty, okienka, do których mówił interesant, zamieniły się w recepcje, pojawiły się policyjne

telefony zaufania oraz pierwsze badania opinii publicznej na temat policji. To one pozwoliły

określić, które służby wywierają najwyraźniejszy wpływ na budowanie wizerunku policji,

a są to służby: drogowa, prewencji (także patrole) oraz dzielnicowi.

2. 4. 1 Programy prewencyjne

Początki policji, to nowe inicjatywy. Stara zasada „lepiej zapobiegać niż leczyć”

znalazła zastosowanie także w działaniach policji. Pomysły na pierwsze programy

prewencyjne zaczerpnięto z Anglii, dostosowano je do lokalnych potrzeb i stopniowo

wprowadzano w życie, integrując społeczności i zachęcając je do współpracy z policją.

Każdy program prewencyjny skierowany jest do innej grupy społecznej. Jest to o tyle

istotne, że daje poszczególnym grupom/społecznościom poczucie, iż ktoś rozumie ich

14 Cyt. za: Paciorkowski J., Prewencja inaczej, Policja 997 nr 5/2006, s. 35



14

problemy i chce im pomóc. W województwie warmińsko – mazurskim działa program

„Bezpieczna Warmia i Mazury”, który zakresem działania obejmuje takie strefy, jak:

· Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży na terenie placówek oświatowych – w ramach

tego zagadnienia realizowane są projekty – „Redukcja strachu przed staniem się

ofiarą przemocy rówieśniczej i wykorzystywania seksualnego na terenie szkół

i placówek oświatowych w województwie warmińsko – mazurskim” oraz

„Bezpiecznie z Sierżantem Bobrem” – skierowany do najmłodszych uczniów szkół

podstawowych,

· Bezpieczeństwo w miejscach publicznych - projekty „Taxi – Oko”, w ramach

którego kierowcy taksówek informują policję o zdarzeniach mogących zagrażać

bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu, „Bezpieczna Podróż - działania

zmierzające do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa podróżnych na obszarach

kolejowych” oraz „S T O P ! kradzieżom kieszonkowym”,

· Bezpieczeństwo w miejscach zamieszkania – projekty „Mój Dzielnicowy”,

„Sąsiedzki Program Przeciwdziałania Przestępczości”, „Patrol Obywatelski” oraz

„Społeczne Konsultacje”- w ramach którego zachęca się mieszkańców regionu

do zgłaszania lokalnej policji wszystkich tych spraw, które mogą zagrażać ich

poczuciu bezpieczeństwa (zła infrastruktura, zniszczenie mienia, niewłaściwie

zachowująca się młodzież).

Programy prewencyjne, zwłaszcza te skierowane do dzieci i młodzieży, mają ogromne

znaczenie w budowaniu wizerunku policji. Dla większości dzieci w tym wieku szkolne

pogadanki będą pierwszym bezpośrednim kontaktem z policjantem. To wrażenie będzie

wpływać na ich wyobrażenie na temat policji, choćby nigdy więcej nie mieli z nią kontaktu.

Trzeba zauważyć, że zaufanie do policji jest najniższe właśnie wśród młodzieży szkolnej,

która postrzega policję głównie przez pryzmat - bezpodstawnego ich zdaniem –

legitymowania. Normą się stało, że policjanci prowadzą w szkołach zajęcia zarówno

z uczniami, jak i nauczycielami, ucząc jak radzić sobie z przemocą, agresją

rówieśników/uczniów, gdzie szukać pomocy i w jaki sposób interweniować. Pierwszych

zasad bezpiecznego zachowania policjanci uczą już w przedszkolach. Takie działania są

ważne z dwóch powodów – po pierwsze przyzwyczajają dzieci do kontaktów z policją,

wyrabiają przekonanie, że policja jest instytucją otwartą, życzliwą i że można się do niej

zwrócić po pomoc nie tylko wtedy, gdy jest się ofiarą przestępstwa, po drugie – policji dają

informację zwrotną o potrzebach i oczekiwaniach społecznych, pozwalają na utrwalaniekontaktów i lepsze poznanie danego środowiska.



15

Wszystkie czynności podejmowane w ramach programów prewencyjnych przynoszą

wymierne efekty. Dużym zainteresowaniem w Olsztynie cieszyła się akcja „Poznaj swojego

dzielnicowego”, w ramach której w kolejnych wydaniach „Gazety Olsztyńskiej” publikowano

zdjęcia, numery telefonów i adresy kontaktowe dzielnicowych, a także rozwieszono

na klatkach schodowych informacje z tymi samymi informacjami.

Ulotki, plakaty, naklejki ostrzegające przed kieszonkowcami i komunikaty dźwiękowe

w autobusach ( program „STOP! kradzieżom kieszonkowym”) pełnią w świadomości

społecznej taką samą rolę, jak widok patrolu na ulicach miasta. Dają poczucie bezpieczeństwa

przez sam fakt, że wiemy do kogo się zwrócić w razie potrzeby i że pomoc otrzymamy bez

względu na fakt, kim jesteśmy.

Źródło: www.warminsko-mazurska.policja.gov.pl

http://www.warminsko-mazurska.policja.gov.pl/



16

2. 4. 2 Patrole

Największą siłą, ale i największą słabością policji są ludzie. Od nich zależy jak będą

przebiegać relacje policja – społeczeństwo, a ich zachowanie jest podstawą kształtowania

wizerunku instytucji, którą reprezentują.

Jak wcześniej wspomniałam, w przypadku służb patrolowych kontrowersje budzi już

ich umundurowanie. Niemniej od częstotliwości widywania patroli na ulicach miasta zależy

poziom poczucia bezpieczeństwa Polaków, a w konsekwencji ich zaufania do policji. Zasada

jest prosta. Im częściej widzimy patrole, tym czujemy się bezpieczniejsi – a zatem mamy

większe zaufanie do działań policji. Nieprzypadkowo tak dużą wagę kładzie się na fakt, aby

patrole (zwłaszcza piesze) były jak najbardziej widoczne na ulicach miasta i że jest ich coraz

więcej – jest to odpowiedź na podstawowe oczekiwania społeczne, podobnie jak fakt

reorganizacji służb logistycznych ogłoszony przez Marka Bieńkowskiego.15

Patrole stanowią pewien problem, jeśli chodzi o ich rolę w budowaniu wizerunku

policji. Z jednej strony sama ich obecność podnosi notowania policji w oczach społeczeństwa,

z drugiej – są tematem nieustających dyskusji i krytycznych uwag na temat działań policji.

Rzadko widzi się patrole interweniujące w sposób, który zna się z telewizyjnych

seriali. Najczęstszy widok, to dwóch policjantów legitymujących osoby pijące alkohol

w miejscach publicznych bądź po prostu obchodzących teren swojego działania. Stąd częste

przekonanie, że policja zamiast zajmować się poważnymi przestępstwami, zajmuje się

nikomu nie przeszkadzającymi drobiazgami. Zwłaszcza, gdy to my sami pijemy piwo

na ławce w parku, a nie w wyznaczonym do tego miejscu. Inna sprawa, gdy wykonujący swe

obowiązki policjant jest nie tyle stanowczy, co zwyczajnie niekulturalny. Od jego postawy

zależy cały przebieg zdarzenia i nasza opinia o reprezentowanej przez niego instytucji.

Z jednej strony społeczeństwo chciałoby widzieć patrole, które budzą szacunek i dają

poczucie bezpieczeństwa, z drugiej – chętnie przystałoby na taką ich rolę, jaką jeszcze

do niedawna mieli angielscy Bobbies, którzy do czasu ostatnich zamachów bombowych

w Londynie nie nosili przy sobie broni, i traktowani byli po trosze jak rodzaj informacji

turystycznej – wskazywali drogę zagubionym turystom, najbliższe posterunki policji, budynki

użyteczności publicznej, itp.

Policjanci patrolujący ulice stoją na „pierwszej linii” kontaktu z obywatelem nie tylko

w przypadku, gdy ten ostatni łamie prawo. Naturalnym zachowaniem jest, że zagraniczny

turysta widząc przechodzący patrol, właśnie policjanta zapyta o drogę. W 90% nie otrzyma

15 Chodzi o ucywilnienie etatów w służbie logistycznej i uwolnienie tym samym etatów policyjnych, którezostaną skierowane do służby prewencji, a więc między innymi do służby patrolowej.



17

potrzebnej mu informacji. Poziom znajomości języków obcych wśród policjantów jest bardzo

niski. Paradoksem i wielkim błędem kierownictwa policji jest fakt, że na organizowane przez

szkoły policji kursy językowe jeżdżą ci policjanci, którzy z racji wykonywanej pracy

bezpośredniego kontaktu ze społeczeństwem nie mają. Z własnego doświadczenia wiem, jak

wielkim kłopotem jest przyjęcie zgłoszenia o przestępstwie od cudzoziemca, kiedy w pobliżu

nie ma osoby, która mogłaby się z pokrzywdzonym porozumieć.

Inną sprawą pozostaje dobór policjantów do patroli. Są to na ogół ludzie młodzi,

na początku swej drogi zawodowej, teraz – coraz częściej odbywający w policji zastępczą

służbę wojskową. Jeszcze do niedawna nie wysyłało się do służby patrolowej policjantów

z wyższym wykształceniem.

Nowy sposób rekrutacji do policji zakłada zmianę tę sytuacji. Egzamin składa się

z trzech etapów – testu wiedzy, testu sprawnościowego oraz testu psychologicznego. Aby

znaleźć się na liście rankingowej, kandydat do służby w policji musi przejść wszystkie etapy

egzaminu. Specyfika województwa warmińsko – mazurskiego, jako regionu o najwyższym

w Polsce bezrobociu, sprawiła, że do służby w policji zgłaszają się ludzie z wyższym

wykształceniem (często po dwóch kierunkach), znający kilka języków obcych. Oni,

po zdanych egzaminach i odbyciu 10 – miesięcznego szkolenia zawodowego, zostaną

skierowani do służby przygotowawczej, w tym obowiązkowo do służby patrolowej. Można

zatem uznać, że nowy sposób rekrutacji, a także fakt, że kandydatów do służby policja szuka

również na targach pracy16, służy poprawie reputacji policji.

2. 4. 3 Dzielnicowy

Dwie postawy charakteryzują relacje między dzielnicowym a społeczeństwem.

Pierwsza to ta, w której mieszkańcy danego terenu chcą znać swojego dzielnicowego bez

względu na fakt, czy będą potrzebować jego pomocy, czy nie, druga natomiast

to przekonanie, że uczciwy obywatel nie musi, a nawet nie powinien kontaktu

z dzielnicowym szukać.

Sprzeczne wydaje się działanie, które z jednej strony przydziela dzielnicowym coraz

większe rejony obsługi, nie inwestuje w sprzęt, system motywacyjny, doszkalanie, a z drugiej

oczekuje wyników, systematycznych sprawozdań z działalności oraz budowania

pozytywnego wizerunku policji wśród lokalnej społeczności.

Przez długi czas tradycyjne wysiłki policji skoncentrowane były na zdobywaniu

informacji o sprawcach przestępstw i ich otoczeniu, tymczasem ideałem byłoby równoczesne

16 Inicjatywa Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi.



18

zbieranie informacji od uczciwych mieszkańców rejonu. Teoretycznie dzielnicowy ma wiele

okazji, aby nawiązywać kontakty z osobami, które z racji pełnionych funkcji, działalności

na rzecz lokalnej społeczności czy wykonywanego zawodu mogą mieć wpływ

na integrowanie mieszkańców. Praktyka jednak wygląda inaczej. Sama swojego

dzielnicowego widziałam dwa razy przez ostatnie 18 lat, w tym raz, kiedy przeprowadzał

ze mną rozmowę w ramach rekrutacji do pracy w policji. Nie potrafię wyobrazić sobie, ile

czasu musiałby poświęcić mój dzielnicowy na poznanie wszystkich mieszkańców podległego

mu rejonu, biorąc pod uwagę fakt, że osiedle, na którym mieszkam, jest największym

skupiskiem ludności w Olsztynie. Nic zatem dziwnego, że działania dzielnicowych

ograniczają się w większości przypadków do rozpoznania lokalnych patologii i zagrożeń oraz

interwencji na wezwanie. Oczywiście ma to swoje znaczenie – przestępcy nie czują się

pewnie, wiedzą, że ich poczynania są obserwowane.

Taka sytuacja sprawia jednak, że dzielnicowi nie są widoczni. Wszystkie te czynniki

sprawiają, że dzielnicowi – mimo ich ogromnego znaczenia dla wizerunku policji – nie cieszą

się szacunkiem społeczności. Aby zmienić ten stan rzeczy szczególny nacisk w pracy

dzielnicowego kładzie się na:

· zwracanie uwagi na sytuacje z pozoru drobne, nieistotne, ale pogarszające jakość

życia mieszkańców (np. reagowanie na wulgaryzmy na ulicy, zanieczyszczanie ulic,

chodników, itp.),

· służenie ludziom pomocą w drobnych sprawach życia publicznego (choćby pisanie

pism do sądu),

· zwiększanie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców, np. poprzez zwracanie uwagi

przełożonych na konieczność natężenia służb patrolowych w rejonie, który

mieszkańcom wydaje się szczególnie niebezpieczny.17

Na wizerunek dzielnicowego wciąż wpływają skojarzenia z Milicją Obywatelską. Nie

może być inaczej, skoro większość lokalnej społeczności nigdy dzielnicowego nie widziała.

Niewiele jest spotkań, prelekcji czy pogadanek organizowanych przez dzielnicowych dla

mieszkańców zainteresowanych sprawami bezpieczeństwa w swoim najbliższym otoczeniu.

Bardzo daleko polskiemu dzielnicowemu do jego francuskiego odpowiednika, który często

łączy swoje obowiązki z funkcją instruktora sportowego dzieci i młodzieży (to zajęcie

ma wliczone do czasu służby), a jego wizerunek jest traktowany tak poważnie, że nie może

17 Por. Obliński S., Medialna rola dzielnicowego w kształtowaniu wizerunku policji na przykładzie KomendyPowiatowej Policji w Szamotułach, w: Elementy nowoczesnego zarządzania w policji, red. Januszek H.,Gembara S., Poznań 2005, s. 201



19

na przykład brać udziału w eksmisjach, bo on sam i jego mundur mają pozostać synonimem

zaufania i poczucia bezpieczeństwa mieszkańców.18

2. 4. 4 Służby drogowe

Służby drogowe – jak pokazują badania – są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych

służb w policji.19 Ich obecność na drogach zdecydowanie wpływa na zmniejszenie ilości

wypadków drogowych, a konsekwentnie prowadzone akcje przeciwko nietrzeźwym

kierowcom spotykają się z dużym poparcie społecznym. Akcje „Znicz”, „Bezpieczny

weekend”, dzięki medialnemu nagłośnieniu na stałe wpisały się w świadomość Polaków.

Podobnie rzecz ma się z corocznymi akcjami wręczania cytryn kierowcom popełniającym

drobne wykroczenia drogowe oraz wręczania kwiatów kobietom – kierowcom w Dniu

Kobiet. Jednak równie często, obok informacji o nowych akcjach prewencyjnych policjantów

służb drogowych, pojawiają się w mediach doniesienia o kolejnych policjantach tych służb,

którzy przyjmują łapówki w zamian za odstąpienie od ukarania mandatem. Mimo

jednoznacznego stanowiska szefostwa policji w tej sprawie, zjawisko nie ustępuje. Wydawać

by się mogło, że i opinia publiczna będzie ostro reagować na podobne zachowania

policjantów drogówki. Tymczasem istnieje społeczne przyzwolenie na zachowania

korupcyjne tej służby. Dochodzi do sytuacji absurdalnych, kiedy to policjant, który przyjął

50 zł łapówki od kierowcy, jest nazywany uczciwym, bo inny wcześniej za to samo

wykroczenie przyjął złotych 100!20

Wizerunek policji zależy w głównej mierze od umiejętności interpersonalnych

policjantów, którzy mają najczęstszy kontakt ze społeczeństwem. Od ich zachowania,

sposobu bycia, kultury osobistej, wyglądu, sposobu formułowania myśli, będzie zależała

jakość tego kontaktu i w konsekwencji sposób postrzegania policji przez obywateli. Dlatego

należy położyć szczególny nacisk na sposób doboru do służb, które mają największy wpływ

na kreowanie wizerunku, a także na system szkoleń z zakresu komunikacji, umiejętności

autoprezentacji dla tych policjantów, którzy już tę służbę pełnią.

18 Ibidem, s. 19619 Por. Królikowska K., op. cit.20 Ibidem



20

3. KOMUNIKACJA WEWNĘTRZNA JAKO PODSTAWA WIZERUNKU FIRMY

3. 1 Komunikacja

Proces komunikowania się zakłada istnienie dwóch stron – nadawcy komunikatu

i jego odbiorcy. Rozpoczyna się w chwili, kiedy osoba (nadawca) chce przekazać fakt, myśl bądź opinię ( komunikat) innej osobie (odbiorcy). Komunikat zawsze ma określone znaczenie

dla nadawcy, a na przebieg komunikacji ma wpływ wiele czynników, m. in. poziom wiedzy

nadawcy, jego doświadczenie, pozycja społeczna i zawodowa, uznawane przez niego

wartości. Nadawca, jeśli chce być właściwie zrozumiany, przy formułowaniu swego

komunikatu musi wziąć pod uwagę cechy charakteryzujące odbiorcę i do nich dostosować

komunikat. Skuteczne komunikowanie zachodzi wtedy, gdy następuje zrozumienie

komunikatu przez odbiorcę (odkodowanie). Istotnym elementem procesu komunikowania jestsprzężenie zwrotne, które jest reakcją odbiorcy na komunikat nadawcy. Następuje ono wtedy,

gdy odbiorca staje się nadawcą. W organizacjach sprzężenie zwrotne może mieć postać

ustnego potwierdzenia przyjęcia komunikatu oraz konkretnego działania. 21

3. 2 Komunikacja wewnętrzna

Komunikacja wewnątrz organizacji jest często niedoceniana jako skuteczne narzędzie

zarządzania. A przecież bez sprawnego porozumiewania się z pracownikami firmy nie jest

możliwe jej dobre funkcjonowanie. To, jakie opinie będą przekazywali pracownicy swoim

znajomym i rodzinie, jest istotne dla postrzegania organizacji przez jej najbliższe otoczenie.

Teoretycy i praktycy PR zgodnie twierdzą, że komunikacja wewnątrz organizacji powinna

być fundamentem wszystkich innych działań public relations.

Otwarty system komunikowania się z członkami organizacji powinien przekazywać

znacznie więcej informacji niż to, co się dzieje podczas realizowania kontaktów z mediami,

lobbingu czy komunikacji antykryzysowej. Sprawnie funkcjonująca komunikacja wewnętrzna

powinna się opierać na założeniu, że pracownicy firmy są bardziej zainteresowani jej

sprawami niż otoczenie. I oczywiście pełne informacje o sytuacji firmy i jej planach powinni

otrzymać. Nie jest bezwzględnie konieczne, by akurat komunikacja wewnętrzna była

punktem odniesienia dla innych działań PR, ale jeśli funkcjonuje właściwie, będzie najlepszą

płaszczyzną uzgadniania informacji dla zewnętrznej komunikacji organizacji.

Komunikacja wewnętrzna w organizacji jest ważnym narzędziem budowania kultury

21 Por. Lis L., Problematyka komunikacji wewnętrznej w systemie zarządzania jakością na przykładzieKomendy Powiatowej Policji, w: Zarządzanie jakością w Policji Wielkopolskiej. Teoria i Praktyka,red. Łańcucki J., Rau Z., Poznań 2003, s. 269 - 270



21

organizacji i przeciwdziałania kryzysom wewnętrznym. Wizerunek firmy powinien być także

kształtowany wśród jej pracowników – nie jest istotne tylko to, jaki image ma organizacja

w swoim bliższym i dalszym otoczeniu. To, w jaki sposób członkowie organizacji oceniają

swoją firmę, ma ogromne znaczenie dla ich postaw. Pracownicy, którzy mają dobrą opinię

o swojej organizacji, lepiej się z nią identyfikują. Ważny jest także ich poziom wiedzy

o firmie – im więcej o niej wiedzą, tym łatwiej wyrabiają sobie własne zdanie o sposobie jej

funkcjonowania i są skłonni do przyjmowania aktywnej postawy.

Wprowadzanie systemu otwartej komunikacji wewnętrznej napotyka na opór

zwłaszcza w tych polskich organizacjach, które powstały lub funkcjonowały przez

dziesięciolecia w systemie gospodarki centralnie sterowanej.

Ukształtowana w czasach PRL kultura organizacji przenosi się na postawy

dzisiejszych pracodawców i pracowników. Jest to zjawisko, które obserwuje się przede

wszystkim w tych firmach, które nie wprowadzają systemów komunikacji wewnętrznej

zgodnych ze standardami public relations tzn., jeśli organizacje te nie kierują się zasadą,

że dobrze poinformowany pracownik jest aktywny i nie jest manipulowany informacjami

„z drugiego obiegu” - plotką lub wybiórczo przekazywanymi informacjami przez lepiej

zorientowanych (uprzywilejowanych) członków organizacji lub liderów związkowych.

System komunikacji wewnętrznej powinien być tak zorganizowany, że wszystkie informacje,

które nie są tajemnicą firmy (handlową, wojskową) powinny być dostępne dla jej

pracowników. Takie założenie komunikowania się z członkami organizacji jest niezbędnym

warunkiem otrzymywania informacji zwrotnych, mówiących o nastrojach wśród załogi.

Narzędzia wykorzystywane w komunikacji wewnętrznej to:

· biuletyn,

· radiowęzły,

· jednodniówki (pisma ulotne),

· listy do pracowników,

· poczta elektroniczna,

· intranet,

· strony www,

· spotkania z pracownikami,

· tworzenie kręgów opiniotwórczych,

· media lokalne w bliskim otoczeniu firmy.22

22 Por. Bielawski P., Komunikacja wewnętrzna, źródło: www.proto.pl




22

3. 3 Komunikacja wewnętrzna w policji

Policja jest organizacją silnie zhierarchizowaną. W jednostkach policji zatrudniane

są trzy grupy pracowników:

· policjanci,

· pracownicy i urzędnicy Korpusu Służby Cywilnej pełniący funkcje wspomagające,

· pracownicy cywilni – sekretarki, technicy, konserwatorzy, sprzątaczki.

Komunikacja w policji przebiega na wielu poziomach, a przepływ informacji

pomiędzy poszczególnymi jednostkami i służbami ma niezwykle istotne znaczenie dla

prawidłowego funkcjonowania organizacji.

Pionowy schemat przepływu informacji pomiędzy jednostkami policji przedstawia się

następująco:

Schemat przepływu informacji między jednostkami policji.

KOM ENDA GŁÓWNA POLICJI

K omendy Wojew ódz kie Pol icji

Komendy Miejs kie/Pow iatow e Policji

K omisar ia ty/P oster unki P olic ji



23

Pionowy system przepływu informacji w jednostkach policji ( na przykładzie

Komendy Wojewódzkiej Policji w Olsztynie) przedstawia poniższy schemat:

Schemat przepływu informacji w KWP w Olsztynie

Kanały komunikacyjne przebiegają również na płaszczyźnie poziomej zarówno

między poszczególnymi jednostkami policji, jak i wewnątrz nich (wymiana informacjimiędzy poszczególnymi służbami i wydziałami/sekcjami/zespołami komend i komisariatów).

KOMENDANT WOJEWÓDZKI POLICJI

Zastępca KomendantaWojewódzkiego Policji

nadzorujący służbęprewencyjną


nadzoruj ący służbęlogistyczną


nadzoruj ący służbękryminalną

NACZELNICY WYDZIAŁÓW: · Sztabu Policji · Prewencji · Ruchu Drogowego

ORAZ· Oddział Prewencji Policji

NACZELNICY WYDZIAŁÓW: · Kryminalnego · Dochodzeniowo –

Śledczego · do walki z Przestępczością

Gospodarczą · do walki z Korupcją · Techniki Operacyjnej

ORAZ· Zespół Analizy

Kryminalnej · Samodzielne Stanowisko

ds. Międzynarodowej

Współpracy Policji

NACZELNICY WYDZIAŁÓW: · Zaopatrzenia i Inwestycji · Transportu · Łączności i Informatyki

ORAZ· Zespół Zamówień

Publicznych

policjanci i pracownicy wydziałów policjanci i pracownicy wydziałów policjanci i pracownicy wydziałów

NACZELNICY WYDZIAŁÓW: · Inspektoratu Komendanta · Kadr i Szkolenia · Prezydialnego · Finansów

· Ochrony Informacji Niejawnych

ORAZ· Główny Księgowy · Zespół ds. Analiz i Prognoz ·

Zespół Prawny



24

Komunikacja bywa mylona z jednostronnym przekazywaniem informacji. Efektywna

komunikacja jest zawsze dwukierunkowa i opiera się na informacji zwrotnej. Celem

komunikacji jest stwarzanie takiego stanowiska pracy, które umożliwia:

· tworzenie warunków pracy stymulujących wzrost kreatywności pracowników,

· rozwinięcie silnej kultury organizacji, opartej na powszechnie akceptowanych

wartościach,

· ukierunkowanie kadry kierowniczej na potrzeby pracowników,

· poprawę komunikacji i stosunków między szefem i pracownikiem oraz między

współpracownikami,

· zwiększenie motywacji pracowników poprzez dostarczanie rzetelnej, prawdziwej,

zrozumiałej informacji,

· przygotowanie pracowników do nadchodzących zmian, doprowadzenie

do zrozumienia i zmniejszenia oporu na zmiany.23

Najistotniejszą z punktu widzenia komunikacji wewnętrznej relacją jest bezpośrednia

zależność przełożony – podwładny. Od jakości tych kontaktów, a więc także jasnego

określenia zadań, sposobu rozliczania pracownika z wykonania powierzonych

mu obowiązków oraz klarownego systemu motywacji, zależy jakość pracy. Tymczasem

jednym z podstawowych powodów frustracji policjantów i pracowników policji jest brak

spójnego systemu awansu zawodowego oraz systemu motywacyjnego, a także niejasne

określenie przydzielanych im zadań.

Jednym z podstawowych błędów w komunikacji wewnętrznej jest przemilczanie

zmian kadrowych i organizacyjnych w policji. Co cztery lata, tuż po wyborach

parlamentarnych, powtarza się ten sam schemat zachowań – każda komenda przygotowuje się

na zmiany, które muszą nadejść. Problem polega na tym, że w większości przypadków

wszelkie zmiany odbywają się na zasadzie „nie znasz dnia ani godziny”. Natychmiast

uruchamiają się nieformalne kanały informacji – plotki i spekulacje, które nie służą niczemu,

oprócz dezorganizacji pracy. Poziom frustracji wśród policjantów i pracowników rośnie,

co jest zupełnie naturalne, gdy pracownicy boją się o miejsca pracy.

W tym roku w jednej z komend doszło do absurdalnej sytuacji, kiedy to pracownicy

i policjanci o zmianach w strukturze organizacyjnej oraz zmianach na stanowiskach

komendantów powiatowych i naczelników wydziałów dowiadywali się z prasy, z lokalnego

radia, a nawet od ludzi z policją nie związanych (!). Natomiast nie od bezpośrednich

przełożonych. Miało to swoje wytłumaczenie – naczelnicy wydziałów także długo nie byli

23 Por. Lis L., op. cit., s. 270



25

o zmianach informowani. Reorganizacja przebiegła w atmosferze niedomówień. Wyraz

swojemu rozgoryczeniu policjanci dali na Internetowym Forum Policyjnym, do którego –

dodam – ma dostęp każdy, kto ma w domu lub w pracy internet.

Sytuacje tego typu prowadzą do zupełnie niepotrzebnych konfliktów, sprawiają,

że spada motywacja do pracy, podważają autorytet przełożonych, wprowadzają atmosferę

podejrzliwości i nieufności oraz dezintegrują środowisko.

W tym kontekście nierealna wydaje się sytuacja, gdy komunikacja wewnętrzna spełnia

poniższe standardy:

· informacje powinny być pełne, rzetelne i wiarygodne,

· proces informowania powinien być konsekwentny, jasny i skoordynowany

z kompleksem zasad i norm działania,

· każdy kanał komunikacji wewnętrznej powinien mieć jasno określony krąg odbiorców

– policjantów i pracowników policji,

· informacje powinny być przekazywane szybko, w pierwszej kolejności tym, którym

są rzeczywiście niezbędne,

· musi istnieć sprzężenie zwrotne. Wszyscy przełożeni powinni być przygotowani

do udzielenia odpowiedzi na pytania i wątpliwości podwładnych,

· system komunikacji wewnętrznej powinien być zaakceptowany przez kierownictwo

i zarządzany przez kompetentnych pracowników przy ciągłej weryfikacji

aktualizowanych informacji.24

O ile do relacji przełożony – podwładny można mieć dużo zastrzeżeń, tak trzeba

zauważyć, że kontakty między współpracownikami i policjantami są dobre, podobnie jak

oparty na tych kontaktach system przepływu informacji między poszczególnymi służbami

i komórkami organizacyjnymi policji.

W Komendzie Wojewódzkiej Policji w Olsztynie oprócz codziennie

przygotowywanego przez zespół prasowy przeglądu lokalnej i ogólnokrajowej prasy, nie jest

wydawany wewnętrzny biuletyn informacyjny ani żadne inne wydawnictwo adresowane

do policjantów i pracowników policji. Wiadomości umieszczane na stronie internetowej

warmińsko – mazurskiej policji skierowane są do szerokiej publiczności, ale nie traktują

o wewnętrznych sprawach policji.

Rolę integracyjną w środowisku policyjnym pełni zatem miesięcznik „Policja 997”,

wydawany przez Komendę Główną Policji, oraz Internetowe Forum Policyjne (www.ifp.pl).

24 Ibidem, s. 276

http://www.ifp.pl/



26

Niektóre komendy wojewódzkie ( np. w Poznaniu czy Krakowie) wydają coroczne

raporty podsumowujące pracę policjantów danego garnizonu, ich osiągnięcia (także

sportowe), przedstawiają sylwetki najlepszych funkcjonariuszy oraz poświęcają sporo miejsca

tym wydarzeniom, w których policja brała udział (Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy,

działalność charytatywna).

Komunikacja wewnętrzna jest podstawą wizerunku organizacji. Każdy pracownik

staje się jej rzecznikiem w swoim środowisku. Sama, od kiedy zaczęłam pracować w policji,

stałam się dla swojego najbliższego otoczenia ekspertem w tej dziedzinie. To mnie pyta się

o zasady przyjęć do policji, daty naboru, numery telefonów, procedury, kwestie związane

z mandatami, itp. Moja niekompetencja będzie niekompetencją pracujących ze mną

urzędników i policjantów, mój profesjonalizm – sukcesem wszystkich.



27

4. WSPÓŁPRACA Z MEDIAMI JAKO SPOSÓB KREOWANIA WIZERUNKUORGANIZACJI

4. 1 Rola rzecznika prasowego

Tylko 20% społeczeństwa czerpie swe wyobrażenie o policji na podstawie własnych

doświadczeń. Opinię blisko 80% Polaków na temat tej organizacji kształtują wyłącznie

media.25 Nie trudno zatem sobie wyobrazić, jak ważne są relacje z mediami w budowaniu

wizerunku policji. Kronika kryminalna, porażki i afery z udziałem policjantów to ulubiony

temat mediów – nie ma dnia, aby tego typu informacje nie trafiały na czołówki gazet czy

do głównych wydań telewizyjnych programów informacyjnych. Nie można zatem przecenić

roli rzecznika prasowego jako tej osoby, która odpowiada za kontakty z dziennikarzami.

Mówi się, że nie jest sztuką reagowanie na nieprzychylne komentarze prasowe, ale

prawdziwym wyzwaniem staje się takie prowadzenie polityki informacyjnej, żeby tego typu

informacje w mediach się nie ukazywały. Właśnie w takim działaniu upatrywałabym główne

zadanie rzecznika prasowego. Samo odpowiadanie na krytykę ze strony mediów, bronienie

się przed zarzutami, to stanowczo za mało. Do dziennikarzy należy „wychodzić”

z informacjami - zawiadamiać ich o każdym sukcesie organizacji, wyjątkowych

osiągnięciach jej pracowników, nowych inwestycjach, organizowanych przez nią akcjach,

wyprzedzać krytykę i zarzuty, poruszać tematy, które mogą zainteresować lokalną

społeczność.

Policja, jako organizacja finansowana z budżetu państwa, dysponuje bardzo

ograniczonymi środkami na promocję swej działalności. Często praca rzecznika prasowego

jest jedyną formą aktywności w tej dziedzinie. Stąd niezmiernie ważne jest to, kto i jak

realizuje politykę medialną swojej jednostki. W województwie warmińsko – mazurskim

każda komenda miejska i powiatowa ma swojego rzecznika prasowego. W komendzie

wojewódzkiej funkcjonuje zespół prasowy, który udziela wsparcia jednostkom terenowym

w przypadku spraw skomplikowanych lub wyjątkowo nagłaśnianych przez media (np. sprawa

linczu we Włodowie). Najdotkliwszym problemem służb prasowych w garnizonie warmińsko

– mazurskim jest fakt, że w większości przypadków policjanci funkcję rzecznika pełnią

dodatkowo, obok innych, podstawowych obowiązków służbowych. Na 17 komend

powiatowych i 2 miejskie, tylko dwóch rzeczników wykonuje swoje zadania w ramach

pełnego etatu, pozostali zostali oddelegowani do pełnienia tej funkcji.

25 Królikowska K., op. cit.



28

Inną problematyczną kwestią jest przygotowanie zawodowe osób realizujących

zadania rzecznika prasowego. Poniższy wykres ukazuje poziom znajomości zagadnień

z zakresu komunikacji społecznej osób na stanowisku rzecznika prasowego komendy

powiatowej i miejskiej województwa warmińsko – mazurskiego.

P r z y g o t o w a n i e z aw o d o w e z z a k r e s u k o m u n ik a c j i s p o ł e c z n e j (s t u d i a , k u r s y ,

szko le n ia )

32%

21 %5%

42 %

sz k o l e n i a r e so r t o w e

sz k o l e n i e w K W P w O l s zt y n i e

i n n e

b r a k

Źródło: KWP w Olsztynie

Biorąc pod uwagę fakt, że rzecznik prasowy jest pierwszą osobą, do której zwracają

się media szukając informacji na interesujący je temat, i że jest on „twarzą” policji na danym

terenie, brak jakiegokolwiek przygotowania 42% rzeczników do pełnionej przez nich funkcji,

jest przynajmniej zastanawiający.W Komendzie Wojewódzkiej Policji w Olsztynie planowane jest, wzorem Komendy

Głównej Policji, utworzenie wydziału komunikacji społecznej, który zajmowałby się

tą działalnością policji, która ma związek z budowaniem jej wizerunku – promocją,

kontaktami z mediami, współpracą z samorządami i partnerami policji (strażą pożarną,

graniczną, miejską, szkołami, instytucjami zainteresowanymi zagadnieniem bezpieczeństwa

i porządku publicznego), prewencją kryminalną, zarządzaniem jakością, obsługą stron

internetowych oraz badaniem opinii publicznej. Współpraca, w ramach jednego wydziału,



29

wszystkich tych osób, które do tej pory pracowały raczej obok siebie niż ze sobą, powinna

przynieść wymierny efekt w postaci spójnego wizerunku warmińsko – mazurskiej policji.

4. 2 Internet

Kwestia stron internetowych policji przedstawia się podobnie do kwestii jej

oficjalnego logo i oznakowania budynków. Jak zauważa Tomasz Jankowski, policji potrzebne

jest jej „Corporate Identity”, czyli zbiór zasad prezentowania instytucji zarówno w kontaktach

zewnętrznych, jak i w relacjach wewnętrznych. Jego podstawą jest logo i paleta kolorów –

elementy, które dzięki promocji i konsekwentnemu stosowaniu stają się powszechnie

identyfikowane.26

Jankowski zauważa, że twórcom policyjnych stron internetowych brakuje często

fachowej wiedzy, doświadczenia lub czasu na zajmowanie się stroną www jednostki.

Na policyjnych stronach znajdziemy mnóstwo nieaktualnych odnośników, nieczytelnej

nawigacji, zbyt długo ładującej się grafiki, elementów utworzonych w technologiach, które

niż zapewniają dostępu do strony wszystkim użytkownikom internetu. 27

Strony często przeładowane są efektami graficznymi, które odwracają uwagę

od prezentowanych treści. Na stronach Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu

i Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach nie znajdziemy nawet podstawowej

informacji o kierownictwie policji.

Brak wyraźnie określonego sposobu wykorzystywania internetu w pracach jednostek

policji oznacza, że mogą one w dowolny sposób realizować za pomocą tego medium

wyznaczone im zadania. Osoby wyznaczone do obsługi stron wykonują to zadanie najczęściej

przy okazji realizacji innych zadań służbowych. System stron internetowych policji to wciąż

raczej hobby niż jeden z ważniejszych kanałów komunikowania się ze społeczeństwem.

4. 3 Seriale telewizyjne

Popularność seriali telewizyjnych typu „Oficer”, „W11. Wydział śledczy”, „Fala

zbrodni” czy „Kryminalni” powoduje, że warto się zastanowić nad ich wpływem

na wizerunek policji.

Zdecydowana większość tych produkcji powstaje pod opieką merytoryczną komend

policji: „Oficer” - Komendy Głównej Policji, „Kryminalni” - Komendy Stołecznej Policji,

26 Por. Jankowski T., Kolorowy zawrót głowy, Policja 997 nr 6/2005, s. 2927 Por. Ibidem, s. 29



30

„W11. Wydział Śledczy” - swoisty fenomen ze względu na fakt, że grają w nim autentyczni

policjanci - Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie.

Większość widzów zdaje sobie sprawę z tego, że prezentowana w serialach

rzeczywistość daleko różni się od tej, w której żyjemy28 – nie ma więc obaw, że wszystko,

co zobaczą, przyjmą bezkrytycznie, bezrefleksyjnie.

Jestem zdania, że seriale ukazujące pracę policji – jeśli nie poprawiają jej wizerunku

w oczach społeczeństwa, to na pewno mu nie szkodzą. Niezwykłe zainteresowanie

produkcjami tego typu można, moim zdaniem, tłumaczyć faktem, że zaspokajają one

w widzach potrzebę postrzegania policji jako organizacji skutecznej, a policjantów jako

profesjonalistów, zupełnie różnych od tych, których znają z nieudanych akcji szeroko

komentowanych w mediach. Pojawia się tutaj także coś na kształt „lokalnego patriotyzmu” –

po latach oglądania seriali o pracy amerykańskich policjantów, wreszcie można poczuć się

dumnym z faktu, że także w Polsce ściganiem przestępców zajmują się prawdziwi

zawodowcy.

Poza tym seriale policyjne spełniają funkcje edukacyjne – uchylają przed widzem

rąbka tajemnicy o pracy operacyjnej policji, obowiązujących w policji procedur i hierarchii,

pokazują nowoczesne techniki kryminalistyczne, a przede wszystkim kładą nacisk

na skuteczność działań organów ścigania i nieuchronność kary za popełnione zbrodnie.

28 Por. Królikowska K., op. cit.

Źródło: www.w11.onet.pl

http://www.w11.onet.pl/



31

PODSUMOWANIE

W ciągu 16 lat swego istnienia policja przeobraziła się z organizacji sterowanej przez

władze w nowoczesną instytucję, dla której wizerunek jest istotnym elementem

funkcjonowania w świadomości społeczeństwa. Zaufanie, jakim darzą policję Polacy, jest

wyraźnym sygnałem, że kroki podjęte w ramach budowania dobrej reputacji, przynoszą

efekty (patrz: wykres).

ZAUFANIE DO POLICJ I W LATACH 1990 – 2005

Źródło: Badanie OBOP na zlecenie KGP, www.policja.pl

Mimo konsekwencji, z jaką wdrażane są działania PR w policji, pozostaje jeszcze

wiele zagadnień, na które należy zwrócić uwagę. Aby skutecznie budować wizerunek, warto

przede wszystkim określić:

· obecny i docelowy wizerunek policji i czynniki, jakie mają na niego wpływ,

· mechanizmy i narzędzia, które mogłyby być wykorzystane do jego pozytywnej

zmiany,

· zasoby ludzkie i techniczne niezbędne do realizacji podjętych zadań,

· wpływ poszczególnych służb na kształtowanie wizerunku policji,

· role i uprawnienia oraz zadania w zakresie kształtowania wizerunku.

http://www.policja.pl/



32

Jedną z najistotniejszych kwestii pozostaje rola komunikacji wewnętrznej.

W przypadku policji należy tutaj wziąć pod uwagę takie zagadnienia, jak:

· zasady, kanały, częstotliwość i sposoby komunikowania się i wymiany

informacji przez poszczególne służby pomiędzy szczeblami w hierarchii

policji,

· precyzyjny podział kompetencji i zadań,

· przejrzysty system awansu zawodowego,

· zasady rozliczania służb prasowych i promocji z powierzonych im zadań,

· system motywacyjny.

Bez przepływu informacji między poszczególnymi służbami, jednostkami

i komórkami organizacyjnymi, bez wzajemnego zaufania i podstawy, którą stanowi

rzetelność i wiarygodność poszczególnych pracowników, nie można zbudować wiarygodnego

wizerunku organizacji. Pamiętać również należy, że reputacja nie jest czymś, co można

wprowadzić na drodze decyzji i zarządzeń, odgórnie. Proces ten trzeba budować stopniowo,

angażując przy tym wszystkich pracowników firmy. Każdy z zatrudnionych jest jego

elementem – od jego opinii będą zależały opinie innych. Warto o tym pamiętać nie tylko

z okazji Święta Policji.



33

BIBLIOGRAFIA

1. Adamus – Matuszyńska A., Certyfikat systemu jakości a wizerunek firmy, Problemy jakości nr 12, 2002

2. Bauer Z., Chudziński E. (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2002

3. Bielawski P., Komunikacja wewnętrzna, źródło: www.proto.pl

4. Bielawski P., Public relations w strukturze organizacji, źródło: www.proto.pl

5. Bielawski P., Public relations – zarządzanie informacjami, źródło: www.proto.pl

6. Bojarska D., Porównanie reklamy i marketingu z public relations, źródło:www.proto.pl

7. Ciepiela W., Rzecznik nie wystarczy, Policja 997 nr 6/2005

8. Giedrojć K., Public relations w administracji,

9. Jankowski T., Kolorowy zawrót głowy, Policja 997 nr 6/2005

10. Królikowska K., Wizerunek policji w świadomości społecznej. Raport z badania,KGP, Warszawa 2005

11. Lis L., Problematyka komunikacji wewnętrznej w systemie zarządzania jakością na przykładzie Komendy Powiatowej Policji, Poznań 2003

12. Łańcucki J., Rau Z. (red.), Zarządzanie jakością w Policji Wielkopolskiej,Poznań 2003

13. Miętus M., Wpływ pierwszego kontaktu z kilentem na kształtowanie pozytywnegowizerunku Policji, Poznań 2003

14. Mruk H. (red.), Komunikowanie się w biznesie, Poznań 2002

15. Oblińska K., Wystąpienia publiczne jako instrument kreowania wizerunku policji,

Poznań 2003

16. Olkiewicz E., Współdziałanie Policji z mediami w Wielkopolsce, Poznań 2003

17. Paciorkowski J., Prewencja inaczej, Policja 997 nr 5/2006

18. Piotrowski M., O trudnościach i możliwych formach współpracy w kontaktach między policją a mediami, Policyjny Biuletyn Szkoleniowy nr 2, 1997

19. Piotrowski M., Zarządzanie marketingowe w Policji, Szczytno 2001

20. Pływaczewski W., Misiuk A. (red.), Policja w XXI wieku. Doświadczenia i nowewyzwania. Materiały pokonferencyjne, Szczytno 2001







34

21. Siewierska - Chmaj A., Zaborowska E., Funkcja public relations w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzaniaw Rzeszowie, nr 4/2000

22. Sokołowski M., Jak napisać informację dla prasy – antyporadnik, Policja 997

nr 5/ 2006

23. Stasikowska – Woźniak D. (red.), Skuteczne kreowanie wizerunku. WystąpieniaPubliczne, Katowice 2005

24. Szwed – Piestrzeniewicz P., Rzecznik w mundurze, źródło: www.proto.pl

25. Wachowski I., Filozofia działania Policji, Szczytno 2001

STRONY WWW

1. www.gazeta.policja.pl2. www.ifp.pl3. www.katowice.kwp.gov.pl4. www.kryminalni.onet.pl5. www.policja.gov.pl6. www.pomorska.policja.gov.pl7. www.proto.pl8. www.w11.onet.pl9. www.warminsko-mazurska.policja.gov.pl

10. www.wielkopolska.policja.gov.pl

http://www.wielkopolska.policja.gov.pl/

http://www.warminsko-mazurska.policja.gov.pl/

http://www.w11.onet.pl/


http://www.pomorska.policja.gov.pl/

http://www.policja.gov.pl/

http://www.kryminalni.onet.pl/

http://www.katowice.kwp.gov.pl/

http://www.ifp.pl/

http://www.gazeta.policja.pl/


Public relations w działaniach policji

Documents

Transcript of Public relations w działaniach policji