Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PROGRAM ZAJĘĆ

WYKŁADY I ĆWICZENIA

I ROK

WYDZIAŁ FIZJOTERAPII

STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

W TRYBIE ZAOCZNYM

Łódź 2006 r.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

REDAKCJA:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. Jolanta Kujawa

mgr inż. Barbara Zbrzezna

mgr Anna Stobiecka

Opracowanie programów:

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko

prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński

prof. dr hab. n. med. Andrzej Buczyński

dr hab. n. med. prof. nadzw. Tomasz Ferenc

prof. dr hab. n. med. Józef Kocur

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki

dr hab. n. med. prof. nadzw. Czesław Jeśman

dr n. human. Piotr Winczewski

prof. dr hab. n. med. Julita Chojnowska-Jezierska

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jarosław Berent

dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Jegier

prof. dr hab. n. med. Romuald Holly

prof. dr hab. n. med. Grażyna Broniarczyk-Dyła

1

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Przedmioty str.

Metody badawcze i metodologia badań …………….............................................. 3

Kliniczne podstawy fizjoterapii w endokrynologii ............................…................. 6

Demografia i epidemiologia ………....................................................................... 9

Podstawy genetyki ................................................................................................. 12

Psychologia kliniczna i psychoterapia .................................................................... 15

Dydaktyka fizjoterapii ............................................................................................ 19

Socjologia niepełnosprawności i rehabilitacji ……..……...................................... 23

Filozofia …….......................................................................................................... 27

Historia rehabilitacji ………………....................................................................... 29

Bioetyka ...…........................................................................................................... 40

Pedagogika specjalna .............................................................................................. 42

Farmakologia …………..………………………………………………………… 48

Zagadnienia prawne ................................................................................................ 52

Aktywność ruchowa i adaptacyjna ………............................................................. 56

Zdrowie społeczne zawodowe ................................................................................ 61

Ekonomia i systemy ochrony zdrowia .................................................................... 64

Kliniczne podstawy fizjoterapii w dermatologii ..................................................... 66

Arteterapia ……………………………………………………………………….. 68

Metodologia pracy magisterskiej …..……………………………………………. 70

2

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

METODY BADAWCZE I METODOLOGIA BADAŃ Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 46 14 32 Egzamin

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student: objaśni podstawowe zasady metodologiczne umożliwiające poprawne przeprowadzenie naukowego postępowania badawczego, umie poprawnie określić fazy postępowania naukowego, zna metody, techniki i narzędzia badawcze. Oceni poprawność metodologiczną badania naukowego. Przedstawi – potrafi rozwiązać, typowe dla nauk medycznych problemy badawcze i zna zasady pisania prezentacji i prac naukowych ,kwalifikacyjnych ( magisterskich). Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Istota i pojęcie metodologii oraz elementy wiedzy o nauce i poznaniu naukowym. Definicja metodologii. Podział i zadania metodologii ogólnej i metodologii szczegółowej. Pojęcie nauki. Cechy i zasady poznania naukowego. Cele badań naukowych. Prawa nauki. Prawidłowości w nauce. Teoria naukowa. 2. Pojęcie , istota i zasady badań naukowych. Cele i funkcje badań naukowych. Zadania badań naukowych. Procesy poznania myślowego: Analiza i synteza; Dedukcja i indukcja; Porównywanie i przeciwstawianie, uogólnienie i wnioskowanie; Poznanie empiryczne. Rodzaje wyjaśnień naukowych : genetyczne, funkcjonalne, teleologiczno-funkcjonalne i logiczne. 3. Typy badań naukowych i procedury badawcze. Rodzaje badań i ich zadania : badania podstawowe, stosowane, diagnostyczne, weryfikacyjne, kompleksowe, przyczynkarskie i heurystyczne. Procedury badawcze: diagnostyczne, eksperymentalne itp. 4. Geneza i znaczenie metod badawczych. Istota pojęcia metoda badawcza. Cechy metod badawczych. Rodzaje metod badawczych i ich zadania: Metoda obserwacyjna, eksperymentalna; monograficzna; badań dokumentów, metoda indywidualnych przypadków, sondażu diagnostycznego, analizy i krytyki piśmiennictwa; analizy i konstrukcji logicznej; metody statystyczne; metody symulacji komputerowej i metody heurystyczne.

3

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Techniki badań naukowych i narzędzia badawcze. Problemy etyczne i prawne badań i eksperymentów w naukach biomedycznych.

Rodzaje i zadania technik badawczych : Obserwacja; Wywiad; Ankietowanie; Badanie dokumentów; Techniki socjometryczne. Narzędzia badawcze: Arkusz obserwacji; Kwestionariusz ankiety, kwestionariusz wywiadu, Test. 6. Organizacja i etapy badań naukowych. Formułowanie i uzasadnianie problemu badawczego. Fazy działania : faza określania, poszukiwań i decyzji. Przedstawienie przedmiotu badań, tematu pracy; Określenie tez (pytań problemowych , problemów szczegółowych). Dobór metod, technik i narzędzi badawczych. Uporządkowanie wyników badań , ich kontrola i analiza. Problemy kwantyfikacji badań i powtarzalność wyników w rehabilitacji i fizjoterapii. 7. Rodzaje prac naukowych i charakterystyka układu treści pracy kwalifikacyjnej. Referaty naukowe, artykuły i komunikaty naukowe, dzieła i rozprawy naukowe. Istota i znaczenie prac kwalifikacyjnych , koncepcja pracy i układ treści. Gromadzenie i opracowanie bibliografii. Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Wprowadzenie do pisania pracy magisterskiej. Rodzaje prac promocyjnych i ich ocena , rodzaje publikacji . Prace zespołowe, wspólne, zbiorowe , dydaktyczne, komentarze. 2. Fazy działania przy pisaniu prac magisterskich. Omówienie poszczególnych faz. Faza określania (diagnozy). Faza poszukiwań. Faza decyzji (realizacji). 3. Zastosowanie metod badawczych. cz. I Metody przetwarzania materiałów ( analiza i synteza, wyłączanie i włączanie cech, indukcja i dedukcja, ujęcia ilościowe i jakościowe). Samodzielne opracowanie przez studenta wybranych artykułów naukowych. 4. Zastosowanie metod badawczych cz. II Metody systematyzowania wyników (interpretowanie, wnioskowanie, dowodzenie, definiowanie i hipoteza ). Prezentacja przez studentów wybranych artykułów naukowych. 5. Semestralny podział procesu pisania pracy magisterskiej. Przedyskutowanie tematu pracy, uzasadnienie wyboru i sposobu realizacji tematu. Sporządzenie czasowego planu pracy. Pomoc przy gromadzeniu literatury. 6. Dalsze etapy realizacji pracy. Omówienie metod zbierania materiałów badawczych. Omówienie technik i narzędzi badawczych zastosowanych w pracy magisterskiej.

4

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Przedstawienie schematów prac. Sprawdzian z opanowania materiału dotyczącego zasad pisania pracy i układu pracy. 8. Opracowanie rozprawy promocyjnej. Wymagania ogólne. Omówienie danych dotyczących materiałów ilustracyjnych, załączników, aneksu, wykresów, schematów, rysunków, fotografii. Rola promotora . Omówienie trybu i zasad egzaminu końcowego (obrony pracy). Literatura:

1. Apanowicz Jerzy „ Metodologia nauk” Toruń 2003 2. Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych. Wydawnictwo Naukowe

PWN Warszawa 2002. 3. Daniłowicz P., Sawiński Z. i współ., Podręcznik socjologicznych badań

ankietowych. Warszawa 1992. 4. Lutyńska K., Wywiad kwestionariuszowy, Polska Akademia Nauk Instytut

Filozofii i Socjologii , Ossolineum Wrocław 1984. 5. Majchrzak J., Mendel T., Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych,

Poznań 1999. 6. Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych – Strategie ilościowe i

jakościowe, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 2001.

5

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W ENDOKRYNOLOGII Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 Egzamin Cele dydaktyczne: Cel nauczania przedmiotu - opanowanie wiedzy na temat anatomii, fizjologii i patofizjologii układu wydzielania wewnętrznego, ze szczególnym uwzględnieniem tych jednostek klinicznych, które istotnie wpływają na jakość życia pacjentów. Nabycie umiejętności postępowania fizjoterapeuty w stanach wiążących się z zaburzeniami czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego lub metabolizmu obwodowego hormonów. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy:

1. Wprowadzenie do endokrynologii. Anatomia i fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego, podstawowe pojęcia, mechanizm działania hormonów i zasady regulacji.

2. Układ podwzgórzowo-przysadkowy Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Testy diagnostyczne służące do określenia prawidłowości wydzielania hormonów. 3. Tarczyca Gruczoł tarczowy – anatomia i fizjologia, synteza hormonów tarczycy, metabolizm obwodowy hormonów tarczycy, zaburzenia czynności tarczycy pierwotne i wtórne, przykłady jednostek klinicznych. Podstawy fizjoterapii w tyreologii. 4. Nadnercza Gruczoły nadnerczowe – budowa, czynność i regulacja wydzielania hormonów, steroidogeneza, synteza katecholamin, zaburzenia czynności kory nadnerczy pierwotne i wtórne, zaburzenia czynności rdzenia nadnerczy, przykłady jednostek klinicznych. Podstawy fizjoterapii w chorobach będących następstwem zaburzeń czynności kory i rdzenia nadnerczy. Podstawy fizjoterapii w jatrogennym zespole Cuschinga.

5. Gospodarka wapniowo-fosforanowa. Osteoporoza Omówienie roli parathormonu, kalcytoniny, aktywnych metabolitów witaminy D3, wapnia i fosforanów. Nadczynność a niedoczynność przytarczyc – obraz kliniczny. Pierwotna i wtórna nadczynność przytarczyc, trzeciorzędowa nadczynność przytarczyc, rzekoma nadczynność i niedoczynność przytarczyc. Osteoporoza ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień fizjoterapii w osteoporozie.

6. Choroby endokrynne u dzieci. Zmiany endokrynologiczne w przebiegu starzenia. Omówienie podstawowych zaburzeń rozwojowych, wole, wrodzona niedoczynność tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy, niskorosłość. Omówienie podstaw fizjoterapii

6

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

w zaburzeniach endokrynnych u dzieci, odrębności w stosunku do fizjoterapii osób dorosłych. Podstawy fizjoterapii w zaburzeniach endokrynologicznych związanych z procesem starzenia.

Ćwiczenia (po 4 godz.)

Tematy: 1. Choroby podwzgórza i przysadki: zaburzenia czynności, guzy – epidemiologia,

patogeneza, diagnostyka, leczenie. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z guzami okolicy podwzgórzowo-przysadkowej i u chorych z niedoczynnościa przysadki.

2. Zaburzenia czynności tarczycy: (epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie): nadczynność tarczycy ze szczególnym uwzględnieniem symptomatologii, niedoczynność tarczycy - zasady substytucji hormonów tarczycy. Rola fizjoterapii u pacjentów z zaburzeniami czynności tarczycy.

Wole i nowotwory tarczycy: wole miąższowe, guzkowe, nowotwory łagodne i raki tarczycy (epidemiologia, diagnostyka i leczenie). Badanie palpacyjne gruczołu tarczowego, niepokojące cechy guzków tarczycy w badaniu klinicznym. Zapalenia tarczycy. Leczenie chirurgiczne chorób tarczycy. Leczenie 131I w chorobach tarczycy. Podstawy fizjoterapii u chorych leczonych z powodu nowotworów złośliwych gruczołu tarczowego

3. Choroby kory i rdzenia nadnerczy: choroba Addisona, zespoły Cushinga, choroba Conna, pheochromocytoma – epidemiologia, objawy kliniczne, diagnostyka, leczenie. Endokrynologiczne przyczyny nadciśnienia tętniczego. Ostre stany zagrożenia życia wynikające z zaburzeń czynności kory i rdzenia nadnerczy. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym z przyczyn endokrynologicznych.

Zaburzenia czynności gonad Dojrzewanie płciowe i jego zaburzenia, cykl płciowy kobiety, menopauza, hormonalna terapia zastępcza, hipogonadyzm męski. Kliniczne podstawy fizjoterapii u kobiet w wieku pomenopauzalnym i u mężczyzn w okresie andropauzy.

4. Zaburzenia odżywiania: Epidemiologia otyłości na świecie i w Polsce. Diagnostyka i podział otyłości. Cele i metody leczenia otyłości. Anorexia nervosa – definicja, epidemiologia, patogeneza, objawy, leczenie, rokowanie. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z zaburzeniami odżywiania.

Cukrzyca: część wewnątrzwydzielnicza trzustki, fizjologia wydzielania insuliny, cukrzyca typu 1 oraz typu 2. Hormony hiperglikemizujące. Śpiączki cukrzycowe i stany hipoglikemii. Podstawy fizjoterapia u pacjentów z cukrzycą.

5. Osteoporoza –klasyfikacja, patogeneza, zasady rozpoznawania, wskazania do wykonania badań densytometrycznych. Osteoporoza wtórna. Wpływ osteoporozy na jakość życia pacjentów. Leczenie osteoporozy farmakologiczne i niefarmakologiczne. Podstawy fizjoterapii w zapobieganiu osteoporozie oraz w leczeniu jej powikłań.

Literatura: 1. Lewiński Andrzej, red. Greenspan i Gardner, redakcja naukowa wydania polskiego,

Endokrynologia ogólna i kliniczna, wyd. Czelej, Lublin, 2004.

7

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

2. Pawlikowski M. red. Marek Pawlikowski, Zarys endokrynologii klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1996

3. Pawlikowski M., red. Marek Pawlikowski, Zaburzenia hormonalne, PZWL, Warszawa 2003,

4. Romer T., red. Tomasz Romer, Endokrynologia kliniczna dla ginekologa, internisty i pediatry, wyd. Springer PWN; Warszawa 1998.

8

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 - Egzamin Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest przygotowanie studentów Wydziału Fizjoterapii w zakresie szeroko rozumianej ochrony i profilaktyki zdrowia. W trakcie prowadzonych zajęć studenci zapoznają się z kluczowymi zagadnieniami z zakresu demografii, higieny i epidemiologii. Nauczą się metod pomiaru stanu zdrowia zbiorowości oraz poznają podstawowe zagadnienia z zakresu epidemiologii chorób cywilizacyjnych i chorób zakaźnych. Oraz znaczenia badań przesiewowych w profilaktyce niepełnosprawności. Naucza się oceny skali określonych problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym. Treści programowe: Wykłady: (po 2 godz.)

Tematy:

1. Cele i metody prowadzenia badań epidemiologicznych i demograficznych. Aktualna sytuacja zdrowotna społeczeństwa w świetle danych demograficznych i epidemiologicznych. Podstawy prognozowania. Epidemiologia jako dziedzina nauki o zdrowiu człowieka. Podstawowe definicje i pojęcia demograficzne i epidemiologiczne.

2. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości. Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Cele i metody badań epidemiologicznych. Zasady i sposoby przeprowadzania badań prospektywnych i retrospektywnych. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji.

3. Typy badań epidemiologicznych. Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Epidemiologia eksperymentalna. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Podstawowe wiadomości ze statystyki.

4. Epidemiologia oraz zasady profilaktyki chorób i niepełnosprawności. Przyczynowość w epidemiologii. Koncepcja przyczynowości. Ustalanie przyczyny choroby. Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Badania przesiewowe.

5. Epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych. Profilaktyka i epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych. Ochrona sanitarno – przeciwepidemiczna społeczeństwa. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Problem bioterroryzmu. Główne zagrożenia zdrowotne. Kierunki działań wychowawczo – zdrowotnych. Ocena skali chorób wybranych problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym.

9

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia: (po 2 godz.) Tematy: 1. Demografia i jej znaczenie dla innych dziedzin nauki. Definicja i zakres demografii. Badania demograficzne. Charakterystyka metod i zasad nalizy demograficznej. Wykorzystanie danych statystycznych dla potrzeb demografii a

2. Ochrona sanitarno – higieniczna i przeciwepidemiczna populacji. Epidemiologia w ujęciu historycznym. Epidemiologia współczesna. Definicja i zakres epidemiologii. Dokonania epidemiologii. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Likwidacja ogniska choroby zakaźnej. Opracowanie schematu postępowania w celu likwidacji ogniska chorób zakaźnych.

3. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości. Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji. Metody standaryzacji współczynników. Analiza porównawcza występowania chorób. Normy prawne dotyczące chorób zakaźnych. Obliczanie i szacowanie ryzyka względnego. 4. Typy badań epidemiologicznych i ich znaczenie dla oceny stanu zdrowia

populacji. Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Badania przekrojowe. Epidemiologia eksperymentalna. Losowe badania kontrolowane. Próby terenowe. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Sporządzanie projektu badania kliniczno – kontrolnego i badania kohortowego.

5. Analiza przyczynowości w epidemiologii. Koncepcja przyczynowości. Czynniki w przyczynowości. Ustalanie przyczyny choroby. Wiarygodność i zgodność badań. Zależność dawka – efekt. Wybór badania. Ocena dowodu badań.

6. Epidemiologia i zasady profilaktyki. Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Prowadzenie i zaplanowanie praktyczne modelu badań przesiewowych – screening. Ocena skali wybranych problemów niepełnosprawnych w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym.

7. Epidemiologia chorób zakaźnych. Pojęcia epidemiologiczne. Opis praktyczny stosowanych pojęć. Łańcuch infekcji. Opis łańcucha epidemicznego. Praktyczny opis dochodzenia epidemiologicznego.

8. Epidemiologia kliniczna jej praktyczne znaczenie. Definicja normy i nieprawidłowości. Nieprawidłowości związane z chorobą. Testy diagnostyczne – praktyczne ich zastosowanie. Naturalna historia choroby i jej prognoza. Profilaktyka w praktyce klinicznej.

9. Epidemiologia środowiskowa i medycyny pracy. Środowisko a zdrowie. Ekspozycja i dawka. Zależność dawka – efekt, dawka – odpowiedź. Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem. Planowanie opieki zdrowotnej i jej ocena. Określenie problemu zdrowotnego. Monitorowanie. Epidemiologia a polityka społeczna i zdrowotna.

10

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

10. Epidemiologiczna i sanitarno – higieniczna ocena powietrza Skład chemiczny powietrza atmosferycznego i jego wpływ na organizm ludzki. Wpływ zmian ciśnienia i wilgotności na organizm. Badanie praktyczne ruchu powietrza. Metody ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Literatura obowiązkowa: 1. Beagichole R., Bonita R.: Podstawy epidemiologii. IMP. Łódż. 2003 2. Buczyński A.: Higiena. Wydawnictwo WSHE. Łódż. 2000 3. Buczyński A.: Epidemiologia. Wydawnictwo WSHE. Łódż. 2000 4. Jędrychowski W.: Podstawy epidemiologii. Wydawnictwo Collegium Med. UJ.

Kraków. 1995. 5. Marcinkowski J.T.: Podstawy higieny. Wydawnictwo VOLUMED. Wrocław.1997. 6. Zaborowski L i wsp. Przewodnik do ćwiczeń z higieny. Skrypt AM. Gdańsk.1995. Literatura dodatkowa: 1. Indulski T.: Zdrowie publiczne. IMP. Łódż. 2002. 2. Korczak C.: Ochrona zdrowia. PZWL. Warszawa. 1990. 3. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych.

Wydawnictwo PZWL. Warszawa. 2003.

11

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PODSTAWY GENETYKI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 18 6 12 - Egzamin Cele dydaktyczne: Przedmiot podstawy genetyki powinien stworzyć szerokie spojrzenie studentów fizjoterapii na problemy genetyki ogólnej i genetyki człowieka (genetyka medyczna). W wyniku realizacji programu nauczania student opanuje podstawowe pojęcia i prawa genetyki ogólnej. Przedstawi budowę i funkcję genów u Prokariota i Eukariota oraz procesy realizacji informacji genetycznej w komórce. W zakresie genetyki człowieka student przedstawi ogólne cechy dziedziczenia jednogenowego autosomalnego dominującego, recesywnego i sprzężonego z płcią oraz cechy uwarunkowane wieloczynnikowo. Przedstawi dziedziczenie układu grupowego ABO i czynnika Rh. Student potrafi ułożyć prawidłowy kariogram człowieka i zapisać kariotypy podstawowych zespołów chromosomopatii somatycznych i płciowych. Pozna rodzaje testów cytogenetycznych na mutagenność. Student zapozna się z wybranymi chorobami genetycznymi w różnych specjalnościach klinicznych. Omówi aspekty genetyczne wrodzonych wad rozwojowych i cech dysmorficznych oraz zaburzeń w rozwoju cielesno-płciowym. Zapozna się z podstawowymi technikami badawczymi stosowanymi w genetyce medycznej. Pozna problemy psychologiczne i etyczne w genetyce człowieka. Zrozumienie genetyczne uwarunkowania uzdolnień ruchowych. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Molekularne i genetyczne podłoże chorób nowotworowych.

Zagadnienia: protoonkogeny i geny supresorowe (antyonkogeny); onkoproteiny; mechanizmy aktywacji protoonkogenów; wirusy onkogenne DNA i RNA; zaburzenia cyklu komórkowego a proces kancerogenezy; procesy kancerogenezy chemicznej; nowotwory dziedziczne; wybrane zagadnienia z terapii genowej.

2. Choroby genetyczne w wybranych specjalnościach klinicznych.

Zagadnienia: molekularne i genetyczne podstawy wybranych chorób neurologicznych i narządów zmysłów: choroba Hungtingtona, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, padaczki uwarunkowane genetycznie; stwardnienie rozsiane, rdzeniowy zanik mięśni, dystrofia miotoniczna; dystrofia mięśniowa Duchenne’a; zespół łamliwego chromosomu X; dziedziczna postać głuchoty; ślepota na barwy; najczęstsze choroby monogenowe zawierające w swym obrazie klinicznym upośledzenie umysłowe; aspekty genetyczne schizofrenii.

3. Zespoły zaburzeń rozwoju cielesno-płciowego uwarunkowane genetycznie.

Diagnostyka prenatalna wad rozwojowych oraz chorób uwarunkowanych genetyczne.

12

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Zagadnienia: pojęcia płci, geny biorące udział w determinacji płci i rozwoju wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych; geny odwrócenia płci; obojnactwo rzekome i prawdziwe; etiologia i podział wrodzonych wad rozwojowych; czynniki teratogenne; embriopatie polekowe; wybrane zagadnienia z poradnictwa genetycznego i diagnostyki prenatalnej; aspekty etyczne i prawne w genetyce medycznej. Ćwiczenia (po 2 godz.) Ćwiczenie 1. Temat 1: Cytogenetyka cz. I

1. Omówienie regulaminu ćwiczeń i prelekcja wstępna 2. Metody uzyskiwania chromosomów 3. Metody wybarwiania prążkowego chromosomów (G, Q, R, C) 4. Układanie prawidłowego kariogramu człowieka

Temat 2: Cytogenetyka cz. II

1. Prelekcja wstępna 2. Zespoły trisomii autosomów:

• zespół Downa • zespół Pataua • zespół Edwardsa

3. Zespoły chromosomopatii płciowych: zespół Turnera zespół Klinefeltera zespoły: 47,XXX, 47,XYY

5. Analiza kariogramów ww. chromosomopatii Ćwiczenie 2. Temat 1: Cytogenetyka cz. III

Prelekcja wstępna Zespoły delecji:

• zespół Cri du chat • zespół Wolfa-Hirschhorna

Zespoły mikrodelecji: zespół Pradera-Williego zespół Angelmana

Cytogenetyczne monitorowanie skutków skażeń chemicznych i promieniowania jonizującego:

test aberracji strukturalnych chromosomów test mikrojądrowy test wymian chromatyd siostrzanych (SCE)

Temat 2: Dziedziczenie mendlowskie cz. I

1. Prelekcja wstępna 2. Dziedziczenie jednej cechy 3. Dziedziczenie dwóch cech niezależnych 4. Dziedziczenie dwóch cech sprzężonych ze sobą 5. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią 6. Wykonywanie krzyżówek na dziedziczenie ww. cech

13

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 3. Temat 1: Dziedziczenie mendlowskie cz. II

1. Dziedziczenie układu grupowego krwi ABO, MN, Sese 2. Dziedziczenie czynnika Rh 3. Zapis i analiza rodowodów 4. Ogólne cechy dziedziczenia autosomalnego i sprzężonego z płcią u ludzi 5. Określanie ryzyka zachorowania na choroby jednogenowe w rodzinach

Temat 2: Kolokwium (pisemne) Literatura: 1. Connor M., Ferguson-Smith M. Podstawy genetyki medycznej. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1991, 1998. 2. Drewa G., Ferenc T. Red. Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Wyd. Medyczne Urban & Partner. Wrocław 2003. 3. Friedman J.M., Dill F.J., Hayden M.R., McGillivary B.C.. Genetyka. Wyd. I polskie, Red. J. Limon. Wyd. Medyczne Urban & Partner. Wrocław 1997. 4. Jorde L.B., Carey J.C., Bamshad M.J., White R.L.. Genetyka medyczna. Red. nauk. wyd. polskiego, J. Wojcierowski. Wyd. Czelej Sp. z.o.o., Lublin 2003. 5. Mazurczak T. Red. Zastosowanie biologii w medycynie a godność osoby ludzkiej – aspekty etyczne i prawne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004.

14

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PSYCHOLOGIA KLINICZNA I PSYCHOTERAPIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Pogłębienie już posiadanej wiedzy ogólnej i szczegółowej w zakresie psychologii klinicznej; opanowanie podstawowych wiadomości dotyczących poszczególnych kierunków psychoterapii i metod dotyczących tej dyscypliny; nabycie umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w toku dalszych studiów i przyszłej pracy. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Przedmiot psychologii klinicznej: - definicje, - krótki rys historyczny, - współczesność. 2. Problematyka upośledzenia umysłowego: - problemy definicyjne, - klasyfikacje, - etiologia i epidemiologia. 3. Podstawy uzależnień i suicydologii: - problemy nozologiczne, - przegląd teorii, - etiologia i epidemiologia zjawisk. 4. Współczesne kierunki psychoterapii: - klasyczna terapia głębinowa; - psychoterapia dynamiczna; - psychoterapia Rogersowska. 5. Współczesne kierunki psychoterapii (cd.):

psychoterapia Pawłowowska; psychoterapia behawioralna; psychoterapia antropologiczna;

- stanowiska eklektyczne – syntetyzujące i integrujące.

15

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: 1. Podstawy suicydologii – przegląd podstawowych teorii, mechanizmy, przyczyny i uwarunkowania. 2. Podstawy uzależnień: - problemy nozologiczne, - przegląd teorii, - etiologia i epidemiologia zjawiska. 3. Zaburzenia nerwicowe. - charakterystyka ogólna; cechy i objawy wspólne, - zespoły lękowe, - zespoły histeryczne, - zespół natręctw, - zespół neurasteniczny, - zespół hipochondryczny, - ostra reakcja na stres, - reakcje adaptacyjne, - zespół stresu pourazowego (PTSD), - fizjoterapia w leczeniu zaburzeń nerwicowych. 4. Specyficzne zaburzenia osobowości. - pacjent – jego reakcje na choroby i pobyt w szpitalu, - charakterystyka ogólna – cechy i objawy wspólne, - osobowość paranoiczna, - osobowość schizoidalna, - osobowość dyssocjalna, - osobowość chwiejna emocjonalnie: a/ typ impulsywny; b/ typ borderline

(z pogranicza), - osobowość histrioniczna, - osobowość anankastyczna, - osobowość lękliwa (unikająca), - osobowość zależna, - trwałe zmiany osobowości nie wynikające z uszkodzenia mózgu ani choroby mózgu:

a/ trwała zmiana osobowości po katastrofach (po przeżyciu sytuacji ekstremalnej), b/ trwała zmiana osobowości po chorobie psychicznej.

5. Dehumanizacja stosunków międzyludzkich: - pojęcie i funkcje dehumanizacji stosunków międzyludzkich, - stosunki humanistyczna a dehumanizacja, - techniki dehumanizacji. 6. Trudności początkującego terapeuty: - rozmowa i wywiad, - praktyczna nauka prowadzenia „Rozmowy” (ćwiczenia w diadzie), - praktyczna nauka zbierania „Wywiadu” (ćwiczenia w diadzie), - opis „przypadku” wykonany samodzielnie prze studentów.

16

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Komunikacja interpersonalna: komunikacja jako proces wymiany, komunikacja werbalna i niewerbalna,

Warsztaty: „Głuchy telefon”, „Gazeta”, „Krecik”. 8. Bariery komunikacji:

nadawca-odbiorca-wiadomość, mowa ciała.

Warsztaty: mimika, pozycja ciała, układy dynamiczne – ćwiczenia w diadach. 9. Aktywne słuchanie:

słuchanie i słyszenie, Warsztaty: „Parafraza”, „Odzwierciedlenie”, „Prowadzenie”, 10. Analiza transakcyjna:

podobieństwo i niezgodność porozumiewania się, podobieństwo, dopełnianie, niezgodność porozumiewania się,

Warsztaty: gry – „wszystko przez ciebie”, „tak, ale”, „moje lepsze niż twoje”. Literatura:

1. Baran – Furga H., Steinbarth – Chmielewska K.: Uzależnienia – obraz kliniczny i leczenie. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1999.

2. Bazine S.: Psychotripic drug directory. Quay Books, Organon, 2000 3. Berne E.: W co grają ludzie, PWN, Warszawa 1987. 4. Beverley H.: Bądź asertywny. Wyd. Ravi, Łódź 1995. 5. Bilikiewicz A., Strzyżewski W.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny,

PZWL, Warszawa 1992. 6. Cekiera Cz.: Ryzyko uzależnień. TN KUL, Lublin 1994 7. Chełpa S., Witkowski T.: Psychologia konfliktu. WSiP, Warszawa 1995. 8. Cialdini R.: Wywieranie wpływu na ludzi. GWP, Gdańsk 1998. 9. Crane R. D.: Podstawy terapii małżeństw. GWP, Gdańsk 2001. 10. Dimoff T., Carper S.: Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyk. ELMA Books,

Warszawa 2000. 11. Eicher J.: Sztuka komunikowania się. Wyd. Ravi, Łódź 1995 r. 12. Ellis A.: Terapia krótkoterminowa. GWP, Gdańsk 2001. 13. Falicki Z.: Zespoły psychopatologiczne w medycynie. Stan chorego somatycznie. ,

PZWL, Warszawa 1998. 14. Hall S.C., Lindzey G.: Teorie osobowości., PWN, Warszawa 1990. 15. Hołyst B., Staniszewski M., Bińczycka – Anholcer B. /red./.: Samobójstwo., Polskie

Towarzystwo Higieny Psychicznej, Warszawa 2002. 16. Hulek A. /red./: Rewalidacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w rodzinie. PWN,

Warszawa 1998. 17. ICD – 10. Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania w ICD-10.

Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniw. Wyd. Med. „Vesalius”, IPiN, Kraków-Warszawa 1997 r.

18. Jarosz M.: Psychologia i Psychopatologia życia codziennego. , PZWL, Warszawa 1995.

17

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

19. Jędrzejczak M.: Zagrożenia narkomanią w środowisku wojskowym – czynniki ryzyka i możliwości zapobiegania., Przegląd Wojskowo – Medyczny, WAM 2001, Suplement 2, vol. 43.

20. Juczyński Z.: Narkomania. PZWL, Warszawa 2002. 21. Kaplan H. I., Sadock B. J.: Psychiatria Kliniczna. Urban & Partner, Wrocław 1995. 22. Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B.: Psychologia społeczna., GWP, Gdańsk

2002. 23. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Badawcze

kryteria diagnostyczne., Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków – Warszawa 1998. 24. Kondas O.: Psychologia kliniczna., PWN, Warszawa 1992. 25. Leder S., Brykczyński C. /red./.: Psychiatryczne i psychologiczne aspekty praktyki

medycznej. Wybrane zagadnienia psychiatrii konsultacyjnej. Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 1999.

26. Lindsay P.H., Norman D.A.: Procesy przetwarzania informacji u człowieka. Wprowadzenie do psychologii., PWN, Warszawa 1997.

27. Meder J.: Rehabilitacja przewlekle chorych psychicznie., Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2000.

28. Nęcki Z.: Komunikacja międzyludzka. Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1996.

29. Polkowski I.: Praca rewalidacyjna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w szkole życia., WsiP, Warszawa 1998.

30. Ratajczyk Z.: Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy. UŚ, Katowice 1994.

31. Rosenhan D. L., Seligman M. E. P.: Psychopatologia. PTP, Warszawa 1994 r. 32. Rydzyński Z.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów psychologii., Wyd. UŁ, Łódź. 33. Rydzyński Z.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów psychologii., Wyd. UŁ, Łódź

1996. 34. Scully J. H.: Psychiatria. Urban & Partner, Wrocław 1998. 35. Shepherd G.: Rehabilitacja w psychiatrii. Towarzystwo Amici di Tworki. Pruszków

1999. 36. Strelau J.: Psychologia. Podręcznik Akademicki. T 1-2, GWP Gdańsk 2002 r. 37. Terelak J. Stres psychologiczny. Bydgoszcz 1995 38. Thiel E.: Komunikacja niewerbalna. Wyd. Astrum, Wrocław 1997. 39. Tobiasz Adamczyk B., Szafraniec K., Bajka J.: Zachowania w chorobie. Opis

przebiegu choroby z perspektywy pacjenta. Collegium Medicum UJ, Kraków 1999. 40. Zimbardo P., Ruch C.L.: Psychologia i życie. PWN, Warszawa 2000.t. 1 – 3.

18

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

DYDAKTYKA FIZJOTERAPII

Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 46 14 32 - Egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami fizjoterapii z godnie z zasadami dydaktyki szkoły wyższej. Nauczenie prawidłowego zastosowania kinezyterapii, fizykoterapii w kompleksowej fizjoterapii. Przedstawienie fizjoterapii jako składowej kompleksowo rozumianej rehabilitacji. Zdobycie umiejętności praktycznych w kształceniu z uwzględnieniem doskonalenia zawodowego i kształcenia podyplomowego. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład 1.

1. Dydaktyka jako nauka: - przedmiot i zagadnienia dydaktyki, - dydaktyka ogólna i szczegółowa fizjoterapii, - uczenie się, nauczanie, wychowanie.

2. Współczesne systemy dydaktyczne: - dydaktyka innowacyjna ( Klub Rzymski), - dydaktyka sprawcza (instrumentalna), - zasady nauczania (poglądowość, przystępność, świadome i aktywne uczestnictwo,

systematyczność, wiązanie nauki z praktyką).

Wykład 2. 1. Cele kształcenia ogólnego i zawodowego, 2. Metody , środki i formy organizacyjne kształcenia:

- metody oparte na obserwacji i oparte na słowie (werbalne), - metody oparte na działalności praktycznej, - metody gier dydaktycznych, - środki dydaktyczne (wzrokowo-słuchowe i masowej komunikacji).

3. Metodyczne podstawy fizjoterapii: - nauki medyczne – medycyna – rehabilitacja- kultura fizyczna – fizjoterapia, - rehabilitacja jako proces medyczno – społeczny, - cele i zadania fizjoterapii.

19

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 3. Zależność zdrowie- choroba, choroby przewlekłe, niepełnosprawność:

- epidemiologia niepełnosprawności, osoby niepełnosprawne w UE: niepełnosprawny – pełnoprawny obywatel Europy,

- zależność socjalna, - metody postępowania w rehabilitacji, - miejsce i rola fizjoterapii w procesie rehabilitacji.

Wykład 4. Ogólne zasady fizjoterapii:

- formy fizjoterapii, - środki fizjoterapii, - metody fizjoterapii, - organizacja rehabilitacji i fizjoterapii, - zespół rehabilitacyjny i zasady współdziałania .

Wykład 5. Plastyczność ośrodkowego układu nerwowego (OUN) jako potencjał rehabilitacyjny:

- plastyczność rozwojowa, - plastyczność pamięciowa, - plastyczność kompensacyjna, - plastyczność neuronalna, - rola układu nerwowego w procesach kompensacji, adaptacji i regeneracji.

Wykład 6. 1. Czynniki fizykalne stosowane w fizjoterapii:

- podstawowe mechanizmy działania bodźców , - reakcja miejscowa oraz ogólna na bodźce fizykalne na różnych poziomach układu

nerwowego, - rola autonomicznego układu nerwowego w reakcjach adaptacyjnych ustroju.

2. Naturalne i niekonwencjonalne metody fizjoterapii: - refleksoterapia, akupunktura, elektroakupunktura, laseroakupunktura, - rehabilitacja w uzdrowisku – formy i metody fizjoterapii oraz pedagogiki

terapeutycznej.

Wykład 7. Fizjoprofilaktyka i jej formy w różnych grupach wiekowych:

- cele i funkcje fizjoprofilaktyki (zdrowotna, kształcąca, rozrywkowa i wychowawcza), - podstawy antropomotoryki, - kinezyterapia i rekreacja jako formy działań profilaktycznych u dzieci i młodzieży, - profilaktyka zaburzeń wydolności ogólnej i zagrożeń typowych dla osób trzeciego

okresu życia. Rola fizjoterapii w promocji zdrowia i rehabilitacji przedrentowej:

- zagadnienia etyki zawodowej, odpowiedzialności moralnej i prawnej fizjoterapeuty,

20

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia: (po 4 godz.) Tematy: 1. Skóra jako odbiorca i pośrednik w odbiorze aplikowanych czynników fizykalnych i jej

funkcje. Funkcje szkieletu: podporowa, ruchowa, zaburzenia funkcji. Czynność mięśni i ich zaburzenia, analiza procesu terapeutycznego „czynnego przywracania harmonii napięcia mięśniowego”. Regeneracja zrównoważonego napięcia mięśniowego za pomocą napinania i rozluźniania mięśni oraz ćwiczeń izometrycznych.

2. Uświadamianie odczuć wywołanych poprzez ruch. Przekaz słowny a znaczenie wizualizacji w procesie rehabilitacji. Koordynacja oddechowa, mechanika oddychania w różnych pozycjach ciała. Trening samoobsługi i techniki jazdy wózkiem inwalidzkim. Etapy usprawniania. Wózek inwalidzki jako „proteza czynnościowa”.

3. Ocena i fizjoterapia pacjentów z zaburzeniami równowagi posturalnej, stopnie funkcjonalności równowagi, test posturalny Wolfson’a, posturografia dynamiczna. Systemy oceniania: identyfikacja uszkodzeń. Ocena percepcji w stosunku do kontroli postawy. Ćwiczenia kształtujące koordynację ruchową i równowagę – wg Frenkla. Zasady i etapy postępowania usprawniającego.

4. Elektrostymulacja – obszar elektrostymulacji selektywnej. Elektrostymulacja w zanikach miogennych, neurogennych i z nieczynności. Elektrostymulacja mięśni oddechowych. Elektrostymulacja przeciwbólowa: TENS konwencjonalny, pseudoakupunkturowy i uderzeniowy (Burst), terapia wysokotonowa i wysokonapięciowa (HV).

5. Neuromechanika i neuromobilizacje w fizjoterapii: pojęcie neuromechaniki i przyczyny jej ograniczeń, pierwotne i wtórne zaburzenia neuromechaniki i jej ocena. Terapia – neuromobilizacje – kinezyterapia – automobilizacje. Zastosowanie jonoforezy, fonoforezy i magnetoforezy. Celowość wykorzystania żelów, maści i ich pochodnych w zabiegach fizykalnych.

6. Zaburzenia towarzyszące dysfunkcjom narządu ruchu: zaburzenia czucia, ból, zaburzenia troficzne, zaburzenia wydalania moczu i stolca, zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, zaburzenia mowy i porozumiewania się, zaburzenia psychiczne.

7. Leczenie ułożeniowe, drenaż ułożeniowy, odcinkowe ułożenia profilaktyczne i korekcyjne, wyciągi, stretching, ćwiczenia odruchowe. Fizjoterapia w zaburzeniach ukrwienia obwodowego: ćwiczenia na bieżni i na ergometrze rowerowym, ćwiczenia marszowe, wzmacnianie siły kończyn, trening Bürgera. Korzystne efekty ćwiczeń fizycznych.

8. Zastosowanie ergonomii w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Nowoczesna rehabilitacja oparta na programach komputerowych. Zaliczenie.

Literatura: 1. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka. Wyd. BK, Wrocław

2001. 2. Kossut M.: Mechanizmy plastyczności mózgu. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa 1994. 3. Kulisiewicz Cz.: Dydaktyka ogólna. Oficyna Wydawnicza GRAF Punkt. Warszawa

2000. 4. Kutzner-Kozińska J.M.: Korekcja wad postawy. Wydawnictwo szkolne

i pedagogiczne. Warszawa 1986. 5. Kwolek A. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. Urban & Partner. Wrocław 2003. 6. Milanowska K., Dega W. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. PZWL, Warszawa

1998.

21

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia. Wyd. Lekarskie PZWL Warszawa 2003.

8. Szopa J., Mleczko E. Żak S.: Podstawy antropomotoryki. Wyd. Nauk. PWN Sp. z o.o. Kraków 2000.

22

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

SOCJOLOGIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I REHABILITACJI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 18 6 12 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne:• przybliżenie studentom podstawowej wiedzy z zakresu socjologii niepełnosprawności i

rehabilitacji, zapoznanie ich z głównymi problemami socjomedycznymi związanymi z codziennym życiem i społecznym funkcjonowaniem osób niepełnosprawnych

• rozwijanie wśród studentów poczucia więzi zawodowej z personelem medycznym oraz przekonania o ogromnej roli społecznej fizjoterapeutów

• kształtowanie postaw i zachowań sprzyjających eliminowaniu wszelkich zjawisk negatywnych w środowisku medycznym

Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Kulturowe uwarunkowania zdrowia i choroby.

Więź społeczna – jej tworzenie się i przejawy. Pojęcie kultury. Składniki kultury. Wpływ kultury na życie społeczne. Pojęcie więzi społecznej. Proces kształtowania się więzi społecznej. Typy więzi społecznej.

Początki socjologii medycyny. Społeczno-ekologiczny model zdrowia a socjologia. Zachowania zdrowotne. Rola fizjoterapeuty w kształtowaniu zachowań zdrowotnych. Zachowania antyzdrowotne. Pozom wiedzy medycznej ludności jako element zachowań w zdrowiu i chorobie.

2. Choroba i niepełnosprawność jako problem społeczny. Pojęcie niepełnosprawności. Choroba przewlekła a codzienna aktywność. Niepełnosprawność a stigma. Postawy środowiska społecznego wobec osób chorych lub niepełnosprawnych. Rola czynników demograficzno społecznych w kształtowaniu się postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych. Działania w zakresie zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych.

3. Socjomedyczne problemy rehabilitacji.

Adaptacja do nowej sytuacji zdrowotnej. Czynniki kształtujące rehabilitację i adaptację. Konsekwencje choroby i niepełnosprawności dla rodziny. Relacja: rodzina – osoba zależna od pomocy i opieki. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Założenia polityki społecznej na rzecz osób niepełnosprawnych w Polsce i krajach Unii Europejskiej.

23

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1. Temat 1: Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby.

1.1. Definiowanie zdrowia przez nieprofesjonalistów 1.2. Wielowymiarowe ujęcie zdrowia 1.3. Społeczny wymiar zdrowia 1.4. Dynamiczny model zdrowia 1.5. Socjologiczne koncepcje choroby

Temat 2: Zachowania w zdrowiu i chorobie. 2.1. Zachowania w zdrowiu 2.2. Zachowania związane z samoopieką 2.3 Zachowania antyzdrowotne 2.4 Zachowania w stanie złego samopoczucia 2.5 Zachowania w chorobie 2.6 Zachowania w roli chorego 2.7 Demograficzno-społeczne zróżnicowanie zachowań w zdrowiu i chorobie

Temat 3: Kulturowe uwarunkowania zdrowia i choroby oraz zachowań w zdrowiu i chorobie. 3.1. Kultura a zdrowie 3.2. Ogólny poziom życia członków danej zbiorowości 3.3. Kultura niematerialna a wyznaczniki życia związane ze zdrowiem 3.4. Kulturowe uwarunkowania sposobu spostrzegania, odczuwania, opisywania i interpretowania objawów chorobowych. Temat 4: Poziom wiedzy medycznej ludności jako element zachowań w zdrowiu i chorobie. 4.1. Zdrowie jako wartość 4.2. Wyobrażenia o zdrowiu i chorobie 4.3. Wiedza i wierzenia na temat przyczyn chorób 4.4. Symboliczne znaczenie choroby

4.5. Postawy i zachowania chorego wobec leczenia oraz personelu medycznego

Ćwiczenie 2. Temat 5: Socjomedyczne wskaźniki stanu zdrowia. 5.1. Biomedyczne mierniki stanu zdrowia 5.2. Aktywność społeczna i sprawność funkcjonalna miarą zdrowia 5.3. Wskaźniki niezależności w codziennej aktywności życiowej 5.4. Ocena stanu zdrowia w środowisku rodzinnym 5.5. Socjomedyczne wskaźniki oceny stanu zdrowia osób starszych wiekiem Temat 6: Rola grupy rodzinnej w kształtowaniu zdrowia i choroby oraz zachowań zdrowotnych. 6.1. Przeobrażenia współczesnej rodziny w świetle problematyki socjomedycznej 6.2. Zdrowie rodziny jako przedmiot badań socjologii medycyny 6.3. Rola rodziny w kształtowaniu prozdrowotnego stylu życia 6.4. Rodzina jako źródło wsparcia 6.5. Rola rodziny w przebiegu choroby

24

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

6.6. Wpływ choroby na kondycję rodziny 6. 7. Wydarzenia w rodzinie jako źródło zmian w stanie zdrowia, patogenna rola rodziny Temat 7: Stres zawodowy a stan zdrowia. 7.1. Społeczne warunki pracy

7.2. Czynniki warunkujące stan zdrowia pracowników 7.3. Stresogenne wydarzenia związane z pracą zawodową 7.4. Choroby zawodowe 7.5. Relacja pomiędzy absencją chorobową a stanem zdrowia 7.6. Przyczyny i skutki zdrowotne stresu zawodowego

Ćwiczenie 3. Temat 8: Choroba i niepełnosprawność jako problem społeczny. 8.1. Medyczne i społeczne pojęcie niepełnosprawności 8.2. Choroba przewlekła a codzienna aktywność 8.3. Niepełnosprawność a stigma 8.4. Następstwa fizyczne i psychiczne niepełnosprawności 8.5. Skutki dla środowiska społecznego Temat 9: Przedmiot i funkcje socjologii rehabilitacji. 9.1. Zakres i cel rehabilitacji (działania fizyczne, psychiczne i społeczne) 9.2. Proces rehabilitacji

9.3. Adaptacja do nowej sytuacji zdrowotnej 9.4. Czynniki kształtujące rehabilitację i adaptację 9.5. Konsekwencje braku rehabilitacji społecznej

Temat 10: Postawy środowiska społecznego wobec osób chorych lub niepełnosprawnych. 10.1. Klasyfikacja postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych 10.2. Rola czynników demograficzno-społecznych w kształtowaniu się postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych 10.3. Działania w zakresie zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych 10.4. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych 10.5. Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych Literatura: 1. Auleytner J.: Polityka społeczna czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, Warszawa 2002. 2. Giddens A.: Socjologia, PWN, Warszawa 2004. 3. Gniazdowisk A., Zachowania zdrowotne, redakcja Gniazdowski A., Łódź 1990. 4. Goodman N.: Wstęp do socjologii, Poznań 1997. 5. Karski J.B., Słońska Z., Promocja zdrowia. Wprowadzenie do zagadnień krzewienia

zdrowia, pod red. Jerzego B. Karskiego, Zofii Słońskiej, Warszawa 1994. 6. Modzelewski W.: Wprowadzenie do socjologii, Katowice 1999. 7. Ostrowska A.: Problemy zdrowia i opieki lekarskiej w opiniach społeczeństwa

polskiego, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1975. 8. Ostrowska A.: Styl życia a zdrowie, Warszawa 1999. 9. Rysz-Kowalczyk B., Leksykon polityki społecznej, red. Naukowy , Warszawa 2001. 10. Sokołowska M., Socjologia a zdrowie, pod redakcją Magdaleny Sokołowskiej, PWN,

Warszawa 1976 11. Sokołowska M.: Socjologia medycyny, PZWL, Warszawa 1986.

25

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

12. Szczepański J.: Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1972. 13. Tobiasz-Adamczyk B.: Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby,

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

26

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

FILOZOFIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 20 8 12 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Treścią nauczania jest zapoznanie studentów z podstawowymi problemami filozofii, dotyczącymi źródeł poznania wiedzy, filozofii człowieka, aksjologii etycznej i bioetyki. Celem wykładu jest zrozumienie, czym w istocie jest medycyna, a w tym konkretnym przypadku fizjoterapia. Fizjoterapia w kontekście filozofii nie jest tylko nauką przyrodniczą, nie wystarczą nabyte w uczelni wiadomości o budowie i funkcjach ludzkiego ciała, o przyczynach niesprawności, itd., ale dla realizacji zadań rehabilitanta, fizjoterapeuty, konieczna jest świadomość, że w ostateczności na swe przeznaczenie, fizjoterapia jest nauką humanistyczną, bo ma służyć człowiekowi. Zawarta jest w niej intencja humanistyczna, wypełniana w dziejowym dążeniu niesienia pomocy tam, gdzie człowiek nie jest już w stanie pomóc sobie. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy; 1. Przedmiot, działy i funkcje filozofii. Dyscypliny filozoficzne. Wskazanie na intencję humanistyczną w medycynie i fizjoterapii. Filozofia starożytna. Związki filozofii z medycyną. Metafizyczne założenia w określeniu modelu zdrowia i choroby. Myśl etyczna starożytności, a założenia etyki lekarskiej Hipokratesa. 2. Renesansowy humanizm filozoficzny. Związki filozofii Odrodzenia i nauk przyrodniczych z medycyną. Koncepcja empiryzmu F. Bacona, jako podstawa rozwoju nowożytnej medycyny. Radykalizm i sceptycyzm metodologiczny Kartezjusza. Mechanistyczna, koncepcja człowieka i choroby. Filozofia i etyka francuskiego, angielskiego i niemieckiego Oświecenia. Źródła poznania: empiryzm i racjonalizm i zastosowani ich w medycynie. Krytycyzm poznawczy Kanta. Imperatyw kategoryczny jako paradygmat etyczny podmiotowej relacji lekarz – pacjent. 3. Filozofia XX wieku. Egzystencjalizm. Przedstawiciele: Sartre, Heidegger, Jaspers. Problem wolności i odpowiedzialności. Lęk, cierpienie, choroba, śmierć, aspekt egzystencjalny.

27

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Personalizm chrześcijański XX wieku. Przedstawiciele: Mounier, Maritain. Wartość osoby ludzkiej. Personalizm społecznego zaangażowania. Odpowiedzialność etyczna w relacji lekarz – pacjent. Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Filozofia starożytna: Platon, Arystoteles. Filozofia bytu i poznania. Koncepcja idei platońskich: dobra, prawdy i piękna. Idealizm, platońska metafora jaskini. Umiarkowany empiryzm teoriopoznawczy Arystotelesa. Hylemorfizm jako zasada bytu. Eudajmonizm etyczny. Wpływ założeń filozoficznych na koncepcję choroby w medycynie starożytnej. Hipokrates, - przysięga lekarska. Koncepcja bytu i człowieka w filozofii Średniowiecza. Cierpienie, choroba, śmierć, nowy wymiar. Etyka chrześcijańska a stosunek do chorych. 2. Oświeceniowy racjonalizm E. Kanta. Człowiek jako podmiot poznający i twórca zasad etycznych. Psychoanaliza biologiczna Z. Freuda. Teoria osobowości i życia psychicznego. Popędy biologiczne jako źródło anomalii osobowości. Psychoanaliza humanistyczna E. Fromma. Społeczne przyczyny zaburzeń osobowości. 3. Albert Schweitzer jako lekarz i twórca etyki szacunku dla życia i świętości życia. Praktyczne konsekwencje zasady „czci dla życia” w medycynie. Sprawdzian pisemny. Literatura : 1. Ajdukiewicz Kazimierz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa 1983r. wyb.

zagadnienia. 2. Biegański Władysław, Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej. Warszawa 1957 r. 3. Fuller B.A.G., Historia Filozofii. Warszawa 1967, t. I-III, wyb. zagadnienia. 4. Lazari Inja – Pawłowska, Schweitzer. Warszawa 1976 r. 5. Legowicz Jan, Zarys Historii Filozofii. Warszawa 1976 r. 6. Lowy Ilana, Polska Szkoła Filozofii Medycyny. Od Tytusa Chałubińskiego do

Ludwika Flecka. Ossolineum, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. 1992r. 7. Matraszek K., /red./ Filozofia. Zarys dziejów. 8. Miś Andrzej, Filozofia współczesna. Główne nurty. Warszawa 1995 r. 9. Orzech Jan, Rozwój technik i metod fizjoterapii w okresie od 1801 do 2001roku.

Kraków 2003 r. 10. Sikora Adam, Spotkania z filozofią. Od Hieraklita do Husserla. Warszawa 1997r. 11. Szczeklik Andrzej, Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki. Kraków 2003 r. 12. Tatarkiewicz Wł., Historia Filozofii. I-II-III tom, /dowolne wyd./, wybrane

zagadnienia. 13. Tatoń Jan, Filozofia w medycynie. Warszawa 2003r. 14. Władysław Biegański, Logika medycyny, czyli krytyka poznania lekarskiego.

Warszawa 1908 r. 15. Wulff Henrik, Stig Andur Pedersen, Filozofia medycyny. Warszawa 1993r.

28

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

HISTORIA REHABILITACJI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów

Semestr łącznie wykłady ćwiczenia

Forma zaliczenia

I II 20 8 12 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu, studenci wykażą się znajomością głównych etapów rozwoju i ewolucji nauk podstawowych oraz klinicznych, najważniejszych twórców myśli medycznej oraz ich poglądów, sposobów kształcenia lekarzy, przemian w organizacji lecznictwa, wkładu Polaków w medycynę powszechną. Poznają historię metod diagnostycznych i terapeutycznych, które można zastosować we współczesnej medycynie. Nauczą się rozróżniania i wstępnej krytyki źródeł historycznych. Zapoznają się z głównymi czasopismami naukowymi, poświęconymi historii medycyny. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład 1 Geneza i rozwój rehabilitacji na świecie i w Polsce • Rehabilitacja w najdawniejszych cywilizacjach: Wspólnota pierwotna, Chiny –

tradycyjna medycyna, teoria yang in. Indie ćwiczenia typu yoga -Yogasutra Patyndzali. Grecja – dzieła Hipokratesa /460 – 377/, Rzym – dzieła Galena /127 – 199/,

• Wpływ działań wojennych na rozwój rehabilitacji. Poziom rehabilitacji w średniowieczu.

• Rozwój rehabilitacji w odrodzeniu – Ambroży Pare /1510 – 1590/. Poziom dyscypliny w XVII w. Wincenty z Paulo. Narodziny ortopedii Nikolas Andre /1658 – 1752/ - ćwiczenia dla młodzieży. 4. Powstanie gimnastyki leczniczej Henryk Linga /1776 – 1839/, Gustaw Bander /1835 – 1920/. Rehabilitacja psychiatryczna Philip Pinnel /1745 – 1826/, Pojęcie rehabilitacja – Douglas C. McMurtie – dyrektor Instytutu Czerwonego Krzyża w Nowym Yorku. 4. Intensywny rozwój rehabilitacji w I poł. XX wieku. Ćwiczenia E. Kenny /USA/w poliomyelitis, Frenkela / Szwajcaria/z niedowładami spastycznymi, Klappa /Niemcy/ ćwiczenia w pozycji czworonożnej, Instytut Kabat-Kaiser w Kalifornii /1951/ proprioreceptywna nerwowo-męśniowa reedukacja.

Geneza i rozwój rehabilitacji w Polsce • Medycyna staropolska – leczenie ruchem Wojciech Oczko /1537 – 1599/, Sebastian

Petrycy /1550 -1626/. • Rehabilitacja polska XIX w. Ludwik Bierkowski /1801-1860/, Teofil Metecki .

Zakłady gimnastyczno-ortopedyczne zał. Robert Eichler i Gustaw Menn. • Gimnastyka domowa 1866 J. B. Wagnera. • Zakład Gimnastyki Szwedzkiej w Warszawie 1892, w Krakowie 1896, Zakład

Ortopedyczny we Lwowie 1901.

29

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• Zakłady gimnastyki wyrównawczej w wielu miastach Polski. Kursy gimnastyki wyrównawczej dla dzieci w Poznaniu W. Dega, w Warszawie i innych.

• Gimnastyka lecznicza w klinikach chirurgicznych. • Rehabilitacja w Klinice Ortopedycznej AM w Poznaniu prof. W. Dega twórca polskiej

rehabilitacji, oraz w innych ośrodkach. • Zainteresowanie rehabilitacją innych specjalistów neurologów, neurochirurgów,

reumatologów, kardiologów. Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej w AM Poznań 1960, Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej w AM w Warszawie / Konstancinie / 1961, w 1969 wytyczne rozwoju rehabilitacji w Polsce MZ i OS.

Wykład 2 Historyczne czynniki rozwoju rehabilitacji • Rozwój myśli medycznej na przestrzeni dziejów. • Konflikty zbrojne – inwalidzi, poszkodowani. • Epidemie chorób np. Heinego Medina. • Postęp techniczny w medycynie. • Rozwój medycyny sportowej. • Ewolucja chorób społecznych np. choroby układu krążenia. • Urazy komunikacyjne. • Statyczny styl życia. • Rozwój medycyny zapobiegawczej. • Czynniki dehumanizacyjne w medycynie. Wykład 3 Rehabilitacja w poszczególnych okresach historycznych • spontaniczny rozwój medycyny i fizjoterapii od empirii do medycyny kapłańskiej

(od czasów prehistorycznych do średniowiecza) a/ medycyna ludów pierwotnych, b/ medycyna Mezopotamii 4000 r. p.n.e, c/ medycyna Egiptu. Namaszczanie ciała z masażem, kąpiele ciepłe i zimne, gimnastyka lecznicza. • medycyna hinduska. Charaka I w. n.e. opisał objawy dużego zmęczenie po wysiłku fizycznym, Susruta V w. n.e definicja wysiłku fizycznego-świadome zmęczenie wynikające z pracy ciała. Ćwiczenia lecznicze w wielu chorobach, ważna systematyczność. Kąpiele ciepłe, zimne i parowe, oraz w gorącym piasku. Ćwiczenia Yoga – Yogasuthra Patyndzali II w. pne. • medycyna chińska. Ćwiczenia lecznicze – taniec, ćwiczenia rekreacyjne i oddechowe, gimnastyka. Wiele rodzajów gimnastyki w pozycji leżącej i siedzącej, zwłaszcza dla starszych osób. Ćwiczenia Kong – Fou /3 w pne/. Masaż zapobiegawczy i leczniczy /wykorzystywanie dłoni, łokci, kolan, stóp i paznokci. Akupresura, akupunktura. Ruch oddech i myśl. • medycyna grecka Hipokrates /460 – 377/ Zalecał marsze, biegi, zapasy, nacierania ciepłą i zimną woda. Kąpiele zimne, jazda konna, dźwiganie ciężarów, Ćwiczenia związane z kultem bogów. Olimpiady starożytne /stadiony, baseny, gimnazjony, palestry, łaźnie. Masaże i gimnastyka. Medycyna Aleksandryjska – Erazistratos III w. pne rozwinął anatomię i fizjologię, dieta, kąpiele i ćwiczenia fizyczne, masaż. Asklepiades II w. pne metodyk- szybko, pewnie i przyjemnie, zalecał dietę, spacery, biegi, gimnastykę masaż, jazdę konną.

30

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• medycyna rzymska. Galen /127 – 199/. Zwolennik zapasów, szybkich ćwiczeń, ćwiczenia z piłką. Zwolennik gimnastyki: zdrowotna, wojskowa, atletyczna, sportowa. Ćwiczenia przygotowawcze, właściwe, końcowe. Filostratos /170 – 240/ gimnasta i filozof. Rozwój rehabilitacji • w średniowieczu. Miłosierdzie lepsza opieka osób kalekich. Turnieje rycerskie. Paweł z Eginy /607 – 690/ - ćwiczenia fizyczne w hemiplegiach. Awicenna /980 – 1037/ - wodolecznictwo, kąpiele, higiena, biegi, jazda konna, zapasy, szermierka i gra w piłkę, lecznicza gimnastyka, masaże. • w odrodzeniu Humanizm. Nic co ludzkie nie jest mi obce. Odkrycia anatomiczne w dziedzinie fizjologii. Prozdrowotne właściwości gimnastyki, oraz wychowawcze, rozrywkowe i użytkowe, profilaktyczne. Paracelsus był przekonany o uzdrawiającej roli natury, zalecał: kąpiele, dietę, wodolecznictwo. A. Pare/1510 – 1590/ – biegły w nastawianiu złamań, zwichnięć, amputacji kończyn, konstrukcji aparatów ortopedycznych /protezy, szyny, gorsety itp./. Dla zdrowia konieczne są ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza po złamaniach i amputacjach, oraz pocieranie obolałych miejsc /masaż/. Cristobel Mendez / 1500 - /, w 1553 r. wydał dzieło O gimnastyce i jej leczniczym wpływie”- ćwiczenia są gwarantem utrzymania zdrowia /dla apetytu, dobrego snu, stanu psychicznego itp. Girolamo Cardano /1501-1576/ - wyjaśnił ruch mięśni w aspekcie mechaniczno fizjologicznym /O zachowaniu zdrowia/, pływanie w zimnej wodzie wzmacnia organizm uśmierza pragnienie pobudza apetyt. Girolamo Mercuriale /1530-1607/ wydał Consilia i O sztuce gimnastycznej – Gimnastyka: właściwa, wojskowa i atletyczna, lekka i umiarkowana. Ćwiczenia usuwają wiele zmian chorobowych w organizmie. Wskazane bieganie, spacery, wspinanie się, dźwiganie ciężarów, skoki i rzuty, sporty walki: boks, pankration. Wskazane kąpiele. Santorio Santorio /1561 -1636/ - wyjaśnianie roli mięśni i stawów w aspekcie mechaniki i fizjologii. Prekursor kinezyterapii. Jan Alfons Borelli /1608 – 1679/ prekursor działania mięśni antagonistycznych. Francis Glisson /1598 – 1677/ prof. z Cambridge wprowadził gimnastykę do leczenia skrzywień kręgosłupa i klatki piersiowej wprowadził pętlę wyciągową za głowę /stosowaną do dziś/. Wojciech Oczko /1537 - 1599/ ojciec polskiej balneologii, propagował ćwiczenia fizyczne. Sebastian Petrycy /1554 – 1626/ prof. UJ ćwiczenia fizyczne element profilaktyki zdrowotnej, zwłaszcza dzieci. • w oświeceniu Herman Boerhaave /1668 – 1738/ zalecał ćwiczenia fizyczne, jazdę konną, oraz masaż za pomocą szczoteczki. Bernard Ramazzini /1653 – 1714/ twórca medycyny przemysłowej, zalecał gimnastykę. Friederich Hoffmann /1660-1742/ dokonał klasyfikacji wód mineralnych, oraz wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania. Nicol Andry /1658-1742/ zwolennik leczniczej gimnastyki w chorobach dziecięcych i w ortopedii. Clement Joseph Tissot /1750-1826/ autor wyd. w 1780 r. Gimnastyki medycznej i chirurgicznej /ćwiczenia korektywne, lecznicze i profilaktyczne. W Polsce Komisja Edukacji Narodowej wprowadziła do szkół przedmiot: nauka o zachowaniu zdrowia /musztra itp./. Oświecenie zainicjowało studia nad kulturą fizyczną. • rehabilitacja w XIX i na początku XX w. Ogromny rozwój wszystkich dziedzin medycyny. Fizjologia wysiłku. Francis Joseph Broussaisa /1772 – 1838/ analizował w dziełach zachowanie się organizmu podczas wysiłku fizycznego. Georges Demeny / 1850 – 1917/ - badania nad fizjologią ruchu człowieka. Angelo Mosse /1846 – 1910/ - badania fizjologii ćwiczeń ruchowych w górach. Łączono higienę z wychowaniem fizycznym. Wprowadzono obowiązek służby wojskowej. Z słowa gimnastyka wyodrębniły się terminy: wychowanie fizyczne, sport, ruch

31

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

rekreacyjny, turystyka, gimnastyka lecznicza tzn. rehabilitacja ruchowa. Per Henryk Lind /1776-1839/ szwedzki poeta, pedagog, zał. w Sztokholmie Centralny Królewski Instytut Gimnastyczny, który funkcjonował na trzech zasadach: poddanie gimnastyki kontroli nauk medycznych; przez ćwiczenia fizyczne rozwijanie nie tylko ciała ale i umysłu; dążenie do harmonii i piękna w postawie i ruchu. Związek gimnastyki z anatomią, fizjologią i innymi dziedzinami medycyny był najważniejszy. Syn Hjalmar Ling /1820- 1886/ zwolennik gimnastyki wychowawczo- szkolnej /wyrównawczej i korekcyjnej/. Moritz Schreiber /1808- 1861/ prof. z Lipska wydał dzieło: podręcznik gimnastyki leczniczej wzbogacił dorobek Lindów. Twórcą mechonoterapii był Jonas Gustav Zander /1835 – 1920/ prof. Uniwersytetu w Sztokholmie. Podczas ćwiczeń wykorzystywał różnorodne przyrządy. We Francji Francisco Amoros /1770 – 1848/ zorganizował pod Paryżem Wojskową Szkołę Gimnastyczną, wyróżniał gimnastykę: higieniczną tzn. zapobiegawczą, terapeutyczną dla chorych, analeptyczną dla rekonwalescentów i ortosomatyczną czyli ortopedyczną, która służyła leczeniu zniekształceń ciała przy użyciu aparatów. W Anglii rozwijały się: gra w piłkę, oraz ćwiczenia lekkoatletyczne. W Rosji wprowadzono gimnastykę do sanatoriów, uzdrowisk i szpitali Sergiusz Botkin /1832-1889/. Zakłady badawczo-terapeutyczne w Rzymie, Londynie, Frankfurcie i innych. Holenderski chirurg Jan Mezgera /1838-1909/ badał lecznicze działanie masażu. Wodolecznictwo Wincenty Priesnitz /1799- 1851/ zorganizował wiele zakładów hydroterapii, dorobił się dużej fortuny. Rozwinął hydroterapie ustalił wskazania w różnych chorobach Wilhelm Zinternitz /1835-1917/. Sebastian Kneipp /1821-1897/ założył uzdrowisko – stosował oryginalne metody hydroterapii „Moje leczenie wodą”, w terapii używał okładów kąpieli, pary, polewań, obmywań, opasek, oraz picia wody, kąpiele zimne. Po kąpieli spacer, bieg. Leczenie klimatyczne gruźlicy Luci Ruedi /1804-1869/ zał. Sanatorium w Davos. Helioterapia i klimatoterapia w leczeniu gruźlicę kości August Rolier / 1874-1954/. Max Oertel /1835-1897/ leczenie klimatyczne chorób serca. Światłolecznictwo /sztuczne/ zapoczątkował Nils Ryberg Finse /1860-1904/ . Jędrzej Śniadecki O fizycznym wychowaniu dzieci wskazania do ćwiczeń w chorobach dzieci. Pierwsze w Polsce prywatne zakłady gimnastyczne XIX w. Zakład Gimnastyczny Teodora Matthesa /1801-1866/ - obok gimnastyki, szermierka, pływanie, masaż. Leczono różne choroby także układu pokarmowego, nerwowego i narządu ruchu – Matthesie Julian Majewski /1832-1913/. Instytut Leczniczo-Gimnastyczny Mariana Olszewskiego zał. 1873 r.- gimnastyka lecznicza, higieniczna, masaż, szermierka. Ludwik Bierkowski /1801-1860/ w Krakowie zał. Zakład Gimnastyczny też dla młodzieży niepełnosprawnej. Teofil Matecki /1810-1886/ zał. W 1840 r. Zakład w Poznaniu. W 1893 r. w Warszawie powstał Zakład Mechanoterapeutyczny, leczył w zakresie ortopedii, gimnastyki leczniczej i masażu tez choroby układu oddechowego i krążenia. We Lwowie z inicjatywy Antoniego Mariana Gabryszewskiego /1864-1917/ powstał zakład leczący wszelkimi naturalnymi sposobami. Na przełomie XIX i XX wieku w Warszawie działało 6 zakładów/ wysokie opłaty, dość mała skuteczność/. Wodolecznictwo w Polsce rozwinął Józef DIETL /1804-1978/ zbadał i opisał i sklasyfikował polskie wody lecznicze. W końcu XIX w. w polskich uzdrowiskach leczono ruchem: Busko, Ciechocinek, Grodzisk, Iwonicz, Nałęczów, Ojców, Nowe Miasto, Otwock. Obok gimnastyki uprawiano jazdę konną, wioślarstwo, tenis ziemny, krokiet, kręgle i bilard. W 1892 r. w Warszawie otworzono Zakład Gimnastyki Szwedzkiej, Leczniczej, Zdrowotnej i Masażu dla Kobiet i Dzieci. Heleny Kuczalskiej /1854-1927/. Leczono skoliozy, wady kończyn, ogólne osłabienie, bezsenność, brak apetytu itp.

32

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• rozwój rehabilitacji w XX w. Ogromny i bardzo szybki rozwój nauk medycznych. Olbrzymia liczba inwalidów i rekonwalescentów po I wojnie światowej spowodowała rozwój rehabilitacji. Upowszechnienie szkolnego wychowania fizycznego. Ella Bjorksten / 1870-1954/ zwalczanie wadliwych postaw dzieci i młodzieży po przez wychowanie fizyczne. Dominowała Szwecja, Dania i Finlandia. J. Lindbard w „Szczegółowej teorii gimnastyki”- nowy podział ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza skrzywieniom kręgosłupa, ruch kompleksowy. Ruch radość i zadowolenie. Ellin Falk /1873-1951/ Szwedka wychowanie fizyczne dzieci –gimnastyka korektywna wyrównawcza /zajęcia śródlekcyjne/. Postęp w chirurgii i ortopedii – inne podejście do kalek przygotowanie ich do samodzielnego życia – rehabilitacja kompleksowa. Pionierskie prace teoretyczne w dziedzinie leczenia ruchem; Leczenie żołnierzy rekonwalescentów za pomocą ćwiczeń fizycznych 1916, ich autorem był lekarz Robert Tait McKenzie /1867-1938/ Pensylwania. W USA Szkoła Reedukacji i Rehabilitacji Inwalidów Wojennych. Przy Amerykańskim Zrzeszeniu Medycznym powołano do życia w 1925 r. Radę Terapii Fizycznej w 1932 r. ukazał się Podręcznik fizycznej terapii, w 1950 r. Podręcznik medycyny fizyczne i rehabilitacji. Były to pierwsze dzieła o rehabilitacji. W Niemczech prof. Rudolf Klapp / 1873-1949/ opracował metodę ćwiczeń w pozycjach niskich na czworakach i przez czołganie / skrzywienia kręgosłupa/. W Rosji od 1925 r. wprowadzono obowiązek ćwiczeń fizycznych w sanatoriach i uzdrowiskach. Powstał Moskiewski Instytut Kultury Fizycznej z Katedrą Gimnastyki Leczniczej, oraz Centralny Instytut Medycyny Uzdrowiskowej. Utrwalenie rehabilitacji z chirurgią i ortopedią. Zainteresowanie kinezyterapia w internie, kardiologii i pediatrii. Wyodrębnienie się medycyny sportowej w 1928 r. wpłynęło na rozwój rehabilitacji. Sport dla głuchoniemych. Stanisław Kopczyński / 1873-1933/ twórca higieny szkolnej i wf dla korekcji wad postawy u dzieci. Ćwiczenia fizyczne dla leczenia płaskostopia w Polsce – Jan Krelinger. Leczenie ruchem wad postawy u dzieci. Powołanie w 1923 r, w Poznaniu pierwszej kliniki ortopedycznej Ireneusz Wierzejewski /1887-1930/ pierwszy kierownik, od 1945 r. prof. W. Dega. Tworzono kursy gimnastyki leczniczej, podobne w Warszawie. Tworzono związki sportowe dla inwalidów. W latach międzywojennych powstało pojęcie rehabilitacji kompleksowej. Po wojnie przybyło 160 mln kalek, epidemie choroby Heinego Mediny ich przysporzyły. W USA w Nowym Yorku w 1947 r. pierwszy Oddział Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej. W 1951 r. opracowano w Kalifornii metodę proprioreceptywnej nerwowo – mięśniowej reedukacji. Od 1960 r. najważniejsze Międzynarodowe Towarzystwo Rehabilitacji Inwalidów w Nowym Yorku. Międzynarodowy ruch sportowy inwalidów, paraolimpiady. Współpraca medycyny z kulturą fizyczną, celem uzyskania właściwej rehabilitacji ruchowej. Wykład 4 Związki rehabilitacji z kulturą fizyczną i medycyną • Militarne aspekty rozwoju kultury fizycznej w państwach starożytnych. • Kultura fizyczna jako integralna część systemu wychowania. • Znaczenie gimnastyki leczniczej w medycynie. Wpływ rozwoju medycyny na postępy rehabilitacji XVI – XX w. • Rozwój kultury fizycznej w XIX i XX wieku i jej wpływ na postęp w dziedzinie rehabilitacji.

33

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Spontaniczny rozwój medycyny i fizjoterapii od empirii do medycyny kapłańskiej (od czasów prehistorycznych do średniowiecza): a/ medycyna ludów pierwotnych, b/ medycyna Mezopotamii 4000 r. p.n.e., c/ medycyna Egiptu, d/ medycyna hinduska, e/ medycyna chińska, f/ medycyna grecka, g/ medycyna Rzymska, h/ medycyna średniowiecza rycerstwo, lecznicza gimnastyka, masaże, i/ medycyna odrodzenia Humanizm. Odkrycia anatomiczne, dietę, wodolecznictwo. A. Pare – biegły w nastawianiu złamań, zwichnięć, amputacji kończyn, konstrukcji aparatów ortopedycznych /protezy, szyny, gorsety itp./. Dla zdrowia konieczne są ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza po złamaniach i amputacjach, oraz pocieranie obolałych miejsc /masaż/. Cristobel Mendez / 1500/, w 1553 r. wydał dzieło O gimnastyce i jej leczniczym wpływie”- ćwiczenia są gwarantem utrzymania zdrowia /dla apetytu, dobrego snu, stanu psychicznego itp./. Girolamo Cardano /1501-1576/.- wyjaśnił ruch mięśni w aspekcie mechaniczno fizjologicznym /O zachowaniu zdrowia/, pływanie w zimnej wodzie wzmacnia organizm uśmierza pragnienie pobudza apetyt. Girolamo Mercuriale /1530-1607/ wydał Consilia i O sztuce gimnastycznej – Gimnastyka :właściwa, wojskowa i atletyczna, lekkie i umiarkowane. Ćwiczenia usuwają wiele zmian chorobowych w organizmie. Wskazane bieganie, spacery, wspinanie się, dźwiganie ciężarów, skoki i rzuty, sporty walki: boks, pankration. Wskazane kąpiele. Santorio Santorio /1561 -1636/ - wyjaśnianie roli mięśni i stawów w aspekcie mechaniki i fizjologii. Prekursor kinezyterapii. Jan Alfons Borelli /1608 – 1679/ prekursor działania mięśni antagonistycznych. Francis Glisson /1598 – 1677/ prof. z Cambridge wprowadził gimnastykę do leczenia skrzywień kręgosłupa i klatki piersiowej wprowadził pętlę wyciągową za głowę /stosowaną do dziś/. Wojciech Oczko /1537-1599/ ojciec polskiej balneologii, propagował ćwiczenia fizyczne. Sebastian Petrycy /1554 – 1626/ prof. UJ ćwiczenia fizyczne element profilaktyki zdrowotnej, zwłaszcza dzieci • rehabilitacja oświecenia Herman Boerhaave /1668 – 1738/ zalecał ćwiczenia fizyczne, jazdę konną, oraz masaż za pomocą szczoteczki. Bernard Ramazzini /1653 – 1714/ twórca medycyny przemysłowej, zalecał gimnastykę. Friederich Hoffmann /1660-1742/ dokonał klasyfikacji wód mineralnych, oraz wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania. Nicol Andry /1658-1742/ zwolennik leczniczej gimnastyki w chorobach dziecięcych i w ortopedii. Clement Joseph Tissot /1750-1826/ auto wyd. w 1780 r. Gimnastyki medycznej i chirurgicznej /ćwiczenia korektywne, lecznicze i profilaktyczne. W Polsce Komisja Edukacji Narodowej wprowadziła do szkół przedmiot: nauka o zachowaniu zdrowia /musztra itp./. Oświecenie zainicjowało studia nad kulturą fizyczną. • rehabilitacja w XIX i na początku XX w. Ogromny rozwój wszystkich dziedzin medycyny. Fizjologia wysiłku. Francis Joseph Broussaisa /1772 – 1838/ analizował w dziełach zachowanie się organizmu podczas wysiłku fizycznego. Georges Demeny / 1850 – 1917/ badania nad fizjologią ruchu człowieka. Angelo Mosse /1846 – 1910/ badania fizjologii ćwiczeń ruchowych w górach. Łączono higienę z wychowaniem fizycznym. Wprowadzono obowiązek służby wojskowej. Z generalnego słowa gimnastyka wyodrębniły się terminy:wychowanie fizyczne, sport, ruch rekreacyjny, turystyka, gimnastyka lecznicza tzn. rehabilitacja ruchowa. Per Henryk Lind /1776-1839/ szwedzki poeta, pedagog, zał. w Sztokholmie Centralny Królewski Instytut Gimnastyczny, który funkcjonował na 3 zasadach:poddanie gimnastyki kontroli nauk medycznych; przez ćwiczenia fizyczne rozwijanie nie tylko ciała ale

34

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

i umysłu; dążenie do harmonii i piękna w postawie i ruchu. Związek gimnastyki z anatomią, fizjologią i innymi dziedzinami medycyny był najważniejszy. Wydzielił 4 działy gimnastyki: wychowawczą, estetyczną, wojskową i leczniczą. Ustalił zestawy ćwiczeń do leczenia odpowiednich schorzeń, ustalił je na ćwiczenia aktywne, pasywne i opory, oraz stopniowanie wysiłku. Zalecał: pływanie, jazdę na łyżwach, saneczkarstwo. Syn Hjalmar Ling /1820- 1886/ zwolennik gimnastyki wychowawczo- szkolnej /wyrównawczej i korekcyjnej/. Moritz Schreiber /1808- 1861/ prof. z Lipska wydał dzieło: podręcznik gimnastyki leczniczej, wzbogacił dorobek Lindów. Twórcą mechonoterapii był Jonas Gustav Zander /1835 – 1920/ prof. Uniwersytetu w Sztokholmie. Podczas ćwiczeń wykorzystywał różnorodne przyrządy. We Francji Francisco Amoros /1770 – 1848/ zorganizował pod Paryżem Wojskową Szkolę Gimnastyczną, wyróżniał gimnastykę: higieniczną tzn. zapobiegawczą, terapeutyczną dla chorych, analeptyczną dla rekonwalescentów i ortosomatyczną czyli ortopedyczną, która służyła leczeniu zniekształceń ciała przy użyciu aparatów. W Anglii rozwijały się: gra w piłkę, oraz ćwiczenia lekkoatletyczne. W Rosji wprowadzono gimnastykę do sanatoriów, uzdrowisk i szpitali Sergiusz Botkin /1832-1889/. Zakłady badawczo-terapeutyczne w Rzymie, Londynie, Frankfurcie i innych. Holenderski chirurg Jan Mezgera /1838-1909/ badał lecznicze działanie masażu. Wodolecznictwo Wincenty Priesznitz /1799- 1851/ zorganizował wiele zakładów hydroterapii, dorobił się dużej fortuny. Rozwinął hydroterapie zalecienia w różnych chorobach Wilhelm Zinternitz /1835-1917/. Sebastian Kneipp /1821-1897/ założył uzdrowisko – stosował oryginalne metody hydroterapii Moje leczenie wwodą, w terapii używał okładów kąpieli, pary, polewań, obmywań, opasek, oraz picia wody, kąpiele zimne. Po kąpieli spacer, bieg. Leczenie klimatyczne gruźlicy Luci Ruedi /1804-1869/ zał. Sanatorium w Davos. Helioterapia i klimatoterapia w leczeniu gruźlicę kości August Rolier / 1874-1954/. Max Oertel /1835-1897/ leczenie klimatyczne chorób serca. Światłolecznictwo /sztuczne/ zapoczątkował Nils Ryberg Finse /1860-1904/ . Jędrzej Śniadecki - O fizycznym wychowaniu dzieci wskazania do ćwiczeń w chorobach dzieci. Pierwsze w Polsce prywatne zakłady gimnastyczne XIX w. Zakład Gimnastyczny Teodora Matthesa /1801-1866/ - obok gimnastyki, szermierka, pływanie, masaż. Leczono różne choroby także układu pokarmowego, nerwowego i narządu ruchu – Matthesie Julian Majewski /1832-1913/. Instytut Leczniczo-Gimnastyczny Mariana Olszewskiego zał. 1873 r.- gimnastyka lecznicza, higieniczna, masaż, szermierka. Ludwik Bierkowsk /1801-1860/ w Krakowie zał. Zakład Gimnastyczny też dla młodzieży niepełnosprawnej. Teofil Matecki /1810-1886/ zał. W 1840 r. Zakład w Poznaniu. W 1893 r. w Warszawie powstał Zakład Mechanoterapeutyczny, leczył w zakresie ortopedii, gimnastyki leczniczej i masażu też choroby układu oddechowego i krążenia. We Lwowie z inicjatywy Antoniego Mariana Gabryszewskiego /1864-1917/ powstał zakład leczący wszelkimi naturalnymi sposobami. Na przełomie XIX i XX wieku w Warszawie działało 6 zakładów/ wysokie opłaty, dość mała skuteczność/. Wodolecznictwo w Polsce rozwinął Józef Dietl /1804-1978/ zbadał i opisał i sklasyfikował polskie wody lecznicze. W końcu XIX w. polskich uzdrowiskach leczono ruchem: Busko, Ciechocinek, Grodzisk, Iwonicz, Nałęczów, Ojców, Nowe Miasto, Otwock. Obok gimnastyki uprawiano jazdę konną, wioślarstwo, tenis ziemny, krokiet, kręgle i bilard. W 1892 r. w Warszawie otworzono Zakład Gimnastyki Szwedzkiej, Leczniczej, Zdrowotnej i Masażu dla Kobiet i Dzieci. Heleny Kuczalskiej /1854-1927/. Leczono skoliozy, wady kończyn, ogólne osłabienie, bezsenność, brak apetytu itp. • rozwój rehabilitacji w XX w. Ogromny i bardzo szybki rozwój nauk medycznych. Olbrzymia liczba inwalidów i rekonwalescentów po I wojnie światowej spowodowała rozwój rehabilitacji.

35

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Upowszechnienie szkolnego wychowania fizycznego. Ella Bjorksten / 1870-1954/ zwalczanie wadliwych postaw dzieci i młodzieży po przez wychowanie fizyczne. Dominowała Szwecja, Dania i Finlandia. J. Lindbard w Szczegółowej teorii gimnastyki nowy podział ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza skrzywieniom kręgosłupa, ruch kompleksowy. Ruch radość i zadowolenie. Ellin Falk /1873-1951/ Szwedka wychowanie fizyczne dzieci –gimnastyka korektywna wyrównawcza /zajęcia śródlekcyjne/. Postęp w chirurgii i ortopedii – inne podejście do kalek przygotowanie ich do samodzielnego życia – rehabilitacja kompleksowa. Pionierskie prace teoretyczne w dziedzinie leczenia ruchem Ćwiczenia w wychowaniu i w medycynie Filadelfia 1909; Leczenie żołnierzy rekonwalescentów za pomocą ćwiczeń fizycznych 1916, ich autorem był lekarz Robert Tait McKenzie /1867-1938/ Pensylwania. W USA Szkoła Reedukacji i Rehabilitacji Inwalidów Wojennych. Przy Amerykańskim Zrzeszeniu Medycznym powołano do życia w 1925 r. Radę Terapii Fizycznej w 1932 r. ukazał się Podręcznik fizycznej terapii, w 1950 r. Podręcznik medycyny fizyczne i rehabilitacji. Były to pierwsze dzieła o rehabilitacji. W Niemczech prof. Rudolf Klapp / 1873-1949/ opracował metodę ćwiczeń w pozycjach niskich na czworakach i przez czołganie / skrzywienia kręgosłupa/. W Rosji od 1925 r. wprowadzono obowiązek ćwiczen fizycznych w sanatoriach i uzdrowiskach. Powstał Moskiewski Instytut Kultury Fizycznej z Katedrą Gimnastyki Leczniczej, oraz Centralny Instytut Medycyny Uzdrowiskowej. W latach 60 tych na terenie ZSRR powstała sieć poradni lekarsko-gimnastycznych. Utrwalenie rehabilitacji z chirurgią i ortopedią. Zainteresowanie kinezyterapia w internie, kardiologii i pediatrii. Wyodrębnienie się medycyny sportowej w 1928 r. wpłynęło na rozwój rehabilitacji. Sport dla głuchoniemych. Stanisław Kopczyński / 1873-1933/ twórca higieny szkolnej i wf dla korekcji wad postawy u dzieci. Ćwiczenia fizyczne dla leczenia płaskostopia w Polsce – Jan Krelinger. Leczenie ruchem wad postawy u dzieci. Powołanie w 1923 r., w Poznaniu pierwszej kliniki ortopedycznej Ireneusz Wierzejewski /1887-1930/ pierwszy kierownik, od 1945 r. prof. W. Dega. Tworzono kursy gimnastyki leczniczej, podobne w Warszawie. Tworzono związki sportowe dla inwalidów. W latach międzywojennych powstało pojęcie rehabilitacji kompleksowej. Po wojnie przybyło 160 mln kalek, epidemie choroby Heinego Mediny ich przysporzyły. W USA w Nowym Yorku w 1947 r. pierwszy Oddział Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej. W 1951 r. opracowano w Kalifornii metodę proprioreceptywnej nerwowo – mięśniowej reedukacji. W Anglii opisano ćwiczenia bloczkowe z ciężarkami dla poszczególnych mięśni i stawów. Od 1960 r. najważniejsze Międzynarodowe Towarzystwo Rehabilitacji Inwalidów w Nowym Yorku. Międzynarodowy ruch sportowy inwalidów, paraolimpiady. Współpraca medycyny z kulturą fizyczną, celem uzyskania właściwej rehabilitacji ruchowej. 2. Rozwój poglądów na istotę choroby, początki i rozwój idei i organizacji szpitalnictwa, nauczania klinicznego i badań klinicznych. • Rozwój poglądów na istotę choroby. • Koncepcje choroby w najstarszych cywilizacjach (magia, astrologia). • Patologia humoralna (Hipokrates). • Patologia solidarna • Koncepcja patologiczna Galena. • Pojęcie choroby u jatrochemików. • Pojęcie choroby i jatrofizyków. • Teorie Tomasza Sydenhama (1624-1689) usystematyzowanie medycyny. • Jatromorfologiczne pojęcie choroby. • Wybrane zagadnienia z historii patologii XIX – XX wieku.

36

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• Rozwój pojęcia choroby. • Rozwój wiedzy o składnikach morfotycznych krwi, początki przetaczania krwi. • Zarys rozwoju mikrobiologii, pierwsze szczepienia Rozwój poglądów na istotę choroby, początki i rozwój idei i organizacji szpitalnictwa, nauczania klinicznego i badań klinicznych. • Szpital – początki i rozwój idei oraz organizacji. • Szpitalnictwo kościelne, zakony szpitalne, azyle-izolatoria. • Szpitale Generalne. • Wpływ postępu wiedzy medycznej na zmiany organizacyjne szpitali w XVIII - XIX w. • Rozwój koncepcji nauczania i badań klinicznych. • Starsza szkoła wiedeńska XVIII w. • Młodsza szkoła wiedeńska XIX w. • Początki chemioterapii. • Odkrycie enzymów, hormonów i witamin. • Odkrycie sulfonamidów i antybiotyków. • Odkrycie antybiotyków. Rehabilitacja w XIX w. Ogromny rozwój wszystkich dziedzin medycyny. Fizjologia wysiłku. Francis Joseph Broussaisa /1772 – 1838/ analizował w dziełach zachowanie się organizmu podczas wysiłku fizycznego. Georges Demeny / 1850 – 1917/ badania nad fizjologią ruchu człowieka. Angelo Mosse /1846 – 1910/ badania fizjologii ćwiczeń ruchowych w górach. Łączono higienę z wychowaniem fizycznym. Wprowadzono obowiązek służby wojskowej. Z generalnego słowa gimnastyka wyodrębniły się terminy: wychowanie fizyczne, sport, ruch rekreacyjny, turystyka, gimnastyka lecznicza tzn. rehabilitacja ruchowa. Per Henrik Ling /1776-1839/ szwedzki poeta, pedagog, założył w Sztokholmie Centralny Królewski Instytut Gimnastyczny, który funkcjonował na 3 zasadach: poddanie gimnastyki kontroli nauk medycznych; przez ćwiczenia fizyczne rozwijanie nie tylko ciała ale i umysłu; dążenie do harmonii i piękna w postawie i ruchu. Związek gimnastyki z anatomią, fizjologią i innymi dziedzinami medycyny był najważniejszy. Wydzielił 4 działy gimnastyki: wychowawczą, estetyczną, wojskową i leczniczą. Ustalił zestawy ćwiczeń do leczenia odpowiednich schorzeń, ustalił je na ćwiczenia aktywne, pasywne i opory, oraz stopniowanie wysiłku. Zalecał: pływanie, jazdę na łyżwach, saneczkarstwo. Syn Hjalmar Ling /1820- 1886/ zwolennik gimnastyki wychowawczo- szkolnej /wyrównawczej i korekcyjnej/. Moritz Schreiber /1808- 1861/ prof. z Lipska wydał dzieło: podręcznik gimnastyki leczniczej wzbogacił dorobek Lindów. Twórcą mechonoterapii był Jonas Gustav Zander /1835 – 1920/ prof. Uniwersytetu w Sztokholmie. Podczas ćwiczeń wykorzystywał różnorodne przyrządy. We Francji Francisco Amoros /1770 – 1848/ zorganizował pod Paryżem Wojskową Szkolę Gimnastyczną, wyróżniał gimnastykę: higieniczną tzn. zapobiegawczą, terapeutyczną dla chorych, analeptyczną dla rekonwalescentów i ortosomatyczną czyli ortopedyczną, która służyła leczeniu zniekształceń ciała przy użyciu aparatów. W Anglii rozwijały się: gra w piłkę, oraz ćwiczenia lekkoatletyczne. W Rosji wprowadzono gimnastykę do sanatoriów, uzdrowisk i szpitali Sergiusz Botkin /1832-1889/. Zakłady badawczo-terapeutyczne w Rzymie, Londynie, Frankfurcie i innych. Holenderski chirurg Jan Mezgera /1838-1909/ badał lecznicze działanie masażu. Wodolecznictwo Wincenty Priesznitz /1799 - 1851/ zorganizował wiele zakładów hydroterapii, dorobił się dużej fortuny. Rozwinął hydroterapie zalecenia jej stosowania w różnych chorobach. Wilhelm Zinternitz /1835-

37

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

1917/. Sebastian Kneipp /1821-1897/ założył uzdrowisko – stosował oryginalne metody hydroterapii ,,Moje leczenie wodą”, w terapii używał okładów kąpieli, pary, polewań, obmywań, opasek, oraz picia wody, kąpiele zimne. Po kąpieli spacer, bieg. Leczenie klimatyczne gruźlicy Luci Ruedi /1804-1869/ założył sanatorium w Davos Helioterapia i klimatoterapia w leczeniu gruźlicę kości August Rolier / 1874-1954/. Max Oertel /1835-1897/ leczenie klimatyczne chorób serca. Światłolecznictwo /sztuczne/ zapoczątkował Nils Ryberg Finse /1860-19 04/ . Jędrzej Śniadecki ,,O fizycznym wychowaniu dzieci wskazania do ćwiczeń w chorobach dzieci”. Pierwsze w Polsce prywatne zakłady gimnastyczne XIX w. Zakład Gimnastyczny Teodora Matthesa /1801-1866/ - obok gimnastyki, szermierka, pływanie, masaż. Leczono różne choroby także układu pokarmowego, nerwowego i narządu ruchu – Matthesie Julian Majewski /1832-1913/. Instytut Leczniczo-Gimnastyczny Mariana Olszewskiego zał. 1873 r.- gimnastyka lecznicza, higieniczna, masaż, szermierka. Ludwik Bierkowski /1801-1860/ w Krakowie zal. Zakład Gimnastyczny też dla młodzieży niepełnosprawnej. Teofil Matecki /1810-1886/ założył w 1840 r. Zakład w Poznaniu. W 1893 r. w Warszawie powstał Zakład Mechanoterapeutyczny, leczył w zakresie ortopedii, gimnastyki leczniczej i masażu tez choroby układu oddechowego i krążenia. We Lwowie z inicjatywy Antoniego Mariana Gabryszewskiego /1864-1917/ powstał zakład leczący wszelkimi naturalnymi sposobami. Na przełomie XIX i XX wieku w Warszawie działało6 zakładów/ wysokie opłaty, dość mała skuteczność/. Wodolecznictwo w Polsce rozwinął Józef Dietl /1804-1978/ zbadał i opisał i sklasyfikował polskie wody lecznicze. W końcu XIX w. polskich uzdrowiskach leczono ruchem: Busko, Ciechocinek, Grodzisk, Iwonicz, Nałęczów, Ojców, Otwock. Obok gimnastyki uprawiano jazdę konną, wioślarstwo, tenis ziemny, krokiet, kręgle i bilard. W 1892 r. w Warszawie otworzono Zakład Gimnastyki Szwedzkiej, Leczniczej, Zdrowotnej i Masażu dla Kobiet i Dzieci Heleny Kuczalskiej /1854-1927/. Leczono skoliozy, wady kończyn, ogólne osłabienie, bezsenność, brak apetytu itp.

3. Wybrane zagadnienia z rozwoju dziedzin zabiegowych i rozwoju rehabilitacji w XX wieku. 1. Początki leczenia zabiegowego, a/ zabiegi ratownicze i leczenie, b/ zabiegi rytualne W najstarszych cywilizacjach:, a/ Mezopotamia , b/ Egipt , c/ Indie, Chiny 2. Chirurgia starożytnej Grecji, a/ szkoła Hipokratesa, b/ Szkoła Asklepiadesa, c/ Cornelius Celsus, d/ Galen. 3/ Poziom chirurgii bizantyjskiej i arabskiej w VII – X wieku. 4/ Chirurgia w średniowieczu, b/ Rozdział chirurgii od medycyny, c/ chirurgia cechowa, 5/ Chirurgia w okresie odrodzenia i oświecenia, a/ wpływ anatomii na rozwój chirurgii, b/ reformatorska działalność Ambrożego Pare (1510-1590), c/ powołanie Królewskiej Akademii Chirurgicznej we Francji, d/ założenie Związków Chirurgów w Anglii, e/ Okres chirurgii cechowej w Polsce, 6/ Rozwój chirurgii w XIX wieku, a/ osiągnięcia chirurgii w pierwszej połowie XIX wieku, b/ początki i rozwój anestezji. 2.Antyseptyka. Początki transfuzji krwi i płynów krwiozastępczych, a/ sposoby tamowania krwawień, b/ przetaczanie krwi, c/ wprowadzenie płynów krwiozastępczych, d/ odkrycie i klasyfikacja grup krwi. 3. Wyodrębnienie się specjalizacji w chirurgii, a/ ortopedia i traumatologia. 4. Rozwój ginekologii i położnictwa, a/ położnictwo oraz choroby kobiece w najstarszych cywilizacjach, b/ poziom położnictwa w starożytnej Grecji i Rzymie, c/ położnictwo i ginekologia w średniowieczu, d/ położnictwo w okresie nowożytnym, e/ najważniejsze osiągnięcia w położnictwie i ginekologii, f/ położnictwo i ginekologia w Polsce

38

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Rozwój rehabilitacji w XX w. Ogromny i bardzo szybki rozwój nauk medycznych. Olbrzymia liczba inwalidów i rekonwalescentów po I wojnie światowej spowodowała rozwój rehabilitacji. Upowszechnienie szkolnego wychowania fizycznego. Ella Bjorksten / 1870-1954/ zwalczanie wadliwych postaw dzieci i młodzieży po przez wychowanie fizyczne. Dominowała Szwecja, Dania i Finlandia. J. Lindbard w Szczegółowej teorii gimnastyki nowy podział ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza skrzywieniom kręgosłupa, ruch kompleksowy. Ruch radość i zadowolenie. Ellin Falk /1873-1951/ Szwedka - wychowanie fizyczne dzieci –gimnastyka korektywna wyrównawcza /zajęcia śródlekcyjne/. Postęp w chirurgii i ortopedii – inne podejście do kalek przygotowanie ich do samodzielnego życia – rehabilitacja kompleksowa. Pionierskie prace teoretyczne w dziedzinie leczenia ruchem. Ćwiczenia w wychowaniu i w medycynie Filadelfia 1909; Leczenie żołnierzy rekonwalescentów za pomocą ćwiczeń fizycznych 1916, ich autorem był lekarz Robert Tait McKenzie /1867-1938/ Pensylwania. W USA Szkoła Reedukacji i Rehabilitacji Inwalidów Wojennych. Przy Amerykańskim Zrzeszeniu Medycznym powołano do życia w 1925 r. Radę Terapii Fizycznej. W 1932 r. ukazał się ,,Podręcznik fizycznej terapii”, w 1950 r. ,,Podręcznik medycyny fizycznej i rehabilitacji”. Były to pierwsze dzieła o rehabilitacji. W Niemczech prof. Rudolf Klapp /1873-1949/ opracował metodę ćwiczeń w pozycjach niskich na czworakach i przez czołganie / skrzywienia kręgosłupa. W Rosji od 1925 r. wprowadzono obowiązek ćwiczeń fizycznych w sanatoriach i uzdrowiskach. Powstał Moskiewski Instytut Kultury Fizycznej z Katedrą Gimnastyki Leczniczej, oraz Centralny Instytut Medycyny Uzdrowiskowej. W latach 60 tych na terenie ZSRR powstała sieć poradni lekarsko-gimnastycznych. Utrwalenie rehabilitacji z chirurgią i ortopedią. Zainteresowanie kinezyterapia w internie, kardiologii i pediatrii. Wyodrębnienie się medycyny sportowej w 1928 r. wpłynęło na rozwój rehabilitacji. ,,Sport dla głuchoniemych”. Stanisław Kopczyński / 1873-1933/ twórca higieny szkolnej i wf dla korekcji wad postawy u dzieci. Ćwiczenia fizyczne dla leczenia płaskostopia w Polsce – Jan Krelinger. Leczenie ruchem wad postawy u dzieci. Powołanie w 1923 r., w Poznaniu pierwszej kliniki ortopedycznej Ireneusz Wierzejewski /1887-1930/ pierwszy kierownik, od 1945 r. prof. W. Dega. Tworzono kursy gimnastyki leczniczej, podobne w Warszawie. Tworzono związki sportowe dla inwalidów. W latach międzywojennych powstało pojęcie rehabilitacji kompleksowej. Po wojnie przybyło 160 mln kalek, epidemie choroby Heinego Mediny ich przysporzyły. W USA w Nowym Yorku w 1947 r. pierwszy Oddział Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej. W 1951 r. opracowano w Kalifornii metodę proprioreceptywnej nerwowo – mięśniowej reedukacji. W Anglii opisano ćwiczenia bloczkowe z ciężarkami dla poszczególnych mięśni i stawów. Od 1960 r. najważniejsze Międzynarodowe Towarzystwo Rehabilitacji Inwalidów w Nowym Yorku. Międzynarodowy ruch sportowy inwalidów, paraolimpiady. Współpraca medycyny z kulturą fizyczną, celem uzyskania właściwej rehabilitacji ruchowej. Literatura: 1. Brzeziński T., Historia medycyny, PZWL, Warszawa 2000. 2. Milanowska K., Dega W., Rehabilitacja medyczna, Historia rozwoju rehabilitacji,

PZWL, Warszawa . 3. Szumowski W., Historia medycyny, Kraków, 1995. 4. Wilk S., Historia rehabilitacji, skrypt dla studentów, Warszawa 1985. 5. Wroczyński R., Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław 1985.

39

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOETYKA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 16 16 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Cele kształcenia w zakresie deontologii obejmują zapoznanie z rozwojem myśli etycznej w Europie i na świecie, podstawowymi pojęciami współczesnej bioetyki oraz normami deontologii w fizjoterapii . Ważnym zadaniem dydaktycznym jest kształtowanie właściwych postaw studentów wobec zadań medycyny, praw i potrzeb chorego, problemów cierpienia, eutanazji, aborcji, rehabilitacji, opieki paliatywnej i terminalnej Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Istota i dzieje starożytnej i średniowiecznej myśli etycznej Definicje, moralność a etyka, filozofia a etyka, etyka religijna, Etyki Dalekiego Wschodu ( buddyzm, konfucjonizm). Etycy starożytnej Europy: Platon- cnota i wiedza, Arystoteles - etyka złotego środka, etyka ojcowska Hipokratesa - primum non nocere jako zasada wtórna? Etyka Bliskiego Wschodu- (mahometańska, żydowska). Etyka katolicka: od Tomasza z Akwinu prawa naturalnego po , nauki moralne Jana Pawła II. 2. Etyka świecka nowożytnego świata: Imperatyw kategoryczny Kanta, koncepcja utylitaryzmu Benthama i Milla, intuicjonizm i emotywizm. Etycy współcześni czy tylko kontynuatorzy tradycji? Podstawy myślenia medycznego- biologizm i humanizm. Potrzeba etyki w medycynie, deontologia lekarska , a etyka zawodowa fizjoterapeuty. 3. Historia etyki w dziejach medycyny. Wyzwania postępu a moralność. Przemiany w etyce – wynik postępu w naukach medycznych. Technologie medyczne – postęp i zagrożenie. Eutanazja a etyka powinności moralne. Paternalizm a partnerstwo, działanie i zaniechanie. 4. Bioetyka- powstanie , rozwój zadania Przemiany w etyce - wynik postępu w naukach medycznych. Technologie medyczne- postęp i zagrożenie. Eutanazja a etyka, powinności moralne. Paternalizm a partnerstwo, działanie i zaniechanie. Wzniosłe zasady i codzienna praktyka, zasada podwójnego skutku a etyka. Aborcja i problem osoby. Jakość, sprawiedliwość i etyka w fizjoterapii. Błędy i zaniedbania lekarskie i poza- lekarskie w medycynie.

40

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Personel medyczny a lekarz. Powinności , stosunki wzajemne, moralność a odpowiedzialność. Pracownicy medyczni a społeczeństwo. Kodeksy etyczne. Zasady robocze i podstawowe etyki sytuacyjnej a standardy medyczne. Interesy osób trzecich a poszanowanie tajemnicy lekarskiej. 6. Podstawą etyki są moralne prawa pacjenta. Godność człowieka w świetle Deklaracji z Barcelony. Inne ostatnio uchwalone ważne Deklaracje( Helsinki, Lizbona). Zasady robocze i podstawowe etyki sytuacyjnej a standardy medyczne. Sprawiedliwość społeczna a prawa pacjenta. Autonomia jednostki wobec interwencji medycznej .Zasady wyrażania zgody na świadczenia lecznicze .Prawo do prywatności a tajemnica zawodowa w medycynie. Interesy osób trzecich a poszanowanie tajemnicy lekarskiej. Pacjent a system służby zdrowia. Sprawiedliwość i podział środków medycznych. 7. Ochrona jednostki w badaniach medycznych. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Godności Istoty Ludzkiej wobec Zastosowań Biologii i Medycyny. Eksperymenty medyczne w świetle nowego, Kodeksu Etyki Lekarskiej. Sens a granice eksperymentu medycznego, zasada nie szkodzenia zasada autonomii pacjenta. Uświadomiona zgoda chorego. 8. Dylematy etyki medycznej trzeciego tysiąclecia. Diagnostyka i interwencja genetyczna. Problemy przeszczepów komórek macierzystych, kwestia klonowania człowieka a klonowanie narządów. Etyka a środowisko. Prawa zwierząt w eksperymencie medycznym, dylemat białej owcy Dolly. Literatura: 1. Beauchamp L., Jamek F Tom L. Childress Zasady etyki medycznej KW 1996. 2. Biela Adam, (red.) Eutanazja a opieka paliatywna KUL, AM Lublin1996 wyd II. 3. Kurkowski Jerzy,Medycyna Problemy i Interesy Śląska Akademia Medyczna

Katowice 1998. 4. Szewczyk Kazimierz, Etyka i deontologia lekarska PAU Kraków 1994. Wykłady ilustrowane trudnymi przykładami z kazuistyki etycznej : m.in. sztuczne zapłodnienie, pobieranie narządów i transplantacja, eksperymenty na embrionach ludzkich, eutanazja czynna i bierna, eksperyment bez wiedzy i zgody chorego, brak zgody rodziców na transfuzję krwi, intensywna terapia dorosłego, sztuczne zapłodnienie przy udziale postronnego dawcy, narkomania, AIDS.

41

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PEDAGOGIKA SPECJALNA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 30 10 20 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne:Cele dydaktyczne: Cele przedmiotu w sferze wiedzy: • ukazanie przyczyn i następstw opóźnienia rozwojowego niepełnosprawnych

umysłowo, fizycznie i ruchowo oraz sposobów i form minimalizowania jego konsekwencji poprzez nauczanie i wychowanie,

• prezentacja struktury procesu nauczania i wychowania wpisanego w rewalidację, terapię i resocjalizację z akcentem na konsekwencje ograniczeń poznawczych i rozwojowych wychowanków,

• przedstawienie podbudowy merytorycznej i metodycznej tzw. „metod edukacyjnych” stosowanych w kinezyterapii.

Cele przedmiotu w sferze umiejętności: • nabycie i doskonalenie praktycznych umiejętności prowadzenia zajęć

z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych fizycznie, umysłowo i ruchowo oraz przewlekle chorych i niedostosowanych społecznie (w formie warsztatowej, w tym w oparciu o zajęcia prowadzone w otwartej przestrzeni).

Cele przedmiotu w sferze postaw: • kształtowanie motywacji studentów do przyszłego aktywnego wspierania

niepełnosprawnych wychowanków w procesie ich rewalidacji, terapii i resocjalizacji. Treści programowe: Wykłady (po 1 godz.) Tematy:

1. Przedmiot pedagogiki specjalnej i jej związki z medycyną i fizjoterapią.

Źródła współczesnej postaci pedagogiki specjalnej: ewolucja treści i zasięgu oddziaływań wychowania i kształcenia specjalnego na przestrzeni wieków przegląd syntetyczny. Rozwój szkolnictwa specjalnego w Polsce. Cele i struktura wychowania i kształcenia specjalnego. Profilaktyka, korekcja i kompensacja niepełnosprawności we współczesnych systemach wychowawczych.

2. Przedmiot, cele i źródła pedagogiki terapeutycznej; związki z kinezyterapią. Pedagogiczne podstawy rewalidacji i terapii. Zasady pracy rewalidacyjnej. Struktura procesu nauczania i wychowania w toku procesu terapeutycznego. Uzależnienia, subkultury, sekty, patologie społeczne, opóźnienia w rozwoju, nerwice, zaburzenia

42

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

seksualne, trudności szkolne jako przyczyna oddziaływań terapeutycznych. Wychowanie, aspiracje, system wartości poszczególnych grup wychowanków. Rodzina i grupa rówieśnicza – ich rola w rozwoju osobowości, dewiacji zachowań dzieci i młodzieży oraz w resocjalizacji. Takt i intuicja pedagogiczna terapeuty.

3. Retardacja i specyfika rozwoju wychowanków wymagających terapii.

Przyczyny i skutki utrudnień w komunikacji. Dojrzałość szkolna wychowanka niepełnosprawnego. Metody nauczania i terapii (ośrodków pracy, dobrego startu, stymulacji rozwoju ruchem). Charakterystyka form: terapii zabawowej, zajęć korekcyjno – wyrównawczych, ćwiczeń relaksująco – koncentrujących, treningu interpersonalnego, psychodramy, artetarapii. Modyfikacje ogniw procesu nauczania – uczenia się w oddziaływaniach terapeutycznych.

4. Specyfika zasad nauczania – uczenia się w nauczaniu i wychowaniu specjalnym

oraz w terapii pedagogicznej. Syntetyczna charakterystyka zasad: poglądowości, systematyczności, systemowości, operatywności, przystępności, świadomego i aktywnego uczestnictwa, kształtowania umiejętności uczenia się, samodzielności, łączenia teorii z praktyką, indywidualizacji i zespołowości, trwałości wiedzy i umiejętności, efektywności, wykorzystywania wiedzy i umiejętności wychowanków, ustawiczności kształcenia, zmienności pracy (ośrodków zainteresowań), zdrowotności.

5. Pojęcie, cele i zadania wychowania fizycznego specjalnego. Metodyczno -

organizacyjne zagadnienia procesu wychowania fizycznego. Wychowawcze walory sportu niepełnosprawnych. Znaczenie Olimpiad Specjalnych dla osób upośledzonych umysłowo. Sport niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie, Spartakiady Amazonek. Przyczyny i przejawy niedostosowania społecznego. Rola kultury fizycznej w procesie resocjalizacji dzieci i młodzieży.

6. Pedagogika czasu wolnego.

Czas wolny i rekreacja osób niepełnosprawnych. Formy spędzania czasu wolnego przez osoby niepełnosprawne oraz ich wartość rekreacyjna i autokreacyjna. Następstwa rekreacji ruchowej pacjenta dla skuteczności postępowania kinezyterapeutycznego. Rola rekreacji w wychowaniu i kształceniu specjalnym oraz terapii pedagogicznej. Biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania aktywności rekreacyjnej osób niepełnoprawnych. Motywy uczestniczenia w zajęciach rekreacyjnych. Teoria i praktyka rekreacji osób niepełnosprawnych. Istota i cele rekreacji ruchowej z uwzględnieniem zadań rehabilitacji medycznej, społecznej i zawodowej. Wybrane zagadnienia metodyki zajęć rekreacyjnych z osobami niepełnosprawnymi: wskazania i przeciwwskazania do aktywności fizycznej, formy rekreacji ruchowej w poszczególnych grupach niepełnosprawności. Style kierowania grupą rekreacyjną.

7. Pedagogika turystyki.

Rola turystyki w wychowaniu i kształceniu specjalnym oraz terapii pedagogicznej. Zadania i funkcje turystyki niepełnosprawnych. Następstwa aktywności turystycznej pacjenta dla skuteczności postępowania kinezyterapeutycznego. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce osób niepełnosprawnych. Turnusy rehabilitacyjne. Programowanie i prowadzenie imprez turystycznych. Specyfika i metodyka zajęć turystycznych z osobami z: dysfunkcjami narządu ruchu, uszkodzeniem narządu słuchu

43

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

i wzroku, chorobami układu krążenia, cukrzycą, otyłością, upośledzeniem umysłowym, epilepsją oraz osób w starszym wieku.

8. Pedagogika zabawy.

Geneza i funkcje zabawy. Systematyka oddziaływań na wychowanka z wykorzystaniem formy zabawowej. Zabawa w nauczaniu i wychowaniu specjalnym oraz oddziaływaniach terapeutycznych. Terapeutyczne walory zabaw funkcjonalnych (manipulacyjnych, tematycznych i konstrukcyjnych. Zabawa jako narzędzie przystosowywania wychowanka do zmienności otoczenia oraz źródło pozyskiwania wiedzy i doświadczeń. Konsekwencje niepełnosprawności dla przebiegu i rozwoju naturalnych zabaw dziecka oraz doboru zabaw dydaktycznych.

9. Kontrola i ocena w nauczaniu i wychowaniu specjalnym oraz

w procesie terapii pedagogicznej. Mierniki postępów; funkcje oceny w postępowaniu terapeutycznym. Rola samooceny pacjenta dla skuteczności postępowania terapeutycznego.

10. Ograniczenia procesu wychowania, kształcenia i aktywności

życiowej niepełnosprawnych. Bariery aktywności niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie: poznawcze, społeczne, psychologiczne, kulturowe, ideologiczne, ekonomiczne, architektoniczne.

Ćwiczenia (po 1 godz.) Tematy: 1. Wprowadzenie – blok przypomnieniowy.

Istota i cele wychowania i nauczania; nauczanie wychowujące. Proces nauczania. Metody nauczania i wychowania. Zasady nauczania. Pedagogika niewidomych i niedowidzących. Etiologia niewidzenia i niedowidzenia. Definicje i stopniowanie niewidzenia – niedowidzenia. Charakterystyka rozwoju niewidzącego – niedowidzącego przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Specyfika komunikacji niewidzących – niedowidzących: prezentacja alfabetu Braille’a. Przegląd zastosowań alfabetu Braille’a we współczesnych rozwiązaniach komunikacyjnych z akcentem na zastosowanie komputerów. Specyfika pamięci niewidzących. Koncepcja wikariatu zmysłów. Społeczne konsekwencje ślepoty. Specyfika pracy z niewidzącymi. Komunikacja z niewidzącym i niedowidzącym w toku zajęć rehabilitacyjnych. Specyficzne wymogi sali ćwiczeń. Pokaz w zajęciach z niewidzącymi.

2. Pedagogika głuchych.

Etiologia głuchoty i niedosłyszenia. Definicje i stopniowanie głuchoty. Charakterystyka rozwoju niedosłyszącego – niesłyszącego przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Wpływ ubytku słuchu na naturalny rozwój mowy. Specyfika komunikacji niesłyszących: prezentacja języka migowego. Kinezyka jako forma komunikacji: migi, mimika, gesty towarzyszące. Następstwa specyficzności gramatyki pozycyjnej języka migowego dla rozwoju i procesów myślowych głuchych. Metodyka nauczania mowy. Społeczne konsekwencje głuchoty. Specyfika pracy z głuchymi. Komunikacja z niesłyszącym i niedosłyszącym w toku zajęć rehabilitacyjnych.

44

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3. Pedagogika upośledzonych umysłowo. Etiologia oligofrenii. Postać upośledzenia umysłowego i ruchowego jako następstwo wybranych jednostek chorobowych. Definicje i stopniowanie niepełnosprawności umysłowej. Charakterystyka rozwoju niepełnosprawnych umysłowo przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Totalna postać niedorozwoju. Lateralizacja niepełnosprawnych umysłowo. Skłonność do agresji. Skłonność do wyhamowania. Ośrodki pracy. Specyfika komunikacji upośledzonych umysłowo – przegląd form. Społeczne konsekwencje upośledzenia umysłowego. Specyfika pracy oligofrenikami. Komunikacja z upośledzonymi umysłowo w toku zajęć rehabilitacyjnych – hierarchizacja kontaktu.

4. Temat I: Zajęcia warsztatowe: ośrodek pracy w zajęciach upośledzonymi

umysłowo. Prezentacja metody - współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych. Temat II: Zajęcia warsztatowe: zabawy aktywizujące upośledzonych umysłowo. Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

5. Temat I: Wychowanie niedostosowanych społecznie.

Etiologia dysfunkcji społecznej. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Reedukacja; specyfika oddziaływań resocjalizacyjnych. Nadpobudliwość – frustracja – przemoc – agresja. Cele i formy agresji. Znoszenie agresji. Wybrane oddziaływania wychowawcze kierowane do niedostosowanych społecznie. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole. Temat II: Pedagogika przewlekle chorych. Choroba przewlekła jako naruszenie hierarchii wartości. Pozytywne i negatywne mechanizmy obronne przed następstwami chorób przewlekłych Nauczanie indywidualne. Nauczanie sanatoryjne i szpitalne. Powrót do środowiska szkolnego po długotrwałej chorobie. Pedagogika turystyki – turystyka jako kompensacja przestrzennej izolacji przewlekle chorych.

6. Pedagogika niepełnosprawnych ruchowo.

Etiologia niepełnosprawności ruchowej. Obciążenia wysiłkowe inwalidów narządu ruchu. Modyfikacje wychowania i kształcenia niepełnosprawnych ruchowo. Pedagogika dorosłych; pedagogika osób dorosłych dotkniętych niepełnosprawnością. Pedagogika pracy osób niepełnosprawnych: kształcenie przedzawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych osób niepełnosprawnych. Osoby zawodowo niepełnosprawne. Pedagogika czasu wolnego - rekreacja ruchowa jako kompensacja jednostronności wysiłku zawodowego niepełnosprawnych. Wychowanie do rekreacji – aktywność rekreacyjna jako czynnik kształtujący powodzenie życiowe niepełnosprawnych, poszerzający percepcję i wzbogacający doświadczenia.

7. Wprowadzenie do pedagogiki terapeutycznej.

Ogólna charakterystyka metod edukacyjnych stosowanych w kinezyterapii; czynniki różnicujące metody. Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Jean Ayres: rola integracji sensorycznej; metoda Janet Carr i Roberty Shepherd: powtórne

45

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

nauczanie ruchu; metoda George’a Deaver’a: praksje i samodzielność punktem wyjścia terapii.

8. Metody edukacyjne stosowane w kinezyterapii I.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Glenna Domana: korygowanie zaburzeń pętli cybernetycznej; metoda Susanne Klein – Vogelbach: środowisko – człowiek – ruch; metoda Andreasa Peto: aktywność własna wychowanka.

9. Metody edukacyjne stosowane w kinezyterapii II.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Winthropa Phelpsa: mowa i cztery kończyny; metoda Josepha Pilatesa: jednia ciała i umysłu, metoda S-E-T Kare Mosberga: idea „trzeciej ręki”.

10. Temat I: Metody edukacyjne stosowane w kinezyterapii III.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Weroniki Sherborne: ruch rozwijający. Temat II: Pedagogika opiekuńczo – wychowawcza. Rola i zadania wolontariatu. Prezentacja działalności sieci Regionalnych Centrów Wolontariatu – wolontariat: w szkole, w Domach Pomocy Społecznej, Ośrodkach Pomocy Społecznej. Działalność Centrum Informacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych. Uprawnienia wolontariusza. Literatura obowiązkowa:

1. Dykcik W. i Szychowiak B., Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej, (red.), Poznań 2001,

2. Kowalik S., Upośledzenie umysłowe: teoria i praktyka, Warszawa/Poznań 1989, PWN, 3. Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa 2001, 4. Wyczesany J., Oligofrenopedagogika, Kraków 1998, Impuls, 5. Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 2002, Impuls, 6. Zabłocki J., Wprowadzenie do rewalidacji, Toruń 1997, A. Marszałek, 7. Zabłocki K., Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii, Warszawa 1998, Żak,

Literatura zalecana:

1. Bogdanowicz M. i in., Pedagogika rewalidacyjna, Warszawa 1980. 2. Dąbrowski Z., Kulpiński F., Pedagogika opiekuńcza. Historia, teoria, terminologia,

Olsztyn 2000. 3. Doroszewska J., Pedagogika specjalna, Warszawa – Wrocław 1981, Ossolineum, 4. Gałkowski T. i Kossewska J. (red.), Autyzm wyzwaniem naszych czasów, Kraków

2000. 5. Gordon T., Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa 1995. 6. Gustavsson A., Zakrzewska- Manterys E., Upośledzenie w społecznym zwierciadle,

Warszawa 1997, Żak. 7. Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, Warszawa 1987. 8. Łobożewicz T., Turystyka i rekreacja ludzi niepełnosprawnych, Warszawa 2000. 9. Maciarz A., Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej, Warszawa1992,

WSiP.

46

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

10. Marchewka A., Wychowanie fizyczne specjalne, Kraków 1999, AWF. 11. Maszczak T., Wychowanie fizyczne i sport dzieci specjalnej troski, Warszaw1985,

AWF. 12. Prillwitz S., Język, komunikacja i zdolności poznawcze niesłyszących, Warszawa

1996, WSiP. 13. Szczepankowski B., Niesłyszący - Głusi - Głuchoniemi. Wyrównanie szans, Warszawa

1999, WSiP. 14. Tasiemski T., Urazy rdzenia kręgowego. Trening samoobsługi i techniki jazdy

wózkiem inwalidzkim, FAR, Warszawa 2000. 15. Vopel K., Warsztaty – skuteczna forma nauki. 80 porad dla moderatorów, Kielce 2004,

Jedność. 16. Zembaty A., Kokosz M., Kinezyterapia, t. II: Ćwiczenia kinezyterapii i metody

kinezyterapeutyczne, (red.), Kraków 2003, Kasper.

47

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

FARMAKOLOGIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 30 10 20 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest zastosowanie zdobytej wiedzy w prowadzeniu pacjentów z różnymi jednostkami chorobowymi. Wiedza z zagadnień farmakologii obejmuje poznanie mechanizmów działania leków na organizm, działań niepożądanych i toksycznych, losów leków w organizmie, interakcji między różnymi lekami, a również zagadnień związanych z ekonomią farmakoterapii. Ze względu na swoją interdyscyplinarność farmakologia stanowi pomost między medycznymi naukami podstawowymi i klinicznymi, co ma pozwolić na nabycie umiejętności przez studentów łączenia teorii z praktyką. Poznawanie zagadnień z farmakologii odbywa się przez poznanie kolejnych działów:

• farmakologia ogólna • farmakologia szczegółowa • elementy farmakologii klinicznej • elementy farmakoterapii Z farmakologii szczegółowej duży nacisk nakłada się na działy obejmujące leki spotykane w późniejszej pracy zawodowej. Do takich zaliczamy leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, obniżające napięcie mięśni szkieletowych. Obowiązuje znajomość przepisów określających dostępność do poszczególnych preparatów, również tych które są sprzedawane bez recepty lekarskiej. Poznanie farmakokinetyki różnych form leków pozwoli na zastosowanie preparatów w różnych formach np. do jonoforezy. Wobec lawinowo narastającej liczby pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi wymagana jest znajomość farmakoterapii tych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem miażdżycy i cukrzycy.

Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Leki znieczulające ogólnie i miejscowo. Grupy leków: - Leki znieczulające ogólnie - Leki znieczulające miejscowo. - Leki zwiotczające. - Leki typu d-tubokuraryny.

48

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- Leki depolaryzujące płytkę motoryczną. 2. Narkotyczne leki przeciwbólowe. Grupy leków: - naturalne alkaloidy opium (dihydrokodeina, morfina) - pochodne fenylopiperydyny ( fentanyl, petydyna) - pochodne difenylopropyloaminy ( metadon) - pochodne benzomorfanu (pentazocyna) - pochodne orypawiny ( buprenorfiny) - pochodne morfinanu - preparaty złożone zawierające opioidy i leki przeciwskurczowe - inne opioidy ( tramadol) 3. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Grupy leków: - kwas salicylowy i pochodne - pochodne pirazolonu - anilidy - inne (nefopam) Leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne: Grupy leków: - pochodne butylopirazoliny - pochodne kwasu octowego - ksykamy - pochodne kwasu propionowego - pochodne kwasu fenamowego - wybiórcze inhibitory cyklooksygenazy 2 (koksyby) 4. Główne leki stosowane w stanie zagrożenia życia. Farmakologia układu autonomicznego Leki układu przywspółczulnego Leki pobudzające układ przywspółczulny Leki porażające układ przywspółczulny Leki pobudzające układ współczulny. Leki blokujące receptory alfa ( alfa - adrenolityki ). Leki blokujące receptory beta ( beta – adrenolityki ). Leki sympatykolityczne. 5 Farmakologia cukrzycy Doustne leki przeciwcukrzycowe. Insulina. Leczenie powikłań cukrzycowych. Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: 1. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wywołanych przez pierwotniaki. Grupy leków: - sulfonamidy - antybiotyki beta laktamowi - antybiotyki makrolidowe - linkosamidy

49

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- antybiotyki aminoglikozydowe - tetracykliny - antybiotyki polipeptydowe - antybiotyki przeciwgrzybiczne - pochodne nitrofuranu - pochodne nitroimidazolu - chinolony 2. Leki nasenne i uspokajające. Grupy leków: - barbiturany - aldehydy i ich pochodne - pochodne benzodiazepiny - pochodne piperydynodionu - leki o strukturze podobnej do pochodnych benzodiazepiny (zolpidem, zolpiklon) - inne leki nasenne i uspokajające ( klometiazol) 3. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca Grupy leków: - Azotany organiczne. - Antagoniści wapnia. - Beta – adrenolityki. - Leki rozszerzające naczynia wieńcowe. - Zasady stosowania leków w chorobie niedokrwiennej serca. 4. Leki stosowane w chorobie nadciśnieniowej. Grupy leków: - Leki moczopędne - Ośrodkowe leki sympatykolityczne działające na receptory imidazolowe - Agoniści receptora I1 - Leki α – adrenolityczne - Leki β – adrenolityczne - Leki o przeważającym działaniu bezpośrednim rozszerzającym naczynia krwionośne - Leki blokujące kanały wapniowe - Inhibitory konwertazy angiotensyny i antagoniści angiotensyny - Antagoniści receptora angiotensynowego AT1 5. Farmakologia krwi. Grupy leków: - Leki wpływające na procesy krzepnięcia - Leki przeciwzakrzepowe - Heparyna - Doustne środki przeciwzakrzepowe - Leki nasilające procesy krzepnięcia - Krew i środki krwiozastępcze - Krew i preparaty krwiopochodne - Koloidalne preparaty osoczozastępcze - Roztwory krystaloidów

50

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

6. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego. Środki stosowane do inhalacji. Działanie biologiczne inhalacji i jonizacji powietrza. Urządzenia do inhalacji. Ogólne zasady BHP. Leki przeciwkaszlowe, wykrztuśne, sekretolityczne i mukolityczne. Leki stosowane w astmie oskrzelowej. Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli. Leki zapobiegające reakcji alergicznej i hamujące alergiczne zapalenie. Leki przeciwleukotrienowe. 7. Leki stosowane w ostrych reakcjach alergicznych. Grupy leków: - Leki przeciwhistamiowe. ( H1 ). - Leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji. - Leki przeciwhistaminowe drugiej generacji. - Inne leki stosowane w ostrych reakcjach alergicznych. 8. Farmakologia układu pokarmowego. Farmakologia żołądka - Leki wpływające na odruch wymiotny (leki wymiotne i przeciwwymiotne) - Farmakologia wydzielania żołądkowego - Farmakologia choroby wrzodowej (leki neutralizujące, osłaniające, cholinolityczne, inhibitory pompy protonowej, H2 blokery) - Leki przeczyszczające i zapierające - Leki wpływające na czynność wewnątrzwydzielniczą wątroby i trzustki 9. Farmakoterapia miażdżycy. Grupy leków: - Statyny - Pochodne kwasu fibrynowego - Żywice wiążące kwasy żółciowe - Kwas nikotynowy (niacyna) 10. Środki stosowane do kąpieli leczniczych. Uwaga: Obowiązują jedynie międzynarodowe nazwy leków. Literatura: 1. Dobrogowski J, Wordliczek J, Medycyna bólu. Red. Dobrogowski J, Wordliczek J,

PZWL, Warszawa 2004. 2. Januszewicz W, Kokot F. Interna. PZWL, Warszawa 2002. 3. Kinalski R. Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii Urban & Partner, Wrocław 2002. 4. Kostowski W, Herman Z, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Red. PZWL,

Warszawa 2005. 5. Kwolk A., Rehabilitacja medyczna. Red. Urban & Prtner, Wrocław 2004. 6. Szulc R., Usprawnianie lecznicze krytycznie chorych. Red. Szulc R., Urban & Prtner,

Wrocław 2001.

51

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

ZAGADNIENIA PRAWNE Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 Egzamin Cele dydaktyczne: - przygotowanie absolwenta Wydziału Fizjoterapii do wykonywania zawodu medycznego w oparciu o wymagania zawodu medycznego w oparciu o wymagania prawne obowiązujące w ochronie zdrowia, - zapoznanie z obowiązującymi zasadami „prawa medycznego”, - interpretacja ustaw i niektórych przepisów wykonawczych obowiązujących w służbie zdrowia, - zapoznanie z zasadami prawa obowiązującymi w związku z wykonywaniem tzw. nieterapeutycznych czynności lekarskich uregulowanych ustawowo lub objętych ogólnosystemową wykładnią prawa i kontratypami pozaustrojowymi (eksperyment, przeszczep, przerwanie ciąży, kosmetologia i chirurgia estetyczna, transseksualizm, prokreacja wspomagana, kastracja i sterylizacja, inżynieria genetyczna), - poruszenie problemów oprawnych związanych z leczeniem przymusowym i udzielaniem pomocy medycznej osobom dokonującym czynów samobójczych, - omówienie problemów dot. odpowiedzialności karnej i cywilnej pracowników służby zdrowia, - wskazanie na nowe unormowania prawne w zakresie dostosowania polskiego „prawa medycznego” do rekomendacji Unii Europejskiej, - wypracowanie i nabycie u studentów poprzez zaplanowany cykl wykładów i ćwiczeń wystarczającego zakresu wiedzy aby umiejętnie poruszać się w problematyce prawnej, z jaką spotkają się wykonując prace zawodową. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład wstępny:

1.1. Styk prawa z medycyną 1.2. Prawo administracyjne jako regulator organizacji służby zdrowia oraz porządek

świadczenia usług zdrowotnych a) ustawa z dnia 30.08.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.Nr 91,

poz.408) b) ustawa o powszechnych ubezpieczeniach zdrowotnych z dn. 06.02.1997

r. (Dz.U. Nr 28, poz. 153) 1.3. Kodeks Cywilny jako regulator stosunków cywilno-prawnych między osobami

fizycznymi prawnymi (niektóre przepisy ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks Cywilny Dz.U.Nr 16, poz. 93)

52

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

2. Ochrona prawna – prawa pacjenta i obowiązki lekarzy oraz zakładów opieki zdrowotnej 2.1. Deklaracja praw pacjenta 2.2. Prawa pacjenta i obowiązki lekarzy na gruncie polskiego prawa (Konstytucja

RP, ustawa o zawodzie lekarza, Kodeks Etyki Lekarskiej, ustawa o zakładach opieki zdrowotnej, ustawa o ochronie danych osobowych)

2.3. Zgoda pacjenta i szczególna ochrona prawna dawców krwi 2.4. Odpowiedzialność prawna fizjoterapeuty na tle odpowiedzialności innych

pracowników służby zdrowia 2.5. Odpowiedzialność prawna pielęgniarki i położnej (ustawa z dn. 05.07.1996 r. –

Dz.U. Nr 91, poz. 410) 3. Wybrane aspekty prawa medycznego w polskim systemie opieki zdrowotnej

3.1. Pojęcie „prawa medycznego” w polskim systemie opieki zdrowotnej 3.2. Podstawy prawne obowiązku udzielenia świadczenia zdrowotnego 3.3. Podstawy odpowiedzialności karnej za zaniechanie udzielenia świadczenia

zdrowotnego przez personel medyczny 3.4. Odpowiedzialność karna za błędy w leczeniu

3.4.1. Ogólne podstawy prawne obowiązku należytego leczenia 3.4.2. Podstawy odpowiedzialności karnej za nieumyślne przestępstwa przeciwko

życiu i zdrowiu a) pojęcie czynności leczniczej, lekarskiej, zabiegu lekarskiego i

świadczenia zdrowotnego b) pojęcie błędu w medycynie, rodzaje błędów i przykłady

4. Odpowiedzialność prawna związana z nieterapeutycznymi czynnościami lekarskimi 4.1. Eksperyment

4.1.1. Status prawny eksperymentu 4.1.2. Podział eksperymentów medycznych 4.1.3. Odpowiedzialność karna za skutki zdrowotne nieudanego eksperymentu

(art. 27 kk) 4.1.4. Badanie kliniczne środków farmaceutycznych i materiałów medycznych

(ustawa z dn. 10.10.1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych… Dz.U. Nr 105, poz. 452)

4.2. Przeszczepy 4.2.1. Regulacje prawne 4.2.2. Prawne warunki niezbędne do spełnienia legalności czynności przeszczepu 4.2.3. Ustawa z 26.10.1995 r. o popieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek, i

narządów (Dz.U. Nr 138, poz. 682) 4.3. Przerwanie ciąży

4.3.1. Podstawa legalizacji – ustawa z dn. 07.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78)

4.3.2. Odpowiedzialność karna – art. 152 i 153 kk 5. Czynności medyczne nieregulowane przepisami szczegółowymi

5.1. Zabiegi z zakresu kosmetologii i chirurgii estetycznej 5.2. Kastracja i sterylizacja 5.3. Adaptujące zabiegi lekarskie (transseksualizm) 5.4. Zagadnienia prokreacji 5.5. Pojęcie inżynierii genetycznej

53

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: I. Wstępne pojęcia prawnych regulacji normatywnych w medycynie 1. Styk prawa z medycyną

a) „punktowa filozofia prawa” – zadanie polegające na konkluzjach tak-nie, wiemy-nie wiemy, dłużnik-wierzyciel itd.

b) „liniowa filozofia medycyny” – brak ostro zarysowanych punktów granicznych (nie istnieje stan choroby ani absolutnego zdrowia)

2. Trudności występujące na styku obu dyscyplin a) niechęć prawników do poruszania się w tej materii b) traktowanie przez medyków prawa jako instrumentu hamującego postęp

3. Zmiana modelu praktyki medycznej – model „paternalistyczny” zastępowany jest coraz wyraźniej modelem partnerskim, gdzie lekarz i pacjent w określonych działaniach są równoprawnymi podmiotami

4. Organizacja służby zdrowia oraz porządek świadczenia usług zdrowotnych - uregulowania prawa administracyjnego (ustawa o ZOZ-ach i ustawa o powszechnych ubezpieczeniach zdrowotnych)

5. Kodeks Cywilny w medycynie a) ogólne zasady odpowiedzialności cywilnej – odpowiedzialność kontraktowa

i deliktowa b) przesłanki niezbędne do powstania odpowiedzialności cywilnej – zdarzenie

wyrządzające szkodę, szkoda o charakterze majątkowym lub niemajątkowym, związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą

c) podstawy prawne dotyczące regulacji między osobami fizycznymi i prawnymi art. 1-16 i 23-24

d) przepisy dotyczące odszkodowania art. 361-363 e) przepisy dotyczące szkody art. 415-422 oraz 430 f) odpowiedzialność za szkodę – art. 441-449, 471-474 g) przypadki odpowiedzialności cywilnej personelu medycznego

II. Prawa pacjenta i obowiązki personelu medycznego oraz zakładów opieki zdrowotnej 1. Deklaracja praw pacjenta 2. Uregulowania prawne – Konstytucja RP, ustawa o zawodzie lekarza, KEL, ustawa

o ZOZ-ach, ustawa o ochronie danych osobowych 3. Roszczenia w przypadku naruszenia praw pacjenta – art. 18 i 19 ustawy o ZOZ –

zadośćuczynienie z tytułu art. 448 k.c. oraz naprawienie szkody na zasadach art. 415 k.c.

4. Zgoda pacjenta na określoną interwencję medyczną – podstawy prawne: Konstytucja RP – art. 41, art. 5 konwencji bioetycznej, art. 32 ustawy o zawodzie lekarza, art. 19 ust. 1 pkt. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, KEL – postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta, art. 192 kk

5. Ochrona dawców krwi – ustawa z dn. 22.08.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. Nr 106, poz. 681)

III. Polski system opieki zdrowotnej – podstawy prawne 3. Wybrane aspekty prawa medycznego w polskim systemie opieki zdrowotnej

3.1. Pojęcie „prawa medycznego” w polskim systemie opieki zdrowotnej

54

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3.2. Podstawy prawne obowiązku udzielenia świadczenia zdrowotnego 3.3. Podstawy odpowiedzialności karnej za zaniechanie udzielenia

świadczenia zdrowotnego przez personel medyczny 3.4. Odpowiedzialność karna za błędy w leczeniu

3.4.1. Ogólne podstawy prawne obowiązku należytego leczenia 3.4.2.Podstawy odpowiedzialności karnej za nieumyślne przestępstwa

przeciwko życiu i zdrowiu a) pojęcie czynności leczniczej, lekarskiej, zabiegu lekarskiego i

świadczenia zdrowotnego b) pojęcie błędu w medycynie, rodzaje błędów i przykłady

IV. Nieterapeutyczne czynności lekarskie 4.1. Eksperyment

4.1.1. Status prawny eksperymentu 4.1.2. Podział eksperymentów medycznych 4.1.3. Odpowiedzialność karna za skutki zdrowotne nieudanego

eksperymentu (art. 27 kk) 4.1.4. Badanie kliniczne środków farmaceutycznych i materiałów

medycznych (ustawa z dn. 10.10.1991 r. o środkach farmaceutycz-nych, materiałach medycznych Dz.U. Nr 105, poz. 452)

4.2. Przeszczepy 4.2.1. Regulacje prawne 4.2.2. Prawne warunki niezbędne do spełnienia legalności czynności

przeszczepu 4.2.3. Ustawa z 26.10.1995 r. o popieraniu i przeszczepianiu komórek,

tkanek i narządów (Dz.U. Nr 138, poz. 682) 4.3. Przerwanie ciąży

4.3.1. Podstawa legalizacji – ustawa z dn. 07.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78)

4.3.2. Odpowiedzialność karna – art. 152 i 153 kk

V. Odpowiedzialność prawna fizjoterapeuty, pielęgniarki i położnej oraz odpowiedzialność gwarancyjna i ubezpieczeniowa za szkody wyrządzane przy leczeniu, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej lekarza i zakładu opieki zdrowotnej w Polsce.

Literatura: 1. Filar M., Lekarskie prawo karne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000. 2. Filar M., Odpowiedzialność karna lekarza za zaniechanie udzielenia świadczenia

zdrowotnego, Prawo i Medycyna, 1999 (3). 3. Filar M., Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, Wydawnictwo

Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2004. 4. Filar M., Transseksualizm jako problem prawny, Przegląd Sądowy, 1996 (1). 5. Jackowski M., Ochrona danych medycznych, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa

2002. 6. Marek Z., Błąd medyczny, Krakowskie Wydawnictwo Medyczne, Kraków 1999. 7. Nestorowicz M., Prawo medyczne, TNOiK, Toruń 2001.

55

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 46 14 32 Egzamin Cele dydaktyczne: Rozróżnianie przez studenta pojęć adaptacyjnej i adaptowanej aktywności fizycznej. Zapoznanie ze znaczeniem aktywności ruchowej w adaptacji do warunków życia w różnych stanach fizjologii i patologii oraz osób z niepełnosprawnościami. Nauczenie zindywidualizowanego planowania aktywności ruchowej dla osób z różnymi czynnikami ryzyka chorób przewlekłych, przewlekłymi patologiami i niepełnosprawnościami. Zapoznanie się z formami i środkami ARA. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Kultura fizyczna – wprowadzenie pojęcia i charakterystyka różnych obszarów

kultury fizycznej. Charakterystyka obszarów kultury fizycznej związanych z aktywnością ruchową adaptacyjną:

• wychowanie fizyczne specjalne • rekreacja fizyczna • sport osób niepełnosprawnych Wprowadzenie pojęć dotyczących uwarunkowanych ograniczeń organizmu: niedomaganie, niepełnosprawność, upośledzenie. Wychowanie fizyczne specjalne jako obszar kultury fizycznej związany z aktywnością ruchową adaptacyjną w grupie dzieci i młodzieży: • kwalifikacja medyczna do wychowania fizycznego, • przeciwwskazania do udziału w zajęciach wychowania fizycznego specjalnego, • podgrupy funkcjonalne dzieci i młodzieży biorących udział w wychowaniu fizycznym

specjalnym.

2. Znaczenie rekreacji fizycznej w aktywności ruchowej adaptacyjnej dzieci, młodzieży i osób dorosłych

• kwalifikacja medyczna, • przeciwwskazania względne i bezwzględne do rekreacji fizycznej, • obowiązujące zalecenia dotyczące rekreacji fizycznej niosącej korzyści zdrowotne

(rodzaj treningu, objętość, intensywność) • podgrupy funkcjonalne a rekreacja fizyczna. 3. Sport osób niepełnosprawnych – charakterystyka obszaru kultury fizycznej;

wprowadzenie do tematu Aktywność ruchowa osób niepełnosprawnych a sport osób niepełnosprawnych różnica pojęć

56

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• aktywność ruchowa adaptacyjna • korzyści i fizjologiczne efekty systematycznej aktywności ruchowej, • aktualne zalecenia aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku, płci i

współistniejących chorób i dysfunkcji, • wskazania i przeciwwskazania do aktywności ruchowej adaptacyjnej, • kontrola efektów treningowych u osób biorących udział w aktywności ruchowej

adaptacyjnej. 4. Specyficzne problemy aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych • korzyści fizjologiczne aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych, • aktualne zalecenia aktywności ruchowej dla osób niepełnosprawnych, • wskazania i przeciwwskazania do aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych, • kontrola efektów treningowych u osób niepełnosprawnych. Specyfika aktywności ruchowej adaptacyjnej osób z różnymi dysfunkcjami. Modyfikacja aktywności ruchowej w zależności od rodzaju niepełnosprawności. Przystosowanie ćwiczeń, gier, zabaw i niektórych dyscyplin sportowych dla potrzeb aktywności ruchowej adaptacyjnej.

5. Inne niż zdrowotne korzyści aktywności ruchowej adaptacyjnej • podtrzymanie bądź poprawa sprawności organizmu, • forma spędzenia czasu wolnego, • sposób na integrację w grupie. 6. Aktywność ruchowa adaptacyjna – podstawy zaleceń rodzaju, formy i ilości w

zależności od wieku, płci i rodzaju dysfunkcji organizmu. Aktywność ruchowa zalecana osobom starszym • odmienności w zaleceniu aktywności ruchowej osobom starszym z dysfunkcjami

organizmu, • kontrola aktywności ruchowej adaptacyjnej zalecanej osobom starszym. Aktywność ruchowa zalecana osobom z różnymi dysfunkcjami patologicznymi, w przypadku współistnienia chorób przewlekłych • chorób układu krążenia, • chorób układu oddechowego, • zaburzeń metabolicznych. 7. Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącą otyłością • otyłość – charakterystyka pojęcia, • wysiłek fizyczny u osób otyłych:

- korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób otyłych, - powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób otyłych, - kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób

otyłych, - szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja u

osób z otyłością, - kontrola efektów treningowych.

57

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (cukrzyca i stany przedcukrzycowe) oraz zaburzeniami lipidowymi: zaburzenia gospodarki węglowodanowej – definicja pojęcia, zaburzenia gospodarki lipidowej – charakterystyka patologii, korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z zaburzeniami gospodarki

węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi, powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z zaburzeniami gospodarki

węglowodanowej i lipidowej, kwalifikacje medyczne i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja w tej

grupie chorych, kontrola efektów treningowych.

Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącymi chorobami serca i naczyń: choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze krwi: choroby serca i naczyń – definicja pojęcia, korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z chorobami serca i naczyń, powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z chorobami serca i naczyń, kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja w tej

grupie chorych, kontrola efektów treningowych.

Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób z chorobami układu oddechowego: astma oskrzelowa, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc): choroby układu oddechowego – definicja pojęcia, korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z chorobami układu

oddechowego, powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z chorobami układu

oddechowego, kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja w tej

grupie chorych, kontrola efektów treningowych.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Obowiązujące przepisy formalno-prawne w aktywności ruchowej adaptacyjnej w

zależności od jej rodzaju, wieku, płci, stanu dysfunkcji Analiza rozporządzeń, uchwał i stanowisk obowiązujących w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie. 2. Kwalifikacja dzieci i młodzieży do wychowania fizycznego specjalnego (Cz. 1), • kwalifikacja i kontrola medyczna dzieci i młodzieży, • uwzględnienie w kwalifikacji grup dyspanseryjnych i funkcjonalnych, • przeciwwskazania bezwzględne do udziału w wychowaniu fizycznym specjalnym, • zajęcia praktyczne w Centrum Medycyny Sportowej CSK UM w Łodzi.

58

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3. Rekreacja fizyczna w aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku, płci i dysfunkcji w organizmie: (Cz. 1)

• kwalifikacje i kontrola medyczna, • przeciwwskazania bezwzględne i względne do udziału w aktywności ruchowej

adaptacyjnej, • zajęcia praktyczne w Poradni Prewencji Chorób Układu Krążenia i Metabolicznych

CSK UM w Łodzi. 4. Zasady programowania aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od

wieku, wydolności fizycznej, stanu zdrowia: • ocena i interpretacja wydolności fizycznej, • składowe stanu zdrowia uwzględniane w kwalifikacji do aktywności ruchowej

adaptacyjnej, • praktyczne programowanie rodzaju, intensywności i ilości aktywności ruchowej

adaptacyjnej w zależności od wydolności fizycznej, stanu zdrowia i wieku.

Tolerancja wysiłku fizycznego – metody oceny i charakterystyka różnych rodzajów tolerancji:

• prawidłowa, • wątpliwa, • patologiczna.

Ocena tolerancji wysiłku fizycznego w zależności od ocenianego układu • układu krążenia, • układu nerwowego • narządu ruchu 5. Kontrola efektów treningowych w aktywności ruchowej adaptacyjnej: • ocena stanu wytrenowania, • diagnostyka stanów przetrenowania. 6. Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecona osobom z współistniejącymi chorobami

układu krążenia • elementy rehabilitacji kardiologicznej, • wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z chorobami układu

krążenia, • metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z chorobami układu krążenia, • ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie treningów

u osób z chorobami układu krążenia. 7. Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecana osobom ze współistniejącymi

patologiami: otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi.

• elementy rehabilitacji w otyłości, zaburzeniach gospodarki węglowodanowej i zaburzeniach lipidowych,

• wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi,

• metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi,

59

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie treningów u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi.

Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecana osobom z chorobami układu oddechowego.

• elementy rehabilitacji w chorobach układu oddechowego, • wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z chorobami układu

oddechowego, • metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z chorobami układu oddechowego, • ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie treningów

u osób z chorobami układu oddechowego. 8. Zaliczenie ćwiczeń – forma pisemna. Literatura:

1. ADAPT Curriculum Europejskie Adaptowana Aktywność Ruchowa, www.kuleuven.ac.be/thenapa/publications/Polish.pdf

2. Bachrynowska-Fic J.: Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki. PZWL, Warszawa 1999.

3. Borkowska M., red.: Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Cz. 2, wyd. I, WSiP, Warszawa 1997.

4. Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna, PZWL 1994. 5. Janiszewski M.: Rekreacja ruchowa dla osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo UŁ

1989. 6. JPC Handbook, Sport classification. Part, I, II, III January 2000. 7. Lewicki R., Wybraniec-Lewicka B.: Sport osób niepełnosprawnych, Medycyna

Sportowa. PTMS, W-wa 2005. 8. Moughan R.J., Burke L.M.: Żywienie a zdolność do wysiłku, Medicina Sportiva,

Kraków 2000. 9. Obuchowska J. red.: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Wyd. III, WSiPSA,

Warszawa 1999. 10. Osoby niepełnosprawne w Unii Europejskiej. Wyd. UKIE Warszawa 2003. 11. Plinta R.: Klasyfikacja w sporcie niepełnosprawnych. Kinezyterapia. Wyd. Kasper

2003, t. II. 12. Polski Komitet Paraolimpijski: Medycyna a sport osób niepełnosprawnych, Warszawa

2001. 13. Rawicz-Mańkowski G.: Związki rehabilitacji ze sportem osób niepełnosprawnych.

Medycyna Sportowa 1999; 15-92. 14. Ronikier A.: Diagnostyka czynnościowa osób niepełnosprawnych. Wyd. AWF,

Warszawa 1997. 15. Ronikier A.: Zasady diagnostyki fizjologicznej w rehabilitacji. Medycyna Sportowa;

15-92 : 17-20. 16. Sobiecka J.: Społeczne bariery rehabilitacyjne poprzez sport. W: Sport dla osób

niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne dla sportu, pod red. S. Kowalik, V. Karaskowa. AWF Poznań1999.

17. Szyguła Z., Szczygieł a., Blecharz J., Herzig M.: Medyczne aspekty sportu masowego i wyczynowego dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. W: Sport szansą życia niepełnosprawnych. Pod red. j. Śliżyńskiego. Wyd. PSON, Kraków 1997; s. 94-98.

18. Williams M.H.: Granice wspomagania, Medicina Sportiva, Kraków 1999.

60

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

ZDROWIE SPOŁECZNE I ZAWODOWE Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 30 10 20 Egzamin Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów Wydziału Fizjoterapii z zagadnieniami z zakresu zdrowia społecznego oraz medycyny pracy. Omówione zostaną m.in. zagadnienia dotyczące: bezpieczeństwa i higieny pracy, chorób zawodowych oraz czynników środowiskowych mających wpływ na zdrowie człowieka obciążonego rożnymi rodzajami pracy. Zdobywanie umiejętności podejmowania działań ukierunkowanych na edukację zdrowotną, promocję zdrowia i profilaktykę niepełnosprawności. Treści programowe: Wykłady: (po 2 godz.) Tematy: 1. Wiadomości ogólne z zakresu medycyny pracy. Przyczyny powstawania chorób zawodowych, pojęcie choroby zawodowej, wykaz chorób zawodowych, epidemiologia chorób zawodowych w Polsce. Pojęcia najwyższych dopuszczalnych stężeń ( NDS, NDN, NDSCh, NDSP ). Podział szkodliwości zawodowych. 2. Rola i zadania służby zdrowia w świetle ustawy o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy. Choroby prozawodowe. Podstawy higieny pracy. Normy i zasady higieny pracy. Bezpieczeństwo pracy. Higiena miejsca pracy. Racjonalna organizacja pracy. Podstawowe pojęcia związane z ergonomią. Wykaz chorób zawodowych. Odpowiedzialność cywilno – prawna lekarzy i pracodawców. 3. Profilaktyka chorób zawodowych. Podstawy higieny pracy umysłowej. Profilaktyka przeciążeń narządu ruchu. Choroby układu oddechowego wywołane działaniem pyłów. Pylice płuc ( azbestowa, węglowa, talkowa ) Zatrucia zawodowe. Drogi wchłaniania trucizn. 4. Mikroklimat i biometeorologia człowieka. Podstawowe pojęcia związane z biometeorologią. Klimatopatologia niektórych chorób meteorotropowych. Wpływ pogody na psychikę. Zespół wibracyjny oraz wpływ hałasu na człowieka. Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm. Wpływ mikrofal na funkcjonowanie organizmu. Skutki działania wysokiej i niskiej temperatury otoczenia na człowieka.

61

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Choroby związane ze sposobem wykonywania pracy. Następstwa działania niskiego i wysokiego ciśnienia na organizm człowieka. Choroby zawodowe o etiologii zakaźnej i pasożytniczej ( zapobieganie i profilaktyka ). Zawodowe schorzenia uszu, gardła i krtani ( choroby zawodowe nauczycieli ). Postacie chorób zawodowych skóry. Zakażenia zawodowe skóry. Zapalenia kontaktowe skóry. Zasady profilaktyki. Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: 1. Czynniki decydujące o zdrowiu. Definicja zdrowia w ujęciu społecznym. Znaczenie pojęć: zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, profilaktyka pierwotna i wtórna, środowisko życia i pracy. 2. Podstawowe pojęcia związane ze zdrowiem zawodowym. Określenie choroby zawodowej i podstawy jej rozpoznania. Choroby zawodowe. Klasyfikacja niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w procesie pracy. 3. Chemizacja środowiska – problemy zdrowotne. Znaczenie pojęć: trucizna, autointoksykacja. Przyczyny zatruć. Zatrucia zawodowe. Zatrucia środowiskowe. Trucizny niezidentyfikowane. Monitoring biologiczny. Biologiczne wskaźniki wchłaniania. 4. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na organizm człowieka. Zanieczyszczenia pyłowe. Zanieczyszczenia tlenkami siarki, tlenkiem azotu, tlenkiem i dwutlenkiem węgla. Zanieczyszczenia związkami ołowiu. Zatrucia związkami ołowiu. 5. Wpływ mikroklimatu na środowisko życia i pracy człowieka. Temperatura, wilgotność i ich wpływ na organizm człowieka. Termoregulacja fizyczna i chemiczna. Działanie ogólne i miejscowe wysokich i niskich temperatur. Wpływ wibracji na organizm człowieka. Pojęcie wibracji. Zespól wibracyjny, jego postacie. Wpływ hałasu na organizm człowieka. 6. Znaczenie wody w środowisku życia i pracy człowieka. Woda w organizmie człowieka. Wody powierzchniowe, podziemne i głębinowe. Stan czystości wód w Polsce. Ścieki komunalne, ścieki miejskie, ścieki przemysłowe. 7. Czynniki fizyczne w środowisku życia człowieka. Charakterystyka i wpływ działania promieniowania jonizującego. Promieniowanie elektromagnetyczne. Ultradźwięki. Infradźwięki. Promieniowanie cieplne. Promieniowanie ultrafioletowe. Ochrona przed szkodliwym działaniem w/w czynników. 8. Ergonomia miejsca pracy. Oświetlenie dzienne i sztuczne. Metody pomiaru i oceny oświetlenia. Kształtowanie stanowiska pracy w zależności od miejsca pracy. Zawodowe zagrożenia zdrowia fizjoterapeuty.

62

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

9. Fizjologiczne podstawy wydolności psychofizycznej w aspekcie wykonywania obciążeń zawiązanych z pracą zawodową zarówno umysłową jak i fizyczną. Pojęcie wysiłku fizycznego. Podział wysiłków. Zmęczenia obwodowe i ośrodkowe. Tolerancja wysiłkowa. Zdolność do pracy fizycznej i umysłowej. 10. Zdolność człowieka do pracy umysłowej i fizycznej a pory doby. Rytmy biologiczne. Mechanizm i działanie zegara biologicznego. Modyfikacja okołodobowej periodyki czynności organizmu. Rytmy biologiczne a procesy patologiczne organizmu człowieka. Literatura:1. Beczykowska Z., Dawydzik L.: Medycyna pracy w praktyce lekarskiej, Instytut

Medycyny Pracy, Łódź 1999. 2. Induski J.: Medycyna pracy, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 1991. 3. Marcinkowski J, T.: Podstawy higieny, Volumed, Wrocław 1997. 4. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych.

Wydawnictwo PZWL. Warszawa. 2003.

63

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

EKONOMIA I SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 16 16 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Zapoznanie studentów z podstawowymi prawami działania rynku oraz przesłanek leżących u podstaw podejmowania decyzji przez nabywcę i producenta (I część zajęć) oraz zobrazowanie różnorodności systemów zabezpieczenia zdrowotnego, zarówno świadczeń rzeczowych jak i pieniężnych. Zdobywanie umiejętności postrzegania problemów osób niepełnosprawnych w rehabilitacji w ujęciu ekonomicznym. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Podstawowe pojęcia ekonomii. Zakres zainteresowań ekonomii. Mikro- i Makroekonomia. Źródła i rodzaje danych ekonomicznych: szeregi czasowe, dane przekrojowe, indeksy. Wartość realna i nominalna. Siła nabywcza pieniądza. Rola rynku. Gospodarka rynkowa a gospodarka centralnie planowana. Pojęcia: popytu, podaży, ceny. Wyznaczanie równowagi rynkowej. Wpływ zmian popytu i podaży na cenę. Cena minimalna i cena maksymalna a popyt i podaż. Ograniczenia popytu i podaży a cena. 2. Teoria wyboru konsumenta. Budżet i ograniczenie budżetowe. Zmiany ceny dóbr a linia ograniczenia budżetowego. Opisywanie preferencji – krzywe obojętności i mapa obojętności. Preferencje a funkcja użyteczności. Szczególne krzywe obojętności. Optymalny wybór konsumenta. Równowaga konsumenta a zmiany jego dochodu. Równowaga konsumenta a zmiany ceny dóbr. 3. Teoria postępowania producenta na rynku świadczeń medycznych. Typy przedsiębiorstw. Podstawowe pojęcia: przychody, koszty, zysk, rachunek przychodów i kosztów, bilans przedsiębiorstwa. Funkcja produkcji. Analiza krótkookresowa a analiza długookresowa. Koszty: zmienne, stałe, całkowite, krańcowe, przeciętne – definicja i wyznaczanie w oparciu o funkcję produkcji. Koszt alternatywny. Minimalizacja kosztów. Maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa na rynku doskonale konkurencyjnym i monopolistycznym. Konkurencja niedoskonała: konkurencja monopolistyczna, konkurencja oligopolistyczna. Monopson. Wartość oczekiwana. Konkurencja i wzrost efektywności. Analiza kosztów i korzyści a podejmowanie decyzji w sprawach publicznych. Wartość życia. Dwuczęściowy rynek świadczeń opieki medycznej. 4. Podstawy finansów publicznych. Funkcje finansów publicznych (alokacyjna, restrybucyjna, stabilizacyjna). Elementy teorii wyboru publicznego. Dobro prywatne a dobro publiczne. Wyznaczanie punktu równowagi na rynku dobra prywatnego. Wyznaczanie punktu równowagi na rynku dobra prywatnego. System finansów publicznych: budżet państwa, finanse regionalne, finanse lokalne, publiczne fundusze celowe, finanse ubezpieczeń społecznych. Rodzaje dochodów

64

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

publicznych. Podatki. Opłaty. Cła. Wydatki publiczne. Równowaga budżetowa. Dług publiczny. 5. System zabezpieczenia społecznego. Ryzyko społeczne. Katalog ryzyka społecznych. System zabezpieczenia społecznego – definicja, funkcje. Część bazowa i część dodatkowa systemu zabezpieczenia społecznego. Metody i techniki budowy bazowej części systemu zabezpieczenia społecznego: metoda zaopatrzeniowa, metoda ubezpieczeniowa, metoda opiekuńcza – źródła finansowania, uprawnienia do świadczeń. Doubezpieczenie a dodatkowa część systemu zabezpieczenia społecznego. 6. Systemy zabezpieczenia zdrowotnego na świecie. Identyfikacja i cele systemów zdrowotnych. Definicje zdrowia. Elementy składowe: koncepcja Roemera I, koncepcja Roemera II, koncepcja „trójkąta”, koncepcja „podmiotów uzupełniających”, dalsze „strony” systemu. Relacje pozytywne i negatywne w systemie. Modele syntetyzujące. Podejście polityczne. Modele porównawcze. Modele OECD. Nowa koncepcja WHO. Funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego w: Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Japonii, Niemczech, Francji, Holandii, Włoszech. Analiza porównawcza systemów. 7. Zabezpieczenie zdrowotne w Polsce. Ryzyko choroby w ramach funduszu ubezpieczeń społecznych: fundusz chorobowy, fundusz wypadkowy, fundusz rentowy. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia chorobowego. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia rentowego. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia wypadkowego. System ochrony zdrowia przed 1999 rokiem. Reforma systemu ochrony zdrowia w 1999 roku. Podmioty działające w ramach systemu ochrony zdrowia oraz relacje między nimi. Rola państwa w nowym systemie ochrony zdrowia. Zmiany rynkowe. „Reforma” systemu ochrony zdrowia w 2003 roku – utworzenie Narodowego Funduszu Zdrowia. Zmiany w systemie finansowania opieki zdrowotnej w 2004 roku. 8.: Doubezpieczenie a system zabezpieczenia zdrowotnego. Proces zarządzania ryzykiem choroby. Metody zarządzania ryzykiem choroby. Ubezpieczenie chorobowe a zdrowotne. Zjawisko negatywnej selekcji i hazard moralny. Spadek dobrobytu spowodowany ubezpieczeniami chorobowymi. Ubezpieczenia komplementarne. Ubezpieczenia suplementarne. Ubezpieczenia substytucyjne. Ubezpieczenia chorobowe a system zabezpieczenia zdrowotnego. Polski rynek dobrowolnych ubezpieczeń chorobowych: podstawy prawne, ubezpieczenie na wypadek poważnego zachorowania, ubezpieczenie na wypadek pobytu ubezpieczonego w szpitalu, ubezpieczenie uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczęśliwego wypadku, ubezpieczenie trwałego inwalidztwa wskutek nieszczęśliwego wypadku, ubezpieczenie niezdolności do pracy wskutek nieszczęśliwego wypadku, ubezpieczenie niezdolności do pracy wskutek choroby, ubezpieczenia pokrywające koszty leczenia. Literatura: 1. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia, wydania 1991 i dalej. 2. Getzen T.E. – Ekonomika zdrowia, PWN, Warszawa 2000. 3. Włodarczyk, S. Poździoch, Systemy zdrowotne. Zarys problematyki, Wyd.

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.

65

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W DERMATOLOGII Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 20 8 12 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student poznaje: czynność i funkcje skóry, skóra jako organ immunologiczny, podstawowe jednostki chorobowe skóry gładkiej, skóry owłosionej i paznokci- objawy, patogeneza, sposób postępowania. Nabywa umiejętności rozpoznawania chorobowych zmian skóry. Zastosowuje odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne zalecane przez lekarza w przypadku chorobowych zmian skóry i paznokci. Określi metody profilaktyki chorób skóry. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Anatomia i fizjologia skóry i jej przydatków. Semiotyka. Drogi przenikania leków przez skórę. Budowa naskórka i skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Budowa gruczołu łojowego i mieszka włosowego. Czynności skóry. Omówienie wykwitów pierwotnych (grudka, krosta, pęcherz, pęcherzyk, plama, bąbel pokrzywkowy, guz, guzek) i wykwitów wtórnych (łuska, strup, nadżerka, pęknięcie, owrzodzenie, blizna). Drogi przenikania leków: przez mieszek włosowy, gruczoł łojowy i gruczoły potowe. 2. Choroby pęcherzowe i choroby tkanki łącznej. Choroby przenoszone drogą płciową, AIDS. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych. Pęcherzyca- etiopatogeneza, podział kliniczny, leczenie. Pemfigoid- etiopatogeneza, podział kliniczny, leczenie Choroby tkanki łącznej: toczeń rumieniowaty, twardzina – etiopatogeneza, obraz kliniczny Choroby weneryczne: kiła, rzeżączka, nierzeżączkowe zapalenia cewki moczowej – obraz kliniczny AIDS – drogi zakażenia, obraz kliniczny, przebieg, profilaktyka 3. Choroby skóry – ropne, wirusowe, pasożytnicze. Gruźlica skóry. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych. Zakażenia gronkowcowe – ropne zapalenie mieszków włosowych, czyrak, czyraczność Zakażenia paciorkowcowe – róża (obraz kliniczny, postacie, powikłania) Choroby pasożytnicze – świerzb (obraz kliniczny, leczenie)

66

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Choroby wirusowe – opryszczka (obraz kliniczny, postacie), półpasiec (obraz kliniczny, postacie, powikłania). Brodawki – zwykłe, płaskie, płciowe (obraz kliniczny, leczenie) Gruźlica skóry – obraz kliniczny gruźlicy toczniowej skóry 4. Znamiona barwnikowe, stany przednowotworowe i nowotwory skóry. Grzybice i zakażenia drożdżakowe. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych. Podział znamion barwnikowych, zespół znamion dysplastycznych Stany przednowotworowe – rogowacenie słoneczne, róg skórny, rogowacenie chemiczne, rogowacenie białe Nowotwory skóry – rak podstawno- i kolczystokomórkowy Grzybice – podział kliniczny dermatofitom, zakażenia drożdżakowe Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1. Światłolecznictwo. Biologiczne działanie promieniowania podczerwonego. Podział i właściwości promieniowania ultrafioletowego oraz wpływ promieni UV na organizm ludzki Wykorzystanie metod foto- i chemioterapii w leczeniu chorób skóry (PUVA, SUP). Łuszczyca - postacie, obraz kliniczny, leczenie Liszaj płaski - postacie, obraz kliniczny, leczenie Fotodermatozy. Solaria. Ćwiczenie 2. Wykorzystanie zabiegów elektroleczniczych w dermatologii (galwanizacja, jonoforeza, elektrokoagulacja, elektroliza) Wykorzystanie innych czynników fizykalnych (zamrażania dwutlenkiem węgla, podtlenkiem azotu, ciekłym azotem), chemicznych (peeling) i mechanicznych (dermabrazja) w zabiegach dermatologii estetycznej. Kamuflaż kosmetyczny. Cellulit Zastosowanie wypełniaczy, toksyna botulinowa, peelingi. Wykorzystanie laseroterapii w dermatologii Ćwiczenie 3 . Choroby związane z nadmiernym wydzielaniem łoju: Łojotokowe zapalenie skóry – obraz kliniczny. Trądzik pospolity – postacie, obraz kliniczny, leczenie. Trądzik różowaty - postacie, obraz kliniczny Choroby włosów - łysienie androgenowe mężczyzn i kobiet, łysienie plackowate Choroby alergiczne: pokrzywka - etiopatogeneza, rodzaje pokrzywek, leczenie. Wyprysk kontaktowy - etiopatogeneza, odmiany, leczenie. Atopowe zapalenie skory - etiopatogeneza, podział, leczenie, rokowanie, dieta, poradnictwo zawodowe Literatura: 1. Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, Choroby skóry –Wyd. Lek. PZWL,

Warszawa, 2003.

67

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

ARTETERAPIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 18 6 12 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: • zainteresowanie problemem terapii przez sztukę • znajomość podstaw teoretycznych z zakresu arteterapii ze szczególnym

uwzględnieniem: muzykoterapii, biblioterapii, choreoterapii oraz teatroterapii • wykształcenie umiejętności oceny ekspresji (treści) dzieła muzycznego w kontekście

potencjalnych funkcji i zadań Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy:

1. Wprowadzenie do arteterapii - geneza idei leczenia sztuką • zakres znaczeniowy terminu arteterapia w ujęciu historycznym • współczesny zakres znaczeniowy terminu arteterapia • terminy synonimiczne pojęcia arteterapia • rodzaje arteterapii ze względu na środki oddziaływania (ze szczególnym

uwzględnieniem: muzykoterapii, biblioterapii, choreoterapii i teatroterapii) • arteterapia a kulturoterapia - interpretacja pojęć „terapia przez twórczość” oraz „terapia przez sztukę” w

kontekście losów wielkich artystów (np. Vincent van Gogh)

2. Wprowadzenie do arteterapii (c.d.) • arteterapia jako dziedzina interdyscyplinarna ze względu na: stosowane środki

oddziaływania, przedmiot oddziaływania oraz funkcje, • miejsce sztuki w medycynie (sztuka towarzysząca procesowi leczenia; sztuka, jako

narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne), • znaczenie sztuki dla zdrowia psychicznego w aspekcie percepcji i tworzenia, • człowiek w obliczu choroby (czas wolny chorego; potrzeba samorealizacji, jako środek

do zagospodarowania czasu wolnego, kompensacja poczucia mniejszej wartości źródłem działalności twórczej i odtwórczej),

• Arteterapia, jako środek oddziaływania do wzbudzania emocji i do odreagowywania emocji.

3. Istota dzieła muzycznego • czy muzyka jest językiem ? – treść w muzyce, wyraz muzyczny, nastrój wywołany u

słuchacza; sekwencyjny charakter muzyki i języka (słowo a motyw muzyczny), - wprowadzenie na poziomie elementarnym wybranych terminów i pojęć z zakresu teorii

muzyki: forma w muzyce, rytm, metrum, skala a tonacja, tempo, agogika, artykulacja, melodyka figura-cyjna, melodyka kantylenowa.

68

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Treść w muzyce • muzyka, jako specyficzna mowa dźwiękowa (wg H.H. Eggebrechta) • etapy doznawania dzieła muzycznego (wg K. Hubera) – wraz z demonstracją dwóch

różnorodnych kompozycji w zakresie odmiennych „charakterów zmysłowych” • przedstawienie i omówienie listy przymiotników objaśniających nastrój, wywołany na

pacjentach podczas sluchania muzyki (wg T. Natansona), połączony z demonstracją dwóch różnorodnych kompozycji wywołujących odmienne nastroje

2. Treść w muzyce (c.d.) • problem efektywności oddziaływania muzyki w kontekście: gustu muzycznego,

interpretacji dzieła oraz oczekiwań słuchacza (pacjenta) • przebieg wielofazowy – prezentacja sekwencji różnorodnych kompozycji w celu:

- podniesienia nastroju i zaktywizowania słuchacza - odprężenia i uspokojenia słuchacza

3. Biblioterapia Część I teoretyczna: • kategorie biblioterapii uwzględniające różne cele działania i różnych uczestników

procesu biblioterapeutycznego • analiza postaw czytelnika (pacjenta) wobec bohatera literackiego • etapy procesu biblioterapeutycznego • wskazanie i krótkie omówienie wybranych pozycji z literatury odnoszących się do

określonych problemów (np. niepełnosprawności, narkomanii, potrzeby samorealizacji)

Część II praktyczna: - prezentacja wybranych fragmentów książki wraz z omówieniem

• rysunek, jako narzędzie diagnostyczne – prezentacja wybranych przykładów połączona ze szczegółowym omówieniem poszczególnych elementów rysunku.

Literatura: 1. Borecka I. – „Biblioterapia –teoria i praktyka”- Propozycje i materiały nr 46,

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Warszawa, 2001 2. Borecka I., Ippoldt L. – „Co czytać, aby łatwiej radzić sobie w życiu, czyli

wprowadzenie do biblioterapii” – Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy Wrocław, 1998

3. Konieczna Ewelina J. – „Arteterapia w teorii i praktyce” -Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2003

4. Materiały z V i VI Ogólnopolskiej Sesji Naukowej, Rytmika w kształceniu muzyków, aktorów, tancerzy i w rehabilitacji, Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, 2002

5. Natanson T. – Wstęp do nauki o muzykoterapii – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979

6. Szulc W., Sztuka w służbie medycyny, Akademia Medyczna Poznań, 2001 7. Wesołowski F.: Zasady muzyki. PWM Kraków, 1998

69

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

METODOLOGIA PRACY MAGISTERSKIEJ Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 12 - 12 - Zaliczenie

Przygotowanie studentów do pisania pracy magisterskiej. Zajęcia prowadzą wybrani profesorowie i adiunkci.

70