Autorzy: Aleksander HorbikAdam Żero

Opcje na akcje

Warrant (opcyjny)

Kwit depozytowy

Prawo do akcji (PDA)

Finansowanie Mezzanine

Warranty opcyjne są papierem wartościowym i mogą one być emitowane przez banki oraz inne instytucje finansowe, na akcje spółek znajdujących się w obrocie publicznym. Warranty opcyjne różnią się od opcji tym, że podlegają procesowi emisji, natomiast opcje powstają w momencie zawarcia umowy, czyli są kontraktem.

Oba te instrumenty występują w dwóch stylach: amerykańskim, europejskim

Na giełdach przeważają opcje na akcje, które można zrealizować w dowolnym dniu giełdowym, nie późniejszym niż dzień wygaśnięcia opcji. Są to opcje stylu amerykańskiego. Natomiast opcje stylu europejskiego mogą być zrealizowane tylko w jednym, z góry określonym terminie. Na GPW notowane są obecnie wyłącznie opcje stylu europejskiego.

Na dzień 31 marca 2010 r. w programie Netii S.A. było 53.736.373 opcji (pozostało niezrealizowanych lub nie wygasło), a łączna liczba opcji, które mogą zostać wykonane wynosiła 39.827.373. Realizacja opcji może nastąpić w okresie nie dłuższym niż trzy lata od daty przyznania (styl amerykański). Na dzień 31 marca 2010 r. średni ważony okres do wygaśnięcia niezrealizowanych opcji wynosił 3 lata. Przyznane opcje wygasną w dniu 20 grudnia 2012 r. Z chwilą wykonania przez uczestników planu przyznanych opcji. Spółka wydaje im akcje stanowiące równowartość zysku z wykonanych opcji (będącego różnicą pomiędzy ceną akcji a ceną realizacji opcji), a uczestnicy nie są zobowiązani do dokonania zapłaty. Cena realizacji, w zależności od umowy, wynosi od 3,50 zł do 8,25 zł za jedną akcję.

Kwity depozytowe PKN ORLEN S.A. notowane są na Londyńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Obrót tymi papierami wartościowymi odbywa się również w USA na pozagiełdowym rynku OTC (over-the-counter market).

Depozytariuszem kwitów depozytowych Spółki jest The Bank of New York Mellon. Jednostką transakcyjną na giełdzie londyńskiej jest 1 Globalny Kwit Depozytowy, czyli GDR (Global Depositary Receipt), na który przypadają dwie akcje Koncernu. Natomiast jednostką transakcyjną w obrocie pozagiełdowym w USA jest 1 Amerykański Kwit Depozytowy, czyli ADR (American Depositary Receipt), na który także przypadają dwie akcje Koncernu

W 2004 roku do obrotu giełdowego wprowadzonych zostało 250 mln praw do akcji (PDA) serii D banku PKO BP SA. Wartość przeprowadzonej subskrypcji wyniosła 5 mld 125 mln zł, co czyni tę emisję drugą pod względem wartości ofertą publiczną zrealizowaną na polskim rynku giełdowym (nie licząc oferty spółki PGE). Największa oferta publiczna w historii warszawskiego rynku została przeprowadzona także przez spółkę PKO BP podczas debiutu tego banku na GPW. Wówczas oferta wynosiła 7,89 mld zł.

W 2010 na akcje PZU zapisało się ponad 250 tysięcy inwestorów. Tym samym PZU zdetronizowało PKO BP. Na akcje banku w 2004 roku zapisało się 206 tys. drobnych inwestorów. Do kupienia było około 20 mln sztuk akcji PZU o łącznej wartości ok. 6 mld zł.

Liczba zainteresowanych inwestorów wskazuje na powszechność wykorzystania tego instrumentu.

Mezzanine to forma finansowania umożliwiająca finansowanie kapitału własnego - idealna w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie chce rozwodnienia struktury właścicielskiej. Koszt pożyczki zawiera się pomiędzy ceną długu bankowego, a ceną kapitału własnego. 

BRE Bank, jako jedyny bank w Polsce, posiada wyspecjalizowaną jednostkę zajmująca się finansowaniem mezzanine.

Przykładami transakcji z użyciem mezzanine na Polskim rynku są:

przejęcie spółki Call Center Poland SA. przez notowaną na warszawskiej giełdzie spółkę Internet Group SA Wartość finansowania wynosiła 90 mln zł, z czego obligacje mezzanine z warrantem objęte przez BRE Bank S.A. stanowiły 40 mln zł.

przejęcie spółki ABC Data Sp. z o.o. oraz Actebis s.r.o. przez spółkę z portfela funduszu private equity MCI Management S.A., wartość finansowania mezzanine dostarczonego w formie objęcia przez BRE Bank S.A. obligacji z warrantem wyniosła 76 mln zł;

finansowanie rozwoju spółki MARVIPOL S.A. wiodącego dewelopera – wartość finansowania mezzanine w tej transakcji to 30 mln zł. BRE Bank S.A. objął w tym przypadku obligacje zamienne na akcje finansowanej spółki.

Dynamicznie rozwijającym się instrumentem jest PDA. Widać to na podstawie ogromnego zainteresowania prywatyzacjami spółek: PGE, PKO, PZU oraz najbliższej prywatyzacji GPW.

Zapotrzebowanie na finansowanie mezzanine będzie w Polsce wzrastać ze strony dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw oraz funduszy private equity.