Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu SpoecznegoMateria edukacyjny wytworzony w ramach projektu Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli wspfinansowanego przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego.

II etap edukacyjnyPRZYRODA

Ryby to jedne z najstarszych na wiecie krgowcw pierwsze pojawiy si na ziemi ponad 500 milionw lat temu! Przez cay ten czas yy w wodzie, dziki czemu na drodze ewolucji doskonale przystosoway si do ycia w takich warunkach.bazenek (tropikalna ryba kostnoszkieletowa) Tropikalna ryba kostnoszkieletowa bazenek.

Dotychczas odkryto ponad 32 000 gatunkw ryb. Co roku naukowcy opisuj kolejne 100-150 nowych gatunkw. W Polsce yje ponad 120 gatunkw ryb.Rekin wielorybi to najwiksza znana nauce ryba wiata. Dugo tej ryby dochodzi do 13 metrw, a waga osiga niemal 14 ton.

Ryby s bardzo rne niektre maja zaledwie centymetr, inne osigaj ponad 10 metrw. Niektre s w wodzie niemal niewidoczne, a niektre - bardzo kolorowe. Znaczna wikszo ryb nie jest dla czowieka grona, chocia kilkanacie gatunkw, czsto tych bardzo niewielkich i kolorowych, moe nas zabi.Ognica pstra, zwana inaczej skrzydlic, to jedna z najpikniejszych i najpopularniejszych ryb tropikalnych. Jest rwnie bardzo jadowita, broni si wbijajc kolec jadowy zawierajcy siln trucizn - moe ona zabi nawet czowieka.

Najwaniejsze elementy w budowie ciaa ryby, ktre umoliwiaj jej ycie pod wod to:

- ksztat ciaa,- luz i uski,- petwy,- skrzela,- linia boczna,- pcherz pawny.

Poruszanie si w wodzie jest trudne przede wszystkim przez opr, ktry stawia woda. Ryby jednak nie odczuwaj tego problemu, dziki opywowemu ksztatowi ciaa. W zalenoci od rodzaju wd i gbokoci na jakiej yj, rne gatunki ryb maj rne ksztaty, wszystkie jednak s spaszczone i wyduone.

TuczykKsztat ciaa wrzecionowatyBarakudaKsztat ciaa strzakowatyKSZTAT CIAA RYBY

Skra ryb jest w caoci pokryta uskami i luzem. luz i uski, podobnie jak opywowy ksztat ciaa, zmniejszaj tarcie pomidzy ryb a wod, dziki czemu ryby mog swobodnie si w niej porusza. Dodatkowo luz utrzymuje odpowiedni temperatur ciaa ryby, a twarde uski stanowi dodatkow ochron przed uszkodzeniami.Zabarwienie usek zaley od otoczenia, w ktrym yje ryba. Najczciej przybieraj one dominujce kolory z otoczenia, dziki czemu stanowi dodatkowy kamufla.POKRYCIE CIAA RYB

PETWY

Gwnym zadaniem petw jest sterowanie oraz utrzymywanie prawidowego pooenia ciaa ryby.Petwa grzbietowa jest odpowiedzialna za sterowanie ryb i umoliwia nage zmiany kierunkw.Petwa ogonowa spenia funkcj napdu i gwnego steru ryby.Petwa odbytowa peni t sam funkcj, co petwa grzbietowa.Petwy piersiowe (po obu stronach ryby) s odpowiedzialne za utrzymywanie rwnowagi, zmian kierunkw oraz hamowanie.Petwy brzuszne (po obu stronach ryby) peni te same funkcje, co petwy piersiowe.

Narzdem umoliwiajcym rybom oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie s skrzela. Ryba nabiera wody przez otwr gbowy i przepycha j do skrzeli. Skrzela pobieraj z wody tlen, a nastpnie wypuszczaj odtlenion wod szparami skrzelowymi.ODDYCHANIE

Przebieg linii bocznej u okonia.LINIA BOCZNA

Najwaniejszym narzdem zmysu u ryb jest linia boczna.

Linia boczna jest lini biegnc wzdu caego ciaa ryby od ogona a po gow dziki ktrej ryba:- bez problemu moe porusza si w ciemnoci,- wyczuwa przeszkody bez koniecznoci dotykania ich,- czuje zmiany cinienia wody,- czuje zmiany skadu chemicznego wody.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu SpoecznegoMateria edukacyjny wytworzony w ramach projektu Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli wspfinansowanego przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego.

************