PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ BEZPIECZNYCH - uwm.edu.pl · „tandaradei! ” folku szkocko ... Tolkien...

JACEK DOLIŃSKI Olsztyn-Warszawa

PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ BEZPIECZNYCH

Model DDI:

Po pierwsze:

Czy, obiektywnie rzecz biorąc, rzeczywiście mamy do czynienia z niebezpieczeństwem? Czy jest ono naprawdę groźne? Czy może powodować poważne straty? Jak często się zdarza?

Są to pytania dotyczące diagnozy:

Jak wygląda sytuacja: czy jest, lub może być, zagrożeniem? Po drugie: Jakie jest moje miejsce w sytuacji? Czy rzecz dotyczy mnie osobiście? Może dotyczy moich

bliskich? Czy zagraża rzeczom ważnym dla mnie? Czy mogę w niej mieć jakiś udział? Są to pytania dotyczące dystansu: Jaka jest moja relacja z sytuacją? Po trzecie: Jak wygląda profilaktyka? Czy ma sens? Czy będzie skuteczna? Czy jest adekwatna wobec

zagrożenia? Czy nie jest zbyt kosztowna? Czy nie wymknie się spod kontroli? Są to pytania dotyczące instrumentalności prewencji: Czy mam dobry instrument zabezpieczający?


By Jacek Doliński – Heisller CSI

CECHY

NAZWA CELE NORMY

ZWYCZAJE

PRZEJAWY

ODRĘBNOŚCI

JĘZYK

SYMBOLE

MUZYKA

STRUKTURA

SKIN

HEADS

SKINI

ŁYSI

SKINERKI

SKINÓWY

Ład

dyscyplina,

porządek,

czystość

rasowa.

Tradycyjne

wartości

rodzinne.

Pogarda dla

słabych i

tchórzy.

„Polska dla

Polaków”

„Bić/zabić

pedałów,

narkomanów,

pijaków,

arabów,

murzynów,

ruskich,

punków...”

Dbać o wygląd

zewnętrzny,

ciało i ducha.

Wprawiać się w

walkach

(kopać, bić,

kaleczyć)

Fascynacja

faszyzmem

(włoskim)

rasizmem.

Sport

(kulturystyka

kick boxing)

Wódka, piwo,

papierosy

„Marlboro”

(czerwone-

KKK)

Łysa głowa

„fleyers” (czarna,

oliwkowa) czapka

„kominiarka”

jesnsy (wrangler,

„szturmówki”

czerwone szelki,

czarne glany z

okuciami„martens”.

Pas z klamrą,

koszulki polo

białe

(‘Richarelli”

„F.Perry”

Narzedzia walki:

Pałki, kastety,

łańcuchy, noże

(buterfly)

„Ojka” krzyż

celtycki,

swastyka,

trystyka,

falanga,

krzyż

południa

Zespoły:

„Legion”

„Konnquista-

88” „Honor”

„Sztorm-68”

Tatuaże:

trupie

czaszki,

Adolf<

pająki, „SS”

„ZADYMIARZ”

WYWIADOWCY

ODDZIAŁY

SZTURMOWE

Liczba ok.

2000 w

Krakowie 3000

W-wa

400 Olsztyn

NACJONALIZM, NIENAWIŚĆ, ODWET



CECHY

NAZWA CELE NORMY

ZWYCZAJE

PRZEJAWY

ODRĘBNOŚCI

JĘZYK

SYMBOLE

MUZYKA

STRUKTURA

PUNKS

AGRAFY

ŚMIECIE

BRUDASY

PANCURY

PANKSIARY

BUNT

Szokowanie

anarchia

odrzucanie

autorytetów

„idiotyczna

kpina z

idiotycznego

świata” „Nie

ma

przyszłości”

(„No future”)

„Nie ma reguł”

„Olewać

system” „Zabić

skina s..na”

„Punk który

nie denerwuje

nie jest

punkiem”

„Niech nikt

nami nie

rządzi”

Demonstrować

niechęć do

czystości i

schludności.

Prowokować

obyczajowo,

wzbudzać

niechęć i

oburzenie.

Kpić z

„lalusiów”.

Siła w grupie.

NAPÓJ – tanie

wino.

Klej narkotyki

Łatwa miłość.

Zloty

„Zadymy”

Kolorowe,

postrzępione włosy

„czuby” „irokez”

„szczotka”

KURTKA –

„ramonezka”.

Czerwony kaptur,

spodnie „pasiaki”

„kraciaki”

Buty – glany,

ćwieki,

„pieszczochy”

Napisy na

ubraniach.

Sznurki, naszywki,

rzemyki, łańcuchy,

agrafki, kolczyki

Narzędzia walki:

kije, pałki, noże

Plugawy

wygląd.

Wystawiony

język.

Wulgarny

gest palcem.

Używanie

wulgaryzmów.

Pogo. Tango.

Młyn.

Łańcuch. („Przewróć albo

sam zostaniesz

przewrócony.

Popchnij albo

zaraz popchną

ciebie”

Zespoły:

„Ramones” „Sex

Pistols”

„Dezerter”

„Siekiera”

„KSU”

I

„WOLNI” 20-23

lat.

„MŁODZI” 17-

20 lat

„CAPY” do 17

lat

II

ZNISZCZENI

PRZYWÓDCY

SZKOLENI

Załogi 6-8

Brygady20-50

Kolumny 100-

500

Kraków 2000

W-wa 3000

Olsztyn 500

PROWOKACJA, ANARCHIA, ODMIENNOŚĆ



CECHY

NAZWA CELE NORMY

ZWYCZAJE

PRZEJAWY

ODRĘBNOŚCI

JĘZYK

SYMBOLE

MUZYKA

STRUKTURA

Sata-

niści

Kościół,

Czciciele

szatana

Opozycja

nonkonformizm

Uwalnianie

instynktów

Dążenie do

przyjemności

KULT ZŁA I

GRZECHU.

„AVE LUCYFER”

„VIVA SATANI”

“CZŁOWIEK TO

ZWIERZE”

“SALVE

IMPERATOR

HADES” “SZATAN

TO BÓG

NAJWYŻSZY”

“KOŚCIÓŁ DO

PIECA”

„CZARNA MSZA”

Nocne

zgromadzenia

Okrucieństwo i

znęcanie się

nad

zwierzętami i

ludźmi.

Zamiłowanie do

seksu

dewiacyjnego.

Profanacja

cmentarzy i

innych miejsc

kultu

chrześćjań-

skiego

Rytualny

gwałt.

Narkotyki

alkohole

autoagresja

Długie włosy.

Czarny strój

(skóry z

ćwiekami)

Czerwone

ornamenty

maski, kaptury

(w czasie

obrzędów)

Trumna, grób,

białe i

czarne świece,

czaszki

ludzkie, i

zwierząt

rogatych

ODWRÓCONY KRZYŻ

Krzyż

satanistyczny

Pentagram Udiat

Trzy szóstki

Skarabeusz

Wizerunek

diabła i kozła.

Dłoń złożona w

symbol diabła.

Obelgi

wulgaryzmy.

ZESPOŁY:

„KAT” „DRAGON”

„BURZUM”

„SAMALEL”

„BEHERT”

ZGROMADZENIE

GRUPY GROTTO

KREGI

SEKTY

„Przeor”

„Wtajemniczeni”

„Słudzy”

STOPNIE

-Neofici

-Akolici

-Ipsissimici

-Adepci

Illuminati

(czciciele

czyści)

GROZA I OKRUCIEŃSTWO


Satanistyczny kalendarz rytualny

DATA ŚWIĘTO RYTUAŁ Ofiara/wiek

07.I Dzień św. Winebalda Krwi M/15-33

17.I Biesiady sataniczne Seksualny K/7-17

02.II Biesiady sataniczne Seksualny K/7-17

25.II Dzień św. Walpurgisa Krwi Zwierzę

01.III Dzień św. Eichatadta Krwi M lub K/każdy wiek

20-21 III Wiosenne przesilenie Orgie Zwierze K,M/każdy wiek

21-26 IV Przygotowanie do złożenia ofiary - -

26.IV GŁÓWNE ŚWIĘTO Damuer 1-25/K

06.VI Święto nieopisane (początkujący) ? ?

21-22 VI Zrównanie dnia z nocą (equinox) Orgie Zwierzy M,K/każdy wiek

01.VII Diabelskie biesiady Krwi K/każdy wiek

03.VIII Biesiady satanistyczne Seksualne K/7-17

07.IX Małżeństwo z bestią Seksualne K/0-21

21,22 IX Jesienne przesilenie Orgie Zwierzę M,K/każdy wiek

29.X Wigilia Wszystkich Świętych Krwi/seks. K/7-17

21,22 XII Zimowe przesilenie Orgie Zwierze K,M/każdy wiek

24,XII Diabelskie biesiady Damuer M,K/każdy wiek



CECHY

NAZWA CELE NORMY

ZWYCZAJE

PRZEJAWY

ODRĘBNOŚCI

JĘZYK

SYMBOLE

MUZYKA

STRUKTURA

Ryce-

rze

BRACTWA

Kontynuowanie

tradycji rycerskich,

Rozpowszechnianie

wiedzy o kulturze i

historii,

Przebieranie się w

stroje dawne (X-

XVII w.)

Działalność

zarobkowa np.

płatnerze

„chwała!”

„sława!”

„tandaradei!”

Ćwiczyć walkę

(szermierka,

łucznictwo) Poszerzać

wiedzę historyczną,

zachowywać normy i

zasady, walki. Częste

przechwalanie się

Sojusze jak np. związki

wielu bractw (kapituła

krzyżacka+ chorągiew

Nadreńska), Podział na

„północ krzyżacką” i

„polskie południe”,

Często nadmierne

pijaństwo. Wrogość

pomiędzy wojami

(wczesne

średniowiecze) a

rycerzami (jesień

średniowiecza)

Elementy stroju

średniowiecznego.

Kolekcjonowanie i

kompletowanie

zbroi rycerskiej –

często samodzielne

jej wykonywanie.

Często ubiór

metalowy lub

grunge

Zamiłowanie do

rzemieni, pasów,

sakw. Stylistyka

celtycka

WIEK

NIEOGRANICZONY

Posługiwanie się

archaizmami

językowymi

Noszenie

naszywek/koszulek z

emblematem/herbem

swego bractwa

Słuchanie

gotyckiego metalu,

folku szkocko-

irlandzkiego,

muzyki dawnej

Czytanie prozy

rycerskiej,

fantastyki np.

Tolkien Sapkowski

Gry fabularne RPG

Woni rycerze

Bractwa 10-100

osób

Chorągwie kilkaset

osób

Warstwy: Starszyzna

rycerska,

rycerstwo,

łucznicy

damy

giermkowie

Spotkania: Demokratyczne

wiece rycerskie

Turnieje

Biesiady

GRUNWALD

Historia honor tradycja


CECHY

NAZWA CELE NORMY

ZWYCZAJE

PRZEJAWY

ODRĘBNOŚCI

JĘZYK

SYMBOLE

MUZYKA

STRUKTURA

Sza-

liko-

wcy

KIBOLE

PSEUDO-

KIBICE

Kibicowanie

swojej

drużynie,

doping. Walcz

z Policją i z

kibicami

innych drużyn.

”Arka Gdynia -

k..wa świnia”

„Je...ć

Policję”

Podtrzymywanie

mitu druzyny –

„Wisła pany”

„Legia king”

Udział w meczach

własnej drużyny. Młyn.

Pociągi grozy. Stargać

chama. Zadyma na

stadionach.

Zdobywanie symboli

wrogiej druzyny i

palenie ich podczas

meczu.

Kosy (foldery) i wojny.

Obić psa, oklep.

Sojusze zgody:

-Arka. Lech Cracovia

-Śląsk Wisła Lechia

-Legia Pogoń Zagłębie

LIGA

CHULIGAŃSKA

Szalik w klubowych

barwach. Czapki,

koszulki, Flagi,

Sztandary, Hasła,

Proporce.

Symbole

Emblematy

Flyersy

Narzędzia walki

Piosenki

dopingujące

drużynę.

Okrzyki

obrażające

przeciwników i

sędziów.

Rada starszych

(zbiorowy wódz)

Wojownicy

(hools, ultrasi,

„dół”

„leszcze”

Dyrygent młyna

DOPING, WALKA, WANDALIZM


Jacek Doliński: Wszelkie prawa zastrzeżone RODZAJE AGRESJI KLASYFIKACJA PODSTAWOWA

Ze względu na FORMĘ Ze względu na CEL Ze względu na PRZEDMIOT (obiekt)

SŁOWNA

) )) )

EMOCJONALNA (WROGA)

Celem jej jest zranienie

lub zadanie bólu. Dokonywana zwykle pod

wpływem silnych emocji – złości, gniewu.

BEZPOŚREDNIA

Skierowana bezpośrednio na źródło

frustracji.

FIZYCZNA

INSTRUMENTALNA

Celem nie jest zadanie bólu,

lecz osiągniecie jakichś korzyści np.

materialnych, społecznych itp.

Zwykle dokonywana bez udziału

emocji silnie negatywnych w

stosunku do obiektu.

PRZENIESIONA

Skierowana nie na źródło

frustracji lecz na inne :

przedmioty

osoby

na samego siebie

Formą autoagresji jest też

samobójstwo. Należy przy tym rozgraniczyć :

1.samobójstwo na tle depresji

2.szantaż samobójczy czy

3. zemstę samobójczą


NAUCZYCIEL OSOBĄ PEŁNIĄCĄ OBOWIĄZKI FUNKCJONARIUSZA PUBLICZNEGO

Funkcjonariusz publiczny – według definicji legalnej, zakresowej z art. 115 § 13 polskiego

Kodeksu karnego[1] to:

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

• poseł, senator, radny,

• poseł do Parlamentu Europejskiego,

• sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania

przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania

przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i

zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie

ustawy,

• osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub

samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna

osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,

• osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu

terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

• osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

• funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo

funkcjonariusz Służby Więziennej,

• osoba pełniąca czynną służbę wojskową,

• pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności

usługowe.

Według innych aktów normatywnych oraz orzecznictwa, prawa funkcjonariusza publicznego

ma:

• lekarz udzielający świadczeń w ramach pomocy doraźnej[2],

• pielęgniarka i położna podczas i w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych[3],

• osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca

medyczne czynności ratunkowe[4],

• od maja 2007 roku nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków

służbowych[5]

• asesor komorniczy gdy pełni zlecone mu obowiązki zastępcy komornika, bądź prowadzi

zlecone mu czynności egzekucyjne w trybie art. 33 Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191[6],

jednakże zdania Sądu Najwyższego nie podziela doktryna[7]

• rachmistrz spisowy w czasie wykonywania obowiązków związanych z narodowym spisem

powszechnym[8]


Z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym korzystają również sołtysi,

przewodniczący zarządów osiedli i dzielnic na podstawie Ustawy o samorządzie gminnym,

a także pracownicy ochrony wykonujący zadania ochrony obszarów, obiektów i urządzeń

podlegających obowiązkowej ochronie[9].

Przypisy

1. ↑ Ostatnią zmianą było dodanie pkt 9 artykułem 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dn. 20 maja

2010 r. "o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy o Policji, ustawy – Przepisy

wprowadzające Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego" – Dz. U. z

2010 r. Nr 68, poz. 626

2. ↑ Podstawa prawna: art. 44 ustawy z dn. 5 grudnia 1996 r. "o zawodach lekarza i

lekarza dentysty" – Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857

3. ↑ Podstawa prawna: art. 11 ust. 2 ustawy z dn. 15 lipca 2011 r. "o zawodach

pielęgniarki i położnej" – Dz. U. z 2011 r. Nr 174, poz. 1039

4. ↑ Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 ustawy z dn. 8 września 2006 r. "o Państwowym

Ratownictwie Medycznym" – Dz. U. z 2006 r. Nr 191, poz. 1410

5. ↑ Podstawa prawna: art. 63 ust. 1 ustawy z dn. 26 stycznia 1992 r. "Karta

Nauczyciela" – Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674

6. ↑ Sąd Najwyższy: UCHWAŁA Z DNIA 30 KWIETNIA 2003 R. I KZP 12/03 (pol.).

[dostęp 2010-08-03].

7. ↑ Jarosław Majewski: XIV. W: Grzegorz Bogdan, Zbigniew Ćwiąkalski, Piotr Kardas,

Jarosław Majewski, Janusz Raglewski: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Maria

Szewczyk, Włodzimierz Wróbel, Andrzej Zoll. Wyd. 3. Warszawa: Wolters Kluwer, 2007, s.

1215-1216. ISBN 978-83-7526-599-6. (pol.)

8. ↑ Podstawa prawna: art. 19 ust. 4 ustawy z dn. 4 marca 2010 r. "o narodowym

spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r." – Dz. U. z 2010 r. Nr 47, poz. 277

9. ↑ Podstawa prawna: art. 42 ustawy z dn. 22 sierpnia 1997 r. "o ochronie osób i

mienia" – Dz. U. z 1997 r. Nr 114, poz. 740

Nauczyciel funkcjonariuszem publicznym?

Zgodnie z przyjęta w 2007r. przez Sejm nowelizacją ustawy o systemie oświaty i Karty

Nauczyciela nauczyciele otrzymali specjalną ochronę prawną- są chronieni jak

funkcjonariusze publiczni.

Zgodnie z art. 63 Kodeksu karnego, nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem

obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych

na zasadach określonych w ustawie z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz.

553, z późn. zm.). Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu


występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla niego uprawnienia zostaną

naruszone.

Dotychczas przepis ten stanowił, iż nauczyciel w związku z pełnieniem obowiązków

służbowych korzysta z prawa do ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy państwowych.

Organ prowadzący szkołę zobowiązany był z urzędu występować w obronie nauczyciela,

gdy jego prawa były naruszane. Tymczasem aktualnie obowiązujący Kodeks karny

posługuje się pojęciem „funkcjonariusza publicznego”. Poza tym art. 63 nie wskazywał, iż

ochrona ma miejsce „podczas pełnienia obowiązków służbowych” lub „w związku z

pełnieniem obowiązków służbowych”. Nowa regulacja w pełni zatem gwarantuje

nauczycielom - podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych - prawo do

ochrony takiej, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym.

Zakres ochrony nauczycieli określają przepisy rozdziału XXIX Kodeksu karnego -

„Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu

terytorialnego”.

Przestępstwa przeciwko funkcjonariuszom publicznym regulują przepisy art. 222-226.

Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego, za przestępstwa przeciwko funkcjonariuszom

publicznym należy uznać:

l art. 222 - naruszenie nietykalności osobistej,

l art. 223 - czynną napaść wspólnie z innymi osobami lub z użyciem broni palnej lub innego

niebezpiecznego przedmiotu bądź środka obezwładniającego,

l art. 224 - stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy w celu zmuszenia funkcjonariusza

publicznego do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej,

l art. 226 - znieważenie funkcjonariusza publicznego.

Na podstawie art. 63, z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy

publicznych mogą korzystać zarówno nauczyciele, do których przepisy Karty Nauczyciela

mają zastosowanie w całości, jak i nauczyciele, do których ustawa ta ma zastosowanie

tylko w części.

Zgodnie ze znowelizowanym zapisem w Karcie Nauczyciela pedagodzy uzyskali gwarancję

ochrony przewidzianą w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych...

OCHRONA PRAWNA NAUCZYCIELI - UREGULOWANIA

Zgodnie ze znowelizowanym zapisem w Karcie Nauczyciela pedagodzy uzyskali gwarancję

ochrony przewidzianą w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych. W artykule 63

Karty Nauczyciela czytamy :


1. Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z

ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie

z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm).

2. Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w

obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone.

Nauczyciele podlegają więc takiej samej ochronie jak osoby wskazane w art.115 § 13

kodeksu karnego, który stanowi, że funkcjonariuszem publicznym jest:

1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

2) poseł, senator, radny,

3) sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, zawodowy kurator sądowy, osoba

orzekająca w sprawach o wykroczenia lub w organach dyscyplinarnych działających na

podstawie ustawy,

4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub



5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli

samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

6) osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo

funkcjonariusz Służby Więziennej,

8) osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

Zaostrzenie kar wobec sprawców dopuszczających się wobec funkcjonariuszy publicznych

( zgodnie z nowelizacją Karty Nauczyciela również wobec nauczycieli ) czynów

zabronionych dotyczy w szczególności :

- naruszenie nietykalności cielesnej

- czynnej napaść

- znieważenia

Zgodnie z Art. 222. § 1. kk kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego

lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków

służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do

lat 3.


0chrona nauczyciela jako funkcjonariusza publicznego

Wprowadzenie

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z

późn. zm.) przyznaje nauczycielowi w treści art. 63 ust. 1 status funkcjonariusza

publicznego. Oznacza to, że w stosunku do nauczyciela buduje się z tego tytułu ochrona,

która została zagwarantowana na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997

r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Nauczyciel jest uprawniony

do korzystania z ochrony podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.

Zadaniem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie związane z realizacją ochrony

nauczyciela, wskazanie jej zakresu.

1. REGULACJA PRAWNA

Ustawą z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie

niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2007 r. nr 80, poz. 542) wprowadzono do Karty

Nauczyciela zapis przyznający nauczycielowi status funkcjonariusza publicznego i

wynikającej z tego tytułu ochronie. Powyższa zmiana weszła w życie 24 maja 2007 r.

Przypomnijmy, art. 63 ust. 1 Karty stanowi, że „nauczyciel, podczas lub w związku z

pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy

publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

(Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.).” Z kolei ust. 2 stwierdza, iż „organ prowadzący szkołę

i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone

dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone.” Jak widać, stosunkowo krótko

funkcjonuje w przepisach oświatowych ochrona przewidziana dla funkcjonariuszy

publicznych gdy weźmiemy pod uwagę inne grupy zawodowe korzystające z takiej ochrony,

dla przykładu: sędzia, prokurator czy pracownik administracji rządowej lub samorządowej.

Można się zastanawiać jakie było ratio legis ustawodawcy regulującego kwestię związaną z

ustanowieniem dla nauczyciela ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Niemniej jednak - w mojej ocenie - wprowadzenie do przepisów Karty Nauczyciela

omawianej ochrony wynikającej z faktu przyznania nauczycielowi statusu funkcjonariusza

publicznego jest wyrazem stworzenia większego poczucia bezpieczeństwa dla samych

nauczycieli wykonujących swoją pracę w coraz to trudniejszych czasach,

charakteryzujących się nie rzadko brutalizacją życia w szkole XXI wieku.

WAŻNE

Z dniem 24 maja 2007 r. nauczyciel uzyskał status funkcjonariusza publicznego i

wynikającą z tego tytułu ochronę ukształtowaną na zasadach określonych przepisami

Kodeksu karnego.


2. ZAKRES OCHRONY

Karta Nauczyciela odwołuje się do pojęcia funkcjonariusza publicznego. Warto zatem

przypomnieć definicję tego pojęcia. Otóż zgodnie z treścią art. 115 § 13 Kodeksu karnego

„funkcjonariuszem publicznym jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator,

radny, poseł do Parlamentu Europejskiego, sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz

finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad

finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator

sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub



osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu

terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze

stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu powołanego do ochrony

bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej, osoba pełniąca

czynną służbę wojskową.” W związku z tym, że nauczycielowi przyznano status

funkcjonariusza publicznego i wynikającą z tego tytułu ochronę podczas lub w związku z

pełnieniem obowiązków służbowych, określone czyny zabronione, popełnione na szkodę

nauczyciela, będą ścigane z urzędu, a co za tym idzie kary za popełnienie czynu

zabronionego będą surowsze. Na uwagę zasługuje fakt, iż dotychczas czyny zabronione

popełnione na szkodę nauczyciela były ścigane z oskarżenia prywatnego, co powodowało,

że jedynie nauczyciel decydował o tym, czy sprawca stanie przed wymiarem

sprawiedliwości. W dzisiejszym stanie prawnym realizacja ochrony przejawia się w tym, iż

oprócz samego zainteresowanego (nauczyciel) zarówno dyrektor, jak i organ prowadzący

szkołę muszą z urzędu występować w obronie nauczyciela, którego prawa zostały

naruszone. Tak stanowi bowiem regulacja art. 63 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Chcąc prawidłowo zinterpretować pojecie funkcjonariusza publicznego należy sięgnąć do

art. 115 § 13 Kodeksu Karnego (Dz. U. 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) gdzie znajduje

się definicja legalna tegoż pojęcia. Jest to także definicja zakresowa co oznacza, iż w

rozumieniu kodeksu karnego za funkcjonariusza publicznego nie może zostać uznana

osoba nie wymieniona w tym przepisie1, nawet jeżeli przepisy szczególne gwarantują jej

ochronę jaką przewidziano dla funkcjonariuszy publicznych2. Funkcjonariuszem publicznym

w brzmieniu art. 115. § 13. polskiego Kodeksu Karnego jest:

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

• poseł, senator, radny,


• poseł do Parlamentu Europejskiego,

• sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania

przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania

przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i

zarządca , osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie

ustawy,

• osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub

samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe (np. sekretarki,

telefonistki, pracownicy obsługi technicznej), a także inna osoba w zakresie, w którym

uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych (np. we władzach samorządu

zawodowego, izbach rzemieślniczych, organizacjach kombatanckich)3,

• osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu

terytorialnego (np. Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Kontroli Skarbowej, regionalnych izb

obrachunkowych), chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

• osoby zajmujące kierownicze stanowiska w innych niż administracja lub organ władzy

instytucjach państwowych (np. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, Krajowej Agencji

Rynku Rolnego, publicznych szkołach różnych szczebli)4,

• funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego (np. Agencja

Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Policja.), a także funkcjonariusze Służby Więziennej oraz

„strażnik gminny (miejski)”5,

• osoba pełniąca czynną służbę wojskową (żołnierz),

• lekarz udzielający świadczeń w ramach pomocy doraźnej,

• zgodnie z nowelizacją ustawy o systemie oświaty i Karty Nauczyciela od maja 2007 roku,

tytuł funkcjonariusza publicznego przysługuje nauczycielom placówek publicznych.

Zgodnie z art. 115 § 19 k.k. osobą pełniącą funkcje publiczne jest funkcjonariusz publiczny

a także:

• członek organu samorządowego (np. samorządu gospodarczego, lekarskiego,

radcowskiego) funkcjonującego na podstawie ustawy,

• osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba

że wykonuje wyłącznie czynności usługowe,

• inne osoby, których uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są

określone lub uznane przez ustawę lub umowę międzynarodową.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego za osoby pełniące funkcje publiczne, a tym

samym mogące być uczestnikami projektu, uznaje się między innymi: Prezesa

Spółdzielni, Dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, lekarza (ordynatora szpitala),

nauczyciela, diagnostę samochodowego.

PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ BEZPIECZNYCH - uwm.edu.pl · „tandaradei! ” folku szkocko ... Tolkien...

Documents

Transcript of PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ BEZPIECZNYCH - uwm.edu.pl · „tandaradei! ” folku szkocko ... Tolkien...