Program "Uczenie sie przez cale zycie" - RAPORT 2010

UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE

LEONARDO DA VINCI

ERASMUS

eTWINNING

EUROPASS

EURYDICE

EUROPEAN LANGUAGE LABEL

WIZYTY STUDYJNE

COMENIUS

GRUNDTVIG

R APORT 2010

PROGRAM

FUNDACJA

ROZWOJU

SYSTEMU

EDUKACJI

LEONARDO DA VINCI

ERASMUS

eTWINNING

EUROPASS

EURYDICE


WIZYTY STUDYJNE

COMENIUS

GRUNDTVIG

6

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

8

COMENIUS

16

ERASMUS

24

LEONARDO DA VINCI

32

GRUNDVIG

40

WIZYTY STUDYJNE

46

ETWINNING

50

EUROPASS

52

EURYDICE

54


58

WYDARZENIA

70

UPOWSZECHNIANIE I WYKORZYSTANIE REZULTA-

TÓW PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

72

PROJEKTY MIĘDZAGENCYJNE

76

POLECANE PUBLIKACJE

80

PRZYDATNE LINKI

Marcin Rolnikdyrektor programu „Uczenie się przez całe życie”

Najważniejsze dla nas jest to, by nasze programy realizowane były sprawnie i w sposób, który daje beneficjentom poczucie, że

im pomagamy. I to się w 2010 r. udało. Potwierdziły

to zewnętrzne audyty Europej-skiego Trybunału Obrachun-

kowego i Komisji Europejskiej.

Co dokładnie oceniano w audytach?Sprawdzano naszą funkcjonalno-orga-nizacyjną zdolność do wdrażania unij-nych programów. Oceny dla Narodo-wej Agencji były bardzo dobre – za-równo ze strony Trybunału, jak i Ko-misji. Mamy dzięki temu pewność, że nasz sposób realizacji programów jest właściwy, a to dla nas najważniej-sza informacja. Oczywiście zajmuje-my się również informacją i promo-cją, ale to wdrażanie programów jest podstawową rolą Agencji. Mamy wy-brać i wspierać te projekty, które naj-lepiej służą unijnym celom – rozwo-jowi i modernizacji systemu kształce-nia, podnoszeniu jego jakości, zwięk-szaniu mobilności, budowaniu kom-petencji kluczowych oraz rozwojo-wi organizacji i instytucji zajmują-cych się edukacją. I to nam się udaje.

Czy z tych dobrych ocen wynika coś jeszcze poza satysfakcją?Tak – dostajemy więcej pieniędzy z Unii. Dzięki temu, że sprawnie wy-bieramy projekty, podpisujemy umo-wy i rozliczamy dotacje, a Polska pod względem liczby zgłaszanych projek-tów jest w europejskiej czołówce, w ubiegłym roku dostaliśmy dodatko-

wo ponad 3 mln euro. Inne kraje nie potrafiły tych środków wykorzystać.

Z pieniędzmi Agencja radzi sobie jak należy. Ale poza buchalterią jest kwestia realnego wpływu programu na rozwój edukacji. Czy osiągnięcia w tej dziedzinie też ktoś mierzy i ocenia?Ciężko jest wskazać bezpośredni wpływ Agencji na sam system eduka-cji, np. na przepisy, choć oczywiście bierzemy udział w ich opiniowaniu. Można natomiast szacować wpływ programu na rozwój kompetencji klu-czowych jego indywidualnych uczest-ników. I ten wpływ jest znaczący – pokazał to choćby raport opracowany w połowie realizacji programu „Uczenie się przez całe życie”. Wierzę w to, że te tysiące osób, które dzięki programo-wi wyjechały za granicę, skorzystały. Uczniowie i studenci lepiej poradzą sobie na rynku pracy, a pracownicy oświaty poszerzyli swoje umiejętności. Co równie ważne program okazał się też znaczącym wsparciem dla samych organizacji i instytucji. Ich rozwój oznacza rozwój całego systemu.

F U N D A C J A R O Z W O J U S Y S T E M U E D U K A C J IF U N D A C J A R O Z W O J U S Y S T E M U E D U K A C J I

Mirosław Marczewskidyrektor generalny FRSE

Rok 2010 był kolejnym ro-kiem poszerzania oferty pro-gramowej FRSE. Rozpoczęli-

śmy działania wspierające dla Szwajcarsko-Polskiego Pro-

gramu Współpracy w obsza-rze edukacji. We współpracy

z MRR i Ambasada Szwajca-rii uruchomione zostało biu-ro Funduszu Stypendialnego

wspierającego wyjazdy stypendialne polskich dokto-

rantów oraz młodych pracow-ników naukowych do Szwaj-

carii. Poza dobrze znanym Erasmusem i Funduszem Stypendialnym i Szkole-

niowym EOG i Mechani-zmu Norweskiego pojawił się nowy Program wspie-

rający mobilność w obsza-rze szkolnictwa wyższego.

Rok 2010 był dla programów LLP szczególny – ich realizacja znalazła się na półmetku.To prawda. Można więc podsumowy-wać nasze dokonania. Myślę, że naj-ważniejsze jest to, iż nie mamy - tak jak inne kraje - problemów z uzyska-niem wystarczającej liczby dobrych projektów. Większym problemem jest brak środków na to, by sfinanso-wać wszystkie godne uwagi inicjatywy. Efekt jest taki, że w wielu kategoriach udało nam się uzyskać pozycję euro-pejskiego lidera w realizacji programów LLP, co oznacza nie tylko prestiż, ale także wymierne korzyści - dzięki temu dostaliśmy w ubiegłym roku około 5 proc. więcej pieniędzy niż było prze-

widziane na Polskę na początku roku. To wszystko można było osiągnąć dzię-ki zaangażowaniu naszych beneficjen-tów czyli: uczniów, nauczycieli, kadry naukowej uczelni wyższych, pracowni-ków organizacji pozarządowych oraz pracowników Fundacji.

Cieszy mnie również, że nasza praca jest wysoko oceniana przez instytucje nadzorujące czyli Ministerstwa i Komi-sję Europejską. W 2010 roku mieliśmy 22 kontrole i audyty i mogę powie-dzieć, że wypadły bardzo dobrze. Stale staramy się podnosić jakość i efektyw-ność naszej pracy dla dobra naszych beneficjentów. W najbliższych tygo-dniach podejdziemy do certyfikacji ISO 9001, będzie to pewne ukoronowanie tych działań.

Rok 2010 to nie tylko półmetek, ale także moment przełomowy dla przyszłości programów. Komisja ogłosiła inicjatywę „Mobilna młodzież”. Co ona zmieni po roku 2013?„Mobilna młodzież” jest jedna z sied-miu flagowych inicjatyw KE związa-nych ze strategią Europa 2020. Założe-nia inicjatywy odnoszą się do wyzwań edukacyjnych, przed którymi stoi Unia Europejska. Jak sama nazwa wskazu-je, jednym z wiodących elementów jest zwiększenie mobilności edukacyjnej młodych osób poprzez usuwanie prze-szkód i powiększanie możliwości po-dejmowania nauki zagranicą. W związ-ku ze zwiększającymi się wymagania-mi w stosunku do pracowników należy zadbać, by jak największy procent osób kończył studia wyższe. Osoby z wyż-szym wykształceniem

i częścią studiów zrealizowaną za gra-nicą są chętniej zatrudniane przez pra-codawców. Z drugiej strony, w strate-gii porusza się problem osób najsłabiej wykształconych, czyli przedwcześnie kończących naukę. Oczekuje się, że w wyniku działań podjętych w ramach strategii do 2020 roku w Unii zwięk-szy się do 40 proc. liczbę absolwentów szkół wyższych, a zmniejszy do 10 proc. liczbę osób przedwcześnie po-rzucających naukę. Wsparciem dla re-alizacji strategii 2020, a co za tym idzie dla inicjatywy „Mobilna młodzież”, mają być programy europejskie, zarów-no obecnie realizowane „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działa-niu”, jak i ich następcy po 2013 roku.Komisja Europejska pracuje wspól-nie z ekspertami i Narodowymi Agencjami nad ewentualnymi zmia-nami w nowej perspektywie. Trwają dyskusje, czy latach 2014-20 oba te programy powinny znaleźć się jako jedna inicjatywa w ramach „Mobil-nej młodzieży”, czy też należy po-zostawić je jako niezależne byty.

R A P O R T 2 0 1 0 | U C Z E N I E S I Ę P R Z E Z C A Ł E Ż Y C I E

W ubiegłym roku zainicjowali-śmy dwa ciekawe pomysły: or-

ganizacji seminariów dla na-uczycieli języków obcych na te-

mat szerokiego wachlarza moż-liwości oferowanych przez pro-

gram „Uczenie się przez całe życie” oraz podjęliśmy pierw-sze kroki w kierunku tworze-nia tzw. „sieci LLP” czyli sie-ci różnorodnych, współpra-cujących ze sobą instytucji,

kluczowych z punktu widze-nia odbiorców oferty eduka-

cyjnej – szkół wyższych, firm, instytucji szkoleniowych.

Z czego jest Pani szczególnie dumna, patrząc na dokonania programu „Uczenie się przez całe życie” w 2010 r.?Powinniśmy pochwalić się naszą pracą ekspercką i pro-jakościową. Niezależ-nie od wspierania naszych beneficjen-tów, by realizowali projekty o jak naj-wyższej jakości, sami jako pracownicy agencji uczestniczymy w przygotowy-waniu i konsultowaniu różnych inicja-tyw edukacyjnych, gdyż zależy nam, aby zarządzane przez FRSE programy jak najlepiej wpisywały się w strategie europejskie i krajowe. Bardzo aktywnie włączyliśmy się także w przygotowanie polskiej Prezydencji, podczas której będziemy chcieli podkreślić zarówno rolę naszych programów przy wspie-raniu mobilności edukacyjnej, jak i ich wpływ na podnoszenie kompetencji językowych. Z mojego obszaru chcia-łabym podkreślić fakt, że zainicjowali-śmy dwa ciekawe pomysły: organizacji seminariów dla nauczycieli języków

Anna Atłasdyrektor programu „Uczenie się przez całe życie”

obcych na temat szerokiego wachla-rza możliwości oferowanych przez program LLP oraz podjęliśmy pierwsze kroki w kierunku tworzenia tzw. „sieci LLP” czyli sieci różnorodnych, współ-pracujących ze sobą instytucji, kluczo-wych z punktu widzenia odbiorców oferty edukacyjnej – szkół wyższych, firm, instytucji szkoleniowych. Poza tym, jesteśmy traktowani jako zaple-cze eksperckie – uczestniczyliśmy w pracach nad dokumentem „Perspekty-wa Uczenia się przez całe życie”. Tam jest nasz spory wkład merytoryczny.

Skąd jeszcze płyną zaproszenia do współpracy?Jako przedstawiciele LLP jesteśmy zapraszani do różnego rodzaju ze-społów eksperckich – uczestniczymy w wielu grupach roboczych powoły-wanych przez Komisję Europejską, realizujemy aktualnie kilka ciekawych projektów współpracy międzyagencyj-nej, jesteśmy zapraszani do zespołów doradczych w różnych ministerstwach. Docenia się wkład programu LLP jako praktyczny wymiar tego, że Polska realizuje pewne strategie i wytycz-ne europejskie na poziomie działań projektowych. Coraz częściej potencjał zawarty w programie LLP dochodzi do świadomości decydentów na najwyż-szym szczeblu. Jesteśmy widoczni nie tylko z perspektywy pieniędzy, które są wydawane na realizację projektów, ale także tego, co rezultaty finansowanych przez nas projektów wnoszą do rozwoju systemu edukacji.

To wszystko są działania skierowane na zewnątrz. Ale w LLP

były też zmiany wewnętrzne.Tak – wykonaliśmy w ubiegłym roku sporą pracę organizacyjną nad dosko-naleniem procedur i lepszego zarzą-dzaniem zespołami. Wdrożyliśmy kon-cepcje innego niż dotychczas podzia-łu obowiązków między zespoły me-rytoryczne a zespoły finansowe. Cały czas pracujemy nad coraz lepszą we-wnętrzną spójnością naszych proce-dur. Warto podkreślić, że w szczegól-ny sposób dowartościowane zosta-ły zespoły merytoryczne, które od-grywają teraz wiodącą rolę w prowa-dzeniu całego cyklu życia projektów.

F U N D A C J A R O Z W O J U S Y S T E M U E D U K A C J I

4

Mirosław Sielatyckisekretarz stanu

w Ministerstwie Edukacji Narodowej

Europejskie programy w przy-szłości powinny stać się jed-

nym z elementów budowy re-lacji z naszymi wschodnimi są-

siadami – np. Ukrainą i Gru-zją. Taki będzie nasz postu-

lat w trakcie zbliżającej się de-baty na temat kształtu inicja-tyw edukacyjnych Unii w ko-

lejnych latach. Fakt, że tuż przed rozpoczęciem dysku-

sji – i tuż przed startem pol-skiej prezydencji – może-

my po raz kolejny pochwa-lić się świetnymi wynikami re-

alizacji programu „Uczenie się przez całe życie”, sprawia, że wiarygodność Polski w ta-kiej rozmowach będzie więk-

sza. To może pomóc w przefor-sowaniu naszych pomysłów

Co było najważniejszym osiągnięciem programu „Uczenie się przez całe życie” w 2010 r.?To trudne pytanie, bo program jest wieloletnim procesem, którego sukces w każdym roku zależy od indywidual-nych osiągnięć osób zaangażowanych w poszczególne programy sektorowe – Erasmusa, Grundtviga, Comeniusa i Leonardo da Vinci. Każdy z tych pro-gramów wypełnił w ubiegłym roku swoje najważniejsze cele, przez co wpłynął na rozwój edukacji w naszym kraju. Ja mam szczególną satysfak-cję np. z tego, jak rozwija się inicjatywa Comenius Regio. To nowy element za-pełniający istniejącą wcześniej lukę. Do dotychczasowej struktury dołączył po-ziom samorządowy i pozarządowy. Pro-

gram dał impuls do budowy partnerstw samorządowo-pozarządowo-szkolnych, co owocuje lepszą współpracą.

Jak nasze sukcesy w realizowaniu programu „Uczenie się przez całe życie” mogą wzmocnić pozycję Polski w Unii?Rozwój mobilności jest jednym z prio-rytetów Unii i będzie polskim prio-rytetem w czasie naszej prezydencji. Fakt, że szybko nauczyliśmy się ko-rzystać z możliwości, jakie dają pro-gramy sprawił, że jesteśmy wiarygod-nym ekspertem dla innych. To na pew-no ułatwia szukanie w różnych spra-wach poparcia dla naszego punktu wi-dzenia. Przekonamy się o tym już wkrótce – w trakcie polskiej prezyden-cji w UE rozpocznie się dyskusja na te-mat przyszłości programów młodzie-żowych. Będziemy chcieli pokazać, że inicjatywy te – także program „Mło-dzież w działaniu” – mogą być waż-nym elementem współpracy we-wnątrz Unii i z sąsiadami ze Wschodu.

Gdyby Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji nagle przestała istnieć – czego byłoby Panu najbardziej szkoda?Ależ to niemożliwe! Fundacja jest bar-dzo sprawnym i potrzebnym operato-rem do realizacji unijnych programów edukacyjnych. Wokół niej skupili się do-brzy specjaliści, dzięki którym Funda-cja odgrywa istotną rolę jako instytucja polskiego systemu edukacji. I chodzi tu nie tylko o programy sekto-rowe, ale również inne inicjatywy. Nie do przecenienia jest na przykład rola sieci Eurydice. Myślę, że rok 2011 po raz kolejny potwierdzi moje słowa.


5

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE” W POLSCEPolska, będąc państwem członkowskim UE, uczest-niczy w realizacji programu wspólnotowego „Ucze-nie się przez całe życie” (Lifelong Learning Program-me – LLP), ustanowionego Decyzją nr 1720/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 li-stopada 2006 r. Program LLP realizowany jest w la-tach 2007-2013. W Polsce funkcję Narodowej Agen-cji programu pełni Fundacja Rozwoju Systemu Edu-kacji będąca fundacją Skarbu Państwa. FRSE reali-zuje programy akcji zdecentralizowanych na pod-stawie umowy z Komisją Europejską oraz umów za-wartych z MEN i MNiSW. Programami akcji scen-tralizowanych LLP zarządza bezpośrednio Agen-cja Wykonawcza Komisji Europejskiej w Brukseli.

STRUKTURA PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”Program „Uczenie się przez całe życie” składa się z następujących programów sektorowych: • Comenius - edukacja szkolna, • Erasmus - szkolnictwo wyższe, • Grundtvig - edukacja dorosłych, • Leonardo da Vinci - kształcenie i szkolenie zawo-

dowe, • Wizyty Studyjne - część Programu Międzysektoro-

wego, dla decydentów odpowiedzialnych za eduka-cję ogólną, zawodową, kształcenie ustawiczne oraz partnerów społecznych i osób odpowiedzialnych za rozwój zasobów ludzkich.

Programy/inicjatywy wspomagające realizację ce-lów Programu Uczenie się przez całe życie:European Language Label (ELL) - to euro-pejski znak innowacyjności w dziedzinie na-uczania i uczenia się języków obcych. Program eTwinning - promuje europejską współpra-cę szkół z wykorzystaniem technologii informacyjno - komunikacyjnych (TIK). Europass - jest Inicjatywą Komisji Europejskiej umoż-liwiającą każdemu obywatelowi Europy lepszą prezen-tację kwalifikacji i umiejętności zawodowych. EURYDICE - Sieć Informacji o Edukacji w Europie. Sieć składa się z biur krajowych, utworzonych przez ministerstwa edukacji poszczególnych krajów, i z biu-

ra europejskiego (EACEA P9), utworzonego przez Komisję Europejską. rozwój uczenia się przez całe życie, a także propagowanie osiągania jak najlep-szych wyników, innowacji oraz europejskiego wymia-ru systemów nauczania i praktyki w tej dziedzinie.

CELE PROGRAMU „UCZNIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”:

a) wspieranie realizacji europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie;

b) poprawa jakości, atrakcyjności i dostępności ofert w zakresie uczenia się przez całe życie w państwach członkowskich;

c) wzmocnienie spójności społecznej, aktywne-go obywatelstwa, dialogu międzykulturowe-go, równości kobiet i mężczyzn oraz samore-alizacji;

d) wspieranie kreatywności, konkurencyjności, szans na zatrudnienie oraz postaw przedsię-biorczych;

e) zwiększanie uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie osób w każdym wieku, w tym osób o szczególnych potrzebach edukacyj-nych oraz grup defaworyzowanych, niezależ-nie od ich środowiska społeczno- gospodar-czego;

f) propagowanie nauki języków obcych i różno-rodności językowej;

g) tworzenie innowacyjnych i opartych na TIK treści, usług, metodologii uczenia oraz prak-tyk w zakresie uczenia się przez całe życie;

h) wzmacnianie roli uczenia się przez całe życie w tworzeniu poczucia obywatelstwa europej-skiego opartego na zrozumieniu i poszano-waniu praw człowieka oraz zasad demokracji, a także zachęcaniu do tolerancji i szacunku dla innych narodów i kultur;

i) współpraca w zapewnianiu wysokiej jakości we wszystkich dziedzinach edukacji i szkoleń w Europie;

j) wykorzystywanie wyników, innowacyjnych produktów i procesów oraz wymiana do-brych praktyk w dziedzinach objętych pro-gramem „Uczenie się przez całe życie” w celu poprawy jakości edukacji i szkoleń.

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE” W POLSCE


6

Budżet programu „Uczenie się przez całe życie” na rok 2010 wynosił dla 31 krajów objętych tym programem 889 899 940 euro, z czego budżet Polski 71 357 000 euro. Podział środków na szczegółowe programy sektorowe dla krajów członkowskich na po-ziomie Komisji Europejskiej następował wg zasady minimalnego przydziału środków w wysokości: Co-menius 16,66%, Erasmus 50,10%, Leonardo da Vin-ci 28,75%, Grundtvig 4,04%, Wizyty Studyjne 0,45%.

DZIAŁANIA INFORMACYJNE, UPOWSZECHNIAJĄCE I SZKOLENIOWE FRSE prowadzi zakrojone na szeroką skalę działa-nia informacyjne, upowszechniające i szkolenio-we. W 2010 r., podobnie jak w 2009 roku, działa-niami tymi objęto ponad 20000 osób. Dodatko-wo przygotowano kilkanaście tysięcy ulotek, infor-matorów, przewodników, opracowań, w tym poka-zujących przykłady dobrej praktyki realizacji pro-jektów akcji zdecentralizowanych programu „Ucze-nie się przez całe życie”. Ponadto FRSE regularnie organizowało dni otwarte i indywidualne konsul-

tacje dla beneficjentów i wszystkich zainteresowa-nych programem. Przedstawiciele FRSE uczestniczy-li też w licznych konferencjach, seminariach i spotka-niach na których prezentowali osiągnięcia programu.Główne osiągnięcia Fundacji Rozwo-ju Systemu Edukacji w 2010 r. to:• utrzymanie wysokiego stopnia zainteresowania pro-

gramem (wyrażonego m.in. liczbą złożonych wnio-sków na projekty instytucjonalne i mobilności be-neficjentów) poprzez bardzo szerokie działania upo-wszechniające, informacyjne i szkoleniowe;

• udział przedstawicieli Narodowej Agencji w grupach roboczych Komisji Europejskiej dotyczących przy-szłości programu „Uczenie się przez całe życie”;

• zaangażowanie całej Fundacji w przygotowanie wy-darzeń polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej w roku 2011;

• udział przedstawicieli FRSE w zespołach doradczych na poziomie krajowym i europejskim;

• aktywna współpraca polskiej Narodowej Agencji na poziomie europejskim – m.in. udział w projektach „międzyagencyjnych”;

• efektywne identyfikowanie przykładów dobrej prak-tyki w realizacji projektów akcji zdecentralizowa-nych w celu ciągłej poprawy jakości realizowanych projektów programu;

• podjęcie współpracy FRSE z koordynatorami pro-jektów centralnych realizowanych w Polsce;

• wzmocnienie współpracy pomiędzy programami i inicjatywami realizowanymi przez Fundację m.in. poprzez przygotowanie do uzyskania certyfikatu dla systemu zarządzania jakością.

Tabelka

LEONARDO DA VINCIKształcenie i szkolenie

zawodowe

COMENIUSEdukacjaszkolna

GRUNDTVIGEdukacjadorosłych

WIZYTY STUDYJNEAkcja zdecentralizowana Programu Międzysektorowego

PROGRAMY I INICJATYWY WSPOMAGAJĄCE REALIZACJĘ CELÓW

PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”European Language Label (ELL), eTwinning, Europass,

EURYDICE, Zespół Ekspertów Bolońskich

ERASMUSSzkolnictwo

wyższe

Realizacja budżetu 2010

Program sektorowy - akcje zdecentralizowane

Budżet programu sektorowego

Liczba złożonych wniosków

Liczba wniosków zaakceptowanych

Przyznane dofinan-sowanie w euro

Comenius 12 115 000 3645 1652 12 115 000

Erasmus 39 207 000 331 309 39 207 000

Leonardo da Vinci 17 364 00 927 362 17 364 00

Grundtvig 2 419 000 619 281 2 419 000

Wizyty Studyjne 252 000 339 163 252 000

razem 71 357 000 5861 2767 71 357 000


7

Fot. z archiwum FRSE


8

Aleksandra Długosz

zastępca dyrektora

programu „Uczenie się

przez całe życie”

ds. programu Comenius

COMENIUS

Comenius to jeden z czterech programów sektorowych programu „Uczenie się przez całe

życie”. Jego celem jest podniesienie poziomu oświaty w państwach członkowskich i nada-

nie jej bardziej europejskiego wymiaru. Comenius pomaga uczniom i kadrze nauczycielskiej w zdobywaniu

i doskonaleniu umiejętności oraz kompetencji niezbędnych do rozwoju osobistego, efektywnego uczest-

nictwa w życiu zawodowym i aktywnego obywatelstwa europejskiego.

www.comenius.org.pl

o tym, jak bym przeżywała, gdyby moje dziecko mia-ło wyjechać. Ale jestem pewna, że warto. Dla każ-dego dziecka będzie to prawdziwa szkoła życia, któ-re może je zmienić – na lepsze – nie do poznania.

Za granicę z Comeniusem wyjeżdżają nie tylko uczniowie, ale i nauczyciele. To prawda. Jeśli chcemy edukacji na wysokim poziomie, niezbędne jest stworzenie naszym nauczycielom najlepszych możliwości rozwijania ich umiejętności. Myślę, że w 2010 r. wywiązaliśmy się z tego zadania tak, jak trzeba. Dostaliśmy ok. 1800 wniosków, z czego 850 polskich nauczycieli otrzymało dofinansowanie. To dobry wynik.

Ilu młodych Polaków skorzysta z nowej akcji w zbliżającym się roku szkolnym?Co najmniej dwudziestu, ale szkoły, które zdecydo-wały się wziąć udział w akcji, mogą w każdej chwi-li zwiększyć tę liczbę. Wnioski, które już zaakcepto-waliśmy, przewidują wyjazdy do Francji, Hiszpanii, Słowenii, Szwecji, Włoch i na Litwę. Uczniowie z Polski będą mieszkać u miejscowych rodzin i chodzić do szkół ze swoim rówieśnikami. Mamy nadzieję, że nauczą się dzięki temu języka, nabio-rą samodzielności, otwartości na świat, poznają inne kultury i metody nauczania. Indywidualne wyjazdy uczniów to taki nasz „mały Erasmus”.

Na jak długo można wyjechać?Wyjazdy trwają od 3 do 10 miesięcy, można więc wyjechać praktycznie na cały rok szkolny. Sama za-stanawiam się, jak na taką propozycję zareagują ro-dzice – to od ich odwagi zależy tak naprawdę powo-dzenie akcji. Szczerze mówiąc, sama myślałam

Nasz wielki ubiegłoroczny sukces to przystąpienie do akcji Wyjazdy Indywidualne Uczniów. To inicjatywa, która ma

zwiększyć mobilność młodzieży i przyzwyczaić ją do korzystania z podobnych szans w przyszłości – w programach Erasmus czy Leonardo. Uruchomienie nowego przedsięwzięcia było dla nas

sporym wyzwaniem – to trudna akcja, nie wszystkie kraje Unii biorą w niej udział. My uznaliśmy, że spróbujemy – nie będziemy

czekać aż stanie się obowiązkowa. Nasi pierwsi uczniowie wyjadą już w tym roku – czekamy na ten moment

z entuzjazmem i ekscytacją. Dla 14-latków samodzielna wyprawa do obcego kraju będzie prawdziwą szkołą życia.

R A P O R T 2 0 1 0 | C O M E N I U S

9

Wyniki konkursu 2010 r. dla programu Comenius

Akcja zdecentralizowanaLiczba złożonych

wnioskówLiczba wniosków zaakceptowanych

Przyznane dofinansowanie w euro

Projekty wielostronne 952 434 8 088 000

Projekty dwustronne 101 40 705 000

Projekty Regio 33 21 678 785,63

Wyjazdy Indywidualne Uczniów 7 6informacja o przyznanym budżecie będzie

dostępna w maju

Mobilność szkolnej kadry edukacyjnej

1798 889 1 891 580

Asystentura – asystenci 351 95 666 884

Asystentura – szkoły goszczące

161 27 0

Wizyty przygotowawcze 225 141nie jest znana ostateczna wysokość udzielonych dofinansowań, ponieważ część wizyt jest w toku

WIELOSTRONNEPARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁWielostronne Partnerskie Projekty Szkół wspiera-ją międzynarodową współpracę szkół (minimum trzech), dotyczącą programów i metodyki naucza-nia, zainteresowań uczniów, a także kwestii związa-nych z administrowaniem placówkami. Wartością dodaną projektów jest kreowanie nowego, twór-czego podejścia do uczenia się i nauczania. Szcze-gólnym sukcesem są inicjatywy wielokierunkowe, zintegrowane z tradycyjnym programem nauczania uczniów w nich uczestniczących.

Partnerstwa Comeniusa dają namacalne efekty w postaci broszur, ulotek lub płyt DVD/CD-ROM. Uczniowie często przygotowują też wystawy lokalnych wyrobów i rzemiosła, organizują występy artystyczne lub kręcą filmy. Rezultatem projektu jest też zdobyte doświadczenie – zarówno uczniów, jak i nauczycieli zaangażowanych we współpracę. W roku 2010 rezultaty te były na wyjątkowo wysokim poziomie – spośród 397 zakończonych projektów wielostronnych, aż 72 zostały ocenione jako przykłady dobrej praktyki. Udało się także dofinansować 434 nowe wielostronne partnerskie projekty szkół.

DWUSTRONNEPARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁDwustronne Partnerskie Projekty Szkół polegają na współpracy dwóch szkół z dwóch różnych krajów, obejmującej co najmniej 10-dniowe, wzajemne wi-zyty minimum 10-osobowych grup uczniów, którzy ukończyli 12. rok życia. Wspierane przez program działania mają pomagać w nawiązywaniu bliskiej współpracy między szkołami i stać się okazją np. do posługiwania się językiem obcym w codziennych, życiowych sytuacjach. Dzięki temu uczestnicy projek-tów mogą doskonalić umiejętności językowe i zyskać większą motywację do nauki języków. Zasadą akcji jest to, że uczniowie powinni być aktywnie zaangażo-wani w planowanie, obserwację i ocenę współpracy.

Liczba wniosków dotyczących wizyt przygotowawczych i seminariów kontaktowych, złożonych do Narodowej Agencji w konkursie w 2010 r.

Odrzuconych (niezatwierdzonych do finan-sowania)

84

Zatwierdzonych do finansowania:w tym:– seminaria kontaktowe– wizyty przygotowawcze

141

31110

Ogółem 225

Tabela nr 2

Źródło danych: FRSE,

dane własne z 2010 r.

PARTNERSKIEPROJEKTY SZKÓŁPolskie inicjatywy podjęte w ramach programu Co-menius – Partnerskie Projekty Szkół w 2010 roku najczęściej dotyczyły „Obywatelstwa europejskie-go” i „Europejskiego wymiaru kształcenia” – tę te-matykę wybrali autorzy 148 złożonych projektów. Na kolejnych miejscach w rankingu popularno-ści znalazły się Nauka i uczenie się języków obcych oraz „Dziedzictwo kulturowe” – oba tematy wskaza-no w 132 aplikacjach, a także „Nauki o krajach euro-pejskich”, wybrane przez autorów 99 wniosków. Aż 92 projekty zakładały działania dotyczące „Środowi-ska i zrównoważonego rozwoju”. W poprzednich la-tach tematyka ta nie cieszyła się aż taką popular-nością, nadal jednak ustępuje miejsca „Kształceniu

międzykulturowemu”, które w 2010 r. znalazło się na piątym miejscu w rankingu (wybrało je 98 szkół i przedszkoli).

Ogółem w 2010 r. do Comeniusa wpłynęły 1053 wnioski o dofinansowanie projektów partnerskich – składały je szkoły ponadpodstawowe (488 wnio-sków), podstawowe (335), zawodowe (109), specjal-ne (26), przedszkola (26) i inne placówki edukacyj-ne (69). Ostatecznie realizowane były 422 projek-ty – 215 w szkołach ponadpodstawowych, 156 w podstawówkach, 12 w szkołach specjalnych, 9 w przedszkolach oraz 30 w innych placówkach edukacyjnych.

Tabela nr 1.




1 0

Liczba wniosków złożonych i dofinansowanych dla poszczególnych terminów składania wniosków na Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej w 2010 r.

Termin złożenia wniosku Wnioski złożone Wnioski zaakceptowane (%)

I termin 1251 509 57

II termin 300 210 24

III termin 247 170 19

Ogółem 889 100

W 2010 r. na podstawie raportów końcowych siedem projektów dwustronnych otrzymało status przykładów dobrej praktyki. W latach 2010-2012 dzięki dofinansowaniu w ramach programu Comenius realizowanych jest 40 projektów dwustronnych.

PARTNERSKIE PROJEKTY REGIOPartnerskie Projekty Regio polegają na współpracy lokalnych lub regionalnych władz oświatowych ze szkołami, przedszkolami oraz organizacjami zajmu-jącymi się edukacją. Projekty realizują dwa konsor-cja z różnych krajów uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie”. W skład konsorcjów wchodzić musi co najmniej jedna jednostka samo-rządu terytorialnego lub kuratorium oświaty oraz szkoła lub organizacja.

Celem projektów Regio jest wzmacnianie europejskiego wymiaru edukacji, a w konsekwen-cji wzbogacenie oferty edukacyjnej dla uczniów. Partnerstwa w ramach programu Comenius Regio dają możliwość wzajemnego uczenia się, wymiany najlepszych praktyk, rozwijania struktur współpra-cy międzynarodowej.

Obecnie realizowane projekty najczęściej po-ruszają tematykę zarządzania szkołą, współpra-


cy szkół z partnerami lokalnymi, przedsiębiorczości oraz integracji uczniów rodziców migrujących. W 2010 r. na konkurs o dofinansowanie Partner-skich Projektów Regio wpłynęły 33 wnioski. 21 pro-jektów zostało zaakceptowanych.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZEI SEMINARIA KONTAKTOWESeminaria kontaktowe są to spotkania organizo-wane przez Narodowe Agencje dotyczące wybra-nego tematu. Mają na celu zebranie w jednym miejscu przedstawicieli szkół i organizacji zainte-resowanych zawiązaniem partnerstw i realizacją projektów. W czasie kilkudniowego szkolenia uczestnicy poznają się, wymieniają doświadczenia i pracują nad stworzeniem projektu, który będą wspólnie realizować.

Wizyty Przygotowawcze to oferta dla przedstawi-cieli szkół i organizacji, którzy mają już pomysł na projekt i znaleźli partnerów, a chcieliby spotkać się z nimi i wspólnie wypełnić wniosek o dofinansowa-nie przed jego złożeniem.

Wizyty Przygotowawcze i Seminaria Kontaktowe odgrywają ważną rolę w powstaniu wielu Partner-skich Projektów Szkół oraz projektów Regio. Uczest-nicy omawiają interesujące ich zagadnienia, ustalają zakres tematyczny, określają cele i harmonogram działań w projekcie oraz sposób jego realizacji.

WYJAZDY INDYWIDUALNEUCZNIÓW - NOWA AKCJA!Akcja umożliwia uczniom gimnazjów i placówek ponadgimnazjalnych wyjazd do zagranicznej szkoły. W trakcie pobytu, który trwać może od 3 do 10 miesięcy, młodzi ludzie uczą się razem ze swoimi rówieśnikami – zwiększa się przez to ich zrozumie-nie dla różnorodności kultur i języków europejskich. Nabywają też umiejętności potrzebnych dla rozwoju osobistego.

Wyjazdy są organizowane pomiędzy szkołami gimnazjalnymi i ponadgimnazjalnymi, które są lub kiedykolwiek były zaangażowane w Partnerskie Pro-jekty Szkół w programie Comenius.

Szkoły muszą znajdować się w krajach uczestni-czących w akcji, a uczniowie – w dniu wyjazdu – po-

Tabela nr 3



R A P O R T 2 0 1 0 | C O M E N I U S

1 1

Liczba beneficjentów Partnerskich Projektów Szkolnych, styczeń 2011

Województwo PPS Wielostronne PPS Dwustronne RazemŚrodki finansowe

w euro

mazowieckie 40 3 43 800 000

świętokrzyskie 16 3 19 325 000

podlaskie 19 0 19 340 000

wielkopolskie 22 5 27 500 000

zachodniopomorskie 14 2 16 295 000

pomorskie 16 2 18 335 000

łódzkie 21 3 24 465 000

małopolskie 29 3 32 605 000

śląskie 129 10 139 2 558 000

lubelskie 22 1 23 445 000

podkarpackie 32 2 34 635 000

lubuskie 10 1 11 210 000

dolnośląskie 11 2 13 250 000

opolskie 13 1 14 245 000

kujawsko-pomorskie 23 2 25 465 000

warmińsko-mazurskie 167 0 17 320 000

Ogółem 434 40 474 8 793 000

winni mieć skończone 14 lat. Osobą odpowiedzial-ną za organizację wyprawy jest nauczyciel wskazany przez szkołę wysyłającą. Szkoła przyjmująca wyzna-cza natomiast nauczyciela-mentora, który wspiera ucznia podczas pobytu za granicą. Uczeń zakwate-rowany jest u rodziny goszczącej, której dziecko lub dzieci uczęszczają do szkoły przyjmującej.

Przed wyjazdem obie szkoły oraz uczeń spo-rządzają Porozumienie o programie zajęć. Szkoła wysyłająca powinna uznać okres nauki ucznia za granicą na podstawie raportu zgodnego z zawartym Porozumieniem.

Rok 2010 był pierwszym rokiem realizacji akcji w Polsce. Wnioski złożyło siedem szkół, z czego do realizacji zatwierdzono 6 projektów. W ich ramach na naukę za granicą wyjedzie co najmniej 18 uczniów. Trafią do Francji, Hiszpanii, na Łotwę, do Słowenii, Szwecji i Włoch.

MOBILNOŚĆ SZKOLNEJKADRY EDUKACYJNEJMobilność szkolnej kadry edukacyjnej to program finansujący indywidualne wyjazdy zagraniczne na-uczycieli i pracowników oświatowych służące pod-noszeniu kwalifikacji zawodowych.

Osoby uprawnione mogą wziąć udział w trzech formach doskonalenia: kursach szkoleniowych, seminariach lub konferencjach oraz praktykach zawodowych (job-shadowing). Czas ich trwania jest zróżnicowany: konferencje i seminaria to zwykle formy jedno- lub dwudniowe, natomiast kursy szkoleniowe i job-shadowing trwać mogą od pięciu dni aż do sześciu tygodni.

Kursy szkoleniowe mogą dotyczyć różnych aspektów związanych z podnoszeniem kwalifika-cji zawodowych – wśród nich wyróżniamy kursy językowe, językowo-metodyczne oraz tematyczne. Tematyka zajęć musi być zgodna z profilem zawo-dowym wnioskodawcy. Z kolei job-shadowing to rodzaj praktyki zawodowej, polegającej na poznawa-niu pracy na danym stanowisku poprzez obserwację zadań wykonywanych przez osoby zatrudnione w instytucji oświatowej.

Szkolenia mogą odbywać się w państwach będą-cych członkami UE oraz Norwegii, Islandii, Lichten-steinie i Turcji. Dofinansowanie obejmuje: pokrycie kosztów podróży (z uwzględnieniem ewentualnych kosztów uzyskania wizy), utrzymania, opłatę za szkolenie oraz – gdy to konieczne – kosztów przy-gotowania językowego i wydatków specjalnych.

Akcja Mobilność szkolnej kadry edukacyjnej ma na celu stworzenie przedstawicielom kadry oświato-wej warunków do pogłębienia wiedzy, podnoszenia kwalifikacji i kompetencji, poznania nowoczesnych i innowacyjnych metod pedagogicznych oraz nawią-zania współpracy międzynarodowej z europejskimi placówkami oświatowymi. Udział w szkoleniu ma pozytywny wpływ nie tylko na rozwój zawodowy i osobisty beneficjenta, ale także na jego instytucję macierzystą oraz – w wielu przypadkach – na inne instytucje współpracujące.

Komisja Europejska wyznaczyła trzy terminy składania aplikacji. Największym zainteresowaniem cieszył się pierwszy z nich. Do Narodowej Agencji wpłynęło 1251 zgłoszeń, z czego dofinansowanie otrzymało 509 beneficjentów, czyli 57 proc. Duża

Tabela nr 1.




1 2

Liczba beneficjentów partnerskich projektów Regio, styczeń 2011

Województwo Liczba projektówMinimalna liczba

mobilnościŚrodki finansowe

w euro

mazowieckie 1 24 41 896

świętokrzyskie 3 72 109 403

podlaskie 0 0 0

wielkopolskie 4 96 126 522

zachodniopomorskie 0 0 0

pomorskie 0 0 0

łódzkie 0 0 0

małopolskie 1 24 38 750

śląskie 7 125 196 957,13

lubelskie 0 0 0

podkarpackie 2 48 69 550

lubuskie 1 24 23 750

dolnośląskie 0 0 0

opolskie 1 24 38 750

kujawsko-pomorskie 0 0 0

warmińsko-mazurskie 1 24 33 207,50

Ogółem 21 480 678 785,63

liczba wniosków nie dziwi – zgłoszenie się już w pierwszym terminie oznaczało szansę na wy-jazd w czasie wakacji, co dla nauczycieli, stanowią-cych najliczniejszą grupę docelową programu Come-nius – Mobilność szkolnej kadry edukacyjnej, było niezwykle ważne. Wyjazd w trakcie roku szkolnego bardzo często nie jest możliwy.

ASYSTENTURA COMENIUSA– ASYSTENCI I SZKOŁY GOSZCZĄCEAsystentura Comeniusa to praktyki pedagogiczno-zawodowe przyszłych nauczycieli w europejskich szkołach, trwające od 13 do 45 tygodni. Akcja skie-rowana jest do przyszłych nauczycieli (studentów lub absolwentów kierunków nauczycielskich, którzy nigdy wcześniej nie uczyli w szkole) oraz szkół, które chcą gościć asystenta Comeniusa z innego kraju europejskiego. W ramach akcji ogłaszane są dwa konkursy wniosków: „Asystentura Comeniusa – asystenci” oraz „Asystentura Comeniusa – szkoły goszczące”. Wyjazd Asystentów Comeniusa jest dofinansowany według stawek określonych przez Komisję Europejską. Szkoły goszczące nie otrzy-mują pieniędzy – zyskują korzystając z obecności asystenta.

PROMOCJA I UPOWSZECHNIANIE REZULTATÓW PROGRAMU COMENIUSInformacje o programie Comenius – jego celach, adresatach, procedurach ubiegania się o dofinanso-wanie, sposobach poszukiwania partnerów i przykładach dobrej praktyki – znajdują się na stronie internetowej programu www.comenius.org.pl. Za pośrednictwem strony internetowej progra-

mu dostępne są narzędzia: Biuletyn Comeniusa, za pomocą którego Narodowa Agencja informuje o aktualnych wydarzeniach, oraz blog Asystentury Comeniusa, pozwalający asystentom na bieżąco opisywać swoje działania oraz przedsięwzięcia podejmowane w trakcie trwania projektu. Dużym zainteresowaniem cieszy się forum Comeniusa, na którym jest zarejestrowanych ok. 1500 aktywnych użytkowników. W roku 2010 strona internetowa programu Comenius została wyświetlona ponad cztery miliony razy.

O nowe przykłady wzbogaciła się też funkcjo-nująca od 2004 roku Europejska Baza Projektów European Shared Treasure (www.est.org.pl), która stanowi obszerną dokumentację projektów zreali-zowanych przez polskie szkoły w ramach progra-mu Comenius. Nowy projekt graficzny dla wszystkich wersji językowych, dostosowują-cy bazę do wymagań beneficjentów programów sektorowych (Comenius, Leonardo da Vinci, Grundtvig), sprawdził się na etapie dokonywania wpisów przez beneficjentów kończących realizację projektów w 2010 r.

W ramach promocji i upowszechniania rezulta-tów dziesięć projektów-przykładów dobrej prakty-ki zostało zgłoszonych do Komisji Europejskiej jako „Projekty-gwiazdy Europejskiej Bazy Produktów” („EST Star Projects”), co umożliwi promocję i upowszechnienie dokonań polskich nauczycieli na poziomie europejskim (również za pośrednictwem europejskiej bazy EVE – http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/eve/about_en.htm).

Tabela nr 1.



R A P O R T 2 0 1 0 | C O M E N I U S

1 3

Asystentura programu Comenius jest niepowtarzalną szansą zdobycia wiedzy, a w pewnym sensie też rozpoczęcia ka-riery pedagogicznej. Popularność tej for-my praktyki jest tak duża zapewne ze względu na jej ponadnarodowy charak-ter, który pozwala uczestnikom nie tylko na poznanie systemu edukacji przyjętego w państwie uczelni goszczącej, ale rów-nież na doskonalenie języków obcych, nawiązywanie współpracy międzynaro-dowej, a także na rozwijanie umiejętności pedagogicznych i metodologicznych. Bio-rąc wymienione okoliczności pod uwagę postanowiłam skorzystać z tej szansy i nabyć trochę umiejętności, a może i pewności siebie w Hiszpanii.

Podczas pobytu na Asystenturze całkowicie zanurzyłam się w miejscowej kulturze – brałam udział w wielu wyda-rzeniach kulturalnych, angażowałam się w przedsięwzięcia lokalnej społeczności, a po pracy spotykałam się w celach towa-rzyskich z innymi nauczycielami.

Dzięki stałemu kontaktowi z nauczycie-lami (moja współlokatorka też pracowała w edukacji), miałam szansę dowiedzieć się wiele o hiszpańskim systemie nauczania, zarówno w szkole jak i poza nią – przede wszystkim o edukacji na poziomie gimna-zjalnym oraz średnim i zawodowym, ale również o szkolnictwie wyższym.

Moja mentorka – Montse – była wspa-niała. Już pierwszego dnia przedstawi-ła mnie wszystkim pracownikom szko-ły, zapewniła zakwaterowanie i współlo-katorkę, i zabrała do najbliższego super-marketu na pierwsze zakupy. Stopnio-wo ulepszałyśmy też formę pracy. Jeśli miałam wrażenie, że coś nie wychodzi mi perfekcyjnie, mogłam liczyć na jej suge-stie. Czułam swobodę działania i wspar-cie. Wiele się nauczyłam – zarówno pod względem zawodowym, jak i językowym, społecznym czy osobistym. Dowiedzia-łam się bardzo wiele o kulturze, historii, sztuce, kuchni, tradycjach i obyczajach oraz języku – zarówno Hiszpanii, jak i Wysp Kanaryjskich.

Bardzo przydało mi się to, że przed rozpoczęciem asystentury przejrzałam mnóstwo książek metodycznych i peda-gogicznych. Przez cztery tygodnie zbie-rałam w bibliotekach i księgarniach ma-teriały dotyczące nauczania języków ob-cych oraz języka polskiego jako obcego, jak również promujące Polskę publika-cje, które mogłyby się przydać do przed-stawienia naszej kultury. Kontaktowa-łam się też z innymi Asystentami i przy-szłymi asystentami, aby wymienić się po-mysłami.

NAJWAŻNIEJSZE SUKCESY OSIĄGNIĘTE PODCZAS ASYSTENTURY COMENIUSA• nauczanie języka ojczystego: pro-

wadziłam kurs języka polskiego (dla uczniów i nauczycieli). Grupa 12 osób regularnie uczęszczających na zajęcia nauczyła się czytać fonetycznie słowa zapisane po polsku, poznała też pod-stawowe zachowania komunikacyjne. Wprowadzane przeze mnie gry i zaba-wy językowe pomogły uczniom utrwa-lić posiadaną wiedzę, ćwiczyć język w kontekście komunikacyjnym oraz nauczyć się wielu nowych elementów. Myślę, że uczestnicy zyskali zapał do dalszego uczenia się polskiego, choć

przecież jest to dla nich język tak egzo-tyczny!

• promocja kultury polskiej: stopnio-wo i konsekwentnie wprowadzałam do szkoły elementy dotyczące Polski – nie tylko podczas zajęć języka polskiego oraz kółka Multi-Kulti Club, ale tak-że w ramach widocznych i dostęp-nych dla wszystkich uczniów i nauczy-cieli akcji. Związane były one m.in. ze świętem 11 listopada i Bożym Naro-dzeniem, przed którym zorganizowa-łam warsztaty kuchni polskiej. Był też konkurs o Polsce, w którym nagroda-mi były koszulki z warszawską syren-ką, Tydzień Polski z wystawą o naszym kraju, warsztaty plastyczne, poczęstu-nek polskich produktów dla całej szko-ły oraz pokaz filmu „Pianista” i prezen-tacja polskiej muzyki.

• poznanie i udoskonalenie metod nauczania: nauczałam języka angiel-skiego, niemieckiego i polskiego. Wie-dza, którą zdobyłam, nie dotyczy sa-mego przedmiotu, ale raczej możli-wych form nauczania – bardziej więc metodyki niż merytoryki. Dowiedzia-łam się natomiast bardzo dużo o fizyce i chemii, czyli o przedmiotach, których dotyczył wprowadzany przeze mnie mini-projekt CLIL (Content and Langu-age Integrated Learning).

WPŁYW ASYSTENTURY NA REALIZACJĘ OSOBISTYCH CELÓW, UMIEJĘTNOŚCI PEDAGOGICZNE I KOMPETENCJE JĘZYKOWEPodczas Asystentury, chcąc maksymal-nie wykorzystać wszelkie możliwości rozwoju, interesowałam się organizowa-nymi szkoleniami dla nauczycieli i zabiegałam o to, by móc wziąć w nich udział. Ukończyłam dwa kursy specjalistyczne.

Pierwszy z nich odbył się w Las Pal-mas de Gran Canaria, a organizowany był przez CEP – Centro de Educaccion de Profesorado czyli Ośrodek Kształce-nia dla nauczycieli. Trwał trzy dni i do-

NAUCZYŁAM SIĘ WIELE POD KAŻDYM WZGLĘDEM – ZAWODOWYM, JĘZYKOWYM, SPOŁECZNYM, OSOBISTYM.

A PRZEDE WSZYSTKIM CAŁKOWICIE ZANURZYŁAM SIĘ W MIEJSCOWEJ KULTURZE – TAK O SWOIM POBYCIE

W HISZPANII PISZE NATALIA BANASIK, BENEFICJENT PROGRAMU COMENIUS – ASYSTENTURA COMENIUSA.

SWOBODA I WSPARCIE– kreatywne metody nauczania języka angielskiego

COMENIUS | PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI



1 4

POZNAŁAM WIELE INNOWACYJNYCH, BARDZIEJ KREATYWNYCH TECHNIK

I METOD PRACY Z UCZNIAMI ORAZ NAUCZYŁAM SIĘ STOSOWANIA METOD

AKTYWIZUJĄCYCH, KTÓRE SŁUŻĄ ZWIĘKSZENIU EFEKTYWNOŚCI I ATRAK-

CYJNOŚCI ZAJĘĆ – PISZE EWA RUŁAN, BENEFICJENT PROGRAMU COMENIUS

– MOBILNOŚĆ SZKOLNEJ KADRY EDUKACYJNEJ, UCZESTNICZKA KURSU

„CLIL – TEACHING OTHER SUBJECTS THROUGH ENGLISH” W CANTERBURY.

COMENIUS | PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI

tyczył wykorzystywania kreatywnych metod w nauczaniu języka angielskie-go. Myślę, że oprócz samych pomysłów i rozwoju kreatywności w dziedzinie na-uczania, szkolenia uświadomiły mi, że warto ustawicznie się kształcić i nawią-zywać kontakty z ludźmi – zarówno z własnej branży, jak i pokrewnych. Cią-gle można się bowiem nauczyć czegoś nowego – czegoś, co uatrakcyjni pracę zarówno nam, nauczycielom, jak i pomoże uczniom w efektywnej nauce.

Drugie sześciotygodniowe szkolenie, w którym brałam udział, odbyło się Pu-erto del Rosario i dotyczyło CLIL-u. Mia-ło ono formę interaktywnego, sześcioty-godniowego seminarium. Na jego zakoń-czenie uczestnicy zaprezentowali swoje projekty modułu dydaktycznego w obrę-bie CLIL. Gdy brałam udział w kursie, by-łam już w trakcie wdrażania CLIL-u w szkole w IES Puerto del Rosario. Wraz z nauczycielką chemii i fizyki przeprowa-dziłyśmy lekcje po angielsku związane ze sprzętem laboratoryjnym oraz mieszani-nami jednorodnym i niejednorodnymi. Lekcje miały charakter ruchowo-zadanio-wy i stanowiły uzupełnienie realizowa-nego programu. Wiedza z tego zakresu również była weryfikowana. Dzięki temu przedsięwzięciu nie tylko nauczyłam się bardzo wiele o wdrażaniu praktycznych, międzydyscyplinarnych pomysłów, ale i miałam szansę zainicjować projekt i zainspirować swoich współpracow-ników do podobnych działań. Bardzo korzystne doświadczenie!

Poprzez nauczanie, eksperymentowa-nie, wdrażanie pomysłów własnych i zaczerpniętych z informatora dla Asy-stentów, książek, forów internetowych oraz od innych Asystentów, nauczy-łam się w kreatywny i ciekawy sposób dopasowywać inspirujące pomysły do poszczególnych grup w zależności od ich potrzeb edukacyjnych, wieku oraz innych czynników. Nabrałam biegłości w wykorzystaniu różnorodnych mate-riałów dydaktycznych oraz materiałów, które pierwotnie nie miały zastosowa-nia dydaktycznego.

Wyjeżdżając, oceniałam swoją znajo-mości języka hiszpańskiego na poziomie mniej więcej B1 – według poziomów Rady Europy. Obecnie spokojnie mogę stwierdzić, że moje umiejętności wzro-sły do poziomu C1. Myślę o certyfikacie DELE na poziomie superior, a więc najwyższym.

W szkoleniu bra-li udział m.in. na-uczyciele matema-tyki, fizyki, chemii, nowych technolo-gii i informatycznych przedmiotów zawo-dowych. Wśród nich ja – nauczycielka w Zespole Szkół Lice-alnych i Technicznych nr 1 w Warszawie. W klasach o profilu technik informatyk nauczam – z zasto-sowaniem języka angielskiego – informa-tycznych przedmiotów zawodowych.

Dlaczego wybrałam ten kurs? Był to kurs językowo-metodyczny, ukierunko-wany na potrzeby uczestników w zakresie języka angielskiego i naucza-nych przedmiotów, prowadzony przez ekspertów w dziedzinie CLIL (Content and Language Integrated Learning). Do-tyczył więc zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego opartego na jednoczesnym przekazywaniu treści z dziedziny nauczanych przedmiotów i elementów języka obcego. Metoda CLIL jest rekomendowana przez Komisję Europejską w ramach promocji nauki ję-zyków obcych i różnorodności językowej.

Program kursu obejmował m.in. me-tody pracy w grupie, dobór ćwiczeń uwzględniających różne typy inteligen-cji uczniów, naukę poprzez różne kanały sensoryczne, zastosowanie źródeł i mate-riałów odpowiednich do prowadzenia na-uczania zintegrowanego, słownictwo przy-datne na lekcji CLIL, użycie języka obcego i rodzimego w nauczaniu zintegrowanym. Podczas zajęć stosowane były różne meto-dy: nauczanie w grupie, praca w grupach roboczych, warsztaty. Wykorzystano TIK i prezentacje wideo, muzykę i obrazy. Pra-

ca odbywała się głów-nie w parach lub gru-pach. Zajęcia mia-ły przede wszystkim charakter warsztato-wy, co pozwalało na praktyczne wykorzy-stywanie wiedzy teo-retycznej.

Jakie korzyści odniosłam? Poznałam wiele innowacyjnych, bardziej kreatyw-nych technik i metod pracy z uczniami oraz nauczyłam się stosowania metod aktywizujących, zwiększających efektyw-ność i atrakcyjność prowadzonych przeze mnie zajęć. Myślę, że doświadczenie zdo-byte podczas szkolenia pozwoli mi uzy-skać jeszcze większą satysfakcję z pracy i zmierzyć się z nowymi wyzwaniami.

Kurs pozwolił mi też przezwyciężyć barierę w komunikowaniu się w języku obcym, poznać kulturę i „żywy język”, a także umożliwił dialog międzykul-turowy – poznanie kraju, jego historii, architektury, tradycji i krajobrazów.

Wyjazd był dla mnie ważny nie tylko ze względów zawodowych. Dostarczył mi mnóstwo przyjemności i satysfakcji osobistej. Jako nauczyciel dyplomowa-ny zauważyłam, że wielu moim rówieśnikom brakuje motywacji do roz-wijania umiejętności i chęciu do rozwoju. Uważam, że niezależnie od wieku można i powinno się podnosić kwalifikacje. Aktywna postawa nauczy-ciela-wychowawcy ma wpływ na kształ-towanie aktywnych, otwartych po-staw u uczniów oraz na wzrost presti-żu szkoły i zawodu nauczyciela w Pol-sce. Zachęcam wszystkich nauczycie-li do aplikowania o grant Comeniusa i udział w mobilności. Jestem przekona-na, że warto.

DOSKONALENIE W KAŻDYM WIEKU


R A P O R T 2 0 1 0 | C O M E N I U S

1 5



1 6

Beata Skibińska

zastępca dyrektora



ds. programów Erasmus,

Erasmus Mundus,

Tempus

ERASMUS

Erasmus jest programem Unii Europejskiej adresowanym do szkół wyższych. Wspiera

wymianę studentów i pracowników uczelni oraz współpracę między placówkami z rożnych

krajów uczestniczących w programie. Od roku 2007 jest częścią programu Unii Europejskiej „Uczenie się

przez całe życie”. Wcześniej – w latach 1987-95 – był samodzielnym programem, a w latach 1995-2007 wcho-

dził w skład zakończonego już programu SOCRATES.

www.erasmus.org.pl

– choć to działanie stosunkowo nowe. Realizuje-my je dopiero od roku szkolnego 2007/2008.

Skoro pieniędzy w Erasmusie nie przybywa, trzeba dobrze rozdzielać te, które są. Jak to zrobić?Nasz sukces wynika ze sposobu organizacji pracy: egzekwujemy od uczelni informacje na temat stanu wykorzystania środków i zagospodarowujemy to, czego – według raportów – uczelnie nie wydały. Dzięki temu, mimo dość skomplikowanych zasad rozliczania unijnego dofinansowania, potrafimy co roku wykorzystać prawie 100 proc. funduszy na mobilność. Nie wszystkie kraje to potrafią – wiele z nich oddaje co roku po 3, 5, a nawet 10 proc. pieniędzy. A nam się udaje wydać wszyst-ko – i jestem z tego naprawdę dumna.

Wydaje się, że w Europie entuzjazm wobec Erasmusa się skończył. Czy nas też to czeka?Erasmus w Polsce się zmienia, ale nie popada w marazm. Co prawda liczba wyjeżdżających na studia nie rośnie już tak spektakularnie, jak w poprzednich latach, ale wynika to głównie z tego, że pieniędzy w programie od lat nie przybywa. Nie można więc oczekiwać bicia rekordów. Ale są też akcje, które rozwijają się fantastycznie.

Na przykład?Ostatni rok pokazał, że młodzi ludzie – zamiast na studia – wolą wyjeżdżać na zagraniczne staże i praktyki. Chcą sprawdzić nabywane umiejętności, bo wiedzą, że praca w trakcie studiów zwiększy ich szanse na zdobycie dobrego zatrudnienia po skończeniu nauki. W roku szkolnym 2009/2010 liczba studentów, którzy skorzystali z wyjazdów na staże czy praktyki wzrosła aż o połowę – do 2400!

Ubiegły rok po raz kolejny udowodnił, że Polacy nie są bierni (przynajmniej nie wszyscy). Jestem dumna z istnienia

w uczelniach entuzjastów przekonanych do idei mobilności. Do tej grupy osób zaliczam wszystkich pracowników Narodowej Agencji. To dzięki tej grupie Erasmusowi w Polsce znów udało się wysłać więcej osób niż w roku poprzednim i wykorzystać niemal

100 proc. środków przeznaczonych na wspieranie mobilności. Na podkreślenie zasługuje znaczny (aż o prawie 50 proc!) wzrost liczby wyjazdów studentów na praktyki. Nie wszystkim krajom

udało się osiągnąć tak dobre wyniki.

R A P O R T 2 0 1 0 | E R A S M U S

1 7

OFERTA ERASMUSAUczelnie. Szkoły współpracujące w programie Era-smus mogą prowadzić wymianę studentów i pracowników, organizować kursy intensywne, czyli zajęcia dla międzynarodowych grup studentów oraz realizować projekty edukacyjne z różnych dziedzin wspólnie z instytucjami z innych krajów. Dla uczelni udział w Erasmusie oznacza przede wszystkim moż-liwość uatrakcyjnienia prowadzonych studiów.

Warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez Komisję Europejską Karty Uczelni Erasmusa. Uprawnia ona do ubiegania się o fundusze.

Studenci. To największa grupa docelowa pro-gramu Erasmus. Dzięki niemu mogą wyjeżdżać do zagranicznych uczelni lub przedsiębiorstw na studia lub praktyki. Oba rodzaje wyjazdów trwać mogą od 3 miesięcy do jednego roku (akademickiego lub kalendarzowego). Podstawowym warunkiem uzy-skania stypendium jest udział macierzystej uczelni studenta w programie Erasmus.

Studenci mają też inne okazje skorzystania z wymiany i współpracy międzynarodowej. Mogą wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa, jeżeli w projekcie tego typu uczestniczy ich wydział, a kurs dotyczy ich dziedziny studiów. Mogą także uczęsz-czać na wykłady lub innego rodzaju zajęcia dydak-tyczne prowadzone przez zagranicznych nauczycieli lub profesjonalistów z przedsiębiorstw odwiedzają-cych ich uczelnię w ramach mobilności Erasmusa.Pracownicy uczelni. Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do partnerskich uczelni za grani-cą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy szkół wyższych mogą się ubiegać o wyjazdy na szkolenia odbywają-ce się w zagranicznych uczelniach lub instytucjach. Osoby zatrudnione w uczelniach mogą także m.in. uczestniczyć w kursach intensywnych oraz projek-tach wielostronnych i sieciach Erasmusa, w które zaangażowane są ich macierzyste jednostki.

DZIAŁANIA FINANSOWANEW PROGRAMIE ERASMUSDziałania dzielą się na dwie grupy – koordynowane przez Narodowe Agencje w poszczególnych krajach

oraz koordynowane przez Komisję Europejską, dla których obsługę techniczną zapewnia Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (The Education, Audiovisual and Culture Executive Agency).

Narodowe Agencje koordynują finansowanie takich działań jak:• wymiana studentów (wyjazdy studentów na

część studiów, wyjazdy na praktyki);• wymiana pracowników uczelni (wyjazdy na-

uczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach, wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia);

• projekty typu kursy intensywne Erasmusa;• kursy językowe Erasmusa.

Komisja Europejska koordynuje:• projekty wielostronne (w których partnerami są

uczelnie) dotyczące zagadnień takich, jak:• rozwój współpracy między szkołami wyższymi

i środowiskiem pozaakademickim – przedsię-biorstwami, organizacjami, stowarzyszeniami zawodowymi, izbami handlowymi i przemy-słowymi, partnerami społecznymi itp.;

• zwiększanie dostępu do szkolnictwa wyższego, szczególnie w przypadku grup zagrożonych wykluczeniem społecznym;

• rozwój mobilności, likwidowanie barier ogra-niczających mobilność;

• modernizacja programów kształcenia i rozwią-zań instytucjonalnych w szkołach wyższych;

• rozwój potencjału dydaktycznego i badawcze-go uczelni, zwiększanie innowacyjności i podnoszenie jakości kształcenia, zacieśnianie związków między kształceniem i badaniami.

• sieci (Networks);• działania towarzyszące.

ERASMUS W POLSCEPolska uczestniczy w Erasmusie od 1998 r. Do tej pory z wyjazdów skorzystało blisko 94 tys. stu-dentów i prawie 18 tys. nauczycieli akademickich. Imponująca jest też liczba przyjazdów – nasz kraj odwiedziło ok. 28 tys. studentów i 11 tys. wykła-dowców z innych krajów. Od roku 2007/08 odbyło

Coraz więcej młodych Europejczyków korzysta z możliwości nauki za granicą w trakcie studiów. „Pokolenie Erasmusa” potwierdza, że to doświadczenie pomaga w rozwoju naukowym i osobistym, a także ułatwia znalezienie pracy po studiach. W ramach nowej inicjatywy „Mobilna młodzież” chcemy rozszerzyć ten udany europejski projekt, aby każdy młody człowiek miał szansę wziąć w nim udział.

ANDROULLA VASSILIOU

KOMISARZ DS. EDUKACJI, KULTURY, WIELOJĘZYCZNOŚCI I MŁODZIEŻY, 2010


1 8

się ponadto 1913 wyjazdów szkoleniowych pracow-ników szkół wyższych. Obecnie aktywny udział w programie bierze blisko 260 polskich uczelni.

Z uwagi na cykl sprawozdawczy w programie Era-smus, prezentowane poniżej informacje pochodzą przede wszystkim z roku akademickiego 2008/09, z którego oficjalne dane statystyczne zostały zatwierdzone w roku 2010. Dane z roku 2009/10 mają charakter wstępny.

WYMIANA STUDENTÓWWyjazd na studia lub praktykę do zagranicznej uczel-ni lub przedsiębiorstwa to dla studentów nie tylko okazja zdobycia nowych umiejętności, poszerzenia wiedzy i poprawienia znajomości języków, lecz także możliwość poznania innego kraju, innych kultur i ludzi z różnych stron świata. Wyjeżdżający rozwijają umiejętności i kompetencje pozwalające na znale-zienie zatrudnienia, dla uczelni natomiast wymiana studentów jest jednym z najważniejszych elementów współpracy międzynarodowej.W roku 2008/09 środki przeznaczone na wyjazdy studentów stanowiły aż 81 proc. całej kwoty przy-znanej z budżetu programu Erasmus na działania koordynowane przez Narodową Agencję. Na dofi-nansowanie wyjazdów studentów uczelnie wydały z Erasmusa 28,7 mln euro, tj. prawie 100 proc. kwo-ty przyznanej na ten cel (99,8 proc.). Z własnych środków i innych źródeł dołożyły ok. 1,7 mln euro.W roku 2008/09 na studia i praktyki Erasmusa wyjechało łącznie 13 402 polskich studentów. W stosunku do roku 2007/08 nastąpił około 4-proc. wzrost, który był wynikiem znacznego zwiększenia się liczby wyjazdów na praktyki (aż o 66 proc.).Jednocześnie Polska gościła 4928 zagranicznych studentów, spośród których 4528 przyjechało na studia, a 400 na praktyki. Według wstępnych danych w roku 2009/10 polskie uczelnie wysłały na stypendia Erasmusa ponad 14 tysięcy studentów.

WYJAZDY NA STUDIAW roku szkolnym 2008/09 dzięki Erasmusowi na naukę za granicą wyjechało 11 784 studentów ze 191 polskich uczelni. W roku 2009/10 liczba ta lek-ko spadła (11 614 studentów z 202 uczelni), jedno-

cześnie jednak dynamiczne rosło grono studentów wyjeżdżających na praktyki. Jeśli chodzi o przy-jazdy, to w roku 2008/09 nasze uczelnie przyjęły 4528, a w roku 2009/10 – ok. 5800 zagranicznych studentów Erasmusa.

Najwięcej podopiecznych wysłały na studia duże uniwersytety, politechniki i uczelnie ekonomiczne, przy czym w czołówce – co zrozumiałe – są szkoły od lat prowadzące intensywną współpracę i wymia-nę międzynarodową (pierwsza piątka: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Łódzki).

WYJAZDY NA PRAKTYKIZagraniczne praktyki w programie Erasmus trwają od 3 do 12 miesięcy i są ściśle związane z dziedziną studiów. Macierzyste uczelnie studentów zaliczają je jako praktyki obowiązkowe lub nieobowiązkowe, wpisywane do suplementu do dyplomu.

Praktyki Erasmusa pozwalają zdobyć cenne do-świadczenia zawodowe, ale i cechy przydatne w przyszłej karierze, takie jak: samodzielność, umie-jętność radzenia sobie z problemami i otwartość.Wyjazdy studentów na praktyki wprowadzono w programie Erasmus w roku akademickim 2007/08. Z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością. W roku 2008/09 skorzystało z nich 1618 studentów ze 125 uczelni, a w roku 2009/10 – już ponad 2400, czyli o prawie 50 proc. więcej.

WYMIANA PRACOWNIKÓWW roku 2008/09 Polska mogła się poszczycić najwyższą w Europie liczbą wyjazdów pracowników uczelni w ramach Erasmusa. Za granicę wybrały się 4341 osoby – Polacy stanowili aż 12 proc. ogólnej liczby uczestników tego programu. Przodowaliśmy zarówno pod względem liczby wyjazdów dydaktycz-nych, jak i szkoleniowych.

Wymiana pracowników uczelni przyczynia się do podnoszenia poziomu kształcenia i ułatwia współpracę między placówkami. Wyjazdy dają pra-cownikom liczne możliwości rozwoju zawodowego, pomagają poprawić znajomość języków, ułatwiają wymianę doświadczeń dydaktycznych i zawodo-

Wyjazd na Erasmusa był jednym z moich najpiękniejszych doświadczeń życiowych. Szkoła życia. Możliwość poznania nie tylko wspaniałych ludzi, ale również poznania samego siebie. To naprawdę cudowne spędzić pół roku w kraju, o którym uczyłam się przez dwa lata.

OLA Z UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU,

STUDIUJĄCA W ROKU SZKOLNYM 2009/10

NA UNIWERSYTECIE W PŁOWDIW IM. PAISIJA CHILENDARSKIEGO

R A P O R T 2 0 1 0 | E R A S M U S

1 9

wych, jak również doskonalenie własnych umiejęt-ności. Przynoszą także korzyści studentom – mogą oni korzystać z wiedzy zagranicznych wykładowców prowadzących gościnne wykłady lub inne zajęcia.

WYJAZDY NAUCZYCIELI AKADEMICKICH W CELU PROWADZENIA ZAJĘĆ W ZAGRANICZNYCH UCZELNIACHW roku 2008/09 za granicę w ramach Erasmusa wyjechało 3079 nauczycieli ze 186 polskich uczelni – był to najlepszy wynik wśród wszystkich krajów uczestniczących w programie. Świadczy to nie tylko o aktywności naszych wykładowców i dobrym po-ziomie prowadzonych przez nich zajęć, a także o tym, że są chętnie przyjmowani przez zagraniczne uczelnie. Na dofinansowanie wyjazdów dydaktycz-nych szkoły wykorzystały łącznie 2,5 mln euro z budżetu programu Erasmus.

W roku 2009/10 liczba wyjazdów nauczycieli akademickich spadła do 2975, być może w związ-ku z coraz większą popularnością wyjazdów typu szkoleniowego. Jeśli chodzi o przyjazdy, to w roku 2008/09 gościnne wykłady w naszych uczelniach prowadziło 1676 nauczycieli z innych krajów.

WYJAZDY PRACOWNIKÓWUCZELNI NA SZKOLENIAWyjazdy na szkolenia organizowane w zagranicznych uczelniach lub innych instytucjach są coraz bardziej popularne, zwłaszcza wśród pracowników zatrudnio-nych w działach administracyjnych. Taką możliwość zyskali oni dopiero w roku 2007/08.

W roku 2008/09 Polska znalazła się na pierwszym miejscu w Europie pod względem liczby zagranicz-nych wyjazdów szkoleniowych – skorzystały z nich 1262 osoby ze 155 uczelni, co kosztowało 1,1 mln euro z budżetu programu Erasmus. Wszyst-ko wskazuje na to, że w roku szkolnym 2009/10 wy-nik ten udało się poprawić aż o 17 proc. – 175 uczel-ni wysłało na szkolenia za granicą 1476 pracowników.

INTENSYWNE KURSYJĘZYKOWE ERASMUSA (EILC)Obok propagowania mobilności Erasmus wspiera również naukę języków obcych – dofinansowuje

przygotowanie kulturowe i językowe oferowane stypendystom przez uczelnie goszczące (w ramach środków na tzw. organizację mobilności), a także finansuje organizację specjalnych, intensywnych kursów językowych (Erasmus Intensive Language Courses – EILC), oferowanych są w krajach, których języki należą do rzadziej nauczanych.

Celem kursów EILC jest przede wszystkim umożli-wienie studentom posługiwania się danym językiem w życiu codziennym – program kursów skupia się więc na praktycznej nauce języka. Ważnym elemen-tem jest jednak również integracja ze środowiskiem lokalnym – obejmuje ona m.in. wykłady na temat kultury i historii danego kraju, zajęcia muzyczne, wycieczki krajoznawcze oraz pokazy filmów i sztuk teatralnych. Pozwala to uczestnikom zdobyć podsta-wową wiedzę na temat kraju, do którego przyjechali.

W roku 2010 kursy języka polskiego dla zagra-nicznych studentów Erasmusa prowadziło w Polsce 10 uczelnianych ośrodków nauczania języ-ka polskiego jako obcego. Wzięło w nich udział 345 studentów z 23 krajów.

Zainteresowanie zagranicznych studentów Erasmusa kursami jęz. polskiego wzrasta z roku na rok. Ogółem w latach 1998-2010 w kursach EILC w Polsce uczestniczyło 1528 stypendystów, a ich na ich organizację wydano 442 205 euro.

KURSY INTENSYWNE ERASMUSAKurs intensywny programu Erasmus (Intensive Pro-gramme) to projekt realizowany przez grupę uczel-ni z co najmniej trzech krajów, którego celem jest opracowanie i przeprowadzenie cyklu zajęć dydak-tycznych dla studentów tych szkół, poświęconych specjalistycznemu zagadnieniu albo tematyce inter-dyscyplinarnej. Jedna z uczelni biorących udział w przedsięwzięciu pełni rolę koordynatora projektu i w imieniu konsorcjum składa wniosek o jego dofi-nansowanie do Narodowej Agencji w swoim kraju.

Kurs intensywny może być działaniem jednorazo-wym lub organizowanym cyklicznie przez maksymal-nie trzy kolejne lata, każdorazowo dla innej grupy studentów. Odbywa się w formie szkoły letniej lub zimowej i trwa średnio 14 dni. Tematyka przedsię-wzięcia obejmuje obszar innowacyjny w porównaniu

Wyjazd erasmusowy otwiera oczy na świat, pozwala zrozumieć, że Europejczyk może czuć się dobrze w każdym kraju Wspólnoty, pozwala przełamać bariery i strach. Poszerza horyzonty myślowe. Dzięki wyjazdowi człowiek czuje się pewniejszy, silniejszy, zaczyna wierzyć, że poradzi sobie lepiej w życiu. To program, z którego każdy student powinien skorzystać.

BARTOSZ Z UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU

STUDIUJĄCY W ROKU SZKOLNYM 2009/10 NA UNIWERSYTECIE

W GREIFSWALD IM. ERNSTA MORITZA ARNDTA


2 0

z zajęciami standardowo oferowanymi w danej dzie-dzinie przez szkoły wyższe uczestniczące w projekcie.

W roku akademickim 2009/2010 17 polskich szkół wyższych koordynowało 20 projektów typu kurs intensywny o tematyce:1. Summer School on Good Governance in the

Context of European Integration: Institu-tions-Rights-Societies (koordynator: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku).

2. Computational Nanotechnology (CoNan) (koordynator: Politechnika Gdańska; polskie uczelnie partnerskie: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta St. Wojcie-chowskiego w Kaliszu, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny).

3. Sensing the City – Designing Urban Expe-rience (koordynator: Politechnika Gdańska).

4. Understanding EU Enlargement / Europe-anisation and the EU Enlargement (EUEN) (koordynator: Uniwersytet Jagielloński).

5. PoReMuSS - Planning of the Regional Muni-cipal Solid Waste Systems (koordynator: Poli-technika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki).

6. Student Partnership for Reduction of Wa-stewater Treatment Contribution to Global Warming (koordynator: Politechnika Krakow-ska im. Tadeusza Kościuszki).

7. Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities (koordynator: Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki).

8. The European Dimension of International Entrepreneurship (koordynator: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie).

9. Defining Human Rights – Social, Legal and Political Dimensions of the European Dialogue (DHR-ED) (koordynator: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego).

10. Narration and Migration: an Interdiscipli-nary Study (koordynator: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, polska uczelnia partnerska: Uniwersytet Jagielloński).

11. Role of Agriculture in Territorial Identity and Competitiveness of Rural Areas (koordy-

nator: Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie).12. Nanosized Particles as Building Blocs for Cre-

ation of Nanostructures (NANOSIZE) (koordyna-tor: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, polska uczelnia partnerska: Politechni-ka Poznańska).

13. Ecology and Safety as a Driving Force in the Development of Vehicles (koordynator: Politechnika Radomska im. Kazimierza Puła-skiego, polska uczelnia partnerska: Politechnika Wrocławska).

14. Polish Settlements in Europe. Anthrop Visu-alisations of Cultural Phenomena – Enclaves of Polish Culture in the Region of Bukovina in Romania (koordynator: Uniwersytet Szcze-ciński, polska uczelnia partnerska: Uniwersytet Wrocławski).

15. The Expanding Horizons in European Geo-graphy Teaching (ExHEGeT) (koordynator: Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu).

16. Law and Economy in a „Global Village” of Financial Crisis (koordynator: Wyższa Szko-ła Bankowa w Toruniu).

17. Organic Food Production Chain (OFPC) (koordynator: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego).

18. Research Methods in Cognitive Studies – an Interdisciplinary Winter School (RE-MICS) (koordynator: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, polska uczelnia part-nerska: Uniwersytet Jagielloński).

19. Reduction of CO2 Emission by Implemen-tation of Renewable Resources in Central Europe Regions in the Context of EU Energy Policy (koordynator: Politechnika Wrocławska).

20. Qualität des Lebens und Qualität der Schule (koordynator: Uniwersytet Zielonogórski).

W kursach intensywnych w roku 2009/10 udział wzięło 739 studentów i 232 wykładowców, reprezentujących 23 kraje. W roku 2010/11 uczelnie polskie pełnią rolę koordynatorów 23 projektów.

Wyjazd naładował mnie pozytywną energią, dzięki której teraz bardziej wierzę w siebie i swoje możliwości. Stał się również inspiracją do poszukiwania nowych miejsc – jeszcze bardziej wzrósł apetyt na podróże i poznawanie innych ludzi.

KLAUDIA Z UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO

STUDIOWAŁA NA UNIWERSYTECIE W ANTWERPII

R A P O R T 2 0 1 0 | E R A S M U S

2 1

Produktem kursów przeprowadzonych w roku 2009/2010 były:1. Materiały dydaktyczne do zajęć przygotowane

przez nauczycieli akademickich w postaci trady-cyjnej, prezentacji multimedialnych i nagrań.

2. Analizy, nagrania, prezentacje, raporty i studia przypadków opracowane przez studentów.

3. Publikacje z materiałami.4. Materiały informacyjno-promocyjne (informacje

w mediach, fotografie, reportaże, broszury, pla-katy, ulotki, gadżety), m.in. artykuły o koordyno-wanym przez Politechnikę Krakowską im. T. Ko-ściuszki projekcie pt. Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary Europe-an Cities w trzech językach, dostępne na stronie www.urbanwarimpacts.eu

5. Platformy e-learning, m.in. projektu pt. The Expanding Horizons in European Geography Te-aching (ExHEGeT), koordynowanego przez Uni-wersytet Mikołaja Kopernika, https://moodle.umk.pl/EXHEGET

6. Strony internetowe, m. in. projektu Research Methods in Cognitive Studies – an Interdisciplina-ry Winter School, koordynowanego przez Szko-łę Wyższą Psychologii Społecznej: www.re-mics2010.pl

UDZIAŁ POLSKICH UCZELNIW PROJEKTACH WIELOSTRONNYCH Działania scentralizowane w programie Erasmus, nadzorowane w imieniu KE przez Agencję Wyko-nawczą ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowi-zualnego (EACEA), to w większości wielostron-

ne projekty realizowane przez kilka lub kilkanaście instytucji z różnych państw uczestniczących w programie. W roku 2010 realizowano projek-ty zatwierdzone w konkursach roku 2009, 2008 i 2007 (projekty mogą trwać do trzech lat).

Z informacji Agencji Wykonawczej otrzymanych w II połowie 2010 r. wynika, że w konkursie roku 2009 (działania realizowane w roku 2010) w 18 projektach centralnych Erasmusa polskie uczel-nie lub inne instytucje (np. KRASP) pojawiają się 42 razy. Niektóre uczelnie reprezentowane przez różne jednostki organizacyjne lub administracyj-ne uczestniczą w więcej niż jednym projekcie (np. Uniwersytet Jagielloński i Politechnika Warszaw-ska – w trzech projektach). Zwykle jednak – bo w 11 przypadkach – w projektach wielostronnych uczestniczy jedna polska uczelnia/instytucja. Ab-solutnym wyjątkiem jest sieć akademicka o na-zwie LE:NOTRE TWO+ zajmująca się architektu-rą krajobrazu, w którą zaangażowało się 11 pol-skich uczelni.

W projektach wyłonionych w konkursie roku 2009 żadna polska uczelnia nie pełni roli koordy-natora projektu. Jedna szkoła – Uniwersytet im. M. Kopernika w Toruniu – podjęła się finansowej koordynacji projektu centralnego typu „rozwój programów studiów” (Curriculum Development, CD) o nazwie European Masters Programme for Ru-ral Animators.

Szczegółowe informacje na temat projektów centralnych dostępne są na stronie internetowej EACEA: http://eacea.ec.europa.eu/index.htm

DZIAŁALNOŚĆ ZESPOŁUEKSPERTÓW BOLOŃSKICH W POLSCEMobilność studentów i pracowników uczelni jest istotnym elementem Procesu Bolońskiego, czyli pro-cesu reformy szkolnictwa wyższego zapoczątkowa-

Przyjazdy zagranicznych studentów na stypen-dia Erasmusa do Polski w latach 1998-2010

Rok akademickiLiczba przyjazdów zagranicznych

studentów na stypendium Erasmusa do Polski

1998/99 220

1999/2000 466

2000/01 614

2001/02 750

2002/03 996

2003/04 1459

2004/05 2332

2005/06 3063

2006/07 3730

2007/08 4446

2008/09 4928

2009/10 5800

Ogółem 28804

Wyjazdy polskich studentów na stypendia Erasmusa do po-szczególnych krajów - łączna liczba w latach 1998-2009

Kraj docelowy

Liczba wyjaz-dów Polskich

studentów Erasmusa do danego kraju

Kraj docelowy

Liczba wyjaz-dów Polskich

studentów Erasmusa do danego kraju

Austria 1937 Litwa 535

Belgia 3864 Luksemburg 8

Bułgaria 336 Łotwa 204

Cypr +125 Malta 44

Czechy 1590 Niemcy 19 257

Dania 4255 Norwegia 706

Estonia 180 Portugalia 3321

Finlandia 3283 Rumunia 137

Francja 9040 Słowacja 731

Grecja 1812 Słowenia 472

Hiszpania 7983 Szwecja 2837

Holandia 3635 Turcja 1056

Irlandia 908 Węgry 554

Islandia 64 Wielka Brytania 4710

Lichtenstein 2 Włochy 6200

Ogółem 79 786


2 2

nego podpisaniem Deklaracji Bolońskiej w 1999 r. przez 29 krajów europejskich. Obecnie zasięg Proce-su Bolońskiego znacznie się powiększył i obejmuje aż 47 państw – nie tylko z Europy – które dobrowolnie reformują swoje systemy szkolnictwa wyższego w oparciu o wspólnie uzgadniane założenia i wytyczne.

Do głównych osiągnięć Procesu Bolońskiego należą:• wprowadzenie studiów dwu- i trzystopniowych;• wdrożenie Systemu Akumulacji i Transferu Punk-

tów ECTS;• zintensyfikowanie mobilności studentów i pracow-

ników europejskich szkół wyższych, m. in. przy po-mocy programu Erasmus;

• stworzenie przez wiele szkół wyższych wewnętrz-nych systemów zapewniania jakości kształcenia;

• wydawanie suplementu do dyplomu wszystkim absolwentom.Prace nad udoskonaleniem wprowadzonych rozwią-

zań w poszczególnych krajach i uczelniach wciąż trwa-ją. Uwzględniając jednak spory postęp we wdrażaniu reform, ministrowie państw uczestniczących w Pro-cesie Bolońskim w marcu 2010 r. ogłosili osiągnięcie jego celu – powstanie Europejskiego Obszaru Szkol-nictwa Wyższego (European Higher Education Area – EOSW). EOSW to obszar,w którym istnieje szeroki do-stęp do wysokiej jakości kształcenia na poziomie wyż-szym, zapewnione są odpowiednie warunki do mobil-ności studentów, absolwentów i pracowników uczelni, a uczelnie i kraje współpracują ze sobą w zakresie sto-sowanych rozwiązań.

Obecnie kraje EOSW koncentrują się na:• dążeniu do wzrostu mobilności;• społecznym wymiarze kształcenia, czyli tworze-

niu równego dostępu do szkolnictwa wyższego;• zwiększeniu tzw. zatrudnialności absolwentów,

czyli zdolności do znalezienia i utrzymania pra-cy oraz swobodnego poruszania się po rynku pracy;

• wprowadzeniu ram kwalifikacji; • promocji EOSW na świecie;• budowaniu synergii między EOSW a Europej-

skim Obszarem Badawczym;• zmianie w podejściu do procesu kształcenia –

przejściu na kształcenie zorientowane na stu-denta (zamiast na nauczyciela).Polski Zespół Ekspertów Bolońskich działa

obecnie w 20-osobowym składzie i jest koordyno-wany przez Narodową Agencję Programu „Uczenie się przez całe życie”.

W 2010 r. Zespół pracował przede wszystkim nad organizacją ponad 30 seminariów i konferen-cji dla przedstawicieli polskich szkół wyższych. Eksperci zorganizowali też ponad 20 spotkań z pedagogami i uczniami szkół ponadgimnazjal-nych, by zaprezentować im możliwości studiowa-nia w Polsce i EOSW. Ponadto Zespół przeprowa-dził w 2010 r. seminarium z udziałem zagranicz-nych prelegentów, poświęcone studiom dokto-ranckim, które stanowiło dla uczestników świetną okazję do wymiany doświadczeń i opinii na temat wizji studiów doktoranckich w Europie.

Wyjazdy pracowników polskich uczelni w ra-mach programu Erasmus w kolejnych latach

Rok akademickiLiczba wyjazdów pracowników

polskich uczelni w ramach Erasmusa

1998/99 359

1999/2000 605

2000/01 629

2001/02 738

2002/03 810

2003/04 885

2004/05 1394

2005/06 1740

2006/07 2030

2007/08 3111

2008/09 4341

2009/10 4450

Ogółem 21092

Liczba polskich studentów wyjeżdżających w ramach programu Erasmus w kolejnych latach

Rok akademickiLiczba polskich studentów wy-

jeżdżających w ramach programu Erasmus w kolejnych latach

1998/99 1426

1999/2000 2813

2000/01 3691

2001/02 4322

2002/03 5419

2003/04 6278

2004/05 8388

2005/06 9974

2006/07 11219

2007/08 12854

2008/09 13402

2009/10 14003

Ogółem 93789

R A P O R T 2 0 1 0 | E R A S M U S

2 3



2 4

Izabela Laskowska

zastępca dyrektora



ds. programu Leonardo

da Vinci

W 2010 r. udało się nam podpisać piętnaście porozumień z Izbami Rzemieślniczymi, co

może mieć przełomowe znaczenie dla promocji programu „Uczenie się przez całe życie” wśród przedsiębiorców. W Izbach działać będą nasze punkty kontaktowe – konkretne osoby będą

promować program, doradzać i upowszechniać rezultaty projektów. Izby to nasz trzeci – obok

kuratoriów i urzędów pracy – strategiczny partner. Współpraca już teraz przynosi efekty.

Dlaczego porozumienia z Izbami Rzemieślniczymi są tak cenne?Te Izby reprezentują środowisko pracodawców – a właśnie do nich między innymi skierowany jest program Leonardo da Vinci. Z wyjazdów na staże czy wymiany doświadczeń korzystać mogą przecież nie tylko uczniowie czy nauczyciele szkół ponad-gimnazjalnych i zawodowych, ale także pracownicy małych i średnich firm. Do aktywnego promowania programu wśród nich zachęca m.in. Komisja Euro-pejska. Dotarcie do tego środowiska nie jest proste, ale nam się udało – właśnie poprzez współpracę z Izbami, które mają bezpośredni kontakt z rzemieśl-nikami, cechami czy szkołami rzemieślniczymi.

Jest już efekt tych działań?Tak, już w tegorocznym konkursie widać, że rzemiosło się ruszyło – mali przedsiębiorcy złożyli znacznie więcej wniosków niż poprzednio. To spore osiągnięcie. Do tej pory zdecydowana więk-

szość aplikacji w Leonardo da Vinci pochodziła od szkół. Być może dlatego, że z innym naszym strategicznym partnerem – kuratoriami oświaty – współpracę udało się nawiązać już wcześniej.

Czy współpraca z Izbami oznacza dla Fundacji wydatek?Nie – pracownicy punktów kontaktowych nie dostają wynagrodzenia. Płacimy tylko np. za sa-modzielne poprowadzenie prezentacji czy szkoleń podczas spotkania z potencjalnymi beneficjentami. Z naszego punktu widzenia jest to bardzo korzyst-ne, ale Izbom taka współpraca też się opłaca, bo podnosi ich prestiż. Izby pokazują, że otwierają się na międzynarodową współpracę i pozwalają czerpać z europejskich doświadczeń. Ta zmiana jest bardzo istotna – w wielu małych i średnich firmach wciąż pokutuje przekonanie, że wysłanie pracownika na zagraniczny staż jest niebezpieczne, bo ten albo nie wróci, albo po powrocie wybierze inną, lepszą pracę. Ten strach powoli jednak mija – również dzięki programowi „Uczenie się przez całe życie”.

R A P O R T 2 0 1 0 | L E O N A R D O D A V I N C I

2 5

LEONARDO DA VINCI

Program Leonardo da Vinci wspiera kształcenie i szkolenia zawodowe. Promuje innowacyjne sposoby edukacji

i doskonalenia zawodowego, tak by były jak najbardziej atrakcyjne i skuteczne, a ich efekty odpowiadały

potrzebom rynku pracy. Program wspiera również mobilność pracowników w Europie.

www.leonardo.org.pl

W programie Leonardo da Vinci mogą brać udział różnego rodzaju podmioty, zarówno publiczne, jak i prywatne, które mają osobowość prawną. Mogą to być np.: szkoły zawodowe, in-stytucje kształcenia ustawicznego, firmy szkole-niowe, przedsiębiorstwa, partnerzy społeczni i ich organizacje, izby rzemieślnicze, izby przemysłowo-handlowe, organizacje branżowe, biura doradztwa i poradnictwa zawodowego, ośrodki badawcze, organizacje non profit i organizacje pozarządowe, jak również jednostki administracji rządowej i samorządowej.

Od 2009 r. podmioty uczestniczące w programie mogą ubiegać się o certyfikat dla projektów mo-bilności, potwierdzający, że dana organizacja ma doświadczenie i zdolności do realizacji wysokiej jakości projektów. Posiadanie certyfikatu ułatwia uzyskanie dofinansowania kolejnych inicjatyw.

Rozwojowi innowacji i modernizacji systemów kształcenia ustawicznego poświęcone są Projek-ty Transferu Innowacji. Wspieraniu mobilności na europejskim rynku pracy służą natomiast Projekty Wymian i Staży, zwane też Projektami Mobilności. Ponadto od 2008 r. realizowane są Projekty Part-nerskie umożliwiające wspólne działania na pozio-mie europejskim, związane z kształceniem i doskonaleniem zawodowym. Są to projekty tzw. małej skali, również przewidujące międzynarodo-we wyjazdy beneficjentów.

PROJEKTY TRANSFERU INNOWACJI Projekty Transferu Innowacji (Transfer of Innova-tion – TOI) to inicjatywy wielostronnej, międzyna-rodowej współpracy polegającej na przenoszeniu i zastosowaniu na nowym gruncie innowacyjnych rozwiązań i produktów w celu podniesienia jako-ści kształcenia i szkolenia zawodowego. W trakcie współpracy partnerzy adaptują sprawdzone pomy-sły pod kątem merytorycznym, językowym, kul-turowym i prawnym oraz wdrażają je w kolejnych krajach, sektorach lub dla nowych grup odbiorców. Przedmiotem transferu mogą być rezultaty projek-tów pilotażowych lub tematycznych realizowanych

w poprzedniej fazie programu Leonardo da Vinci oraz wszelkie innowacyjne rozwiązania niezwiąza-ne z programem.

W konkursie 2010 zatwierdzono do realizacji 17 projektów TOI, dla których dofinansowanie wynosi w sumie 4 245 395 euro (średnio 250 tys. euro na projekt). Wśród beneficjentów największa grupę stanowią organizacje, fundacje i stowarzy-szenia zajmujące się kształceniem i szkoleniami zawodowymi (6). Ponadto reprezentowane są śred-nie i małe przedsiębiorstwa (4), szkoły wyższe (4) oraz instytuty publiczne. Najwięcej zagranicznych partnerów pochodzi z Włoch, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Portugalii i Grecji.

Tematy projektów dotyczą różnorodnych dyscy-plin kształcenia zawodowego, np. sektora budow-lanego, spawalnictwa, turystyki, służby zdrowia, nauki branżowego języka obcego czy kultury. Od-biorcami wypracowanych rezultatów będę m.in. in-żynierowie, pracownicy służby zdrowia, kadra oraz pracownicy małych i średnich przedsiębiorstw, a także animatorzy kultury. Większość przedsię-wzięć przewiduje zastosowanie nowoczesnych technologii w kształceniu ustawicznym (platformy e-learningowe, kursy na odległość, multimedia).

PROJEKTY MOBILNOŚCI

Staże zawodowe oraz wymiana doświadczeń Celem projektów jest wspieranie międzynarodo-wej mobilności osób w trakcie szkolenia zawodo-wego oraz osób odpowiedzialnych za prowadzenie takich szkoleń. Głównym założeniem projektów tego typu jest połączenie teorii z praktyką, a za-tem wzmocnienie więzi między światem edukacji i pracy.

Dzięki wyjazdom na zagraniczne staże bene-ficjenci mają możliwość nawiązania współpracy międzynarodowej oraz – w przypadku nauczycieli, trenerów i instruktorów – udoskonalenia warszta-tu metodycznego.

Ogółem w ramach projektów mobilności zatwierdzonych w 2010 r., w roku szkolnym

Wyniki konkursu w roku 2010

Akcja zdecentralizowana Programu Leonardo da VinciLiczba złożonych

wnioskówLiczba wniosków zaakceptowanych

Przyznane dofinansowanie w euro

Projekty Partnerskie 143 58 1 196 000,00

Projekty Transferu Innowacji 41 17 4 245 395,72

Wymiana doświadczeń – VETPRO 104 70 1 919 947,45

Staże zawodowe dla uczniów (IVT – Initial Vocational Training)

377 104 8 023 266,14

Staże zawodowe dla osób pracujących i poszukujące pracy (PLM – People on the Labour Market)

85 19 1 864 184,00

Wizyty przygotowawcze/seminaria kontaktowe (PV – Preparatory Visits)

162 82 115 206,69

Ogółem 912 350 17 364 000,00

Tabela nr 1.




2 6

2010/2011 w zagranicznych wyjazdach weźmie udział 4731 uczestników, w tym 3105 uczniów, 449 pracowników i osób poszukujących pracy oraz 1178 osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe.

Staże zagraniczne dla pracowników (PLM) i praktyki zawodowe dla uczniów (IVT) Staż lub praktyka zawodowa jest formą nauki zawodu za granicą polegającą na zdobywaniu doświadczenia w miejscu pracy. Projekty organi-zowane są w podmiotach partnerskich w innym kraju w ramach współpracy między instytucjami szkolącymi i przedsiębiorstwami.

Staż musi stanowić integralną część szkolenia zawodowego. Celem staży jest rozwijanie konkret-nych umiejętności uczestników, umożliwienie im zastosowania posiadanej wiedzy w praktyce oraz podwyższanie kwalifikacji – tak, by zapewnić lep-sze funkcjonowanie na rynku pracy. Uczestnikami projektów staży mogą być osoby w trakcie wstęp-nego kształcenia zawodowego (IVT – Initital Voca-tional Training) oraz osoby pracujące i poszukujące pracy (PLM – People on the Labour Market).

Zagraniczny staż zawodowy trwać może od 2 do 39 tygodni dla uczniów na wstępnym etapie kształcenia zawodowego (IVT) oraz od 2 do 26 ty-godni dla osób pracujących i poszukujących pracy (PLM).

Uczestnicy projektów IVT z 2010 r. najczęściej decydowali się na wyjazdy 4-tygodniowe (1472 osób, czyli 47 proc.) lub 3-tygodniowe (1179 osób, czyli 38 proc.). W projektach PLM najczęściej wy-bierano natomiast pobyty o długości od 9 tygodni – 123 osoby (27 proc.), od 12 do 13 tygodni – 116 osób (26 proc.) oraz od 23 do 24 tygodni – 83 osoby (18 proc.). Tematyka staży dotyczyć będzie głównie gastronomii i hotelarstwa, budownictwa, mechaniki pojazdów, informatyki, zarządzania i ekonomii oraz ogrodnictwa.

Wymiana doświadczeń (VETPRO) Projekty wymiany doświadczeń to wyjazdy zagra-niczne osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe lub rozwój zasobów ludz-kich w instytucjach szkoleniowych i przedsiębior-stwach. Służą poznaniu i przeniesieniu ciekawych rozwiązań, a także doskonaleniu i moderniza-



2 7

cji metod oraz praktyk związanych z kształceniem zawodowym. W projektach VETPRO mogą brać udział: nauczyciele zawodu (w tym nauczyciele ję-zyków obcych), instruktorzy zawodu, doradcy za-wodowi, osoby odpowiedzialne za szkolenia, kie-rownicy działów kadr, kadra zarządzająca instytu-cji i przedsiębiorstw (szczególnie sektora MŚP).

Projekty wymiany doświadczeń trwać mogą od 1 do 6 tygodni. W roku 2010 najczęściej decydo-wano się na pobyty tygodniowe (79 proc. uczest-ników), dwutygodniowe (19 proc.) i trzytygodnio-we (2 proc.). Żaden z uczestników nie ubiegał się o wymianę dłuższą niż cztery tygodnie. Projekty wymian zatwierdzone w 2010 r. zgłaszały głównie szkoły zawodowe, komendy policji, urzędy pracy i organizacje pozarządowe. Aplikacje dotyczyły np.: kształcenia i szkolenia zawodowego, wyrównywa-nia szans na rynku pracy, doradztwa zawodowego oraz bezpieczeństwa publicznego.

PROJEKTY PARTNERSKIE Projekty Partnerskie to inicjatywy współpracy wielostronnej o małej skali finansowania. Polegają one na tworzeniu międzynarodowych partnerstw różnorodnych instytucji, służących współpracy do-tyczącej kształcenia i doskonalenia zawodowego. Ich efektem powinny być produkty wypracowane przez wszystkich uczestników dzięki mobilności i wymianie doświadczeń.

Tematyka Projektów Partnerskich dotyczy np.: opracowywania wspólnych treści i koncepcji szko-leń, wzmacniania związków pomiędzy edukacją a światem pracy, kwalifikacji nauczycieli i szkole-niowców w kształceniu zawodowym, testowania i stosowania wspólnych europejskich podejść do kształcenia i szkolenia zawodowego, a także inte-gracji potrzeb szkoleniowych rynku pracy.

Polscy beneficjenci programu w 2010 r. jako partnerów wybierali najczęściej instytucje z Włoch i Niemiec (odpowiednio 22 i 16 podmiotów), Czech i Hiszpanii (po 15) oraz Wielkiej Brytanii (13) i Francji (12). W sumie w ubiegłym roku pod-pisano 58 umów. Beneficjentami są najczęściej or-ganizacje pozarządowe: stowarzyszenia i fundacje (17), średnie szkoły zawodowe i techniczne (15), małe i średnie przedsiębiorstwa (7) oraz wyższe uczelnie (6). Niektórzy beneficjenci realizują dwa projekty partnerskie, które pomyślnie przeszły proces selekcji w konkursie 2010.

Najczęściej wybierane kraje partnerskie w projektach mobilności zatwierdzonych w 2010 r.

Województwo Liczba projektówMinimalna liczba

mobilności

Niemcy 115 26,3

Wielka Brytania 64 14,6

Hiszpania 60 13,7

Włochy 46 10,5

Holandia 25 5,7

Francja 24 5,5

Portugalia 16 3,7

Belgia 16 3,7

Austria 11 2,5

Turcja 7 1,6

Norwegia 7 1,6

Czechy 6 1,4

Słowacja 6 1,4

Irlandia 4 0,9

Grecja 4 0,9

Bułgaria 4 0,9

Malta 4 0,9

Dania 4 0,9

Węgry 3 0,7

Litwa 3 0,7

Estonia 2 0,5

Finlandia 1 0,2

Łotwa 1 0,2

Słowenia 1 0,2

Cypr 1 0,2

Rumunia 1 0,2

Szwecja 1 0,2

Ogółem 437*

Beneficjenci - projekty partnerskie programu Leonardo da Vinci, konkurs 2010

Województwo Liczba uczestników

dolnośląskie 7

kujawsko-pomorskie 0

lubelskie 3

lubuskie 1

łódzkie 4

małopolskie 9

mazowieckie 7

opolskie 3

podkarpackie 2

podlaskie 3

pomorskie 6

śląskie 5

świętokrzyskie 2

warmińsko-mazurskie 2

wielkopolskie 4

zachodniopomorskie 0

Ogółem 58

Tabela nr 2.



Tabela nr 3.




2 8

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZEI SEMINARIA KONTAKTOWEPrzed złożeniem wniosku na konkurs instytucje mogą skorzystać z możliwości udziału w wizytach przygotowawczych i seminariach kontaktowych. Te pierwsze służą głównie przygotowaniu wspólne-go projektu, określeniu ról i zadań partnerów, te drugie – poznaniu przedstawicieli instytucji z innych krajów europejskich i utworzeniu z nimi grupy partnerskiej.

W 2010 r. dofinansowano 82 wyjazdy na wizyty przygotowawcze oraz pięć wyjazdów na seminaria kon-

taktowe. Inicjatywy te odbywały się najczęściej w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech i Hiszpanii.

W 2010 r. na finansowanie tej akcji w programie Leonardo da Vinci przeznaczono 115 207 euro.

Uczestnicy wizyt przygotowawczych/semi-nariów kontaktowych programu Leonar-do da Vinci wg województw (przyznane dofi-nansowanie – konkurs 2010)

Województwo Liczba uczestników

śląskie 13

mazowieckie 12

małopolskie 11

wielkopolskie 10

lubuskie 6

łódzkie 5

pomorskie 5

podkarpackie 4

opolskie 4

dolnośląskie 3

zachodniopomorskie 3

warmińsko-mazurskie 3

kujawsko-pomorskie 2

świętokrzyskie 2

podlaskie 2

Ogółem 85

Tabela nr 4.






2 9



3 0

KILKADZIESIĄT MŁODYCH OSÓB Z NIEMAL CAŁEJ WIELKOPOLSKI WYJECHAŁO DO WŁOCH, BY ZOBACZYĆ, JAK POWIN-

NA WYGLĄDAĆ NOWOCZESNA GASTRONOMIA I HOTELARSTWO. ZDOBYTE DOŚWIADCZENIA JUŻ PROCENTUJĄ.

NAUKA POD SŁOŃCEM ITALII– projekt „Gastronomia i Hotelarstwo

– aktywne wsparcie dla bezrobotnych”

Leonardo da Vinci | Przykład dobrej praktyki

Polsko-włoski projekt staży zawodo-wych (PLM) realizowany w latach 2009-10 służyć miał promocji elastycznych form zatrudnienia i wspieraniu rozwoju działalności gospodarczej osób biorą-cych udział w przedsięwzięciu. Dzięki stażom uczestnicy zdobyli doświadcze-nie zawodowe, zwiększyli umiejętności personalne i podnieśli swoje kompeten-cje językowe.

Projekt zorganizowało Stowarzyszenie Edukacja-Młodzież z Pleszewa. Wybór kraju oraz instytucji partnerskiej (była nią Azzura Societa Cooperativa Sociale) nie był przypadkowy. Włochy – obok sprawdzonych zasad funkcjonowania firm gastronomicznych i hotelarskich – mają ogromne doświadczenie w ich promowaniu. Słoneczna Italia słynie z małych restauracji i hoteli, a prym w tej branży – podobnie jak w Polsce – wiodą małe rodzinne firmy.

Do Włoch wyjechały osoby w wieku od 18 do 30 roku życia zarejestrowane w Po-wiatowych Urzędach Pracy w Pleszewie, Krotoszynie, Ostrowie Wielkopolskimi Jarocinie, szukające zatrudnienia w gastronomii i hotelarstwie lub zainte-resowane uruchomieniem własnej dzia-łalności w tych branżach. 13-tygodnio-we wyjazdy na staże do Spoleto i Riccio-ne we Włoszech odbywały się w dwóch turach – pierwsza miała miejsce jeszcze

ryfikowania swoich umiejętności w mię-dzynarodowym środowisku. Dla uczest-ników projektu – głównie absolwen-tów szkół gastronomicznych – było to szczególnie ważne. W Polsce nie mieli oni wcześniej możliwości zdobycia prak-tycznego doświadczenia w swojej bran-ży, szczególnie w zakresie profesjonalnej obsługi klienta. Z racji tego, że są osoba-mi bezrobotnymi, nie mieli też środków, by podjąć pracę za granicą. Udział w pro-jekcie Leonardo da Vinci był dla nich je-dynym sposobem, by wykonać krok na-przód.

Rezultaty projektu były bardzo dobre – 11 uczestników podjęło pracę u zagra-nicznych pracodawców, u których odby-wali staż, 15 osób znalazło zatrudnienie na lokalnym rynku pracy, 9 osób podjęło dalszą naukę, kilka pozostałych jest w trakcie zakładania własnej działalności gospodarczej. By zapewnić trwałość osią-gniętych rezultatów, zachęca się uczest-ników projektu do dalszego wspierania mobilności. Organizowane są również spotkania z potencjalnymi pracodawca-mi, udzielana jest pomoc w nawiązywaniu kontaktów z zagranicz-nymi instytucjami, a każdy uczestnik projektu może liczyć na wsparcie, np. poprzez doradztwo zawodowe.

Osoba do kontaktu: Wiesława Wawroska.

w 2009 r. i uczestniczyło w niej 19 osób. Drugi turnus, w którym brało udział 21 młodych ludzi, zakończył się w sierpniu 2010 r.

Staż umożliwił uczestnikom pozna-nie metod pracy w placówkach gastro-nomicznych oraz zdobycie specjalistycz-nych kompetencji zawodowych – np. re-ceptur regionalnych potraw. Kuchnia śródziemnomorska, o czym łatwo się przekonać, jest coraz bardziej popularna w Polsce – uczestnicy projektu szczegól-nie pilnie śledzili więc pracę najlepszych włoskich specjalistów. Potrawy przygo-towywano z odpowiednio dobranych składników – świeżych warzyw i owoców, świetnej jakości oliw z oliwek i win.

Staż obejmował również program kul-turalno-językowy. Najważniejsze było doskonalenie języka włoskiego, a szcze-gólnie poznanie słownictwa i zwrotów niezbędnych w gastronomii i hotelarstwie. Uczestnicy mogli jednak również poznać włoską kulturę i miejsco-we zwyczaje oraz nauczyć się adaptacji w odmiennym środowisku. Na program w czasie wolnym od pracy składały się też liczne wycieczki, w tym do Rzymu, Asyżu, Watykanu, San Marino, Rimini, Catolici, Perugii, Terni.

Udział w stażach był okazją do prak-tycznego wykorzystania wiedzy teore-tycznej zdobytej w trakcie nauki i zwe-



3 1



3 2

Alina Respondek

zastępca dyrektora



ds. programu Grundtvig

GRUNDTVIG

Program Grundtvig dotyczy współpracy europejskiej i wymiany doświadczeń w obszarze

ogólnej, niezawodowej edukacji osób dorosłych, niezależnie, czy jest to edukacja formalna, pozaformal-

na czy nieformalna. Jest to czwarty, najmniejszy i najmłodszy program sektorowy programu „Uczenie się

przez całe życie”. W roku 2010 obchodził swoje 10-lecie.

www.grundtvig.org.pl

Rok 2012 będzie Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej

a nowa polska strategia dotycząca uczenia się przez całe życie w połowie poświęcona jest dorosłym – choć w poprzedniej wersji nie było

o nich ani słowa. To dwa wyraźne dowody na to, że w 2010 r. o niezawodowej edukacji dorosłych

zaczęto mówić bardzo poważnie, i to w całej Europie. 10. rocznica powstania programu

Grundtvig okazała się doskonałą okazją, by upomnieć się o wsparcie dla tej najliczniejszej

grupy Europejczyków.

To młodzież jest przyszłością narodów.Po co wydawać pieniądze na dorosłych?Bo to dorośli stanowią 80 proc. Europejczyków, a więc i Polaków, a z badań wynika, że brakuje im ab-solutnie kluczowych kompetencji. Wielu dorosłych nie tylko nie potrafi posługiwać się językiem ob-cym, ale nawet nie umie obliczać procentów. A oni przecież będą żyli jeszcze 30 czy 40 lat! Na szczę-ście mam wrażenie, że ubiegły rok, w którym pod-sumowano 10-letnią działalność Grundtviga spra-wił, że nikogo z decydentów nie trzeba już będzie przekonywać do niezawodowej edukacji dorosłych.

Czy to oznacza, że w nowej perspektywie budżetowej będzie więcej pieniędzy na Grundtviga?Na pewno. Choć fakt, że główna nowa inicjaty-wa Komisji Europejskiej nazywa się „Mobilna mło-dzież”, nieco niepokoi, to mam nadzieję, że i dla do-rosłych znajdzie się w niej miejsce. Programy Era-

smus czy Leonardo da Vinci mają, co prawda, dla nich swoją ofertę, ale tylko Grundtvig wspiera edu-kację ogólną. Nasz budżet wynosi jednak tylko 4 proc. całego programu”Uczenie się przez całe życie”

Ale od lat dynamicznie rośnie.To prawda. Do tej pory budżet zwiększał się co roku, ale równie szybko rosły potrzeby, które są ogromne. Wniosków jest – niestety – coraz więcej. Mówię „niestety”, bo nie mamy pieniędzy, by je sfinansować. W naszej największej akcji – Projekty Partnerskie Grundtviga, w 2009 r. mieliśmy ok. 160 wniosków, w ubiegłym roku – 209, a w tym roku już jest 285, a jeszcze pojedyncze spływają. Owszem, mamy z tego wielką frajdę, bo to oznacza, że działania promocyjne przynoszą fantastyczne rezultaty. Z drugiej strony jednak, wiele dobrych wniosków musimy odrzucać. Nie lubię tego robić.

R A P O R T 2 0 1 0 | G R U N D T V I G

3 3

W programie Grundtvig działania edukacyjne kierowane są przede wszystkim do tych dorosłych słuchaczy, którzy wymagają szczególnego wsparcia. Dla nich tworzona jest oferta edukacyjna, w tym alternatywne ścieżki edukacji.

Program z założenia ma pomagać – poprzez stwa-rzanie możliwości uczenia się – w rozwiązywaniu problemów starzejącego się społeczeństwa euro-pejskiego. Wśród celów programu, oprócz poprawy współpracy europejskiej w obszarze niezawodowej edukacji dorosłych, wymiany doświadczeń i tworze-nia innowacyjnej oferty edukacyjnej w tym obsza-rze, jest zwiększenie liczby edukacyjnych wyjazdów do innych krajów Europy – zarówno kadry, jak i dorosłych słuchaczy.

Cele programu Grundtvig realizowane są przez dziesięć różnych akcji, z czego siedem, tzw. zdecen-tralizowanych, obsługuje obecnie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, a trzy – Agencja Wykonawcza w Brukseli.

W 2010 r. dodatkowe punkty w ramach naro-dowego priorytetu we wszystkich siedmiu akcjach zdecentralizowanych programu Grundtvig przyzna-wano organizacjom prowadzącym działalność o charakterze pożytku publicznego, która dotyczyła niezawodowej edukacji osób dorosłych. Priorytet ten związany był z ogłoszonym przez KE Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym.

Rok 2010 był bardzo ważny, bowiem program Grundtvig obchodził 10-lecie swojego istnienia. Oprócz wydarzeń na poziomie europejskim (kon-ferencje w Brukseli, Budapeszcie i Kopenhadze), polska Narodowa Agencja zorganizowała specjalny konkurs i konferencję podsumowującą.

PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGASą to dwuletnie projekty wielostronne, których głównym celem jest wymiana przez organizacje partnerskie doświadczeń dotyczących edukacji dorosłych. Inicjatywy służą zwykle tworzeniu atrakcyjnej oferty edukacyjnej, rozwijaniu kompe-tencji kluczowych u dorosłych (np. języki obce, TIK, kompetencje obywatelskie) oraz motywowaniu ich do uczenia się – zwłaszcza tych, którzy nie ukończy-li szkoły i są zagrożeni wykluczeniem społecznym.

Projekty dotyczą również: zagadnień interkulturo-wych, walki z ksenofobią i nietolerancją, edukacji rodziców, uczenia się osób w starszym wieku, spe-cjalnych potrzeb edukacyjnych osób niepełnospraw-nych, edukacji prozdrowotnej, konsumenckiej oraz prowadzonej w zakładach karnych, a także oferty edukacyjnej dla dorosłych na terenach wiejskich, sztuki, muzyki i kultury. W projektach tych bardzo ważne jest aktywne zaangażowanie dorosłych słu-chaczy we wszelkie działania, w tym w wyjazdy do organizacji partnerskich.

Projekty Partnerskie to największa akcja w progra-mie Grundtvig – cieszy się w Polsce bardzo dużym zainteresowaniem. W 2010 r. złożono 209 wniosków, rok wcześniej – 165. Ostatecznie zaakceptowano do realizacji 79 projektów, jednak ze względu na to, że ubiegłoroczny budżet tej akcji w Polsce był niższy niż w 2009 r., wiele dobrze ocenionych wniosków nie mogło zostać dofinansowanych.

WARSZTATY GRUNDTVIGACelem Warsztatów Grundtviga jest umożliwienie dorosłym słuchaczom wzięcia udziału w edukacyj-nych warsztatach tematycznych odbywających się w innym kraju europejskim. Warsztaty trwają od 5 do 10 dni i organizowane są dla 10-20 osób. Uczestnicy muszą reprezentować minimum trzy kraje (oprócz kraju organizatora), przy czym z żadnego kraju nie może pochodzić więcej niż 1/3 słuchaczy. Osoby z kraju organizatora mogą brać udział w warsztatach, ale nie otrzymują dofinanso-wania z programu Grundtvig.

Zasady organizacji warsztatów są proste: ich inicjator wnioskuje do Narodowej Agencji w swoim kraju o dofinansowanie, a w przypadku pozytyw-nego wyniku selekcji zawiera umowę z Agencją na pokrycie kosztów, m.in. rekrutacji uczestników, ich podróży i pobytu oraz kosztów związanych z realizacją warsztatu. Słuchacze chcący wyjechać na warsztaty sami wyszukują interesujące ich ini-cjatywy w specjalnym katalogu, następnie zgłasza-ją się bezpośrednio do organizatorów. Nie ponoszą żadnych kosztów.

Warsztaty nie mogą dotyczyć doskonalenia umiejętności zawodowych ani być skierowane do



3 4

określonej grupy zawodowej. W 2010 r. Narodowa Agencja otrzymała prawie 100 proc. więcej aplika-cji niż w roku 2009 – wpłynęło 60 wniosków, z czego 22 zostały zaakceptowane. Tematyka warsztatów w Polsce w 2010 r. była bardzo róż-norodna – od nauki języka polskiego dla obcokra-jowców, poprzez warsztaty artystyczne, wokalne, rękodzielnicze, taneczne i dotyczące sztuki, aż do dramy czy tematyki żydowskiej.

PROJEKTYWOLONTARIATU SENIORÓWProjekty te mają na celu współpracę dwóch orga-nizacji partnerskich z dwóch krajów europejskich (minimum jeden musi być członkiem Unii Euro-pejskiej), dotyczącą wolontariatu seniorów i wymianę wolontariuszy-seniorów. Każdy z part-nerów zarówno wysyła, jak i przyjmuje u siebie kil-kuosobową grupę wolontariuszy. Ich pobyt w organizacji partnerskiej trwa kilka tygodni i jest okazją do uczenia się oraz do dzielenia się swo-ją wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem. Pra-ca wolontariuszy nie może przynosić zysku i nie może być zastępstwem w pracy. Wolontariusze nie mogą być tylko obserwatorami – muszą aktyw-nie uczestniczyć w działaniach organizacji partner-skiej.

Projekty mają umożliwić wymianę doświadczeń i pomóc rozwinąć stałą europejską współpracę organizacji partnerskich – profil ich działalności musi być więc podobny, nie mogą też one pełnić roli pośrednika. Wszystko po to, by po zakończe-niu projektu można było kontynuować działalność związaną z wolontariatem seniorów.

Wolontariuszem może być osoba, która ukoń-czyła 50 lat, posiada obywatelstwo jednego z krajów uczestniczących w programie albo pracu-je lub mieszka w takim kraju. Nie musi mieć do-świadczenia w pracy wolontariackiej. Tematem wo-lontariatu może być np. rozwiązywanie problemów lokalnej społecznością, praca na rzecz osób wyma-gających opieki i inne działania wg ustaleń partne-rów.

Projekty trwają dwa lata – w tym czasie za grani-cę wyjechać powinno od 2 do 6 wolontariuszy,

a ich praca musi trwać od 3 do 8 tygodni, w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 31 lipca 2013 r.

Wolontariat realizowany w 2010 r. w ramach projektów wcześniej zaakceptowanych dotyczy głównie dwóch tematów: pracy seniorów na rzecz dzieci osieroconych i osób niepełnosprawnych oraz edukacji międzykulturowej.

W projektach zaakceptowanych w 2010 r. wolontariusze będą pracować z osobami niepełno-sprawnymi, podejmować działania proekologiczne, pomagać ośrodkom socjalnym, seniorom i innym potrzebującym, uczyć lokalne społeczności kraju goszczącego swojego języka ojczystego, a nawet wykonywać drobne prace renowacyjne w ośrodku socjalnym.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZEI SEMINARIA KONTAKTOWE GRUNDTVIGASą to kilkudniowe indywidualne wyjazdy za granicę pracowników organizacji zajmujących się niezawo-dową edukacją dorosłych. Ich celem jest poznanie zagranicznego partnera do projektu i zaplanowanie współpracy. O wyjazd na wizytę przygotowawczą mogą się ubiegać przedstawiciele organizacji, planu-jących współpracę w ramach Projektów Partnerskich Grundtviga, Projektów Wolontariatu Seniorów, Pro-jektów Wielostronnych, Sieci Grundtviga i Działań Towarzyszących.

Podczas wizyty przygotowawczej potencjalni partnerzy wyznaczają cele, założenia i metodologię przyszłego projektu, określają swoje role, zakres obowiązków i zadań w projekcie, opracowują plan pracy przyszłego przedsięwzięcia, z uwzględnieniem metod monitorowania, ewaluacji i upowszechnia-nia, przygotowują też wspólny wniosek o dofinan-sowanie.

W ramach akcji oferowane są dwa typy wyjazdów: – seminarium kontaktowe organizowane przez

Narodowe Agencje;– indywidualne spotkanie z przyszłymi partnera-

mi planowanego projektu.Wyjazd na wizytę przygotowawczą może trwać

od 1 do 5 dni. Przyznane dofinansowanie obejmuje koszty podróży oraz utrzymania. Wnioski należy składać na 8 tygodni przed planowanym wyjazdem.



3 5

W 2010 r. do udziału w wizytach przygoto-wawczych zachęcano w szczególności organizacje zajmujące się wolontariatem międzynarodowym. Chodziło o to, by obecnie – w Europejskim Roku Wolontariatu – otrzymać jak najwięcej dobrych wniosków dotyczących tej tematyki.

KURSY DOSKONALENIAZAWODOWEGO KADRYDLA EDUKACJI DOROSŁYCHAkcja ta dofinansowuje indywidualne wyjazdy przedstawicieli kadry edukacji dorosłych na zagra-niczne kursy doskonalenia zawodowego, trwające od 5 dni do 6 tygodni. Kurs znaleźć można w specjalnym europejskim katalogu kursów, możli-we jest również skorzystanie z innej oferty.

Akcja skierowana jest do edukatorów, szkoleniow-ców, nauczycieli, kadry kierowniczej i innych osób związanych z niezawodową edukacją dorosłych. Z wyjazdów korzystają pracownicy bardzo różnych organizacji: przedstawiciele Uniwersytetów Trzecie-go Wieku, działacze na rzecz osób niepełnospraw-nych, kadra Centrów Kształcenia Ustawicznego, pracownicy muzeów, bibliotek, domów kultury.

Kurs nie musi dotyczyć poprawy umiejętności metodycznych edukatora – może rozwijać kompe-tencje tworzenia oferty edukacyjnej dla dorosłych oraz kompetencje związane z zarządzaniem, nad-zorowaniem lub zagadnieniami strategicznymi w dziedzinie niezawodowej edukacji dorosłych.

W 2010 r. akcja cieszyła się niesłabnącą popu-larnością. Większość osób, które wyjechały na kurs, działa na rzecz pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych w organizacjach o charakterze non profit.

WIZYTY I WYMIANAKADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCHSą to indywidualne wyjazdy przedstawicieli kadry edukacji dorosłych, a także studentów ostatniego roku studiów magisterskich z zakresu edukacji dorosłych, na seminaria, konferencje lub praktyki typu job shadowing poświęcone organizacji edukacji dorosłych za granicą. Wyjazd może trwać od 1 dnia do 12 tygodni.

Wydzielenie tej nowej akcji w 2009 r. spowodo-wało zwiększenie liczby osób wybierających taką – pozakursową – formę mobilności edukacyjnej. Godny podkreślenia jest fakt, że ta niewielka pod względem budżetowym akcja Grundtviga okazała się najlepsza pod względem liczby zaakceptowa-nych wniosków w stosunku do złożonych – blisko 90 proc. aplikacji uzyskało dofinansowanie. Bardzo ciekawe były zarówno inicjatywy edukacyjne wska-zywane jako celu wyjazdu, jak i same składane wnioski. Wśród ich autorów były m.in. osoby dzia-łające na rzecz dorosłych osób niepełnosprawnych, pracownicy centrów popularnonaukowych i edukatorzy rodzinni.

ASYSTENTURYGRUNDTVIGAAsystentury to dłuższe pobyty przedstawicieli kadry edukacji dorosłych, a także studentów ostat-niego roku studiów magisterskich z zakresu eduka-cji dorosłych w zagranicznej organizacji zajmującej się tą dziedziną. Asystent Grundtviga może pełnić pomocniczą rolę, asystując w nauczaniu bądź zarządzaniu organizacją, lub też być ekspertem odpowiedzialnym za jedno lub więcej szkoleń czy wybrany aspekt zarządzania organizacją. Wyjazd trwa od 85 dni do 45 tygodni.

Wyjazdy za granicę do organizacji edukacji dorosłych mają na celu wykonywanie takich zadań jak: asystowanie we wspieraniu uczenia się osób dorosłych lub w wybranych aspektach zarządzania edukacją dorosłych, wspieranie osób ze specjal-nymi potrzebami edukacyjnymi, informowanie o swojej ojczyźnie i asystowanie w nauczaniu rodzimego języka oraz inicjowanie, opracowywanie i asystowanie w realizacji projektów edukacyjnych.

W 2010 r. na tego typu wyjazdy zdecydowała się stosunkowo niewielka liczba osób. Wśród benefi-cjentów są m.in.: menadżerowie projektów eduka-cyjnych, nauczycielka języka angielskiego, trenerzy w zakresie edukacji międzykulturowej, edukacji nieformalnej i pozaformalnej dorosłych, edukacji obywatelskiej czy gender quality. Większość osób zdecydowała się na wyjazdy trwające bardzo długo – do 45 tygodni.



3 6

Złożone wnioski wg kategorii wnioskodawców – program Grundtvig, rok 2010

Organizacje pozarządowe i organizacje non-profit 216

Organizacje edukacji dorosłych (w tym Uniwersytety Trzeciego Wieku) 85

Inne 60

Fundacje 50

Uniwersytety lub instytucje szkolnictwa wyższego 32

Instytucje kulturalne (np. muzeum, galeria sztuki, biblioteka) 31

Podmioty prywatne 31

Władze publiczne (krajowe, regionalne i lokalne) 31

Osoba prywatna - bez organizacji macierzystej 22

Instytucja kształcenia i doskonalenia nauczycieli 18

Szkoły średnie 13

Stowarzyszenia instytucji kształcenia dorosłych 5

Stowarzyszenia słuchaczy 5

Podmioty świadczące usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa 5

Organizacje działające w obszarze wolontariatu 5

Stowarzyszenia społeczności lokalnycg 4

Instytucje dla słuchaczy o specjalnych potrzebach 3

Ośrodki badawcze 3

Ogółem 619



3 7

JAK NAJLEPIEJ ZADBAĆ O STARSZYCH LUDZI CIERPIĄCYCH NA DEMENCJĘ I DEZORIENTACJĘ? TEGO UCZYLI SIĘ

UCZESTNICY PROJEKTU PARTNERSKIEGO GRUNDTVIGA REALIZOWANEGO W LATACH 2008-10 PRZEZ STAROSTWO

POWIATOWE I ZAKŁAD OPIEKUŃCZO-LECZNICZY Z PRZEMYŚLA.

POMOC W NAJTRUDNIEJSZYCH CHWILACH– projekt Całodzienna i pobytowa opieka oraz wsparcie osób

w starszym wieku z dezorientacją w Unii Europejskiej

Projekt zorganizowano dla pracowni-ków domów opieki oraz przedstawicieli instytucji i organizacji odpowiedzialnych za politykę wobec osób starszych, cier-piących m.in. na demencję i dezorienta-cję. Beneficjenci z Francji (koordynator), Rumunii, Szwecji i Węgier uczyli się nawzajem najlepszych praktyk stoso-wanych w opiece nad ludźmi starszymi oraz wymieniali doświadczenia swoich instytucji – społecznych, szkoleniowych i samorządowych, odpowiedzialnych za politykę w tej dziedzinie.

W ramach projektu odbyło się pięć spo-tkań partnerów – po jedynym w każdym kraju. W ich trakcie organizowane były se-minaria, szkolenia i warsztaty poświęcone polityce społecznej w poszczególnych krajach, systemom edukacji i szkoleń dla pracowników sfery społecznej oraz meto-dom opieki nad ludźmi starszymi.

Odbyły się też wizyty studyjne w instytucjach zajmujących się opieką. Ich uczestnicy poznali nowe metody podejścia do pracy z ludźmi starszymi – m.in. stosowaną we Francji metodę ame-rykańskiej psycholog Naomi Feil, łączącą profesjonalizm personelu opiekuńczego w domach pomocy społecznej z empatią i zrozumieniem w stosunku do pensjo-nariuszy. Słuchacze wzięli również udział

wano w językach wszystkich partnerów projektu.

Produktami współpracy są również materiały szkoleniowe i prezentacje z każdego spotkania informacyjno- -szkoleniowego oraz nakręcony przez francuskich koordynatorów film ze wizyty partnerów w Polsce. Upowszech-nienie efektów projektu odbywało się też poprzez współpracę z mediami.

Obserwowanie najlepszych praktyk w innych krajach powinno wpłynąć mobilizująco na polskich uczestników projektu. Zastosowanie zagranicznych pomysłów z pewnością poprawi funkcjo-nowanie polskich instytucji. Beneficjenci nie mają co do tego wątpliwości – zarów-no słuchacze, jak i pracownicy twierdzą, że chętnie wzięliby udział w jeszcze jednym tego typu projekcie współpracy międzynarodowej. Wszyscy bardzo pozy-tywnie oceniają przebieg wizyt. Już teraz widać, że nawiązane kontakty i zdobyte doświadczenia posłużą dalszej współ-pracy w tworzeniu nowych inicjatyw. Partnerzy rozważają już przygotowanie kolejnego projektu z udziałem większej liczby instytucji z innych krajów.

Polskim koordynatorem projektu była Jadwiga Żmuda, e-mail: [email protected].

w terapii zajęciowej dla podopiecznych domów pomocy społecznej.

Po każdym spotkaniu uczestnicy pro-jektu opracowywali – według wspólnego wzoru – oceny praktyk stosowanych w danym kraju. Pod uwagę brano m.in. środowisko zewnętrzne i wewnętrzne placówek opiekuńczych, wyposażenie w sprzęt, metody opieki, sposób zarzą-dzania placówką, kontakty z rodzinami pensjonariuszy. Każde kolejne spotkania rozpoczynano właśnie od przedyskuto-wania opracowanego poprzednim razem arkusza ocen.

Łącznie w ramach projektu zorgani-zowano 18 wyjazdów. W działaniach krajowych uczestniczyło 20 słuchaczy, w wyjazdach zagranicznych – 8 osób.

Głównym produktem projektu jest Przewodnik zaleceń dla pracowników placówek opiekuńczych, zajmujących się opieką nad ludźmi starszymi z dezorientacją. Publikacja ta stanowi syntezę arkuszy ewaluacyjnych z wizyt w każdym kraju partnerskim – zawiera opisy najlepszych praktyk oraz spostrze-żenia i zalecenia uczestników projektu. Wykorzystywany jest przez pracowników instytucji opieki jako materiał pomocni-czy, służący podniesieniu jakości opieki nad starszymi ludźmi. Publikację opraco-

Grundtvig | Przykład dobrej praktyki



3 8

OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE INTELEKTUALNIE ORAZ CIERPIĄCE NA PORAŻENIE MÓZGOWE TEŻ MAJĄ PRAWO WIE-

DZIEĆ, CZYM JEST WSPÓLNA EUROPA. TAKI BYŁ CEL PROJEKTU MOJE MIEJSCE W EUROPIE, WSPÓŁTWORZONEGO

PRZEZ POZNAŃSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ MŁODZIEŻY SPRAWNEJ INACZEJ „ŚMIAŁEK”.

EUROPA DLA KAŻDEGO– projekt Moje miejsce w Europie

Polsko-niemiecko-francuski projekt part-nerski Grundtviga realizowany w latach 2008-2010 miał sprawić, aby pojęcie „Euro-pa” stało się bardziej namacalne i osiągalne dla osób z niepełnosprawnością intelektu-alną i ruchową. Cel ten miał być osiągnięty poprzez liczne spotkania i wyjazdy do orga-nizacji partnerskich,w trakcie których pro-wadzone były warsztaty i spotkania uka-zujące różnorodność kulturową. Dodatko-wym celem było porównanie przez opie-kunów metod kształcenia i pracy z osoba-mi niepełnosprawnymi w poszczególnych krajach.

W sumie w trakcie projektu odbyło się osiem spotkań partnerskich, z czego dwa we Francji, dwa w Polsce oraz cztery w Niemczech, skąd pochodził koordynator projektu. W listopadzie 2008 r. oraz w maju 2010 r. zorganizowano w Niem-czech spotkania przygotowawcze organi-zatorów, natomiast w marcu i listopadzie 2009 r. partnerzy z Berlina gościli u siebie zarówno nauczycieli, jak i słuchaczy. Spo-tkania we Francji miały miejsce we wrze-śniu 2009 r. oraz czerwcu 2010 r., a w Pol-sce w kwietniu i maju 2010 r.

Czas w trakcie spotkań poświęcony był na pracę, wspólne warsztaty oraz rozmo-wy na temat różnorodności kulturowej. Organizowano też spotkania z lokalnymi władzami dotyczące problemów osób nie-pełnosprawnych. W działaniach krajowych

wodowego) do potrzeb poszczególnych osób, jak również na zwiększenie zadowo-lenia uczestników takich terapii. Dzięki możliwości porównania systemów pracy i edukacji w innych krajach UE, projekt za-chęcił do większego zaangażowania w pra-cę na rzecz osób niepełnosprawnych.

Zmiana widoczna jest również wśród niepełnosprawnych uczestników przed-sięwzięcia. Przede wszystkim obudziła się w nich chęć usamodzielnienia się – chcą mieć większy wpływ na działania dotyczą-ce zatrudnienia i spędzania czasu wolne-go. W trakcie projektu niepełnosprawni współpracowali i wymieniali doświadcze-nia, nawiązali kontakty koleżeńskie i nie-śli pomoc w trudnych sytuacjach zarówno życiowych, jak i emocjonalnych.

Polskim koordynatorem projektu była Krystyna Dużewska, e-mail: [email protected].

brało udział około 20 osób, natomiast w zagranicznych – ośmiu słuchaczy.

Efektem pracy w ramach projektu jest publikacja pod tytułem Dialog, który two-rzy przyjaźń, podsumowująca przebieg i re-zultaty projektu, rozpowszechniana przez stowarzyszenie „Śmiałek”. W internecie działa też strona poświęcona projektowi, dostępna pod adresem www.smialek.org/grundtvig.php, zaś w Piśmie Ruchu Twór-czego Osób Niepełnosprawnych FILAN-TROP publikowane były relacje z każdego spotkania partnerów.

Projekt miał duży wpływ na kadrę na-uczycielską – zwiększył poczucie wła-snej wartości, pozwolił spojrzeć świeżym okiem na potrzeby i metody pracy z osobami niepełnosprawnymi. W trakcie pracy położono większy nacisk na współ-pracę i lepsze dopasowanie terapii zajęcio-wej (dotyczącej rozwoju społecznego i za-

Grundtvig | Przykład dobrej praktyki




3 9



4 0

Anna Dębska

koordynatorka programu

Wizyty Studyjne

WIZYTY STUDYJNE

Program Wizyty Studyjne należy do działań kluczowych w programie międzysektorowym.

Jego celem jest rozwój współpracy i wymiany dobrych praktyk, związanych z realizacją strategii uczenia

się przez całe życie. Program finansuje wizyty kadry kierowniczej i ekspertów z zakresu edukacji ogólnej

oraz wizyty osób zaangażowanych w kształcenie i doskonalenie zawodowe.

www.sv.org.pl

Nasz sukces w 2010 roku? Udana akcja promocyjna Wizyt Studyjnych. Wykorzystaliśmy m. in. portale kuratoriów i ministerstw: edukacji

oraz nauki i szkolnictwa wyższego. Promowaliśmy się też w prasie lokalnej – głównie w regionach do

tej pory słabiej reprezentowanych w programie. Postęp jeśli chodzi o liczbę i autorów wniosków

już jest widoczny.

Dlaczego akcja promocyjna była tak ważna i potrzebna?Wizyty Studyjne to program skierowany do kadry zarządzającej edukacją. Wśród instytucji z tego obszaru zainteresowanie naszą ofertą nie było jednak równomierne. W ubiegłym roku staraliśmy się to zmienić – promowaliśmy Wizyty Studyjne wśród osób związanych z edukacją zawodową, próbowaliśmy też dotrzeć do władz samorządo-wych, np. urzędów miejskich. Efekty są widoczne. Chętnych do wyjazdu z obu tych rodzajów instytucji mamy coraz więcej. Rośnie również liczba zgłoszeń od prywatnych firm i organizacji społecznych, np. związków zawodowych. One też są dla nas ważne.

Czy organizatorzy i tematyka wizyt w Polsce też się zmieniają?Staramy się, by te wizyty były różnorodne pod względem tematycznym i językowym, i tu też mamy dużo sukcesów. Do katalogu CEDEFOP wybraliśmy

17 z 23 zgłoszonych w ubiegłym roku propozycji. Ich autorami były bardzo różne instytucje – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Jedna z fundacji zgłosiła np. wizytę studyjną dotyczącą wolontariatu, z czego bardzo się cieszymy, bo w tym roku obchodzimy Europejski Rok Wolontariatu. Inna z wizyt dotyczyć będzie z kolei edukacji dorosłych – i to też ważne, bo z ko-lei rok 2012 będzie rokiem aktywnego starzenia się.

Jak wygląda polska aktywność na tle Europy?Wydaje mi się, że jesteśmy dobrze oceniani. Świadczyć może o tym np. fakt, że w ramach konkursu w roku 2010 Polsce powierzono or-ganizację tegorocznej wizyty studyjnej dla tzw. VIP-ów. Nie każda Narodowa Agencja się tego podejmuje – i nie każda może ją zorganizować. Już raz nam się to udało, w tym roku uda się po raz drugi. Specjalnie wybrane osoby z całej Eu-ropy przyjadą do Warszawy – to duży prestiż.

R A P O R T 2 0 1 0 | W I Z Y T Y S T U D Y J N E

4 1

Program Wizyty Studyjne stwarza realne szanse wzbogacenia dotychczasowej współpracy o cenne kontakty międzynarodowe i zachęca do poznania roz-wiązań stosowanych w innych krajach UE. Zapewnia

forum do dyskusji, wymiany praktyk i doświadczeń oraz wzajemnego uczenia się dla kadry kierowniczej i ekspertów zajmujących się edukacją ogólną oraz kształceniem i doskonaleniem zawodowym. Dzięki wspólnym wyjazdom i spotkaniom mogą oni zacie-śnić współpracę związaną np. z realizacją unijnych

strategii i projektu Edukacja i szkolenia 2020, jak również procesów bolońskiego i kopenhaskiego wraz z inicjatywami towarzyszącymi.

Wizyty studyjne są jedyną akcją zdecentralizowaną w programie międzysektorowym – wnioskodawcy aplikują bezpośrednio do narodowych agencji w kra-jach, w których mieszkają lub pracują. Same wizyty można natomiast łączyć z projektami realizowanymi w programach sektorowych (Comeniusie, Erasmusie, Grundtvigu i Leonardo da Vinci): rezultaty wizyt mogą być upowszechniane wśród beneficjentów wspomnianych programów oraz ekspertów zajmu-jących się edukacją ogólną lub zawodową. W trakcie

wizyt studyjnych można też szukać partnerów do no-wych projektów w ramach programów sektorowych – i odwrotnie: beneficjentów Comeniusa czy Erasmusa można zachęcać do udziału w wizytach.

Za koordynację działań na poziomie europejskim odpowiada CEDEFOP – Europejskie Centrum Rozwoju

Wykres 2.

Liczba uczestników,

którzy wyjeżdżali do

poszczególnych krajów

na wizyty studyjne

10

15

20

25

30

35

40

45

Zachodniopomorskie

20

19

18

14 14 14

9

8

6

5 5

4 4

3 3 3

2 2 2 2

1 1 1 1 1 1

0

5

10

15

20

25

Wie

lka

Bryt

ania

His

zpan

ia

Nie

mcy

Port

ugal

ia

Turc

ja

Wło

chy

Fran

cja

Aus

tria

Szw

ecja

Finl

andi

a

Nid

erla

ndy

Cypr

Rum

unia

Belg

ia

Dan

ia

Słow

enia

Bułg

aria

Gre

cja

Irla

ndia

Łotw

a

Esto

nia

Isla

ndia

Litw

a

Mal

ta

Nor

weg

ia

Węg

ry

46

4

5

3

8

4

6

39

1639

2

4

10

2

8

12

Wykres 1 .

Liczba złożonych w 2010 r.

wniosków – wg województw


4 2

62

38

15

13

11

87

9

0

10

20

30

40

50

60

70 1. Kluczowe kompetencje dla wszystkich, w tymkreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość

2. Zwiększanie dostępności, równości, jakościi efektywności edukacji i szkoleń

3. Utrzymanie atrakcyjności nauczania i szkoleniaoraz doskonalenie umiejętności przywódczych

4. Edukacja i szkolenie dla zwiększenia szanszatrudnienia

5. Wdrażanie wspólnych europejskich narzędzi,zasad i struktur ramowych na rzecz uczenia sięprzez całe życie, w tym doradztwa przez całe życie

6. Kierunki rozwoju i wyzwania stojące przedstrategiami uczenia się przez całe życie

7. Rozwój środowisk uczenia się z włączeniemwszystkich podmiotów zaangazówanych w edukację i szkolenia

8. Promowanie mobilności w procesie uczenia sięprzez całe życie

Kształcenia Zawodowego w Salonikach w Grecji, nato-miast narodowe agencje współpracują przy tworzeniu katalogu wizyt, rekrutacji uczestników i upowszechnianiu rezultatów wizyt w swoich krajach.

W 2010 r. tematyka wizyt studyjnych związana była głównie z: podnoszeniem poziomu umiejętności czytania i liczenia, nauczaniem i uczeniem się języków obcych, nauczaniem matematyki i przedmiotów przy-rodniczych, rozwojem przedsiębiorczości lub wyrów-nywaniem szans grup defaworyzowanych. W wizytach studyjnych ważne są również tematy związane z utrzymaniem atrakcyjności nauczania i szkolenia oraz doskonalenia umiejętności przywódczych, udziałem partnerów społecznych w uczeniu się przez całe życie, wdrażaniem wspólnych europejskich narzędzi, zasad i struktur ramowych na rzecz uczenia się przez całe ży-cie oraz tworzeniem powiązań pomiędzy kształceniem i szkoleniem zawodowym a szkolnictwem wyższym.

Corocznie w wizytach studyjnych biorą udział 163 osoby wybrane w ramach konkursu wniosków. Uczestnicy rekrutują się z różnych grup zawodowych oraz regionów Polski. Koszty udziału w wizycie stu-dyjnej pokrywane są ze środków UE.

Propozycje wizyt studyjnych znajdują się w katalo-gu publikowanym corocznie przez Komisję Euro-pejską. Tematyka wybranej wizyty musi mieć ścisły związek z profilem zawodowym wnioskodawcy.

Program Wizyty Studyjne stwarza również możliwość goszczenia w Polsce europejskiej kadry zarządzającej oświatą oraz specjalistów z zakresu kształcenia i doskonalenia zawodowego. Organizato-

rami wizyt studyjnych mogą stać się instytucje i or-ganizacje aktywne w dziedzinie edukacji i kształcenia zawodowego, które chciałyby podzielić się doświad-czeniami z przedstawicielami z innych krajów. W 2010 r. wizyty studyjne w Polsce organizowali: 1. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobo-

wych w Warszawie (tytuł wizyty Personal data protection and privacy issues in education);

2. Kuratorium Oświaty w Kielcach (European dimen-sion of vocational education and training);

3. Ośrodek Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli w Gdańsku (ICT in nursery and early learning education);

4. Gimnazjum nr 1 w Szczecinku (Verbesserung der Qualität und Effektivität der Lehrerausbildung, bessere Führungsqualitäten und Managementkompe-tenzen bei Schulleitern und Bildungsanbietern);

5. Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Kartuzach (Regionale Partnerschaft zugunsten der Berufsbildung);

6. Wydział Edukacji, Urząd Miasta w Bytomiu (De-veloping professional skills by in-service training for new teachers);

7. Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Szczecinie (Comment reconnaitre les besoins de formation des enseignants et des directeurs);

8. Kuratorium Oświaty w Rzeszowie (Education, Innovations, Enterpreneurship From Kindergarten Up To The Adult Life).

Więcej informacji można znaleźć na stronie www.sv.org.pl oraz http://studyvisits.cedefop.europa.eu

Wykres 3.

Kluczowe tematy

wybierane przez

uczestników wizyt

studyjnych w roku

2010/2011

62

38

15

13

11

87

9

0

10

20

30

40

50

60

70 1. Kluczowe kompetencje dla wszystkich, w tymkreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość

2. Zwiększanie dostępności, równości, jakości iefektywności edukacji i szkoleń

3. Utrzymanie atrakcyjności nauczania i szkoleniaoraz doskonalenie umiejętności przywódczych

4. Edukacja i szkolenie dla zwiększenia szanszatrudnienia

5. Wdrażanie wspólnych europejskich narzędzi,zasad i struktur ramowych na rzecz uczenia sięprzez całe życie, w tym doradztwa przez całe życie

6. Kierunki rozwoju i wyzwania stojące przedstrategiami uczenia się przez całe życie

7. Rozwój środowisk uczenia się z włączeniemwszystkich podmiotów zaangazówanych wedukację i szkolenia

8. Promowanie mobilności w procesie uczenia sięprzez całe życie


4 3

PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO ŻYCIA W DYNAMICZNIE ZMIENIAJĄCEJ SIĘ EUROPIE BYŁO TEMATEM WIZYTY

STUDYJNEJ ZORGANIZOWANEJ PRZEZ KURATORIUM OŚWIATY W RZESZOWIE.

JAK UCZYĆ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI– projekt Edukacja, innowacje, przedsiębiorczość

od przedszkola do dorosłego życia

W wizycie zorganizowanej od 18 do 22 października 2010 r. uczestniczyli przedstawiciele Hiszpanii, Francji, Bel-gii, Włoch, Finlandii, Islandii, Turcji, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Wiodącym tematem było przygotowanie młodych ludzi do życie we współczesnej, dyna-micznie zmieniającej się Europie i środowisku lokalnym oraz wyposaże-nie ich w kompetencje ułatwiające mo-bilność i karierę zawodową. Ponieważ kreatywnośći kompetencje niezbędne w dorosłym życiu należy kształtować już w wieku przedszkolnym, innowa-cyjne działania przedstawiono chrono-logicznie: od polskich przedszkoli, po-przez szkoły podstawowe, gimnazja, li-cea i technika, aż po uczelnie wyższe.

Goście bardzo wysoko ocenili inicja-tywy podejmowane w szkołach i śro-

dowisku na rzecz kształtowania po-staw przedsiębiorczych dzieci i młodzie-ży oraz atmosferę i zaangażowanie na-uczycieli. Uznali, że ich kraje mogą się uczyć tego, w jaki sposób Polska stara się wprowadzać na różnych poziomach wiekowych przedsiębiorczość. Wspól-nie sformułowano wyzwania dotyczą-ce wdrażania i rozwijania umiejętności związanych z przedsiębiorczością oraz kształcenia nauczycieli w tej dziedzi-nie. Omówiono rolę pedagogów w kie-rowaniu rozwojem uczniów, podkreślo-no też trudności, jakie napotykają na-uczyciele uczący przedsiębiorczości, którzy w gruncie rzeczy nie są prakty-kami oraz konieczność ich systematycz-nego doskonalenia. Zwrócono też uwa-gę na znaczenie zaangażowania sektora prywatnego w inspirowanie i stymulo-

Wizyty Studyjne | Przykład dobrej praktyki

JAKIE ZDOLNOŚCI I KOMPETENCJE SĄ NIEZBĘDNE W ZAWODZIE NAUCZYCIELA? ZASTANAWIALI SIĘ NAD TYM UCZEST-

NICY WIZYTY STUDYJNEJ ZORGANIZOWANEJ PRZEZ WYDZIAŁ EDUKACJI URZĘDU MIEJSKIEGO W BYTOMIU.

WSPARCIE I BARIERY W ROZWOJU NAUCZYCIELI– projekt Rozwijanie kompetencji zawodowych

dla nowych nauczycieli poprzez doskonalenie zawodowe

Do śląskiego miasta zjechali eksperci zajmujący się edukacją z Finlandii, Gre-cji, Hiszpanii, Niemiec, Czech, Rumunii i Węgier. Celem spotkania zorganizowa-nego w październiku 2010 r. była wy-miana doświadczeń w zakresie rozwoju zawodowego nauczycieli pracujących na wszystkich etapach kształcenia w róż-nych systemach edukacyjnych. Uczest-nicy odwiedzali szkoły publiczne, roz-mawiali z nauczycielami, dyrektorami szkół oraz obserwowali lekcje.


Szukano głównie odpowiedzi na py-tanie o uniwersalne zdolności i kom-petencje niezbędne w zawodzie na-uczyciela – niezależne od systemu or-ganizacyjnego, przepisów prawa czy nakładów finansowych na oświatę. Próbowano również nazwać czynni-ki utrudniające prawidłowy rozwój za-wodowy nauczyciela oraz poznać ich źródło.

Spotkania i obserwacje posłuży-ły wymianie doświadczeń w zakre-

sie m.in.: rozwoju zawodowego na-uczycieli języków obcych, uniwersal-nych zdolności nauczyciela do wstęp-nego diagnozowania potrzeb eduka-cyjnych dzieci i uczniów, metod or-ganizacji pracy w grupach integracyj-nych, zdolnościi kwalifikacji niezbęd-nych w pracy z młodzieżą upośledzo-ną umysłowo oraz metod zarządzania szkołą i kadrą nauczycieli pod kątem rozwijania zdolności i kwalifikacji za-wodowych.

wanie rozwoju umiejętności związanych z przedsiębiorczością, niezbędnych na rynku pracy. W końcu – omówiono róż-nice w definicji i koncepcji wdrażania przedsiębiorczości oraz różnice w szkol-nych programach dotyczących tej tema-tyki w 10 krajach.

Najcenniejsze dla gości były spotka-nia i bezpośrednie rozmowy z ucznia-mi. Na koniec sformułowano 31 wspól-nych wniosków. Z wizyty skorzystali nie tylko goście, ale także polscy ucznio-wie, nauczyciele, dyrektorzy i wizytato-rzy, którzy uczestniczyli w spotkaniach, debatach i konferencjach. Efektem wi-zyty jest także zaproszenie do Finlan-dii dwóch przedstawicieli z Polski, któ-rzy na konferencji zaprezentują wybra-ne rozwiązania edukacyjne z polskich szkół.


4 4

POLSCY EKSPERCI ZAJMUJĄCY SIĘ KSZTAŁCENIEM I DOSKONALENIEM ZAWODOWYM SPRAWDZALI W HISZPANII,

JAKIE POMYSŁY Z INNYCH EUROPEJSKICH KRAJÓW MOŻNA ZASZCZEPIĆ NA POLSKIM GRUNCIE.

HISZPAŃSKIE WZORY– projekt Szkolenie dla realnej i efektywnej

mobilności geograficznej

Wizyta studyjna odbyła się w Madry-cie w październiku 2010 r. Zorganizo-wała ją hiszpańska instytucja publiczna Servicio público de empleo estatal (SPEE). W wizycie wzięły udział osoby zajmu-jące się praktykami zawodowymi oraz zatrudnieniem młodych pracowników m.in. z Austrii, Belgii, Estonii, Fran-cji, Niemiec, Polski, Portugalii, Wiel-kiej Brytanii i Włoch. Wśród polskich uczestników były osoby na co dzień pracujące w szkołach i instytucjach zaj-mujących się kształceniem i doskonale-niem zawodowym.

Podczas wizyty zaprezentowano sys-temy kształcenia zawodowego w krajach uczestników, przedstawiono narzędzia wykorzystywane w procesie kształcenia praktycznego służące do promowania mobilności wśród osób pracujących i poszukujących pracy, a także rozwią-zania stosowane w różnych krajach, ułatwiające rozpoznawanie i walidację umiejętności zawodowych w obszarze Unii Europejskiej.

Pokazano też przykłady inicjatyw podjętych przez prywatne i publiczne instytucje, mających na celu wyelimino-

w Hiszpanii. Beneficjenci mieli rów-nież okazję spotkać się z przedstawicie-lem hiszpańskiej agencji edukacji euro-pejskiej i programów staży. Podczas spo-tkania został zaprezentowany program Leonardo da Vinci. Dyskusja z pracow-nikami agencji umożliwiła uczestnikom poznanie programu z innej niż dotąd perspektywy.

Dzięki wizycie polscy uczestnicy na-wiązali szereg nowych kontaktów, które zamierzają wykorzystać w ramach przy-szłej współpracy międzynarodowej swo-ich szkół.

wanie barier dla mobilności. Przedsta-wiono również funkcjonowanie hiszpań-skiego systemu monitorowania i ewi-dencji zawodów najbardziej i najmniej pożądanych, który, analizując sytuację w poszczególnych regionach kraju, po-maga przyszłym pracownikom wybrać ścieżkę zawodową.

Podczas wizyty odwiedzono insty-tucje wspierające edukację zawodo-wą. Rozmowy z ich gospodarzami dały uczestnikom obraz kształcenia prak-tycznego i jego wpływu na mobilność pracowników





4 5



4 6

Agnieszka Gierzyńska-

Kierwińska

koordynatorka

programu eTwinning

eTWINNING

Program eTwinning promuje europejską współpracę szkół z wykorzystaniem techno-

logii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Poszerza zakres pedagogicznych możliwo-

ści oferowanych uczniom i nauczycielom oraz motywuje do nauki i otwarcia się na Europę. eTwinning

zapewnia nauczycielom i uczniom narzędzia internetowe potrzebne do znalezienia partnera i realizacji

projektów. Zachęcając do korzystania z najnowszych osiągnięć techniki, realizuje swój podstawowy cel

– rozwijanie kompetencji technicznych, językowych

oraz interkulturowych.www.etwinning.pl

Rok 2010 był dla Programu eTwinning wyjątkowy. Obchodziliśmy 5. rocznicę jego funkcjonowania w Polsce,

wdrażaliśmy nową strategię komunikacji i promocji, rozpoczęliśmy też realizację nowej formy szkolenia nauczycieli:

warsztaty komputerowe „e-Czwartki”. Na zakończenie roku osiągnęliśmy 15-proc. wzrost liczby szkół zarejestrowanych w eTwinning i 21,5-proc. wzrost liczby współpracujących

z nami nauczycieli. To wynik plasujący Polskę w europejskiej czołówce.

eTwinning umożliwia włączenie do realizowa-nych projektów tematów zawartych w programach nauczania np. matematyki czy historii, proponując nowatorskie i kreatywne metody nauczania, a jed-nocześnie wyzwalając motywację uczniów do na-uki. Komunikacja poprzez internet pozwala uczest-nikom poznać życie codzienne mieszkańców krajów o innej kulturze. W trakcie projektów rośnie zainte-resowanie własną tradycją oraz wzrasta tolerancja, otwartość i komunikatywność. Wymiana doświad-czeń i metod unowocześnia i urozmaica pracę peda-gogów, ułatwiając im rozwój intelektualny i zawodowy. Na koniec 2010 r. w programie eTwin-ning zarejestrowanych było 8946 polskich szkół – o 15 proc. więcej niż rok wcześniej. Wzrosła też licz-ba nauczycieli uczestniczących w programie: pod koniec grudnia 2010 r. było ich 12304, czyli o 21,5 proc. więcej niż w roku 2009. Zwiększyła się liczba projektów – nauczyciele zarejestrowali 1589 nowych inicjatyw. W sumie jest ich już 6371, co daje

Polsce pierwsze miejsce pod tym względem w Euro-pie. Utrzymujemy się także w czołówce pod wzglę-dem liczby zarejestrowanych szkół i nauczycieli. Nie byłoby tych sukcesów bez ciężkiej pracy. Przez cały ubiegły rok odbyło się 125 warsztatów i konferencji promujących eTwonning. Przeprowadziliśmy tak-że dwie edycje e-learningowego kursu dla nauczy-cieli, który ukończyło 590 uczestników oraz szero-ką kampanię promocyjną skierowaną do wybranych 8650 szkół niezarejestrowanych jeszcze w progra-mie. W Polsce największą popularnością program eTwinning cieszy się w województwie śląskim i ma-zowieckim (odpowiednio 1596 i 893 zarejestrowa-nych szkół). W pozostałych regionach liczba zareje-strowanych szkół wynosi od 468 do 235 (odpowied-nio województwo łódzkie i podlaskie – region naj-mniej aktywny). Pod względem realizacji edukacyj-nych projektów eTwinningowych bezkonkurencyj-nie na pierwszym miejscu plasują się województwa śląskie – 1398 projektów i mazowieckie – 464.

R A P O R T 2 0 1 0 | e T W I N N I N G

4 7

Wykres 1.

Polska na tle innych

krajów

Wykres 2.

Kraje, z którymi

współpracuj polskie

szkoły

Wykres 3.

Przedmioty w ramach

projektów eTwinning

Wykres 4.

Technika

wykorzystywana

w projektach

eTwinning

Polska na tle innych krajów

2141

1798

11981065

1436

1027 1030889

730 763 719596 545

231 218 223 215 241 187 211 201 183 125 120 111 117 96 85 85 9217

0

500

1000

1500

2000

2500

Rum

unia

Wło

chy

His

zpan

ia

Gre

cja

Turc

ja

Fran

cja

Wie

lka

Bryt

ania

Cze

chy

Port

ugal

ia

Nie

mcy

Buł

gari

a

Słow

acja

Litw

a

Szw

ecja

Belg

ia

Węg

ry

Finl

andi

a

Słow

enia

Hol

andi

a

Esto

nia

Łotw

a

Mal

ta

Cyp

r

Aust

ria

Irla

ndia

Dan

ia

Nor

weg

ia

Mac

edon

ia

Isla

ndia

Chor

wac

ja

Luks

embu

rg

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000Po

lska

Wło

chy

Fra

ncj

a

His

zpan

ia

Wie

lka

Bryt

ania

Rum

unia

Nie

mcy

Gre

cja

Tur

cja

Cze

chy

Port

ugal

ia

Słow

acja

Bułg

aria

Litw

a

Szw

ecja

Belg

ia

Fin

lan

dia

Hol

andi

a

Słow

enia

Węg

ry

Aus

tria

Esto

nia

Dan

ia

Mal

ta

Nor

weg

ia

Irla

ndi

a

Cypr

Łotw

a

Isla

ndia

Chor

wac

ja

Luks

embu

rg

4364

29792795

22562102 2161

1709 1649

12241540

13721150 1114

0

1000

2000

3000

4000

5000

języ

ki o

bce

info

rmat

yka/

ICT

hist

oria

hist

oria

kul

tury

geog

ra�a

sztu

ka

prze

dmio

tin

terd

yscy

plin

arny

języ

ki i

liter

atur

a

stud

iaeu

rope

jski

e

muz

yka

ochr

ona

środ

owis

ka

teat

r

obyw

atel

stw

o

58715531 5531 5531

3482 33162781

16731339 1240

874

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

pocz

tael

ektr

onic

zna

wid

eo

Pow

erP

oint

obra

zki i

rysu

nki

publ

ikac

je

inte

rnet

owe

pogw

arka

, cza

t

foru

m

MP

3

wid

eoko

nfer

encj

a

środ

owis

kow

irtu

alne

j nau

ki

konf

eren

cja

dźw

ięko

wa


4 8

Poziom edukacji i wiek uczniów w projektach eTwinning

2494

1980

1368

412

szkoła podstawowa

gimnazjum

szkoła średnia

przedszkole

Wykres 6.

Liczba szkół

zarejestrowanych - podział

na wojewódzwtwa

Wykres 5.

Poziom edukacji uczniów

w projektach eTwinning

O MATEMATYCE MOŻNA MÓWIĆ W SPOSÓB NIEBANALNY I CIEKAWY. CO JESZCZE WAŻNIEJSZE – MOŻNA JĄ WYKO-

RZYSTYWAĆ NIE TYLKO W BIZNESIE, ALE RÓWNIEŻ PRZY TWORZENIU OBRAZÓW, RZEŹB I PLAKATÓW. PRZEKONUJĄ

SIĘ O TYM UCZESTNICY PROJEKTU REALIZOWANEGO W V LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM W SOSNOWCU.

WZÓR NA PIĘKNO– projekt „Art inspired by mathematics”

eTwinning | Przykład dobrej praktyki

Celem polsko-rumuńskiej inicjatywy, koordynowanej przez Jolantę Grzyw-nowicz, jest nietradycyjne podejście do nauczania matematyki – pokazanie jej praktycznego zastosowania we wzor-nictwie, tworzeniu obrazów czy rzeźb. Uczniowie przekonują się, że dzięki symetrycznym przekształceniom geo-metrycznym można konstruować wzory, ornamenty, posadzki i mandale, czy dzie-ła sztuki, stanowiące charakterystyczne elementy różnych kultur.

Projekt pokazuje, że wykorzystywanie matematyki może być doświadczeniem przyjemnym i twórczym. Uczestnicy uczą się przez sztukę – poszerzają wiedzę z matematyki, historii i informatyki, jed-nocześnie rozwijając swoją świadomość kulturową i umiejętności językowe. Ini-cjatywa pozwala też pokonać szkolną ru-tynę – program nauczania często nie daje szansy na to, by pokazać uczniom, jak piękna i użyteczna jest matematyka oraz jak szerokie jest jej zastosowanie - rów-nież w sztukach plastycznych. Dzięki or-ganizacji dodatkowych zajęć, warsztatów, pracy grupowej i samodzielnej uczniów, można było znacząco poszerzyć wiedzę z wielu dziedzin.

Jakie są rezultaty projektu? Po pierw-sze, są to materiały cyfrowe, takie jak prezentacje multimedialne, fotografie, artykuły, plakaty, gazetki, interaktyw-

i sztuka”, który mógłby być włączony w realizację szkolnego programu naucza-nia. Wypracowane w projekcie materiały byłyby wówczas doskonałą bazą dydak-tyczną.

Rezultaty projektu publikowane są na bieżąco na Twinspace programu eTwin-ning oraz stronie internetowej projektu www.lo5.sosnowiec.pl/art. Prowadzony jest także Twinbolg projektu http://twinblog.etwinning.net/7763. Materiały wypracowane w trakcie realizacji projek-tu wykorzystywane są w pracy z nowymi uczniami.

ne quizy, słowniki, e-booki, opracowania graficzne, strona internetowa i scenariu-sze lekcji. To widoczne efekty inicjatywy, które mogą być wykorzystywane przez uczniów i nauczycieli z innych szkół i – co istotne - z różnych poziomów naucza-nia. Po drugie, rezultatem projektu są sprawności i kompetencje zdobyte pod-czas partnerskiej współpracy, które mogą być przydatne zarówno w codziennym życiu, jak i dalszym kształceniu czy przy-szłym życiu zawodowym uczniów. Pro-jekt ten może być również podstawą do innowacyjnego programu „Matematyka

412

1980

1368

2494

1596893

468

459

493

407

383

376

341

324

277

274

266

262248

235


R A P O R T 2 0 1 0 | e T W I N N I N G

4 9

W skład Europass wchodzą:• Europass-CV,• Europass-Paszport Językowy – prezentujący

stopień znajomości języków obcych zgodnie z jednolitymi kryteriami przyjętymi na obszarze całej UE,

• Europass-Mobilność – potwierdzający europej-skie ścieżki kształcenia,

• Europass-Suplement do Dyplomu,• Europass-Suplement do Dyplomu Potwierdza-

jącego Kwalifikacje Zawodowe.

Inicjatywę Europass promowano również w me-diach elektronicznych (portale internetowe dla osób poszukujących pracy, edukacyjne i przezna-czone dla młodzieży), prasie ogólnopolskiej, lokal-nej i branżowej, a także serwisie YouTube. Z du-żym zainteresowaniem spotkała się promocja Ini-cjatywy na i w autobusach komunikacji miejskiej w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i Lu-blinie. Kampania miała pomóc w dotarciu z infor-macjami do studentów szkół wyższych. Przygoto-wano też płyty CD (20 tys. szt.) z materiałami na temat Europassu, wzorami formularzy dokumen-tów oraz przydatnymi adresami stron i linkami, a także ulotki informacyjne (17 tys. szt.) dla róż-nych grup odbiorców, które rozdawano podczas spotkań informacyjnych, targów i konferencji.

Krajowe Centrum Europass we współpracy z De-partamentem Kształcenia Zawodowego i Usta-wicznego Ministerstwa Edukacji Narodowej zorga-nizowało w dniach 22-23 września 2010 r. spotka-nie „Europass jako narzędzie wspierania mobilno-ści w kształceniu zawodowym i ustawicznym – do-świadczenia i perspektywy”. W konferencji uczest-

Europass obowiązuje do 1 stycznia 2005 r. Wprowadzono go na mocy decyzji Parlamentu Eu-ropejskiego i Rady UE z 15 grudnia 2004 r. Obej-muje pięć dokumentów funkcjonujących w takiej samej formie na obszarze Unii Europej-skiej, państw EFTA/EOG oraz krajów kandydu-jących do UE. Każdym z tych dokumentów moż-na posługiwać się osobno, ale kompletując je, moż-na stworzyć pełne portfolio związane z karierą za-wodową.

W 2010 r. przedstawiciele Krajowego Centrum przeprowadzili w całej Polsce 40 prezentacji oraz warsztatów pokazujących możliwości wykorzysta-nia dokumentów Europass w trakcie poszukiwania pracy. W spotkaniach uczestniczyli zarówno przed-stawiciele instytucji edukacyjnych i rynku pracy, jak również władze oświatowe i samorządowe wszystkich szczebli, pracodawcy, doradcy zawo-dowi, studenci szkół wyższych, młodzież szkół ponadgimnazjalnych oraz osoby bezrobotne.


5 0

Małgorzata Turek

koordynatorka

Krajowego Centrum

Europass

EUROPASS

Europass jest inicjatywą Komisji Europejskiej, która umożliwia obywatelom Europy

jasną i zrozumiałą prezentację swoich kwalifikacji i umiejętności zawodowych. Zwiększa to ich konkuren-

cyjność na krajowym i europejskim rynku pracy oraz stwarza nowe możliwości kształcenia i zdobywania

doświadczeń za granicą.

www.europass.org.pl

niczyli dyrektorzy Okręgowych Komisji Egzami-nacyjnych, kierownicy Wydziałów Egzaminów Za-wodowych OKE oraz eksperci z dziedziny kształce-nia i szkolenia zawodowego. Gościem specjalnym był podsekretarz stanu w MEN Zbigniew Włod-kowski. Uczestnicy spotkania podsumowali pięcio-letnie funkcjonowanie dokumentu Europass-Su-plement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifika-cje Zawodowe oraz omówili rolę Inicjatywy Euro-pass w założeniach modernizacji kształcenia zawo-dowego w Polsce.

Wszystkie te działania promocyjne okazały się skuteczne – Europass wciąż cieszy się w Polsce dużą popularnością. W 2010 r. nasz kraj znalazł się na siódmym miejscu wśród państw UE w zakresie korzystania z Europass-CV oraz Euro-pass-Paszportu Językowego. Krajowe Centrum Eu-ropass wydało blisko 5000 dokumentów Euro-pass-Mobilność, a Okręgowe Komisje Egzamina-

cyjne – 163 933 Suplementy do Dyplomu Potwier-dzającego Kwalifikacje Zawodowe. Strona Inicjaty-wy odwiedzana była 166,5 tys. razy.

Dokumenty Europass są też doceniane przez pracodawców. Dzięki portfolio Europass każdy z nich może bez trudu porównać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe kandydatów do pracy pochodzących z różnych krajów, szczegółowo za-poznać się z ich możliwościami porozumiewania się w językach obcych, a także zrozumieć dokład-nie poziom i rodzaj posiadanego przez nich wy-kształcenia i kwalifikacji zawodowych.

Popularność dokumentów Europass nieustannie wzrasta. Europejski portal Inicjatywy oraz Krajowego Centrum Europass

odwiedziło już ponad 29 mln osób, z czego ponad 10 mln tylko w roku 2010. Największą popularnością cieszy się nadal dokument Europass-CV. Według najnowszych danych Komisji Europejskiej w wersji on-line korzysta z niego ponad 10 mln osób szukających pracy. Polska nadal plasuje się w pierwszej dziesiątce państw Unii Europejskiej w zakresie korzystania

z Europass-CV. Osoby szukające pracy oraz pracodawcy postrzegają dokumenty Europass jako praktyczne

i – co najważniejsze – skuteczne.

R A P O R T 2 0 1 0 | E U R O P A S S

5 1

Poland w nakładzie 2500 egzemplarzy. Publikacja cieszy się tak dużą popularnością – zarówno wśród polskich polityków edukacyjnych wyjeżdżających za granicę, jak i wśród użytkowników spoza Polski za-interesowanych naszym systemem edukacji – że konieczny będzie dodruk. Opublikowano również cztery numery biuletynu Nowości Wydawnicze Eury-dice w nakładzie 500 egzemplarzy.

W roku 2010 broszury w języku polskim i angiel-skim (opatrzone streszczeniem w języku polskim) trafiły do ok. 250 adresatów, m.in. w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Ministerstwie Nauki i Szkol-nictwa Wyższego, instytucjach badawczych, wyż-szych uczelniach, UKiE, kancelariach Sejmu, sena-tu i prezydenta RP oraz kuratoriach i wojewódz-kich bibliotekach pedagogicznych. Wydawnictwa-mi Eurydice zainteresowało się również 275 indy-widualnych użytkowników – 80 osób kontaktowa-

Publikacje Eurydice dotyczą również polskiego systemu kształcenia. Opisy można znaleźć zarówno w internecie (pod adresem: http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/ portal/Eurydice), jak również w postaci publikacji książkowych. Należą do nich: tematyczne publikacje komparatystyczne (Compara-tive studies), seria Kluczowe dane o edukacji (Key Data Series), zawierająca wskaźniki, wykresy i dane licz-bowe, a także publikacje terminologiczne (glosariu-sze, tezaurus).

Ogółem w 2010 r. ukazały się cztery publikacje w języku angielskim oraz pięć w języku polskim. Biuro Eurydice przygotowało też i wydało zaktuali-zowaną wersję broszury The System of Education in


5 2

Anna Smoczyńska

koordynatorka

Krajowego Biura

Eurydice

EURYDICE

Sieć Informacji o Edukacji w Europie Eurydice przygotowuje i publikuje opisowe analizy,

studia porównawcze oraz wskaźniki dotyczące różnych poziomów i systemów edukacji.

Misją sieci jest dostarczać osobom odpowiedzialnym za systemy edukacji i politykę edukacyjną w Euro-

pie opracowane na poziomie europejskim analizy i informacje, które będą stanowiły wsparcie w procesie

podejmowania decyzji.

www.eurydice.org.pl

EURYDICE

Największą satysfakcję mamy wtedy, gdy możemy po prostu realizować naszą misję. W ubiegłym roku udało się to

w sposób wyjątkowy. Przedstawicieli Krajowego Biura Eurydice zaproszono do udziału w Zespole ds. statusu zawodowego nauczycieli w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Dzięki nam jego członkowie mogli poznać europejski kontekst

problemów, o których dyskutowali – przedstawiliśmy im np. dane o zarobkach, czasie pracy czy kwestiach awansu

zawodowego nauczycieli w Europie. Opracowane przez nas informacje mogą mieć teraz pośredni wpływ na legislację.

Nieczęsto zdarza się okazja, by poczuć się tak potrzebnym.

ło się osobiście, a 195 osób za pomocą poczty elek-tronicznej.

Dużą popularnością cieszyła się strona interneto-wa polskiego biura (miesięcznie notowała ok. 7 ty-sięcy wejść) oraz newsletter informujący o nowych publikacjach sieci. W 2010 r. wysłano osiem takich newsletterów. Lista adresowa newslettera obejmu-je ok. 250 pozycji – instytucji i użytkowników indy-widualnych.

W obrębie Europejskiej Sieci Eurydice funkcjonu-je serwis informacyjny pod nazwą Question and An-swer Service, który umożliwia wysyłanie do wszyst-kich ośrodków Sieci pytań istotnych dla polityki edukacyjnej danego kraju. W 2010 r. w polskim biu-rze Eurydice opracowane zostały – na podstawie li-teratury oraz konsultacji z ekspertami ministerstwa edukacji – odpowiedzi na 66 pytań w ramach serwi-su Q&A, a polskie Biuro samo przygotowało i zadało

siedem pytań dotyczących zagadnień interesujących polskich polityków oświatowych (MEN). Nadesłane przez europejskie Biura Eurydice odpowiedzi zosta-ły przekazane do ministerstwa w postaci gotowych raportów oraz opublikowane na polskiej stronie Eurydice (Raporty Polskiego Biu-ra Eurydice).

Szczegółowe informacje na www.eurydice.org.pl lub [email protected].

R A P O R T 2 0 1 0 | E U R Y D I C E

5 3

Wszystkie zgłaszane do konkursu ELL projekty muszą spełniać ustalone przez Komisję Europejską wymagania. Powinny być innowacyjne, mieć wielo-stronny charakter, wnosić tzw. wartość dodaną do do-tychczasowych krajowych praktyk nauczania i uczenia się języków obcych, promować językową róż-norodność UE i stanowić źródło inspiracji. Muszą też być możliwe do zastosowania w nauczaniu róż-nych grup wiekowych i w różnych kontekstach kultu-rowych.

Wyróżnienie znakiem ELL jest sygnałem dla spo-łeczności lokalnej, że nagrodzona instytucja naucza języków obcych w sposób innowacyjny i niestandar-dowy. Certyfikat poświadcza także europejski zasięg realizowanych inicjatyw i ich twórczy charakter.

Opisy nagrodzonych projektów trafiają na polską stronę internetową ELL: www.ell.org.pl i do publika-cji FRSE. Można je również znaleźć jako przykłady dobrej praktyki na stronie internetowej Komisji Europejskiej – w międzynarodowej bazie nagro-dzonych projektów: www.ec.europa.eu/education/language/label/index.cfm.

Więcej informacji o konkursie, terminach skła-dania wniosków, priorytetach na dany rok oraz przykłady nagrodzonych inicjatyw można znaleźć na stronie internetowej: www.ell.org.pl.

IX EDYCJA KONKURSU EUROPEAN LANGUAGE LABEL

We wrześniu 2010 r. rozstrzygnięta została IX edycja konkursu o europejski znak innowacyjno-ści w dziedzinie nauczania i uczenia się języków ob-cych. Komitet selekcyjny nagrodził 15 projektów, w tym: 1 projekt w kategorii indywidualnej, 6 pro-jektów realizowanych przez nauczycieli oraz 8 pro-jektów koordynowanych przez instytucje.

Certyfikaty podpisane przez komisarza UE ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży oraz ministra edukacji narodowej rozdano 15 grudnia 2010 r. podczas uroczystej gali w siedzibie Przed-stawicielstwa Komisji Europejskiej. W uroczystości udział wzięli: minister edukacji Katarzyna Hall, dyrektor Przedstawicielstwa KE Ewa Synowiec oraz przedstawicielki KE DG ds. wielojęzyczności Livia Ruszthy oraz DG ds. tłumaczeń Naomi Matos. Zwycięskie projekty realizowane były we wszystkich typach placówek edukacyjnych: przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach po-nadgimnazjalnych, szkołach wyższych, instytucjach prywatnych, a także instytutach kultury.

Jury konkursu zwracało szczególną uwagę na in-nowacyjny wymiar projektów oraz ich zgodność z priorytetami europejskimi („nauka języka w spo-


5 4

Anna Grabowska

koordynatorka European

Language Label

ELL to europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych,

przyznawany w krajach uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie”. Laureaci

wyłaniani są w drodze konkursu projektów, prowadzonego w Polsce przez Fundację Roz-

woju Systemu Edukacji oraz MEN. Zwycięzcy otrzymują pre-

stiżowe certyfikaty i prawo do firmowania swoich produktów

i usług znakiem European

Language Label.www.ell.org.pl

łeczności lokalnej” i „umiejętności językowe jako przygotowanie do pracy zawodowej”) oraz krajowy-mi („nauka języków jako sposób na aktywizację i integrację społeczności lokalnej” i „zaangażowanie każdego nauczyciela w nauczanie języków”).

Projekty nagrodzone w 2010 r. wyróżniają się wysoką jakością przygotowania wniosków, inno-wacyjnością i doskonałym poziomem meryto-rycznym. Cechuje je umiejętne wykorzystywanie nowoczesnych technologii komunikacyjnych – na każdym poziomie kształcenia zakładały pogłębianie umiejętności uczniów w posługiwaniu się takimi narzędziami jak platformy Moodle, komunikatory internetowe czy pakiet Office.

Cenną wartością społeczną projektów jest wyko-rzystanie wolontariatu do kształcenia językowego. Dużą grupę stanowią projekty nastawione na pomoc w podnoszeniu kwalifikacji językowych różnych grup społecznych przy wsparciu uczniów szkół ponad-

gimnazjalnych lub studentów filologii. Ciekawe były również inicjatywy promujące w społecznościach lo-kalnych uczenie się języków obcych w każdym wieku.

Część projektów to innowacyjne rozwiązania realizowane w ramach zintegrowanego nauczania języka i przedmiotu (CLIL) przygotowujące mło-dych ludzi do międzynarodowej matury (IB) i stu-diów na zagranicznych uczelniach. Docenić trzeba także projekty związane z tworzeniem programów nauczania języków dla najmłodszych. Inicjatywy re-alizowane w przedszkolach dotyczą wprowadzania podstawowego słownictwa poprzez zabawę, naukę oraz zajęcia praktyczne.

EUROPEANLANGUAGE LABEL

Rok 2010 był dla nas okresem ciężkiej pracy, ale i sporych sukcesów. Zespół ELL zorganizował trzy

seminaria informacyjne dla ponad 200 nauczycieli językowców z Warszawy. Poznali oni ofertę programu „Uczenie się przez całe życie”

w dziedzinie nauczania języków obcych. We wrześniu natomiast FRSE – wraz

z 23 innymi instytucjami zajmującymi się nauką języków obcych – zorganizowała europejski dzień

języków. W lekcjach pokazowych i warsztatach metodycznych uczestniczyło ponad 1300 osób,

a 360 przysłuchiwało się międzynarodowej konferencji pt: „Języki integrują”, która

zgromadziła mówców z wielu krajów Europy.

R A P O R T 2 0 1 0 | E U R O P E A N L A N G U A G E L A B E L

5 5

PIĘĆ KOLOROWYCH SAMOCHODÓW WYRUSZYŁO W POLSKĘ, BY W ATRAKCYJNY I NOWOCZESNY SPOSÓB

PROMOWAĆ JĘZYK I KULTURĘ NIEMIECKĄ. NA POMYSŁ WYSŁANIA

„DEUTSCHWAGENÓW” WPADŁ WARSZAWSKI INSTYTUT GOETHEGO.

NAUKA NA KÓŁKACH– projekt Deutsch-Wagen-Tour

European Language Label | Przykład dobrej praktyki

Deutsch-Wagen-Tour (DWT) to ogólno-polski program promujący język i kul-turę niemiecką. Nowatorstwo projektu polega na prowadzeniu różnego rodzaju niekonwencjonalnych zajęć językowych przy użyciu oryginalnych, profesjonal-nych materiałów i pomocy naukowych uwzględniających zróżnicowany poziom znajomości języka oraz wiek uczestni-ków. Pomoce zaprojektowano i wyko-nano specjalnie na potrzeby projektu, a lektorzy docierają z nimi nawet do najdalszych zakątków Polski – wszystkie zmieszczono bowiem w pięciu specjalnie przygotowanych samochodach.

Projekt promuje nieformalną naukę języka – zajęcia prowadzone przez lekto-rów DWT mają bardzo luźny i swobodny charakter, znacząco odbiegający od tradycyjnych zajęć szkolnych, co wpły-wa motywująco na uczniów. W zajęcia włączani są również rodzice i dziadkowie, którzy towarzyszą dzieciom podczas wizyt lektorów w szkołach bądź w trakcie imprez plenerowych z udziałem Deut-sch-Wagen-Tour.

Lektorzy biorą udział w spotkaniach z rodzicami, informując o korzyściach wynikających ze znajomości języka nie-mieckiego. Starają się przekonać, że na-uka języków obcych może być przyjemna oraz że przyswojenie sobie języka staje się coraz bardziej niezbędne we współ-

interaktywne gry językowe pozwalające uczniom i studentom sprawdzić i rozwi-nąć swoje umiejętności.

W pierwszym roku realizacji projektu DWT lektorzy odwiedzili aż 700 placó-wek edukacyjnych (przedszkola, szkoły, uczelnie wyższe, biblioteki, centra eduka-cyjne) i przeprowadzili zajęcia dla ponad 50 000 uczestników. „Deutschwageny” jeździć będą po Polsce do końca 2011 r. Koordynatorem projektu jest Magdalena Zaręba.

czesnym świecie. Nauka wzbogacana jest o informacje dotyczące niemieckiej kultury i stylu życia.

Częścią projektu jest strona interne-towa, opracowana w dwóch wersjach językowych (polskiej i niemieckiej) zawierająca m.in. informacje o projekcie, wypowiedzi uczestników zajęć oraz blog prowadzony przez lektorów. Relacjonują oni swoje wizyty w poszczególnych pla-cówkach i uzupełniają zdjęciami. Strona zawiera również elementy edukacyjne:

Liczba zgłoszeń do konkursu

Kategoria Liczba zgłoszonych projektów Liczba nagrodzonych projektów

Indywidualna 3 1

Instytucjonalna 20 8

Nauczycielska 15 6

Ogółem 38 15


5 6

FOTOGRAFICZNE KSIĄŻECZKI Z SYMPATYCZNYM MISIEM MOGĄ BYĆ DOSKONAŁYM, INNOWACYJNYM NARZĘDZIEM

DO WCZESNEJ NAUKI JĘZYKÓW OBCYCH. SPRAWDZILI TO UCZESTNICY PROJEKTU REALIZOWANEGO PRZEZ INSTY-

TUT EDUKACJI SZKOLNEJ UNIWERSYTETU HUMANISTYCZNO-PRZYRODNICZEGO IM. JANA KOCHANOWSKIEGO

I PRZEDSZKOLE SAMORZĄDOWE NR 40 W KIELCACH.

NIEDŹWIADEK W ROLI GŁÓWNEJ– projekt (Bardzo) wczesna nauka języków obcych z misiem, fotoksiążkami, nowoczesnymi technologiami oraz rodzicami

European Language Label | Przykład dobrej praktyki

Idea książeczek jest prosta. Na zdjęciach – wykonanych przez rodziców wspólnie z dziećmi – podopieczni przedszkola wskazują poszczególne części ciała i twa-rzy niedźwiadka, kolory, ubrania, liczby i elementy otoczenia. Uczą się w ten spo-sób obcojęzycznych określeń. Miś słu-ży również do nauki podstawowego słow-nictwa dotyczącego rodziny, zwierząt oraz świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy.

Beneficjentami kieleckiego projektu nie są jednak dzieci, a dorośli – nauczy-ciele edukacji przedszkolnej i języków ob-cych, studenci przygotowujący się do tej roli oraz rodzice. Chodzi o spopu-laryzowanie wśród nich wczesnej nauki języków obcych (od 3. roku życia) z wy-korzystaniem innowacyjnych elementów. Obok fotoksiążeczek duży nacisk kładzie się na wprowadzanie do nauczania elementów technologii informacyjnej.

Język angielski wprowadzony został jako pierwszy we wszystkich grupach – dzieci uczą się go dwa razy w tygodniu po 20 minut. Dodatkowo nauczyciel-wy-chowawca każdego dnia integruje treści językowe i przedmiotowe (metoda CLIL) podczas różnorodnych zabaw, gier, piose-nek, historyjek czy wierszyków. Po 5 miesiącach wprowadzony został drugi język obcy – hiszpański. Zajęcia – raz w tygodniu przez 20 minut – prowadzi ab-solwent, który posiada do tego stosowne kwalifikacje. Nauka obu języków konty-nuowana będzie do końca projektu. W listopadzie 2010 r. wprowadzony zo-stał trzeci język – niemiecki.

Celem projektu jest:• rozwijanie wrażliwości językowej i inter-

kulturowej od wczesnego etapu życia;• promowanie wielojęzyczności w celu

przygotowywania dzieci do lepszego startu zawodowego;

• pobudzenie ciekawości i otwartości wo-bec innych języków i kultur;

• wprowadzanie elementów technologii informacyjno-komunikacyjnych;

• przygotowanie dzieci do funkcjonowa-nia w społeczeństwie przyszłości.

Projekt rozpoczął się w listopadzie 2009 r., a zakończy w marcu roku 2011. Jego koordynatorami są prof. Sławomir Koziej, Joanna Karczewska, Izabela Jaros, Anna Pasternak i Anna Matyjasek.

• zachęcanie rodziców do współuczest-nictwa w procesie nauki języków ob-cych dzieci;

• informowanie rodziców o korzyściach płynących z wczesnej nauki języków obcych;

• testowanie nowatorskiego środka dy-daktycznego – książeczek fotograficz-nych;

• wdrażanie zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego (CLIL);

R A P O R T 2 0 1 0 | E U R O P E A N L A N G U A G E L A B E L

5 7


W Y DA R Z E N I A W R O K U 2 0 10


5 8

Pierwsza edycja konkursu Lider Comeniusa. Lider w Edukacji

Podobnie jak w latach poprzednich w roku 2010 obecni i byli benefi-cjenci programu Comenius zostali

zaproszeni do wzięcia udziału w konkursie „Comenius w internecie” – konkursie na najciekawsze strony internetowe Partner-skich Projektów Szkół oraz Partnerskich Projektów Regio.

Jury konkursu w którego skład weszli: akademicy, trenerzy pracujący z nauczy-cielami, informatycy oraz przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej, oceni-ło wszystkie ze zgłoszonych 85 stron internetowych, wśród których znalazły się 3 przedszkola, 25 szkół pod-stawowych, 24 gimnazja oraz 32 szkoły ponadgimnazjalne, nagradzając po 3 strony w każdej z tych kategorii. Przy-znano 3 wyróżnienia, spośród których jedno otrzymał Urząd Miasta w Radom-sku – beneficjent akcji Comenius Regio po raz pierwszy włączonej do konkursu w ramach oddzielnej kategorii. Oceniana była zarówno zawartość merytoryczna stron internetowych, jak i rozwiązania techniczne zastosowane przez twórców stron promujących międzynarodowe projekty edukacyjne oraz udział uczniów w pracach związanych z ich stworzeniem i prowadzeniem.

Zorganizowany po raz pierwszy kon-kurs Lider Comeniusa. Lider w edukacji pozwolił jury – przedsta-

wicielom środowiska naukowego i pozarządowego – wyłonić spośród 71 nadesłanych zgłoszeń, 9 najlepszych lide-rów edukacyjnych we wszystkich akcjach programu Comenius, a także przyznać 3 wyróżnienia. W kategorii „realizator projektów partnerskich” startowali nie tylko koordynatorzy, ale także uczestnicy projektów, którzy w swoich działaniach wykazali się szczególną otwartością na zmiany, umiejętnością pracy zespołowej, inspirowania i motywowania innych, twórczym rozwiązywaniem problemów.

W dniach 14-15 czerwca 2010 r. w gmachu Wydziału Zarządza-nia Uniwersytetu Łódzkiego

odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa pt. Liderzy w edukacji, zorganizo-wana przez Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego we współpracy z Wydziałem Zarządzania i Fundacją Rozwoju Systemu Edukacji pod patrona-tem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministra Edukacji oraz Polskiej Akademii Nauk. Celem konferencji było stworzenie platformy dla szerokiej dys-kusji nad teoretycznymi i praktycznymi aspektami przywództwa edukacyjnego, a także upowszechnienie dobrych praktyk i ciekawych rozwiązań w działaniach peda-gogiczno-wychowawczych.

Podczas paneli i wykładów swoje tezy na temat sposobów kształtowania postaw liderskich przedstawili akade-micy i praktycy, zaprezentowano dobre praktyki stosowane w projektach szkol-nych i młodzieżowych m.in. w Borach Tucholskich, Elblągu, Chojnie i innych, mniejszych i większych ośrodkach na terenie całego kraju.

W trakcie panelu Idea przywództwa w szkole na przykładzie międzynarodo-wych projektów edukacyjnych programu „Uczenie się przez całe życie” pracownicy programu Comenius jako moderatorzy analizowali wraz z uczestnikami, w jaki sposób w projektach międzynarodowych kształtować postawy przywódcze dyrek-torów, nauczycieli i uczniów.

Ważnym punktem programu było uroczyste ogłoszenie wyników konkur-sów programu Comenius i wręczenie dyplomów ich laureatom. Nauczyciele realizujący projekty Comeniusa mieli okazję opowiedzieć o swoich działaniach, podzielić się sukcesami oraz zaprezento-wać efekty projektów.

Comenius | Konkurs

Trzecia edycja konkursu Comenius w Internecie

Liderzy w Edukacji

Comenius | Konkurs Comenius | Konferencja

R A P O R T 2 0 1 0 | W Y D A R Z E N I A

5 9

Inne działania na poziomie lokalnym i krajowym

Asystenci Comeniusa 2010

Jak co roku, także w 2010 r. pracow-nicy programu Comenius uczestni-czyli w spotkaniach z potencjalnymi

i obecnymi beneficjentami programu w całej Polsce. Oprócz konferencji infor-macyjno-promocyjnych programu „Ucze-nie się przez całe życie”, zespół programu Comenius zorganizował spotkanie dla be-neficjentów rozpoczynających drugi rok realizacji projektów szkolnych. Zespół an-gażował się też w konferencje i szkolenia organizowane przez program eTwinning i Eurodesk oraz odpowiadał na zaprosze-nia instytucji i władz lokalnych, zaintere-sowanych zwiększeniem udziału swoich pracowników w europejskich projektach edukacyjnych. Wspólnie z programem eTwinning zespół programu Comenius zorganizował dwie warszawskie konferencje: Przedszkole w edukacyjnych programach współpracy europejskiej (22 października) oraz Europejski wymiar edukacji – rola dyrektora szkoły w realiza-cji międzynarodowych projektów współpracy szkół (5 listopada).

W 2010 r. w ramach akcji Partnerskie Projekty Regio zawiązano wiele part-nerstw polsko-brytyjskich, dotyczących głównie migracji grup społecznych, ich integracji w ramach systemów szkolnych i społecznych oraz tematyki wykluczenia społecznego. Z tej racji polska Narodowa Agencja oraz British Council zorganizo-wały tematyczne spotkanie monitorin-gowe dla realizatorów tych projektów. Odbyło się ono w dniach 22–24 września w Warszawie. Wzięły w nim udział 33 osoby, w tym 14 gości z Wielkiej Bryta-nii. Na sesje, podczas których prezen-towane były rozwiązania wypracowane w ramach projektów, zaproszeni zostali nauczyciele z warszawskich szkół zainte-resowani tą tematyką. Celem spotkania było wzmocnienie jakości realizowanych

Comenius Comenius

projektów, poszerzenie ich wartości do-danej oraz wpływu. Cel ten realizowano poprzez wymianę doświadczeń między realizatorami projektów, wsparcie eksperckie, dzielenie się rozwiązaniami i wypracowywanymi w ramach projektów rezultatami z zainteresowanymi odbiorcami.

Specyfika partnerskich projektów Comenius Regio polega na integrowaniu działań różnych instytucji i organizacji działających lokalnie na rzecz edukacji szkolnej, stąd reprezentantami projektów obecnymi na spotkaniu byli przedsta-wiciele lokalnych władz oświatowych, nauczyciele oraz przedstawiciele innych instytucji edukacyjnych. Pracę podczas spotkania zaplanowano w taki sposób, aby możliwa była zarówno wymiana doświad-czeń między realizatorami poszczególnych projektów, jak i w grupach stworzonych z reprezentantów instytucji danego typu. Dzielono się doświadczeniami i rozwią-zaniami wypracowanymi podczas działań projektowych oraz pracowano w dwóch równoległych grupach warsztatowych – grupie przedstawicieli lokalnych władz oświatowych oraz grupie nauczycieli. Wsparcia eksperckiego udzielili uczest-nikom Chris Williams – ekspert British Council, który wygłosił wykład dotyczący roli lokalnych władz oświatowych w roz-wiązywaniu problemów związanych z marginalizacją uczniów w ramach sys-temów edukacji oraz Marta Choroszczyń-ska. Jej prezentacja stanowiła wprowadze-nie do warsztatów dotyczących roli szkoły i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów związanych z marginalizacją uczniów.

Spotkanie zostało bardzo wysoko ocenione przez uczestników, przede wszystkim pod kątem merytorycznej przydatności do tworzenia projektów oraz nawiązania nowych kontaktów.

W ramach Asystentury Come-niusa zorganizowane zostały trzy spotkania mające na celu

przygotowanie beneficjentów do udziału w programie.

Spotkanie informacyjne dla wyjeż-dżających asystentów Comeniusa, którzy odbędą praktyki w europejskich szkołach w roku szkolnym 2010/2011, miało miejsce 18 czerwca w Warszawie. Asystenci wysłuchali dwóch wykładów: Nauczanie języka polskiego jako obcego oraz Wykorzystywanie metod ICT w nauczaniu. Ponadto przekazano informacje na temat możliwości programu e-Twinning oraz dokumentów Europass. Bardzo ważnym punktem programu były relacje byłych asystentów Comeniusa, którzy podzielili się doświadczeniami. Spotkanie umoż-liwiło przyszłym asystentom nie tylko zebranie cennych informacji, ale także poznanie innych uczestników.

Spotkania organizacyjne dla opiekunów asystentów Comeniusa goszczących w polskich szkołach odbyły się we wrze-śniu w Kuratorium Oświaty w Katowicach oraz w Warszawie w siedzibie Narodowej Agencji. Uczestnicy zapoznali się z zasa-dami programu i wymienili doświadczeniami. Swoją prezentację przedstawił p. Lucjan Zaporowski z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 4 w Rybniku – opiekun asystenta Comeniu-sa w roku szkolnym 2009/2010.

W Warszawie zorganizowano również spotkanie dla zagranicznych asystentów Comeniusa goszczących w polskich szko-łach. Rozmawiano m.in. o polskim syste-mie edukacji oraz zorganizowano lekcję języka polskiego. Tradycyjnie istotną częścią spotkania była dyskusja, w trakcie której uczestncy spotkania podzielili się swoimi doświadczeniami oraz pomysłami dotyczącymi asystentury.


6 0

Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego

Studenci niepełnosprawni w programie Erasmus

Kształcenie doktorantów w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego

Erasmus | Nowe działanie Erasmus | Seminarium Erasmus | Seminarium międzynarodowe

O idei tworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW) głośno było od lat,

a w marcu 2010 r. ministrowie państw uczestniczących w Procesie Bolońskim podczas jubileuszowej konferencji w Bu-dapeszcie i Wiedniu ogłosili, że EOSW zo-stało utworzone. Było to oczywiście wy-darzenie o znaczeniu symbolicznym, bo Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższe-go nadal będzie się umacniał. Jest on efek-tem dynamicznego procesu reformowania europejskiego szkolnictwa wyższego, w ramach którego do kształcenia w szko-łach wyższych wprowadzane są nowe roz-wiązania zmierzające do formowania stu-dentów na światłych, tolerancyjnych i mo-bilnych obywateli świata, gotowych dosto-sowywać się do zmieniających się warun-ków zatrudnienia i podnoszących swoje kwalifikacje przez całe życie.

Program Erasmus kojarzony w pierwszym rzędzie z fizyczną mo-bilnością studentów raczej nie jest

kojarzony z osobami niepełnosprawnymi. Niełatwo zwalczać stereotypy, więc każda podejmowana inicjatywa w tym zakresie jest ważna i cenna. Zespół programu Era-smus postanowił w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym zorganizować seminarium adresowane do uczelnianych pełnomocni-ków ds. niepełnosprawności i koordynato-rów Erasmusa. Podczas seminarium pod-jęto dyskusję na temat dostępu osób nie-pełnosprawnych do kształcenia w polskich uczelniach, znajomości zagadnień zwią-zanych z niepełnosprawnością wśród pra-cowników szkół wyższych, ograniczeń w możliwości udziału w inicjatywach zwią-zanych z mobilnością przez osoby niepeł-nosprawne. Sukces temu seminarium za-pewniły niezwykle ciekawe prezentacje poprowadzone przez pełnomocników ds. osób niepełnosprawnych z Uniwersyte-tu Warszawskiego (Paweł Wdówik) i Uni-wersytetu Jagiellońskiego (Ireneusz Bia-łek). Miarą sukcesu były dla nas podzięko-wania za podjęcie tej niełatwej tematyki od uczestników, którzy uświadomili sobie jak ważne jest stawianie studentom nie-pełnosprawnym takich samych wymagań jak pozostałym.

Wraz z umasowieniem kształ-cenia w polskich szkołach wyższych obserwowane jest

także większe zainteresowanie studiami doktoranckimi. Jeszcze do niedawna „doktorant” nie był raczej kojarzony ze „studentem”. Wprowadzenie studiów doktoranckich w obszar zainteresowa-nia Procesu Bolońskiego i określenie ich „studiami trzeciego stopnia” znacząco zintensyfikowało wymianę doświadczeń w zakresie kształcenia doktorantów pomiędzy przedstawicielami środowiska akademickiego z różnych krajów.

Międzynarodowe seminarium, które zaprezentowało najnowsze trendy i kierunki rozwoju studiów doktoranc-kich w Europie, a także pozwoliło na wy-mianę doświadczeń w odniesieniu do ak-tualnie wykorzystywanych modeli stu-diów doktoranckich okazało się prawdzi-wym strzałem w dziesiątkę.

Seminarium poprowadzili polscy Eks-perci Bolońscy prof. Jadwiga Mirecka, prof. Maria Ziółek i prof. Andrzej Kra-śniewski wraz z zagranicznymi prelegen-tami z EUA, AT, UK.

Wszyscy - zdaje się - zapamiętają głos studentów wyrażony przez Przewodni-czącą EURODOC, że doktorantów należy kształcić tak, aby społeczeństwo nie postrzegało ich jako „studentów studiów trzeciego stopnia” a raczej jako „kandy-datów do uzyskania stopnia naukowego doktora”, czyli młodych naukowców.


6 1

Nowe wyzwania i możliwo-ści wzmocnienia współpra-cy polsko-niemieckiej w programie Erasmus

E-learning w programie Leonardo da Vinci. Wspieranie innowacji w kształceniu i szkoleniach zawodowych wykorzystu-jących technologie infor-macyjne i komunikacyjne

Erasmus | Seminarium międzynarodowe Leonardo da Vinci | Seminarium

Niemcy to ważny partner Polski we współpracy w szkolnictwie wyż-szym. Od początku udziału Polski

w programie Erasmus (rok 1998) nie-mieckie uczelnie przyjmowały największą liczbę polskich studentów i pracowników. Niemieccy studenci i pracownicy to także największa grupa osób przyjeżdżających do Polski w programie Erasmus. Jednak od kilku lat obserwujemy spowolnienie dynamiki współpracy. Narodowe Agen-cje programu Erasmus (FRSE i DAAD) postanowiły podjąć starania, aby przed polskimi i niemieckimi uczelniami posta-wić nowe wyzwania. Podczas seminarium rozmawiano o takich formach współpracy, jak wymiana studentów i pracowników, realizacja kursów intensywnych, wspólne programy studiów kończące się otrzyma-niem podwójnego dyplomu. Seminarium uświetniła obecność Ambasadora Niemiec w RP, Wiceministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz szefa przedstawicielstwa DAAD w Warszawie.

W seminarium tematycznym poświęconym e-learningowi w projektach programu

Leonardo da Vinci wzięło udział 45 osób. Idea spotkania pojawiła się w trakcie prac nad wydanym pod koniec ubiegłego roku biuletynem informacyjnym programu Leonardo da Vinci, którego tematem prze-wodnim był właśnie e-learning. W trakcie seminarium omówiono możli-wości, jakie stwarza program dla popula-ryzacji stosowania e-learningu w kształceniu i szkoleniach zawodowych. Przedstawione zostały też przykładowe projekty, w tym inicjatywy poświęcone kształceniu nauczycieli i szkoleniowców stosujących metody e-learningu i służące tworzeniu metodologii i narzędzi. Ponad-to odbyła się dyskusja na temat trwałości projektów e-learningowych i możliwości dłuższego wykorzystywania ich rezul-tatów: programów nauczania, kursów, narzędzi, materiałów. Zaprezentowanie oryginalnych i ciekawych rozwiązań opra-cowanych w ramach projektów Leonardo da Vinci spełnia podwójną rolę. Z jednej strony przyczynia się do upowszechniania już wypracowanych rezultatów, przedłuża-jąc tym samym trwałość projektu. Z drugiej zaś – stanowi źródło inspiracji dla tych, którzy interesują się e-learnin-giem i chcieliby go zastosować w projek-tach dotyczących kształcenia zawodo-wego, a nie bardzo wiedzą, jakie formy są możliwe do wdrożenia i akceptowane. Doświadczenia innych mogą się zatem okazać istotną pomocą w tym zakresie.

W dniach 13-16 październi-ka 2010 odbyło się w Warsza-wie seminarium kontaktowe

pt. European cooperation between universi-ties and enterprises in the VET and HE field, zorganizowane przez Narodową Agencję programu Leonardo da Vinci oraz progra-mu Erasmus.

Seminarium było poświęcone między-narodowej współpracy szkół wyższych z sektorem biznesu, a jego celem wzmoc-nienie współpracy między instytucjami szkolnictwa wyższego i światem pracy, stworzenie platformy dla wymiany infor-macji, nawiązywania kontaktów i zawią-zywanie partnerstw między uczelniami i przedsiębiorstwami.

Uczestniczyło w nim aż 86 osób z 21 krajów europejskich. W większości byli to przedstawiciele szkół wyższych ale nie brakowało też reprezentantów przedsię-biorstw i innych instytucji działających na rynku pracy. Nawiązano wiele nowych kontaktów, powstało też sporo pomy-słów na wspólne projekty. Uczestnicy mieli możliwość odwiedzenia 4 war-szawskich uczelni i porozmawiania na temat realizowanych już projektów oraz możliwości współpracy między instytu-cjami szkolnictwa wyższego i przedstawi-cielami przedsiębiorstw.

Opinie przekazywane nam przez uczestników świadczą, że spotkanie bar-dzo się podobało i przyniosło wiele korzyści. Szczególnie chwalono per-fekcyjną organizację imprezy, świetną atmosferę i klimat do nawiązywania kontaktów, a także zaangażowanie i profesjonalizm organizatorów.

Seminarium kontaktowe programów Leonardo da Vinci i Erasmus

Leonardo da Vinci | Seminarium


6 2

Narodowa Agencja Programu Leonardo da Vinci zorganizowała konkurs na najciekawszą stronę

internetową projektów realizowanych w ramach programu Leonardo da Vinci. Konkurs przeznaczony był dla wszystkich beneficjentów Programu Leonardo da Vin-ci którzy w latach 2007 - 2010 realizowali projekty mobilności, transferu innowacji lub partnerskie. Konkurs miał na celu pro-mocję i upowszechnienie najciekawszych rezultatów wypracowanych w ramach realizacji projektów Leonardo da Vinci poprzez wykorzystywanie Internetu oraz zachęcanie do profesjonalnego posługiwa-nia się technologiami informacyjno-ko-munikacyjnymi (TIK).

W KATEGORII PROJEKTY TRANSFERU INNOWACJI:1. nagrodę – kamerę cyfrową – otrzy-

mała Fundacja Obserwatorium Zarządzania z Warszawy za stronę internetową: www.webcasttolearn.com

W KATEGORII PROJEKTY PARTNERSKIE:1. Nagrodę – kamerę cyfrową – otrzy-

mał Zespół Szkół Zawodowych w Wodzisławiu Śląskim za stronę internetową: www.leonardo.zsz.wodzislaw.pl

2. Nagrodę – aparat cyfrowy – otrzymał Zespół Szkół Informatycznych im. gen. Józefa Hauke Bosaka z Kielc za stronę internetową: http://switch.zsi.kielce.pl

W KATEGORII PROJEKTY MOBILNOŚCI: 1. Nagrodę – kamerę cyfrową – otrzy-

mał Miejski Ośrodek Pomocy Spo-łecznej Pomocy Społecznej Zespół ds.

Konkurs LEO-ON-LINE – 2010

Leonardo da Vinci | Konkurs

Wsparcia Seniorów i Osób Niepełno-sprawnych (SIN) z Gdyni za stronę internetową: www.doswiadczeniapo-nadgranicami.pl

DWIE 2. NAGRODY – APARATY CYFROWE – OTRZYMALI: • Zespół Szkół nr 5 im. Józefa Rymera

z Rybnika za stronę internetową: www.fryzjerzyleonardo.eu;

• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści z Jeleniej Góry za stronę internetową: www.ldv-psm.jgora.pl

TRZY 3. NAGRODY – TABLETY GRAFICZNE – OTRZYMALI: • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych

Nr 1 z Chojny za stronę internetową: www.staze-ldv-chojna.eu

• Zespół Szkół w Połańcu za stronę internetową: http://zspolaniec.pl/ldv/index.php

• oraz Zespół Szkół Technicznych w By-tomiu za stronę internetową: www.zst.bytom.pl/~leonardo2009

W dniu 6 grudnia 2010 w War-szawie odbyło się spotkanie in-formacyjne dla przedstawicie-

li instytucji, które planują po raz pierwszy aplikować do programu Leonardo da Vin-ci w konkursie 2011. W spotkaniu uczest-niczyło 110 osób zainteresowanych wnio-skowaniem o dofinansowanie na realiza-cję projektów partnerskich, transferu in-nowacji oraz mobilności LdV. Podczas spo-tkania szczegółowo zaprezentowane zo-stały zasady wnioskowania w konkursie 2011 r. dla wszystkich typów projektów oraz przykłady ciekawych inicjatyw zreali-zowanych w ramach programu. Z wielkim zainteresowaniem uczestnicy wysłuchali prezentacji dotyczącej projektu „Euroapprenticeship” (Związek Rzemiosła Polskiego). Jest to sieć wspierająca euro-pejską współpracę podmiotów związanych z edukacją zawodową w której uczestniczą kompetentne władze i organizacje pośred-niczące. Zadaniem sieci jest wspieranie mobilności adeptów nauki zawodu w MSP i firmach rzemieślniczych.

W trakcie spotkania wręczono nagrody dla laureatów konkursu na najciekawszą stronę internetową projektów LdV Leo-on-line.

Spotkanie informacyjne dla nowych wnioskodawców

Leonardo da Vinci | Spotkanie


6 3

W rodzinnej atmosferze odby-ło się 10 grudnia w Warszawie podsumowanie dziesięciu lat

pracy programu Grundtvig. W ciągu deka-dy swojego funkcjonowania skład zespo-łu z trzech osób powiększył się do sześciu, liczba rocznie składanych wniosków wzro-sła z 70 w 2001 r. do ponad 600 w roku 2010, a budżet zwiększył się aż czterna-stokrotnie, by osiągnąć 2,5 mln euro.

110 uczestników spotkania miało oka-zję zapoznać się z najważniejszymi eta-pami rozwoju programu Grundtvig. Nie zabrakło też prezentacji najlepszych pro-jektów z zakresu edukacji dorosłych, zre-alizowanych m.in. przez Stowarzyszenie ZIARNO, Akademię Pełni Życia z Krako-wa, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie czy Zespół Szkół nr 4 przy Za-kładzie Karnym w Płocku. Wyświetlono również krótki, ale poruszający film po-kazujący, jak Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysło-wym Koło w Szczecinie wspiera rozwój osób niepełnosprawnych poprzez umoż-liwienie im kreatywności artystycznej.

W dalszej części spotkania przyzna-no nagrody i wyróżnienia w konkursie Pierwsza Liga Grundtviga w kategoriach: Najlepsza organizacja, Najlepszy pracow-nik, Najlepszy słuchacz, Najlepszy plakat. Uroczystość podsumowała dyrektor pro-gramu „Uczenie się przez całe życie” – Grundtvig, Alina Respondek, która opowiedziała o planowanych w najbliż-szych latach działaniach.

Żadne urodziny nie mogą się oczywi-ście obyć bez okolicznościowego tortu. Tak było i tym razem – finalnym akcen-tem był kolorowy tort z logo na 10-lecie programu Grundtvig w Polsce.

Więcej informacji i zdjęcia na stronie: http://grundtvig.org.pl/index.php/ida/230/

W dniu 22 listopada 2010 r.w Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy odbyło się semina-

rium tematyczne programów Grundtvig i Leonardo da Vinci pt. Edukacja jako narzędzie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. W spotkaniu wzięło udział70 osób, w większości obecnych lub byłych beneficjentów programu „Uczenie się przez całe życie”, realizujących projekty związane z tematyką wykluczenia społecznego. Orga-nizatorzy seminarium przedstawili ofertę swoich programów pod kątem wspierania walki z ubóstwem i wykluczeniem społecz-nym, szczególnie podkreślając znaczenie wysokiej jakości projektów. Uczestnicy spotkania dowiedzieli się również o międzyagencyjnym projekcie Inclusion, w którym polska Narodowa Agencja pełni rolę kluczowego partnera.

Seminarium rozpoczęło się od próby sformułowania definicji wykluczenia społecznego, opisania okoliczności jego występowania oraz postawienia pytania, czy w ogóle warto z nim walczyć.

Kolejną częścią seminarium było prezentowanie przez beneficjentów przykładów dobrych praktyk programów Grundtvig i Leonardo da Vinci.

Spotkanie zakończyło się panelem dyskusyjnym. Jego uczestnicy ustalili, że dobry projekt to taki, który jest użyteczny oraz trwały – czyli jego efekty można wykorzystać po zakończeniu inicjatywy. Dobry projekt powinien opierać się na realnych potrzebach grupy docelowej, a miarą jego sukcesu mogą być również stosunki pomiędzy partne-rami po zakończeniu projektu.

Więcej informacji i zdjęcia na stronie: http://grundtvig.org.pl/index.php/ida/227

Konkurs Pierwsza Liga Grundtviga został ogłoszony przez Narodo-wą Agencję Programu ,,Uczenie

się przez całe życie” w kwietniu 2010 r. z okazji obchodów 10-lecia programu Grundtvig w Polsce.

Celem konkursu było pokazanie ko-rzyści płynących z udziału w programie Grundtvig. Konkurs został ogłoszony w czterech kategoriach: Najlepsza orga-nizacja; Najlepszy pracownik; Najlepszy słuchacz; Najlepszy plakat.

Prace do konkursu mogły zgłaszać oso-by i organizacje, które korzystały z dofinansowania w latach 2000-2010 z programu Socrates – Grundtvig oraz „Uczenie się przez całe życie” – Grundtvig.

Uroczyste ogłoszenie wyników kon-kursu oraz wręczenie dyplomów i nagród rzeczowych nastąpiło 10 grudnia w Warszawie podczas konferencji z oka-zji obchodów 10-lecia programu Grund-tvig. Wyniki zostały także opublikowanie na stronie internetowej http://grund-tvig.org.pl/index.php/ida/230/

10-lecie programu

Edukacja jako narzędzie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym

Pierwsza Liga Grundtviga

Grundtvig | Jubileusz Grundtvig | Seminarium tematyczne Grundtvig | Konkurs


6 4

Narodowa Agencja programu Grundtvig zorganizowała trzy spotkania informacyjno-pro-

mocyjne. Do udziału w nich zapraszano zwłaszcza reprezentantów organizacji posiadających ofertę edukacyjną dla osób nieposiadających średniego wykształce-nia, osób starszych oraz osób niepełno-sprawnych. W szczególności zaproszono do udziału m. in. reprezentantów organi-zacji, które prowadzą działalność o cha-rakterze pożytku publicznego i jednocze-śnie działalność ta dotyczy edukacji osób dorosłych, ponieważ były to organizacje objęte narodowym priorytetem programu Grundtvig w roku 2010 (przypominamy, że rok 2010 był Europejskim Rokiem Zwalczania Ubóstwa i Wykluczenia Spo-łecznego) oraz reprezentantów organiza-cji prowadzących edukację dorosłych na terenach wiejskich i podmiejskich. W spotkaniach wzięło udział w sumie 177 osób.

Z inicjatywy władz lokalnychi pracowników Starostwa Powiato-wego w Gorzowie Wielkopolskim

11 marca 2010 r. odbyło się w Gorzowie spotkanie promujące program Wizyty Studyjne. Zaproszenie do udziału w tym spotkaniu skierowane było do wszystkich instytucji oświatowych na terenie powiatu gorzowskiego. Wzięło w nim udział 48 osób – byli to głównie przedstawiciele szkół podstawowych, gimnazjalnych i po-nadgimnazjalnych, a także przedstawiciele gorzowskich szkół wyższych: Wyższej Szkoły Biznesu, Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej oraz Collegium Polo-nicum w Słubicach. Podczas spotkania przedstawiono zasady składania wnio-sków na wyjazdy indywidualne i korzyści, jakie płyną z udziału w programie Wizyty Studyjne. Przedstawiciele Narodowej Agencji zachęcali do organizowania wizyt studyjnych i goszczenia ekspertów z Euro-py w swoich instytucjach, tym bardziej, że wielu pracowników gorzowskich instytucji brało już udział w wizytach studyjnych i może te doświadczenia wykorzystać do zaprezentowania własnej instytucji gościom z innych krajów. Ciekawym punktem spotkania było wystąpienie pracownika Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego, który podzielił się swoimi doświadczeniami z pobytu na wizycie stu-dyjnej Analysis of all actors in learning and teaching communities w Turcji, podkreśla-jąc, że zawodowe kontakty tam nawiązane przydatne są do tworzenia partnerstw w innych projektach programu „Uczenie się przez całe życie”. Na spotkaniu zostały również zaprezentowane dokumenty Europass oraz informacje o programie Leonardo da Vinci.

Spotkania informacyjne (11 i 15 stycznia oraz 1 marca 2010 r.)

Nowi beneficjenci w programie Wizyty Studyjne – Gorzów Wielkopolski

Grundtvig | Spotkanie Wizyty Studyjne | Spotkanie

W dniach 24-25 czerwca 2010 r. odbyło się w Salonikach międzynarodowe seminarium

tematyczne dla organizatorów wizyt studyjnych w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Spo-łecznym. Przewodnim hasłem semina-rium była promocja aktywnego włączania społecznego niektórych grup poprzez udział w wizytach studyjnych.

Do udziału w seminarium zostało zaproszonych około 70 organizatorów wi-zyt z całej Europy, wśród nich znalazło się czworo przedstawicieli z polskich insty-tucji: Niepublicznego Przedszkola „Świat Bajek” w Piasecznie, Wyższej Szkoły Edu-kacji Zdrowotnej w Łodzi, Urzędu Miasta w Bytomiu – Wydziału Edukacji i Kuratorium Oświaty w Poznaniu.

Instytucje goszczące, przedstawiciele CEDEFOP (Europejskiego Centrum Roz-woju Kształcenia Zawodowego) i Komisji Europejskiej szukali ciekawych pomysłów na tematy wizyt studyjnych związane z przeciwdziałaniem wyklucze-niu społecznemu. Inspiracje można było czerpać z przykładów dobrych praktyk prezentowanych przez doświadczonych organizatorów, którzy mają na swym koncie zakończone sukcesem wizyty po-święcone stwarzaniu równych szans oso-bom niepełnosprawnym czy zachęcaniu mniejszości do aktywnego udziału w społeczeństwie obywatelskim.

Zapraszamy do zapoznania się z ma-teriałami z seminarium oraz obejrzenia zdjęć na stronie:

http://studyvisits.cedefop.europa.eu/

Polscy organizatorzy wizyt studyjnych na między-narodowym seminarium w Salonikach

Wizyty Studyjne | Wyjazd


6 5

Ogromnym sukcesem polskiego eTwinningu było znalezienie się w finale konkursu europejskiego

pięciu szkół z Polski:W kategorii wiekowej 4-11 lat zwycię-

żył projekt Colours of Life – common story written by children realizowany przez Ewę Kurzak z Przedszkola Publicz-nego nr 5 w Głogowie.

W kategorii język francuski wygrał projekt Sous le ciel de la compréhension koordynowany przez Wiolettę Sosnow-ską z Zespołu Szkół Tekstylno-Handlo-wych w Żaganiu.

W kategorii matematyka i przedmio-ty przyrodnicze zwyciężył projekt Magic but real experiment realizowany w Ze-spole Szkolno-Przedszkolnym w Brzeźnicy (woj. małopolskie); koordy-natorką projektu jest Danuta Tracz.

Drugie miejsce w kategorii wieko-wej 4-11 lat otrzymał projekt Uniting through legend prowadzony w Szkole Podstawowej, Rybnik - Kamień Książe-nice; koordynatorką projektu jest Celina Miszczyk.

Finalistą kategorii kreatywne wyko-rzystanie mediów elektronicznych został projekt Schoolovision 2009!, realizowany w Szkole Podstawowej nr 1 w Bogatyni; koordynatorem jest Marek Fularz.

Z okazji piątej rocznicy funkcjonowa-nia programu eTwinning 18 marca 2010 r. w Warszawie odbyła się

konferencja, w której wzięło udział 365 uczestników. Byli to przedstawiciele MEN, MSWiA, instytucji oświatowych, wyż-szych uczelni, dyrektorzy szkół i nauczy-ciele – koordynatorzy projektów, a także przedstawiciele eTwinningu z poszczegól-nych województw.

Goście podkreślali zmiany, jakie nastą-piły w polskim szkolnictwie podczas tych 5 lat działania eTwinningu w naszym kraju, podkreślali, że projekty eTwinning są silnie związane z podstawami progra-mowymi, a stosowanie technologii ICT na lekcjach biologii, nauczania zintegro-wanego, historii czy chemii nie dziwi już nikogo. Nauczyciele, którzy zrealizowa-li już kilka projektów eTwinning podzie-lili się swoimi doświadczeniami, opowie-dzieli zebranym o swoich radościach i troskach. Występy artystyczne dzieci z przedszkola w Zabrzu zakończyły to cie-kawe spotkanie.

Konferencja zapoczątkowała ciąg im-prez z okazji 5-lecia eTwinning w Polsce odbywających się w polskich szkołach.

Laureaci konkursu europejskiego eTwinning

5 lat programu eTwinning

eTwinning | Konkurs eTwinning | Jubileusz

Przedszkole w edukacyjnych progra-mach współpracy europejskiej – tak zatytułowano konferencję dla

nauczycieli wychowania przedszkolnego, która odbyła się 22 października 2010 r. Wzięło w niej udział 100 nauczycieli wy-chowania przedszkolnego z całego kraju. Wykładowcy omówili zmiany programowe dotyczące przedszkoli, przedstawili cele programu eTwinning i zasady realizacji projektów, zapoznali uczestników konfe-rencji z narzędziami eTwinning, a także pokazali nowe, ciekawe programy komputerowe do wykorzystania podczas realizacji projektów. Zaprezentowano kilka bardzo ciekawych projektów przed-szkolnych nagrodzonych w konkursie europejskim i ogólnopolskim, a dyrektor przedszkola w Zabrzu opowiedział, jaki wpływ miały projekty eTwinning na meto-dy pracy z dziećmi, doskonalenie nauczy-cieli i postrzeganie przedszkola w środowisku lokalnym.

Przedszkole w edukacyj-nych programach współpracy europejskiej

eTwinning | Konferencja


6 6

W dniach 16-17 listopada 2010 r. Centrum Europejskie Uni-wersytetu Warszawskiego

we współpracy z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce, Europej-skim Centrum Konsumenckim w Polsce, oraz Pracownią Informacji Europejskiej Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW zorganizowało konferencję w gmachu biblioteki UW zatytułowaną „Sieci Informacyjne Unii Europejskiej w Polsce”. Konferencja obej-mowała prezentacje ośrodków informacji przedstawicielstw instytucji unijnych w Polsce, sieci unijnych działających w służbie obywatela, konsumenta i przed-siębiorcy, sieci informacyjnych wspierają-cych zatrudnienie i poradnictwo zawodo-we, sieci informacyjnych wspierających sektor edukacji oraz sieci informujących o programach unijnych. W ramach sesji poświęconej działalności sieci informa-cyjnych wspierających sektor edukacji przedstawicielka Polskiego Biura Eurydice zaprezentowała działania Europejskiej Sieci Informacji o Edukacji Eurydice oraz wynikające z tych działań zadania i inicjatywy podejmowane przez biuro polskie. W tej samej sesji przedstawicielka Krajowego Centrum Europass zaprezen-towała koncepcję dokumentów Europass oraz związane z nią działania sieci Kra-jowych Centrów Europass w krajch UE, ze szczególnym uwzględnieniem zadań podejmowanych przez Krajowe Centrum Europass w Polsce. Natomiast w kolejnej sesji, zatytułowanej „Sieci informujące o unijnych programach” koordynator Eurodesku przedstawił działania sieci Eurodesk w Europie i w Polsce.

Sieci Informacyjne Unii Europejskiej w Polsce

Eurydice | Europass | Eurodesk

5 listopada 2010 r. w Warszawie od-była się konferencja dla dyrektorów szkół Europejski wymiar edukacji –

rola dyrektora szkoły w realizacji między-narodowych projektów współpracy szkół. Wzięło w niej udział 118 dyrektorów szkół z całej Polski, ale chętnych było drugie tyle! Prelegenci podkreślali niekwestio-nowaną rolę dyrektora w przystępowaniu placówek edukacyjnych do współpracy europejskiej. Przekonywali, że poznanie innych systemów edukacji, nauczycieli i dyrektorów szkół europejskich oraz wymiana doświadczeń stanowią wartość dodaną do naszego systemu edukacji. Uczestnicy wysłuchali wykładów mówią-cych o przywództwie w edukacji i zmianach programowych, w myśl któ-rych uczniowie powinni realizować projek-ty edukacyjne. Biorąc udział w spotkaniu, można było zapoznać się z celami i zasadami działania w programie eTwinning, narzędziami oferowanymi przez portal eTwinning oraz przykładami dobrych praktyk. Z ankiety ewaluacyjnej wiemy, że konferencja spełniła oczekiwa-nia uczestników i dlatego chcemy zorgani-zować podobną konferencję w 2011 roku.

W marcu 2010 roku Minister Katarzyna Hall powołała zespół opiniodawczo-doradczy

ds. statusu zawodowego nauczycieli, który przez osiem kolejnych miesięcy dysku-tował o kształcie i kierunkach prac nad nowym dokumentem regulującym status nauczycieli. Zespół tworzą przedstawiciele samorządów, strony rządowej, związków zawodowych, partnerów społecznych, śro-dowisk oświatowych i naukowych. Funda-cję RSE reprezentuje Dyrektor Generalny. W roku 2010 w większości posiedzeń uczestniczyła również kierownik działa-jącego w FRSE krajowego biura Eurydice, która prezentowała kontekst europejski omawianej problematyki, czyli w trakcie kilku kolejnych posiedzeń Ze-społu zapoznawała zebranych z przyjętymi w wybranych krajach Europy rozwiązaniami prawnymi dotyczącymi poszczególnych zagadnień. Na podsta-wie informacji zgromadzonych w bazach danych i raportach Eurydice prezentowała na kolejnych posiedzeniach Zespołu na-stępujące zagadnienia: „Status zawodowy nauczycieli w Europie” (27 maja 2010), „Awans zawodowy nauczycieli w Europie – na przykładzie Anglii, Austrii, Bułgarii, Portugalii i Łotwy” (23 czerwca 2010), „Dyrektorzy szkół w Europie” (21 lipca 2010), „Czas pracy nauczycieli w Europie” (4 października 2010). Prezentacje są dostępne na stronach MEN oraz FRSE/Eurydice.

Europejski wymiar edukacji

Prezentacja kontekstu europejskiego w trakcie posiedzeń Krajowego Zespołu opiniodawczo-doradczego ds. statusu zawodowego nauczycieli

eTwinning | Konferencja Eurydice | Wsparcie polityki edukacyjnej


6 7

Przedstawiciele Polskiego Biura Eu-rydice zostali zaproszeni do udziału w Krajowej Platformie na Rzecz In-

tegracji, która powstała w ramach projektu „Współpraca drogą do integracji” współfi-nansowanego z Europejskiego Funduszu na Rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich. Projekt realizowany jest przez IOM (Międzynarodową Organizację ds. Migracji) we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji.

W ramach działalności platformy, któ-rej celem jest umożliwienie i ułatwienie wymiany informacji na temat praktyk i doświadczeń w dziedzinie integracji imigrantów z polskim społeczeństwem, 8 października 2010 r. w Warszawie odbyło się seminarium pt. „Imigranci w polskiej szkole. Wyzwania dla polskiej polityki migracyjnej i integracyjnej”. Spo-tkanie poświęcone było kwestii zmian w polskim prawie oświatowym oraz przy-gotowaniu polskich szkół do przyjmowa-nia i kształcenia dzieci cudzoziemskich.

W ramach jednego z paneli reprezen-tantka Eurydice wygłosiła prezentację nt. europejskich rozwiązań w zakresie integracji dzieci imigranckich w szkołach, przygotowaną na podstawie ostatniego raportu Sieci na ten temat.

W spotkaniu licznie uczestniczyli przedstawiciele administracji publicz-nej – w szczególności kuratoriów i szkół, sektora pozarządowego – w tym organiza-cji zrzeszających imigrantów, oraz świata nauki. Uczestnicy z zapałem wykorzystali możliwość skierowania pytań do przed-stawicieli administracji i poszerzenia wiedzy nt. nowych rozwiązań w polskim prawie.

26 lutego 2010 r. w siedzi-bie FRSE odbyło się pierw-sze spotkanie przedstawicieli

świata akademickiego oraz ministerstw i Komisji Europejskiej, niezależnych eks-pertów językowych oraz ekspertów z naro-dowych instytutów kultury. W ten sposób powstał zespół ekspertów ds. kształcenia językowego, który przyczyni się do promo-wania i wdrażania innowacyjnych metod i narzędzi nauczania języków z uwzględ-nieniem potrzeb i specyfiki różnych grup wiekowych, społecznych i zawodowych. Kolejne posiedzenia grupy odbyły się w kwietniu, czerwcu i we wrześniu.

Zespół ustalił następujące cele:• analizowanie europejskich programów

edukacyjnych, które promują ideę wielo- i różnojęzyczności oraz opra-cowanie zaleceń, dzięki którym lepiej będą wykorzystywane możliwości, jakie te programy stwarzają beneficjen-tom w doskonaleniu ich kompetencji językowych;

• podsumowanie korzyści płynących z udziału polskich placówek edukacyj-nych oraz pracowników oświaty w pro-gramie „Uczenie się przez całe życie”;

• wskazanie obszarów priorytetowych edukacji językowej w Polsce i określe-nie kierunków działań podejmowa-nych w ramach unijnych programów edukacyjnych wspierających rozwój nauki języków obcych;

• opracowanie nowej formuły konkursu European Language Label;

• zapewnienie wsparcia eksperckiego dla Europejskiego Dnia Języków oraz dzia-łań promujących zagadnienia kształce-nia i doskonalenia językowego w czasie przewodnictwa Polski w Radzie UE;

• wypracowanie koncepcji uświetnienia obchodów 10-lecia programu ELL w Polsce w roku 2011.

Zespół European Language Label, we współpracy z Biurem Edukacji Urzędu m.st. Warszawy, ORE

i WCIES zorganizował w 2010 r. cykl semi-nariów poświęconych edukacji językowej.

Celem spotkań było zachęcenie uczest-ników do korzystania z oferty europejskich programów edukacyjnych takich jak: Euro-pean Language Label, Europass, Comenius – Mobilności oraz eTwinning; a także przedstawienie przez ekspertów z Ośrodka Rozwoju Edukacji portfolio językowego oraz materiałów dydaktycznych służących nauczaniu języków obcych, przygotowa-nych przez metodyków z British Council. Uczestnicy mieli także możliwość poznać ofertę form doskonalenia zawodowego nauczycieli językowców, przygotowaną przez Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.

W roku 2010 odbyły się trzy spotkania warsztatowe. Dwa pierwsze miały miej-sce w siedzibie FRSE w dniach 13 i 20 maja i dedykowane były nauczycielom ję-zyka angielskiego. Łącznie wzięło w nich udział ok. 60 osób. Te pilotażowe spotka-nia potwierdziły potrzebę organizowania takich szkoleń również dla nauczycieli ję-zyków innych niż angielski. Dlatego też 15 listopada w Ośrodku Rozwoju Eduka-cji odbyło się trzecie seminarium skiero-wane do nauczycieli językowców, w którym uczestniczyło ponad 120 osób.

Zainteresowanie seminariami wśród nauczycieli było bardzo duże. Przedsta-wione informacje i materiały spełniały oczekiwania uczestników oraz były in-spiracją do ich wykorzystania we własnej pracy dydaktycznej. Warsztaty pokazały, że istnieje potrzeba organizacji podob-nych spotkań w roku 2011 dla nauczy-cieli ze szkół nie tylko stołecznych, ale z całej Polski.

Udział w pracach krajowej platformy dotyczącej integracji imigrantów w Polsce

Powołanie zespołu ds. Kształcenia Językowego

Cykl seminariów informacyjnych dla nauczycieli języków obcych

Eurydice | Integracja Imigrantów ELL | Integracja Imigrantów ELL | Seminarium


6 8

Europejski Dzień Języków (EDJ) zo-stał ustanowiony przez Radę Euro-py w 2001 r. Oficjalnie święto przy-

pada 26 września i służy promocji nauki języków obcych oraz bogactwa kulturalne-go Europy. Hasło Europejskiego Dnia Ję-zyków w roku 2010: „Języki integrują” na-wiązywało do obchodów Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym, podkreślając również komu-nikacyjne potrzeby grup o specjalnych po-trzebach edukacyjnych, jak osoby niesły-szące.

Obchody Europejskiego Dnia Języków 2010 zostały objęte patronatem honoro-wym Minister Edukacji Narodowej Kata-rzyny Hall, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego profesor Barbary Kudryckiej, Prezydent m. st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz oraz J.M. Rektor Uniwersytetu Warszawskiego profesor Katarzyny Chałasińskiej-Macukow.

Tygodniowy cykl imprez EDJ 2010, w ramach którego zorganizowano grę miejską i konferencję „Komunikacja mię-dzykulturowa: Języki integrują” rozpo-częły pokazy filmów w oryginalnych wer-sjach językowych, które odbyły się w RO-NIK-u i Muzeum Etnograficznym w War-szawie gromadząc tłumy warszawiaków. Pokazano 20 filmów reprezentujących m.in. kinematografię grecką, irlandzką, niemiecką, duńską, estońską, rosyjską.

25 września 2010 r. na Powiślu i Ma-riensztacie odbyła się językowa gra miej-ska pod tytułem „Gwiezdny list”, w któ-rej wzięło udział 100 osób. Współorga-nizatorem gry była Komisja Europejska w Polsce. Celem gry było skompletowa-nie 12 części „sondy kosmicznej” - mul-timedialnego przekazu na temat języko-wego i kulturowego dziedzictwa Europy. Aby zdobyć element sondy, trzeba było przede wszystkim umieć porozumieć się

z animatorami w ich ojczystym języku. W razie problemów, można było szukać pomocy u „zagubionych” cudzoziemców lub tłumaczy albo poszukać w pobliżu praktycznego słowniczka. Nagrodą dla zwycięzców był darmowy semestr nauki języka w jednym z instytutów kultury.

27 września w Szkole Języków Ob-cych UW odbyło się 46 warsztatów i lekcji pokazowych języków całego świa-ta. Wzięło w nich udział ponad 1300 osób. Ogromną popularnością cieszy-ły się zajęcia z języków egzotycznych, ta-kich jak japoński czy ormiański, ale uwa-dze uczestników nie umknęła też moż-liwość wzięcia udziału w pierwszej lekcji języka duńskiego czy rumuńskiego.

Uczestnicy warsztatów mogli uzyskać pełną informację o edukacyjnych pro-gramach europejskich: ELL, Europass, Comenius Mobilności, eTwinning. Dłu-gie kolejki po broszury, komiksy i ga-dżety ustawiały się do, rozstawionych na kampusie UW, stoisk wystawowych instytutów kultury i języków, FRSE i Przedstawicielstwa KE.

Równolegle do zajęć prowadzonych w SJO UW na scenie przed BUW odby-wały się występy młodzieżowych grup taneczno-wokalnych prezentujących bogactwo kulturowe krajów Europy i świata. Wśród młodych artystów byli też laureaci konkursu ELL oraz uczest-nicy programu Comenius.

Kulminacyjnym punktem progra-mu 27 września 2010 r. była konferen-cja „Komunikacja międzykulturowa: Ję-zyki integrują”, która odbyła się w au-dytorium BUW UW i zgromadziła 400 uczestników. W trakcie konferencji wy-stąpili przedstawiciele FRSE, Komisji Europejskiej, instytutów kultury, Urzę-du Miasta St. Warszawy oraz Minister-stwa Edukacji Narodowej.

Obchody EDJ edycji 2010 zostały zorganizowane przez FRSE we współ-pracy z następującymi instytucjami: Sto-warzyszenie Europejskich Instytutów Kultury w Warszawie (EUNIC), Komisja Europejska – Przedstawicielstwo w Pol-sce, Uniwersytet Warszawski, Biuro Edu-kacji Urzędu Miasta Stołecznego Warsza-wy, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Ambasada Republiki Es-tońskiej w Warszawie, Ambasada Repu-bliki Greckiej w Warszawie, Ambasada Irlandii w Warszawie, Ambasada Króle-stwa Belgii – Delegatura Rządów Wspól-noty Francuskiej Belgii i Regionu Wa-lonii (Walonia-Bruksela), British Coun-cil w Warszawie, Duński Instytut Kultu-ry w Warszawie, Goethe-Institut w War-szawie, Portugalski Instytut Kultury In-stituto Camões w Warszawie, Instytut Francuski w Warszawie, Istituto Italiano di Cultura di Varsavia, Österreich Insti-tut Warszawa, Rumuński Instytut Kultu-ry, Rosyjski Ośrodek Nauki i Kultury, Bi-blioteka Publiczna w Dzielnicy Praga Po-łudnie m. st. Warszawy, Ośrodek Rozwo-ju Edukacji (ORE), Państwowa Komisja Poświadczania Znajoości Języka Polskie-go jako Obcego.

ELL | Obchody

Obchody Europejskiego Dnia Języków


6 9

UPOWSZECHNIANIE I WYKORZYSTYWANIE REZULTATÓW PROGRAMU

„UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

Polska Narodowa Agencja Programu ,,Uczenie się przez całe życie” zachęca do jak najlepszego wykorzystywania wyników, innowacyjnych

produktów i procesów oraz do wymiany dobrych praktyk w dziedzinach objętych programem w celu poprawy jakości kształcenia i szkolenia (zgodnie z art. 1 ust. 3 Decyzji Ustanawiającej Program). Przypo-mnijmy, że upowszechnianie i wykorzystywanie re-zultatów programu jest planowym procesem wzmoc-nienia wartości rezultatów osiąganych w projektach czy programach, aktywnym ich wykorzystywaniem i wprowadzaniem na trwałe do polityki i praktyki na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym, a także europejskim.

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji pełniąca rolę Narodowej Agencji programu organizuje od 2007 r. przekrojowe konferencje tematyczne, ukazując osią-gnięcia wypracowane w programach sektorowych, prezentując przykłady dobrych praktyk w prowa-dzonych projektach. Tematyka konferencji powiąza-na jest z kompetencjami kluczowymi, a także tema-tem danego Europejskiego Roku ogłaszanego Decy-zją Parlamentu Europejskiego i Rady. Działania te są wyrazem współpracy między programami i ukazują możliwości całego programu w aspekcie określonego zagadnienia.

Na konferencje przygotowywane są publikacje bę-dące specjalnie opracowanymi w tym celu zeszy-tami tematycznymi stawiającymi sobie za cel upo-wszechnianie wartościowych rezultatów projek-tów dla dalszego ich wykorzystania na szerszą ska-lę, a więc zapewnienie trwałości efektów programu. Zeszyty zawierają zatem wybór przykładów dobrej praktyki.

KONFERENCJE TEMATYCZNE W ROKU 2010W związku z ogłoszeniem 2010 r. Europejskim Ro-kiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecz-nym FRSE zorganizowała 25 maja 2010 r. w War-szawie konferencję pt. Zwiększanie szans edukacyj-nych poprzez realizację projektów w programach „Ucze-nie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”. Czy lepsza edukacja może być metodą zapobiegania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu? W jaki spo-

sób programy edukacyjne i inicjatywy Unii Europej-skiej wspierają osoby zagrożone ubóstwem i margi-nalizacją? O wyzwaniach Roku w obszarze edukacji dyskutowali zaproszeni eksperci i uczestnicy konfe-rencji. Przedstawiono możliwości europejskich pro-gramów w kontekście pracy z grupami zagrożony-mi wykluczeniem społecznym: dziećmi, młodzie-żą, osobami niepełnosprawnymi i seniorami. Koor-dynatorzy projektów edukacyjnych zaprezentowali przykłady dobrych praktyk w tym zakresie.

Oprócz merytorycznego i organizacyjnego przy-gotowania konferencji Zespół Upowszechniania i Wykorzystywania Rezultatów Programu ,,Uczenie się przez całe życie” (ZUiWR) opracował z myślą o konferencji zeszyt tematyczny pt. Zwiększa-nie szans edukacyjnych poprzez realizację projektów współpracy europejskiej.

ZUiWR we współpracy z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji zorganizował również konferencję pt. Roz-wijanie kompetencji matematycznych i podstawowych kompetencji naukowych i technicznych w projektach współpracy europejskiej, która odbyła się 14 grudnia 2010 r. w Warszawie.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele władz oświatowych i szkolnictwa wyższego, instytucji edukacyjnych, władz lokalnych, dyrektorzy szkół, dydaktycy. Pośród wielu ciekawych wystąpień po-święconych strategii rozwoju edukacji w Polsce zna-lazło się przedstawienie najnowszych wyników ba-dań PISA. Równoległe seminaria dyskusyjne na te-mat potrzeby rozwijania kompetencji matematycz-nych, naukowych i technicznych prowadzone były z perspektywy oświaty, szkolnictwa wyższego i szkolenia zawodowego. Zaprezentowano również osiągnięcia wypracowane w wybranych projektach, a także szerokie możliwości, jakie oferuje program „Uczenie się przez całe życie” w rozwijaniu kompe-tencji kluczowych.

Na konferencję został przygotowany zeszyt te-matyczny Rozwijanie kompetencji matematycznych i podstawowych kompetencji naukowych i technicz-nych w projektach współpracy europejskiej, prezen-tujący wybór przykładów dobrych praktyk w tym zakresie.


7 0

UPOWSZECHNIANIE I WYKORZYSTYWANIE WYNIKÓW PROJEKTÓW SCENTRALIZOWANYCHJak najlepsze upowszechnianie i wykorzystywanie wyników programu ,,Uczenie się przez całe życie” nie dotyczy wyłącznie projektów zdecentralizowa-nych zarządzanych przez Narodowe Agencje, ale także projektów scentralizowanych zarządzanych przez Agencję Wykonawczą EACEA w Brukseli.

Wychodząc naprzeciw tym zaleceniom, ZUiWR zorganizował 23 listopada 2010 r. w Warszawie se-minarium dotyczące upowszechniania i wykorzy-stywania rezultatów projektów scentralizowanych, które są realizowane przez polskie instytucje. W seminarium wzięła udział grupa koordynatorów projektów oraz przedstawiciel Agencji Wykonaw-czej EACEA. Omówił on m.in. rolę EACEA, a także rolę Narodowych Agencji, podkreślając konieczność ściślejszej współpracy i synergii działań w tej dzie-dzinie. W dyskusji podkreślono konieczność pełnej, przejrzystej i dostępnej informacji o projektach two-rzonych przez polskie instytucje. Ustalono, że po-

BAZA PRZYKŁADÓW DOBREJ PRAKTYKI

Pod adresem http://waloryzacja.llp.org.pl znajduje się także baza danych, gdzie według przygotowanej formatki zamieszczane są przykłady dobrych praktyk. Dzięki przyjaznej dla użytkownika wyszukiwarce można je wyszukiwać według programów i obszaru tematycznego.

winno nastąpić wzmacnianie synergii między pro-jektami akcji zdecentralizowanych i scentralizowa-nych. Narodowa Agencja jako swoją ofertę dla pol-skich instytucji zaproponowała stworzenie gale-rii projektów scentralizowanych na stronie interne-towej FRSE w zakładce http://waloryzacja.llp.org.pl, gdzie beneficjenci będą mogli sami prezentować swoje przedsięwzięcia.

ZAKŁADKA WALORYZACYJNA NA STRONIE FRSECoraz szerszemu upowszechnianiu efektów pro-gramu służy stale rozwijana zakładka na stronie internetowej FRSE http://waloryzacja.llp.org.pl. Pod tym adresem znaleźć można m. in. publikacje w wersji elektronicznej – opracowania, raporty, ze-szyty tematyczne, prezentacje dotyczące zagadnień upowszechniania i wykorzystania rezultatów pro-gramu, omówienie konferencji i seminariów wraz z załączonymi prezentacjami wystąpień. Ze strony można również pobrać angielską wersję Raportu 2010 w formie e-booka.

R A P O R T 2 0 1 0 | U P O W S Z E C H N I A N I E

7 1



7 2

wegią, Polską, Szwecją i Wielką Brytanią (Ecotec i Bri-tish Council). Koordynatorem projektu jest Rumuń-ska Narodowa Agencja ANPCDEFP.

W 2010 r., po spotkaniach partnerskich w Madry-cie i Kolonii, wypracowano kryteria oceny projektów oraz przeprowadzono przegląd projektów ze wszyst-kich krajów realizujących program LLP, badając speł-nienie kryterium innowacyjności i twórczości w kształceniu nauczycieli. Do wszystkich skierowano ankietę internetową na temat wykorzystywania i rozwijania twórczych, innowacyjnych i możliwych do przenoszenia metod. Wyniki badania są dostępne na stronie internetowej programu.

W 2011 r., w drugim roku realizacji projektu, odbędą się 3 seminaria tematyczne w Polsce, Szwecji i Wielkiej Brytanii w celu podniesienia dostępności rezultatów wybranych projektów, dyskusji na temat najlepszych metod wprowadzania efektów projektów do głównego nurtu, oraz propozycja udoskonaleń w zakresie szkoleń nauczycieli w odniesieniu do ekspertów, decydentów politycznych i partnerów. Końcowa konferencja odbędzie się w grudniu 2011 r.

CITY-M - CREATIVE, INNOVATIVE AND TRANSFERABLE METHODS IN THE TRA-INING OF TEACHERS AND TRAINING

STAFF (TWÓRCZE, INNOWACYJNE I MOŻLI-WE DO PRZENOSZENIA METODY W ZAKRESIE SZKOLEŃ NAUCZYCIELI I PRACOWNIKÓW DY-DAKTYCZNYCH)

Jest projektem trwającym dwa lata (2010-2011), fi-nansowanym i nadzorowanym przez Dyrektoriat Ge-neralny ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej, którego celem jest podniesienie dostępności i możli-wości wykorzystania rezultatów programów „Ucze-nie się przez całe życie”. Szczególnie odnosi się to do projektów Comenius, Leonardo da Vinci i Grundtvig. Ważne jest zaprezentowanie dobrych praktyk, któ-re mogą mieć wpływ na kształt polityki na poziomie krajowym i europejskim w obrębie kształcenia i do-skonalenia zawodowego kadry edukacyjnej.

W projekcie CITY-M bierze udział 13 Narodowych Agencji wdrażających program „Uczenie się przez całe życie” z 12 krajów. Polska współpracuje z Austrią, Bel-gią, Cyprem, Danią, Niemcami, Litwą, Holandią, Nor-

PROJEKTY

Komisja Europejska corocznie ogłasza konkurs dla Agencji Narodowych programu „Uczenie się przez całe

życie”. Takie działania nazywają się „projektami międzyagencyjnymi”. Odpowiadają na ważne pytania doty-

czące wyzwań związanych z realizacją idei uczenia się przez całe życie. Tworzą europejskie sieci współpracy

wszystkich Narodowych Agencji. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowa Agencja Programu „Uczenie

się przez całe życie” uczestniczy jako partner strategiczny lub wspierający w kilku takich projektach.

MIĘDZYAGENCYJNE


R A P O R T 2 0 1 0 | P R O J E K T Y M I Ę D Z Y A G E N C Y J N E

7 3

Agencja Programu Leonardo da Vinci, Grundtvig i Transversal z Wielkiej Brytanii (ECOTEC). W projek-cie uczestniczą ponadto Narodowe Agencje z Czech, Niemiec, Włoch, Finlandii, Łotwy, Holandii, Portuga-lii, Rumunii, Słowenii, Szwecji i Turcji.

Projekt trwa 3 lata – od 1 grudnia 2009 r. do 30 li-stopada 2012 r.

Zadaniem projektu INCLUSION jest zbadanie do jakiego stopnia program „Uczenie się przez całe ży-cie” jest skuteczny we włączaniu do udziału w proce-sie uczenia się przez całe życie grup wykluczonych i za-grożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym (m.in. osoby starsze, bezrobotne i powracające na ry-nek pracy, w tym kobiety, grupy z terenów zagrożo-nych bezrobociem, osoby niepełnosprawne, imigranci).

Poszczególne etapy projektu obejmują:• analizę definicji „grupy zagrożone wykluczeniem”

w krajach partnerskich projektu;• badanie skuteczności programu „Uczenie się przez

całe życie” we włączaniu grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem;

• opracowanie rekomendacji dla Komisji Europej-skiej, Agencji Wykonawczej i Narodowych Agencji dotyczących zwiększania udziału w programie grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem.Główne rezultaty projektu to:

• raport syntetyczny przedstawiający poziom udziału w programie „Uczenie się przez całe życie” grup wy-kluczonych i zagrożonych wykluczeniem. Za opra-cowanie tego raportu odpowiedzialna jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji;

• raport przedstawiający aktualne badania/opraco-wania dotyczące tematyki projektu;

• kompendium zawierające ok. 150 projektów stano-wiących przykład dobrej praktyki w obszarze włą-czania grup wykluczonych i zagrożonych wyklucze-niem;

• raport dla Komisji Europejskiej, Agencji Wykonaw-czej i Narodowych Agencji prezentujący zalecenia nt. zwiększenia udziału w programie grup wyklu-czonych i zagrożonych wykluczeniem;

• strona internetowa projektu http://www.llpinclu-sion.eu/

w Rumunii, na której przedstawione zostaną rezulta-ty projektu.

Zakładanym rezultatem będzie zestaw wybranych europejskich dobrych praktyk projektów programów Comenius, Leonardo da Vinci i Grundtvig, wyselek-cjonowanych w oparciu o przyjęte kryteria. Powsta-nie zestaw twórczych, innowacyjnych i możliwych do przenoszenia metod w ramach szkoleń nauczycieli i kadry dydaktycznej oraz raport zawierający wnioski i zalecenia, w jaki sposób wykorzystać wyniki projektu do praktyk i rozwoju polityki edukacyjnej. Wersja dru-kowana dokumentów, będzie opublikowana w języku angielskim, niemieckim i francuskim, natomiast wer-sja elektroniczna w językach krajów partnerskich pro-jektu, w tym w języku polskim.

Adres strony internetowej projektu: http://www.city-m.eu

INCLUSION SUPPORTING THE PARTICIPATION OF UNDER-REPRESENTED GROUPS IN THE LI-FELONG LEARNING PROGRAMME (WSPIERA-NIE UDZIAŁU GRUP ZAGROŻONYCH WYKLU-CZENIEM SPOŁECZNYM I ZAWODOWYM W PROGRAMIE „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”)

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Narodo-wa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” uczestniczy – jako kluczowy partner – w projekcie IN-CLUSION. Koordynatorem projektu jest Narodowa



7 4

• dwa seminaria tematyczne – czerwiec 2010 r. i 2011 r.

• konferencja zamykająca projekt – lipiec 2012 r.

NET ECVET: WORKING TOGETHER TO UNDER-STAND AND IMPLEMENT ECVET (NETECVET: SIEĆ WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZROZUMIENIA I WDROŻENIA SYSTEMU TRANSFERU PUNK-TÓW KREDYTOWYCH W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM)

Partnerzy projektu: Narodowe Agencje Progra-mu LLL w następujących krajach: Austria, Finlandia, Włochy, Holandia, Szwecja, Polska, Dania, Niemcy, Norwegia, Francja, Wielka Brytania, Rumunia. Koor-dynatorem projektu jest NA z Niemiec.

Celem projektu jest dokonanie przeglądu rezul-tatów, wyników, metod, instrumentów opracowa-nych w ramach projektów finansowanych z progra-mu LLP, które dotyczą wdrażania i testowania syste-mu ECVET. W ramach projektu międzyagencyjnego zaplanowane zostały inicjatywy mające na celu szero-kie upowszechnianie w krajach partnerskich dostęp-nych rezultatów i efektów projektów w zakresie sto-sowania ECVET oraz upowszechnianie wiedzy na te-mat ECVET w środowisku związanym z kształceniem zawodowym.

W ramach projektu planowane jest wypracowanie następujących rezultatów:• rozbudowanie europejskiej bazy produktów i pro-

jektów LdV (ADAM) o projekty dot. ECVET wraz z umieszczeniem kluczowych produktów;

• interaktywna internetowa platforma dot. ECVET;• interaktywny poradnik dotyczący projektowania

ECVET • materiał szkoleniowy dla trenerów nt. wdrażania

ECVET• 4 regionalne warsztaty poświęcone zagadnieniom

definiowania i opisywania efektów uczenia oraz oceny jednostek efektów uczenia;

• konferencja końcowa nt. praktycznego zastosowa-nia ECVET.Projekt skierowany jest do ekspertów narodowych,

władz krajowych, beneficjentów projektów eduka-

cyjnych programu LLP, którzy związani są z wdraża-niem bądź upowszechnianiem ECVET. Tym samym odbiorcą projektu są osoby mające wpływ bądź będą-ce zależne od zmian organizacyjnych i merytorycz-nych w systemie kształcenia zawodowego – w tym m.in. modernizacji systemu potwierdzania kwalifika-cji zawodowych.

Projekt realizowany jest od 1 grudnia 2010 r. do 30 listopada 2013 r.

SIEĆ TEMATYCZNA QALLL STANDS FOR “QU-ALITY ASSURANCE IN LIFELONG LEARNING WITH A FOCUS ON VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING AND ADULT EDUCATION” (ZA-PEWNIANIE JAKOŚCI W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIE-NIEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I EDUKA-CJI DOROSŁYCH)

Koordynatorem projektu jest Austriacka Narodo-wa Agencja Programu ,,Uczenie się przez całe życie”. Partnerami projektu: 14 Narodowych Agencji pro-gramu (z Niemiec, Finlandii, Włoch, Słowacji, Holan-dii, Słowenii, Islandii, Czech, Irlandii, Turcji, Norwe-gii, Szwecji, Belgii – Wspólnoty Niemieckojęzycznej, Luksemburga) oraz 3 instytucje wspierające – NA z Polski i Węgier oraz Agencja Wykonawcza EACEA .

Projekt odnosi się do programów Leonardo da Vin-ci i Grundtvig i obejmuje zarówno projekty scentrali-zowane jak i zdecentralizowane.

Więcej na stronie projektu: www.qalll.eu Projekt QALLL jest odpowiedzią na wyzwa-

nia dotyczące problematyki zapewniania jakości w działaniach edukacyjnych. Celem projektu jest upowszechnianie dobrych praktyk i narzędzi za-pewniania jakości w obszarze uczenia się przez całe życie oraz wspólne wypracowanie rekomen-dacji dla szerokiego kręgu beneficjentów Progra-mu LLP oraz władz krajowych. Projekt ma także na celu zdefiniowanie priorytetów, dotyczących za-pewniania jakości, które mogłyby zostać uwzględ-nione w przyszłej generacji europejskich progra-mów edukacyjnych.

Projekt realizowany jest od 2010 do 2012 roku.

R A P O R T 2 0 1 0 | P R O J E K T Y M I Ę D Z Y A G E N C Y J N E

7 5

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2008/09

Wydawana co roku publikacja Erasmus w Polsce prezentuje wyniki realizacji pro-gramu Erasmus przez polskie uczelnie w danym roku akademickim. Zawiera rów-nież przegląd najważniejszych danych po-chodzących ze wszystkich krajów uczest-niczących w programie.

Informacje przedstawione w publikacji dotyczącej roku 2008/09 zostały zaczerp-nięte ze sprawozdań końcowych z realiza-cji działań zdecentralizowanych Erasmu-sa, składanych przez uczelnie do FRSE, oraz ze statystyk Komisji Europejskiej po-wstających na podstawie raportów skła-danych przez poszczególne kraje uczest-niczące w programie. Publikacja zawiera liczne zestawienia, wykresy, a urozmaica-ją ją krótkie wypowiedzi studentów.

Poradnik opie-kuna praktyk zagranicznych organizowa-nych w progra-mie Erasmus

Poradnik jest przeznaczony dla pracowni-ków uczelni zajmujących się organizacją za-granicznych praktyk Erasmusa. Przedstawia on rolę i znaczenie praktyk w kształtowa-niu kompetencji (praktycznie wykorzysty-wanej wiedzy i umiejętności) przydatnych na rynku pracy, omawia cechy i kompetencje dobrego opiekuna praktyk, a także omawia aspekty praktyczne, takie jak zasady organi-zacji praktyk w programie Erasmus, wyma-gane dokumenty, finansowanie.

Unilex. Słow-nik uniwersy-tecki niemiec-ko-polski

Unilex, słownik uniwer-sytecki niemiecko-pol-

ski jest specjalistycznym słownikiem termi-nów polskich i niemieckich związanych z mobilnością i współpracą międzynarodową uczelni. Jego adresatami są polscy studenci uczący się języka niemieckiego, realizujący lub zamierzający zrealizować część swoich studiów na jednej z niemieckich uczelni. Podstawowym celem słownika jest pomoc w zrozumieniu terminów używanych w języku mówionym lub pisanym w kontekście studiów w Niemczech (z przedmowy do słownika).

Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce

Jest to praca zbiorowa wydana we współpracy z Wydziałem Za-rządzania Uniwersytetu Łódzkiego, pod redakcją prof. Stefana M. Kwiatkowskie-go i prof. Joanny M. Michalak. Porusza temat teoretycznego i praktycznego zna-czenia przywództwa edukacyjnego w śro-dowisku szkolnym i pozaszkolnym. W strukturze pracy podzielonej na trzy części swoje artykuły zamieścili wybitni pedagodzy, socjologowie, eksperci zarzą-dzania. Publikacja towarzyszyła ogólno-polskiej konferencji naukowej „Liderzy w edukacji”, która odbyła się w dniach 14-15 czerwca 2010 r. na Uniwersytecie Łódzkim.

Program „Uczenie się przez całe życie” w Polsce – Raport 2009

Program „Uczenie się przez całe życie” w Pol-sce - Raport 2009 to sprawozdanie z naj-ważniejszych obszarów aktywności Fun-dacji Rozwoju Systemu Edukacji w minio-nym roku. Zaprezentowane w raporcie przykłady dobrych praktyk pokazują, że program daje szerokie możliwości insty-tucjom do internacjonalizacji działań i do-skonalenia jakości oferty edukacyjnej.

Fundacja Rozwoju Systemu EdukacjiWarszawa 2010

200809

Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie”ul. Mokotowska 4300-551 Warszawawww.frse.org.plwww.erasmus.org.pl

ISSN: 1734-9427

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2008/09

PORADNIKdla opiekunów praktyk zagranicznych

organizowanych w programie Erasmus

Program Erasmus

poradnik ERASMUS.indd OK1-OK2 10-12-21 15:26

• Agnieszka Błażek • Aleka Rapti • Burkhard Schaeder •

U N I L E X

Universitätswörterbuch Deutsch-Polnisch Słownik uniwersytecki

niemiecko-polski

Fundacja Rozwoju Systemu EdukacjiWarszawa 2010

Narodowa Agencja Programu„Uczenie się przez całe życie”

Program Erasmusul. Mokotowska 4300-551 Warszawa

www.frse.org.plwww.erasmus.org.pl

ISBN: 978-83-60058-78-7

UN

ILEXU

niversitätswörterbuch D

eutsch-PolnischSłow

nik uniwersytecki niemiecko-polski

PRZYWÓDZTWO EDUKACYJNE W TEORII I PRAKTYCE

REDAKCJA NAUKOWASTEFAN M. KWIATKOWSKIJOANNA M. MICHALAK

PRZYW

ÓD

ZTWO

EDU

KA

CYJNE

W TEO

RII I PRAK

TYCE

REDA

KCJA

NAU

KOW

ASTEFA

N M

. KW

IATKOW

SKI

JOA

NN

A M

. MICH

ALA

K

Przywództwo edukacyjne należy do za-niedbanych, w sensie teoretycznym, ob-szarów rodzimej pedagogiki. Dobrze więc się stało, że redaktorzy naukowi recenzo-wanego tomu postanowili ten stan rzeczy zmienić – skupiając wokół problematyki przywództwa edukacyjnego wybitnych przedstawicieli nauk społecznych (w tym pedagogiki) i nauk o zarządzaniu. Ich teo-retyczne spojrzenie na istotę przywódz-twa, jego typy i rodzaje zostało skon-frontowane z praktyką, z którą mamy do czynienia w szkołach oraz otaczającym je środowisku pozaszkolnym. Łączeniu teorii z praktyką sprzyja struk-tura pracy. Pozwala ona na zaprezentowa-nie rozważań teoretycznych w kontekście praktyki edukacyjno – społecznej. Warto przy tym podkreślić, że ujęcia teoretycz-ne są oryginalne i tworzą właściwą pod-stawę do dyskusji nad różnymi aspektami przywództwa. W części I Przywództwo edukacyjne: między teorią a praktyką znajdujmy tek-sty nie tylko oryginalne, o czy już wyżej wspominałem, ale też charakteryzują-ce się wysokim poziomem naukowym. Poruszane w nich problemy – miejsca i roli przywództwa w edukacji – w tym w budowaniu potencjału szkoły, relacji miedzy przywództwem emocjonalnyma racjonalnym, czy też przywództwa jako przymierza – otwierają nowe perspekty-wy teoretyczne (głównie dzięki integracji międzydyscyplinarnej) i badawcze. Bardzo pozytywnie oceniam też część II Przywództwo w środowisku szkolnymi pozaszkolnym. Zgromadzono w niej ana-lizy teoretyczne (stereotypy w zarządza-

niu szkołą, nowe paradygmaty zarządza-nia, kultura organizacyjna, kompetencje społeczne dyrektorów) uzupełnione wy-nikami badań i opisami rozwiązań prak-tycznych (sieć współpracy, instytucje wspierające aktywność lokalną). Akcenty „dobrych praktyk” zdomino-wały część III Przywództwo edukacyjne: doświadczenia i refl eksje. Zgodnie z tytu-łem tej części redaktorzy zamieścili w niej przykłady kształcenia liderów oraz stoso-wane w praktyce modele rozwoju insty-tucji edukacyjnych. Są to opisy sporzą-dzone przez doświadczonych praktyków – obserwatorów i kreatorów procesów kierowania i zarządzania w edukacji. Na zakończenie tej jednoznacznie pozy-tywnej recenzji wydawniczej chciałbym zwrócić uwagę na fakt, iż praca zbiorowa będąca przedmiotem mojej oceny jest ro-dzajem kontynuacji rozważań opubliko-wanych pod redakcją Joanny M. Michalak Przywództwo w szkole (Impuls, Kraków 2006) – z udziałem grona autorów ze zna-nych europejskich ośrodków naukowych. Jest to sygnał, że zagadnienia przywódz-twa edukacyjnego stopniowo przenikają do świadomości polskich autorów zajmu-jących się kształceniem i wychowaniem. Dobrze to wróży rozwojowi społeczeń-stwa obywatelskiego, w którym przy-wództwo odgrywa kluczową rolę. Reasumując z pełnym przekonaniem re-komenduję pracę zbiorową Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce (redak-torzy naukowi: Stefan M. Kwiatkowskii Joanna M. Michalak) do druku.

Prof. zw. dr hab. Jerzy Niemiec

Konferencja_okladka_druk.indd 2 2010-05-13 18:45:53

Erasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinningGErasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinning

Erasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinningErasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinning

Erasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinning

Erasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinning

Erasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinningErasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinningLTEErasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinningErasmus Grundtvig Leonardo da Vinci Comenius Eurydice Europass European Language Label eTwinning

Fundacja Rozwoju SyStemu edukacjiwaRSzawa 2010

Program

Uczenie się Przez całe życiew Polsce

•etwinning

•European Language Label

•Eurydice

•Europass

raport 2009Raport 2009Raport 2009

comenius•

erasmus•

Leonardo da Vinci•

Grundtvig•

wizyty Studyjne•

raport 2009Raport 2009Raport 2009

P O L E C A N EP U B L I K A C J E


7 6

Angielsko-polski i pol-sko-angielski glosariusz ter-minów i pojęć używanych

w europejskich progra-mach współpracy w dziedzinie edukacji

Jest to trzecia, poprawiona i zaktualizowa-na, wersja Angielsko-polskiego i polsko-an-gielskiego glosariusza terminów i pojęć uży-wanych w europejskich programach współpra-cy w dziedzinie edukacji, który został wyda-ny po raz pierwszy w 1997 r. Podobnie jak dwie poprzednie wersje jest on adresowa-ny przede wszystkim do placówek edukacyj-nych i osób, które uczestniczą lub zamierza-ją uczestniczyć w programach UE oraz in-nych międzynarodowych projektach i ini-cjatywach w dziedzinie edukacji. Podob-nie jak poprzednie edycje glosariusz zawie-ra ponad 4000 haseł leksykalnych i opiso-wych dotyczących m.in. współpracy euro-pejskiej w dziedzinie edukacji, aktualnych przedsięwzięć i procesów w dziedzinie edu-kacji na poziomie europejskim lub Unii Eu-ropejskiej, najważniejszych programów UE w dziedzinie edukacji, w ramach których można otrzymać fundusze na współpracę międzynarodową, przygotowania, realiza-cji, monitorowania i oceny projektów finan-sowanych w ramach programów UE w dzie-dzinie edukacji, najważniejszych instytu-cji międzynarodowych, których działalność obejmuje edukację.

Kompen-dium projek-tów programu Leonardo da Vinci 2010

Kompendium zawiera opisy wszystkich projektów zatwierdzo-nych do realizacji w ramach konkursu w 2010 roku. Jest kopalnią wiedzy na temat instytucji reali-zujących projekty oraz ich partnerów za-granicznych. Zawiera też zestawienia da-nych statystycznych oraz indeksy.

Programy wspierające międzynaro-dową współ-pracę szkół wyższych

16-stronicowa broszura zwięźle przed-stawiająca wybrane programy współpra-cy międzynarodowej dla europejskich szkół wyższych. Zostały w niej zaprezen-towane następujące programy: „Ucze-nie się przez całe życie” (Erasmus, Come-nius, Leonardo da Vinci, Grundtvig, Jean Monnet), Erasmus Mundus, Tempus, Program współpracy UE-USA „Atlan-tis”, Program współpracy UE-Kanada, Program współpracy w dziedzinie edu-kacji z krajami uprzemysłowionymi (UE-Australia, UE-Japonia, UE-Korea, UE-Nowa Zelandia), Fundusz Stypen-dialny i Szkoleniowy (FSS – współpraca z krajami EFTA-EOG: Islandią, Norwe-gią, Lichtensteinem) i Fundusz Stypen-dialny Sciex-NMSch (współpraca nauko-wa ze Szwajcarią).

projektów programu Leonardo da Vinci

Programywspierające międzynarodowąwspółpracę szkół wyższych

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) jest fundacją Skarbu Państwa. Jej głównym celem jest szeroko pojmowane wspieranie działań na rzecz rozwoju edukacji w Polsce. FRSE realizuje swój cel poprzez koordynację programów edukacyjnych „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”, pełniąc rolę Narodowej Agencji tych programów. Prowadzi Krajowe Punkty Kontaktowe ds. programów UE: Erasmus Mundus i Tempus, Krajowe Biuro Progra-mu Eurodesk oraz Centrum Współpracy z Europą Wschodnią i Kra-jami Kaukazu SALTO EECA, ponadto realizuje w Polsce inicjatywę wspólnotową European Language Label oraz program eTwinning. Przy Fundacji działa również Polskie Biuro Eurydice – sieć infor-macji o edukacji w państwach europejskich. Od 2007 r. Fundacja prowadzi także Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży, a od 2008 r. – Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (współpraca z kraja-mi EFTA-EOG – Islandią, Lichtensteinem i Norwegią) oraz Fundusz Stypendialny Sciex-NMSch (współpraca ze Szwajcarią).

Broszura OK1-OK2 10-12-22 19:34

Szanse, korzyści, rozwój…

Seria broszur powięk-szyła się o dwie ko-lejne pozycje, tym ra-zem skierowane do

szkół wyższych oraz do jednostek admi-nistracji publicznej. Zawierają przykła-dy najciekawszych projektów zrealizowa-nych przez podmioty z wybranych grup beneficjentów, wypowiedzi koordynato-rów projektów oraz ich uczestników. Bro-szury pokazują korzyści jakie można od-nieść realizując projekty w ramach pro-gramu Leonardo da Vinci oraz zachęcić inne podmioty do podejmowania podob-nych działań. Poprzednie broszury skie-rowane były do: • pracodawców, ich związków i stowa-

rzyszeń,• organizacji pozarządowych,• placówek kształcenia i doskonalenia

nauczycieli.

Pracownicy 50+ / kobiety. Wyzwania i szanse na rynku pracy

Pracownicy starsi wie-kiem oraz kobiety to grupy szczególnie narażone na dyskryminację na rynku pracy. Przykłady rezultatów działań na rzecz przeciwdziałania tej sytuacji, podej-mowanych w ramach projektów progra-mu, prezentuje kolejny biuletyn progra-mu Leonardo da Vinci. Znajdziemy tam m.in. pomysły na to „jak nie zostać stra-towanym przez galopującą technologię”, a także na „zarządzanie wiekiem”, jako wyzwanie. Prezentujemy również spraw-dzone w ramach projektów Leonardo sposoby wzmocnienia pozycji kobiet na rynku pracy.

Szanse, korzyÊci, rozwójProgram Leonardo da Vinci dla szkó∏ wy˝szych

KobietyPracownicy 50+

wyzwania i szansena rynku pracy

01(5)

2010ISS

N 1

89

8-9

36

5

P r o g r a m u L e o n a r d o d a V i n c iB iu letyn

R A P O R T 2 0 1 0 | P R Z Y D A T N E L I N K I I P U B L I K A C J E

7 7

Staże w przedsię-biorstwach

Najnowszy biuletyn programu prezentuje doświadczenia zdoby-te na przestrzeni wie-

lu lat działania programu Leonardo da Vinci, związane z mobilnością edukacyj-ną, a w szczególności z organizacją sta-ży w zagranicznych przedsiębiorstwach. Oprócz artykułów problemowych można w nim znaleźć przykłady wyróżniających się projektów stażowych, wypowiedzi ko-ordynatorów staży oraz ich uczestników. Bardzo ciekawych wniosków na temat wyjazdów zagranicznych młodych osób dostarcza raport z ewaluacji fazy testo-wej projektu staży w przedsiębiorstwach zagranicznych skierowanego do wnio-skodawców indywidualnych.

Zwycięskie projekty w konkursach programu eTwinning – 2010

W niniejszej publikacji przedstawiamy Państwu najciekawsze projekty, najwyżej ocenione przez komisję konkursową, ma-jąc nadzieję, że zainspirują one i zachę-cą kolejnych nauczycieli i uczniów do ko-rzystania z fascynujących możliwości pro-gramu eTwinning. Znajdą tutaj Państwo obszerne opisy 21 projektów – laureatów ogólnopolskiego konkursu „Nasz projekt eTwinning” w roku 2010 wraz z konkursa-mi tematycznymi: eTwinning w szkolnej bibliotece, konkursu dla nauczycieli przed-miotów matematyczno-przyrodniczych oraz konkursu językowego.

Education on Online Safety in Schools in Europe

Raport powstał w związku z inicjatywą

KE pn. „Bezpieczniejszy Internet” (Safer In-ternet Programme) mającą na celu promo-wanie wśród młodych ludzi bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z Interne-tu i technologii komunikacyjnych. Raport, w opracowaniu którego wzięło dobrowolnie udział 30 państw Sieci, koncentruje się na odpowiedzi na pytanie jak krajowe systemy edukacji traktują zagadnienie bezpieczeń-stwa w Sieci i czego o bezpiecznym Interne-cie dowiadują się dzieci w szkołach (podsta-wowych i średnich) w Europie.

Program eTwinning. Rejestracja i narzędzia – krok po kroku

Publikacja Program eTwinning. Rejestracja i narzędzia - krok po kroku przedstawia użytkownikom szcze-gółowy opis procesów rejestracji szkoły i nauczyciela, projektu oraz narzędzi nie-zwykle pomocnych w trakcie poszuki-wania partnera - Desktop, prowadzenia współpracy oraz gromadzenia powsta-łych w jej trakcie materiałów - TwinSpace i Dziennik projektu. Liczne zrzuty z ekra-nu prowadzą nauczycieli „krok po kroku” przez wszystkie funkcjonalności Pulpitu (prywatnej przestrzeni pracy zarejestro-wanego użytkownika). Publikacja została również zaopatrzona w podstawowe in-formację na temat Programu oraz Glosa-riusz najistotniejszych pojęć z nim zwią-zanych.

Przewodnik jest dostępny wyłącznie w formie ebooka na narodowym portalu eTwinning: www.etwinning.pl

Gender Dif-ferences in Educational Outcomes: study on the measures

taken and current situa-tion in Europe

(Różnice w wynikach nauczania a płeć uczniów: obecna sytuacja i działania podejmo-wane w Europie)

Dlaczego w szkołach pracują głównie ko-biety, ale systemami edukacji zarządzają przeważnie mężczyźni?

Dlaczego dziewczęta mają zwykle lep-sze oceny, a chłopcom częściej zdarza się przedwcześnie zakończyć naukę lub powta-rzać klasę?

To przykłady zagadnień podejmowanych w pierwszej publikacji Sieci Eurydice doty-czącej równouprawnienia płci w edukacji w krajach Europy.

Wynika z niej, że płeć jest nadal istotnym czynnikiem przy wyborze studiów i osiąga-niu wyników w nauce, a przeciwdziałanie stereotypom stanowi największe wyzwanie dla równouprawnienia płci w edukacji.

Raport powstał na podstawie danych ze-branych i opracowanych przez sieć Eurydi-ce. W przygotowaniu raportu uczestniczy-ły biura z 29 państw (wszystkie państwa członkowskie UE z wyjątkiem Bułgarii oraz Liechtenstein, Islandia i Norwegia).

Focus on High-er Education in EU 2010: The impact of the Bologna Process

(Szkolnictwo wyższe w Europie 2010: wpływ Procesu Bolońskiego. Seria Focus)

Raport jest próbą podsumowania pierw-szej dekady reform bolońskich. Oprócz czę-ści komparatystycznej prezentującej skut-ki reform zawiera opisy systemów szkol-nictwa wyższego w poszczególnych kra-jach, tym razem w postaci czytelnych dia-gramów i tabel prezentujących kluczowe informacje.

Z raportu wynika, że w trakcie pierwszej dekady reform bolońskich udało się zreali-zować większość zakładanych celów. Jed-nak kraje uczestniczące w Procesie powin-ny działać szybciej na rzecz zachęcania grup defaworyzowanych i osób dorosłych do udziału w szkolnictwie wyższym. Zwiększeniu powinny ulec tak-że wysiłki mające na celu promowanie mo-bilności studentów, bowiem mobilność po-winna stać się priorytetem dla europejskie-go obszaru szkolnictwa wyższego.

02(6)

2010

ISS

N 1

89

8-9

36

5

P r o g r a m u L e o n a r d o d a V i n c iB iu letyn

Sta˝e w przedsi´biorstwach

European Commission

Summary Report

Education on Online Safety in Schools in Europe

December 2009

Program eTwinningrejestracja i narzędzia – krok po kroku

prze

wod

nik


7 8

The System of Education in Poland

Nowe zaktualizowa-ne wydanie popular-nej broszury z opisem polskiego systemu

edukacji w języku angielskim – The Sys-tem of Education in Poland – w nowej sza-cie graficznej i w zmienionym układzie.

New Skills for New Jobs. Policy ini-tiatives in the field of educa-tion: Short

overview of the current situation in Europe

(Nowe zawody dla nowych miejsc pracy. Ini-cjatywy w zakresie polityki edukacyjnej: krótki przegląd sytuacji w Europie) - publikacja in-ternetowa

W Unii Europejskiej są obecnie 23 milio-ny bezrobotnych, co stanowi ok. 10% lud-ności czynnej zawodowo. Z jednej strony sytuacja ta może wywołać poważne konse-kwencje dla wzrostu gospodarczego i sys-temów opieki społecznej w Europie, z dru-giej – pracodawcy skarżą się na trudności związane z brakiem pracowników, szczegól-nie tych wysoko wykwalifikowanych.

Raport Eurydice powstał w odpowiedzi na inicjatywę KE pn. „Program na rzecz no-wych umiejętności i zatrudnienia”. Groma-dząc dane z 24 państw Sieci, dostarcza on interesującego zestawienia informacji na temat krajowych rozwiązań w zakresie pro-gnozowania umiejętności potrzebnych na rynku pracy oraz wykorzystywania wyni-ków tego prognozowania w procesie kształ-cenia.

Publikacja jest dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej.

THE

SYSTEM

OF

EDUCATION

IN

POLAND

WARSAW 2010

Polish Eurydice UnitMokotowska 4300-551 Warszawawww.frse.org.plwww.eurydice.org.pl

ISBN: 978-83-60058-85-5

New Skills for New Jobs

Policy initiatives in the field of education:

Short overview of the current situation in Europe

November 2010

EEuropean Commission

Zwiększanie szans edukacyjnych poprzez realizację projektów

współpracy europejskiej

Kolejny zeszyt tematyczny, zawierają-cy wybór bardzo dobrych projektów, realizowanych tym razem nie tylko w programie ,,Uczenie się przez całe życie”, ale także w programie „Młodzież w dzia-łaniu”, prowadzonych przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji.

Zeszyt ten, z serii Przykłady dobrej praktyki, poświęcony jest tematyce zwiększania szans edukacyjnych prze-ciwdziałających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu poprzez realizację projek-tów w programach europejskich. Zeszyt przygotowany został na konferencję tematyczną, organizowaną przez FRSE 25 maja 2010 r. w Warszawie, w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (Decyzja Par-lamentu Europejskiego i Rady ogłoszenia roku 2010 Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym).

Rozwijanie kompetencji matematycz-nych i podsta-wowych kom-petencji na-

ukowych i technicznych w projektach współpracy eu-ropejskiej

Zeszyt przygotowany został jako mate-riał na konferencję pod tym samym tytu-łem, organizowaną przez Fundację Roz-woju Systemu Edukacji i Ośrodek Roz-woju Edukacji, 14 grudnia 2010 r. w Warszawie. Jest to kolejny zeszyt tema-tyczny, który stawia sobie za zadanie upowszechnianie przykładów wartościo-wych projektów realizowanych w ramach europejskiego programu edukacyjnego „Uczenie się przez całe życie”.

Prezentujemy w zeszycie projekty roz-wijające kompetencje ściśle matematycz-ne obejmujące umiejętność rozwijania i wykorzystywania myślenia matematycz-nego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji.

Pokazujemy też projekty rozwijające kompetencje naukowe odnoszące się do zdolności i chęci wykorzystywania istnie-jącego zasobu wiedzy i metodologii do wy-jaśniania świata przyrody, w celu formuło-wania pytań i wyciągania wniosków opar-tych na dowodach, a także projekty rozwi-jające kompetencje techniczne.

ZwięksZanie sZans edukacyjnychpoprZeZ realiZację

projektów współpracy europejskiej

warsZawa 2010

prZykłady dobrej praktyki w programach

„ucZenie się prZeZ całe życie” i „młodZież w dZiałaniu”Przykłady dobrej Praktyki w Programie

„Uczenie się Przez całe życie”

rozwIJanie komPetencji matematycznycH i PodstawowycH komPetencji

naUkowycH i tecHnicznycH w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiej

warszawa 2010

R A P O R T 2 0 1 0 | P R Z Y D A T N E L I N K I I P U B L I K A C J E

7 9

i Linki do stron zarządzanych przez Fundację Rozwoju Systemu EdukacjiFundacja Rozwoju Systemu Edukacji zarządza kilkunastoma serwisami internetowymi. Ponadto osoby zainteresowane programem mogą korzystać z wielu przydatnych linków. Poniżej polecamy Państwu strony internetowe poszerzające i pogłębiajace informacje zawarte w niniejszym raporcie, ważne dla poznania idei uczenia się przez całe życie. Ich poznanie z pewnością otwiera nowe perspek-tywy, pobudza kreatywność w realizacji własnych projektów oraz umożliwia dzielenie się doświadczeniem.

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji http://www.frse.org.pl

Program „Młodzież w działaniu” http://mlodziez.org.pl

Program „Uczenie się przez całe życie” http://www.llp.org.pl

Program Comenius http://www.comenius.org.pl

Program Erasmus http://www.erasmus.org.pl

Program Leonardo da Vinci http://leonardo.org.pl

Program Grundtvig http://www.grundtvig.org.pl

Program eTwinning http://etwinning.pl

European Language Label http://www.ell.org.pl

EUROPASS http://www.europass.org.pl

EURYDICE – Europejska Sieć Informacji o Edukacji http://www.eurydice.org.pl

Wizyty przygotowawcze http://www.pv.org.pl

Europejski Rok Kreatywności i Innowacji w Polsce http://innowacje2009.pl

Upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów programu „Uczenie się przez całe życie” w Polsce http://waloryzacja.llp.org.pl

i Przydatne linki:

Ministerstwo Edukacji Narodowej http://www.men.gov.pl

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego http://www.mnisw.gov.pl

Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Sektora Audiowizualnego i Kultury http://eacea.ec.europa.eu

Komisja Europejska (Programy edukacyjne) http://ec.europa.eu/dgs/education_culture

Oficjalna strona Procesu Bolońskiego http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna

CEDEFOP (Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego) http://www.cedefop.europa.eu

Europa – Oficjalny portal Unii Europejskiej http://europa.eu

Centrum Informacji Europejskiej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej http://www.cie.gov.pl

Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej http://www.buwiwm.edu.pl

R E A L I Z A C JA P R O G R A M U „U C Z E N I E S I Ę P R Z E Z C A Ł E Ż YC I E ” O D B Y WA S I Ę W D U Ż E J M I E -

R Z E W Ś W I E C I E N O W O C Z E S N YC H T E C H N O L O G I I . P O Ł Ą C Z E N I E W I E D Z Y, U M I E J Ę T N O Ś C I

I POSTAW ODPOWIEDNICH DO SYTUACJI STOSOWANIA TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH JEST DEFINIOWA-

NE JAKO KLUCZOWE KOMPETENCJE INFORMATYCZNE. OBEJMUJĄ ONE UMIEJĘTNOŚCI POSZUKIWANIA, GRO-

MADZENIA I PRZETWARZANIA INFORMACJI ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W INTERNECIE ORAZ ICH WYKORZYSTYWA-

NIA W KRYTYCZNY SPOSÓB.

8 0

P R Z Y D A T N E L I N K I


8 0

Tytuł PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE” W POLSCE – RAPORT 2010

Redaktor prowadzącyKrzysztof Szwałek

RedakcjaTadeusz Wojciechowski

Ewa Kolasińska, Ewa Koźbiał

Raport powstał przy udziale i współpracy zespołów programów:Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig, Wizyty Studyjne,

eTwinning, European Language Label, Europass, Eurydice

Redakcja graficzna i technicznaWeronika Walasek

Projekt graficzny, skład i łamanie Michał Gołaś, Waldemar Koralewski

Druk OFICYNA DRUKARSKA

Jacek Chmielewskihttp://www.oficyna-drukarska.pl/

Wydawca Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

Narodowa Agencja Programu„Uczenie się przez całe życie”

ul. Mokotowska 4300-551 Warszawa

e-mail: [email protected]

ISBN 978-83-62634-30-9

Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”. Komisja Europej-ska nie ponosi odpowiedzialności za treść umieszczoną w publikacji.

Publikacja bezpłatna

C O M E N I U S

E R A S M U S

L E O N A R D O D A V I N C I

G R U N D T V I G

W I Z Y T Y S T U D Y J N E

e T W I N N I N G

E U R O P A S S

E U R Y D I C E

E U R O P E A N L A N G U A G E L A B E L

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) jest fundacją Skarbu Państwa, której

głównym celem jest szeroko pojmowane wspieranie działań na rzecz rozwoju edukacji

w Polsce. Fundacja realizuje swój cel poprzez prowadzenie programów edukacyjnych

Unii Europejskiej i innych programów międzynarodowych w dziedzinie edukacji.

Fundacja zajmuje się koordynacją programów: „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w

działaniu”; prowadzi także Krajowe Punkty Kontaktowe ds. programów UE: Erasmus Mundus

i Tempus, Krajowe Biuro Eurodesk oraz Centrum Współpracy z Europą Wschodnią i Krajami

Kaukazu SALTO EECA. Fundacja realizuje w Polsce inicjatywę wspólnotową European Language

Label oraz program eTwinning. Przy Fundacji działa również Polskie Biuro Eurydice – sieć informacji

o edukacji w państwach europejskich. Od 2007 r. Fundacja prowadzi także Polsko-Litewski Fundusz

Wymiany Młodzieży, a od 2008 r. – Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (współpraca z krajami EOG –

Islandią, Liechtensteinem i Norwegią) oraz Fundusz Stypendialny Sciex-NMSch (współpraca ze Szwajcarią).ISBN 978-83-62634-30-9

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie”

ul. Mokotowska 43

00-551 Warszawa

[email protected]

www.frse.org.pl | www.llp.org.pl

Program "Uczenie sie przez cale zycie" - RAPORT 2010

Documents

Transcript of Program "Uczenie sie przez cale zycie" - RAPORT 2010