Psychologia i Socjologia Pracy (1)

7/21/2019 Psychologia i Socjologia Pracy (1)

1/52


2/52

Podejmowaniedecyzji

Studia podyplomowe "Zarzdzanie bezpieczestwem i higien pracy"Opracowanie: dr Artur Wony


3/52

Obecny stan rozwojuspoecznego charakteryzujesi m.in. wzrostem znaczenia

czynnoci decyzyjnych

w yciu czowieka. Wskutekrozwinitego podziau pracy

niemal kady staje codziennie

przed koniecznoci podjciamniej lub bardziej wanychdecyzji.



4/52

Zachowanie czowiekapodejmujcego decyzje zaleyw znacznej mierze od rodzajusytuacji decyzyjnej. Mianem

sytuacji decyzyjnej okrela sinie warunki, w jakich jest

podejmowana decyzja, leczszczeglny stan, ktry sprawia,

e decyzja w ogle musi lubpowinna by podejmowana.



5/52

Prba wartociowania proceswpodejmowania decyzji

Podejmowaniedecyzji

Zalety Wady

Indywidualne

szybko skoncentrowanaodpowiedzialno

moliwo zastosowaniajednoznacznego kryteriumwyboru

subiektywizm ograniczone moliwocipozyskiwania i przetwarzaniainformacji

mniejsze prawdopodobiestworealizacji, jeli zaley ona odwielu ludzi

Grupowe

intersubiektywizmpozwalajcy na peniejsz

ocen alternatyw wikszeprawdopodobiestworealizacji podjtej decyzji

demokratyzm, poczuciepartycypacji w zarzdzaniu

niedoskonae techniki,

utrudniajce podjcie decyzjiopartej na penym porozumieniu

moliwo wystpieniasyndromu grupowego mylenia

rozproszenie odpowiedzialnoci



6/52

Potrzeby, motywacjaa dziaanie



7/52

Czowiek pozostaje w cisymzwizku ze rodowiskiem.Midzy nim a rodowiskiem

zachodzi staa wymiana

zarwno biologiczna (wymianamaterii), jak te wymiana

w specyficznej dla czowiekasferze spoeczno-kulturalnej

(wymiana informacji). Czowiekzaley od otoczenia.



8/52

Potrzebajest stanem braku

w organizmie czego, co jestniezbdne do ycia. Stan taki

powoduje zakcenie rwnowagiukadu organizm-otoczenie.

Zakcenie rwnowagi wywoujew organizmie stan aktywny,

denie do przywrcenia

rwnowagi. Potrzeba jestczynnikiem uruchamiajcymdziaania.



9/52

System potrzeb czowieka T. Kocowski

potrzeby egzystencji

potrzeby prokreacji i rozwoju

potrzeby funkcjonalne

potrzeby spoeczne

potrzeby psychiczneStudia podyplomowe "Zarzdzanie bezpieczestwem i higien pracy"

Opracowanie: dr Artur Wony


10/52

We wspczesnych koncepcjach,

zajmujcych si wyjanianiemaktywnoci czowieka i czynnikw

j pobudzajcych zaczynadominowa pojcie wartoci.

Wartoci wynikaj z ludzkichpotrzeb i wytyczaj dalsze dziaanie

czowieka, wpywaj na wybrokrelonych sposobw

postpowania. Wartociwystpujce w yciu ludzkim maj

rny charakter.



11/52

Potrzeba aktywizuje dziaanie,

powoduje ogln mobilizacjczowieka. Uwiadomiona, dostrzeona

potrzeba w poczeniu z systememwartoci spenia rol wykraczajc poza

ogln aktywizacj, mobilizacj i stajesi przyczyn wystpowaniaw zachowaniu czowieka specyficznegomechanizmu regulacyjnego motywu.Oglnie mona powiedzie, e motyw

jest procesem wewntrznymwarunkujcym denie do okrelonego

celu.



12/52

Motyw powstaje u czowieka, gdy:

ma on zaspokojon potrzeb i zdaje sobie sprawz tego w jakim stopniu

w otoczeniu czowieka istnieje co,co potrzeb moe zaspokoi, a co

zostao dostrzeone i ocenioneprzez czowieka

czowiek jest przewiadczonyo tym, e w danych warunkach

potrafi zaspokoi potrzeb oceniaszans powodzenia



13/52

Funkcje motywu w dziaaniu:

wpyw modyfikacyjny motywu na przebiegprocesw poznawczych

wpyw motywu na wybrokrelonego celu spord innychistniejcych

wpyw motywu na energi

dziaania i wytrwao w dziaaniu

wpyw motywu na sprawnodziaania



14/52

Postawy wobecpracy



15/52

S. Kowalewska definiuje postaw jako:

skonno czowieka do reagowaniaw okrelony sposb na zadania i skutki

jego pracy



16/52

G. Pomian i M. Strzeszewski:

postawa wobec pracy odsaniasystem wartoci uznany przezczowieka, okrela miejsce pracy

w yciu czowieka



17/52

Postawy s struktur nabyt,indywidualn i zmienn.

Tworz si i przeksztacajw okrelonych warunkach

spoeczno-kulturalnych, podwpywem potrzeb jednostki

i norm spoecznych.



18/52

Jedn z najwaniejszych

kategorii zachowania siczowieka w pracy s postawy

spoeczno-moralne wobec

pracy. S one wzgldnie trwadynamiczn organizacjdyspozycji poznawczych,

emocjonalnych

i dziaaniowych zwizanych zezjawiskami wystpujcymi

w procesach pracy.



19/52

Kategoriezachowaopisujce

postawyspoeczno-

moralne wobec

pracy



20/52

1. Operatywnowiedzy

2. Inicjatywnaorganizacyjna

3. Organizacjapracy wasnej

5. Usprawnieniaorganizacyjne

6. Usprawnieniatechnologiczne

7. Usprawnieniakonstrukcyjne

4. Dociekliwoi krytycyzm

12. Przygotowaniedo pracy

13. Punktualno

14. Frekwencja

15. Wykonaniepolece

16. Oddziaywaniena kolegw z grupy

17. Terminowo

18. Odpowiedzialnowynikajca

z obowizku czonkagrupy

19. Produkcjabezbrakowa

20. Estetykawyboru

21. Oszczdnomateriawi narzdzi

8. Usprawnieniaw zakresie bhp

9. Estetykamiejsca pracy

10. Organizacjastanowiska pracy

11. Kultura jzykatechnicznego

I. Postawasamodzielnoci

III. Postawazdyscyplinowania

V. Postawaodpowiedzialnoci

i wspzawodnictwa

II. Postawaracjonalizatorska

IV. Postawawobec miejsca

pracy

VI. Postawagospodarnoci

POSTAWYSPOECZNO-

MORALNE WOBEC

PRACY



21/52

Zadowoleniez pracy



22/52

Stosunek pracownika do pracyczsto wyraa si w kategoriachzadowolenia lub niezadowolenia

z pracy. Przez zadowolenie

rozumie si stan rwnowagimidzy potrzebami pracownika

i oczekiwaniami co domoliwoci ich zaspokojenia

w pracy a ich faktycznymzaspokojeniem.



23/52

Na zadowolenie z wykonywanej pracy najczciejwpywaj:

interesujca dla pracownika praca

odpowiednie warunki pracy

zainteresowanie zespou pracownikiem

stao pracy

pace

stosunki ze zwierzchnikamistosunki z kolegami

godziny pracyStudia podyplomowe "Zarzdzanie bezpieczestwem i higien pracy"

Opracowanie: dr Artur Wony


24/52

Schemat ksztatowania si zadowolenia z pracy

Orientacja w pracy

Oczekiwania wobecpracy

Zadowolenie z pracy

Sytuacja pracy



25/52

Formy zadowolenia z pracy

zadowolenie ze wiadcze

zadowolenie z proporcji

zadowolenie z czynnoci

zadowolenie z efektu pracy

zadowolenie z perspektyw

zadowolenie z oglnej sytuacji

zadowolenie z warunkw pracy



26/52

Czynniki

warunkujcemotywacj dopracy



27/52

Warto oczekiwania

Zadanie Wysiek Wykonanie NagrodyWarto

osignita

Subiektywneprawdopodobiestwo

potrzeby poziom aspiracji

zadowolenie niezadowolenie

porwnanie: zgodno lub niezgodno

porwnanie: zgodno lub niezgodno

dowiadczenie informacja

(znajomo wynikw)

zadowolenie niezadowolenie

zadowolenie



28/52

Zaleno midzyzadowoleniem z pracy a jej

efektami jest uwarunkowanaz jednej strony satysfakcj

czowieka, a z drugiej stronywymaganiami stawianymi

czowiekowi.



29/52

Grupy spoeczne



30/52

Grupa spoecznajest to zbirludzi zespolonych okrelonwizi spoeczn. Przez wi

spoeczn rozumie si zalenoci

zachodzce w okrelonychinstytucjach pomidzy

jednostkami a grupami na tlerealizowania wsplnych wartoci

spoecznych, tak o charakterzeutylitarnym, jak i symbolicznym.



31/52

Typy wizi:

wi rzeczowa, wystpujca na tle wzajemnego funkcjonowania,uzalenienia czynnoci subowych, podziau pracy czy zazbiania si

interesw zarobkowych. Jest to wi o charakterze bezosobowym,

oficjalnym, o ograniczonym czasie trwania i zasigu

wi osobista, ktra czy ludzi o wzajemnychupodobaniach, zainteresowaniach i polega na

swobodnym wyborze partnerw, na ichemocjonalnym stosunku wzgldem siebie. Jestto wi o charakterze bezporednim,

nieoficjalnym, ktrej czas trwania i zasig jestnieograniczony


Czynniki organizujce ycie grupy


32/52

Czynniki organizujce ycie grupyspoecznej

CELE GRUPY

Wzr osobowyczonka grupy

System normgrupowych

System kontroli

System sankcji

formalny

nieformalny

pozytywny

negatywny



33/52

Zachowanie grup zaley odfunkcjonowania:

ukadu rl spoecznych

ukadu hierarchii rang wynikajcego

z podziau wadzy

ukadu pozycji subiektywnych

ukadu pozycji w skali popularnoci

ukadu zwizkw koleeskichi przyjacielskich



34/52

Oddziaywanie grupy na jednostk

Wpyw grupy na jednostk

pozytywny negatywny1. Zadowolenie osobiste wynikajce

z faktu przynalenoci.2. Poczucie zorganizowania yciajednostki wedug okrelonychnorm grupowych i zadowoleniaich przestrzegania.

3. Akceptacja adu zbiorowego.4. Posugiwanie si przez

naladownictwo wzoramizachowa, zwizanychz konkretnymi rolamispoecznymi.

1. Zmusza jednostk do rezygnacji

z samodzielnoci.2. Wtacza jednostk w okrelone

ramy, czyni j biern i niezdarn,gdy znajdzie si sama wobecnowych problemw.

3. Narzuca jednostce okrelonyzesp ludzi, z ktrymi musi siona liczy.

4. Zmusza do konformizmu wobecwzorw i norm grupowych.



35/52

Oddziaywanie grupy w zakadzie pracy

Rola grupy w zakadzie pracy

pozytywna negatywna

1. Wzmacnia morale pracownikw,gdy istnieje wzgldna zgodnocelw organizacji formalneji nieformalnej.

2. Wzmacnia zadowolenie z pracy,gdy jednostka dobrze si czujew grupie.

1. Gdy istnieje konflikt midzyorganizacj formalna nieformaln.

2. Gdy jednostka czuje siwyalienowana z grupy.



36/52

Oddziaywanie grupy na spoeczestwo

Wpyw grupy na spoeczestwo

pozytywny negatywny

1. Tworzy istotne ogniwo poredniemidzy jednostk a szerszspoecznoci.

2. Daje jednostce oparciei zadowolenie niezalenie od

gwnych warunkw panujcychw spoeczestwie.

3. Wyznacza jednostce wyranemiejsce w yciu zbiorowym.

1. Uatwia powstawaniepartykularyzmw orazprzyczynia si do stagnacjispoecznej.

2. Bywa rdem oporu wobecinnowacji spoecznie korzystnych.

3. Hamuje ruchliwo spoeczn.



37/52

Rolespoeczno-zawodowe

w zakadziepracy



38/52

W systemie spoecznymprzedsibiorstwa poszczeglnipracownicy i grupy spoeczno-

zawodowe zajmuj okrelone pozycje.Pozycja spoeczno-zawodowa

pracownika to miejsce, jakie zajmujeon w obrbie swojej grupy spoeczno-

zawodowej bd innych grup,w ktrych peni okrelone funkcje.

Pozycja spoeczno-zawodowa grupyto miejsce jakie zajmuje ona w obrbie

systemu spoecznegoprzedsibiorstwa.



39/52

Rola spoeczno-zawodowa to

dziaalno bdca czstk dziaazbiorowych, w ktrych dany systemznajduje urzeczywistnienie. W tym

sensie rola spoeczno-zawodowa

w przeciwiestwie do pozycji macharakter dynamiczny i jest w duymstopniu niezalena od penicego j

osobnika. Rol t okrelaj

wymagania w postaci przepiswprawnych bd regulaminowychoraz normy zwyczajowe.



40/52

Konfliktypowstajcew miejscu pracy



41/52

Konflikt spoeczny tokady ukad skierowanych nasiebie nawzajem dziaa co

najmniej dwch stron,majcych na celu realizacj

przez dan stron jej intereswi napotykajcych

przeciwstawne dziaaniadrugiej strony.



42/52

W konflikcie mona wyodrbni:

problem sporny

zwalczajce si strony

cel

walk



43/52

Efekt konfliktu jestzdeterminowany sytuacj

konfliktow. Sytuacja

konfliktowajest to takasytuacja, w ktrej niemoliwe

jest jednoczesne zrealizowanieinteresw (celw) wszystkich

zainteresowanych.



44/52

Konflikty ze wzgldu na podmiot:

konflikty midzy jednostkami

konflikty midzy jednostk

a grup

konflikty midzy grupami dotyczzwalczajcych si klik

konflikty midzy instytucjami

konflikty midzy komrkamiorganizacyjnymi



45/52

Konflikty w zalenoci od sprzecznocibdcych rdem:

konflikty ekonomiczne

konflikty socjalne

konflikty polityczne



46/52

Konflikty ze wzgldu na zasig:

konflikty w makroskali spoecznej

konflikty w mikroskalispoecznej



47/52

Konflikty ze wzgldu na form:

konflikty jawne

konflikty ukryte

konflikty zorganizowane

konfliktyniezorganizowane



48/52

Konflikty ze wzgldu na podoekonfliktogenne:

racjonalne

irracjonalne


b d k


49/52

Najbardziej istotne uwarunkowaniakonfliktw:

miejsce i charakter pracy

cechy spoeczno-demograficzne zaogi

wyposaenie techniczne zakadui stanowisk pracy

organizacja pracy

system wynagrodze oraz innych bodcwmaterialnych i pozamaterialnych

stosunki midzyludzkie


G k flikt i j


50/52

Grupy konfliktw w miejscu pracy

konflikty dotyczce form uznaniowychkonflikty zwizane ze zdobywaniem pozycji

w rodowisku spoecznymkonflikty miedzy kierownictwem a

podwadnymi

konflikty wynikajce ze zej organizacji pracy

konflikty wynikajce z niewaciwychwarunkw pracy

konflikty wynikajce z nieodpowiedniego

systemu informacji zakadowejkonflikty na tle nieznajomoci

ustawodawstwa pracykonflikty na tle bdw polityki kadrowej

zakadu


N k flik


51/52

Negatywne nastpstwa konfliktuw miejscu pracy:

dezorganizacja pracy

dezorganizacja w grupiespoecznej

wzrost zachowa irracjonalnychkosztem zmniejszenia roli

rozsdku i zachowa racjonalnych



52/52

Funkcje konfliktu:

funkcja sygnalizacyjna

integracja w grupie spoecznej

rozadowanie napi emocjonalnych,stanw frustracyjnych, umierzenie

osobistych wani czy animozjipoprawa tych warunkw

w rodowisku pracy, ktrespowodoway konflikt

Psychologia i Socjologia Pracy (1)

Documents

Transcript of Psychologia i Socjologia Pracy (1)