Przedmiot ochrony w OSO i SOO Natura 2000 · Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000 obszary...

Przedmiot ochrony w OSO i SOO Natura 2000

Łukasz Rejt

Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000

obszary specjalnej ochrony ptaków

• gatunki wymienione w zał. I i II Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków

• gatunki wymienione w zał. II Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313, z późn. zm.)

• oraz ich naturalne siedliska

specjalne obszary ochrony

• siedliska wymienione w zał. I i gatunki wymienione w zał. II, IV, V Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

• w konkretnym obszarze Natura 2000 - konkretne siedliska przyrodnicze i gatunki (rośliny, zwierzęta inne niż ptaki)


• te i tylko te siedliska przyrodnicze (wraz z ich typowymi gatunkami) i gatunki (wraz z ich siedliskami i korytarzami ekologicznymi) muszą byd uwzględniane w planowaniu ochrony obszaru. Celem ochrony jest utrzymanie lub przywrócenie ich

właściwego stanu ochrony

• te i tylko te siedliska przyrodnicze (wraz z ich typowymi gatunkami) i gatunki (wraz z ich siedliskami i korytarzami ekologicznymi), wraz z ich przewidywanymi potrzebami ochrony w przyszłości, muszą byd uwzględniane w ocenach oddziaływania na obszar


Ocena ogólna

• siedliska

– Reprezentatywnośd

– Powierzchnia względna

– Stan zachowania• stopieo zachowania

struktury

• stopieo zachowania funkcji

• możliwośd odtworzenia

• gatunki

– Populacja

– Zachowanie • stopieo zachowania siedliska

• możliwośd odtworzenia

– Izolacja

Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000(Decyzja komisji z dnia 18 maja 1996 r. dotycząca formularza zawierającego informacje

o terenach proponowanych jako tereny Natura 2000, 97/266/WE)

Siedliska

Reprezentatywnośd:

• ocena A – doskonała

• ocena B – dobra

• ocena C – znacząca

• ocena D – nieznaczące występowanie

Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000(Decyzja komisji z dnia 18 maja 1996 r. dotycząca formularza zawierającego

informacje o terenach proponowanych jako tereny Natura 2000, 97/266/WE)

Siedliska

Powierzchnia względna:

• ocena A – 100 p 15%

• ocena B – 15 p 2%

• ocena C – 2 p 0%



Siedliska

Stan zachowania - podkryteria

• stopieo zachowania struktury• struktura doskonała

• struktura dobrze zachowana

• struktura średnio lub częściowo zdegradowana

• stopieo zachowania funkcji• doskonałe perspektywy

• dobre perspektywy

• średnie lub niekorzystne perspektywy

• możliwośd odtworzenia• łatwe odtworzenie

• możliwe odtworzenie ze średnim wysiłkiem

• trudne lub niemożliwe do odtworzenia



SiedliskaStan zachowania:

• ocena A – doskonałe zachowanie• doskonała struktura, niezależnie od klasyfikacji pozostałych dwóch

podkryteriów• dobrze zachowana struktura i doskonałe perspektywy niezależnie od

klasyfikacji trzeciego kryterium

• ocena B – dobre zachowanie• dobrze zachowana struktura i dobre perspektywy• dobrze zachowana struktura i średnie/ew. niekorzystne perspektywy i

odtworzenie łatwe wymagające średniego wysiłku• średnia struktura/częściowo zdegradowana i doskonałe perspektywy i

odtworzenie łatwe lub możliwe ze średnim wysiłkiem• średnia struktura/częściowo zdegradowana i dobre perspektywy i łatwe

odtworzenie



Siedliska

Stan zachowania:

• ocena C – średnie lub zmniejszone zachowanie

• wszystkie inne kombinacje



Siedliska

Ocena ogólna:

• ocena A – doskonała wartośd

• ocena B – dobra wartośd

• ocena C – znacząca wartośd



Gatunki

Populacja:

• ocena A – 100 p 15%

• ocena B – 15 p 2%

• ocena C – 2 p 0%

• ocena D – populacja nieznacząca



Gatunki

Zachowanie - podkryteria

• stopieo zachowania cech siedliska przyrodniczego• elementy w doskonałym stanie

• elementy dobrze zachowane

• elementy w średnim lub częściowo zdegradowanym stanie

• możliwośd odtworzenia• łatwe do odtworzenie

• możliwe odtworzenie ze średnim wysiłkiem

• trudne lub niemożliwe odtworzenie





Gatunki

Zachowanie:

• ocena A – doskonałe zachowanie

• elementy w doskonałym stanie, niezależnie od możliwości odtworzenia

• ocena B – dobre zachowanie

• elementy dobrze zachowane, niezależnie od możliwości odtworzenia

• elementy w średnim lub częściowo zdegradowanym stanie i łatwe do odtworzenie

• ocena C – średnie lub zmniejszone zachowanie

• wszystkie inne kombinacje



Gatunki

Izolacja:

• ocena A – populacja (prawie odizolowana)

• ocena B – populacja nie odizolowana, lecz na skraju obszaru rozmieszczenia

• ocena C – populacja nie odizolowana w ramach poszerzonego przedziału rozmieszczenia

Gatunki

Ocena ogólna:

• ocena A – doskonała wartośd

• ocena B – dobra wartośd

• ocena C – znacząca wartośd



Przedmiot ochrony w obszarach specjalnej ochrony ptaków Natura 2000

116 gatunków1-(33) gatunków/obszar

Nie-ptaki ocena D


Inne niż siedliska ocena D

Ptaki, siedliska ocena D

SOO

• siedliska/gatunki ujęte w SDF z ogólną oceną A, B lub C

• gatunki z oceną D nie są przedmiotem założeo ochrony (C-304/05, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Włoskiej z 19 kwietnia 2007 r.)


ALE...


• gatunki ujęte w SFD z ogólną oceną A, B lub C

– SDF przekazany Komisji Europejskiej

– weryfikacje/uaktualnienia/urealnienia poddane konsultacjom a bez akceptacji KE – nie mogą byd brane pod uwagę

– stwierdzenie błędu powoduje usunięcie siedliska/gatunku z listy przedmiotów ochrony w procesie planowania

» formalnie dopiero po notyfikacji aktualizacji SDF przez KE

» wysoki stopieo pewności (zgoda ekspertów)

– stwierdzenie zaniku przedmiotu ochrony w wyniku naturalnych procesów powoduje usunięcie siedliska/gatunku z listy przedmiotów ochrony w procesie planowania

• gatunki z oceną D nie są przedmiotem założeo ochrony (C-304/05, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Włoskiej z 19 kwietnia 2007 r.)

• ale …….

– z chwilą uzyskania wiedzy naukowej o znalezieniu w obszarze gatunków, które „powinny byd” w nim przedmiotami ochrony, korzystają one z ochrony (np. w przypadku ptaków w trybie art. 4.4 dyrektywy ptasiej)


• rozszerzenie „założeo ochrony”

– ochrona siedlisk istotnych dla przedmiotów ochrony innego obszaru Natura 2000

– reintrodukcje

• kluczowe przedmioty ochrony

– w obszarach o znacznej liczbie przedmiotów ochrony

– przedmioty ochrony o różnym „ciężarze gatunkowym”

• określenie, które przedmioty ochrony decydują o sensie wyznaczenia obszaru

• odzwierciedlenie wartości oceny w SDF (A, B)

siedliska dynamika procesów

• szczególnie staranne zaplanowanie ochrony

• priorytet w przypadku konfliktu między potrzebami różnych przedmiotów ochrony

• monitoring


• te i tylko te siedliska przyrodnicze (wraz z ich typowymi gatunkami) i gatunki (wraz z ich siedliskami i korytarzami ekologicznymi) muszą byd uwzględniane w planowaniu ochrony obszaru. Celem ochrony jest utrzymanie lub przywrócenie ich

właściwego stanu ochrony

• te i tylko te siedliska przyrodnicze (wraz z ich typowymi gatunkami) i gatunki (wraz z ich siedliskami i korytarzami ekologicznymi), wraz z ich przewidywanymi potrzebami ochrony w przyszłości, muszą byd uwzględniane w

ocenach oddziaływania na obszar



• Celem planowania ochrony jest ochrona

– przedmiotów ochrony w obszarze

• Celem planowania ochrony jest ochrona

– terenów poza granicą obszaru, jeśli są niezbędne dla przedmiotów ochrony w obszarze


Zasięg przestrzenny

Projekt z dnia 28 stycznia 2010 r. Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sporządzania projektu planu zadaoochronnych dla obszaru Natura 2000

3. Zakres prac koniecznych dla sporządzania projektu planu zadao ochronnych dla obszaru obejmuje:

7) ustalenie, w oparciu o analizę obowiązujących studiów uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, wskazao do zmiany tych studiów lub planów, których realizacja naruszy lub stworzy ryzyko naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 33 ustawy;

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.)

Art. 28. pkt 10. Plan zadao ochronnych dla obszaru Natura 2000 zawiera:

5) wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeo wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000;

tereny poza granicami obszaru ?


Wskazówki do wyznaczania "obszarów funkcjonalnych” bociana czarnego, bielika, orlika krzykliwego, puchacza, żurawia i cietrzewia

Decyzja nr 63 z 7 sierpnia 2006 r. wprowadzająca jednolity tekst decyzji nr 61 dyrektora generalnego Lasów Paostwowych z 25 lipca 2006 r. w sprawie przeprowadzenia w roku 2006 i 2007 powszechnej inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, o których mowa w dyrektywach Rady Europejskiej nr 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, jak też 92/62/WE z 27 października 1997 r. w sprawie dostosowania do postępu naukowo-technicznego dyrektywy 93/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, a także uzupełnienia inwentaryzacji bociana czarnego, orła bielika, orlika krzykliwego, puchacza, żurawia i cietrzewia (ZO-732-2-24/2006)

..... Obszar funkcjonalny - suma obszarów:• wykorzystywanych jako biotop lęgowy,• wykorzystywanych regularnie jako miejsca żerowania,• wykorzystywanych regularnie jako miejsca tokowania, wiosennych lub jesiennych koncentracji, przebywania stad ptaków nielęgowych, pierzowisk, regularnego przebywania.

Wyznaczanie obszarów funkcjonalnych jest niezależne od tego, czy dla ochrony stanowiska wyznaczono strefę ochronną, czy też nie. Zwykle obszar funkcjonalny będzie znacznie większy od wyznaczonej 500-metrowej strefy ochronnej. Obszar trzeba wyznaczyd także wtedy, gdy strefa dla danego gniazda nie jest wyznaczona (np. informacja o gnieździe nie była wcześniej podawana).....

Orlik krzykliwyRewiry lęgowe

Bocian czarny

Rewiry lęgowe

PLB280009 Ostoja Warmioska

Odniesienia do innych planów

• Plan zadao ochronnych ma związek z:

– planem ochrony/zadaniami ochronnymi rezerwatu przyrody

– planem ochrony/zadaniami ochronnymi Parku Narodowego

– krajowym planem ochrony gatunku

– Planem Urządzenia Lasu

PGL LP

R PN

PK

Należy wykorzystad wszystkie dostępne źródła informacji o obszarze i

przedmiotach ochrony, gdyż NIE ISTNIEJE ostateczny i w pełni kompletny dokument zawierający całą wiedzę o obszarze

– kompletowanie wiedzy o przedmiotach ochrony jest procesem

– inwentaryzacja to statyczny obraz stanu w konkretnym momencie

– żadnego ze źródeł nie należy traktowad jako ostateczne i w pełni kompetentne

Dostępne dokumenty mają swoje ograniczenia (aktualnośd, zakres prac

przestrzenny, przedmiotowy) i niekiedy wady (wiarygodnośd)

– kompilacja danych pochodzących z różnych źródeł

Źródła dostępnych informacji o przedmiotach ochrony

Wytyczne GDOŚ „Opracowanie planu zadao ochronnych dla obszaru Natura 2000” (załącznik 2):

• typowe źródła użytecznych informacji

• wykaz źródeł wykorzystanych w projekcie „Transition Facility”


• SDF – przekazane do KE (2009)!, w posiadaniu GDOŚ• inwentaryzacja siedlisk i gatunków w Lasach Paostwowych (2006)

– w posiadaniu LP, GDOŚ• inwentaryzacja siedlisk na terenach nieleśnych Natura 2000 (2007)

– w posiadaniu LP, GDOŚ• inwentaryzacja ornitologiczna 17 OSO Natura 2000 (2008) – inwentaryzacja

dotyczy kilku województw, w posiadaniu GDOŚ• dane o siedliskach i gatunkach WZS (2009) – w posiadaniu GDOŚ• projekty planów ochrony z projektu PHARE 2003 – dotyczą kilkunastu

wybranych obszarów, w posiadaniu GDOŚ• Plany ochrony – rezerwaty, PK• Plany Lokalnej Współpracy z projektu TF 2005 – dotyczą kilkunastu wybranych

obszarów,• dokumentacja przyrodnicza dokumentacje przyrodnicze ARiMR

– dostępna w RDOŚ


• książki, podręczniki, poradniki, opracowania regionalne

• prace naukowe


INNE ŹRÓDŁA - INTERNET ...

http://www.worldbirds.org/v3/poland.php Kartoteka OTOPhttp://www.birdwatching.pl/obserwacje Kartoteka rzadkości BirdWatchinghttp://www.clanga.com/index.php/news/show Serwis rzadkości grupy CLANGAhttp://kartoteka-przyrodnicza.pl/users/sign_in Kartoteka TP BOCIANhttp://www.avestom.com/index.php/fotonotes Fotonotes ptaków Północnego Podlasiahttp://www.ztp.org.pl/kartoteka.htm Kartoteka Ptaków Pomorza Zachodniegohttp://www.zep.biol.uni.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=section&id=23&Itemid=71 Kartoteka gniazd i lęgów ZE UWrhttp://www.zep.biol.uni.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=section&id=19&Itemid=54 Kartoteka Awifauny Śląskahttp://www.ptaki.org.pl/ptaki/Kartoteka Kartoteka Rzadkości Regionu Łódzkiego http://lto.most.org.pl/index.php?go=kartoteka Kartoteka Lubelskiego Towarzystwa Ornitologicznegohttp://m-sto.org/index.php?option=com_content&view=category&id=43&Itemid=55 Kartoteka M-ŚTOhttp://www.komisjafaunistyczna.pl/ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznegohttp://www.otop.org.pl/ Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptakówhttp://www.ptop.org.pl/ Polskie Towarzystwo Ochrony Ptakówhttp://koo.free.ngo.pl/ Komitet Ochrony Orłówhttp://www.kuling.org.pl/ Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULINGhttp://m-sto.org/ Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologicznehttp://www.tbop.org.pl/ Towarzystwo Badao i Ochrony Przyrodyhttp://lto.most.org.pl/index.php Lubelskie Towarzystwo Ornitologicznehttp://www.bocian.org.pl/ Towarzystwo Przyrodnicze BOCIANhttp://www.avestom.com/ Strona o ptakach Północnego Podlasiahttp://www.ptakipodkarpacia.com/ Podkarpacki serwis ornitologiczny http://www.otop-leszno.eko.org.pl/index.php Strona Leszczyoskiej Grupy OTOP http://www.birdwatching.pl/ Wortal obserwatorów ptakówhttp://www.stornit.gda.pl/start.html Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN

itd.., itd.., itd........


http://www.worldbirds.org/v3/poland.php

http://www.birdwatching.pl/obserwacje

http://www.clanga.com/index.php/news/show

http://kartoteka-przyrodnicza.pl/users/sign_in



http://www.avestom.com/index.php/fotonotes

http://www.ztp.org.pl/kartoteka.htm

http://www.zep.biol.uni.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=section&id=23&Itemid=71

http://www.zep.biol.uni.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=section&id=19&Itemid=54

http://www.ptaki.org.pl/ptaki/Kartoteka

http://lto.most.org.pl/index.php?go=kartoteka

http://m-sto.org/index.php?option=com_content&view=category&id=43&Itemid=55



http://www.komisjafaunistyczna.pl/

http://www.otop.org.pl/

http://www.ptop.org.pl/

http://koo.free.ngo.pl/

http://www.kuling.org.pl/

http://m-sto.org/

http://m-sto.org/

http://m-sto.org/

http://www.tbop.org.pl/

http://lto.most.org.pl/index.php

http://www.bocian.org.pl/

http://www.avestom.com/

http://www.ptakipodkarpacia.com/

http://www.otop-leszno.eko.org.pl/index.php



http://www.birdwatching.pl/

http://www.stornit.gda.pl/start.html

No i pięknie,

tylko co tak naprawdę z tego wynika...

?

• Plan zadao ochronnych

– tworzony na podstawie istniejącej, nawet niepełnej wiedzy i prostego rozpoznania terenowego stanu przedmiotów ochrony

– jest prostą, ale niekoniecznie kompletną „listą rzeczy do pilnego zrobienia”, koniecznych z punktu widzenia przedmiotów ochrony

– może wskazywad na koniecznośd opracowania planu ochrony dla całości lub części obszaru

Plan ochrony

• sporządzany na podstawie kompletnej wiedzy – wymaga wykonania niezbędnej inwentaryzacji, ekspertyz itp.; sporządzenie może wymagad 1-2 lat

Zawartośd PZO odnośnie przedmiotów ochrony


• NIE

– ab ovo ...

– powielanie ogólnie dostępnych komunałów

– niepotrzebne szczegóły (biologia/ekologia gatunku)

– nuda, dłużyzny i pseudonaukowy bełkot

– wymogi ochrony totalnej

– zakazy

• TAK

– spojrzenie pod kątem zarządzania przedmiotami ochrony

• co? SDF + info (inwentaryzacje, prace naukowe, itd.)

• ile? SDF + info (inwentaryzacje, prace naukowe, itd.)

• gdzie? PROBLEM• inwentaryzacje

• PUL, publikacje naukowe

• siedliska potencjalne

• TAK

– krytyczna analiza danych wyjściowych ... błędy

– ocena kierunku i zasięgu zmian ... zagrożenia

– propozycje monitoringu przedmiotów ochrony

• powierzchnie/punkty

• gatunki priorytetowe/wskaźnikowe/parasolowe

– aktualizacja SDF w oparciu o jasno określone kryteria

– wskazanie (braku) konieczności szczegółowych badao

– wskazanie zakresu szczegółowości (konkretny gatunek, grupa gatunków, siedlisko etc.)

– (ewentualne) propozycje korekty granic/likwidacji obszaru

– propozycje zmian do istniejących studiów i planów


W 2008 rok - potrzeba wspierania przepływu danych w zakresie obu Dyrektyw

W celu podniesienia efektywności i modernizacji prac raportowych z zakresu Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej została powołana Grupa Robocza ds.Raportowania

Rewizja SDF - integralna częśd prac Grupy

Zmiany w SDF – nowy format

1. Skreślenie pól uznanych za nieefektywne np. relacja z innymi obszarami, historia, relacja z innymi formami ochrony przyrody i siecią CORINE,wysokośd, zdjęcia.

2. Znaczna modyfikacja w zakresie struktury danych i informacji ekologicznej (np. wprowadzenie oceny jakości danych, wprowadzenie wartości procentowych min. i max. populacji gatunków w stosunku do populacji krajowej oraz procentowego pokrycia siedlisk, dostosowanie danych przestrzennych do formatu wymaganego dyrektywą INSPIRE, itp., itd.

3. Wprowadzono pole informujące o „%” udziale obszaru morskiego w obszarze.

Przewidywany termin przyjęcia formatu raportu - pierwszy kwartał 2010 r.

Zmiany w SDF – nowy formatZakres zmian

Informacja przyrodnicza 3.1

Annex I Habitat types % cover in the Member

State

Site assessment

Code Cover [ha] Data

quality

% Data

qualityA | B | C A | B | C

Rel.

Surface

Represent. Cons. Global

7110 2212 G 12.4 G B B B B

3150 921 G 1.4 M C A B C

1110 1700 P 35.0 P A C A B


Informacja przyrodnicza 3.2.Species Population on the site % of Population in the

Member State

Site assessment

Group Code Name Type Size Unit Data

quality

[%] Data

quality

A|B|C|

D

A|B|C

Min Max Min Max Pop. Cons Isol. Glob

B A038

Cygnus

cygnus

Breeding 15 15 P G 10 13 M B B B B

B A038

Cygnus

cygnus

Winter 800 1000 I M 2 5 P B B C B

B A038

Cygnus

cygnus

Staging 1500 1500 I P 20 30 M A B A B

P 1903

Liparis

loeselii

Permanent 20 30 I G 1 1.5 G C A C A

A 1166

Triturus

cristatus

Permanent 30 60 I G 0.5 1 P C B B B


• Po zaakceptowaniu formatu raportu kraje członkowskie będą miały 1 rok by dostosowad swoje SDF do nowego formatu, jednakże nie oczekuje się, iż tym okresie wszystkie pola zostaną wypełnione.

• Aby dokonad odpowiedniej ewaluacji obszaru Natura 2000 w nowym formacie raportu siedliskowego i ptasiego oczekuje się, iż pola zostaną uzupełnione mniej więcej do połowy 2013 r.

• Rewizji i uzupełnieo SDF dokonuje się obowiązkowo co 6 lat, jednakże KE zachęca by Kraje Członkowskie przesyłały aktualizację raz w roku.


Terminy

Koniec...

Przedmiot ochrony w OSO i SOO Natura 2000 · Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000 obszary...

Documents

Transcript of Przedmiot ochrony w OSO i SOO Natura 2000 · Przedmiot ochrony w obszarach Natura 2000 obszary...