Propozycje ćwiczeń ortograficznych

aktywizujących twórcze myślenie

1. Łańcuch gwiezdny – tworzenie skojarzeń do wybranego ortogramu.

Przykłady: ogórek – ogródek, warzywo, mizeria, zupa chleb – piekarnia, mąka, kanapka zboże – pole, rolnik, kłos, chleb herbata – szklanka, cukier, cytryna, napój sprzedaż – ekspedientka, sklep, paragon choinka – drzewko, bombki, las, igły róża – ogródek, kwiat, kolce, bukiet, płatki góral – kierpce, ciupaga, owce, Tatry król – korona, berło, szaty, tron 2. Rzucanka – dzieci w parach rzucają kostką. W zależności od liczby wyrzuconych

oczek podają wyraz z określoną trudnością ortograficzną. Przykład: 1 oczko – z „ó” wymiennym 2 oczka – z „ó” niewymiennym 3 oczka – z „ż” 4 oczka – z „ch” 5 oczek – z „h” 6 oczek –z „rz” po spółgłosce 3. Powiedz sześć – uczniowie podzieleni na 6 grup mają podać sześć wyrazów

z określoną trudnością ortograficzną. Określamy czas pracy grup np. 2 minuty. Przykłady: u – ucho, Puchatek, szum, muszla, upadek, burak ó – wiewiórka, chór, pagórek, żółw, pióro, stół rz – rzeka, Rzym, trzy, lekarz, brzoza, rzut ż – żółty, róża, żagiel, też, bagaż, dróżka ch – chleb, dach, bochenek, okruch, chrust, grzech h – herbata, bohater, wahadło, harcerz, druh, herb Zabawę można modyfikować podnosząc stopień trudności np. podaj sześć wyrazów z „ch” na końcu lub początku. 4. Zagadki – odgadnij jaki wyraz mam na myśli w oparciu o odczytane skojarzenia i

zapisz ten wyraz na kartce. Przykłady: bilet, przystanek, podróż, wycieczka – autobus torba, podróż, tragarz, walizka – bagaż

zimno, wiatr, mróz – chłód deszcz, grad, śnieg, niebo – chmura pokój, lampka, komputer, lekcje – biurko wrzawa, zgiełk, przerwa, harmider – hałas zjawa, upiór, zmora – duch las, kolce, zwierzę – jeż las, koszyk, kapelusz, nóżka – grzyb lodówka, piekarnik, stół, posiłek - kuchnia porządki, szmatka, meble, alergia – kurz gabinet, słuchawki, recepta – lekarz pszczoły, ul, słoik, plaster – miód bucik, kózka, kolano, stopa – nóżka grządki, kwiaty, warzywa, grabie – ogródek oprawki, szkła wzrok - okulary cyfra, bałwanek, wyjątek – ósemka worek, mąka, chleb, zawód – piekarz ogień, dym, woda strażak - pożar las, rzeka, rośliny, zwierzęta - przyroda zboże, zupa, Chiny - ryż piłka, kosz, punkt – rzut blat, obrus, obiad, krzesła – stół słuch, torba, kolczyk – ucho żołędzie, dziupla, kitka – wiewiórka czary, różdżka, Kopciuszek - wróżka ziarno, żyto, pszenica, kukurydza - zboże las, ZOO, podwórko – zwierzęta żyrandol, światło, lampka – żarówka mundur, karabin, wojsko - żołnierz cętki, szyja, Afryka – żyrafa 5. Kodowanie – układanie zdań lub wyrażeń do podanego kodu.

Przykłady: Kod H rz u Hubert rzeźbi ucho. Hela rzuca ufoludkiem. Halinka rządzi uczniami. Kod Ż u ch Żaneta ulepiła chlewik. Żanna umyła chomika. Żona upiekła chleb. Kod U ch rz Ula chodzi żwawo. Upiór chowa żmiję. Uszatek chrupie żyto.

Kod H ż ż Henryk żuje żyletkę. Honorata żywi żabę. Hania żałuje żubra. 6. Swobodny tekst – uczniowie redagują tekst z użyciem jak największej liczby

wyrazów z podaną trudnością ortograficzną np. „h’. Przykład: Hiena Helenka huśtała się na hamaku. Hipopotam Hubert zazdrościł jej. Postanowił zbudować huśtawkę. Od tej pory huśtał się, popijając herbatkę i zjadając herbatniki. Huśtawka pracowała jak wahadło.

Rymowanki ortograficzne

Marzena marzy

może pojadę nad morze,

a może ryby złowię w jeziorze,

może kraj wzdłuż i wszerz przemierzę,

albo może zaśpiewam w operze.

Krótka rózga, kłótnia, córka

Zbój, powrósło, ogół, skórka.

Włókno, włóczka, wróżby różne,

Żółw tchórzliwy, wróbel - próżniak.

Oprócz czółna - żółtko, wiórek,

Wójt, równina, chór przepiórek.

Próchno, próba, późno, włóka?

Zapamiętaj, łatwa sztuka!

Wróżka wróży:

Czy mróz duży,

Czy śnieg prószy,

Czy zmarzną uszy!

Król Karol kupił królowej Karolinie

korale koloru koralowego.

Samo "h"

Kłopotliwe samo "h"

Dość szczególną skłonność ma:

Lubi "hałaśliwe" słowa:

Huk, harmider, hałasować.

Pisząc "historyjka błaha",

Nigdy, Haniu, się nie wahaj!

Przez "h" pisz, pamiętaj o tym,

"hałaśliwy wrzask hołoty".

Huśtać lubisz się? Wiedz o tym, że "h" ma

Hak, huśtawka oraz hamak.

Nie trać humoru!

Co to za harmider?

Ten huk, ten hałas?

To wróg czyha na nasz honor!

Wkładaj hełm! Bierz halabardę! Hańba wrogom!

Dalej, dalej, jak huragan! Wszyscy szturmem!

Hura! Hura! Hej! Hop!

- Uciekła ohydna horda!

Ocalony honor hufca?

- Nie ma jak dobry humor przy herbacie!

Nie wierzy Jerzy,

że tam, gdzie wieże,

leżą trzy jeże.

Ksiądz Jerzy nie wierzy,

że w Iłży na wieży

jest gniazdo nietoperzy.

1. Rozwiąż zagadki. (4 p)

Rosną sobie w sadzie

albo koło drogi

Wojtek nie uważał

więc poparzył nogi

.....................................................................

Wykonane nim rysunki

ścierasz za pomocą gumki

....................................................................

Okrąglutki i wspaniały

A barszcz z niego doskonały

....................................................................

Płynie po niebie, znasz ją i wiesz,

że gdy jest ciemna, może być deszcz

....................................................................

2. Przeczytaj uważnie opowiadanie, odgadnij brakujące litery. Wpisz je w miejsce

kropek. (9 p)

Cho... do ogr...dka. Będziemy kopać g...ądki. Ty posa... kwiatki, ja

posadzę wa...ywa. Przynie... łopatę i kone...kę z kom...rki. Pom...ż mi nieść!

– woła Janek.

3. Odgadnij hasło z tabelki. Pomogą ci cyfry. (2p)

.......................................................................................................................................................

4. Rozszyfruj rebusy. (3p)

5. W tych wyrazach w miejcse kropek wstaw literę u lub ó. (22 p)

Mr...z n...żka dzi...ra chł...d sw...j b...t sł...j

wiecz...r dr...t z...pa p...dełko z...ch

Groch...wka zęb...w zeszyt...w prac...je leśnicz...wka

Rach...nek kier...nek koleg...w rys...je got...je

D R Ż C Z W Y N R A E O Y

2 8 5 10 13 3 7 6 12 4 11 1 9

6. Wśród tych pozornie bezładnie rozsypanych liter kryje się dziesięć wyrazów,

które piszemy przez h. Szukaj ich w rzędach pionowych i poziomych.

Odnalezione wyrazy zapisz pod kwadratem. (9 p)

1. ..............................

2. ..............................

3. ..............................

4. ..............................

5. ..............................

6. ..............................

7. ..............................

8. ..............................

9. ..............................

10. Skreśl co drugą literę i odczytaj ukryte wyraz : (4 p )

B K M U C R S Z ................................................................

L B K U D R I Z F A ................................................................

P R C Z G E J K N A ................................................................

I W D A W R O Z D Y P W U A ...............................................

11. Rozwiąż krzyżówkę, a otrzymasz wyraz z „ó” wymiennym. (5p)

1. Mała broda

2. Duży dołek

3. Służy do spania

4. Bardzo pracowity

owad

5. Rosną tam

jabłka, gruszki

Hasło:.............................................

A D P B Z C H K I U

C H O T E L U C Z H

Ł E B K M H Z H F O

R R L N Ł U E E Ż L

C B H I S T O R I A

Z A A W O A D B G N

D T N G U J X I H D

J A D T C H E C A I

P H E L Y Z H B K A

S R L K H Y B C H P

1

2

3

4

5