PrzywództwoPrzywództwoPrzywództwoPrzywództwo

Oprac. dr Stefan KubówOprac. dr Stefan Kubów

PrzywództwoRozumienie pojęcia1. Do lat 70tych XX w. • Przywództwo = kierowanie• Przywództwo = zdolność ograniczonego

wywierania wpływu i przewodzenie pod pewnymi względami i w stosunku do pewnej grupy formalnych podwładnych

• Przywódca = członek grupy nieformalnej, wywierający wpływ na dynamikę grupy, tj. na jej wewnętrzne normy, zachowania, decyzje i działania

Przywództwo2. Obecnie (tzn. l. 90te XX w. i XXI w.):

• Przywództwo = Niezbędny warunek umożliwiający zmiany, zdolność kreowania systematycznych zmian oraz utrzymywania właściwego poziomu zgodności organizacji z jej otoczeniem oraz zdolność wpływania na innych (czyli wykorzystywania władzy) (Griffin, 1996)

• Przywództwo = jeden z szeregu obszarów aktywności kierowniczej (obok administrowania, myślenia koncepcyjnego, planowania, zabezpieczania kadr, stawiania zadań i kontrolowania), polegający na wywieraniu wpływu i motywowania do wykonywania zadań (Steinmann i Schreyogg, Koontz i C. O’Donnel,, J. Stoner)

PrzywództwoPrzywództwo – kontekst kulturowyZależy ono od poziomu kultury i poziomu

zapotrzebowania przywódcy oraz cech skutecznych liderów (zakładając, że przywódca = lider).

Wg tej koncepcji działanie przywódcy skupia się na:

• Celach organizacji,• Jej wartościach oraz• Strukturze organizacji jako systemu (A.

Vildavski, 1995)

PrzywództwoPrzywódca – kompetencje

• Kompetencje menedżera (planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie) + predyspozycje, czyli innowacyjność, niekonwencjonalność i tendencja do zmiany status quo (M. Kostera, 2000)

• Niektórzy dodają rozumienie potrzeb jednostek, co umożliwia współpracę i ułatwia motywowanie (J. Adair, 1997)

• Inni jeszcze: wyzwalanie energii organizacji, umiejętność przewidywania szans i zagrożeń dla organizacji (L.R. Bittel, 1999)

PrzywództwoKoncepcje i modele i przywództwa wg F. Fiedlera (1979)

• Nastawienie na zadania (określenie struktury zadań, poszukiwanie informacji przydatnych do realizacji zadań, dyskusja z pracownikami nt. sposobów realizacji zadań)

• Nastawienie na stosunki międzyludzkie (dużo czasu na nieformalne stosunki z pracownikami, staranny dobór zespołu)

• Wzmacnianie pozycji kierownika (zwiększanie fachowości, budowanie własnych kompetencji oraz autorytetu)

PrzywództwoModel R.J. House’a

Wskazywanie kierunku działania i wspieranie podwładnych w osiąganiu celów (organizacji i celów osobistych).

Wyróżnia style przywództwa:• Dyrektywne (wydawanie poleceń i sposobu wykonania, co jednak

przyczynia się do poczucia bezpieczeństwa i akceptacji przez pracownika),

• Wspierające (zainteresowanie pracą podwładnych i wspieranie w razie potrzeby),

• Partycypacyjne (zapewnienie pracownikom udziału w podejmowaniu decyzji),

• Zorientowane na osiągnięcia (wysokie wymagania i wysoka jakość pracy. Przydatny zwłaszcza w firmach innowacyjnych)

Rozwijane przez D. i S. Schulzów, S. Robbinsa i in.

PrzywództwoModel ewolucyjny Hersey’a i Blancharda

Polega na takim oddziaływaniu na podwładnych, aby ci rozwijali się przez podnoszenie kwalifikacji, zaangażowanie i odpowiedzialność za własną pracę:

• Zachowania odnoszące się do zadań: szczegółowe określanie obowiązków jednostki lub grupy (co, jak, kiedy, kto)

• Zachowania odnoszące się do zakresu relacji interprersonalnych przywódcy z grupą, określające zakres komunikacji, pomagania, doradzania, wspierania itp.

W rezultacie pracownicy, którzy z natury są chętni do pracy i uczenia się, wykonują prace coraz lepiej i coraz bardziej samodzielnie, a przy tym rośnie ich identyfikacja z organizacją

PrzywództwoKoncepcja naturalnego przywództwa D. Golemana i in. Oparta na

teorii inteligencji emocjonalnej• Inteligencja emocjonalna – rozumne użycie emocji, czyli

świadome ich wykorzystanie w konkretnych sytuacjach w celu zapewnienia lepszych efektów działań, czyli:

- Dokładne postrzeganie, ocena i wyrażanie emocji,- Umiejętność dostępu do uczuć lub ich generowanie wg potrzeb,- Umiejętność zrozumienia emocji i wiedzy, jaka się z nich

wywodzi,- Umiejętność panowania nad emocjami w celu wspierania

rozwoju emocjonalnego i intelektualnego

Posiadanie inteligencji emocjonalnej to główna kompetencja przywódcy

PrzywództwoObszary kompetencji przywódczych wg D. Golemana, R. Boyatzisa i A.McKee:

a) Samoświadomość - Emocjonalna,- Trafna samoocena, - pewność siebie,

b) samokontrola- Samokontrola emocjonalna,- Elastyczność,- Nastawienie na sukces,- Inicjatywa,- Optymizm,

c) Świadomość społeczna- empatia,- Świadomość organizacyjna,- Nastawienie na klienta

d) Zarządzanie relacjami- inspiracja,- Wywieranie wpływu na innych,- Dbałość o rozwój innych,- Katalizator zmian,- Zarządzanie konfliktami,- Praca zespołowa

PrzywództwoKompetencje przywódcy na XXI wiek- Ograniczanie zatrudnienia,- Odchodzenie od zależności pionowej, preferowanie

pracy zespołowej,- Przechodzenie od jedności do różnorodności w

zatrudnianiu (zróżnicowanie kulturowe i społeczne),- Odchodzenie od przywilejów stanowisk i władzy. Na

rzecz fachowości i kontraktów (np. outsourcing),- Budowanie nowych typów relacji między pracownikami

i nowych typów lojalności,- Uszanowanie rosnących kompetencji i umiejętności

pracowników

Przywództwo Przywództwo w bibliotece

a) Koniecznośćb) Biblioteka jako firma usługowac) Specyfika celów i zadań bibliotekd) Specyfika zawodu,e) Specyfika systemów awansów i

wynagradzaniaf) Wyzwania XXI wieku

PrzywództwoLiteratura1. Kanarski L., Przywództwo we współczesnych

organizacjach. Warszawa,, 20052. Adams K., Galanes G.J., Komunikacja w grupach.

Warszawa, 2008, rozdz. 103. Borkowski T. (i in., red.), W kręgu zarządzania :

spojrzenie multidyscyplinarne. Kraków 2000, s. 107-122

4. Adair J., Anatomia biznesu : przywództwo. Warszawa, 1997, rozdz. 1-2