http://projectfoks.eu/http://projectfoks.eu/

PROJEKT FOKS

Identyfikacja kluczowych ognisk

zanieczyszczenia wód podziemnychGrzegorz Gzyl

Główny Instytut Górnictwa, Katowice

CEL OGÓLNY PROJEKTU FOKS

Skupić działania naprawcze

na kluczowych ogniskach

zanieczyszczenia

• PP1 (LP) PP1 (LP) – Główny Instytut Górnictwa, Katowice, Polska – Partner Wiodący

• PP2PP2 – Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice, Polska

• PP3 PP3 – Urząd Miasta Jaworzno, Polska• PP4PP4 – Urząd Miasta Stuttgart, Niemcy• PP5PP5 – Urząd Miasta Mediolan, Włochy• PP6PP6 – Prowincja Treviso, Włochy• PP7PP7 - Instytut Zdrowia Publicznego, Ostrawa,

Republika Czeska

PARTNERZY PROJEKTU FOKS

NOVY BYDZOV: WSCHODNIA BOCHEMIA (CZ)

GORLA – OBSZAR METROPOLITALNY MEDIOLANU (IT)

 ARCADE – PROWINCJA TREVISO (IT)

FEUERBACH – DZIELNICA STUTTGARTU (DE)

JAWORZNO – DOLINA WĄWOLNICY (PL)

CELE SZCZEGÓŁOWE PROJEKTU FOKS W JAWORZNIE

Wdrożenie i przetestowanie nowoczesnych metod badania wód podziemnych i powierzchniowych

Oszacowanie całkowitej emisji zanieczyszczeń do wód podziemnych i powierzchniowych

Rozpoznanie rejonów o najistotniejszym wpływie na wody podziemne i powierzchniowe

Dobór technologii powstrzymania emisji zanieczyszczenia

PODEJŚCIE PROJEKTU FOKS

JAWORZNO – SCHEMAT DZIAŁANIA

PIERWSZY MODEL KONCEPCYJNY

Dwa potencjalne ogniska zanieczyszczeń:

1. CSO – warstwa kilkumetrowej miąższości czystych izomerów HCH bez izolacji od góry ani od dołu; najgłębsza część zatopiona

2. Pole K – niekontrolowane sporadyczne składowanie odpadów z produkcji pestycydów

MODEL KONCEPCYJNY – MAPA

MODEL KONCEPCYJNY – PRZEKRÓJ

WIERCENIA I POMPOWANIA

Odwiercono 17 studni wzdłuż jednego przekroju; studnie posłużyły do przeprowadzenia pompowań badawczych

Odwiercono również 16 nowych piezometrów jako uzupełnienie sieci monitoringu wód podziemnych

ZINTEGROWANE POMPOWANIA BADAWCZE

Przeprowadzone w 2010 r. w 2 fazach

Faza I – 8 studni o parzystych numerach

Faza II - 9 studni o nieparzystych

numerach

WDROŻENIE METODY OPRÓBOWANIA PASYWNEGO

WDROŻENIE METODY „FINGERPRINTINGU”

BADANIA MODELOWE

Przeprowadzone w celu ustalenia zależności smug i ognisk zanieczyszczenia

Pierwszy etap – model przepływu na skalę doliny Wawolnicy (MODFLOW)

Drugi etap – osadzony na nim mniejszy model służący do symulacji transportu zanieczyszczeń (MT3D)

MODEL DOLINY WĄWOLNICY

ŚLEDZENIE WSTECZNE (BACKTRACKING)

WYNIKI ZINTEGROWANYCH POMPOWAŃ BADAWCZYCH

Przepływ masy zanieczyszczenia i średnie stężenie dla każdej studni

2 smugi zanieczyszczenia: północna

i południowa

Około 95% masy zanieczyszczenia przepływa w smudze południowej

WYNIKI ZINTEGROWANYCH POMPOWAŃ BADAWCZYCH

PIERWSZE UAKTUALNIENIE MODELU KONCEPCYJNEGO

Wstępne wyniki modelu i innych narzędzi FOKS wykluczyły powiązanie północnej smugi z CSO i polem K

Dodanie kolejnego ogniska zanieczyszczeń do modelu koncepcyjnego – składowisko wewnętrzne („przy torach”)

Jedynie północna część pola K może stanowić istotne ognisko zanieczyszczenia

KONIECZNOŚĆ BADAŃ NA OBECNOŚĆ ROZPUSZCZALNIKÓW ORGANICZNYCH

Najwyższe stężenia odnotowno na napływie do CSO CSO nie może być jedynym ogniskiem dla smugi południowej

Północna część pola K jest kilkaset razy mniej zanieczyszczona HCH niż CSO

Podejrzenia o kluczowej roli rozpuszczalników organicznych

Badania przeprowadzone przez firmę Geo-Logik potwierdziły obecność kolejnych ognisk powyżej pola K

KOLEJNE UAKTUALNIENIE MODELU KONCEPCYJNEGO

Kluczowa rola rozpuszczalniki organiczne – zwiększenie wymywalności oraz przyspieszenie migracji HCH

Główne ognisko rozpuszczalników – nagromadzenie cieczy niewodnych (NAPL) na terenie zakładów na lewym brzegu Wąwolnicy

MODEL KONCEPCYJNYPO UAKTUALNIENIU

GŁÓWNA SMUGA ZANIECZYSZCZENIA ROZPUSZCZALNIKAMI

GŁÓWNE SMUGI ZANIECZYSZCZENIA HCH

KONCEPCJA REMEDIACJI