„Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

39
Przepisy i rekomendacje Przepisy i rekomendacje krajowych organów krajowych organów regulacyjnych oraz organizacji regulacyjnych oraz organizacji międzynarodowych związane z międzynarodowych związane z wymaganiami wymaganiami bezpieczeństwa i licencjonowaniem bezpieczeństwa i licencjonowaniem dostaw, usług i produkcji urządzeń dostaw, usług i produkcji urządzeń dla energetyki jądrowej dla energetyki jądrowej „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.” Poznań, 2 września 2011 r. mgr inż. Władysław Kiełbasa - Hydroenergo mgr inż. Władysław Kiełbasa - Hydroenergo

description

Przepisy i rekomendacje krajowych organów regulacyjnych oraz organizacji międzynarodowych związane z wymaganiami bezpieczeństwa i licencjonowaniem dostaw, usług i produkcji urządzeń dla energetyki jądrowej. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Page 1: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Przepisy i rekomendacjePrzepisy i rekomendacje krajowych organów krajowych organów regulacyjnych oraz organizacji regulacyjnych oraz organizacji

międzynarodowych związane z międzynarodowych związane z wymaganiami wymaganiami bezpieczeństwa i licencjonowaniembezpieczeństwa i licencjonowaniem dostaw, usług i produkcji urządzeń dostaw, usług i produkcji urządzeń

dla energetyki jądrowejdla energetyki jądrowej

„Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Poznań, 2 września 2011 r.

mgr inż. Władysław Kiełbasa - Hydroenergomgr inż. Władysław Kiełbasa - Hydroenergo

Page 2: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Hierarchia przepisów, wymagań i norm dla Hierarchia przepisów, wymagań i norm dla energetyki jądrowej wg. „dokumentu EUR”energetyki jądrowej wg. „dokumentu EUR”

• Prawo atomowe Prawo atomowe + rozporządzenia + rozporządzenia RM / MG RM / MG + wytyczne + wytyczne dozorowedozorowe

• „„Dokument EUR”Dokument EUR” (wymagania (wymagania europejskiego europejskiego przemysłu przemysłu jądrowego)jądrowego)

• Przepisy i normy Przepisy i normy „jądrowe”„jądrowe” dot. procesów dot. procesów technologicznych technologicznych EJEJ

• Przepisy i normy Przepisy i normy „jądrowe”„jądrowe” dot. wyposażenia dot. wyposażenia EJ (konstrukcje, EJ (konstrukcje, urządzenia, układy urządzenia, układy i systemy)i systemy)

• Konwencjonalne Konwencjonalne przepisy i normy przepisy i normy

Page 3: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Hierarchia amerykańskich przepisów, Hierarchia amerykańskich przepisów, wymagań i norm dla energetyki jądrowejwymagań i norm dla energetyki jądrowej

Atomic Energy Act

Code of Federal Regulations (10CFR50)

obligatoryjne

wytyczne dozorowe

US NRC

US NRC

Nuclear Codes & Standards: ANSI/ANS, ASME, ASTM, IEEE

Conventional standards & best practices

normy konwencjonalne

Normy jądrowe

Page 4: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Przeznaczenie oraz zawartośćPrzeznaczenie oraz zawartość przepisów i wymagań dla EJ przepisów i wymagań dla EJ na poszczególnych poziomachna poszczególnych poziomach

• Ustawa Prawo atomowe i akty wykonawczeUstawa Prawo atomowe i akty wykonawcze (rozporządzenia RM, MG lub MŚ) (rozporządzenia RM, MG lub MŚ)– Przepisy Przepisy obligatoryjneobligatoryjne określają co musi być spełnione określają co musi być spełnione– Neutralne Neutralne w stosunku do różnych technologii EJw stosunku do różnych technologii EJ– Ogólne wymagania techniczno-organizacyjneOgólne wymagania techniczno-organizacyjne– Nieliczne Nieliczne syntetyczne kryteriasyntetyczne kryteria bezpieczeństwa jądrowego bezpieczeństwa jądrowego i podstawowe wymagania projektowei podstawowe wymagania projektowe

• Wytyczne Dozoru Jądrowego Wytyczne Dozoru Jądrowego (wytyczne techniczno-organizacyjne Prezesa PAA)(wytyczne techniczno-organizacyjne Prezesa PAA)– Nie są obligatoryjneNie są obligatoryjne podają podają zalecane przez DJzalecane przez DJ sposobysposoby spełnienia obligatoryjnych wymagań spełnienia obligatoryjnych wymagań

przepisów ustawy i odpowiednich rozporządzeńprzepisów ustawy i odpowiednich rozporządzeń– Np. wymagania szczegółowe dla Np. wymagania szczegółowe dla projektu EJ z reaktorem lekkowodnymprojektu EJ z reaktorem lekkowodnym (projekt) (projekt)

• Wymagania przemysłu jądrowegoWymagania przemysłu jądrowego (europejskiego: (europejskiego: „EUR”,„EUR”, amerykańskiego: „URD” – EPRI) amerykańskiego: „URD” – EPRI) dla EJ z reaktorami lekkowodnymi generacji III i III+dla EJ z reaktorami lekkowodnymi generacji III i III+

– Szczegółowe wymagania techniczneSzczegółowe wymagania techniczne dla projektu, konstrukcji, urządzeń i systemów EJ dla projektu, konstrukcji, urządzeń i systemów EJ– Źródło wymagań technicznych dla kontraktówŹródło wymagań technicznych dla kontraktów na projektowanie, dostawy i roboty budowlano- na projektowanie, dostawy i roboty budowlano-

montażowemontażowe

• Jądrowe przepisy i normyJądrowe przepisy i normy projektowania, budowy i eksploatacji konstrukcji, urządzeń projektowania, budowy i eksploatacji konstrukcji, urządzeń i systemów EJi systemów EJ

– specyficzne dla określonej technologii EJspecyficzne dla określonej technologii EJ i kraju jej pochodzenia (jakkolwiek stosowane są także normy i kraju jej pochodzenia (jakkolwiek stosowane są także normy międzynarodowe: ISO, IEC)międzynarodowe: ISO, IEC)

– dotyczą elementów EJ istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwadotyczą elementów EJ istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowegojądrowego (zaklasyfikowanych do (zaklasyfikowanych do klas bezpieczeństwa)klas bezpieczeństwa)

• KonwencjonalneKonwencjonalne (ogólno-przemysłowe) (ogólno-przemysłowe) normy technicznenormy techniczne– Stosowane do Stosowane do elementów EJ nie mających wpływu na bezpieczeństwo jądroweelementów EJ nie mających wpływu na bezpieczeństwo jądrowe

Page 5: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Status i rola międzynarodowych wymagań Status i rola międzynarodowych wymagań i standardów bezpieczeństwa EJi standardów bezpieczeństwa EJ

• Każde państwoKażde państwo jest suwerennejest suwerenne w zakresie nadzoru w zakresie nadzoru działalności działalności związanej z pokojowym wykorzystaniem energii atomowej, w tym związanej z pokojowym wykorzystaniem energii atomowej, w tym energetyki jądrowejenergetyki jądrowej– Przy wykonywaniu tego nadzoru (w tym opracowywaniu krajowych przepisów)Przy wykonywaniu tego nadzoru (w tym opracowywaniu krajowych przepisów)

może korzystać może korzystać z międzynarodowych wymagań i standardów bezpieczeństwaz międzynarodowych wymagań i standardów bezpieczeństwa (MAEA, WENRA, UE – EURATOM, ISO, IEC)(MAEA, WENRA, UE – EURATOM, ISO, IEC)

• Dokumenty Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA):Dokumenty Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA):– Nie obowiązujące wytyczne i zaleceniaNie obowiązujące wytyczne i zalecenia, stanowiące źródło wymagań , stanowiące źródło wymagań bardzo bardzo

przydatnychprzydatnych do opracowania przepisów krajowych do opracowania przepisów krajowych• za wyjątkiemza wyjątkiem wymagań dotyczących: wymagań dotyczących:

– zabezpieczeń materiałów jądrowych (zobowiązania Traktatu o Nieproliferacji Broni Jądrowej)zabezpieczeń materiałów jądrowych (zobowiązania Traktatu o Nieproliferacji Broni Jądrowej)– bezpieczeństwa transportu materiałów jądrowych i innych substancji promieniotwórczychbezpieczeństwa transportu materiałów jądrowych i innych substancji promieniotwórczych– zobowiązań wynikających z konwencji międzynarodowych zawartych pod auspicjami MAEAzobowiązań wynikających z konwencji międzynarodowych zawartych pod auspicjami MAEA

– Normy bezpieczeństwa jądrowego (Nuclear Safety Standards) Normy bezpieczeństwa jądrowego (Nuclear Safety Standards) zawierają zawierają zasadniczo (z nielicznymi wyjątkami)zasadniczo (z nielicznymi wyjątkami) wymagania jakościowe wymagania jakościowe

• ustanawianie ustanawianie konkretnych kryteriówkonkretnych kryteriów należy do kompetencji należy do kompetencji krajowych organów krajowych organów dozorowychdozorowych

Page 6: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ: normy bezpieczeństwa Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ: normy bezpieczeństwa MAEA MAEA (IAEA Safety Standards) (IAEA Safety Standards)

– – nowa struktura dokumentów (w trakcie zmian)nowa struktura dokumentów (w trakcie zmian)

Fundamentalne zasady bezpieczeństwaFundamentalne zasady bezpieczeństwa

Generalne wymagania bezpieczeństwaGeneralne wymagania bezpieczeństwa

Specyficzne wymagania bezpieczeństwaSpecyficzne wymagania bezpieczeństwa

Generalne wytyczne bezpieczeństwaGeneralne wytyczne bezpieczeństwa

Specyficzne wytyczne bezpieczeństwaSpecyficzne wytyczne bezpieczeństwa

Page 7: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ – Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ – normy bezpieczeństwa normy bezpieczeństwa MAEAMAEA (IAEA Safety Standards)(IAEA Safety Standards)

Page 8: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ – Wymagania i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa EJ – normy bezpieczeństwa normy bezpieczeństwa MAEAMAEA (IAEA Safety Standards)(IAEA Safety Standards)

Tu najważniejsze dla nas są normy dotyczące Tu najważniejsze dla nas są normy dotyczące projektowaniaprojektowania::

• Safety of Nuclear Power Plants: Design. Requirements.Safety of Nuclear Power Plants: Design. Requirements. No. No. NS-R-1NS-R-1 (2000). (2000). + ostateczna wersja (01.06.2011) projektu + ostateczna wersja (01.06.2011) projektu nowelizacji tego dokumentu nowelizacji tego dokumentu DS414 (SSR 2/1)DS414 (SSR 2/1)

• Niektóre wytyczne (Specific Safety Guides)Niektóre wytyczne (Specific Safety Guides)– w szczególności dot. klasyfikacji bezpieczeństwa – projekt w w szczególności dot. klasyfikacji bezpieczeństwa – projekt w

opracowaniu opracowaniu DS367: Safety Classification of Structures, Systems DS367: Safety Classification of Structures, Systems and Components in Nuclear Power Plants and Components in Nuclear Power Plants (aktualnie - sierpień (aktualnie - sierpień 2011r. - 2011r. - brak międzynarodowego konsensusubrak międzynarodowego konsensusu, trwa dyskusja), trwa dyskusja)

Page 9: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Ustawa Prawo atomoweUstawa Prawo atomowe - - podstawowe wymagania podstawowe wymagania bezpieczeństwabezpieczeństwa (nowelizacja z 13.05.2011r., Dz. U. Nr 132, poz. 766)(nowelizacja z 13.05.2011r., Dz. U. Nr 132, poz. 766)

• Art. 4 ust. 1, pkt 2 i 3: Art. 4 ust. 1, pkt 2 i 3: Wymóg uzyskiwania Wymóg uzyskiwania zezwoleń Prezesa PAAzezwoleń Prezesa PAA na: na:– budowę, rozruch, eksploatację i likwidację budowę, rozruch, eksploatację i likwidację obiektów jądrowychobiektów jądrowych– budowę, eksploatację, zamknięcie i likwidację budowę, eksploatację, zamknięcie i likwidację składowisk odpadów promieniotwórczychskładowisk odpadów promieniotwórczych

• Art. 36c ust. 2:Art. 36c ust. 2: W przypadku W przypadku awarii ze stopniem rdzenia reaktoraawarii ze stopniem rdzenia reaktora rozwiązanie rozwiązanie projektowe obiektu jądrowego muszą „z max prawdopodobieństwem” projektowe obiektu jądrowego muszą „z max prawdopodobieństwem” zapobiec zapobiec sekwencjom zdarzeńsekwencjom zdarzeń prowadzącym do prowadzącym do – wczesnych uwolnień substancji promieniotwórczychwczesnych uwolnień substancji promieniotwórczych– dużych uwolnień substancji promieniotwórczychdużych uwolnień substancji promieniotwórczych

• Art. 36f ust. 2:Art. 36f ust. 2: Roczne dawki skuteczne promieniowania poza granicą terenu Roczne dawki skuteczne promieniowania poza granicą terenu ograniczonego użytkowaniaograniczonego użytkowania wokół obiektu jądrowego nie mogą przekroczyć: wokół obiektu jądrowego nie mogą przekroczyć:– w stanach eksploatacyjnych: w stanach eksploatacyjnych: 0,3 mSv0,3 mSv– w razie awarii bez stopienia rdzenia: w razie awarii bez stopienia rdzenia: 10 mSv10 mSv

• Art. 36j:Art. 36j: Wymóg dokonania Wymóg dokonania klasyfikacji bezpieczeństwa systemów oraz elementów klasyfikacji bezpieczeństwa systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażeniakonstrukcji i wyposażenia obiektu jądrowego mających istotne znaczenie dla obiektu jądrowego mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dokumentację dot. klasyfikacji bezpieczeństwa dokumentację dot. klasyfikacji bezpieczeństwa przedkłada się Prezesowi PAAprzedkłada się Prezesowi PAA wraz z wnioskiem o wydanie wraz z wnioskiem o wydanie zezwolenia na budowęzezwolenia na budowę obiektu jądrowego obiektu jądrowego

Page 10: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze akty wykonawcze do Prawa atomowego, określające Najważniejsze akty wykonawcze do Prawa atomowego, określające wymagania bezpieczeństwa:wymagania bezpieczeństwa:

projekty rozporządzeń RM lub MG „w sprawie…”projekty rozporządzeń RM lub MG „w sprawie…”

• „„Lokalizacyjne” (RM):Lokalizacyjne” (RM): zakresuzakresu przeprowadzania przeprowadzania oceny terenuoceny terenu przeznaczonego pod przeznaczonego pod lokalizację obiektu jądrowego, oraz w sprawie wymagań dotyczących lokalizację obiektu jądrowego, oraz w sprawie wymagań dotyczących raportu lokalizacyjnegoraportu lokalizacyjnego dla obiektu jądrowegodla obiektu jądrowego

• „„Projektowe” (RM):Projektowe” (RM): wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznejwymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej jakie ma jakie ma uwzględniać uwzględniać projektprojekt obiektu jądrowego obiektu jądrowego

• „„Analiz bezpieczeństwa” (RM):Analiz bezpieczeństwa” (RM): zakresu i sposobu przeprowadzania zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczeństwaanaliz bezpieczeństwa przeprowadzanych przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia na budowę obiektu przeprowadzanych przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia na budowę obiektu jądrowego, oraz zakresu jądrowego, oraz zakresu wstępnego raportu bezpieczeństwawstępnego raportu bezpieczeństwa dla obiektu jądrowego dla obiektu jądrowego

• „„Eksploatacyjne” (RM):Eksploatacyjne” (RM): wymagań dotyczących wymagań dotyczących rozruchu i eksploatacjirozruchu i eksploatacji obiektów jądrowych obiektów jądrowych

• „„Likwidacyjne” (RM):Likwidacyjne” (RM): wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla etapu wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla etapu likwidacji likwidacji obiektów jądrowych oraz zawartości obiektów jądrowych oraz zawartości raportu z likwidacjiraportu z likwidacji obiektu jądrowego obiektu jądrowego

• „„UDT - zakres” (RM):UDT - zakres” (RM): rodzajów urządzeń technicznych lub urządzeńrodzajów urządzeń technicznych lub urządzeń mogących stwarzać mogących stwarzać inne inne niż określone w art. 4 pkt 1 ustawy o dozorze technicznym zagrożenianiż określone w art. 4 pkt 1 ustawy o dozorze technicznym zagrożenia dla życia lub zdrowia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska, podlegające dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowejludzkiego oraz mienia i środowiska, podlegające dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej

• „„UDT - warunki dozoru” (MG):UDT - warunki dozoru” (MG): warunków technicznych dozoru technicznegowarunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny , jakim powinny odpowiadać odpowiadać urządzenia ciśnieniowe i bezciśnieniowe oraz zbiorniki płynów i ich instalacjeurządzenia ciśnieniowe i bezciśnieniowe oraz zbiorniki płynów i ich instalacje w w elektrowni jądrowej elektrowni jądrowej

Page 11: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” (spójne z MAEA i EUR)rozporządzenia „projektowego” (spójne z MAEA i EUR)

• Stany obiektu jądrowego uwzględniane w założeniach projektowych:Stany obiektu jądrowego uwzględniane w założeniach projektowych: – Warunki projektoweWarunki projektowe (wymagane zachowawcze podejście):(wymagane zachowawcze podejście):

• Normalna eksploatacjaNormalna eksploatacja• Przewidywane zdarzenia eksploatacyjnePrzewidywane zdarzenia eksploatacyjne• Awarie projektowe (kategorii 1 i 2)Awarie projektowe (kategorii 1 i 2)

– Rozszerzone warunki projektoweRozszerzone warunki projektowe (dopuszcza się „najlepsze oszacowanie”)(dopuszcza się „najlepsze oszacowanie”)• Sekwencje złożoneSekwencje złożone• Ciężkie awarie (ze stopieniem rdzenia reaktora, lecz bez uszkodzenia obudowy bezpieczeństwa)Ciężkie awarie (ze stopieniem rdzenia reaktora, lecz bez uszkodzenia obudowy bezpieczeństwa)

• Warunki projektowe:Warunki projektowe: warunki występujące przy warunki występujące przy normalnej eksploatacjinormalnej eksploatacji obiektu jądrowego, obiektu jądrowego, przewidywanych zdarzeniach eksploatacyjnych i podczas awarii projektowychprzewidywanych zdarzeniach eksploatacyjnych i podczas awarii projektowych, uwzględnione w , uwzględnione w projekcie obiektu jądrowego, projekcie obiektu jądrowego, zgodnie z ustalonymi kryteriami projektowania i przy zgodnie z ustalonymi kryteriami projektowania i przy zachowawczym podejściuzachowawczym podejściu

• Przewidywane zdarzenia eksploatacyjne Przewidywane zdarzenia eksploatacyjne (zakłócenie / incydent):(zakłócenie / incydent): proces proces

eksploatacyjny eksploatacyjny odbiegający od normalnej eksploatacjiodbiegający od normalnej eksploatacji, którego wystąpienie jest przewidywane , którego wystąpienie jest przewidywane co najmniej jeden raz podczas okresu eksploatacji obiektu jądrowegoco najmniej jeden raz podczas okresu eksploatacji obiektu jądrowego, ale który – dzięki , ale który – dzięki zastosowaniu odpowiednich rozwiązań projektowych – zastosowaniu odpowiednich rozwiązań projektowych – nie spowoduje znaczącego uszkodzenianie spowoduje znaczącego uszkodzenia systemów lub elementów konstrukcji lub wyposażenia ważnych dla bezpieczeństwa obiektu systemów lub elementów konstrukcji lub wyposażenia ważnych dla bezpieczeństwa obiektu jądrowego, a także jądrowego, a także nie doprowadzi do powstania warunków awaryjnychnie doprowadzi do powstania warunków awaryjnych

Page 12: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z MAEA i EUR)rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z MAEA i EUR)

• Awaria projektowa:Awaria projektowa: warunki awaryjnewarunki awaryjne obiektu jądrowego obiektu jądrowego uwzględnione w projekcieuwzględnione w projekcie obiektu obiektu jądrowego zgodnie z ustalonymi wymaganiami projektowania, w których jądrowego zgodnie z ustalonymi wymaganiami projektowania, w których uszkodzenie paliwa uszkodzenie paliwa oraz uwolnienia substancji promieniotwórczych są utrzymywane w ustalonych granicachoraz uwolnienia substancji promieniotwórczych są utrzymywane w ustalonych granicach

• Rozszerzone warunki projektowe:Rozszerzone warunki projektowe: zbiór sekwencji zbiór sekwencji awarii poważniejszych niż awarie awarii poważniejszych niż awarie projektoweprojektowe, przy których , przy których uwolnienia substancji promieniotwórczych mieszczą się uwolnienia substancji promieniotwórczych mieszczą się w w akceptowalnych granicachakceptowalnych granicach, uwzględniony w projekcie obiektu jądrowego z zastosowaniem , uwzględniony w projekcie obiektu jądrowego z zastosowaniem analizy opartej na analizy opartej na najlepszym oszacowaniunajlepszym oszacowaniu

– Sekwencje złożone:Sekwencje złożone: sekwencje zdarzeń wykraczające poza sekwencje przyjęte w sekwencje zdarzeń wykraczające poza sekwencje przyjęte w deterministycznych założeniach projektowych – w kategoriach uszkodzeń urządzeń lub błędów deterministycznych założeniach projektowych – w kategoriach uszkodzeń urządzeń lub błędów operatora, operatora, mogące potencjalnie prowadzić do znaczących uwolnień substancji promieniotwórczychmogące potencjalnie prowadzić do znaczących uwolnień substancji promieniotwórczych do do środowiska, które środowiska, które nie muszą doprowadzać do stopienia rdzenia reaktoranie muszą doprowadzać do stopienia rdzenia reaktora

– Ciężka awaria:Ciężka awaria: warunki awaryjne obiektu jądrowego, poważniejsze niż awarie projektowe, warunki awaryjne obiektu jądrowego, poważniejsze niż awarie projektowe,

prowadzące do znaczącej degradacji rdzenia reaktora prowadzące do znaczącej degradacji rdzenia reaktora (włączając całkowite stopienie rdzenia)(włączając całkowite stopienie rdzenia)

Opanowanie oraz łagodzenie i ograniczenie skutkówOpanowanie oraz łagodzenie i ograniczenie skutków awarii poza-projektowych, tzw. awarii poza-projektowych, tzw. „rozszerzonych warunków projektowych”, włączając „rozszerzonych warunków projektowych”, włączając ciężkie awarie z całkowitym ciężkie awarie z całkowitym stopieniem rdzenia reaktorastopieniem rdzenia reaktora charakterystyczny wymóg dla reaktorów generacji III i III+charakterystyczny wymóg dla reaktorów generacji III i III+

Page 13: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)

Kryteria ograniczenia oddziaływania radiologicznego obiektu Kryteria ograniczenia oddziaływania radiologicznego obiektu jądrowego na środowisko w stanach awaryjnychjądrowego na środowisko w stanach awaryjnych wymóg wymóg ograniczenia uwolnieńograniczenia uwolnień substancji promieniotwórczych poza obudowę substancji promieniotwórczych poza obudowę bezpieczeństwa w takim stopniu, aby: bezpieczeństwa w takim stopniu, aby:

• W razie wystąpienia awarii projektowych:W razie wystąpienia awarii projektowych: nie było konieczne podejmowanie nie było konieczne podejmowanie jakichkolwiekjakichkolwiek działań interwencyjnych działań interwencyjnych poza obszarem ograniczonego poza obszarem ograniczonego użytkowaniaużytkowania

• W razie wystąpienia rozszerzonych warunków projektowych:W razie wystąpienia rozszerzonych warunków projektowych: nie było nie było konieczne podejmowanie:konieczne podejmowanie:

– wczesnychwczesnych działań interwencyjnych (podczas trwania uwolnień substancji działań interwencyjnych (podczas trwania uwolnień substancji promieniotwórczych z obudowy bezpieczeństwa) promieniotwórczych z obudowy bezpieczeństwa) poza obszarem ograniczonego poza obszarem ograniczonego użytkowaniaużytkowania

– średnioterminowychśrednioterminowych działań interwencyjnych w jakimkolwiek czasie działań interwencyjnych w jakimkolwiek czasie poza strefą poza strefą planowania awaryjnegoplanowania awaryjnego

– długookresowychdługookresowych działań interwencyjnych działań interwencyjnych poza obszarem ograniczonego poza obszarem ograniczonego użytkowaniaużytkowania

Page 14: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Strefy działań interwencyjnych dla EJ z reaktorami generacji III i III+ Strefy działań interwencyjnych dla EJ z reaktorami generacji III i III+ spełniającymi wymagania „dokumentu EUR”spełniającymi wymagania „dokumentu EUR”

• W razie awarii projektowychW razie awarii projektowych brak konieczności jakichkolwiek brak konieczności jakichkolwiek działań interwencyjnych działań interwencyjnych >800 m >800 m od reaktoraod reaktora

• W razie „rozszerzonych W razie „rozszerzonych warunków projektowych”:warunków projektowych”:

– Poważniejsze skutki radiologicznePoważniejsze skutki radiologiczne ograniczone do strefy o promieniu ograniczone do strefy o promieniu 800 m od reaktora800 m od reaktora (wczesne i długoterminowe (wczesne i długoterminowe działania interwencyjne)działania interwencyjne)

– Średnioterminowe działania Średnioterminowe działania interwencyjneinterwencyjne ograniczone do ograniczone do strefy o promieniu strefy o promieniu 3 km od 3 km od reaktorareaktora

• Obszar ograniczonego Obszar ograniczonego użytkowania terenu użytkowania terenu 800 m od 800 m od reaktorareaktora

• Strefa planowania awaryjnego Strefa planowania awaryjnego 3 km od reaktora 3 km od reaktora

Page 15: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)

Probabilistyczne cele bezpieczeństwa:Probabilistyczne cele bezpieczeństwa:

• Częstość uszkodzeń rdzenia reaktora Częstość uszkodzeń rdzenia reaktora < < 1010-5-5 // Reaktor-Rok (R-R)Reaktor-Rok (R-R)

• Częstość uwolnieńCzęstość uwolnień substancji promieniotwórczychsubstancji promieniotwórczych przekraczających „przekraczających „kryteria ograniczenia oddziaływania kryteria ograniczenia oddziaływania radiologicznego”radiologicznego” < < 1010-6-6 / R-R/ R-R

• Częstość sekwencji awaryjnych mogących potencjalnie Częstość sekwencji awaryjnych mogących potencjalnie prowadzić do prowadzić do uszkodzenia obudowy bezpieczeństwa lub bardzo uszkodzenia obudowy bezpieczeństwa lub bardzo dużych uwolnień substancji promieniotwórczych dużych uwolnień substancji promieniotwórczych << << 1010-6-6 / R-R/ R-R

Page 16: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Częstość uszkodzeń rdzenia na reaktor-rokCzęstość uszkodzeń rdzenia na reaktor-rok

Reaktory generacji III+ z dużym zapasemReaktory generacji III+ z dużym zapasem spełniają spełniają probabilistyczne kryteria bezpieczeństwaprobabilistyczne kryteria bezpieczeństwa

Page 17: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z MAEA i EUR)rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z MAEA i EUR)

Fundamentalne funkcje bezpieczeństwa:Fundamentalne funkcje bezpieczeństwa:

I.I. Sterowanie reaktywnościąSterowanie reaktywnością

II.II. Odprowadzanie ciepła Odprowadzanie ciepła z reaktora, przechowalnika z reaktora, przechowalnika wypalonego paliwa jądrowego lub magazynu wypalonego paliwa jądrowego lub magazynu świeżego paliwa jądrowegoświeżego paliwa jądrowego

III.III. Osłanianie Osłanianie przed promieniowaniem jonizującym,przed promieniowaniem jonizującym, zatrzymywanie zatrzymywanie substancji promieniotwórczych,substancji promieniotwórczych, ograniczanie i kontrolowanie ograniczanie i kontrolowanie ich uwolnień do ich uwolnień do środowiska,środowiska, ograniczanie uwolnień awaryjnych ograniczanie uwolnień awaryjnych

Page 18: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie Najważniejsze wymagania bezpieczeństwa w projekcie rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)rozporządzenia „projektowego” c.d. (spójne z EUR)

• Praktyczne wykluczenie:Praktyczne wykluczenie:– Ciężkich awarii mogących prowadzić do uszkodzenia obudowy Ciężkich awarii mogących prowadzić do uszkodzenia obudowy

bezpieczeństwa bezpieczeństwa – Sekwencji awaryjnych z ominięciem obudowy bezpieczeństwaSekwencji awaryjnych z ominięciem obudowy bezpieczeństwa

• Zapewnienie m.in.:Zapewnienie m.in.:– Odporności na zagrożenia zewnętrzne:Odporności na zagrożenia zewnętrzne:

• wstrząsy sejsmicznewstrząsy sejsmiczne• zagrożenia powodziowezagrożenia powodziowe• uderzenie samolotu (włączając duży pasażerski - reprezentatywny)uderzenie samolotu (włączając duży pasażerski - reprezentatywny)

– Wysokiej niezawodności: Wysokiej niezawodności: • zasilania elektrycznegozasilania elektrycznego• odprowadzania ciepła powyłączeniowegoodprowadzania ciepła powyłączeniowego

– Niezależności funkcjonalnej systemów zabezpieczeńNiezależności funkcjonalnej systemów zabezpieczeń

• ZastosowanieZastosowanie podwójnej obudowy bezpieczeństwa reaktora:podwójnej obudowy bezpieczeństwa reaktora:– Obudowa pierwotnaObudowa pierwotna– Obudowa wtórnaObudowa wtórna

Page 19: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

• Wymagania dla EJ z reaktorami lekkowodnymi III generacji oparte na rozległym doświadczeniu europejskiego przemysłu jądrowego

• 4 bardzo obszerne tomy:– tomy 1, 2 i 4: łącznie

39 rozdziałów, ok. 5000 ogólnych i szczegółowych wymagań, > 1800 stron

– tom 3: opisy 5 standardowych projektów EJ spełniających wymagania „EUR” (BWR90, EPR, EPP-AP1000, ABWR, SWR1000)

Wymagania dla EJ z reaktorami generacji III i III+ Wymagania dla EJ z reaktorami generacji III i III+ – „dokument EUR”– „dokument EUR”

Dokument „EUR”: European Utility Requirements for LWR Nuclear Power Plants, Rev. C, 2001

Page 20: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Zawartość „dokumentu EUR”Zawartość „dokumentu EUR”

1. Tom 1: Główne założenia i cele (Volume 1. Main Policies and Objectives)

2. Tom 2: Uogólnione wymagania dla części jądrowej (Volume 2. Generic Nuclear Island Requirements) – najważniejsza część „EUR”

3. Tom 3: Zastosowanie EUR do konkretnych projektów (Volume 3. Application of EUR to Specific Designs)

4. Tom 4: Wymagania dotyczące elektrowni (Volume 4. Power Generation Plant Requirements).

Page 21: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

„„Dokument EUR” – baza wymagań technicznych dla kontraktów na usługi (w tym Dokument EUR” – baza wymagań technicznych dla kontraktów na usługi (w tym projektowanie) i dostawy dla EJ z reaktorami lekkowodnymi generacji III i III+projektowanie) i dostawy dla EJ z reaktorami lekkowodnymi generacji III i III+

• Jeden z 39 rozdziałów „dokumentu EUR”: – T. 2, Rozdz. 7 (2.7):

„Wymagania funkcjonalne dla urządzeń”

• Podstawowe wymagania funkcjonalne i projektowe dla urządzeń mechanicznych i elektrycznych

Page 22: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Zawartość „dokumentu EUR” Zawartość „dokumentu EUR” Tom 2: Uogólnione wymagania dla części jądrowej Tom 2: Uogólnione wymagania dla części jądrowej

(Volume 2: Generic Nuclear Island Requirements)(Volume 2: Generic Nuclear Island Requirements) 2.0. Wprowadzenie do Tomu 2 EUR (Introduction to the EUR Volume 2)2.1. Wymagania bezpieczeństwa (Safety requirements)2.2. Wymagania odnośnie osiągów (Performance requirements)2.3. Wymagania sieciowe (Grid requirements)2.4. Założenia projektowe (Design basis)2.5. Zbiory przepisów i normy (Codes and Standards)2.6. Wymagania odnośnie materiałów (Material related requirements)2.7. Wymagania funkcjonalne: urządzenia (Functional requirements: components)2.8. Wymagania funkcjonalne: układy i procesy (Functional requirements: systems and processes)2.9. System obudowy bezpieczeństwa (Containment system)2.10. AKPiA oraz interfejs człowiek-maszyna (Instrumentation and control and Man-Machine

Interface)2.11. Reguły rozplanowania przestrzennego (Layout rules)2.12. Proces projektowania i dokumentacja (Design process and documentation)2.13. Technologiczność robót budowlanych i rozruch (Constructability and commissioning)2.14. Ruch, utrzymanie i procedury (Operation, maintenance and procedures)2.15. Zapewnienie jakości (Quality assurance)2.16. Likwidacja (Decommissioning)2.17. Metodologia probabilistycznych analiz bezpieczeństwa (PSA methodology)2.18. Metodologia oceny wskaźników eksploatacyjnych (Performance assessment methodology)2.19. Informacje wymagane dla oceny kosztów (Costs assessment information Requirements)

Page 23: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Podstawa różnicowania wymagań projektowych i jakościowych dla EJ Podstawa różnicowania wymagań projektowych i jakościowych dla EJ – klasyfikacja bezpieczeństwa– klasyfikacja bezpieczeństwa

• WymaganiaWymagania projektowe i jakościowe dla konstrukcji, urządzeń i układów EJ projektowe i jakościowe dla konstrukcji, urządzeń i układów EJ różnicuje sięróżnicuje się w w zależności od ich zależności od ich znaczenia dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowegoznaczenia dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego

• Definiuje się Definiuje się funkcje bezpieczeństwafunkcje bezpieczeństwa EJ wymagane do (wg. „EUR”): EJ wymagane do (wg. „EUR”): – osiągnięcia stanu kontrolowanego (po awarii), oraz osiągnięcia stanu kontrolowanego (po awarii), oraz – osiągnięcia i utrzymania stanu bezpiecznego wyłączenia osiągnięcia i utrzymania stanu bezpiecznego wyłączenia

stabilne wypełnianie 3-ch fundamentalnych funkcji bezpieczeństwa w długim okresie czasu stabilne wypełnianie 3-ch fundamentalnych funkcji bezpieczeństwa w długim okresie czasu

• W dokumentach MAEA (NS-R-1, DS367) wymienia się W dokumentach MAEA (NS-R-1, DS367) wymienia się 1919 szczegółowych funkcji szczegółowych funkcji bezpieczeństwa bezpieczeństwa – w różnym stopniu– w różnym stopniu wpływających na wypełnieniewpływających na wypełnienie fundamentalnych funkcji fundamentalnych funkcji bezpieczeństwabezpieczeństwa

• Analizuje się funkcje bezpieczeństwa wypełniane przez poszczególne Analizuje się funkcje bezpieczeństwa wypełniane przez poszczególne konstrukcje, urządzenia i konstrukcje, urządzenia i układy EJukłady EJ

– Kategoryzuje się te funkcje Kategoryzuje się te funkcje ze względu na znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego ze względu na znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego (wypełnianie fundamentalnych funkcji bezpieczeństwa) (wypełnianie fundamentalnych funkcji bezpieczeństwa) przypisując określoną przypisując określoną klasę (kategorię) klasę (kategorię) bezpieczeństwabezpieczeństwa

• Brak międzynarodowego konsensusu ws. klasyfikacji bezpieczeństwaBrak międzynarodowego konsensusu ws. klasyfikacji bezpieczeństwa– Wytyczne MAEA No. 50-SG-D1 (1979) Wytyczne MAEA No. 50-SG-D1 (1979) wycofanowycofano w 2000 r. w 2000 r. (4 klasy bezpieczeństwa),(4 klasy bezpieczeństwa), projekt nowych projekt nowych

wytycznych DS367 wytycznych DS367 (3 klasy bezpieczeństwa + „not safety classified”)(3 klasy bezpieczeństwa + „not safety classified”) nie uzyskał dotąd akceptacjinie uzyskał dotąd akceptacji– „„Dokument EUR” Dokument EUR” - 3 kategorie bezpieczeństwa- 3 kategorie bezpieczeństwa: I, II i NS (Non-Safety): I, II i NS (Non-Safety)– USA (ASME Code): USA (ASME Code): 3 klasy + klasa MC (Metallic Containment – metalowa obudowa bezpieczeństwa)3 klasy + klasa MC (Metallic Containment – metalowa obudowa bezpieczeństwa)– Francja (RCC-M):Francja (RCC-M): 3 klasy + NC (Not Classified) 3 klasy + NC (Not Classified)– Finlandia: Finlandia: 4 klasy bezpieczeństwa + klasa niejądrowa (non-nuclear, EYT)4 klasy bezpieczeństwa + klasa niejądrowa (non-nuclear, EYT)

Page 24: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania projektowe i jakościowe dla konstrukcji, Wymagania projektowe i jakościowe dla konstrukcji, urządzeń i systemów EJ – dokument „EUR”urządzeń i systemów EJ – dokument „EUR”

• Poziomy ważności Poziomy ważności funkcji bezpieczeństwafunkcji bezpieczeństwa:: – F1 (F1A i F1B) – najwyższyF1 (F1A i F1B) – najwyższy – F2F2– Non-safety (NS) Non-safety (NS)

• Określa się Określa się poziom ważności funkcji bezpieczeństwapoziom ważności funkcji bezpieczeństwa wypełnianych przez wypełnianych przez poszczególne poszczególne konstrukcje,konstrukcje, urządzenia i systemyurządzenia i systemy

• W zależności od poziomu funkcji bezpieczeństwa W zależności od poziomu funkcji bezpieczeństwa danej konstrukcji, urządzeniu lub danej konstrukcji, urządzeniu lub systemowi systemowi przypisuje sięprzypisuje się odpowiednią odpowiednią kategorię bezpieczeństwakategorię bezpieczeństwa: : – I. – najwyższa (funkcje F1A i F1B)I. – najwyższa (funkcje F1A i F1B) – II. (funkcje F2) II. (funkcje F2) – Non-safety (NS)Non-safety (NS)

• Z klasyfikacją bezpieczeństwa powiązana jest Z klasyfikacją bezpieczeństwa powiązana jest klasyfikacja sejsmicznaklasyfikacja sejsmiczna zazwyczaj zazwyczaj 2 klasy2 klasy

• I kategoria bezpieczeństwa:I kategoria bezpieczeństwa:– Elementy ciśnieniowe obiegu chłodzenia reaktora (w niektórych krajach: + paliwo Elementy ciśnieniowe obiegu chłodzenia reaktora (w niektórych krajach: + paliwo

i elementy wewnątrz-reaktorowe) i elementy wewnątrz-reaktorowe) – Systemy zabezpieczeń i wyłączenia reaktora (w niektórych krajach)Systemy zabezpieczeń i wyłączenia reaktora (w niektórych krajach)

Page 25: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania dla urządzeń i konstrukcji EJ zależnie od Wymagania dla urządzeń i konstrukcji EJ zależnie od kategorii bezpieczeństwa – „dokument EUR”kategorii bezpieczeństwa – „dokument EUR”

Wymaganie Kategoria bezpieczeństwa

I II NS

Zapewnienie jakości tak tak nie

Stosowanie przepisów i norm jądrowych tak nie nie

Kwalifikacja urządzenia / konstrukcji tak nie nie

Kontrola eksploatacyjna / okresowe próby tak nie nie

Kwalifikacja sejsmiczna tak nie nie

Dane niezawodnościowe tak tak tak

Zależnie od Zależnie od kategorii bezpieczeństwakategorii bezpieczeństwa określa się określa się klasęklasę przepisów przepisów i norm jądrowych oraz zakres wymagań technicznychi norm jądrowych oraz zakres wymagań technicznych dla danego urządzenia lub konstrukcji dla danego urządzenia lub konstrukcji

Page 26: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Przykładowe szczegółowe przepisy i normy „jądrowe” – Przykładowe szczegółowe przepisy i normy „jądrowe” – „dokument EUR”„dokument EUR”

Przykładowe przepisy i normy jądrowe dla elementów EJ I. kategorii bezpieczeństwa:międzynarodowe oraz obowiązujące w USA, Francji, RFN, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii

RCC-M

Page 27: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

YVL – wytyczne fińskiego Dozoru Jądrowego – STUK (YVL 2.1)

PSAR – Preliminary Safety Analysis Report – Wstępny Raport Bezpieczeństwa

RCC-M – francuska norma projektowania, budowy i eksploatacji urządzeń ciśnieniowych EJ

PED – Pressure Equipment Directive

Klasyfikacja bezpieczeństwa i klasyfikacja jakości a normy Klasyfikacja bezpieczeństwa i klasyfikacja jakości a normy techniczne stosowane dla EJ Olkiluoto 3 (EPR) w Finlandiitechniczne stosowane dla EJ Olkiluoto 3 (EPR) w Finlandii

Page 28: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania dla urządzeń i konstrukcji EJWymagania dla urządzeń i konstrukcji EJ

• Szczególną wagęSzczególną wagę przywiązuje się do tzw.przywiązuje się do tzw. „kwalifikacji”„kwalifikacji” urządzeń i konstrukcji urządzeń i konstrukcji I. kategorii bezpieczeństwaI. kategorii bezpieczeństwa na na obciążenia i warunki środowiskaobciążenia i warunki środowiska

– w tym występujące w tym występujące w stanach awaryjnych i przy wstrząsach w stanach awaryjnych i przy wstrząsach sejsmicznychsejsmicznych

• kwalifikacja sejsmiczna kwalifikacja sejsmiczna „EUR”„EUR” wymaga odporności na wstrząsy o wymaga odporności na wstrząsy o max poziomym przyśpieszeniu gruntu = max poziomym przyśpieszeniu gruntu = 0,25g0,25g, , standardowe projekty standardowe projekty EPR, AP1000 i ESBWR są obliczone na EPR, AP1000 i ESBWR są obliczone na 0,3g0,3g) )

– to badania i próby mające wykazać, że to badania i próby mające wykazać, że przetrwają one te obciążenia przetrwają one te obciążenia

i warunki pracy i nadal spełniać będą przypisane im funkcje i warunki pracy i nadal spełniać będą przypisane im funkcje bezpieczeństwabezpieczeństwa

• Każdy producent musi przeprowadzićKażdy producent musi przeprowadzić takie badania lub takie badania lub próby i udokumentować je zgodnie ze stosownymi próby i udokumentować je zgodnie ze stosownymi przepisami / normami jądrowymiprzepisami / normami jądrowymi

Page 29: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania dla przedsiębiorstw uczestniczących w realizacji EJ

• Realizacja EJ w Polsce będzie odbywała się w systemie „pod klucz”

• Polskie przedsiębiorstwa realizujące dostawy, roboty budowlano-montażowe lub usługi dla EJ będą musiały wypełnić wymagania dotyczące:

– systemu zarządzania jakością: zgodnie z normami ISO + specjalne normy zapewnienia jakości dla EJ dostawcy technologii

– odpowiednich jądrowych lub konwencjonalnych przepisów i norm przyjętych w dokumentacji projektowej EJ (tzn. głównie dostawcy technologii)

• tj. rozwiązania konstrukcyjne, technologie wykonania i procedury kontroli jakości (warunki techniczne wykonania i odbioru – „technical specifications”)

• KwalifikacjaKwalifikacja dostawców / wykonawców przez głównego realizatoradostawców / wykonawców przez głównego realizatora (dostawcę technologii EJ) (dostawcę technologii EJ) – możliwa jest możliwa jest kwalifikacja „kaskadowa”:kwalifikacja „kaskadowa”: poddostawców / podwykonawców poddostawców / podwykonawców

przez akredytowanego wykonawcęprzez akredytowanego wykonawcę

Page 30: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Przykładowy schemat procesu kwalifikacji nowych Przykładowy schemat procesu kwalifikacji nowych dostawców – AREVA (EPR)dostawców – AREVA (EPR)

Page 31: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Wymagania zapewnienia jakości dlaWymagania zapewnienia jakości dla EJ• Podstawowy standardPodstawowy standard - normy ISO: - normy ISO:

– PN-EN ISO 9001:2001PN-EN ISO 9001:2001. „Systemy zarządzania jakością. Wymagania” . „Systemy zarządzania jakością. Wymagania”

– Zestaw 6-ciu normZestaw 6-ciu norm PN-EN ISO 3834:2007PN-EN ISO 3834:2007 określających określających wymagania jakości dotyczące spawaniawymagania jakości dotyczące spawania, w szczególności: , w szczególności:

• PN-EN ISO 3834-2:2007PN-EN ISO 3834-2:2007. „Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów . „Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych - Część 2: Pełne wymagania jakościmetalowych - Część 2: Pełne wymagania jakości

• Normy ISO nie są jednak wystarczające, stosuje się Normy ISO nie są jednak wystarczające, stosuje się specjalne normy specjalne normy zapewnienia jakości dla EJzapewnienia jakości dla EJ,, jak: jak:– Niemiecka normaNiemiecka norma KTA 1401 (06/96):KTA 1401 (06/96): „„GeneralGeneral Requirements RegardingRequirements Regarding

Quality AssuranceQuality Assurance” (stosowana na budowie ” (stosowana na budowie EJ Olkiluoto 3 EJ Olkiluoto 3 w Finlandii)w Finlandii)

– Amerykańskie:Amerykańskie:• Federalne przepisyFederalne przepisy 10CFR50 10CFR50 AppApp. B: . B: „„Quality Assurance Criteria for Nuclear Quality Assurance Criteria for Nuclear

Power Plants and Fuel Reprocessing PlantsPower Plants and Fuel Reprocessing Plants””

• NormaNorma ANSI/ASME NQA-1-2008 ANSI/ASME NQA-1-2008 „„Quality Assurance Quality Assurance Requirements for Nuclear Requirements for Nuclear Facility Applications, Includes Addenda A (2009) and Addenda B (2011)”Facility Applications, Includes Addenda A (2009) and Addenda B (2011)”

– Standard MAEA Standard MAEA GS-R-3:GS-R-3: The Management System for Facilities and The Management System for Facilities and Activities. Safety Requirements (2006)Activities. Safety Requirements (2006)

Page 32: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Normy zapewnienia jakości dlaNormy zapewnienia jakości dla EJ: KTA 1401 (06/96)

Page 33: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Normy zapewnienia jakości dlaNormy zapewnienia jakości dla EJ: ANSI / ASME NQA-1-2008

Page 34: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Normy projektowania, budowy i eksploatacji Normy projektowania, budowy i eksploatacji urządzeń i konstrukcji EJurządzeń i konstrukcji EJ

• Amerykańskie:Amerykańskie:– ASME Boiler and Pressure Vessel CodeASME Boiler and Pressure Vessel Code::

• Section III:Section III: Rules for Construction of Nuclear Facility ComponentsRules for Construction of Nuclear Facility Components

• Section VIII: Section VIII: Pressure VesselsPressure Vessels

• Section IX:Section IX: Welding and Brazing Qualifications Welding and Brazing Qualifications

• Section XI:Section XI: Rules for Inservice Inspection of Nuclear Power Plant Components Rules for Inservice Inspection of Nuclear Power Plant Components

– IEEE Nuclear Engineering StandardsIEEE Nuclear Engineering Standards - ok. 200 norm elektrycznych, np: - ok. 200 norm elektrycznych, np:• 308-2001308-2001 - IEEE Standard - IEEE Standard Criteria for Class 1E Power SystemsCriteria for Class 1E Power Systems for Nuclear Power Generating for Nuclear Power Generating

Stations

• 323-2003323-2003 - IEEE Standard for Qualifying Class 1E Equipment for Nuclear Power Generating Stations

• 344-2004344-2004 - IEEE Recommended Practice for - IEEE Recommended Practice for Seismic Qualification of Class 1E EquipmentSeismic Qualification of Class 1E Equipment for for Nuclear Power Generating StationsNuclear Power Generating Stations

• Francuskie:Francuskie:– RCC-M:RCC-M: Règles de Conception et de Construction des Matériels Mécaniques des Ilots Nucléaires REP Règles de Conception et de Construction des Matériels Mécaniques des Ilots Nucléaires REP

((Design and ConstructionDesign and Construction Rules for Rules for Mechanical ComponentsMechanical Components of PWR Nuclear Islands) of PWR Nuclear Islands)– RCC-G:RCC-G: Règles de Conception et de Construction du Génie Civil des Ilots Nucléaires REP (Règles de Conception et de Construction du Génie Civil des Ilots Nucléaires REP (Design and Design and

ConstructionConstruction Rules for Rules for Civil WorksCivil Works of PWR Nuclear Islands) of PWR Nuclear Islands)– RCC-E:RCC-E: Règles de Conception et de Construction des Matériels Electriques des Centrales Nucléaires Règles de Conception et de Construction des Matériels Electriques des Centrales Nucléaires

((Design and ConstructionDesign and Construction Rules for Rules for Electrical ComponentsElectrical Components of Nuclear Islands) of Nuclear Islands)– RSE-M:RSE-M: Règles de Surveillance en Exploitation des Matériels Mécaniques des Ilots Nucléaires REP Règles de Surveillance en Exploitation des Matériels Mécaniques des Ilots Nucléaires REP

((InIn Service InspectionService Inspection Rules for the Rules for the Mechanical ComponentsMechanical Components of PWR Nuclear Power Island) of PWR Nuclear Power Island)

Page 35: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Normy projektowania, budowy i eksploatacji Normy projektowania, budowy i eksploatacji urządzeń i konstrukcji EJ urządzeń i konstrukcji EJ

• Niemieckie:Niemieckie:– KTA 3201: KTA 3201: Components of the Components of the Reactor Coolant Pressure BoundaryReactor Coolant Pressure Boundary

of Light Water Reactorsof Light Water Reactors– KTA 3211:KTA 3211: Pressure and Activity Retaining Pressure and Activity Retaining Components of Systems Components of Systems

Outside the Primary CircuitOutside the Primary Circuit

• Dyrektywa 97/23/WE Dyrektywa 97/23/WE (PED – Pressure Equipment Directive):(PED – Pressure Equipment Directive): w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich

dotyczących urządzeń ciśnieniowychdotyczących urządzeń ciśnieniowych – europejskie normy zharmonizowane wymienione w tej dyrektywie, np.:europejskie normy zharmonizowane wymienione w tej dyrektywie, np.:

• PN-EN 13445:PN-EN 13445: Nieogrzewane płomieniem Nieogrzewane płomieniem zbiorniki ciśnieniowezbiorniki ciśnieniowe

• PN-EN 13480:PN-EN 13480: Rurociągi Rurociągi przemysłowe metaloweprzemysłowe metalowe

• Norma PN-EN ISO 14001: System Zarządzania Środowiskiem Norma PN-EN ISO 14001: System Zarządzania Środowiskiem (EMS – Environmental Management System) (EMS – Environmental Management System)

Page 36: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Amerykańska norma dla urządzeń ciśnieniowych EJAmerykańska norma dla urządzeń ciśnieniowych EJ: ASME Boiler and Pressure Vessel Code

Section III: Rules for Construction of Nuclear Facility Components

Page 37: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Francuska norma dla urządzeń ciśnieniowych EJFrancuska norma dla urządzeń ciśnieniowych EJ: RCC-M: Design and Construction Rules for Mechanical Components of PWR Nuclear RCC-M: Design and Construction Rules for Mechanical Components of PWR Nuclear

IslandsIslands

• SECTION I: NUCLEAR ISLAND COMPONENTS

– Subsection A: General rules– Subsection Z: Technical appendices– Subsection B: Class 1 components– Subsection C: Class 2 components– Subsection D: Class 3 components– Subsection E: Small components– Subsection G: Reactor internals– Subsection H: Supports– Subsection J: Low pressure or

atmospheric storage tanks– Subsection P: Containment

penetrations

• SECTION II : MATERIALS

• SECTION III: EXAMINATION METHODS

• SECTION IV: WELDING

• SECTION V: FABRICATION

Page 38: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Stosowanie norm technicznych w zależności od klasy Stosowanie norm technicznych w zależności od klasy bezpieczeństwa – przykład EPRbezpieczeństwa – przykład EPR

Page 39: „Program Polskiej Energetyki Jądrowej. Nowe perspektywy dla wielkopolskich przedsiębiorców.”

Dziękuję Państwu za Dziękuję Państwu za uwagę!uwagę!