1

ProgramProgramm

XV Wrocławskie

Sympozjum Badań Pisma19–21 września 2012

15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination

September 19-21, 2012

XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

19.-21. September 2012

Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiKatedra Kryminalistyki

2

OrganizatorUniwersytet Wrocławski / University of Wroclaw / PolandWydział Prawa, Administracji i Ekonomii / Faculty of Law, Administration and EconomicsKatedra Kryminalistyki / Department of Forensic Sciences

ul. Uniwersytecka 22 / 26PL 50-145 Wrocław

tel.: +48 71 375 24 02; 375 24 75katkrym@prawo.uni.wroc.pl

www.kryminalistyka.uni.wroc.pl

© Copyright 2012 by Katedra KryminalistykiWydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

3

PROGRAM/PROGRAMM

XV WROCŁAWSKIE SYMPOZJUM BADAŃ PISMAWROCŁAW, 19-21 września 2012 r.

15th WROCLAW SYMPOSIUM ON QUESTIONED DOCUMENT EXAMINATIONWROCLAW, September 19-21, 2012

XV. SYMPOSIUM ZUR HANDSCHRIFTUNTERSUCHUNGBRESLAU, 19.-21. September 2012

Miejsce obrad Budynek Główny Uniwersytetu Wrocławskiegopl. Uniwersytecki 1, Sala Muzyczna, parter

Venue Main Building of the University of Wrocławpl. Uniwersytecki 1, Music Hall, ground floor

Tagungsort Das Hauptgebäude der Universität Wrocławpl. Uniwersytecki 1, Musiksaal, Erdgeschoss

4

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

DZIEŃ PIERWSZY – ŚRODA, 19 września 2012DAY 1 – WEDNESDAY, September 19, 20121. TAG – MITTWOCH, 19. September 2012

8.00 – 9.45 Rejestracja uczestników / Registration of participants / Anmeldung der Teilnehmer

10.00 – 10.30 Otwarcie sympozjum przez Opening of the Symposium by / Eröffnung des Symposiums durch– prof. dr hab. Zdzisława Kegla

Wystąpienie / Presentation / Ansprachen:Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu WrocławskiegoHis Magnificence Rector of the University of WroclawSeine Magnifizenz Rektor der Universität Wroclaw– prof. dr hab. Marka Bojarskiego

Dziekana Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu WrocławskiegoDean of the Faculty of Law, Administration and Economics of the University of WroclawDekan der Fakultät für Rechts-, Verwaltungs- und Wirtschaftswissenschaften an der Universität Wroclaw– prof. dr hab. Włodzimierza Gromskiego

10.30 – 13.00 Część I / Part I / Teil IProwadzący / Chairman / Vorsitzender:prof. dr hab. Andrzej Szwarc

prof. dr hab. Tatiana Wołczeckaja, Nauka wobec sądowej ekspertyzy dokumentów, problemy rozwojuScience and judicial expert examination of documents; development issuesDie Wissenschaft gegenüber der forensischen Dokumentenexpertise, Entwicklungsprobleme

prof. Vincenzo Mastronardi, Prawoznawstwo włoskie dotyczące fałszowania grafizmów i znaków przymusowychItalian jurisprudence concerning forgeries of graphisms and obligatory signsItalienische Jurisprudenz betreffs die Fälschung von Graphismen und Zwangszeichen

5

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

prof. dr hab. Antoni Feluś, Granice niezmienności oraz niepowtarzalnościstruktury graficznej w piśmie ręcznymLimits of immutability and unrepeatability in the graphic structure of handwritingDie Grenzen der Unveränderbarkeit und der Unwiederholbarkeit einer grafischen Struktur in der Handschrift

prof. dr hab. Mirosław Owoc, Kserokopia jako narzędzie przestępstwaPhotocopy as an implement of crimeFotokopierer als Tatwerkzeug

prof. dr hab. Adam Taracha, Z problematyki sporządzania i wydawaniaoperacyjnych dokumentów legalizacyjnychOn the issues of drawing and promulgating operational legalising documentsAus der Problematik der Erstellung und Herausgabe von operativen Legalisierungsurkunden

dr hab. Jarosław Moszczyński, Cechy nawykowe w kreowanych podpisach w postaci parafHabitual features in initial type of signaturesHabituelle Merkmale in den kreierten Unterschriften und Paraphen

dr Alexandre Thiery, Ilościowa analiza kształtu znaków pisarskich pisma ręcznego jako nowe źródło informacji służące do identyfikacji piszącegoNew informatic feature for shape quantification of handwritten characters to cotribute to writter individualisationDie quantitative Analyse der Form der Schriftzeichen als eine neue Informationsquelle, die zur Identifizierung der schreibenden Person dient

dr Giuseppe Giordano, Niektóre kwestie technologiczne w badaniach dokumentów i pisma ręcznego, współczesne tendencje w ekspertyzie pismoznawczejSelected technological issues in examination of documents and handwriting; contemporary trends in handwriting examinationEinige technologische Fragen in der Dokumenten- und Handschriftuntersuchung, gegenwärtige Tendenzen in der Schriftuntersuchung prof. Rakesh Kumar Garg, Badania nad wpływem naturalnych zmian pisma ręcznego na jego cechy w różnych grupach wiekowychStudies on the influence of natural variations on handwriting characteristics from different age groups with time gapDie Untersuchung des Einflusses der natürlichen Schriftänderungen auf ihre Merkmale in unterschiedlichen Altersgruppen

dr Francesco Dellavalle, Z zagadnień trójwymiarowości w technicznych badaniach dokumentówOn the issues of three-dimensionality in technical examination of documentsDie Fragen der Dreidimensionalität in der technischen Schriftuntersuchung

6

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

dr inż. Roman Ptak, mgr Grzegorz Joachimiak, Zastosowanie skanera polimorficznego do atrybucji duktów pisma w źródłach muzycznych na przykładzie rękopiśmiennych tabulatur lutniowych typu francuskiego z XVII i XVIII wieku Application of a polymorphic scanner in attributing handwriting ducts in music sources as exemplified by handwritten lute tabulatures of the French type from the 17th and 18th centuriesDie Anwendung eines polymorphischen Scanners bei der Attribution von Duktus der Handschrift in den Musikquellen am Beispiel von handschriftlichen Lautentabulaturen französischer Art aus dem 17. und 18. Jahrhundert

mgr Jowita Maciaszek, Naturalna zmienność wybranych cech topograficznych parafNatural variability of selected topographic features of initialsNatürliche Veränderbarkeit der ausgewählten topographischen Merkmale von Paraphen

13.00 – 14.00 Przerwa / Break / Pause

14.00 – 17.00 Część II / Part II / Teil IIProwadzący / Chairman / Vorsitzender:prof. dr hab. Antoni Feluś

prof. dr hab. Manfred Hecker, Przeszkody w umiejętności pisania Disturbances in the skill of writingStörungen gekonnter Schreibabläufe

prof. dr hab. Mirosław Owoc, Wielowymiarowe datowanie serii testamentówMulti-dimensional dating of series of willsMultidimensionale Datierung von Serien der Testamente

dr Vaibhar Saran, Rozróżnianie pisma ręcznego na podstawie cech charakterystycznychDifferentiation of handedness of writer based on their strokes and characteristic featuresDie Unterscheidung der Handschrift aufgrund der charakteristischen Markmale

prof. dr hab. Barbara Gawda, Wskaźniki napięcia emocjonalnego w warstwie treściowo-językowej pismaIndicators of emotional tension in the content and linguistic strata of handwritingIndikatoren der emotionalen Spannung in der inhaltlich - sprachlichen Ebene der Schrift

dr Raymond Marquis, Badanie pisma ręcznego w oparciu o czynnik bayjesowskiA Bayes factor based approach for investigative assessment of handwriting featuresDie Handschriftuntersuchung mithilfe der Bayes Regel

7

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

dr Teresa Addis, Sądowa analiza grafologiczno-techniczna w psychopatologii.Grafologia i grafopatologiaJudicial graphological and technical analysis in psychopathology. Graphology and graphopathologyForensische grafologisch – technische Analyse in der Psychopathologie. Grafologie und Grafopathologie

dr Pawlos Kipouras, Podpisy porównawcze i odpowiedź na zagadnienieComparative signatures and answer for questionVergleichunterschriften und die Beantwortung der Frage

dr Monika Zaśko-Zielińska, Ślady idiolektów w listach pożegnalnych zgromadzonych w Polskim Korpusie Listów Pożegnalnych SamobójcówTraces of idiolects in suicide notes collected in the Polish Corpus of Suicide NotesDie Spuren von Idiolekten in den Abschiedsbriefen gesammelt in dem Polnischen Corpus von Abschiedsbriefen der Suizidenten

dr Liana Vettori, Próbka graficzna według modeluA graphic sample following a modelEine grafische Probe nach einem Modell

dr Vincenzo Tarantino, Grafopatologia w testamencieGraphopathology in a willGrafopathologie in einem Testament

dr Suneet Kumar, Zmiany w piśmie ręcznym kobiet i mężczyzn i ich zastosowanie w badaniu dokumentów Study of variation in handwriting of male and female for document examinationDie Änderungen der Handschrift von Frauen und Männern und ihre Anwendung bei der Dokumentenuntersuchung mgr Andrzej Łuszczuk, mgr inż. Krytyn Łuszczuk, dr Mieczysław Goc, Współczynnik zagęszczenia Ryszarda Soszalskiego a grafometriaRyszard Soszalski’s density factor and graphometryRyszard Soszalski`s Verdichtiungsfaktor und Grafometrie

mgr Tomasz Zięba, Kopiowanie podpisów techniką na prześwitCopying signatures with the use of clearance techniqueDas Kopieren von Unterschriften mit der Durchsichttechnik

mgr Halina Walicka-Marek, Wpływ dominacji prawej półkuli na obraz pisma ręcznegoInfluence of the domination of the right cerebral hemisphere on the picture of handwritingDer Einfluss der Dominierung der rechten Hirnhemisphäre auf das Bild der Handschrift

Dyskusja / Discussion / Diskussion

8

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

DZIEŃ DRUGI – CZWARTEK, 20 września 2012DAY 2 – THURSDAY, September 20, 20122. TAG – DONNERSTAG, 20. September 2012

9.00 – 12.00 Część I / Part I / Teil IProwadzący / Chairman / Vorsitzender:prof. dr hab. Ewa Gruza

prof. dr hab. Tadeusz Widła, Z problematyki stabilności sygnowaniaOn the issue of stability of signingAus der Problematik der Stabilität der Signierung

prof. dr hab. Tadeusz Tomaszewski, mgr Magdalena Tomaszewska, Nowy Leonardo da Vinci pisma New Leonardo da Vinci of writingDer neue Leonardo da Vinci der Schrift

dr hab. Violetta Kwiatkowska-Wójcikiewicz, Możliwości wykrywania fałszerstw dokumentów w postępowaniu administracyjnymPossibilities of detecting forged documents in administrative proceedingsDie Möglichkeiten der Aufklärung von Dokumentenfälschung in dem Verwaltungsverfahren

prof. dr hab. Tadeusz Widła, mgr Robert Grzesiak, Zmiany w piśmie po niedokrwiennym udarze lub po urazie mózguChanges in handwriting following ischaemic injury or brain injury Die Änderungen der Handschrift nach einem ischämischen Hirnschlag oder nach einer Gehirnverletzung

dr Dorota Zienkiewicz, Ekspertyza dokumentów w orzecznictwie Sądu NajwyższegoExpert examination of documents in view of Supreme Court’s judicial decisionsDokumentenexpertise in der Rechtsprechung des Obersten Gerichts

dr Walter Brandner, Pisanie nową rękąWriting with new handDas Schreiben mit einer neuen Hand

mgr Ławrentiew Sylwia, dr Marek Leśniak, Z badań nad wpływem pozycji leżącej na obraz pismaOn examination of the influence of reclining position on the picture of handwritingAus der Untersuchung zum Einfluss der Ruhelage auf das Handschriftbild

9

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

prof. Iride Conficoni, Potrójna szerokość: prawdziwa “perła” grafologii Morettiego. Jej wartość w ocenie dynamiki osobowościTriple width: a real “pearl” in Moretti’s graphology. Its value in the evaluation of personality dynamicsDie dreifache Breite: die echte “Perle” der Grafologie von Moretti. Ihr Wert bei der Beurteilung der Persönlichkeitsdynamik

dr Jolanta Grębowiec-Baffoni, Sposób percepcji a szerokość literowa.Eksperyment przeprowadzony w odniesieniu do teorii grafologicznej MorettiegoManner of perception and the width of letters. An experiment carried out in relation to Moretti’s theory of graphologyDie Weise der Perzeption und die Breite von Buchstaben. Ein Experiment in Bezug auf die grafologische Theorie von Moretti

dr Marek Leśniak, Metodyki badań z zakresu patalogii pisma – wybrane problemyMethodologies of examination of handwriting pathology – selected issuesDie Untersuchungsmethodik im Bereich der Schriftpathologie - - ausgewählte Probleme

dr Milena Pugnaloni, Celowe zmiany ukryte w podpisieIntentional variations in disguised signatureAbsichtliche, in der Unterschrift versteckte Änderungen

dr Michał Gramatyka, Z problematyki ekspertyzy dokumentów elektronicznychOn the issues in expert examination of electronic documentsAus der Problematik der Untersuchung von elektronischen Dokumenten

dr Marisa Aloia, Cyfrowa próbka graficznaDigital graphic sampleDigitale grafische Probe

Dyskusja / Discussion / Diskussion

10

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

DZIEŃ TRZECI – PIĄTEK, 21 września 2012DAY 3 – FRIDAY, September 21, 20123. TAG – FREITAG, 21. September 2012

9.00 – 13.00 Część I / Part I / Teil IProwadzący / Chairman / Vorsitzender:prof. dr hab. Mirosław Owoc

prof. dr hab. Ewa Gruza, Deja vu - czyli kilka słów o nowym projekcie ustawy o biegłychDéjà vu – or a few remarks on a new draft of the Act of expertsDéjà vu – einige Worte zum neuen Entwurf des Gesetzes über Sachverständige

prof. dr Lucian Ionnescu, Nietypowa pozycja podpisu na obrazie – oznaka fałszerstwaThe atypical position of the signature on the painting - a sign of forgeryEine untypische Position einer Unterschrift auf einem Bild – ein Fälschungsmerkmal

prof. dr Horst Howorka, dr Klaus Kretschmer, Względne określanie wieku zapisów wykonanych niebieskimi i czarnymi długopisami kulkowymi przy użyciu termodesorpcji - GC/MS Relative determination of age of writing made with blue and black ballpen inks with the application of thermal desorption – GC/MSDie relative Altersbestimmung von blauen und schwarzen Kugelschreiberschriften mittels Thermodesorption - GC/MS

prof. dr hab. Anna Koziczak, Podstawowe reguły pismoznawstwa – teoria a praktykaBasic Principles of handwriting examination – theory and practiceDie Grundregel der Handschriftuntersuchung – Theorie und Praxis

dr inż. Jacek Reiner, mgr inz. Mariusz Mrzygłód, doc. dr Grzegorz Rusek, Spektroskopia punktowa versus powierzchniowa dla technicznego badania dokumentówPoint versus surface spectroscopy in technical examination of documentsPunktspektroskopie versus Flächenspektroskopie für die technische Dokumentenuntersuchung

doc. dr Grzegorz Rusek, dr Rafał Cieśla, Praktyczne zastosowanie skanera polimorficznego na przykładzie ekspertyzy dokumentówPractical application of a polymorphic scanner as exemplified by expert examination of documentsDie praktische Anwendung eines polimorphischen Skanners am Beispiel der Dokumentenexpertise

11

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

prof. dr Henryk Malewski, Autografy Adama Mickiewicza w materiałach sprawy karnej Towarzystwa Filomatów i FilaretówAdam Mickiewicz’s autographs in the materials from the criminal case of the Philomate and Filaret AssociationDie Autogrammen von Adam Mickiewicz in dem Material des Strafverfahrens gegen die Gesellschaft der Philomaten und Philareten

dr inż. Roman Ptak, mgr inż. Bartosz Żygadło, Wpływ algorytmuszkieletyzacji na postać szkieletu pisma ręcznegoInfluence of skeletonisation algorithm on the picture of the skeleton of handwritingDer Einfluss des Algorithmus der Skelettisierung auf das Skelett der Handschrift

dr Mieczysław Goc, mgr inż. Urszula Konarowska, Badania kolejności zapisów wykonanych rożnymi technikami i środkami kryjącymi na podłożu papierowymExamination of sequence of writing made in various techniques and with various inks on paper baseDie Untersuchung der Reihenfolge von Schriften, die mit unterschiedlichen Techniken und unterschiedlichen Deckungsmittel auf Papierunterlage gezeichnet wurden

dr Piotr Ochman, Ewolucja pojęcia dokumentu w prawie karnym z uwzględnieniem orzecznictwa sądowego oraz wymagań praktykiEvolution of the notion of a document in penal law, considering judicial decisions and requirements of practiceDie Evolution des Begriffes eines Dokumentes im Strafrecht mit Berücksichtigung der Rechtsprechung und der Erfordernisse der Praxis

mgr Piotr Rypiński, Kryminalistyczne badania podpisów a biometriaForensic examination of signatures and biometryDie forensische Untersuchung von Unterschriften und die Biometrie

mgr inż. Urszula Konarowska, Badania względne wieku dokumentówRelative examination of the age of documentsRelative Untersuchung des Alters von Dokumenten

mgr Zbigniew Malewski, mgr Jadwiga Wołkowska, Ekspertyza dokumentów na Litwie. Problematyka kontaktu na linii podmiot zlecający – biegły sądowyExpert examination of documents in Lithuania – issues in the communication between the commissioning subject and the court expertDokumentenexpertise in Litauen. Die Problematik der Kontakte zwischen dem Auftraggeber und dem Gerichtssachverständigen

mgr Katarzyna Wójtowicz-Garcarz, mgr Marek Borowski, Procedura notyfikacyjna dokumentów podróży państw trzecichNotification procedure for travel documents of third countriesDas Notifikationsverfahren der Reiseunterlagen von Drittstaaten

Dyskusja / Discussion / Diskussion

12

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

13.00 – 14.00 Przerwa / Break / Pause

14.00 – 17.30 Część II / Part II / Teil II

Prowadzący / Chairman / Vorsitzender:prof. dr hab. Tadeusz Widła

prof. Gennaro Mazza, Kształcenie uniwersyteckie grafologii kryminalistycznej we WłoszechUniversity education in forensic handwriting examination in ItalyDie Universitätsausbildung im Bereich der forensischen Grafologie in Italien

prof. dr hab. Monika Całkiewicz, mgr Mateusz Woiński, Kryteria oceny wartości dowodowej opinii pismoznawczej – studium przypadkuEvaluation criteria of the evidential value of handwriting expert opinion – a case studyDie Kriterien der Beurteilung von dem Beweiswert einer Handschriftexpertise – eine Fallstudie

prof. Ricardo Venturini, Dysgrafia i dysortografia jako specyficzny stan do leczenia ale nie do wyleczeniaDysgraphia and dysorthographia as a specific condition to be treated but never curedDysgraphie und Dysorthographie als spezifischer Heilungszustand, der aber nicht zu heilen ist

prof. dr Iwan Kogutich, O niektórych problemach i możliwościach kryminalistycznych badań dowodów osobistychOn selected issues and possibilities of forensic examination of identity cardsÜber einige Probleme und Möglichkeiten der forensischen Untersuchungen von Personalausweisen

dr Adam Buczek, Słabość metody czy sposobu jej interpretacji- o granicachpewności opiniowania w ekspertyzie pismaWeakness of the method or its interpretation – on limits of certainty of expert opinion in handwriting examinationDie Schwäche der Methode oder deren Interpretation – über die Grenzen der Sicherheit der Gutachtung in der Handschriftuntersuchung

dr Nikolaos Kalantzis, Wspomagane pismo ręczne a pismo kierowane – nowe podejście do starego problemuAssisted vs. Guided Handwriting: a current approach to an old problemDie unterstützte und geleitete Handschrift – eine neue Auffassung eines alten Problems

dr Susanna Loriga, Rozpoznanie szkód psychicznych i egzystencjalnychspowodowanych przez stalkingRecognition of psychological and existential damage caused by stalkingDie Erkennung von den durch Stalking verursachten psychischen und existentiellen Schäden

13

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

doc. dr Renata Valune, dr Anele Zalkauskiene, Rozwój ekspertyzy lingwistycznej na LitwieDevelopment of linguistic expert examination in LithuaniaDie Entwicklung der linguistischen Expertise in Litauen

dr Karolina Kremens, Współpraca prokuratora z biegłym – uwagi praktyczneCooperation between the prosecutor and the expert – practical remarksDie Zusammenarbeit eines Staatsanwalts mit einem Sachverständigen – praktische Bemerkungen

dr Katarzyna Chmielewska, Tekst versus filolog i ekspert grafologii.Z praktyki badań treściowo – językowychText versus a linguist and a handwriting expert. The practice of content and linguistic examinationEin Text versus ein Philologe und ein Grafologieexperte. Aus der Praxis der inhaltlich- sprachlichen Untersuchungen

dr Dariusz Jagiełło, Statystyczne ujęcie oraz poziom świadomości społecznej w odniesieniu do przestępczości skierowanej przeciwko dokumentomStatistical approach and the level of social awareness concerning crime against documentsDie statistische Auffassung und das Niveau des gesellschaftlichen Bewusstsein in Bezug auf die Straftaten gegen Urkunden

mgr Leszek Koźmiński, Ilustrowanie opinii pismoznawczej - konieczność czy wybór? Miejsce i znaczenie materiału poglądowego w opiniiIllustrating handwriting expert opinion – a necessity or an option? Place and significance of illustrative material in expert opinionDas Illustrieren von Handschriftuntersuchung – eine Notwendigkeit oder eine Wahl? Der Stellung und die Bedeutung des Untersuchungsmaterials im Gutachten

mgr Zuzanna Górska, Rozpoznawanie poziomu ekstrawertycznościna podstawie charakterystyk pisma z wykorzystaniem algorytmu SVMRecognition of the level of extrovertism on the basis of handwriting characteristics with the use of the SVM algorithmDie Erkennung des Extraversionsniveaus aufgrund der Handschriftcharakteristik mithilfe des SVM – Algorithmus

mgr Joanna Piotrowska, Możliwości badawcze chińskich podpisówExamination potential of Chinese signaturesUntersuchungsmöglichkeiten von chinesischen Unterschriften

Dyskusja / Discussion / Diskussion

14

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Poster:

dr Katarzyna Liżyńska, Kilka refleksji nad wpływem wieku i choroby na badanie autentyczności testamentu holograficznegoReflections on the influence of age and illness on examination of authenticity of a holographic willEinige Bemerkungen zum Einfluss des Alters und der Krankheit auf die Untersuchung der Authentizität eines eigenhändigen Testaments. dr Justyna Żylińska, Rola stron w zakresie dowodu z opinii pismoznawczejw postępowaniu karnymRole of parties in the evidence from handwriting evidence in penal proceedingsDie Rolle der Parteien im Bereich des Beweises durch eine Handschriftexpertise im Strafverfahren dr Rafał Cieśla, O potrzebie przeprowadzania kompleksowych badań testamentów holograficznychOn the need to carry out complex examination of holographic willsKomplexe Untersuchung von eigenhändigen Testamenten

dr Adrian Szumski, Czy billing telefoniczny jest dokumentem?Is telephone billing a document?Ist das Telefonbilling ein Dokument?

dr Iwona Zieniewicz, dr Sylwia Skubisz-Ślusarczyk, Pomoc przy sporządzaniu testamentu – studium przypadkuAssistance in making a will – a case studyHilfeleistung bei der Erstellung eines Testaments – eine Fallstudie

15

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Szanowni PaństwoOrganizatorzy Sympozjum zapewniają referentom do dyspozycji komputer PCz systemem Microsoft Windows oraz programem do prezentacji Power Point.

Ponadto informujemy, żeczasie trwania Sympozjum firmy PRECOPTIC oraz KEYENCE będą demonstro- wały aparaturę przeznaczoną do badań dokumentów.

19 września o godz. 17.00 organizatorzy zapraszają na spotkanie towarzyskie(Budynek Główny Uniwersytetu Wrocławskiego, 1 piętro - w sąsiedztwie AuliLeopoldyńskiej, pl. Uniwersytecki 1).

20 września dla Uczestników Sympozjum przewidziano wyjazd do Trzebnicy.Koszt uczestnictwa wynosi 120 zł. Wpłaty należy dokonać najpóźniej do 19 września (środa) w sekretariacie Sympozjum.

Wyjazd autokarami do Trzebnicy: 20.09.2012 (czwartek) o godz. 12.30

Program pobytu:13:30 Przyjazd do Trzebnicy Powitanie gości przez Marka Długozimę - Burmistrza Gminy Trzebnica14:00 Obiad w sali Henryka w Klasztorze Sióstr Boromeuszek15:30 Zwiedzanie Muzeum Kultu św. Jadwigi Śl.16:30 Zwiedzanie Bazyliki św. Jadwigi Śl.

Pamiątkowe zdjęcie uczestników przed Sanktuarium17:30 Spacer po Trzebnicy18:00 Zakończenie pobytu – impreza na wyspie na terenie stawów trzebnickich

przy ludowej muzyce zespołu „Marciny” połączona ze spożywaniem potraw staropolskich.

W razie niepogody – impreza odbędzie się w Sali Balowej hotelu Trzebnica**** znajdującego się również na terenie stawów trzebnickich. Przewidywany powrót do Wrocławia ok. godz. 19.30 – 20.00.

Autokary będą oczekiwały na pl. Uniwersyteckim „przy Szermierzu” (obok Sali Muzycznej – miejsca obrad XV Sympozjum Badań Pisma).

16

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Ladies and GentlemenThe organisers provide a PC computer with Microsoft Windows and Power Point. During the Symposium a company PRECOPTIC and KEYENCE will demonstrate equipment for document examination.

On 19th September at 5 p.m. the organisers invite you for a social gathering (Main Building of the University of Wrocław, 1st floor, next to Aula Leopoldina, pl. Uniwersytecki 1).

On 20th September the Symposium Participants are invited for an outing to Trzebnica.Participation fee is 120zł (30Euro), payable till the 19th September (Wednesday) in the Symposium’s Office.

Coaches depart on 20th September (Thursday) at 12:30 from pl. Uniwersytecki next to the statue of the Fencer (close to Music Hall – the venue of the 15th Symposium on Questioned Document Examination

Programme:1:30 Arrival in Trzebnica A welcoming speech by Marek Długozima – Mayor of Trzebnica2:00 Lunch in the convent of St Charles Borromeo3:30 A visit at the Museum of Cult of St Hedwig of Silesia4:30 A visit at the Basilica of St Hedwig of Silesia.

A souvenir photo in front of the Basilica5:30 A walk in Trzebnica6:00 Dinner – traditional Polish food and folk music performed by

a band “Marciny”. In the case of bad weather the dinner will take place in the Ball Room in the Trzebnica****

Hotel. Return to Wrocław at 7.30 – 8.00 p.m.

17

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Sehr geehrte Damen und Herren,Die Organisatoren stellen den Referenten einen PC Computer (Microsoft Windows und Power Point) zur Verfügung

Darüber hinaus teilen wir Ihnen folgendes mit:Während des Symposiums werden die Firmen PRECOPTIC und KEYENCE die Apparatur zur Untersuchung von Dokumenten ausstellen.

Am 19, September um 17.00 Uhr laden die Organisatoren zu einem Zusammen-treffen (das Universitätsgebäude, 1. Stockwerk bei der Aula Leopoldina, Pl. Uniwersytecki 1).

Am 20 . September wird für die Teilnehmer des Symposiums ein Ausflug nach Trebnitz organisiert. Die Kosten des Ausflugs betragen 120PLN (30Euro). Der Betrag ist spätestens bis zum 19. September (Mittwoch) im Symposiumsbüro zu bezahlen.

Die Busreise nach Trebnitz am 20.09.2012 (Donnerstag) um 12.30 Uhr

Das Ausflugsprogramm:13:30 Uhr – Ankunft in Trebnitz Begrüßung der Gäste durch den Bürgermeister der Gemeinde Trebnitz Herrn

Marek Długozima 14:00 Uhr – das Mittagessen in dem Heinrichs Saal im Kloster der Borromäerinnen 15:30 Uhr – die Besichtigung des Museums des Kultus der Heiligen Hedwig 16:30 Uhr – die Besichtigung der Basilika der Heiligen Hedwig von Schlesien,

gemeinsames Foto von den Symposiumsteilnehmern17:30 Uhr – Spaziergang in Trebnitz18:00 Uhr – zum Abschluss des Ausfluges – eine Veranstaltung auf einer Insel im Trebnitzer

Teichgebiet bei der Volksmusik der Gruppe „Marciny”, Abendessen – traditionelle altpolnische Küche

Beim Unwetter findet das Abendessen im Ballsaal des Hotels Trzebnica**** statt (Trebnitzer Teichgebiet). Rückfahrt nach Wroclaw gegen 19.30 - 20.00 Uhr.

Der Bus wird auf die Teilnehmer auf dem Universitätsplatz neben dem Fechter-Brunnen (vor dem Musiksaal, wo das Symposium statt findet) warten.

18

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Trzebnica położona jest w północnej części Dolnego Śląska, w pasie malowniczych Wzgórz Trzebnickich, gdzie bogata historia przeplata się ze współczesnym, rekreacyjnym charakterem miasta i gminy. Specyficzny urok tego krajobrazu współtworzą rozległe sady na obrzeżach miasta oraz otaczający go z południowej strony Las Bukowy. Bliska odległość od stolicy Dolnego Śląska – Wrocła-wia oraz walory przyrodnicze, turystyczne i historyczne są ciekawą alternatywą na weekendowy wyjazd rodzinny.

Bogactwo wielowiekowych zabytków, serce miasta - trzebnicki rynek, piękne parki, nowoczesne place zabaw, fontanny, urokliwe zakątki wpływają pozytywnie na wizerunek miasta i gminy, w któ-rej można odpocząć od wielkomiejskiego zgiełku. Wspaniałą nową rodzinną atrakcją jest zmodernizowany teren Lasu Bukowego z oznakowanymi ścieżkami tematycznymi, spacerowymi, rowero-wymi, dla biegaczy i do uprawiania modnego obecnie nordic-wal-kingu. Przyległe zrewitalizowane tereny dawnego przedwojen-nego uzdrowiska przy stawach trzebnickich to wspaniałe miejsce spacerowo – rekreacyjne dla mieszkańców oraz odwiedzających miasto gości. W bliskim sąsiedztwie znajduje się najnowocze-śniejszy w regionie Trzebnicki Park Wodny „Zdrój”. Warto również obejrzeć wspaniałą panoramę z górującej nad miastem Winnej Góry (potocznie zwanej Kocią Górą), u podnóża której znajdują się najstarsze ślady działalności człowieka (Homo erectus) na ziemiach polskich sprzed ok. 500 000 lat. Zagospodarowanie w najbliższych latach tego malowniczego terenu stworzy nową, charakterystycz-ną wizytówkę dla miasta i regionu.

Dynamiczny rozwój Gminy Trzebnica oraz nakłady poniesione w ostatnich latach na rozwój infrastruktury pozwalają na nowo od-kryć to, co w całej gminie najpiękniejsze.

Trzebnica -bogactwo historii i potencjał przyszłości

19

XV Wrocławskie Sympozjum Badań Pisma | 15th Wroclaw Symposium on Questioned Document Examination | XV. Symposium zur Handschriftuntersuchung

Trzebnica administrative district is situated in the northern part of Lower Silesia, in the picturesque range of the Trzebnickie Hills, where its rich history intermingles with the modern recreational character of the town and the administrative district. The picturesque landscapes, environmental resources as well as tourist and historical assets are an interesting alternative for a weekend family trip.

A new, wonderful attraction of the town is the modernised area of the Beech Forest with its marked the-matic tracks, walking and bicycle paths as well as paths for joggers and for practising Nordic walking, which is so popular nowadays. The adjacent revitalised areas of the former pre-war health-resort in the vicinity of Trzebnica ponds are a wonderful place for walks and recreation both for town dwellers and the tourists vi-siting our town. In this place, we have marked out professionally prepared jogging tracks. Furthermore, in the close neighbourhood, there is “Zdrój” Trzebnica Water Park – the most modern facility of this kind in the region. Along with the surrounding forest and ponds, it constitutes an unforgettable place of active recreation for entire families where they can take a rest from big-city hustle and bustle. What is also worth seeing is the wonderful panorama from the Wine Hill (colloquially known as the Cat Hill) towering over the town. At the foot of the hill, archaeologists discovered the oldest tracks of human (Homo erectus) activity in the Polish land from before approximately 500 000 years.

The dynamic development of Trzebnica administrative district and the financial resources spent in recent years on the development of infrastructure let us discover anew what is most beautiful in this administrative district. You are cordially invited to visit us!

Die Gemeinde Trzebnica (Trebnitz) liegt im nördlichen Teil von Niederschlesien, inmitten des Höhen-zuges der malerischen Trebnitzer Hügel, wo sich reiche Geschichte mit modernem und erholung-svollem Charakter der Stadt und der Gemeinde verbindet. Die malerischen Landschaften, Natur-, Touristik- und historischen Vorzüge bilden eine interessante Alternative für einen Wochenendausflug mit der Familie.

Eine großartige neue Attraktion der Stadt ist das modernisierte Gebiet des Buchenwaldes mit markierten thematischen Pfaden, Spazier- und Radwegen, Pfaden für Läufer und Wegen für die Trendsportart Nordic Walking. Die sich in unmittelbarer Nähe befindenden und neu gestalteten Ge-lände des ehemaligen Vorkriegskurortes bei den Trebnitzer Teichen sind eine ausgezeichnete Spa-zier- und Erholungsstätte für Einwohner und für die die Stadt besuchenden Gäste. An dieser Stelle wurden professionell vorbereitete Laufstrecken abgesteckt. In der Nachbarschaft befindet sich auch Trebnitzer Aquapark „Zdrój“, der modernste in der Region. Mit dem ihn umgebenden Wald und Te-ichen bildet er einen unvergesslichen Ort, wo sich ganze Familien aktiv erholen und wo sich jeder vom großstädtischen Trubel ausruhen kann. Sehenswert ist auch das großartige Panorama vom die Stadt überragenden Weinhügel (umgangssprachlich Katzenberg genannt), an dessen Fuß die älte-sten Spuren menschlicher Tätigkeit (Homo erectus) auf dem Gebiet des heutigen Polen von vor ca. 500 000 Jahren entdeckt wurden.

Die dynamische Entwicklung der Gemeinde Trebnitz sowie die in den letzten Jahren getätigten Aufwendungen für die Infrastrukturentwicklung erlauben es, immer wieder aufs Neue zu entdecken, was es in der ganzen Gemeinde Schönes gibt. Wir laden Sie herzlich ein!

plac Uniwersytecki

św. Mikołaja

Nożownicza

Odra

Odra

OdraOdra

Odra

Kotlarska

Wita Stwosza

Kuźn

icza

Świd

nick

a

Odr

zańs

ka

Szew

ska

pl. N

owy

Targ

Piot

ra S

karg

i

Oławska

Kazimierza WielkiegoKazimierza Wielkiego

RYNEK

Miejsce obrad Uniwersytet Wrocławski, Oratorium Marianum

VenueUniwersity of Wroclaw, Oratorium Marianum

Tagungsort Das Hauptgebäude der Universität Wrocławpl. Uniwersytecki 1, Musiksaal

ww.precoptic.pl

ww.keyence.com..pl