Projekt architektoniczno- budowlany Remont konstrukcji i pokrycia wież zabytkowego zamku w Prószkowie

Obiekt : Zamek w Prószkowie, siedziba DPS w Prószkowie,

Kategoria obiektu: XI Adres: 46-060 Prószków, ul Zamkowa 8, powiat opolski, działka nr 933/2, AM7

Inwestor: Dom Pomocy Społecznej, 46-060 Prószków, ul Zamkowa 8 Jednostka projektowa: ARCHWIG Sp. z o.o. ul. Sienkiewicza 100/5, 50-348 Wrocław, tel. (071) 79 57 175, e-mail: archwig@archwig.com

Zespół projektowy:architektura.Główny projektant: mgr inż. arch. Janusz Grochowski ……………….......................... upr. nr 145/85/UW

Sprawdzajacy: mgr inż. arch. Katarzyna Korczyńska – Hanak ………………………………… upr. Nr 20/03/DOIA

Konstrukcja – wieża północnaProjektant: inż. Michał Palusiński …...................................................... upr. nr 244/87/Op

Sprawdzający: inż. Władysław Bagiński …....................................................... upr. nr 182/77/Op

Konstrukcja – wieża północnaProjektant: dr inż. Tomasz Nowak …..................................................... upr. nr 52/DOŚ/09, 193/DOŚ/10

Sprawdzający: dr inż. Lech J. Engel …....................................................... upr. nr 172/63-Op, 148/64-Op

maj 2016

1

II. Oświadczenie

Na podstawie art.20 ustawy z dnia 7 lipca 1994r.- Prawo budowlane (jednolity tekst Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz.2016 z późniejszymi zmianami)- oświadczam, że projekt budowlany remontu konstrukcji i pokrycia hełmów wież zabytkowego zamku w Prószkowie, przy ulicy Zamkowej 8, działka nr 933/2, AM7, został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. architektura.Główny projektant: mgr inż. arch. Janusz Grochowski ……………….......................... upr. nr 145/85/UW

Sprawdzajacy: mgr inż. arch. Katarzyna Korczyńska – Hanak ………………………………… upr. Nr 20/03/DOIA

Konstrukcja – wieża południowaProjektant: inż. Michał Palusiński …...................................................... upr. nr 244/87/Op

Sprawdzający: inż. Władysław Bagiński …....................................................... upr. nr 182/77/Op

Konstrukcja – wieża północnaProjektant: dr inż. Tomasz Nowak …..................................................... upr. nr 52/DOŚ/09, 193/DOŚ/10

Sprawdzający: dr inż. Lech J. Engel …....................................................... upr. nr 172/63-Op, 148/64-Op

Wrocław, maj 2016 r.

2

III. Opracowanie zawiera:

I. Stronę tytułowąII. Oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z przepisani i zasadami

wiedzy technicznejIII. Spis zawartości opracowaniaIV. Część opisowa

IV/PD – opis do części konstrukcyjnej – wieża południowa IV/PN – opis do części konstrukcyjnej – wieża północna

V. Informacja o planie BIOZVI. Załączniki formalno – prawne:

Z1-Z12 – kserokopie uprawnień i zaświadczeń o przynależności do Izby Architektów i Izby Inżynierów Budownictwa.Z5 - ..............................................................................................................Z6 - ..............................................................................................................Z7 - ..............................................................................................................

VII. Część rysunkową:

Rys. nr A1 – Plan sytuacyjny, skala 1:500Rys. nr A2 – Elewacja frontowa ( wschodnia), skala 1:100Rys. nr A3 – Elewacja boczna I (północna), skala 1:100Rys. nr A4 – Elewacja ogrodowa (zachodnia) , skala 1:100Rys. nr A5 – Elewacja boczna II (południowa), skala 1:100Rys. nr A6 – Rzut wieży 1-1, 2-2, 3-3, – część niższa, skala 1:50.Rys. nr A7 – Rzuty wieży 4-4, 5-5, – część wyższa, skala 1:50.Rys. nr A8 – Przekrój A-A, skala 1:100,Rys. nr A9 – Przekrój B-B, C-C, skala 1:100,Rys. nr A10 – Zestawienie drewna, skala -

Rys. nr K1 – Wzmocnienie słupów obwodowych, szczegóły połączeń wymienianych elementów, skala 1:10Rys. nr K2 – Zasada połączeń przy wzmacnianiu części elementów drewnianych, skala 1:10

3

IV. Część opisowa.

IV/ PD. Opis techniczny− do projektu budowlano-konserwatorskiego remontu hełmu wieży południowej Zamku w Prószkowie.

1. Przedmiot opracowania.Przedmiotem opracowania jest projekt architektoniczno - budowlany remontu konstrukcji i pokrycia wież, zabytkowego zamku w Prószkowie, ul. Zamkowa 8, działka nr 933/2, AM-7, powiat opolski.Zamek jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem: 114/54, decyzją z dnia 12. 07. 1954 r. Wystrój elewacji: sgraffito oraz wystrój Sali Rycerskiej i Kaplicy wraz z wyposażeniem – wpisany do rejestru zabytków pod Nr 559/ 1-14/ 72, decyzją z dnia 17. 02. 1972 r.

2. Materiały wyjściowe do projektowania:- dokumentacja archiwalna dostarczona przez Inwestora,- wizja lokalna projektantów i pomiary inwentaryzacja w marcu 2011 r i w maju 2016 roku.

3. Historia zamku 1 Budowę zamku na tzw. surowym korzeniu podjęto w roku 1563. Powstało wówczas założenie w typie palazzo in fortezza. Pałac wzniesiono na planie prostokąta z wewnętrznym arkadowym dziedzińcem i narożnymi ryzalitami bastionowymi. Całość otoczono fosą o skarpach licowanych cegłą. Elewacje rezydencji pokryto dekoracją sgraffitową zrealizowaną przez włoskich artystów. W roku 1613 zamek rozbudowano: powstała w nim miedzy innymi biblioteka, sala koncertowa i teatralna.

Podczas wojny trzydziestoletniej, w roku 1644 zamek został spalony i ograbiony. W latach 1676-7 zamek został odbudowany z inicjatywy Jerzego Krzysztofa II Prószkowskiego. Pracami kierował włoski architekt Jan Seregno. Elewacje zamkowe otrzymały nowy, barokowy wystrój. Zamurowane zostały krużganki dziedzińca, skrzydło frontowe nadbudowano dwoma wieżami. W 1934 roku przeprowadzono gruntowny remont elewacji zamkowych, co wiązało się z częściowym odsłonięciem renesansowych dekoracji sgrffitowych. W trakcie tych prac spora część tych dekoracji uległa jednak zniszczeniu, w ich miejscu wykonane nowe, w swobodny sposób nawiązujące do pierwowzoru. Na parterze elewacji pd. odsłonięto ponadto renesansowe obramienia okienne.

W latach 1980-1981 prace konserwatorskie przy sgraffitach prowadził zespół konserwatorów krakowskich kierowany przez Jana Radłowicza. W zakresie prac znalazły się między innymi: czyszczenie i częściowa rekonstrukcja.

W roku 2010 wykonano remont elewacji zamku.

4. Opis stanu istniejącego. Zamek usytuowany w pd. części miasta, elewacją frontową zwrócony ku ul. Zamkowej. Na zach. przylega do niego park krajobrazowy.

Zbudowany na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem dostępnym przez most przerzucony nad fosą i bramę w skrzydle wsch. W narożnikach ryzality bastionowe – mniejsze od wsch. i znacznie większe, zaostrzone od zachodu. Całość trzykondygnacyjna, osadzona na wysokim cokole o lekko pochyłych ścianach, tworzącym tzw. narys bastionowy. Skrzydła zach., pn. i pd. oraz ryzality bastionowe od strony zach. przykryte wysokimi, wielopołaciowymi dachami. Skrzydło wsch. oraz flankujące go ryzality bastionowe przykryte dachami o niewielkim nachyleniu połaci. Od frontu dwie prostokątne wieże symetrycznie rozmieszczone względem bramy wjazdowej, wyrastające ponad dach skrzydła wsch. dwoma kondygnacjami, przykryte baniastymi hełmami z przeźroczem.

Opis stanu technicznego hełmów wież zawierają ekspertyzy techniczne wykonane w 2011 roku i aktualizowane w maju 2016 roku.

1 Podstawowe dane dotyczące historii zamku zaczerpnięto z:- Katalog Zabytków Sztuki w Polsce pod red. T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego, Warszawa 1968 T. VII, z. 11, s. 109-114- T. Chrzanowski, Architektura zamków i dworów XVI i XVII w. na terenie woj. opolskiego, Biuletyn Historii Sztuki, XXVII, 1965,- T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Śląska Opolskiego, Kraków 1974, s. 154-158,- m. Jagiełło-Kołaczyk, Sgraffita na Śląsku 1540-1650, Wrocław 2003, s.247-250, 325

4

Ekspertyza ta stwierdza że: − „stan graniczny nośności oraz użytkowania elementów konstrukcyjnych jest zapewniony. Elementy konstrukcyjne w znacznej większości są w dobrym stanie technicznym, zaleca się zabezpieczenie elementów przed korozją biologiczną odpowiednimi środkami”− „Drewniana konstrukcja wieży może być nadal użytkowana pod warunkiem nie wprowadzania nowych dodatkowych obciążeń stałych i zmiennych”.

5. Opis elementów konstrukcyjnych.

5.1. Ściany zewnętrzneŚciany zewnętrzne wieży wykonane zostały jako jednowarstwowe z elementów drobnowymiarowych, ceramicznych,cegły pełnej na zaprawie wapiennej. Grubość całkowita ścian zewnętrznych wynosi około 510mm.

5.2. StropyW wieży wykonane zostały stropy drewniane na belkach drewnianych o przekroju 175x215mm, rozstaw belek konstrukcyjnych stropu wynosi około 850mm w osiach tych elementów.

5.3. NadprożaNadproża we wieży wykonano jako ceglana – łukowe w pełnej grubości ścian.

5.4. Konstrukcja wieżyKonstrukcja drewniana składająca się z ośmiu słupów ustawionych na ruszcie spiętych kleszczami w kilku poziomach. Elementy drewniane o przekrojach jak na rysunkach inwentaryzacji.

W trakcie makroskopowych oględzin stwierdzono, że wieża południowa, prawdopodobnie w międzyczasie była remontowana, a elementy konstrukcyjne zostały wymienione. Wskazują na to tartaczne elementy drewniane o ostrych krawędziach. Konstrukcja drewniana nie wykazuje śladów degradacji biologicznej. W części murowanej na powierzchni niektórych elementów drewnianych występują ślady działalności technicznych owadów drewna spuszczeli. Wszystkie połączenia wykonane jako ciesielskie. Deskowanie pokrycia oraz deskowanie kształtujące połać wykazują ślady degradacji biologicznej. Blacha pokrycia skorodowana. 6 .Opis rozwiązań projektowych.

6.1. Roboty przygotowawcze.

6.1.1. Rusztowania: Do wykonania remontu hełmu wieży z latarnią niezbędne są rusztowania stalowe pierścieniowe otaczające hełm wieży. Rozwiązaniem możliwym jest tu wykonanie rusztowania stalowego posadowionego na terenie i dachu płaskim, lub na drewnianych, czy stalowych wysuwnicach założonych w poziomie otworów okiennych wieży. Wysuwnice rusztowania winny być o znacznej nośności tak, aby bezpiecznie przenieść obciążenie rusztowaniem obciążonym pracownikami i ciężkimi drewnianymi elementami konstrukcyjnymi wymontowanymi i montowanymi w hełmie. Rusztowanie należy wykonać wielopomostowe na całą wysokość hełmu, mogące przenieść obciążenie elementami jak wyżej, jako pierścieniowe wolno stojące, to jest nie zamocowane do konstrukcji hełmu, przenoszące napór wiatru. Wysokie rusztowanie stalowe posadowione na terenie, lub na wysuwnicach, montowane na znacznej wysokości na wieży, jako wolnostojące i przewidziane do przeniesienia obciążenia ciężkimi elementami i naporem wiatru, winno być wykonane przez specjalistyczne przedsiębiorstwo wyspecjalizowane izajmujące się projektowaniem i montowaniem nietypowych rusztowań, co zapewni bezpieczeństwo w trakcie prac remontowych

6.1.2. Po ustawieniu rusztowań należy przeprowadzić uzupełniającą inwentaryzację detalu architektonicznego, oraz ponownie ocenić stan pokrycia dachowego.

6.2. Roboty ciesielskie.

Zgodnie z ekspertyzą techniczną, elementy konstrukcyjne w znacznej większości są w dobrym stanie technicznym. Należy z elementów drewnianych usunąć fragmenty zdegradowane biologicznie przez ich ociosanie. W przypadku gdyby zaistnieje konieczność usunięcia więcej niż 40% przekroju elementu drewnianego należy skontaktować się z autorem niniejszego opracowania celem ustalenia rozwiązań konstrukcyjnych. Wszystkie elementy drewnianej konstrukcji należy zabezpieczyć przed działaniem technicznych owadów drewna oraz grzybów i pleśni.

5

6.3. Roboty impregnacyjne.

Konstrukcję drewnianą więźby wież oraz deskowanie, należy zabezpieczyć przed działaniem biologicznych szkodników drewna, oraz działaniu ognia.Zaleca się stosowanie środków do kompleksowego zabezpieczenia drewna np. „FOBOS M-4”.Zabezpieczenia wykonywać ściśle w sposób określony przez producenta preparatu.

6.4. Roboty dekarskie i blacharskie.

Ze względu na rozbieżności w ocenie stanu technicznego pokrycia dachów wież, wyrażone w ekspertyzach technicznych, ostateczną decyzję o pozostawieniu lub wymianie pokrycia dachowego oraz elementów zwieńczenia wież (kule, chorągiewki, iglice), pozostawia się na etap nadzoru autorskiego, po dokładnej ocenie stanu technicznego, wykonanej z poziomu rusztowań.

Do celów kosztorysowych należy przyjąć demontaż:− istniejących zwieńczeń wież ( kule, iglice, chorągiewki),− pokrycia wież z blachy miedzianej na całej powierzchni hełmów,− obróbek blacharskich, − deskowania kształtującego połać i deskowania pokrycia.

oraz całkowitą ich wymianę.Pokrycie i obróbki blacharskie należy wykonać z blachy miedzianej, grubości 0,6 mm.Polączenia arkuszy blachy w poziomie „na podwóny rąbek leżący”, w pionie „na podwójny rąbek stojący”. Łączenie do deskowania za pośrednictwem „ żabek” miedzianych. „Żabki” do deskowania należy przybijać gwoździami miedzianymi.

Uwaga: decyzja o pozostawieniu lub wymianie pokrycia z blachy miedzianej musi dotyczyć obu wież.Nie dopuszcza się zróżnicowania wyglądu pokrycia dachowego.

6.5. Schody w wieży:

Z poziomu dachu na pośrednią kondygnacje wieży i wyżej na poziom dolnej części wieży:- belki policzkowe i stopnice uszkodzone oczyścić do nieuszkodzonego drewna,- wymienić nieliczne stopnice z ubytkami na krawędziach,- wymienić balustrady na stabilne drewniane zapewniające bezpieczeństwo,- elementy nowo wbudowywane (część stopnic) oraz istniejące pozostawione należ należy impregnować preparatem dwu funkcyjnym, przeciw biokorozji i ognioochronnym np. Fobos M4 lub innym równie skutecznym o identycznym działaniu, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia.

6.6. Roboty malarskie, wewnętrzne.

Po zakończeniu prac ciesielskich zaplanowano odnowienie powłok malarskich w murowanym trzonie wieży.Roboty przygotowawcze: − usunięcie luźnych, łuszczących się farb,− naprawa uszkodzonych tynków, − umycie całej powierzchni tynków,− gruntowanie całej powierzchni tynków w celu uzyskania jednakowej chłonności podłoża.Roboty malarskie:− malowanie dwukrotne, farbami mineralnymi, paro – przepuszczalnymi w kolorze białym.

7. Etapowanie prac. Nie ma możliwości etapowania prac remontowych hełmu. Wszystkie zaprojektowane prace muszą być wykonane w trybie ciągłym, bez przerw – co jest warunkiem bezpieczeństwa konstrukcji hełmu.

8. Zabezpieczenia bhp i przeciwpożarowe.

8.1. Na czas remontu należy ogrodzić i uniemożliwić dostęp osobom postronnym teren wokół wieży, na odległość zapewniającą bezpieczeństwo w trakcie prowadzenia prac. Wejścia do Zamku i teren wokół wieży

zabezpieczyć daszkami drewnianymi wykonanymi zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa. 8.2. Wszelkie prace należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi oraz

bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie elementy drewniane istniejące i nowo wbudowane, po impregnacji środkami przeciw biokorozji należy zabezpieczyć środkami ognioochronnymi, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia.

6

8.3. Miejsce prac na zewnątrz wieży zabezpieczyć rusztowaniami stalowymi. Zatrudnić wyłącznie pracowników mających dopuszczenie do pracy na wysokości. Zabezpieczyć pracujących na wysokości szelkami bezpieczeństwa i linkami mocowanymi do trwałych elementów konstrukcyjnych.

8.4. Z uwagi na drewniane elementy konstrukcji hełmu i konstrukcji wsporczej niosącej hełm nie dopuszcza się do spawania we wszystkich pomieszczeniach wewnątrz wieży oraz do używania narzędzi, które powodują iskrzenie. Wszelkie prace spawalnicze oraz powodujące iskrzenie należy wykonać w warsztacie, lub na zewnątrz wieży w odległości zapewniającej bezpieczeństwo. Miejsce prowadzenia prac spawalniczych poza wieżą należy zabezpieczyć sprzętem gaśniczym:

- wiadro z wodą do gaszenia elektrod, - gaśnica proszkowa o ładunku 6 kG, - koc gaśniczy.

8.5. Wewnątrz wieży na wszystkich poziomach oraz w hełmie wieży, na czas prowadzenia prac oraz na czas eksploatacji należy rozmieścić gaśnice proszkowe o ładunku nie mniejszym niż 2 kG, w ilości zgodnej z przepisami.

9. Nieistotne odstąpienia od projektu budowlanego.

Dopuszcza się nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego o ile nie dotyczy art. 36a ust.5 punkty od 1 do 7, ustawy Prawo budowlane, oraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów, wymaganych przepisami szczególnymi.Nazwy handlowe materiałów budowlanych wymienione w projekcie mają charakter informacyjny i mogą być

zastąpione materiałami innych firm pod warunkiem zachowania takich samych lub lepszych parametrów.

10. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu.

Projektowany remont wieży nie wprowadza zmian w zagospodarowaniu terenu, nie zmienia też funkcji budynku.Obszar oddziaływania obiektu mieści się w całkowicie na działce na której znajduje się obiekt ( działka nr 933/2,

AM7, 46-060 Prószków, ul Zamkowa 8, powiat opolski ).

…............................................ …...............................................

7

IV/ PN. Opis techniczny- do projektu budowlano-konserwatorskiego remontu hełmu wieży północnej Zamku w Prószkowie.

1. Podstawa opracowania. 1.1. Zlecenie Inwestora. 1.2. Wizje lokalne, pomiary i zdjęcia fotograficzne wykonane w sierpniu 2011 roku.

2. Przedmiot, cel i zakres opracowania. 2.1. Przedmiotem projektu jest remont hełmu wieży północnej zamku. 2.2. Celem opracowania jest zaprojektowanie remontu tak, aby:

- powstrzymać postępujące procesy niszczenia, - przedłużyć eksploatację hełmu,- zapewnić bezpieczną eksploatację hełmu,

przy przestrzeganiu generalnej zasady:- maksymalnie zachować istniejącą substancję zabytkową hełmu.

2.3. Zakres opracowania obejmuje całość prac konstrukcyjnych niezbędnych do wykonania.

3. Wykorzystane materiały. 3.1. Inwentaryzacja obiektu opracowana przez Pracownię Architektury ARCHWIG w 2011r. 3.2. Ekspertyza techniczna stanu technicznego wież Zamku w Prószkowie, opracowana w marcu 2011r, autor M. Palusiński. 3.3. Ekspertyza o stanie technicznym i przyczynach uszkodzeń wraz z programem naprawczym hełmu wieży

północnej Zamku w Pruszkowie, opracowana w 2011r, autorzy dr inż. T. Nowak i dr inż. L.J. Engel. 3.4. Aktualizacja ekspertyzy o stanie technicznym i przyczynach uszkodzeń wraz z programem naprawczym hełmu

wieżu północnej Zamku w Prószkowie, opracowana w 2016r, autorzy dr inż. T. Nowak i dr inż. L.J. Engel. 3.5. Informacje uzyskane od Inwestora.

4. Założenia projektowe.Zamek murowany wzniesiony w 1563r, spalony przez Szwedów w 1644r i odbudowany w 1677r. W 1823r wykonano istniejącą obecnie drewnianą konstrukcję hełmu. Hełm wieży, jak i cały obiekt jest zabytkiem.Przy projektowaniu remontu hełmu kierowano się wartością zabytkową jako nadrzędną. Zatem prace zaprojektowano tak, aby wszystkie niezniszczone elementy pozostawić, elementy drewniane uszkodzone oczyścić do nieuszkodzonego drewna i zabezpieczyć. We wszystkich pracach przyjęto jako zasadę maksymalne utrzymanie istniejącej substancji zabytkowej.

5. Koncepcja remontu hełmu wieży północnej.

5.1. Zasadniczy problem, determinujący sposób remontu hełmu wieży, stanowi stan słupów obwodowych,zarówno w obu częściach hełmu jak i w latarni: Na etapie opracowywania ekspertyzy nie było możliwości oszacowania stanu zniszczenia słupów obwodowych:- w dolnej części hełmu, wzmocnionych przez szczelne obłożenie deskami, gdyż wymagało to we wszystkich słupach, zdjęcia desek wzmocnienia i powtórnego ich założenia, przy odpowiednich zabezpieczeniach, aby nie spowodować zagrożenia awarią konstrukcji,- w latarni obłożonych szczelnie blachą miedzianą, gdyż wymagało to zdjęcia blachy we wszystkich słupach i powtórnego jej założenia, - odkrycie kolejno słupów i oszacowanie ich stanu jest możliwe, po odpowiednich zabezpieczeniach, na etapie remontu, w ramach nadzoru autorskiego.

5.2. W zależności od wyniku oszacowania słupów obwodowych:- w przypadku głębokiego zniszczenia słupów należy je wymienić, co nie jest możliwe bez zdjęcia pokrycia blachą i zdjęcia deskowania,- w przypadku powierzchniowych uszkodzeń słupów należy je wzmocnić, co należy wykonać bez zdjęcia i wymiany pokrycia hełmu.

5.3. Pokrycie hełmu jest w stanie na tyle dobrym, że należy je pozostawić, co jest możliwe tylko w przypadku remontu i wzmocnienia słupów obwodowych hełmu. Pozostawienie pokrycia ma uzasadnienie zarówno w dobrym stanie deskowania pod pokryciem, jak i w istniejącym spatynowaniu blachy miedzianej na stonowany zielony kolor oraz w znacznie mniejszych kosztach remontu. Wymiana blachy na nową miedzianą spowoduje zmianę koloru hełmu, gdyż jak uczy doświadczenie, obecnie dostępna blacha miedziana patynuje się na kolor czarny.

8

5.4. Sztywność i stateczność całego hełmu jest uzależniona od sztywności słupów obwodowych obu części hełmu i latarni. Sztywność poszczególnych słupów w konstrukcji hełmu zapewnia ich ciągłość na całej

wysokości 3-częściowego hełmu i zmocowanie z elementami konstrukcji wsporczej niosącej hełm oraz ze ścianami wieży. Zarówno w przypadku wymiany słupów obwodowych, jak i w przypadku ich remontu i wzmocnienia słupy obwodowe musza być ciągłe wysokości równej wysokości całego hełmu (część dolna + latarnia + część górna hełmu). W przypadku konieczności wymiany słupów obwodowych na nowe, niezbędne jest zdjęcie pokrycia i deskowania hełmu, gdyż nie ma możliwości wmontowania słupów o wysokości równej wysokości całego hełmu bez demontażu pokrycia i deskowania hełmu.

5.5. Biorąc pod uwagę, że szacowanie stanu słupów obwodowych i decyzja o sposobie ich remontu i wzmocnienia, bądź wymianie, będzie podejmowana w trakcie remontu hełmu, w ramach nadzoru autorskiego, w niniejszym projekcie podano dwa warianty remontu hełmu wieży:

- w przypadku gdy stan słupów obwodowych będzie wymagał remontu i wzmocnienia,,- w przypadku gdy stan słupów obwodowych będzie wymagał ich wymiany,

6. Zakres projektowanych konstrukcyjnych prac remontowych.

6.1. Rusztowania: Do wykonania remontu hełmu wieży z latarnią niezbędne są rusztowania stalowe pierścieniowe otaczające hełm wieży. Rozwiązaniem możliwym jest tu wykonanie rusztowania stalowego posadowionego na terenie i dachu płaskim, lub na drewnianych, czy stalowych wysuwnicach założonych w poziomie otworów okiennych wieży.

Wysuwnice rusztowania winny być o znacznej nośności tak, aby bezpiecznie przenieść obciążenie rusztowaniem obciążonym pracownikami i ciężkimi drewnianymi elementami konstrukcyjnymi wymontowanymi i montowanymi w hełmie. Rusztowanie należy wykonać wielopomostowe na całą wysokość hełmu, mogące przenieść obciążenie elementami jak wyżej, jako pierścieniowe wolno stojące, to jest nie zamocowane do konstrukcji hełmu, przenoszące napór wiatru.

Wysokie rusztowanie stalowe posadowione na terenie, lub na wysuwnicach, montowane na znacznej wysokości na wieży, jako wolnostojące i przewidziane do przeniesienia obciążenia ciężkimi elementami i naporem wiatru, winno być wykonane przez specjalistyczne przedsiębiorstwo wyspecjalizowane i zajmujące się projektowaniem i montowaniem nietypowych rusztowań, co zapewni bezpieczeństwo w trakcie prac remontowych.

6.2. Zabezpieczenia i prace wstępne:- demontaż instalacji elektrycznej w hełmie,- zabezpieczyć konstrukcję hełmu prowizorycznym wzmocnieniem tak, aby można było pojedynczo, kolejno

odsłaniać słupy obwodowe w miejscach wzmocnień,- zdjąć deskowanie z płaszczyzny zamykającej od dołu górną część hełmu (udostępniając tą część) oraz zdjąć

pokrycie blachą i deskowanie z płaszczyzny zamykającej od góry dolną część hełmu,- odsłaniać pojedynczo, kolejno (z uwagi na bezpieczeństwo hełmu) słupy obwodowe w miejscu ich

wzmocnienia przykładkami drewnianymi w części dolnej hełmu. Odsłonić słupy obwodowe w latarni przez odchylenie blachy,

- oszacować stan słupów obwodowych w obu częściach hełmu oraz w latarni i w zależności od ich stanu wykonać remont i wzmocnienie słupów, lub ich wymianę.

6.3. W przypadku gdy stan słupów obwodowych wymaga ich remontu i wzmocnienia:- kolejno pojedynczo odsłaniać słupy obwodowe zdejmując ich wzmocnienia, po uprzednim zabezpieczeniu

tymczasowym. Słupy remontować kolejno, pojedynczo tak, aby nie spowodować zagrożenia stateczności hełmu. Nie dopuszcza się do demontażu istniejącego wzmocnienia kolejnego słupa przed zakończeniem montażu wzmocnienia słupa poprzedniego, co jest warunkiem bezpieczeństwa konstrukcji hełmu.

Słupy oczyścić na całej długości do nieuszkodzonego drewna, impregnować i w miejscach osłabionych zabezpieczyć dwustronnymi przykładkami drewnianymi, łączonymi na śruby i gwoździe.

- słupy obwodowe w latarni pokryć blachą miedzianą, w miarę możliwości istniejącą uprzednio zdjętą, - wymienić nieliczne zniszczone głęboko elementy, na elementy o identycznych wymiarach przekroju jak

pierwotnie istniejące. Elementy nowo wbudowywane łączyć z elementami istniejącymi na połączenia ciesielskie identyczne jak połączenia wykonane w okresie budowy hełmu. W przypadku trudności z wprowadzeniem nowego elementu stosować drewniane czopy „cudze” oraz drewniane elementy zamykające gniazda wklejane kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie:

- epidian 5 100 części wagowo- mączka drzewna 2-5 ” ”- plastyfikator – ftalan dwuizobutylu 5 ” ”- utwardzacz Z-1 11 ” ”

9

przy zachowaniu następujących warunków:- wykonać próbę składu kompozycji odnośnie ilości mączki drzewnej: 2 – 5 części wagowo,- wypływającą żywicę z połączeń należy natychmiast zbierać, aby nie dopuścić do wypływu na

powierzchnię elementów,- wklejanie wykonać przy temperaturze 18º - 25º C,- ograniczyć czas wklejania do 40 minut, z uwagi na wiązanie kompozycji epoksydowej,

- elementy o znacznych spękaniach podłużnych wzmocnić przez wypełnienie spękań kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie jak wyżej i przy zachowaniu warunków jak wyżej,

- elementy wysunięte z gniazd powtórnie osadzić, uzupełnić brakujące kołki drewniane dębowe w połączeniach, kołki wysunięte z otworów „dobić”,

− występujące luzy między elementami w połączeniach wypełnić szczelnie elementami drewnianymi wklejanymi kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie jak wyżej i przy zachowaniu warunków

jak wyżej. Tam gdzie w połączeniach występują szczeliny o niewielkiej rozwartości wypełnić je kompozycją

żywiczną z wypełniaczem z mączki drzewnej o składzie jak wyżej,- wszystkie elementy uszkodzone powierzchniowo, również deskowanie, oczyścić do nieuszkodzonego

drewna. W przypadku gdyby przekrój elementu po oczyszczeniu był zbyt mały należy element wzmocnić obustronnymi kleszczami drewnianymi, łączonymi na gwoździe, lub wymienić,

- elementy nowo wbudowywane oraz istniejące pozostawione, również deskowanie, należy impregnować preparatem dwu funkcyjnym, przeciw biokorozji i ognioochronnym np. Fobos M4 lub innym równie skutecznym o identycznym działaniu, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia,

- elementy stalowe łączące oczyścić i zabezpieczyć antykorozyjnymi powłokami malarskimi,

- w przypadkach koniecznych połączenia elementów wzmocnić płaskownikami stalowymi łączonymi na śruby, układ płaskowników, jak to ma miejsce obecnie, a w wątpliwych przypadkach sposób wzmocnienia połączeń płaskownikami należy określić w trakcie realizacji w ramach nadzoru autorskiego z udziałem projektanta. Połączenia elementów płaskownikami stalowymi są warunkiem stateczności hełmu wieży,- w trakcie remontu, przez cały czas, utrzymywać sprawną instalację odgromową, a po zakończeniu remontu hełmu, przed rozebraniem rusztowania, wykonać nową instalację odgromową hełmu – co jest

warunkiem bezpieczeństwa.

6.4. W przypadku gdy stan słupów obwodowych wymaga ich wymiany:- zdjąć pokrycie blachą z obu części hełmu i ze słupów latarni, oraz zdjąć deskowanie z obu części hełmu,- wieżę chronić przed zalaniem grubymi foliami założonymi bezpośrednio po zdjęciu pokrycia. Prace

prowadzić wyłącznie w dni, w których nie ma opadów deszczu. Po każdorazowym zakończeniu dnia pracy konstrukcję przykrywać folią,

- słupy pionowe obwodowe hełmu zniszczone przez szkodniki biologiczne oraz słup osłabiony wstawką drewnianą zdemontować. Demontaż wykonywać kolejno pojedynczo, a w miejsce zdemontowanego słupa wstawiać słup nowy.

Nie dopuszcza się do demontażu kolejnego słupa przed zakończeniem montażu słupa poprzedniego, co jest warunkiem bezpieczeństwa konstrukcji hełmu,- słupy wbudowywane wykonać o przekroju identycznym jak pierwotnie istniejące i o pełnej długości przez

wszystkie części hełmu (część dolna, latarnia, część górna). Słupy połączyć z elementami poziomymi i ukośnymi hełmu na połączenia ciesielskie identyczne jak połączenia wykonane w okresie budowy hełmu. Zachować bezwzględnie wszystkie istniejące wzmocnienia połączeń elementów płaskownikami stalowymi.

W przypadkach koniecznych połączenia słupów z elementami helmu wzmocnić płaskownikami stalowymi łączonymi na śruby, układ płaskowników, jak to ma miejsce obecnie, a w wątpliwych przypadkach sposób wzmocnienia połączeń płaskownikami należy określić w trakcie realizacji w

ramach nadzoru autorskiego z udziałem projektanta. Połączenia elementów płaskownikami stalowymi są warunkiem stateczności hełmu wieży,- słupy obwodowe w latarni pokryć blachą miedzianą, w miarę możliwości istniejącą uprzednio zdjętą, - wymienić nieliczne zniszczone głęboko elementy, na elementy o identycznych wymiarach przekroju jak

pierwotnie istniejące. Elementy nowo wbudowywane łączyć z elementami istniejącymi na połączenia ciesielskie identyczne jak połączenia wykonane w okresie budowy hełmu. W przypadku trudności z wprowadzeniem nowego elementu stosować drewniane czopy „cudze” oraz drewniane elementy zamykające gniazda wklejane kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie:

- epidian 5 100 części wagowo- mączka drzewna 2-5 ” ”- plastyfikator – ftalan dwuizobutylu 5 ” ”- utwardzacz Z-1 11 ” ”

przy zachowaniu następujących warunków:- wykonać próbę składu kompozycji odnośnie ilości mączki drzewnej: 2 – 5 części wagowo,

10

- wypływającą żywicę z połączeń należy natychmiast zbierać, aby nie dopuścić do wypływu na powierzchnię elementów,- wklejanie wykonać przy temperaturze 18º - 25º C,- ograniczyć czas wklejania do 40 minut, z uwagi na wiązanie kompozycji epoksydowej, - elementy o znacznych spękaniach podłużnych wzmocnić przez wypełnienie spękań kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie jak wyżej i przy zachowaniu warunków jak wyżej, - elementy wysunięte z gniazd powtórnie osadzić, uzupełnić brakujące kołki drewniane dębowe w połączeniach, kołki wysunięte z otworów „dobić”,- występujące luzy między elementami w połączeniach wypełnić szczelnie elementami drewnianymi wklejanymi kompozycją na bazie żywicy epoksydowej o składzie jak wyżej i przy zachowaniu warunków jak wyżej.Tam gdzie w połączeniach występują szczeliny o niewielkiej rozwartości wypełnić je kompozycją żywiczną z wypełniaczem z mączki drzewnej o składzie jak wyżej,- wszystkie elementy uszkodzone powierzchniowo, również deskowanie, oczyścić do nieuszkodzonego drewna. W przypadku gdyby przekrój elementu po oczyszczeniu był zbyt mały należy element wzmocnić obustronnymi kleszczami drewnianymi, łączonymi na gwoździe, lub wymienić,- elementy nowo wbudowywane oraz istniejące pozostawione, również deskowanie, należy impregnować preparatem dwu funkcyjnym, przeciw biokorozji i ognioochronnym Fobos M4, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia,- elementy stalowe łączące oczyścić i zabezpieczyć antykorozyjnymi powłokami malarskimi, - w przypadkach koniecznych połączenia elementów wzmocnić płaskownikami stalowymi łączonymi na śruby, układ płaskowników, jak to ma miejsce obecnie, a w wątpliwych przypadkach sposób wzmocnienia połączeń płaskownikami należy określić w trakcie realizacji w ramach nadzoru autorskiego z udziałem projektanta. Połączenia elementów płaskownikami stalowymi są warunkiem stateczności hełmu wieży,- pokrycie hełmu wykonać z blachy miedzianej na deskowaniu, jak obecnie istniejące i istniejące na sąsiedniej wieży. Słupy obwodowe w latarni pokryć blachą miedzianą jak obecnie istniejące pokrycie,- w trakcie remontu, przez cały czas, utrzymywać sprawną instalację odgromową, a po zakończeniu remontu hełmu, przed rozebraniem rusztowania, wykonać nową instalację odgromową hełmu – co jest warunkiem bezpieczeństwa.

6.5. Schody w wieży: Z poziomu dachu na pośrednią kondygnacje wieży i wyżej na poziom dolnej części wieży:

- belki policzkowe i stopnice uszkodzone oczyścić do nieuszkodzonego drewna,- wymienić nieliczne stopnice z ubytkami na krawędziach,- wymienić balustrady na stabilne drewniane zapewniające bezpieczeństwo,- elementy nowo wbudowywane (część stopnic) oraz istniejące pozostawione należ należy impregnować

preparatem dwu funkcyjnym, przeciw biokorozji i ognioochronnym np. Fobos M4 lub innym równie skutecznym o identycznym działaniu, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia.

6.6. Roboty malarskie, wewnętrzne.Po zakończeniu prac ciesielskich zaplanowano odnowienie powłok malarskich w murowanym trzonie wieży.Roboty przygotowawcze: − usunięcie luźnych, łuszczących się farb,− naprawa uszkodzonych tynków, − umycie całej powierzchni tynków,− gruntowanie całej powierzchni tynków w celu uzyskania jednakowej chłonności podłoża.Roboty malarskie:− malowanie dwukrotne, farbami mineralnymi, paro – przepuszczalnymi w kolorze białym.

7. Kolejność wykonywania prac.Prace remontowe hełmu należy wykonać w następującej kolejności:

- demontaż instalacji elektrycznej w hełmie,- demontaż mechanizmu zegara, lub skuteczne jego zabezpieczenie,- montaż rusztowania wokół hełmu,- kolejne pojedyńczo odsłanianie słupów obwodowych i szacowanie ich stanu oraz ustalenie remontu i

wzmocnienia, bądź wymiany słupów,- w przypadku wymiany słupów demontaż pokrycia blachę i deskowania pokrycia oraz osłonięcie hełmu filią,- remont belek dolnej podstawy hełmu i podwalin pod słupy hełmu,- remont i wzmocnienie słupów obwodowych, bądź ich wymiana, wykonywana pojedyńczo,- remont hełmu wieży,- wykonanie deskowania hełmu i pokrycia blachą obu części hełmu i słupów latarni,- wykonanie nowej instalacji odgromowej,- rozebranie rusztowania wokół hełmu,- pozostałe prace w dowolnej kolejności.

8. Etapowanie prac.

11

Nie ma możliwości etapowania prac remontowych hełmu. Wszystkie zaprojektowane prace muszą być wykonane w trybie ciągłym, bez przerw – co jest warunkiem bezpieczeństwa konstrukcji hełmu.

9. Zabezpieczenia bhp i przeciwpożarowe. 9.1. Na czas remontu należy ogrodzić i uniemożliwić dostęp osobom postronnym teren wokół wieży, na

odległość zapewniającą bezpieczeństwo w trakcie prowadzenia prac. Wejścia do Zamku i teren wokół wieży zabezpieczyć daszkami drewnianymi wykonanymi zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa.

9.2. Wszelkie prace należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie elementy drewniane istniejące i nowo wbudowane, po impregnacji środkami przeciw biokorozji należy zabezpieczyć środkami ognioochronnymi, do stopnia nie rozprzestrzeniania ognia.

9.3. Miejsce prac na zewnątrz wieży zabezpieczyć rusztowaniami stalowymi. Zatrudnić wyłącznie pracowników mających dopuszczenie do pracy na wysokości. Zabezpieczyć pracujących na wysokości szelkami bezpieczeństwa i linkami mocowanymi do trwałych elementów konstrukcyjnych.

9.4. Z uwagi na drewniane elementy konstrukcji hełmu i konstrukcji wsporczej niosącej hełm nie dopuszcza się do spawania we wszystkich pomieszczeniach wewnątrz wieży oraz do używania narzędzi, które powodują iskrzenie. Wszelkie prace spawalnicze oraz powodujące iskrzenie należy wykonać w warsztacie, lub na zewnątrz wieży w odległości zapewniającej bezpieczeństwo. Miejsce prowadzenia prac spawalniczych poza wieżą należy zabezpieczyć sprzętem gaśniczym:

- wiadro z wodą do gaszenia elektrod, - gaśnica proszkowa o ładunku 6 kG, - koc gaśniczy.

9.5. Wewnątrz wieży na wszystkich poziomach oraz w hełmie wieży, na czas prowadzenia prac oraz na czas eksploatacji należy rozmieścić gaśnice proszkowe o ładunku nie mniejszym niż 2 kG, w ilości zgodnej z przepisami.

10. Zalecenia ogólne. 10.1. Warunkiem stateczności hełmu jest takie zakotwienie hełmu w konstrukcji wsporczej wieży oraz takie

zabezpieczenie połączenia pionowych elementów hełmu stalowymi płaskownikami, aby bezpiecznie przenieść siły rozciągające, występują przy poziomym naporze wiatru na hełm.

10.2. Użyte do remontu drewno musi być całkowicie suche, sezonowane, (o wilgotności nie przekraczającej 12%). Użycie drewna wilgotnego jest niedopuszczalne, gdyż po wyschnięciu spowoduje wystąpienie luzów (szczelin) w węzłach, brak współpracy między elementami oraz odkształcenia konstrukcji hełmu.

10.3. Wszystkie śruby w połączeniach konstrukcyjnych należy dokręcić, a kolki dębowe „dobić” w pół roku po montażu i powtórnie w rok po zamontowaniu.

10.4. Zaprojektowane prace jako szczególnie trudne i odpowiedzialne muszą być wykonane przez przedsiębiorstwo wyspecjalizowane w pracach konserwatorskich, a przede wszystkim w pracach ciesielskich, zatrudniające wysokiej klasy cieśli i mające udokumentowane osiągnięcia w dziedzinie konserwacji. Prace winien prowadzić inżynier budowlany uprawniony kierownik robót. Prace wymagają stałego nadzoru inwestorskiego przez inżyniera konstruktora oraz stałego nadzoru autorskiego.

10.5. Nie dopuszcza się do wprowadzenia w trakcie remontu jakichkolwiek zmian w stosunku do projektu, bez zgody projektanta.

11. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu.Projektowany remont wieży nie wprowadza zmian w zagospodarowaniu terenu, nie zmienia też funkcji budynku.Obszar oddziaływania obiektu mieści się w całkowicie na działce na której znajduje się obiekt ( działka nr 933/2,

AM7, 46-060 Prószków, ul Zamkowa 8, powiat opolski ).

….............................................. …..................................................

Wrocław: maj 2016 r.

12

V. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ)do projektu budowlano-konserwatorskiego remontu hełmu wież zamku

w Prószkowie.

Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane projektant jest zobowiązany do sporządzenia informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego remontu obiektu budowlanego.

1. Zakres robót. W ramach projektowanych prac przewidziano:

- demontaż mechanizmu zegara, lub skuteczne jego zabezpieczenie,- montaż rusztowania wokół hełmu,- remont hełmu wieży,- wykonanie nowej instalacji odgromowej,

2. Wykaz istniejących obiektów budowlanych. Projektowany remont elementów konstrukcyjnych obejmuje wyłącznie hełm wieży północnej Zamku.

3. Elementy zagospodarowania mogące stanowić zagrożenie. Na obszarze objętym projektowanym zadaniem teren wokół Zamku, w tym remontowanego hełmu wieży północnej Zamku jest płaski. Teren jest ogólnie dostępny – stanowi otoczenie Zamku a od strony zachodniej dziedziniec zamkowy. Na terenie nie ma innych zabudowań w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku..

4. Przewidywane zagrożenia. Projektowane prace stwarzają następujące zagrożenia podczas realizacji robót remontowych:

- zagrożenie upadkiem ludzi i przedmiotów z wysokości,- zagrożenie uderzeniem, lub przygnieceniem ciężkimi elementami w trakcie prac rozbiórkowych i

remontowych,- zagrożenie zatruciem oraz poparzeniem, lub podrażnieniem skóry i oczu,- zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym.

Część podanych zagrożeń występuje łącznie. Według wiedzy projektantów, projektowane prace budowlane nie wprowadzają szczególnych zakłóceń ekologicznych w charakterystyce powierzchni ziemi, gleby, wód powierzchniowych i podziemnych.

5. Instruktaż pracowników. Kierownik budowy winien przeprowadzić instruktaż pracowników, w tym:

- określić zasady bezpiecznej pracy na wysokości,- określić zasady postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia,- poinformować o obowiązku stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej,

zabezpieczających przed skutkami zagrożeń,- określić sposób przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów, substancji oraz preparatów na

terenie budowy. Po zapoznaniu się z przepisami i zasadami bezpiecznego wykonywania robót pracownicy winni potwierdzić pisemnie, że zostali do tych robót odpowiednio przygotowani.

6. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych zapobiegających zagrożeniom.

6.1. Roboty rozbiórkowe (zagrożenie upadkiem ludzi i przedmiotów z wysokości oraz przygnieceniem ciężkimi elementami) – w czasie prowadzenia robót rozbiórkowych przebywanie ludzi na niżej położonych kondygnacjach jest zabronione. Obszar, na którym będą prowadzone roboty, należy ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. Strefa niebezpieczna, licząc od obiektu, nie może wynosić mniej niż 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty i nie mniej niż 6,0 m. Roboty należy wstrzymać w przypadku, gdy prędkość wiatru przekracza 10 m/sek.

6.2. Roboty przy remoncie hełmu (zagrożenie upadkiem ludzi i przedmiotów z wysokości oraz przygnieceniem ciężkimi elementami) – pracownicy zatrudnieni przy pracach remontowych hełmu winni być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa, przymocowanymi do kotw zamocowanych w głównych elementach konstrukcji hełmu, lub w elementach rusztowania wolno stojącego to jest nie zamocowanego w hełmie i niezależnie pracującego od hełmu.

Obszar, na którym będą prowadzone roboty, należy ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. Strefa niebezpieczna, licząc od obiektu, nie może wynosić mniej niż 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty i nie mniej niż 6,0 m. Strefa niebezpieczna może być zmniejszona pod warunkiem zastosowania innych rozwiązań technicznych, lub organizacyjnych zabezpieczających przed spadaniem elementów.

13

6.3. Roboty remontowe hełmu należy prowadzić z rusztowań stalowych usytuowanych na terenie, lub wykonanych na wysuwnicach jako wolno stojące niezależne od hełmu, wykonane przez przedsiębiorstwo specjalizujące się w projektowaniu i montażu takich rusztowań. Rusztowanie winno być wykonane zgodnie z przepisami. Przed montażem i demontażem rusztowania należy wyznaczyć i ogrodzić strefę niebezpieczną. Rusztowania należy zabezpieczyć, przed możliwością upadku osób i przedmiotów, balustradą, deskami krawężnikowymi i siatkami ochronnymi. Należy wykonać daszki ochronne, na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m nad terenem, nachylone pod kątem 45ºw kierunku źródła zagrożenia.

6.4. Do prowadzenia prac na rusztowaniach zatrudnić wyłącznie pracowników przeszkolonych w tego rodzaju pracach i posiadających dopuszczenie do pracy na wysokości. Pracownicy, prowadzący pracę na wysokości, winni być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa zamocowanymi do stabilnych elementów hełmu, rusztowania wolno stojącego, lub do konstrukcji obiektu. Nie dopuszcza się do przebywania jakichkolwiek osób poniżej pracowników prowadzących roboty rozbiórkowe i remontowe.

6.5. Przejścia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza się daszkami ochronnymi. Daszki ochronne winny znajdować się na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m nad terenem w najniższym miejscu i być nachylone pod kątem 45º w kierunku źródła zagrożenia. Pokrycie daszków winno być szczelne i odporne na przebicie przez spadające przedmioty. W miejscach przejść i przejazdów, szerokość daszka ochronnego winna wynosić co najmniej 0,5 m więcej z każdej strony niż szerokość przejścia, lub przejazdu.

6.6. Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe oraz z innymi niebezpiecznymi substancjami chemicznymi (zagrożenie zatruciem oraz poparzeniami, lub podrażnieniami skóry i oczu) – roboty te stanowiące zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, należy prowadzić zgodnie z wymogami instrukcji producenta środków służących do wykonywania tych robót. Teren, na którym będą prowadzone te prace należy oznakować. W miejscach wykonywania prac impregnacyjnych niedopuszczalne jest: używanie otwartego ognia, palenie tytoniu oraz spożywanie posiłków. Niezwłocznie po zakończeniu prac oraz w przerwach na posiłki, osobom wykonującym te prace, należy umożliwić umycie się ciepłą wodą i korzystanie z środków higieny osobistej. Roboty te winny być wykonywane przez osoby posiadające orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy z substancjami i preparatami chemicznymi.

6.7. Roboty z użyciem narzędzi elektrochemicznych (zagrożenie porażenia prądem) – należy używać sprzętu i narzędzi sprawnych, posiadających odpowiednie i aktualne atesty i dopuszczenia do stosowania.

7. Ponadto zaleca się:

7.1 Plac budowy należy zabezpieczyć przez ogrodzenie wykonane tak, aby nie stwarzało zagrożenia dla ludzi, wysokości co najmniej 1,50 m. W ogrodzeniu placu budowy należy wykonać odrębne wejścia dla ruchu pieszego oraz bramy dla pojazdów. Bramy należy umieścić w dogodnym miejscu tak, aby umożliwić łatwy wjazd i wyjazd z terenu budowy. Na placu budowy należy wyznaczyć miejsca składowania materiałów i wyrobów budowlanych oraz wykonać tymczasowe sieci i oświetlenie.

Tablicę informacyjną budowy należy umieścić zgodnie z obowiązującymi przepisami. Po zakończeniu prac, tymczasowe urządzenia placu budowy należy zdemontować, a teren doprowadzić do należytego porządku.

7.2. Wykonawca powinien utrzymywać drogi dojazdowe do placu budowy oraz drogi wewnętrzne, chodniki i ścieżki w należytym stanie i czystości. Pojazdy przewożące ładunki o potencjalnej uciążliwości pyłów lub zabrudzeń, jak np. kruszywo, piasek, żwir, ziemia czy cement itp. winny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający spadanie materiałów z pojazdu.

7.3. Wszelkie prace budowlano-montażowe winny być wykonywane zgodnie z aktualną dokumentacja techniczną, przepisami prawa, obowiązującymi Polskimi Normami i zasadami wiedzy technicznej.

7.4. Oświetlenie stanowisk pracy, pomieszczeń i dróg komunikacyjnych, powinno być w miarę możliwości światłem dziennym. Gdy światło naturalne jest niewystarczające do wykonywania robót oraz w porze nocnej, należy stosować oświetlenie sztuczne. W razie konieczności mogą być stosowane przenośne źródła światła sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposób zasilania w energię elektryczną nie mogą powodować zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym. Do oświetlenia miejscowego na stanowiskach roboczych, we wszystkich przypadkach umieszczenia źródeł światła w zasięgu ręki, należy używać opraw zasilanych napięciem bezpiecznym 24V, za pomocą transformatorów bezpieczeństwa wykonanych w II klasie ochronności.

Miejsca wykonywania prac spawalniczych oraz innych powodujących iskrzenie, poza wieżą należy zabezpieczyć sprzętem gaśniczym:

- wiadro z wodą do gaszenia elektrod, - gaśnica proszkowa o ładunku 6 kG,

14

- koc gaśniczy. Na budowie na czas prowadzenia prac należy rozmieścić gaśnice proszkowe o ładunku nie mniejszym

niż 2 kG, w ilości zgodnej z przepisami. 7.5. Odpady winny być segregowane i umieszczane w odpowiednich pojemnikach. Ich wywozem i utylizacją

winny zajmować się wyspecjalizowane w tym zakresie firmy posiadające odpowiednie uprawnienia. W procesie remontu należy dążyć do minimalizacji ilości odpadów, a także do ograniczenia ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Należy dążyć do ograniczenia, lub eliminowania hałasu uciążliwego dla realizatorów remontu oraz otoczenia.

8. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy realizacji robót.8.1. Roboty winny być wykonywane zgodnie z wymaganiami bhp i ppoż. w szczególności rozporządzeniem

Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003. Nr.47. poz.401). Pracowników należy wyposażyć w sprzęt ochrony osobistej, odzież, obuwie robocze oraz odzież ochronną zgodnie z wymogami Polskich Norm w tym zakresie.

8.2. W celu wyeliminowania potencjalnych zagrożeń, przed przystąpieniem do realizacji należy sporządzić wykaz prac szczególnie niebezpiecznych. Strefy niebezpieczne na placu budowy winny być wyznaczone i odpowiednio oznakowane.

9. Dostawy materiałów.9.1. Do realizacji robót należy stosować materiały i wyroby zgodnie z zatwierdzoną dokumentacja techniczną,

dopuszczone do stosowania w budownictwie, posiadające wymagane dokumenty określające ich jakość. Na zastosowane materiały, wyroby budowlane i urządzenia techniczne muszą być dostarczone, zgodnie z

obowiązującymi przepisami, certyfikaty na znak bezpieczeństwa, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności z Polskimi Normami, lub aprobatami technicznymi, świadectwa jakości, atesty, wymagane prawem opinie i oświadczenia.

Planowany zakres robót budowlanych wymaga sporządzenia planu bioz na etapie wykonawstwa.

…......................................................................................

15