Przemoc w rodziniePrzemoc w rodzinie

Omówienie przepisów kodeksowych w związku z Omówienie przepisów kodeksowych w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 10 czerwca 2010 wejściem w życie ustawy z dnia 10 czerwca 2010

roku o zmianie roku o zmianie ustawy o ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

oraz niektórych innych ustaworaz niektórych innych ustaw . .

1. Orzecznictwo1. Orzecznictwo1. 1. W 2009 roku w Sądach Rejonowych W 2009 roku w Sądach Rejonowych

w Polsce skazano ogółem:w Polsce skazano ogółem: 410.269 410.269 osóbosób..

Z tego wymierzono:Z tego wymierzono: - - 86.225 86.225 -- kar grzywny (samoistnych); 21 %kar grzywny (samoistnych); 21 %

- - 84.95584.955 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 1.2701.270 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 1,5 %- z warunkowym zawieszeniem wykonania. 1,5 %

- - 44.014 44.014 - - kar ograniczenia wolności; 10,7 %kar ograniczenia wolności; 10,7 % - - 41.67741.677 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 2.3372.337 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 5,3 %- z warunkowym zawieszeniem wykonania. 5,3 %

- - 279.958279.958 - kar pozbawienia wolności; 68,2%kar pozbawienia wolności; 68,2% - - 37.66737.667 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 242.291242.291 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 86,9%- z warunkowym zawieszeniem wykonania. 86,9%

Stosunek procentowy rodzajów kar Stosunek procentowy rodzajów kar orzekanych w Sądach Rejonowych w orzekanych w Sądach Rejonowych w

PolscePolsce

Kara pozbawienia

wolności

68%

Kara ograniczenia

wolności

10%

Kara grzywny

21%

Skazani w sądach I instancji – za wszystkie Skazani w sądach I instancji – za wszystkie przestępstwaprzestępstwa

w latach 1999 - 2009w latach 1999 - 2009

207607222815

315013365326

415933

500799 477833459010417184417629

515822

0

100000

200000

300000

400000

500000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z art. 207 § 1 kkart. 207 § 1 kk

w latach 1999 – 2009w latach 1999 – 2009

13379 13052 12799 13170 13730

16931 17171 1685015236 1450616029

0

5000

10000

15000

20000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Orzecznictwo w zakresie art. Orzecznictwo w zakresie art. 207 207 §§ 1 kk 1 kk

1. W 2009 roku w Sądach Rejonowych 1. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w Polsce osądzono z art. 207 w Polsce osądzono z art. 207 §§ 1 kk 1 kk

ogółem:ogółem:

17.413 17.413 osóbosób..

Z tego:Z tego: - - 14.506 14.506 -- skazano; skazano; - - 501501 - - uniewinniono;uniewinniono; - - 1.3651.365 - warunkowo umorzono warunkowo umorzono

postępowanie;postępowanie; - - 1.0341.034 - umorzono postępowanie;- umorzono postępowanie;

Stosunek procentowy rodzajów orzeczeń Stosunek procentowy rodzajów orzeczeń Sądów Rejonowych w zakresie art. 207 Sądów Rejonowych w zakresie art. 207 §§

1 kk 1 kk

Umorzono6%

Uniewinniono3%

Skazano83%

Warunkowo umorzono

8%

2. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w 2. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w Polsce skazano z art. 207 Polsce skazano z art. 207 §§ 1 kk ogółem: 1 kk ogółem:

14.506 14.506 osób (≈ 83 %)osób (≈ 83 %)..Z tego wymierzono:Z tego wymierzono:

- - 229 229 -- kary grzywny (samoistnych); kary grzywny (samoistnych); - - 199199 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 3030 - z warunkowym zawieszeniem - z warunkowym zawieszeniem

wykonania.wykonania.

- - 637 637 - - kar ograniczenia wolności;kar ograniczenia wolności; - - 581581 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 5656 - z warunkowym zawieszeniem - z warunkowym zawieszeniem

wykonania.wykonania.

- - 13.64013.640 - kar pozbawienia wolności, w tym:kar pozbawienia wolności, w tym: - - 1.871 1.871 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 11.76911.769- z warunkowym zawieszeniem wykonania.- z warunkowym zawieszeniem wykonania.

Stosunek procentowy rodzajów kar Stosunek procentowy rodzajów kar orzekanych w Sądach Rejonowych w orzekanych w Sądach Rejonowych w

Polsce z art. 207 Polsce z art. 207 §§ 1 kk 1 kk

Kara ograniczenia

wolności4%

Kara pozbawienia

wolności94%

Kara grzywny2%

Stosunek procentowy wymiaru kary pozbawienia Stosunek procentowy wymiaru kary pozbawienia wolności orzekanej w Sądach Rejonowych w wolności orzekanej w Sądach Rejonowych w

Polsce w 2009 roku Polsce w 2009 roku z art. 207 § 1 kkz art. 207 § 1 kk

powyżej 2 lat do 5 lat

1%

powyżej 1 roku do 2 lat

23%

2 do 5 mies.6%

1 miesiąc0%

6 mies. do 1 roku70%

2. Zmiany ustawowe – nowe 2. Zmiany ustawowe – nowe środki izolacji sprawcy od środki izolacji sprawcy od

pokrzywdzonegopokrzywdzonego

a)a) w postępowaniu cywilnymw postępowaniu cywilnym, , niezależnie od postępowania karnego niezależnie od postępowania karnego (np. przed wszczęciem postępowania);(np. przed wszczęciem postępowania);

b)b) w postępowaniu karnymw postępowaniu karnym, na etapie , na etapie postępowania przygotowawczego;postępowania przygotowawczego;

c)c) po zakończeniu postępowania po zakończeniu postępowania karnegokarnego – środki karne lub probacyjne, – środki karne lub probacyjne, orzekane w orzeczeniu kończącym, na orzekane w orzeczeniu kończącym, na czas określony.czas określony.

a) Środki izolacji sprawcy od a) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu pokrzywdzonego w postępowaniu

cywilnymcywilnym Nakaz opuszczenia mieszkaniaNakaz opuszczenia mieszkania orzekany na orzekany na

wniosek przez sąd cywilny (niezależnie od wniosek przez sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego);postępowania karnego);

uprawnienie do złożenia wniosku przysługuje uprawnienie do złożenia wniosku przysługuje osobie dotkniętej przemocą, wspólnie osobie dotkniętej przemocą, wspólnie zamieszkującej ze sprawcą – członkiem rodziny,zamieszkującej ze sprawcą – członkiem rodziny,

przesłanką jest czynienie szczególnie uciążliwym przesłanką jest czynienie szczególnie uciążliwym wspólnego zamieszkiwania poprzez zachowanie wspólnego zamieszkiwania poprzez zachowanie polegające na stosowaniu przemocy,polegające na stosowaniu przemocy,

termin do rozpoznania sprawy – 1 miesiąc,termin do rozpoznania sprawy – 1 miesiąc, wykonalność orzeczenia – z chwilą ogłoszenia,wykonalność orzeczenia – z chwilą ogłoszenia, zmiana orzeczenia możliwa w razie zmiany zmiana orzeczenia możliwa w razie zmiany

okoliczności (zmiana lub uchylenie). okoliczności (zmiana lub uchylenie).

b) Środki izolacji sprawcy od b) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu pokrzywdzonego w postępowaniu

karnymkarnym Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego przez przez

sprawcę (oskarżonego) wspólnie zamieszkującego z sprawcę (oskarżonego) wspólnie zamieszkującego z pokrzywdzonym (środek zapobiegawczy); pokrzywdzonym (środek zapobiegawczy);

przesłanka – uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie przesłanka – uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy, zwłaszcza gdy popełni przestępstwo z użyciem przemocy, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził;popełnieniem takiego przestępstwa groził;

środek ten stosuje prokurator z urzędu lub na wniosek środek ten stosuje prokurator z urzędu lub na wniosek Policji w czasie 48 godzin od zatrzymania (jeżeli takie Policji w czasie 48 godzin od zatrzymania (jeżeli takie miało miejsce);miało miejsce);

środek ten stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesięcy środek ten stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesięcy z możliwością przedłużenia przez sąd na dalsze okresy, z możliwością przedłużenia przez sąd na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące (może być ich więcej niż nie dłuższe niż 3 miesiące (może być ich więcej niż jeden);jeden);

oskarżonemu, na jego wniosek można wskazać miejsce oskarżonemu, na jego wniosek można wskazać miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe.noclegowe.

c) Środki izolacji sprawcy od c) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego po zakończeniu pokrzywdzonego po zakończeniu

postępowania karnegopostępowania karnego Zakaz zbliżania się do określonych osób Zakaz zbliżania się do określonych osób

(pokrzywdzonego) (pokrzywdzonego) (środek karny); (środek karny); Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z

pokrzywdzonym pokrzywdzonym (środek karny); (środek karny); przesłanka – skazanie za umyślne przestępstwo z użyciem przesłanka – skazanie za umyślne przestępstwo z użyciem

przemocy, w tym wobec osoby najbliższej;przemocy, w tym wobec osoby najbliższej; środki karne mogą być połączone z obowiązkiem środki karne mogą być połączone z obowiązkiem

zgłaszania się do Policji lub innego organu w określonych zgłaszania się do Policji lub innego organu w określonych odstępach czasu;odstępach czasu;

środki karne (orzekane także łącznie) stosuje sąd w środki karne (orzekane także łącznie) stosuje sąd w wyroku kończącym sprawę karną;wyroku kończącym sprawę karną;

zakaz zbliżania orzeka się w latach od roku do lat 15 (sąd zakaz zbliżania orzeka się w latach od roku do lat 15 (sąd wskazuje odległość od osób chronionych);wskazuje odległość od osób chronionych);

nakaz opuszczenia lokalu orzeka się w latach od roku do nakaz opuszczenia lokalu orzeka się w latach od roku do lat 10; (oba można także na zawsze przy ponownym lat 10; (oba można także na zawsze przy ponownym skazaniu za to samo);skazaniu za to samo);

c) Środki izolacji sprawcy od c) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego po zakończeniu pokrzywdzonego po zakończeniu

postępowania karnego - c.d.postępowania karnego - c.d.

Zakaz zbliżania się do określonych osób Zakaz zbliżania się do określonych osób (pokrzywdzonego) (pokrzywdzonego) (środek probacyjny); (środek probacyjny);

Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym wspólnie z pokrzywdzonym (środek probacyjny); (środek probacyjny);

przesłanka – orzeczenie w postaci warunkowego przesłanka – orzeczenie w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary (zwykle kary zawieszenia wykonania kary (zwykle kary pozbawienia wolności), ewentualnie warunkowego pozbawienia wolności), ewentualnie warunkowego umorzenia postępowania;umorzenia postępowania;

środki probacyjne (orzekane także łącznie) stosuje środki probacyjne (orzekane także łącznie) stosuje sąd w wyroku kończącym sprawę karną;sąd w wyroku kończącym sprawę karną;

środki probacyjne orzeka się w okresie próby w środki probacyjne orzeka się w okresie próby w latach od 2 do 5 lat (sąd wskazuje odległość od osób latach od 2 do 5 lat (sąd wskazuje odległość od osób chronionych oraz sposób kontaktu).chronionych oraz sposób kontaktu).

d) Obowiązujące środki izolacji d) Obowiązujące środki izolacji sprawcy przemocy domowej od sprawcy przemocy domowej od

pokrzywdzonego – podsumowaniepokrzywdzonego – podsumowanie nakaz opuszczenia mieszkania orzekany na wniosek przez nakaz opuszczenia mieszkania orzekany na wniosek przez

sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego);sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego);

oddanie pod dozór policji z obowiązkiem zakazu oddanie pod dozór policji z obowiązkiem zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym (środek kontaktowania się z pokrzywdzonym (środek zapobiegawczy w trakcie postępowania zapobiegawczy w trakcie postępowania przygotowawczego);przygotowawczego);

oddanie pod dozór w miejsce niezastosowalnego oddanie pod dozór w miejsce niezastosowalnego tymczasowego aresztu, pod warunkiem opuszczenia tymczasowego aresztu, pod warunkiem opuszczenia lokalu przez sprawcę (ibidem);lokalu przez sprawcę (ibidem);

nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę przy braku nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę przy braku przesłanek do TA na okres 3 miesięcy z możliwością przesłanek do TA na okres 3 miesięcy z możliwością przedłużenia na dalsze 3 miesiące (ibidem);przedłużenia na dalsze 3 miesiące (ibidem);

środek karny oraz środek probacyjny w postaci zakazu środek karny oraz środek probacyjny w postaci zakazu zbliżania się na określoną odległość (środki orzekane w zbliżania się na określoną odległość (środki orzekane w wyroku na czas określony).wyroku na czas określony).

105 120 147 172

212281

415559

732

562

401317

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2006 2007 2008 2009

nakaz opuszczenia lokalu zakaz kontaktu z pokrzywdzonym

Orzeczone zakazy zbliżania się do Orzeczone zakazy zbliżania się do pokrzywdzonego i nakazy opuszczenia lokalu w pokrzywdzonego i nakazy opuszczenia lokalu w

postępowaniu przygotowawczympostępowaniu przygotowawczymw latach 2006 – 2009w latach 2006 – 2009

181 166 197

253 280

375

572

446434

0

100

200

300

400

500

600

700

2007 2008 2009

nakaz opuszczenia lokalu zakaz kontaktu z pokrzywdzonym

Orzeczone środki probacyjne w postaci zakazu Orzeczone środki probacyjne w postaci zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym i nakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym i nakazu

opuszczenia lokaluopuszczenia lokaluw latach 2006 – 2009w latach 2006 – 2009

Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z art. 207 § 1 kkart. 207 § 1 kk

w latach 2006 – 2009w latach 2006 – 2009

17171 1685015236 14506

0

5000

10000

15000

20000

2006 2007 2008 2009

3. Pozostałe zmiany 3. Pozostałe zmiany kodeksowekodeksowe

WprowadzenieWprowadzenie specjalnej, specjalnej, szybkiej proceduryszybkiej procedury dotyczącej dotyczącej osadzenia sprawcyosadzenia sprawcy przemocy w przemocy w wyniku naruszenia warunków probacyjnych:wyniku naruszenia warunków probacyjnych:• wniosek kuratora sądowego o zarządzenie wykonania wniosek kuratora sądowego o zarządzenie wykonania

warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności albo o odwołanie warunkowego zwolnienia;albo o odwołanie warunkowego zwolnienia;

• zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego na termin posiedzenia;na termin posiedzenia;

• nowa podstawa do obligatoryjnego zarządzenia albo nowa podstawa do obligatoryjnego zarządzenia albo odwołania w postaci stwierdzenia ponownego odwołania w postaci stwierdzenia ponownego używania przemocy wobec osoby najbliższej używania przemocy wobec osoby najbliższej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą;zamieszkującej wspólnie ze sprawcą;

• postanowienie wydane przez sąd podlega wykonaniu postanowienie wydane przez sąd podlega wykonaniu z chwilą jego wydania.z chwilą jego wydania.

Zmiana trybu ściganiaZmiana trybu ścigania przestępstwa z przestępstwa z art. 157 § 2 kk art. 157 § 2 kk ( kto powoduje naruszenie ( kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do

lat 2), lat 2), jeżeli pokrzywdzonym jest osoba jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą z trybu prywatnoskargowego na sprawcą z trybu prywatnoskargowego na publicznoskargowy – wnioskowy;publicznoskargowy – wnioskowy;

Ściganie złamania zakazuŚciganie złamania zakazu zbliżania się zbliżania się do pokrzywdzonego lub do pokrzywdzonego lub niewykonania niewykonania nakazunakazu opuszczenia lokalu opuszczenia lokalu w trybie w trybie przestępstwa z art. 244 kkprzestępstwa z art. 244 kk (do 3 lat (do 3 lat pozbawienia wolności).pozbawienia wolności).

4. Podsumowanie4. Podsumowanie Nowela do ustawy wprowadziła nowe, Nowela do ustawy wprowadziła nowe,

dotychczas niestosowane narzędzia, służące dotychczas niestosowane narzędzia, służące izolacji sprawcy przemocy od pokrzywdzonego;izolacji sprawcy przemocy od pokrzywdzonego;

Poprawiła także istniejące unormowania w celu Poprawiła także istniejące unormowania w celu skuteczniejszego i częstszego ich stosowania;skuteczniejszego i częstszego ich stosowania;

Spodziewany jest wzrost orzeczeń skutkujących Spodziewany jest wzrost orzeczeń skutkujących skutecznym odizolowaniem sprawców od skutecznym odizolowaniem sprawców od pokrzywdzonych przemocą domową, bez pokrzywdzonych przemocą domową, bez konieczności opuszczania mieszkania przez konieczności opuszczania mieszkania przez samych pokrzywdzonych;samych pokrzywdzonych;

Unormowania zawarte w samej ustawie, jak i w Unormowania zawarte w samej ustawie, jak i w kodeksach karnych dają szansę na skuteczne kodeksach karnych dają szansę na skuteczne działania w zakresie przeciwdziałania przemocy działania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.w rodzinie.

KoniecKoniec

Dziękuję za Dziękuję za uwagę.uwagę.