Szkoła Podstawowa nr 1im. Henryka Sienkiewicza w Czarnkowie

PROGRAM ZAJĘĆ CZYTELNICZYCH

Z ELEMENTAMI BIBLIOTERAPII

ROK SZKOLNY 2007/2008

Opracowanie: Ewa Gołębiewska

1

WSTĘP

Praca nauczyciela bibliotekarza polega na przygotowaniu uczniów

do procesu samodzielnego kształcenia. Aby to osiągnąć niezbędna jest

umiejętność czytania ze zrozumieniem. Zainteresowania i styl bycia dziecka

przede wszystkim kształtuje rodzina, jednak nie wszyscy rodzice mają

świadomość, jaką rolę odgrywa książka w rozwoju intelektualnym dziecka.

Stosując biblioterapię można nieść ulgę w cierpieniu, wspomagać proces

rozwoju, rozładowywać stres, korygować zaburzenia emocjonalne, wspierać

i dodawać otuchy osobom nieśmiałym, samotnym i zakompleksionym.

Czytanie pozwala rozwijać wyobraźnię, zainteresowania i uzdolnienia, budzić

ciekawość otaczającym nas światem, poszerzać wiedzę. Książka pomaga

kształtować zasady społeczno-moralne dziecka, budzi jego przeżycia estetyczne,

mądrze wykorzystana, może stać się narzędziem bardzo pomocnym

w rozwiązywaniu dziecięcych problemów.

Program czytelniczy z elementami biblioterapii powstał z myślą

o dzieciach spędzających dużo czasu w świetlicy szkolnej przed lub po

zajęciach lekcyjnych, ponieważ:

- niektóre dzieci poszukują możliwości spędzenia czasu z książką

w czytelni,

- hałaśliwe przerwy wyzwalają u nich agresję i zmęczenie,

- oczekują  od bibliotekarza  podsunięcia im właściwej literatury,

- słabo rozumieją samodzielnie czytany tekst, co często wynika z ich

uwarunkowań psychicznych lub środowiskowych,

- praca z książką odpręża i uspokaja.

W programie wykorzystałam krótkie teksty Małgorzaty Musierowicz,

które opisują sytuacje bliskie dzieciom w wieku szkolnym oraz jedną książkę

R. Jędrzejowskiej-Wróbel wydaną przez Gdańskie Wydawnictwo

2

Psychologiczne. Do każdego zajęcia przygotowałam prezentację multimedialną

z ilustracjami z książki.

Przygotowane zajęcia czytelnicze z elementami biblioterapii mają za

zadanie ułatwić dzieciom  pokonywanie różnych trudności, np. radzenia

sobie z nieśmiałością, przemocą, agresją lub patologiami. Nabycie przez dziecko

takich umiejętności pomoże mu w osiąganiu sukcesów w nauce szkolnej.

ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Program przeznaczony jest dla uczniów klas I – III, przebywających

w świetlicy szkolnej przed lub po lekcjach. Zajęcia będą odbywały się

cyklicznie raz w tygodniu. Czas zajęć 30 – 45 minut. Pierwsze zajęcia odbędą

się 6.12.2007 (czwartek). Zakończenie realizacji programu przewiduje się pod

koniec stycznia 2008.

CELE PROGRAMU

Rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań czytelniczych.

Wzbogacanie  wiedzy,   słownictwa i umiejętności praktycznych

ułatwiających radzenie sobie w trudnych sytuacjach życiowych.

Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym lub przeciwdziałanie

postawie „ofiary”.

Rozwijanie poczucia własnej tożsamości i wartości w poczuciu

bezpieczeństwa i akceptacji samego siebie.

Zrelaksowanie ucznia przed lub po zajęciach lekcyjnych.

METODY I FORMY PRACY

Słuchanie czytanych tekstów przez prowadzącego.

Głośne czytanie ze zrozumieniem.

Rozmowa o czytanym utworze.

Ilustrowanie nastroju utworu lub emocji poprzez prace plastyczne.

Wcielanie się w rolę wybranego bohatera (elementy dramy).

Wymyślanie innego zakończenia utworu.

3

TEMATYKA ZAJĘĆ

Lp. Tematyka zajęć Lektura

1. Brak akceptacji dla „inności” „Kurczak” M. Musierowicz

2. Wartość przyjaźni „Co mam” M. Musierowicz

3. Agresja „Bijacz” M.Musierowicz

4. Zazdrość „Kredki” M. Musierowicz

5. Strach „Boję się..” M. Musierowicz

6. Grzeczność ułatwia życie „Rybka” M. Musierowicz

7. Odkrywanie własnych możliwości „Gębolud” R. Jędrzejowska-Wróbel

Zajęcia nr 1

Temat: Nikt nie jest lepszy od nikogo

Cele:

- lepsze poznanie się w grupie,

- akceptacja siebie i innych.

Środki: karteczki z imionami, „buźki”, tekst Małgorzaty Musierowicz

pt. „Kurczak”, prezentacja multimedialna, ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Przedstawienie się uczestników – zabawa „Zapamiętaj moje imię”.

2. W jakim jestem nastroju – wybór „buźki”.

3. Jacy jesteśmy – rozmowa na temat różnic i podobieństw w wyglądzie

zewnętrznym. Ustalenie, kto ma np. włosy takiego koloru jak ja, kto nosi

okulary, ile osób jest tego samego wzrostu itp.

4. Słuchanie czytanego przez bibliotekarza tekstu z książki pt. „Kurczak”,

oglądanie ilustracji na ekranie (w postaci prezentacji multimedialnej).

5. Rozmowa kierowana na temat wysłuchanego tekstu.

4

Zajęcia nr 2

Temat: Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie

Cele:

- nawiązywanie kontaktów koleżeńskich

- znalezienie wzorców osobowych do naśladowania.

Środki: tekst Małgorzaty Musierowicz pt., „Co mam”, prezentacja

multimedialna, ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa „Lubię, gdy…” – każdy uczestnik kończy zdanie.

2. Interpretacja przysłowia „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”.

3. Słuchanie tekstu M. Musierowicz pt., „Co mam”, oglądanie prezentacji

z ilustracjami z książki.

4. Cechy prawdziwego przyjaciela.

5. Wykonanie portretu swojego przyjaciela.

Zajęcia nr 3

Temat: Jak powstrzymać szkolnych dręczycieli?

Cele:

- niwelowanie emocji przeradzających się w agresywne zachowanie,

- nabycie umiejętności asertywnych zachowań.

Środki: tekst Małgorzaty Musierowicz pt. „Bijacz”, rozsypanka, prezentacja

multimedialna, ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa w kończenie zdania „Nie lubię, gdy…”

2. Rozsypanka – dobieranie wyrazów parami np. DOBRY – ZŁY, CISZA –

HAŁAS itp.

3. Słuchanie tekstu M. Musierowicz pt. „Bijacz”, oglądanie prezentacji

z ilustracjami z książki.

5

4. Drama –wcielanie się w postać bohatera pozytywnego i negatywnego

(każdy uczestnik), odpowiadanie na pytanie, „Co czułeś, gdy byłeś…?”

5. Wymyślanie dalszego ciągu opowiadania.

Zajęcia nr 4

Temat: Akceptujemy tego, kto jest inny.

Cele:

- kształtowanie empatii i wrażliwości,

- tworzenie klimatu bezpieczeństwa w grupie.

Środki: tekst Małgorzaty Musierowicz pt., „Kredki”, prezentacja multimedialna,

ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa w kończenie zdań „Najlepiej potrafię…”, „Jestem dobry w…”,

„Mój ulubiony przedmiot to…”.

2. Sprawdzenie nastroju – „buźki”.

3. Słuchanie tekstu M. Musierowicz pt. „Kredki”, oglądanie prezentacji

z ilustracjami z książki.

4. Odpowiadanie na pytanie „O co mógł się obrazić Jarek?”

5. Wykonanie ilustracji kredkami na dowolny temat.

Zajęcia nr 5

Temat: Strach ma wielkie oczy.

Cele:

- kształtowanie umiejętności panowania nad emocjami,

- budowanie pozytywnej samooceny.

Środki: tekst Małgorzaty Musierowicz pt., „Boję się..”, prezentacja

multimedialna, ekran, rzutnik, laptop.

6

Przebieg zajęć:

1. W jakim jestem nastroju – wybór „buźki”.

2. Rozmowa na temat co może wzbudzać w nas strach. Kończenie zdań

„Boję się … (czego)”, „Boję się gdy…”.

3. Jak można radzić sobie ze stresem i strachem – przykłady dzieci

i prowadzącego.

4. Słuchanie tekstu M. Musierowicz pt. „Boję się..”, oglądanie prezentacji

z ilustracjami z książki.

5. Drama – przedstawienie sytuacji z książki, wcielanie się w postać

bohatera pozytywnego i negatywnego.

Zajęcia nr 6

Temat: Grzeczność ułatwia życie.

Cele:

- znalezienie wzorców osobowych do naśladowania,

- kształcenie poczucia odpowiedzialności za swoje postępowanie.

Środki: tekst Małgorzaty Musierowicz pt. „Rybka”, prezentacja multimedialna,

ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Rozmowa na temat zasad obowiązujących w szkole i w domu.

2. Słuchanie tekstu M. Musierowicz pt. „Rybka”, oglądanie prezentacji

z ilustracjami z książki.

3. Rozmowa kierowana na temat treści książki, konsekwencje

niegrzecznego zachowania.

4. Kodeks grzeczności – zapisanie najważniejszych zasad, których należy

przestrzegać w domu i w szkole.

7

Zajęcia nr 7

Temat: Uwierz w siebie.

Cele:

- kształcenie wiary we własne możliwości,

- znalezienie pozytywnych wzorców osobowych do naśladowania.

Środki: tekst Roksany Jędrzejowskiej-Wróbel pt., „Gębolud”, prezentacja

multimedialna, ekran, rzutnik, laptop.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa z lusterkiem – robienie różnych min do lustra (złość, strach,

radość, zadowolenie itp.

2. Słuchanie tekstu Roksany Jędrzejowskiej-Wróbel pt., „Gębolud”,

oglądanie prezentacji z ilustracjami z książki.

3. Omówienie cech bohatera książki: pozytywne i negatywne. Jaki był

Gębolud przed spotkaniem z Pyzatą, jak się zmienił?

4. Projektowanie ogrodu różanego dla Gęboluda – technika wycinanka.

Literatura:

1. Jędrzejowska-Wróbel R.: Gębolud, Gdańsk 2004

2. Musierowicz M.: Bijacz, Warszawa 1986

3. Musierowicz M.: Boję się.., Warszawa 1983

4. Musierowicz M.: Co mam, Warszawa 1980

5. Musierowicz M.: Kredki, Warszawa 1986

6. Musierowicz M.: Kurczak, Poznań 1987

7. Musierowicz M.: Rybka, Warszawa 1981

8

Bibliografia:

1. Arkuszewska E., Kanas M., Krawiec B.: W magicznym świecie baśni

i bajek. Szkolny program edukacyjno-profilaktyczny, „Biblioterapeuta”

1(25)/2004 s. 7-11

2. Błaszczyk-Smolec A.: Edukacja czytelnicza a biblioterapia, „Biblioteka

w Szkole” 6/2002 s. 4-5

3. Dzierga M., Szymanowska-Waligóra D.: Program postępowania

biblioterapeutycznego pod hasłem „Rozumieć uczucia”,

„Biblioterapeuta” 3(19) 2002 s. 12-15

4. Gieleciak U.: Z książki płynie odwaga książka życiu pomaga. Program

profilaktyczno- edukacyjny dla dzieci w młodszym wieku szkolnym,

zajęcia biblioterapeutyczne, „Biblioterapeuta” 3 (19)/2002 s. 17-20

5. Kamińska E.: Historie, które leczą,

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/11716?print_doc_id=19660

6. Lubińska T.: Biblioterapia – nowa szansa książki,

http://publikacje.edu.pl/publikacje.php?nr=1002

7. Matuszak K. L.: Spróbuj pokonać nieśmiałość. Program postępowania

biblioterapeutycznego do realizacji w szkołach, świetlicach

terapeutycznych i bibliotekach, „Biblioterapeuta” 4(20)/2002 s. 11-17

8. Skałka M, Rendaszka B.: Terapia książką. Program biblioterapeutyczny

9. Szarla B.: Poszukiwacze zaginionej baśni. Program zajęć

biblioterapeutycznych dla uczniów kształcenia zintegrowanego

z problemami w nauce, http://bibliotekasp16.w.interia.pl/program.htm

10.Szulc W.: Bajki nie-bajki i bajkoterapia, „Życie Szkoły” 6/2006 s. 5-11

11.Zachciał I.: A może biblioterapia?, „Forum Oświatowe” 5/2003

12.Zawadzka R.: Program zajęć czytelniczych „Ja i inni” z elementami

biblioterapii, http://www.sp21.lublin.pl/biblioteka/zaj_bibl.htm

9

27 lutego zakończył się cykl zajęć dla dzieci ze świetlicy szkolnej pt. „Książka

w życiu pomaga”. Uczniowie byli bardzo aktywni podczas wykonywania

zaplanowanych do każdego tematu zadań – uzupełniali zdania brakującymi

wyrazami, spisywali Kodeks Grzeczności, tworzyli dialogi do ilustracji itp.

Podczas ostatniego spotkania wykonały wspólnie pracę plastyczną

przedstawiającą „różany ogród” jednego z bohaterów poznanych książek.

Wierzę, że dzięki takim formom pracy powiększy się grono czytelników

biblioteki szkolnej. Zajęcia zakończyły się słodkim poczęstunkiem.

Nauczyciel bibliotekarz Ewa Gołębiewska

10

ANKIETA PROGRAMU „KSIĄŻKA W ŻYCIU POMAGA”

PRZY KAŻDYM PYTANIU ZAMALUJ JEDNĄ KSIĄŻKĘ

1. ZAJĘCIA BIBLIOTECZNE W ŚWIETLICY BYŁY:

NUDNE

CIEKAWE

BARDZO CIEKAWE

2. CZAS TRWANIA ZAJĘĆ BYŁ:

ZA DŁUGI

W SAM RAZ

ZA KRÓTKI

3. ZADANIA NA ZAJĘCIACH BYŁY:

ŁATWE

TRUDNE

BARDZO TRUDNE

4. CZY CHCIAŁBYŚ KIEDYŚ JESZCZE UCZESTNICZYĆ W

TAKICH ZAJĘCIACH?

TAK

NIE

NIE MAM ZDANIA

5. OCEŃ JAK PODOBAŁY CI SIĘ ZAJĘCIA, POKOLORUJ

WYBRANY SYMBOL.

ANKIETA PROGRAMU „KSIĄŻKA W ŻYCIU POMAGA”

PRZY KAŻDYM PYTANIU ZAMALUJ JEDNĄ KSIĄŻKĘ

1. ZAJĘCIA BIBLIOTECZNE W ŚWIETLICY BYŁY:

NUDNE

CIEKAWE

BARDZO CIEKAWE

2. CZAS TRWANIA ZAJĘĆ BYŁ:

ZA DŁUGI

W SAM RAZ

ZA KRÓTKI

3. ZADANIA NA ZAJĘCIACH BYŁY:

ŁATWE

TRUDNE

BARDZO TRUDNE

4. CZY CHCIAŁBYŚ KIEDYŚ JESZCZE UCZESTNICZYĆ W

TAKICH ZAJĘCIACH?

TAK

NIE

NIE MAM ZDANIA

5. OCEŃ JAK PODOBAŁY CI SIĘ ZAJĘCIA, POKOLORUJ

WYBRANY SYMBOL.

11

12