1

3ν ΓΔΛ ΚΟΜΟΣΖΝΖ

Υεηκεξηλό ηεηξάκελν 2012-2013

Project 5

Σν Θέαηξν ηεο... Δεπηέξαο

2

Τπεύζπλε θαζεγήηξηα : Καξακπάζε Μαξία

1ε νκάδα «Σν ζέαηξν ηεο Γεπηέξαο – ηέιια Βηνιάληε»

Αληέκ Οδγθέ

Καπνύια Δύα

Καξύδε νθία

Κπξηαθνύ Ραθαέια

2ε νκάδα «Γξεγόξηνο Ξελόπνπινο - Σν κπζηηθό ηεο Κνληέζζαο

Βαιέξαηλαο»

Ενπκπνύινγινπ Γεκήηξεο

Καξαηζώιεο Κνκλελόο

Λνπθά Καηεξίλα

Μπαμεβάλεο Γεώξγηνο

Παγνπλάθε Ακαιία

Σδακπαηδίδνπ

Αλαζηαζία

Σδίκνπ Υξπζνύια

3ε νκάδα «Κάξιν Γθνιληόλη – Τπεξέηεο δύν αθεληάδσλ»

Λεβεληνπνύινπ Ξέληα

Ρεζήη εδέξ

Νηθεηίδνπ Μαξία

Μεκέη Αρκέη

Κσζηελίδεο Γεκήηξεο

3

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

ΔΗΑΓΧΓΖ

ΠΡΧΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ζει.

1.Ζ ΣΖΛΔΟΠΣΗΚΖ ΔΗΡΑ «ΣΟ ΘΔΑΣΡΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΑ»...........................5

ΓΔΤΣΔΡΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ

ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΞΕΝΟΠΟΤΛΟ

1. ΒΗΟΓΡΑΦΗΑ.....................................................................................................7

2. ΠΔΕΟΓΡΑΦΗΑ.................................................................................................8

3. ΣΟ ΑΣΗΚΟ ΜΤΘΗΣΟΡΖΜΑ.......................................................................9

4. ΘΔΑΣΡΗΚΟ ΔΡΓΟ............................................................................................10

5. ΚΡΗΣΗΚΖ...........................................................................................................11

6. ΟΗΑΛΗΜΟ................................................................................................12

7. «ΣΟ ΜΤΣΗΚΟ ΣΖ ΚΟΝΣΔΑ ΒΑΛΔΡΑΗΝΑ»...................................15

8. ΑΠΟΦΘΔΓΜΑΣΑ.............................................................................................16

9. ΚΡΗΣΗΚΖ ΓΗΑ «ΣΟ ΜΤΣΗΚΟ ΣΖ ΚΟΝΣΔΑ ΒΑΛΔΡΑΗΝΑ»...........17

10. ΓΖΜΟΗΔΤΜΑΣΑ/ΘΔΑΣΡΗΚΔ ΚΡΗΣΗΚΔ.................................................19

11. ΣΔΛΛΑ ΒΗΟΛΑΝΣΖ......................................................................................22

12. ΚΡΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΖ «ΣΔΛΛΑ ΒΗΟΛΑΝΣΖ» ..................................................24

13. ΠΑΡΑΗΝΔΔΗ ΠΡΟ ΖΘΟΠΟΗΟΤ..............................................................25

ΣΡΗΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ

ΚΑΡΛΟ ΓΚΟΛΝΣΟΝΙ

1. ΒΗΟΓΡΑΦΗΑ ..............................................................................................28

2. «ΤΠΖΡΔΣΖ ΓΤΟ ΑΦΔΝΣΑΓΧΝ».........................................................32

3. ΚΟΜΔΝΣΗΑ ΝΣΔΛ ΑΡΣΔ..........................................................................33

4. ΟΜΗΛΗΑ θ.ΚΟΤΣΖ....................................................................................35

4

Δηζαγσγή

ην θεηηλό κάζεκα ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο επηιέμακε λα αζρνιεζήθακε κε ηελ

ηζηνξηθή ζεηξά ηεο Δξη ην Θέαηξν ηεο Γεπηέξαο, πνπ έθεξε ην ζέαηξν κέζα ζε θάζε

ειιεληθό ζπίηη θαη κε αθνξκή απηήλ ηε ζεηξά γλσξίζακε δύν ζεαηξηθνύο ζπγγξαθείο.Ο

έλαο είλαη ν Γξεγόξηνο Ξελόπνπινο, ν εηζεγεηήο ηνπ αζηηθνύ δξάκαηνο ζηελ Διιάδα ,

ηνπ νπνίνπ ηα δύν έξγα «Σν κπζηηθό ηεο Κνληέζζαο Βαιέξαηλαο» θαη ε «ηέιια

Βηνιάληε» ζπλδπάδνληαη κε ην κάζεκα ηεο Λνγνηερλίαο. Ο δεύηεξνο είλαη ν Κάξιν

Γθνιληόλη, θσκσδηνγξάθνο ηνπ 18νπ αηώλα.Ήηαλ απηόο πνπ αλαλέσζε ηελ παιηά

ηηαιηθή απηνζρεδηαζηηθή θσκσδία, ηελ commedia del arte.Σν έξγν ηνπ «Ο ππεξέηεο δύν

αθεληάδσλ» παξνπζηάδεηαη θαη σο παξάδεηγκα παιαηνύ θεηκέλνπ πνπ αλέβεθε κε κηα

πνιύ ζύγξνλε παξάζηαζε.

Σν γεληθό πιάλν πνπ αθνινπζήζακε πεξηιακβάλεη ηνπο εμήο άμνλεο:

Βίνο , εξγνγξαθία, ζπγθεθξηκέλν έξγν/α, θξηηηθή/ζρνιηαζκόο επνρήο θαη δηθή καο γηα ην

έξγν,θνιάδ ζε ραξηόλη , ςεθηαθή ζπιινγή θσηνγξαθηώλ ζρεηηθώλ κε ην

ζέαηξν.Παξαθνινύζεζε έξγσλ.Γξακαηνπνίεζε ζθελήο από ην «Μπζηηθό ηεο

Κνληέζζαο Βαιέξαηλαο» (σο ηέρλεκα/θαιιηηερληθή δεκηνπξγία ησλ καζεηώλ).

5

Σο θέατρο της Γεστέρας

Ζ δσή μεθηλάεη κε κίκεζε θαη ζπλερίδεηαη κε πξάμεηο. Σν ζθεληθό δελ θαζνξίδεη ην

έξγν αιιά ην έξγν δίλεη ιόγν ζην ζθεληθό. Με απηόλ ηνλ ηξόπν άξρηζε κηα κέξα γηνξηήο

ζηηο 25 Γεθεκβξίνπ ηνπ 1970 ην ζέαηξν θαη ε ηειεόξαζε αληακώζεθαλ γηα λα νξίζνπλ

κηα λέα γιώζζα επηθνηλσλίαο θαη λα κεηαδώζνπλ πην εύθνια ηελ γλώζε. Δπηιέρηεθε ε

κέξα λα είλαη Γεπηέξα γηα λα κελ πιεγνύλ ηα ζέαηξα ηεο Αζήλαο.

Ο ζθνπόο ηνπ είλαη ε δεκηνπξγία παηδείαο ηειενπηηθήο γιώζζαο, δειαδή ν θόζκνο λα

γλσξίζεη ηνπο Έιιελεο δηεγεκαηνγξάθνπο θαη ην παγθόζκην ζέαηξν, λα κάζνπλ νη

πνιίηεο από όιε ηελ Διιάδα (θπξίσο νη θάηνηθνη ηεο επαξρίαο) ηη ζεκαίλεη ζέαηξν θαη

πσο κπνξείο λα επσθειεζείο από απηό θαζώο δελ γλώξηδαλ θάζε νπηηθή γσλία ηνπ

καγηθνύ θόζκνπ ηνπ ζεάηξνπ. Καη όπσο ιέεη ν ηακάηεο Υνλδξνγηάλλεο, ν ζθελνζέηεο

θαη δεκηνπξγόο ηεο εθπνκπήο, ηειενπηηθή πξάμε = ηειενπηηθή κάζεζε.

Ζ ηειεόξαζε είλαη έλα δπλαηό πνιπκέζν ην νπνίν γηα λα παξνπζηαζηεί ζσζηά

ρξεηάδεηαη θάπνηνο λα γλσξίδεη θαιά ηε ρξήζε ηνπ. Σν ζέαηξν ηεο ηειεόξαζεο είρε θαη

έρεη ην δηθό ηνπ ηξόπν έθθξαζεο.

Μεηά από έλα ρξόλν ην ζέαηξν ηεο Γεπηέξαο άλζηζε. Ζ δύλακε ηνπ ζεάηξνπ δελ

6

κεηώζεθε από ηελ ηειεόξαζε. Ο εζνπνηόο ζην ζέαηξν ηεο ηειεόξαζεο δελ ήηαλ

εθηεζεηκέλνο κόλν ζην θνηλό όπσο ζην ζέαηξν αιιά ήηαλ από παληνύ (έπξεπε δειαδή λα

παίδεη ζαλ λα είρε 100 θάκεξεο νιόγπξα ηνπ).ηελ αξρή νη πξώηνη εζνπνηνί ηεο ζεηξάο

παληθνβάιινληαλ. Σν ζέαηξν ηεο Γεπηέξαο ήξζε γηα λα δηαδώζεη ηελ αίγιε ηνπ ζεάηξνπ,

ήξζε γηα λα κηιήζεη ζηνπο ζεαηέο γηα λα δείμεη κηα κνξθή δσήο πνπ κέρξη ηόηε δελ ήηαλ

επξέσο γλσζηή αιιά ήηαλ ηόζν αλαγθαία.

Ξεθίλεζε ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1970.Σα πξώηα ζέαηξα ηεο Γεπηέξαο ηα ζθελνζεηνύζαλ ν

Ληρλαξάο θαη ν Υνλδξνγηάλλεο. Αθόκα δεκηνύξγεζαλ ζεαηξηθνύο ζηάζνπο θαη ν θόζκνο

κεηά από ιίγν θαηξό άξρηζε λα εθηηκά ην ζέαηξν. Σν 1973 ην ζέαηξν ηεο Γεπηέξαο είρε

απνθηήζεη ην δηθό ηνπ θνηλό πνπ ζπλερώο απμαλόηαλ.

Ζ πνξεία 1973-1976.Σν ζεαηξηθό έξγν έθξπβε πάληα έλα κήλπκα πνπ ήζειε λα πεξάζεη

ζην θνηλό θαη πνπ ήηαλ πάληα θξπκκέλν κέζα ζε απηό. Κάπνηεο Γεπηέξεο πξνβάιινληαλ

ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο από ηελ Γαιιία θαη από άιιεο επξσπατθέο ρώξεο θαη

θηλεκαηνγξαθηθέο παξαζηάζεηο από ην ξηθ (θαλάιη ηεο Κύπξνπ).Σν 1974-1976 ππήξμε

κηα κεγάιε άλζεζε. Σν 1976 ηα πξάγκαηα άξρηζαλ λα δπζθνιεύνπλ. Ζ Δξη ην 1976

έζβεζε ηα ζεαηξηθά πνπ είραλ γίλεη από ην 1970 κέρξη ην 1976.Απν απηά ζώζεθαλ κόλν

θάπνηα θνκκάηηα .

Σν 1977 πέξαζε γηα πξώηε θνξά ζηε ηειεόξαζε ην αξραίν δξάκα. Σν 1980 ην πξώην

έγρξσκν έξγν εκθαλίδεηαη ζηελ ειιεληθή ηειεόξαζε θαη είλαη <<Ο γιάξνο>> ηνπ

Σζέρσθ. Σν 1980-89 ήηαλ κηα δεθαεηία κε πνιύ σξαίεο θαη νπζηαζηηθέο παξαγσγέο.

Πέξαζαλ άλζξσπνη αμηόινγνη πνπ θαηάθεξαλ λα επαηζζεηνπνηήζνπλ ην θνηλό θαη

ύζηεξα πέξαζαλ ζε άιια είδε ζεάηξνπ όπσο ην κνπζηθό ζέαηξν.

Σν 1990 γηα πξώηε θνξά κε ην <<καησκέλνο γάκνο>> ηνπ Λόξθα κε ηελ θαζαξά

ηειενπηηθή κεηαθνξά ζηε γιώζζα ηεο ηειεόξαζεο ελόο ζεαηξηθνύ έξγνπ. Ζ

<<Οξεζηία>> ηνπ Αηζρύινπ κηα παξάζηαζε ηνπ ζεάηξνπ ηέρλεο ζε ζθελνζεζία

Καξόινπ Κνπλ γπξηζκέλε ζηελ Δπίδαπξν ιάβακε κέξνο ζην δηεζλέο ζπλέδξην ζεάηξνπ

ηεο Ακβέξζαο ζην Βέιγην πνπ ε επηηπρία ήηαλ ζπγθινληζηηθή.

Ζ επίζεκε δηεύζπλζε ησλ θξαηηθώλ θαλαιηώλ ηεο Δπξώπεο καο έθαλε επίζεκε

πξόζθιεζε γηα λα νξγαλσζεί ην ζπλέδξην ζηελ Διιάδα από ηελ θξαηηθή ηειεόξαζε θαη

έηζη έγηλε ην 1992 κε ηελ ππνζηήξημε ηεο Δξη ζην Ναύπιην. Άξρηζαλ από ηόηε ηα

ειιεληθά ζεαηξηθά έξγα λα βγαίλνπλ θαη λα πξνβάιινληαη ζηελ Δπξώπε. Γηα πξώηε

7

θνξά ην 1992 ζηάιζεθε θαη ην <<Αδηέμνδν>> ηνπ Μαλώιε Κνξξέ έλα ζεαηξηθό έξγν

θαζαξά ηειενπηηθό, ζην δηαγσληζκό γηα ηα έξγα ζηελ Ακεξηθή. Παξόιν πνπ δελ θέξδηζε

ην πξώην βξαβείν βξίζθνληαλ ζηηο ηειηθέο επηινγέο θαη ην δηεζλέο κνπζείν ηειεόξαζεο

ηεο Νέαο Τόξθεο από όια ηα ζεαηξηθά έξγα πνπ είραλ ιάβεη κέξνο ζην δηαγσληζκό

επέιεμε ην <<Αδηέμνδν>> γηα ηελ ζπιινγή ηεο ζηε Νέα Τόξθε.

Από εθεί θαη πέξα ην 1992 πξνζπάζεζαλ γηα πξώηε θνξά λα γπξίζνπλ ζε θηικ έλα

ζεαηξηθό έξγν κε θαζαξή θηλεκαηνγξαθηθή γιώζζα πξνζπαζώληαο λα θάλνπλε έλα

άλνηγκα πνπ ζηελ Δπξώπε γηλόηαλ πνιιά ρξόληα πξηλ. Βέβαηα απηό ην θηικ ήηαλ

θνζηνιόγην, ηα αηειείσηα κέηξα, πνιιέο κέξεο γπξίζκαηνο θαη νη επαλαιήςεηο γηα ηελ

ηόηε δηεύζπλζε ηεο Δξη ήηαλ αζύλδεηεο θαη ηόηε ζπλεηδεηνπνίεζε όηη ην ζέαηξν ηεο

Γεπηέξαο θνζηίδεη θαη μαθληθά ην ζηακάηεζε.

ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΞΔΝΟΠΟΤΛΟ

ΒΗΟΓΡΑΦΗΑ

Γελλήζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε ζηηο 9 Γεθεκβξίνπ 1867. Ο παηέξαο ηνπ,

Γηνλύζηνο, θαηαγόηαλ από ηε Εάθπλζν θαη ε κεηέξα ηνπ Δπιαιία από ηελ Πόιε. Ο

Γξεγόξηνο έδεζε ηα παηδηθά θαη εθεβηθά ηνπ ρξόληα ζηε Εάθπλζν, κέρξη ην 1883, όηαλ

8

γξάθηεθε ζην Παλεπηζηήκην Αζελώλ γηα λα ζπνπδάζεη Φπζηθνκαζεκαηηθά. Σηο ζπνπδέο

ηνπ δελ ηηο νινθιήξσζε πνηέ: από ην πξώην ήδε έηνο είρε αξρίζεη ηελ ελαζρόιεζε κε ηε

ινγνηερλία, ε νπνία ήηαλ θαη ε κνλαδηθή πεγή εζόδσλ ηνπ.

Από ην 1892 εγθαηαζηάζεθε κόληκα πιένλ ζηελ Αζήλα θαη ην 1894 παληξεύηεθε

ηελ Δπθξνζύλε Γηνγελίδε. Σν δεπγάξη ρώξηζε ελάκηζε ρξόλν κεηά, ελώ είραλ ήδε

απνθηήζεη κηα θόξε θαη ν ζπγγξαθέαο παληξεύηεθε μαλά ην 1901 ηελ Υξηζηίλα

Καλειινπνύινπ, κε ηελ νπνία απέθηεζε άιιεο δύν θόξεο.

πλεξγάζηεθε κε πιήζνο εθεκεξίδσλ θαη πεξηνδηθώλ ζηηο νπνίεο δεκνζίεπε

κειέηεο, άξζξα, δηεγήκαηα θαη κπζηζηνξήκαηα. Σν 1894 αλέιαβε ηε δηεύζπλζε ηεο

Δηθνλνγξαθεκέλεο Δζηίαο, ην 1896 έγηλε αξρηζπληάθηεο ηνπ πεξηνδηθνύ Ζ Γηάπιαζηο

ησλ Παίδσλ, ηνπ νπνίνπ ήηαλ θαη ζπλδξνκεηήο θαηά ηα παηδηθά ηνπ ρξόληα. Από ην 1901

σο ην 1912 δεκνζίεπε ζην πεξηνδηθό Παλαζήλαηα ινγνηερληθά έξγα θαη κειέηεο θαη από

ην 1912 άξρηζε λα ζπλεξγάδεηαη κε ηελ εθεκεξίδα Έζλνο γξάθνληαο κπζηζηνξήκαηα ζε

ζπλέρεηεο. Σν 1927 ίδξπζε ην πεξηνδηθό Νέα Δζηία, ηνπ νπνίνπ ήηαλ δηεπζπληήο σο ην

1934.

Καηά ηνλ Διιελντηαιηθό πόιεκν ηνπ 1940 ν Γξεγόξηνο Ξελόπνπινο καδί κε

άιινπο Έιιελεο ινγίνπο πξνζππέγξαςε ηελ Έθθιεζε ησλ Διιήλσλ Γηαλννπκέλσλ πξνο

ηνπο Γηαλννύκελνπο νιόθιεξνπ ηνπ Κόζκνπ κε ηελ νπνία αθελόο κελ θαπηεξηάδνληαλ ε

θαθόβνπιε ηηαιηθή επίζεζε, αθεηέξνπ δε δηέγεηξε ηελ παγθόζκηα θνηλή γλώκε ζε

επαλάζηαζε ζπλεηδήζεσλ γηα θνηλό λέν πλεπκαηηθό Μαξαζώλα.

Πέζαλε ζηελ Αζήλα ζηηο 14 Ηαλνπαξίνπ 1951 θαη θεδεύηεθε δεκνζία δαπάλε.

ΠΔΕΟΓΡΑΦΗΑ

Ο Ξελόπνπινο ήηαλ πνιπγξαθόηαηνο ζπγγξαθέαο. Έγξαςε πάλσ από 80

κπζηζηνξήκαηα θαη πιήζνο δηεγεκάησλ. Πξσηνεκθαλίζηεθε ζηα γξάκκαηα ην 1888 κε

ην κπζηζηόξεκα " Ο "αλζξσπνο ηνπ θόζκνπ". Απηό θαη ην επόκελν κπζηζηόξεκά ηνπ,

"Νηθόιαο ηγαιόο" (1890), "αζελατθά" κπζηζηνξήκαηα, ήηαλ απνηπρεκέλα. Έπεηηα

ζηξάθεθε ζηελ έκπλεπζε από ηελ παηξίδα ηνπ θαη έγξαςε θάπνηα από ηα θαιύηεξά ηνπ

9

έξγα, "Μαξγαξίηα ηέθα" (1893), "Κόθθηλνο βξάρνο" (1905). Αθνινύζεζαλ έξγα

"αζελατθά", ηα ζεκαληηθόηεξα από ηα νπνία είλαη "Ο πόιεκνο" (1914) θαη " νη κπζηηθνί

αξξαβώλεο" (1915) θαη ην "δαθπλζηλό" "Λάνπξα" (1915), επίζεο έλα από ηα θαιύηεξά

ηνπ. Ζ πην θηιόδνμε ζπγγξαθηθή ηνπ απόπεηξα ήηαλ ε θνηλσληθή ηξηινγία "Πινύζηνη θαη

θησρνί" (1919), "Σίκηνη θαη άηηκνη" (1921), "Σπρεξνί θαη άηπρνη" (1924). Σα δύν πξώηα

αλαγλσξίδνληαη σο ηα θαιύηεξα θαη πην ώξηκα έξγα ηνπ. Άιια αμηόινγα έξγα ηνπ πνπ

αθνινύζεζαλ είλαη ηα: "Αλαδπνκέλε" (1923), "Ηζαβέιια" (1923), "Σεξέδα Βάξκα-

Γαθόζηα" (1925).

Σα έξγα ηνπ δηαδξακαηίδνληαη ζηελ Αζήλα θαη ηε Εάθπλζν. Θεσξείηαη ν εηζεγεηήο

ηνπ "αζηηθνύ κπζηζηνξήκαηνο", δειαδή ηνπ κπζηζηνξήκαηνο πνπ δηαδξακαηίδεηαη ζηα

αζηηθά θέληξα (βι. Διιεληθή πεδνγξαθία 1880-1930). Βαζηθό ζέκα ζηα έξγα ηνπ είλαη ν

έξσηαο, θπξίσο έξσηαο κεηαμύ αηόκσλ από δηαθνξεηηθέο ηάμεηο.

Ζ ηθαλόηεηά ηνπ λα γξάθεη εύθνια θαη γξήγνξα ηνλ νδήγεζε θάπνηεο θνξέο ζε

"εθπηώζεηο" σο πξνο ηελ πνηόηεηα. Πνιινί ηνλ θαηεγόξεζαλ, όηαλ άξρηζε λα δεκνζηεύεη

κπζηζηνξήκαηα ζε ζπλέρεηεο, όηη έθαλε πνιύ εύθνια παξαρσξήζεηο ζηα γνύζηα ηνπ

αλαγλσζηηθνύ θνηλνύ θαη όηη ρξεζηκνπνηνύζε ζπρλά πξνθιεηηθέο γηα ηελ επνρή

εξσηηθέο ζθελέο γηα λα θεξδίδεη ρξήκαηα. ινη όκσο επηζεκαίλνπλ αξεηέο ηνπ έξγνπ

ηνπ, όπσο ε αθεγεκαηηθή επρέξεηα, ε ηθαλόηεηα λα θξαηά ακείσην ην ελδηαθέξνλ ηνπ

αλαγλώζηε θαη ε παξαηεξεηηθόηεηα.

ΣΟ ΑΣΗΚΟ ΜΤΘΗΣΟΡΖΜΑ

Σα έξγα ηνπ Ξελόπνπινπ είλαη πεξηζζόηεξν γηα ςπραγσγία παξά γηα θηινινγηθή

αλάιπζε. Ο αζηηθόο ξεαιηζκόο πνπ επηθξαηνύζε απηή ηελ επνρή ζηελ Δπξώπε θαη ζηελ

Ακεξηθή επεξεάδεη θαη ηα έξγα ηνπ Ξελόπνπινπ. Γηα ην ιόγν απηό ν Ξελόπνπινο

ζεσξείηαη από πνιινύο εηζεγεηήο ηνπ αζηηθνύ κπζηζηνξήκαηνο κε πξνζπάζεηεο γηα ηελ

αληαλάθιαζε ηεο ίδηαο ηεο πξαγκαηηθόηεηαο. Αο κε μερλάκε όηη ν Ξελόπνπινο αλήθεη

ζηε γεληά ηνπ 1880, ρξνλνινγία ε νπνία απνηειεί ζηαζκό ζηελ ηζηνξία ηεο λενειιεληθήο

ινγνηερλίαο (Αξρή λενειιεληθήο αλαγέλλεζεο κε ηνλ Παιακά αιιά θαη ηνλ Ρνΐδε κε ην

κπζηζηόξεκα ηνπ Πάπηζζα Ησάλλα.

10

Ο Ξελόπνπινο ππήξμε γλώζηεο ηεο ζρεηηθήο παξάδνζεο αιιά θαη θαηλνηόκνο

λεσηεξηζηήο. Ζ ζηξνθή ηνπ πξνο ηνλ αζηηθό ξεαιηζκό ππήξμε βαζηθά ηδηάδνπζα

παξέθθιηζε από ηελ εζνγξαθία. Ο αζηηθόο ξεαιηζκόο ρξεζίκεπε γηα ηελ θάιπςε ηνπ

θελνύ – ηελ απνπζία ελόο κέζνπ ζηξώκαηνο αλαγλσζηώλ πνπ ζα ιεηηνπξγνύζε σο

ελδηάκεζνο ρώξνο γηα κηα πνιύπιεπξε αλάπηπμε ινγνηερληθήο γξαθήο. Σα πξώηα ηνπ

κπζηζηνξήκαηα εμειίζζνληαη ζηελ Αζήλα κε πιηθό ηε θνηηεηηθή δσή, πξηλ ν ζπγγξαθέαο

θιείζεη ηα 30. Παξακέλεη πάληα ν ςπρνγξάθνο. Ο Ξελόπνπινο ρξεζηκνπνηεί πεξηζηαηηθά

θαη από ηελ ίδηα ηνπ ηε δσή κε ηξόπν όκσο πνπ απηά λα πεξλάλε ζαλ θαληαζηηθά.

ΘΔΑΣΡΗΚΟ ΔΡΓΟ

Ο Γξεγόξηνο Ξελόπνπινο ζεσξείηαη ν εηζεγεηήο ηνπ αζηηθνύ δξάκαηνο ζηελ Διιάδα

( Σν 1894 πξνινγίδνληαο ηελ παξάζηαζε ησλ «Βξηθνιάθσλ» ηνπ Ίςελ).Σν πξώην ηνπ

ζεαηξηθό έξγν, «Ο ςπρνπαηέξαο», παξνπζηάζηεθε ην 1895. Από ηηο αξρέο ηνπ αηώλα

άξρηζε λα ζπλεξγάδεηαη κε ηε Νέα θελή ηνπ Κσλ/λνπ Υξεζηνκάλνπ. Σα ζπνπδαηόηεξα

ζεαηξηθά ηνπ έξγα είλαη: "Σν κπζηηθό ηεο θνληέζζαο Βαιέξαηλαο" (1904), ε "ηέιια

Βηνιάληε" (1909, κε ηελ Μαξίθα Κνηνπνύιε), "Φνηηεηαί". Ο Ξελόπνπινο έγξαςε

ζπλνιηθά 46 δηαθνξεηηθά ζεαηξηθά έξγα. Σν 1901 πξσηαγσλίζηεθε καδί κε ηνλ Παιακά

γηα ηελ ίδξπζε ηεο Νέαο θελήο θαη ράξε ζηε γλώζε μέλσλ γισζζώλ ελεκεξσλόηαλ

έγθαηξα γηα ζεκαληηθά πλεπκαηηθά ζπκβάληα ζηηο κεγάιεο επξσπατθέο ρώξεο. Έγξαθε

11

πξνιόγνπο γηα ηνλ Ίςελ θαη δνύζε ην ζέαηξν, δπκσλόηαλ ε θαζεκεξηλή δσή ηνπ κε απηό.

Πνιιά δξάκαηα ηνπ είραλ αξρηθά γξαθηεί σο πεδνγξαθήκαηα θαη έπεηηα κεηαθέξζεθαλ

ζηε ζθελή. (Π.ρ. Έξσο εζηαπξσκέλνο - ηέιια Βηνιάληε). Μεηέθξαζε θαη δηαζθεύαζε

αξθεηά μέλα έξγα θαη ε ζηάζκε ηεο γξαθήο ηνπ ήηαλ ζε όιεο ηηο πεξηπηώζεηο πςειά.

πκκεηείρε ζε δηάθνξεο επηηξνπέο δξακαηνπξγηθώλ δηαγσληζκώλ θαη ην Βαζηιηθό

Θέαηξν ηεο Αζήλαο εγθαηληάζηεθε ζηα 1932 κε δηθό ηνπ έξγν «Ο ζείνο λεηξνο». Σα

πεξηζζόηεξα έξγα ηνπ Ξελόπνπινπ είλαη ηξίπξαθηα (28). ηελ πξώηε πξάμε ηίζεηαη

ζπλήζσο ην ζέκα θαη ραξαθηεξίδνληαη ηα πξόζσπα, ζηε δεύηεξε εληείλεηαη ε πινθή θαη

θνξπθώλεηαη ην δξάκα θαη ζηελ ηξίηε έξρεηαη ε ιύζε. Ο Ξελόπνπινο ρηίδεη κεζνδηθά

θξάζε κε θξάζε, πξνεηνηκάδεη ηα επεξρόκελα πεξηζηαηηθά πνπ θαίλνληαη ιίγν άζρεηα

κε ην θύξην ζέκα, αιιά απνδεηθλύνληαη αλαγθαία. Ζ «ηέιια Βηνιάληε» (ζηελ νπνία

πξνρσξεί κε γξήγνξν ξπζκό από ηελ επράξηζηε αηκόζθαηξα ελόο δαθπλζηλνύ ζπηηηνύ

ζηε ζπγθινληζηηθή θνξύθσζε ηνπ εθνύζηνπ ζαλάηνπ ηεο λύκθεο) ππήξμε πξόηππν γηα

άιια 2 γλσζηά ζεαηξηθά έξγα πνπ αλ θαη γξάθηεθαλ πην κεηά πζηεξνύλ ζε δξακαηηθή

ηερληθή.

Οη θαηεγνξίεο ησλ έξγσλ ηνπ: Ο Ξελόπνπινο έγξαςε κε ηελ ίδηα επηηπρία θαη

δξάκαηα θαη θσκσδίεο θπξίσο κε ζέκα ηνλ έξσηα. Σα έξγα ηνπ είλαη εζνγξαθίεο πνπ

αλαδεηθλύνπλ ηε δσή κηαο επνρήο ε κηαο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ηνπηθέο θαη επνρηθέο

ηδηαηηεξόηεηεο παίξλνπλ ζπρλά ηζρύ άγξαθσλ λόκσλ πνπ επηβάιινληαη κέζα από ηελ

θνηλσλία. Σα έξγα ηνπ ηαμηλνκνύληαη είηε ζηε Εάθπλζν είηε ζηελ Αζήλα θαη ν

Ξελόπνπινο έξρεηαη λα γεθπξώζεη ην ράζκα κεηαμύ ησλ 2 ρνιώλ, ηεο Αζελατθήο θαη

ηεο Δπηαλεζηαθήο.

Εαθπλζηλά έξγα: ηέιια Βηνιάληε, Ραρήι, Φσηεηλή αξάληε, Ο πνπνιάξνο

Αζελατθά: Φνηηεηαί, Φπρνζάββαην, Σν αλζξώπηλν

ΚΡΗΣΗΚΖ

Ηδηαηηέξσο αμηόινγε ήηαλ ε ζπκβνιή ηνπ ζηελ θξηηηθή. ην πεξηνδηθό Παλαζήλαηα

δεκνζίεπζε πιήζνο κειεηώλ γηα πνιινύο ζπγγξαθείο, όπσο ηνπο Αιέμαλδξν

Παπαδηακάληε, Γηάλλε Κακπύζε, Γεκήηξην Βηθέια. Δθείλνο πξσηνπαξνπζίαζε ζην

αζελατθό αλαγλσζηηθό θνηλό ηνλ Κ. Π. Καβάθε, ην 1903.

12

ΟΗΑΛΗΜΟ

Ο Ξελόπνπινο, αλ θαη πξνεξρόηαλ από εύπνξε νηθνγέλεηα δελ ήηαλ αξηζηνθξάηεο.

Παξαθνινπζνύζε σζηόζν ηα πξνβιήκαηα ησλ αλεξρόκελσλ αζηώλ όζν θαη ησλ πην

θησρώλ. Δξρόκελνο ζηελ Αζήλα έθεξε καδί ηνπ ηελ ηδέα ηνπ αλζξσπηζηηθνύ

ζνζηαιηζκνύ. ηελ Αζήλα ήξζε ζε επαθή κε ηνλ Γξαθνύιε θαη ηνπο άιινπο επηθεθαιήο

ηνπ ζνζηαιηζηηθνύ θόκκαηνο, ελώζεθε κε απηνύο θαη βνήζεζε ζηελ έθδνζε ησλ

ζνζηαιηζηηθώλ εθεκεξίδσλ «Άξδελ» θαη «Κνηλσλία». Σν 1885 έγηλε κάιηζηα ζπληάθηεο

ηνπ «Άξδελ». Σηο ζέζεηο ηνπ γηα ην ζνζηαιηζκό κπνξνύκε λα δνύκε θαιύηεξα ζην

Πινύζηνη θαη Φησρνί. Ο Ξελόπνπινο πίζηεπε ζ΄έλα ζνζηαιηζκό πνπ ζα άιιαδε ηελ

θνηλσλία ρσξίο βίαηεο αλαηξνπέο. ηγά-ζηγά νη άλζξσπνη ζα θαηαιάβαηλαλ ην ζπκθέξνλ

ηνπο, νη πινύζηνη θαη νη θησρνί ζα έξρνληαλ ζε ζπλελλόεζε ρσξίο βία. Μόλν ν

ζνζηαιηζκόο ζα κπνξνύζε λα βάιεη ηέινο ζην δηαρσξηζκό ησλ 2 θπιώλ. Σν ηδαληθό ηνπ

ζνζηαιηζκνύ ζα εμαζθάιηδε ζε θάζε άλζξσπν νπνηαζδήπνηε ξάηζαο ηξνθή, θαηνηθία θαη

ελδπκαζία, αιιά δελ κπνξεί λα θαηαιήμεη πνηέ ζε κία εληειώο ηζόηεηα. Αξρηθά ν

Ξελόπνπινο ζεώξεζε ηηο ζνζηαιηζηηθέο ηδέεο ηηο κόλεο πνπ ζα κπνξνύζαλ λα

δηνξζώζνπλ ηελ αληζόηεηα κεηαμύ πινύζησλ θαη θησρώλ. Χζηόζν ηελ εθαξκνγή ησλ

ζνζηαιηζηηθώλ ηδεώλ δελ ηελ ήζειε βίαηα κε αλαηξνπέο θαη επαλαζηάζεηο πνπ ζα

δεκηνπξγνύζαλ ζύκαηα. Με ηελ άλνδν ηνπ πλεπκαηηθνύ επηπέδνπ ηνπ ιανύ –πίζηεπε- ζα

θαηαιάβαηλαλ νη άλζξσπνη ην πξαγκαηηθό ηνπο ζπκθέξνλ. Γηα ην ιόγν απηό ζεσξνύζε

ην γξάςηκν σο νθεηιή δηαπαηδαγώγεζεο θαη έξγν επζύλεο ππέξ ηνπ ζπλόινπ.

ΔΡΓΟΓΡΑΦΗΑ

Γηεγεκαηα:

Διιεληθνύ αγώλνο ην ηξηαθνζηάδξαρκνλ έπαζινλ. Αζήλα, Υηώηεο, 1885.

Μεηξπηά. Αζήλα, παξάξηεκα ηνπ πεξηνδηθνύ Δζηία, 1890.

ηξαηησηηθά δηεγήκαηα. Αζήλα, Καζδόλεο, 1892.

Γηεγήκαηα· εηξά πξώηε. Αζήλα, ηππ.Κσλζηαληηλίδε, 1901.

13

Γηεγήκαηα· εηξά δεύηεξε. Αζήλα, ηππ.Κσλζηαληηλίδε, 1903.

Γηεγήκαηα· εηξά ηξίηε. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1907.

Ο θαθόο δξόκνο θαη άιια θαηλνύξγηα δηεγήκαηα (1908-1911). Αζήλα, Φέμεο, 1912.

ηέιια Βηνιάληε ή Έξσο εζηαπξσκέλνο θαη θάπνηα άιια δηαιερηά δηεγήκαηα. Αζήλα,

Φέμεο, 1914.

Οη εξσηεπκέλνη θαη άιια δηεγήκαηα. Αζήλα, έθδνζε Φηινινγηθήο Κπςέιεο, ρ.ρ.

Ζ Αλαζξεθηή. Αζήλα, Γαληάξεο, ρ.ρ.

Πεηξηέο ζηνλ ήιην. Αζήλα, Παπαδόπνπινο, 1919.

Σν Εαθπλζηλό καληήιη θαη άιια δέθα δηαιερηά δηεγήκαηα. Αζήλα, Γαληάξεο, 1921.

Αζελατθά δηεγήκαηα· Ηζηνξία κηαο ρσξηζκέλεο. Αζήλα, Γαληάξεο, 1924.

Ο Μηλώηαπξνο θαη άιια λέα δηεγήκαηα (1921-1924). Αιεμάλδξεηα, εθδ. ηνπ πεξ.

Γξάκκαηα, 1925.

Πώο πνιεκνύλ; Αζήλα, έθδνζε ηεο εθεκεξίδαο Διιεληθόλ Μέιινλ, 1935.

Ο ηξειιόο κε ηνπο θόθθηλνπο θξίλνπο. Αιεμάλδξεηα, Καζηγόλεο, 1926.

Πώο πνιεκνύλ. Αζήλα, εθδ. εθ. Διιεληθόλ Μέιινλ, 1935.

Αζαλαζία θαη άιια 24 δηεγήκαηα. Αζήλα, Οη θίινη ηνπ βηβιίνπ, 1944.

Μπζηζηνξήκαηα:

Θαύκαηα ηνπ Γηαβόινπ. Αζήλα, Ραθηάλεο, 1883.

Άλζξσπνο ηνπ θόζκνπ. Αζήλα, Γξαθείνλ Δθιεθηώλ Μπζηζηνξεκάησλ, 1888.

Νηθόιαο ηγαιόο. Αζήλα, ηππ. Κνξίλλεο, 1890.

Μαξγαξίηα ηέθα. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1906.

Ο θόθθηλνο βξάρνο. Αζήλα, ηππ.Δζηία, 1915.

14

Ο Πόιεκνο. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1919.

Ζ ηηκή ηνπ αδειθνύ Α΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1920.

Λάνπξα· Σν θνξίηζη πνπ ζθνηώλεη. Αζήλα, Διεπζεξνπδάθεο, 1921.

Ζ ηηκή ηνπ αδειθνύ Β΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1923.

Ο θόζκνο θη ν Κνζκάο. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1923.

Ηζαβέιια. Αιεμάλδξεηα, Καζηγόλεο, 1923.

Ζ ηξίκνξθε γπλαίθα. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1924.

Αλαδπνκέλε. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1925.

Σεξέδα Βάξκα Γαθόζηα - Έλαο ζύγρξνλνο Μεζαίσλαο. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1926.

Πινύζηνη θαη Φησρνί - Μηα θνηλσληθή ηξηινγία· Πινύζηνη θαη θησρνί, Σίκηνη θαη Άηηκνη,

Σπρεξνί θαη Άηπρνη. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1926.

Ο Καηήθνξνο· Αζελατθόλ κπζηζηόξεκα. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1948.

Ο γάκνο ηεο Λίηζαο. Αζήλα, ηππ. Αθσλ Γεξάξδνπ, 1929.

Μπζηηθνί αξξαβώλεο. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1959.

Ο Κνζκάθεο· Ηζηνξία ελόο θπζηνινγηθνύ αξξώζηνπ Α΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1930.

Ο Κνζκάθεο· Ηζηνξία ελόο θπζηνινγηθνύ αξξώζηνπ Β΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1930.

Ο Κνζκάθεο· Ηζηνξία ελόο θπζηνινγηθνύ αξξώζηνπ Γ΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1930.

Ο Κνζκάθεο· Ηζηνξία ελόο θπζηνινγηθνύ αξξώζηνπ Γ΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1930.

Αθξνδίηε Α΄ · Ζ γπλαίθα πνπ ζε ράλεη, Β΄ - Ζ γπλαίθα πνπ ζε ζώδεη. Αζήλα, Κνιιάξνο,

1930

Αλάκεζα ζε ηξεηο γπλαίθεο. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1930.

Θέαηξν:

15

Θέαηξνλ Α΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1913.

Θέαηξνλ Β΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1913.

Φνηηεηαί. Αζήλα, Παπαδόπνπινο, 1919.

Θέαηξνλ Γ΄. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1922.

ηέιια Βηνιάληε (Έξσο Δζηαπξσκέλνο) - Σν δηήγεκα θαη ην δξάκα. Αζήλα, Κνιιάξνο,

1923.

Γελ εηκ' εγώ ή Ζ Λνγηθή. Αζήλα, Κνιιάξνο, 1928.

Σν κπζηηθό ηεο Κνληέζζαο Βαιέξαηλαο. Αζήλα, 1915.

Θέαηξνλ Γ΄. Αζήλα, Οη θίινη ηνπ βηβιίνπ, 1945.

ΣΟ ΜΤΣΗΚΟ ΣΖ ΚΟΝΣΔΑ ΒΑΛΔΡΑΗΝΑ

Ζ ππόζεζε ηνπ έξγνπ πεξηιεπηηθά έρεη σο εμήο:

Πξόθεηηαη γηα κηα νηθνγέλεηα μεπεζκέλσλ αξηζηνθξαηώλ. Ζ ειηθησκέλε πηα θνληέζα

Βαιέξαηλα θαηέρεη κηα ζπληαγή πνπ πεγαίλεη από ζειπθό ζε ζειπθό κέινο ηεο

νηθνγέλεηαο θαη ζεξαπεύεη ηε «ζέιια»(θαηαξάθηε) ησλ καηηώλ. Έρεη πεξηπέζεη ζε ηέηνηα

θαηάληηα πνπ ηα λεόηεξα κέιε, ηελ πηέδνπλ λα νκνινγήζεη ην κπζηηθό ηεο ζθόλεο, λα

πνπιήζεη ηελ ζπληαγή, ζε θάπνηνλ ηπρνδηώθηε θαη λα κελ μεπέζνπλ. Απνθαιύπηεη ην

κπζηηθό ε θνληέζα ζηε λύθε ηεο, αθνύ πξώηα παίξλεη ην θαξκάθη γηα λα μεπιύλεη ηελ

«αηηκία». Σε ζηηγκή πνπ ςπρνκαρά, ε νηθνγέλεηα καζαίλεη όηη ν Πάπηδαο πνπ

ελδηαθεξόηαλ λα αγνξάζεη ηε ζπληαγή, έρεη κόιηο ζπιιεθζεί γηα ζεηξά από απάηεο. Σν

κπζηηθό ζώδεηαη κε ηε ζπζία ηεο θνληέζαο, πξόηππν επγέλεηαο θαη αξρνληηάο ζε έλαλ

αηώλα πνπ ραξαθηεξίδεηαη από ηελ επηειή θεξδνζθνπία θαη ηηο ζρέζεηο ζπλαιιαγήο.

16

ΑΠΟΦΘΔΓΜΑΣΑ ΑΠΟ ΣΟ ΔΡΓΟ «ΣΟ ΜΤΣΗΚΟ ΣΖ ΚΟΝΣΔΑ

ΒΑΛΔΡΑΗΝΑ»

(ΔΠΗΛΟΓΖ ΜΑΘΖΣΧΝ)

1. Αλ επέζαλε ηα δαρηπιίδηα ηα δάρηπια κείλαλε,ιέεη έλαο ιόγνο ,θαη ζε παιάηηα

θαη ζε ρακόζπηην ε θνληέζζα πάληα θνληέζζα είλαη (ξζνπια)

2. Δθείλν πνπ βιέπσ εγώ δελ ην βιέπεη άιινο πνπ δελ ζαο αγαπάεη θη εθείλν πνπ

μέξσ εγώ δελ κπνξεί λα ην μέξεη άιινο πνπ δελ ζαο πνλεί(ξζνπια)

3. ηε δσή ηνπ αλζξώπνπ , κηα είλαη ε κεγάιε κέξα θαη ε θνβεξή.Ζ κνίξα θξαηάεη

ην πηθξό πνηήξη ,ζνπ ην πξνζθέξεη πνιιέο θνξέο αιιά εγώ ηεο μέθεπγα κα

ζήκεξα είλαη ηειηθά ε δηθή κνπ κέξα (Κνληέζζα)

4. Σνύην ην ζπίηη ην κηθξό θαη ην θησρό ,είλαη γηα ΄κέλα ην ίδην κε η΄άιιν ην κεγάιν

κε ηηο ρξπζέο θνιώλεο. . .θη όζν κε έλνηαδε ε ηηκή εθείλνπ ηνπ ζπηηηνύ ηόζν κε

λνηάδεη θαη γηα απηό γηαηί είλαη ην ίδην αξθεί λα κπνξείο λα ην δεηο (Kνληέζζα)

5. Καη λα ηα ΄ρεη θαλείο όια κα θαη λα ηα ζηεξεύεηαη όια κα ηελ αιήζεηα δελ

είλαη ην ίδην(Σαζία)

17

ΚΡΗΣΗΚΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΑΡΑΣΑΖ «ΣΟ ΜΤΣΗΚΟ ΣΖ ΚΟΝΣΔΑ

ΒΑΛΔΡΑΗΝΑ»

Σν έξγν έρεη σο θύξην ζέκα ην κπζηηθό ηεο θνληέζζαο Βαιέξαηλαο .Σν κήλπκα πνπ

καο πεξλάεη είλαη εζηθό,γεκάην ζπγθίλεζε θαη γεκάην απηνζπζία .Γεκηνπξγεί κε ην

εγρείξεκα ηεο κία νηθνγελεηαθή ηξαγσδία αιιά ζώδεη ηελ παξάδνζε θαη ηηκάεη ην

ηδαληθό ηεο,ηνλ όξθν κίαο αιεζηλήο αξρόληηζζαο . Έρνπκε ζύγθξνπζε δύν δηαθνξεηηθώλ

γελεώλ, εθείλεο πνπ από ηελ κία πηζηεύεη αθόκα ζε θάπνηα ηδαληθά θαη εθείλεο, από ηελ

άιιε, πνπ πηζηεύεη ζην ρξήκα θαη ζηελ θαινδστα . Ζ θνληέζζα Βαιέξαηλα κε απηήλ ηελ

ζηάζε πνπ θξαηάεη απνξξίπηεη ηελ πξαθηηθή, σθειηκηζηηθή άπνςε ησλ λεόηεξσλ κειώλ

ηεο νηθνγέλεηαο ηεο.

Καηαιπηηθή ήηαλ ε παξνπζία ηεο πλνδηλνύ πνπ δηείζδπζε ζηνλ εζσηεξηθό πινύην

ηεο Βαιέξαηλαο θαη θαλέξσζε όιε ηελ αξρνληηά, ηελ επγέλεηα, ηε κεηξηθή δεζηαζηά θαη

ηελ πιεζσξηθόηεηα ησλ αηζζεκάησλ . Με ηελ πεξήθαλε αιιά θαη νδπλεξή θίλεζε

απηνύ ηνπ κνλαρηθνύ ρνξνύ ηνπ Εαιόγγνπ, κε απηήλ ηελ απηόβνπιε πξνζθνξά ηεο

γεξαηάο θπξίαο ( γηα λα δηαζσζεί ε αμηνπξέπεηα ηεο νηθνγέλεηαο ) δεκηνπξγνύληαη

18

δηάθνξα ζπλαηζζήκαηα ζηνλ ζεαηή . Χξαία δέλεη καδί ηεο ν Βαιέξαο, ν νπνίνο κε ην έλα

πόδη βξίζθεηαη ζηνλ ζεβαζκό πξνο ηελ κεηέξα θαη ην κπζηηθό ηεο θαη κε ην άιιν ζηελ

επθνιία θαη ζηα << θνινλάηα >>. Αληηζέησο ε Μάληα Σερξηηδόγινπ ζηνλ ξόιν ηεο

θνληέζζαο Σαζίαο ήηαλ επηθαλεηαθή θαη ερεί ρσξίο ην δαθπλζηλό ηδίσκα . Αθόκα

ηαπεηλή θαη πηζηή εκθαλίδεηαη ε ξζνια (Κίηπ Αξζέλε) . Δίλαη εκθαλέο πσο ε

επηαλεζηαθή θιέβα ηεο είλαη ζε εγξήγνξζε . Δπίζεο πνιύ ηθαλνπνηεηηθά απέδσζε ηνλ

ξόιν ηνπ ν Γηώξγνο Φξαηδεζθάθεο πνπ κε ηελ πξέπνπζα ειαθξάδα εξκελεύεη ηνλ

Παπιάθε . Παξ’όια απηά κπνξνύκε λα πνύκε πσο δελ πείζεη γηα ην δεθαπεληάρξνλν ηεο

ειηθίαο ηνπ . Σν κόλν αξλεηηθό πνπ ζα έπξεπε λα ζεκεησζεί είλαη πσο ε Άλλα

πλνδηλνύ, ζηε ζέζε ηεο Βαιέξαηλαο, άθελε ηηο ιέμεηο λα βγαίλνπλ κία κία αξγά από ην

ζηόκα ηεο, δίλνληαο έκθαζε ζε θάζε ηεο θξάζε, έηζη πνπ ηα πξαγκαηηθά ηξαγηθά

θνκκάηηα λα ράλνπλ ηελ ζεκαζία ηνπο . Σα ζθεληθά θαινδηαιεγκέλα ζε ζηπι επνρήο πνπ

δεκηνπξγνύζαλ ηελ θαηάιιειε αηκόζθαηξα ηνπ άββα Υαξαηζίδε θαη πνιύ σξαία ηα

θνζηνύκηα ηνπ . Ζ κνπζηθή επηκέιεηα ηεο Οιπκπίαο Κπξηαθάθε ζα κπνξνύζε λα

ραξαθηεξηζηεί εώο θαη ζπγθηλεηηθή .

Σν έξγν πάλησο δηαζέηεη ζσζηνύο ξπζκνύο, εμηζνξξνπεί ην εζνγξαθηθό ζηνηρείν θαη

πξνηάζζεη ηηο εξκελείεο ησλ εζνπνηώλ . Μέζα ζην θαιαίζζεηα, λαηνπξαιηζηηθό ζαιόλη

νη εζνπνηνί ζπγθηλνύλ θαη κηινύλ άκεζα ζην ζεκεξηλό θνηλν γηα ηελ έθπησζε ησλ αμηώλ

θαη ηελ επηθξάηεηα ηνπ << πξαθηηθνύ πλεύκαηνο >>. Μηα σξαία παξάζηαζε από ηηο πην

επηηπρεκέλεο παξαζηάζεηο ηνπ εζληθνύ ζεάηξνπ.

19

ΓΖΜΟΗΔΤΜΑΣΑ/ΘΔΑΣΡΗΚΔ ΚΡΗΣΗΚΔ ΥΔΣΗΚΔ ΜΔ ΣΖΝ ΠΑΡΑΣΑΖ

20

21

22

ΣΔΛΛΑ ΒΙΟΛΑΝΣΗ

Τπόθεση: Ζ ηέιια Βηνιάληε είλαη κηα λέα, όκνξθε θαη αμηόινγε δεζπνηλίδα από κία

εμίζνπ επηθαλή θαη πινύζηα νηθνγέλεηα. Ο Υξεζηάθεο Εακάλνο είλαη λένο, σξαίνο θαη

πεξηδήηεηνο. ηαλ όκσο εξσηεύνληαη, μππλνύλ ηελ κήλε ηνπ αγέξσρνπ, ακεηαθίλεηνπ

θαη δπλακηθνύ παηέξα ηεο Παλαγή Βηνιάληε, ν νπνίνο ζα θάλεη ηα αδύλαηα δπλαηά γηα

λα ηνπο ρσξίζεη θηάλνληαο αθόκε θαη λα ξηζθάξεη ηε δσή ηεο ίδηαο ηνπ ηεο θόξεο.

Περιγραυή: Μηα θαινθαηξηλή βαξθάδα θαη κηα εξσηηθή επηζηνιή ήηαλ αξθεηά γηα λα

απνθαιπθηνύλ ηα θαιά θξπκκέλα από θαηξό ζπλαηζζήκαηα πνπ έηξεθαλ κεηαμύ ηνπο ε

ηέιια Βηνιάληε θαη ν Υξεζηάθεο Εακάλνο. Δθείλε όκνξθε, πεξήθαλε, μερσξηζηή

πξνζσπηθόηεηα από πινύζηα νηθνγέλεηα. Δθείλνο, γνεηεπηηθόο θαη πεξηδήηεηνο,

εξγαδόηαλ ζην Αγγιηθό Σππνγξαθείν ηεο πεξηνρήο. Καλείο ηνπο δε ζθέθηεθε όηη ε

αγάπε ηνπο έπξεπε λα δνθηκαζηεί. Έηζη όηαλ ε ηέιια Βηνιάληε έγξαθε ηε θξάζε «’

αγαπώ» πάλσ ζε κηα θόιια ραξηηνύ, κε κηα καξγαξίηα ζηελ θόρε δελ κπνξνύζε λα

θαληαζηεί όηη ράξαδε ηελ αηώληα θαηαδίθε ηεο. Μηα θαηαδίθε πνπ ηελ όξηζε ν ίδηνο ν

παηέξαο ηεο, ν Παλαγήο Βηνιάληεο. Έλα θνηλσληθό θαηεζηεκέλν ησλ αξρώλ ηνπ 20νύ

23

αηώλα έδσζε ζηνλ Ξελόπνπιν ηελ αθνξκή λα πιάζεη κηα μερσξηζηή εξσίδα πνπ

εμπςώλεηαη ζηα όξηα ηνπ ηδαληθνύ, απνηειώληαο πξόηππν κηαο άιιεο θαιύηεξεο δσήο,

δηαθνξεηηθήο απ’ απηή πνπ δνύλε, ηελ άπλνε θαη ηεηξηκκέλε, όινη νη γύξσ.

Κριτική: Έλα αθόκε ζπγθινληζηηθό έξγν ηνπ Γξ. Ξελόπνπινπ πνπ πξνζθέξεη ξίγε

ζπγθίλεζεο ζηνπο αλαγλώζηεο θαη παξακέλεη ηόζν ππέξνρα δηαρξνληθό θαη

επίθαηξν.Δίλαη έλα έξγν πνπ αγγίδεη ηελ ςπρή ηνπ αλαγλώζηε κε ηελ απζεληηθόηεηα, ηελ

εηιηθξίλεηα θαη ηελ μερσξηζηή δηαρξνληθόηεηά ηνπ. Ο έξσηαο, ε νηθνγέλεηα θαη ην

ζθιεξό ζθεληθό ηεο δαθπλζηλήο θνηλσλίαο ηεο επνρήο βξίζθνληαη ζην πξνζθήλην. Ζ

απνπξνζαλαηνιηζκέλε από ηνλ έξσηα ηέιια Βηνιάληε ππελζπκίδεη ηί εζηί εζσηεξηθή

δύλακε, πείζκα θαη απνθαζηζηηθόηεηα γηα ηελ επηπρία ηεο δσήο ηεο. Δίλαη έλα θείκελν

κε απόιπηε ινγνηερληθή αμία,αιιά πνπ ηαπηόρξνλα κπνξεί λα γνεηεύζεη θαη έλα

άλζξσπν κεζαίαο ή κέηξηαο κόξθσζεο αθνύ ε ηζηνξία θαη νη ηδέεο ηνπ ζπγγξαθέα είλαη

επίζεο κνλαδηθέο. Πεξηέρεη δηαρξνληθά κελύκαηα πνπ κπνξνύλ λα καο θαζνδεγήζνπλ

θαη ζηελ ζεκεξηλή επνρή.

24

Κριτική στο έργο <<τέλλα Βιολάντη>>

Οη πεξηζζόηεξεο θξηηηθέο είλαη ζεηηθέο θαη αλαθέξνληαη αθ'ελόο ζην ππνθξηηηθό ηαιέλην ησλ

εζνπνηώλ πνπ θαηάθεξαλ λα θέξνπλ εηο πέξαο απηνύο ηνπο δύζθνινπο θαη ξηςνθίλδπλνπο ξόινπο

(δηόηη δελ γλώξηδαλ πσο ζα αληηκεηώπηδαλ νη ηειεζεαηέο ην ζέαηξν κέζα απν ηελ ηειεόξαζε),θαη

αθ'εηέξνπ ζηελ άςνγε ζθελνζεζία ηνπ έξγνπ απηνύ.Πξέπεη λα ζεκεησζεί αθόκε όηη ε πινθή ηνπ

έξγνπ απνηέιεζε ηνλ θπξηόηεξν παξάγνληα ησλ ζεηηθώλ θξηηηθώλ.πγθεθξηκέλα ηειεθξηηηθόο

είπε <<Ο ζεαηήο πνπ μέξεη απν ζέαηξν αλαηξηρηάδεη ζπαξάδεηαη..>>.Άιιν δεκνζίεπκα αλαθέξεη

<<ζνλ αθνξά ηελ εθηέιεζε ,πξέπεη θαλείολα νκνινγήζεη όηη ζπάληα κπνξεί λα δεί κηα ηόζν

πεηζαξρεκέλε θαη δσληαλή παξάζηαζε>>.

ζνλ αλαθνξά ηηο αξλεηηθέο θξηηηθέο ήηαλ ειάρηζηεο θαη ακειεηαίεο.πγθεθξηκέλα

αξζξνγξάθνο είπε γηα ηνλ ξόιν ησλ εζνπνηώλ <<Πεξηκέλακε πεξηζζόηεξα θαη είλαη απνξίαο

άμηνλ πσο ηέηνηνη εζνπνίνη κε αλακθηζβήηεηεο αξεηέο θαη πείξα ,άθεζαλ αλεθκεηάιεπηεο ηηο

θαιύηεξεο επθαηξίεο πνπ ηνπο έδηλε ν ξόινο ηνπο>>.

25

Παραινέσεις προς ηθοποιούς

Ζ εζνπνηόο Αιίθε Καηζαβνύ δίλεη ζπκβνπιέο ζηνπο εζνπνηνύο ηνλίδνληάο ηνπο όηη ε εξκελεία

δελ είλαη πνηέ ζέκα ηύρεο ή ζύκπησζεο, αιιά κειέηεο, απηνγλσζίαο θαη επίπνλνπ ςπρηθνύ

μνδέκαηνο.

Αθόκε θαηά ηε δηάξθεηα αλάιπζεο ηνπ έξγνπ, ν εζνπνηόο ζα πξέπεη λα έρεη πξνζσπηθή άπνςε

θαη ζηάζε γηα ην έξγν. Σα βαζηθά ζηνηρεία αλάιπζεο είλαη: ε κνξθή, ην πεξηερόκελν θαη ε

αηζζεηηθή θόξκα. ηελ αλάιπζε ηεο κνξθήο κειεηάκε πξώην ην είδνο: Δίλαη θσκσδία, δξάκα,

επηθό, πνηεηηθό ζέαηξν, ζέαηξν παξαιόγνπ; Μεηά κειεηάκε πσο είλαη δνκεκέλν (ζθελέο, εμέιημε

δξάζεο, θνξπθώζεηο, θ.α.).

ηελ αλάιπζε ηνπ πεξηερνκέλνπ εμεηάδνπκε θαη ηνλ ζηόρν θαη ηε θηινζνθία ηνπ ζπγγξαθέα.

Ση μέξνπκε γη απηόλ; Πόηε θαη πνπ έδεζε; Πσο ηνλ επεξέαζαλ ζην γξάςηκό ηνπ ην πεξηβάιινλ

θαη ηα βηώκαηά ηνπ;. Ση ηνλ επεξέαζε πεξηζζόηεξν ζην έξγν; ηελ αηζζεηηθή ηεο παξνπζίαζεο

ελόο έξγνπ εμεηάδνπκε θαη ηηο αλαινγίεο ησλ πξνζώπσλ ηνπ έξγνπ κε ηνλ ζύγρξνλν ζεαηή. Δίλαη

απαξαίηεηε θαη ε επηκέξνπο αλάιπζε ησλ ζθελώλ ώζηε ν εζνπνηόο λα έρεη ηνλ έιεγρν θαη λα

θπξηαξρεί ζην ζθεληθό ηνπ ρώξν. Έηζη εδώ εμεηάδνπκε: ην ρώξν ζε ζρέζε κε ηνπο ππόινηπνπο.

Με πνηνλ ηξόπν αιιειεπηδξνύλ νη ραξαθηήξεο; Ση είδνπο ζρέζεηο έρνπλε; Πνηνη είλαη νη

ςπρνινγηθνί θαη ζπλαηζζεκαηηθνί ηνπο δεζκνί; Δπίζεο εμεηάδνπκε ην timing (ζπγρξνληζκόο) ζε

ζρέζε κε ηε ξπζκνινγία ηνπ έξγνπ. Σα παξαπάλσ ζα βνεζήζνπλ ηνλ εζνπνηό ζηνλ έιεγρν ησλ

26

ελζηάζεσλ ζηελ θίλεζε θαη ηνλ ιόγν πνπ ζεκαίλεη απνρξώζεηο ηεο εξκελείαο. Ο εζνπνηόο

ρξεηάδεηαη λα είλαη πην ιεπηνκεξήο θαη αθξηβήο ζηελ αλάιπζε ηνπ ραξαθηήξα πνπ ζα παίμεη.

Μπνξεί λα μεθηλήζεη από απηά πνπ ππνδεηθλύεη ν ζπγγξαθέαο ζηελ πεξηγξαθή ηνπ ξόινπ ηνπ,

ζηηο αηάθεο ηνπ αιιά θπξίσο ζηα ιόγηα ησλ άιισλ πξνζώπσλ ηνπ έξγνπ γηα εθείλνλ. ηε

ζπλέρεηα πξέπεη λα ζθεθηεί ζρεηηθά κε ηνλ ραξαθηήξα. Πξέπεη λα πξνζπαζήζεη λα θαληαζηεί

πσο ζθέθηεηαη θαη ληώζεη ν ραξαθηήξαο πνπ ζα ππνδπζεί. Ζ εξκελεία ηνπ εζνπνηνύ κπνξεί θαη

πξέπεη λα δηαθέξεη από απηή άιισλ εζνπνηώλ πνπ ζα έπαηδαλ ή έπαημαλ ηνλ αληίζηνηρν ξόιν,

αιιά είλαη ζσζηή όηαλ κπνξεί λα δηθαηνινγήζεη όζα ν ραξαθηήξαο θάλεη ζε νιόθιεξν ην έξγν.

Πνηέ δύν εζνπνηνί δελ εξκελεύνπλ ηνλ ίδην ραξαθηήξα κε ηνλ ίδην ηξόπν. Απηό θάλεη ην ζέαηξν

ελδηαθέξνλ θαη ηνλ εζνπνηό θαιιηηέρλε. Οη εζνπνηνί ζα πξέπεη λα ζπκνύληαη πάληα όηη ηα ιόγηα

δελ ζεκαίλνπλ ηίπνηα αλ δελ γελληνύληαη από εξεζίζκαηα, ζπλαηζζήκαηα, ζθέςεηο, ηδέεο θαηά ηε

δηάξθεηα ηεο ζεαηξηθήο παξάζηαζεο (δξάζεο).

Πξνζεγγίδνληαο έλα ξόιν καο ελδηαθέξεη ν εζσηεξηθόο θόζκνο ηνπ ραξαθηήξα πνπ ζα

εξκελεύζεη αιιά καο ελδηαθέξνπλ θαη ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο κνξθήο ηνπ. Γηαηί όζν

πην νινθιεξσκέλε εηθόλα έρνπκε γηα ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ηόζν πην αιεζηλόο

γίλεηαη απηόο γηα καο. Ο Κάξνινο Κνπλ έιεγε όηη ν εζνπνηόο γηα λα εξκελεύζεη έλαλ ξόιν

πξέπεη λα κπνξεί λα απαληήζεη ζε ηξεηο εξσηήζεηο: Ποιος είμαι, πού είμαι και τι θέλω; Δδώ ζα

εξκελεύζνπκε ηη ζεκαίλνπλ απηέο νη εξσηήζεηο θαη ηέινο πσο ζπκπιέθνληαη γηα λα πξνθαιέζνπλ

κηα ζπκπεξηθνξά – δξάζε – γηα ηνλ ραξαθηήξα.

Πνηνο είκαη;

Ηζηνξηθό: πνην είλαη ην παξειζόλ κνπ; Ση είδνπο κνξθή έρσ; Από ηη νηθνγέλεηα πξνέξρνκαη; Πσο

κεγάισζα θαη πνπ έδεζα κεηά; Ση έπαημε ηνλ κεγαιύηεξν ξόιν ζηε δηακόξθσζε ηεο

πξνζσπηθόηεηάο κνπ;

Θέζε: θνηλσληθή, πλεπκαηηθή, νηθνλνκηθή θιπ. Φπζηθή θαηάζηαζε

Ζιηθία:

Δπάγγεικα

εκαληηθά γεγνλόηα πνπ δηακόξθσζαλ ηνλ ραξαθηήξα ή ζεκαδεύνπλ ηελ ζθεληθή ηνπ δξάζε.

Βέβαηα ην πνηνο είκαη έρεη ζρέζε θαη ζπλδέεηαη άκεζα κε ην πνπ είκαη θαη ηη ζέισ. Ζ αληίδξαζή

κνπ θαη ε ζηάζε κνπ ζε απηά θαζνξίδεη πην θαλεξά θαη ην πνηνο είκαη.

27

Πνπ είκαη; Λέγνληαο πνπ είκαη αλαθεξόκαζηε ζην γεληθόηεξν πεξηβάιινλ πνπ έπαημε ξόιν

θαζνξηζηηθνύ παξάγνληα ζηε δηακόξθσζε θαη εμέιημε ηνπ ραξαθηήξα: θνηλσλία, επνρή,

ζπλζήθεο δηαβίσζεο.

Δηδηθόηεξα ελδηαθέξεη θαη ν ζπγθεθξηκέλνο ρώξνο πνπ εθθξάδεηαη ζηε ζθεληθή ηνπ παξνπζία ν

ξόινο – δσκάηην, ζπίηη, γεηηνληά, πόιε, ρώξα – θαη νη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνύλ ζε απηά. Αθόκα

ζην πνπ είκαη ιακβάλνληαη ππόςε θαη άιιεο ζπλζήθεο όπσο ρξόλνο – ώξα, κέξα, λύρηα – θαη

πόζν επηδξνύλ ζηε δξάζε ηνπ ξόινπ.

Ση ζέισ: πλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε, θνξηίζεηο θαη αλαδεηήζεηο ζε ζρέζε κε ηελ πνξεία θαη ην

ζηόρν ηνπ ξόινπ. Βαζύηεξεο επηδηώμεηο όλεηξα, ζηόρνη. Ο ηξόπνο πνπ ηα δηεθδηθώ έρεη ζρέζε κε

ην πνηνο είκαη. Μαο ελδηαθέξεη ε δηαδξνκή ηνπ ραξαθηήξα, γηαηί ε δηθαίσζε ή ε απαμίσζε

έξρεηαη από ηε ζεαηξηθή πξάμε.

πκπεξηθνξά: Πνηα είλαη ε δξάζε κνπ ηώξα αιιά θαη ιίγν πξηλ μεθηλήζεη ε θάζε ζθελή; Πνηεο

είλαη νη ζρέζεηο κνπ κε ηνπο άιινπο ραξαθηήξεο ηνπ έξγνπ, Πόζν ζεκαληηθή είλαη ε ζρέζε κνπ κ

απηνύο; Πόζν ηνπο έρσ αλάγθε;

Οη εξσηήζεηο είλαη άπεηξεο θαη εδώ ε θπξία Αιίθε Καηζαβνύ αλαθέξεη ηηο ζπνπδαηόηεξεο. ζν

πεξηζζόηεξεο εξσηήζεηο κπνξεί λα απαληήζεη έλαο εζνπνηόο ζρεηηθά κε ηνλ ραξαθηήξα πνπ

εξκελεύεη ηόζν πην νινθιεξσκέλε ζα είλαη ε δηείζδπζή ηνπ ζ απηόλ θαη πην βαζηά θαη αιεζηλή ε

εξκελεία ηνπ. Ο αγώλαο απηόο είλαη αηειείσηνο θαη ν εζνπνηόο παιεύεη θακηά θνξά όρη κόλν

ζηηο πξόβεο αιιά κέρξη ηελ ηειεπηαία παξάζηαζε.

28

Καρλο Γκολντόνι

Γελλήζεθε: ζηελ Βελεηία ην 1707.Από κηθξόο αζρνινύληαλ κε

ην ζέαηξν.

1723:πεγαίλεη ζε έλα απζηεξό θνιέγην κέζσ ηνπ παηέξα ηνπ

όπνπ αθηεξώλεη ηνλ ρξόλν ηνπ δηαβάδνληαο ειιεληθέο θαη ιαηηληθέο θσκσδίεο θαη όρη ζην δηάβαζκα

ηνπ. Δπίζεο γξάθεη θαη ην πξώην ηνπ πνίεκα «ν Κνινζζόο». Λόγσ θάπνηνπ ζθαλδάινπ απνβάιιεηαη.

1725:κεηαθνκίδεη ζηελ Ούληηλε. Δλδηάκεζα δνύιεςε σο δηθαζηηθόο ππάιιεινο ηεο Δλεηηθήο

Γεκνθξαηίαο.

1731:πεζαίλεη ν παηέξαο ηνπ θαη απνθαζίδεη λα αθηεξσζεί ζην ζέαηξν πεξηζζόηεξν.

1732:πεγαηλεη ζε Μηιάλν θαη Βεξόλα όπνπ γξάθεη ηελ νηθνλνκηθή θαη ζεαηξηθή ηνπ απνηπρία

«Ακαιαζνύληα».

1734:γξάθεη ην επόκελν ηνπ έξγν κε κεγαιύηεξε επηηπρία θαη ηίηιν «Βειηζάξην».Δπίζεο έγξαςε

ιηκπξέηα γηα όπεξα θαη ππεξέηεζε σο πλεπκαηηθόο δηεπζπληήο

1738:αλαθαιππηεη ην κεγάιν ηνπ ηαιέλην ζηελ θσκσδία θαη γξάθεη θαη ηελ πξώηε ηνπ θσκσδία κε

ηίηιν «ν άλζξσπνο ηνπ θόζκνπ» ζην Μηιάλν. Δπίζεο ηόηε ζηε Βεξόλα γλσξίδεη θαη ηελ κειινληηθή

ηνπ ζύδπγν Νηθνιέηα Κόλην

29

1748:ζπλεηζθέξεη ζεκαληηθά ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξαο Μπνύθα. ηηο θσκσδίεο ηνπ κε απηή ηελ

θόξκα ελζσκάησζε ραξαθηήξεο από ηελ «Κνκέληηα ληει’ άξηε» κε ζηνηρεία από ηελ ζύγρξνλε

πξαγκαηηθόηεηα, ζπλήζεηεο θαη ραξαθηήξεο ηεο κεζαίαο ηάμεο θαη ηεο θαζεκεξηλόηεηαο ηεο

Βελεηίαο.

1761:κεηαθνκίδεη ζην Παξίζη κέρξη ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ. Σα έξγα ηνπ είραλ έληνλν αληί-

εθθιεζηαζηηθό ηόλν θαη ζπρλά ζαηίξηδε ηελ ππνθξηζία ησλ κνλαρώλ θαη ηεο Ρσκαηνθαζνιηθήο

εθθιεζίαο. ζν ήηαλ ζηε Γαιιία έγξαςε πνιιά έξγα θαζώο επίζεο θαη ηα πεξίθεκα

απνκλεκνλεύκαηα ηνπ «Αλακλήζεηο πνπ ζα ρξεζηκεύζνπλ ζηελ ηζηνξία ηεο δσήο κνπ θαη ηνπ

ζεάηξνπ» από όπνπ αληινύκε πιεξνθνξίεο γηα ηελ δσή θαη ην έξγν ηνπ. Οη ήξσεο ηνπ είλαη δσληαλνί,

απξόβιεπηνη θαη δηαζθεδαζηηθνί. Ηδηαίηεξα επηηπρείο είλαη νη γπλαηθείνη ηνπ ξόινη.

Κάπνηα έξγα ηνπ:

ΒΔΛΗΑΡΗΟ

Ζ ΗΡΑΝΖ ΝΤΦΖ

Ο ΤΠΖΡΔΣΖ 2 ΑΦΔΝΣΑΓΧΝ

ΑΜΑΛΑΟΤΝΣΑ

Ο ΦΑΝΑΣΗΚΟ ΠΟΗΖΣΖ

ΟΗ ΕΖΛΗΑΡΔ ΓΤΝΑΗΚΔ

ΟΗ ΓΤΝΑΗΚΔ ΜΔ ΚΑΛΖ ΓΗΑΘΔΖ

Ο ΠΟΛΔΜΟ

ΣΟ ΚΑΗΝΟΤΡΓΗΟ ΠΗΣΗ

ΓΚΟΤΣΑΒΟ

Ο ΦΗΛΟΟΦΟ ΣΖ ΔΠΟΥΖ

Ζ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΣΖ ΒΔΝΔΣΗΑ

Ζ ΔΝΧΖ ΣΟΤ ΠΡΟΦΖΣΖ ΒΑΗΛΗΑ ΓΑΒΗΓ

Ο ΓΟΝΓΟΛΗΔΡΖ

30

Μνηίβα ζην έξγν ηνπ Γθνιληόλη :Σα έξγα πνπ γξάθηεθαλ όζν ν ζπγγξαθέαο ήηαλ ζηελ Ηηαιηα δελ

έρνπλ ζξεζθεπηηθό ή εθθιεζηαζηηθό ζέκα νύηε εθθξάδνπλ ζθέςεηο γηα ην ζάλαην ή ηε κεηάλνηα, θάηη

πνπ πξνθαιεί εληύπσζε ιόγσ ηεο απζηεξήο θαζνιηθήο αλαηξνθήο ηνπ Γθνιληόλη. Μεηά ηε

κεηνίθεζή ηνπ ζηε Γαιιηα, ε ζέζε ηνπ έγηλε πην μεθάζαξε, θαζώο ηα έξγα ηνπ είραλ έληνλν αληη-

31

εθθιεζηαζηηθό ηόλν θαη ζπρλά ζαηίξηδαλ ηελ ππνθξηζία ησλ κνλαρώλ θαη ηεο Ρσκαηνθαζνιηθήο

Δθθιεζίαο.

Ο Γθνιληόλη ελδηαθεξόηαλ γηα ηηο ζρέζεηο ησλ αλζξώπσλ κεηαμύ ηνπο, ηε θηινζνθία, ην θίλεκα

ηνπ Οπκαληζκνύ, ελώ αζθνύζε θξηηηθή ζηελ αιαδνλεία, ζηελ αδηαιιαμία θαη ηελ θαηάρξεζε

εμνπζίαο. πρλά ζαηίξηδε ηνπο ππεξόπηεο επγελείο θαη ηνπο θησρνύο πνπ δελ είραλ ηηκηόηεηα θαη

αμηνπξέπεηα.

32

Το σπίτι του Κάρλο Γκολντόνι (σήμερα Μουσείο)

στο Μέγαρο Τσεντάνι (Ponte San Toma)στη Βενετία.

ΤΠΖΡΔΣΖ ΓΤΟ ΑΦΔΝΣΑΓΧΝ: Δίλαη κηα ζάηηξα γηα ηνλ έξσηα ,ην πάζνο γηα επηπρία, αιιά θαη

ηελ αγσληώδε πξνζπάζεηα γηα επηπρία. Ο Γθνιληόλη απνθαιύπηεη ηελ εζηθή παξαθκή κηαο θνηλσλίαο

πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ ππνθξηζία θαη ζηελ δηαθζνξά. Τπάξρεη έλαο ππεξέηεο, ν Σξνπθαιδίλν, ν όπνηνο

ππεξεηεί δπν αθεληάδεο. Δίλαη πνλεξόο, πνιπκήραλνο, γθαθαηδήο θαη ζπλάκα αλαηδήο. Σα

ζαιαζζώλεη θαη ηα κπαιώλεη, ελώ πεξηπιέθεη ηνπο πάληεο θαη ηα πάληα. Σειηθά απνδεηθλύεηαη απηόο

αθέληεο ησλ δπν αθεληάδσλ ηνπ αθνύ θαηαθέξλεη αλ ηνπο θνξντδέςεη θαη λα πιεξώλεηαη θαη από

ηνπο δπν. Ση γίλεηαη όκσο όηαλ ηνλ επηζθέπηεηαη ν έξσηαο;

Ζ παξάζηαζε ηνπ «Τπεξέηε ησλ δύν αθεληάδσλ» από ην ΓΖ.ΠΔ.ΘΔ ΚΡΖΣΖ

ην 2011 καο απνδεηθλύεη πσο έλα ζεαηξηθό έξγν πνπ γξάθηεθε ην 1745 κπνξεί

λα απνδνζεί κε κηα πνιύ ζύγρξνλε θαη ειθπζηηθή γηα ην ζεκεξηλό θνηλό

παξάζηαζε.

Video από ηνλ «Τπεξέηε δύν αθεληάδσλ» ΓΖΠΔΘΔ ΚΡΖΣΖ 2011

33

Δίλαη: κηα ιατθή ηηαιηθή απηνζρεδηαζηηθή θσκσδία. ύλνιν ζεαηξίλσλ ιατθώλ πνπ έπιαζαλ ηνπο

ραξαθηήξεο κόλνη ηνπο, όπσο ηα θνπζηνύκηα ,ηηο κάζθεο, ηηο ηδηαηηεξόηεηεο ζηελ θσλή θαη ηε ζηάζε

ηνπ ζώκαηνο. Δπηθεληξώλνληαλ πεξηζζόηεξν ζηνλ απηνζρεδηαζκό από όηη ζηνλ ζπγγξαθέα. Δπίζεο

είλαη ν πξώηνο ζίαζνο πνπ ζπκπεξηιακβάλεη γπλαίθεο.

εκαίλεη: ε θσκσδία ηεο ηέρλεο κε ηελ έλλνηα ηνπ επαγγεικαηηζκνύ θαη ηεο ηερληθήο, δειαδή πνπ

δεκηνπξγείηαη από «ηερλίηεο»

Ήηαλ δεκνθηιήο: κεηαμύ ηνπ 16νπ

θαη 18νπ

αη.

Καηαγσγή: άγλσζηε ε θαηαγσγή ηεο θαη ην πνύ αθξηβώο ζηεξίρηεθε

ηηο παξαζηάζεηο: Οη ζίαζνη ήηαλ πιαλόδηνη θαη απνηεινύληαλ από 5-25 εζνπνηνύο. Έθαλαλ ηηο

παξαζηάζεηο ηνπο ζε πιαηείεο ή ζε απιέο αξρνληηθώλ ρξεζηκνπνηώληαο έλα παηάξη γηα ζθελή θαη έλα

δσγξαθηζκέλν παλί γηα ζθεληθό. Αξρηθά: νη δηάινγνη ήηαλ απιή ζηηρνκπζία αλάκεζα ζε 2 ππνθξηηέο.

Αξγόηεξα :νη παξαζηάζεηο είραλ πινθή θαη πεξηζζόηεξνπο εζνπνηνύο βαζηζκέλεο ζε θάπνην ζελάξην

ώζηε λα κέλνπλ νη εζνπνηνί κέζα ζε θάπνηα όξηα-αιιά πάληνηε απηνζρεδηαζηηθέο. Οη εζνπνηνί είραλ

θάπνηα ηππνπνηεκέλα γξήγνξα αζηεία κε θαπζηηθό ππνλννύκελν. Τπήξραλ ηα:

Κνλζέηηη. ιεθηηθά αζηεηάθηα

Λάηζη. νπηηθά θόιπα

Μπνύξιε. κεγαιύηεξεο ηζηνξίεο κε πνην νινθιεξσκέλν αζηείν

Με ηα παξαπάλσ νη εζνπνηνί μέθεπγαλ από ην βαζηθό ζελάξην, παξόια απηά όθεηιαλ λα επαλέιζνπλ

ζην ζέκα γηα ηελ ζπλέρηζε θαη νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ θαλνληθά.

ΘΔΜΑ: εξσηηθή πεξηπέηεηα εκπινπηηζκέλε κε επίθαηξε ζάηηξα πνπ αθνξνύζε ππαξθηά πξόζσπα

Ρόινη: είλαη ζηεξεόηππνη θαη ρσξίδνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο :

Σδαλη. πνλεξνί ππεξέηεο

Καξαηεξηζη. θαξαηεξίζηεο

Αηζεζη. εξσηεπκέλνη

34

Κιαζηθνί ραξαθηήξεο:

Αξιεθίλνο

Κνινκπίλα

Πεληάινλε

Πηεξόηνο

Πνπιηζηλειν

Καπηηαλν

Νηνηνξε

Μπξηγθηεια

35

Οκηιία θ. Κνπηή:

ε έλα δίσξν από ην κάζεκα ηνπ project πξνζθαιέζακε ηνλ ππνδηεπζπληή ηνπ ζρνιείνπ καο

θ.Κνπηή λα καο κηιήζεη όρη σο θπζηθόο αιιά κε ηελ ηδηόηεηα ηνπ ζεαηξηθνύ ζπγγξαθέα.

Αθνύ δξακαηνπνηήζακε ην ζεαηξηθό ηνπ «Σν ηξίν θιέθηηθν κπειθάλην», ν θύξηνο Κνπηήο καο

κίιεζε γηα ηε δνπιεηά ηνπ ζεαηξηθνύ ζπγγξαθέα αιιά θαη ην ζέαηξν ζηελ εθπαίδεπζε .

Παξαθάησ παξαηίζεληαη θάπνηεο ζεκεηώζεηο ησλ καζεηώλ:

ζνλ αθνξά ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζεάηξνπ ππάξρνπλ δηάθνξνη άλζξσπνη πνπ θξνληίδνπλ γηα απηό.

Τπάξρνπλ νη άλζξσπνη πνπ ππνθξίλνληαη, πνπ ελζαξθώλνπλ δειαδή ηνπο δηάθνξνπο ραξαθηήξεο,

ν ζθελνζέηεο πνπ παίδεη έλαλ πνιύ ζεκαληηθό ξόιν ζηε δεκηνπξγία ηεο παξάζηαζεο, νη

άλζξσπνη πνπ ειέγρνπλ ηνλ θσηηζκό, ηα θνπζηνύκηα, ηε ζθελή, ηηο ζέζεηο, απηνί πνπ θόβνπλ

εηζηηήξηα θαη ν ζεαηξηθόο ζπγγξαθέαο, ην δεύηεξν πην ζεκαληηθό άηνκν.

Ο ζεαηξηθόο ζπγγξαθέαο θάλεη ηελ πην ρξνλνβόξα αιιά ηαπηόρξνλα επράξηζηε δνπιεηά. Καηέρεη

ήδε κέζα ηνπ απηό ην ηαιέλην θαη εκπλέεηαη ηόζν από ηελ θαζεκεξηλόηεηα ηνπ όζν θαη από ηα

ζπλαηζζήκαηα πνπ ν ίδηνο θξύβεη . Απηό ην ράξηζκα ηνπ βγαίλεη απζόξκεηα. Οη ζηίρνη θαη νη

ξόινη όπσο θαη νη ήξσεο ηνπ πξνθύπηνπλ απζόξκεηα. Ο ζπγγξαθέαο απηόο έρεη εθηόο από

ζπλαηζζήκαηα θαη εκπεηξίεο επίζεο θαη αλακλήζεηο πνπ πεξηκέλνπλ λα εμσηεξηθεπηνύλ. Απηά

ζπζζσξεύνληαη ζην κπαιό θαη ζηελ θαξδηά. Απηόο ζέιεη λα πξνβιεκαηίζεη κε ην έξγν ηνπ ηνλ

ζεαηή. Να ηνλ θάλεη λα βιέπεη ζαλ λα θνηηηέηαη ζηνλ θαζξέθηε θαη λα βιέπεη ηα ειαηηώκαηα

θαζώο θαη ηα πξνηεξήκαηα ηνπ, όπσο θαη ηελ αύξα ηνπ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ.

Οη ζεαηέο επεξεάδνληαη πάληα από ην ζεαηξηθό έξγν ό,ηη είδνπο θαη λα είλαη απηό θαη πάληα θάηη

παίξλνπλ ή θεξδίδνπλ. Αθνπγθξάδνληαη ηα πάληα θαη πεξηκέλνπλ λα εμσηεξηθεπηνύλ ηα

ζπλαηζζήκαηα ηνπο.

Σέινο,

ε ηέρλε κπνξεί λα καο βνεζήζεη ζε πνιύ δύζθνιεο ζηηγκέο ηεο δωήο καο λα

εθθξάζνπκε ηνλ πόλν, ηελ νξγή, ηελ απειπηζία καο, δίλνληάο καο δηέμνδν θαη

ζηεξίδνληάο καο θαη γη’ απηό είλαη ζεηηθό λα αζρνινύκαζηε κε απηήλ , όπνην θη αλ

είλαη ην επάγγεικά καο..

36

Βιβλιογραυία:

Νηνθπκαληέξ Ο αηώλαο πνπ θεύγεη, «Σν ζέαηξν ζηελ ηειεόξαζε»

Φεθηαθό αξρείν ΔΡΣ (00075413)

Νηθεθόξνο Παπαλδξένπ “Πεξί ζεάηξνπ”

Απ. αρίλε, Σν λενειιεληθό κπζηζηόξεκα, εθδ. Γαιαμίαο, Αζήλα 1971

Ζ παιαηόηεξε πεδνγξαθία καο, εθδ. νθόιε

Σν θάληαζκα, εθδ. αδειθνί Βιάζζε

Μπζηηθνί αξξαβώλεο, εθδ. αδειθνί Βιάζζε

ηέιια Βηνιάληε Ηζαβέιια, εθδ. αδειθνί Βιάζζε

Ζ Άπηζηε, εθδ. αδειθνί Βιάζζε

Αξρείν Δ.Λ.Η.Α.

Φεθηαθό αξρείν Δζληθνύ Θεάηξνπ

37

www.theatromathia.gr/theaterlad/rolestudy_gr.html#1 (Αιίθε Καηζαβνύ, πκβνπιέο γηα

εζνπνηνύο)

http://el.wikipedia.org/

Σέρλεκα : 3 θνιάδ καζεηώλ κε θσηνγξαθίεο ζρεηηθέο κε ην ζέαηξν

38

39

Καιιηηερληθή δξάζε καζεηώλ: Σελ παξνπζίαζε ηνπ ζεσξεηηθνύ κέξνπο ηεο εξεπλεηηθήο

καο εξγαζίαο αθνινύζεζε δξακαηνπνίεζε κίαο ζθελήο από ην έξγν ηνπ Γξ.Ξελόπνπινπ

«Σν κπζηηθό ηεο Κνληέζζαο Βαιέξαηλαο».

Πήξαλ κέξνο νη καζεηέο:

Κνληέζζα Βαιέξαηλα .....................................Καπνύια Δύα

Μαλώιεο.........................................................Ηαθσβίδεο Ραθαήι

Σαζία...............................................................Καξύδε νθία

Παπιάθεο.........................................................Κπξηαθνύ Ραθαέια

ξζνια............................................................Παγνπλάθε Ακαιία

Αθήγεζε..........................................................Λεβεληνπνύινπ Ξέληα

πληνληζκόο Κεηκέλσλ : Σδακπαδίδνπ Αλαζηαζία

40

σημείωση

Καηά ηνλ πξνβιεκαηηζκό καο ζρεηηθά κε ην ζθεληθό πιεξνθνξεζήθακε ηελ ύπαξμε ηνπ παξαθάησ

κνπζείνπ πνπ απνηειεί έλα δείγκα αζηηθήο νηθίαο ηεο πόιεο καο ζηηο αξρέο ηνπ πξνεγνύκελνπ αηώλα:

Θρακικό, Δθνολογικό, Ιστορικό και Πολιτιστικό Μοσσείο Κομοτηνής και Θράκης,

Αρτοντικό κοστέρη- Γωρεά Βασιλικής κοστέρη-Γίντσογλοσ

Σν Θξαθηθό Δζλνινγηθό θαη Πνιηηηζηηθό Μνπζείν Κνκνηελήο θαη Θξάθεο ζηεγάδεηαη

ζηελ νηθία θνπηέξε ζηελ νδό Κνύινγινπ 10 θαη απνηειεί Γσξεά ηεο Βαζηιηθήο

θνπηέξε – Γίληζνγινπ πξνο ην Γήκν Κνκνηελήο. Ζ αξρηηεθηνληθή, ε δηαθόζκεζε, ηα

έπηπια θαη ηα αληηθείκελα ηνπ Μνπζείνπ απνδίδνπλ ηε δσή ηεο αζηηθήο ηάμεο ηεο

πόιεο θαη ηελ αηκόζθαηξα ηεο επνρήο ζην κεηαίρκην 19νπ

θαη 20νπ

αηώλα.