PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU...

1

Zarząd Powiatu Miechowskiego

PROGRAMOCHRONY ŚRODOWISKA

DLAPOWIATU MIECHOWSKIEGO

na lata 2004 - 2015

Miechów, marzec 2004

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MIECHOWSKIEGO

2

Wykonywany na zlecenie:Zarządu Powiatu Miechowskiegoul. Racławicka 1232-200 Miechów

Nadzór merytoryczny:Wydział Rozwoju Gospodarczego, Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska

Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w WarszawieOddział Zamiejscowy w Katowicach „Centrum Gospodarki Odpadami”

Wykonawca:

Instytut Mechanizacji Budownictwa

i Górnictwa Skalnego

Oddział Zamiejscowy w Katowicach

„Centrum Gospodarki Odpadami”

ul. Barbary 21A, 40-053 Katowice

Główni autorzy opracowania:

mgr Jan MASTALSKI

dr Beata WITKOWSKA-KITA

dr inż. Ireneusz BAIC

mgr inż. Sonia JAREMA – SUCHOROWSKA

dr Zdzisław ADAMCZYK

mgr Barbara WACŁAWIK

mgr inż. Zbigniew PALUCHIEWICZ

dr inż. Stanisław KARUGA

mgr Bogna GWOŹDZIEWICZ

mgr inż. Janina ZASUCHA

mgr inż. Zbigniew DUSZYC

mgr inż. Michał ROLKA


3

Szanowni Państwo

Miniony wiek i prognozy na przyszłość wskazują, że współczesny człowiek nie może prawidłowo żyć,pracować i cieszyć się z dorobku cywilizacyjnego bez właściwej symbiozy ze swoim naturalnymśrodowiskiem. Dbałość o naturalne środowisko jest warunkiem powodzenia wszelkich innych działań, którena jego bazie powstają, czyli egzystencji ludzkiej, pracy zawodowej, szeroko rozumianej infrastruktury orazwypoczynku i rekreacji. Żyjemy w czasach, kiedy jesteśmy świadkami istotnych zmian i zagrożeńekologicznych: zaburzeń klimatu, wyczerpywania zasobów surowcowych, deficytu zasobów pitnych,wylesiania, erozji gleb, degradacji wartości biologicznych.

Jak zatem zachować równowagę pomiędzy potrzebami człowieka a wymaganiami naturalnegośrodowiska? Co czynić, by ludzka ingerencja w nasze naturalne otocznie nie odbijała się niekorzystnie nanas samych?Mając świadomość tych zagrożeń Starostwo Powiatowe w Miechowie opracowało „Program OchronyŚrodowiska i Plan Gospodarki Odpadami w Powiecie Miechowskim do roku 2015", który pozwalam sobieprzedstawić Państwu z propozycją jego analizy i życzliwego włączenia się w realizację zapisanych zadań.W naszym powiecie są znakomite gleby, piękne obszary leśne, cenne rezerwaty krajobrazowe, ciekawa florai fauna i rzadki już dzisiaj walor - nieskażone przemysłem środowisko. Przygotowany przez nas dużymwysiłkiem niniejszy „Program" ma za cel uchronić powyższe walory lokalnego środowiska przedwspółczesnymi zagrożeniami, wynikającymi przede wszystkim ze skutków technizacji, rozwojuinwestycyjnego i konsumpcyjnego podejścia ludzi do życia. A stąd krótka droga do brutalnej niekiedyingerencji w nasze biologiczne otoczenie, jego bezmyślne zaśmiecanie, zatruwanie i niszczenie. Wierzę, żeniniejszy dokument będzie pomocny w nowej unijnej rzeczywistości, z jaką przyjdzie się powiatowimiechowskiemu zetknąć, także na niwie dbałości o naturalne środowisko i mądrą gospodarkę odpadami,zgodnie z wysokimi standardami europejskimi.Mając powyższe na uwadze .dołożyliśmy wszelkich starań, aby ten „Program" był przydatnym narzędziemw rękach lokalnych samorządów, specjalistów od ochrony środowiska i również mieszkańców we ws zelkichdziałaniach na rzecz zachowania powiatowego dobrodziejstwa przyrodniczego w jak najlepszej kondycji.

Żywię nadzieję, że opracowany przez nas „Program" i jego wdrożenie przy Państwa aktywnym udzialeuczyni powiat miechowski przyjaznym dla środowiska, jego mieszkańców którzy tu mieszkają i pracująoraz gości, którzy zechcą na naszej ziemi odpoczywać.

Z wyrazami szacunku

Foto K. Olchawa


5

SPIS TREŚCI

Poz. Nazwa Nrstrony

1 WSTĘP ........................................................................................................................101.1 Cel opracowania .......................................................................................................101.2 Podstawy prawne......................................................................................................111.3 Zasady ogólne tworzenia Programu ..........................................................................121.4 Opis przyjętej metodyki ............................................................................................13

2 CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA I ROZWOJU WOJEWÓDZTWAMAŁOPOLSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLA PROGRAMU OCHRONYŚRODOWISKA POWIATU MIECHOWSKIEGO......................................................14

2.1 Strategia rozwoju Małopolski na lata 2001 – 2006 ....................................................142.2 Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego w polu strategicznym

„Pejzaż”..............................................................................................................152.3 Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego .........................................17

3 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU ..........................................................203.1 Położenie ..................................................................................................................203.2 Demografia...............................................................................................................203.3 Działalność gospodarcza...........................................................................................233.4 Klimat ......................................................................................................................253.5 Rzeźba terenu ...........................................................................................................273.6 Budowa geologiczna.................................................................................................283.7 Gleby........................................................................................................................323.8 Struktura użytkowania gruntów ................................................................................323.9 Spółki Wodne ...........................................................................................................343.10 Lasy..........................................................................................................................363.11 Surowce mineralne ...................................................................................................393.12 Wody powierzchniowe .............................................................................................423.13 Wody podziemne......................................................................................................443.14 Środowisko przyrodnicze..........................................................................................46

3.14.1 Obszary przyrodniczo cenne ............................................................................473.14.2 Obiekty przyrodniczo cenne – pomniki przyrody .............................................49

4 STAN I OCENA ŚRODOWISKA POWIATU .............................................................524.1 Powietrze atmosferyczne ..........................................................................................52

4.1.1 Źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego ...........................524.1.2 Monitoring zanieczyszczeń powietrza ..............................................................534.1.3 Ocena jakości powietrza...................................................................................534.1.4 Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze powietrza atmosferycznego ..

........................................................................................................................584.2 Stan środowiska akustycznego ..................................................................................59

4.2.1 Hałas przemysłowy ..........................................................................................604.2.2 Hałas komunikacyjny.......................................................................................604.2.3 Hałas od linii elektroenergetycznych ................................................................634.2.4 Główne problemy Powiatu w obszarze hałasu środowiskowego .......................63

4.3 Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne..................................................644.3.1 Źródła emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego .............644.3.2 Główne problemy Powiatu w obszarze niejonizującego promieniowaniaelektromagnetycznego ..................................................................................................65

4.4 Stan czystości wód podziemnych ..............................................................................65


6

4.4.1 Główne poziomy wodonośne ...........................................................................654.4.2 Stopień zagrożenia i źródła zanieczyszczeń wód podziemnych.........................664.4.3 Ujęcia wód podziemnych .................................................................................674.4.4 Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze wód podziemnych ............68

4.5 Stan czystości wód powierzchniowych .....................................................................694.5.1 Wody stojące ...................................................................................................734.5.2 Wody płynące ..................................................................................................734.5.3 Główne problemy Powiatu w obszarze wód powierzchniowych .......................77

4.6 Infrastruktura w obszarze ochrony środowiska..........................................................784.6.1 Wodociągi........................................................................................................784.6.2 Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków ................................................................844.6.3 Gospodarowanie energią ..................................................................................904.6.4 Główne problemy Powiatu w obszarze infrastruktury w ochronie środowiska ..90

4.7 Ochrona przyrody i krajobrazu..................................................................................914.7.1 Natura 2000 .....................................................................................................924.7.2 Gospodarka leśna .............................................................................................95

4.8 Stan powierzchni ziemi.............................................................................................974.8.1 Użytkowanie gruntów ......................................................................................97

4.1.1.1. Ocena zanieczyszczenia gleb użytków rolnych metalami ciężkimi siarką iWWA......................................................................................................98

4.8.2 Monitoring zanieczyszczeń gleb w Powiecie Miechowskim ........................... 1004.8.3 Główne problemy Powiatu w obszarze stanu powierzchni ziemi ....................103

4.9 Nadzwyczajne zagrożenia środowiska ....................................................................1034.10 Edukacja ekologiczna ............................................................................................. 1054.11 Gospodarka odpadami ............................................................................................ 1064.12 Podsumowanie........................................................................................................112

4.12.1 Priorytety ekologiczne....................................................................................1175 CELE I SPOSOBY REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU ...........118

5.1 Cele polityki ekologicznej Powiatu .........................................................................1185.2 Program działań niezbędnych dla realizacji polityki ekologicznej Powiatu..............118

5.2.1 Ochrona powietrza atmosferycznego.............................................................. 1185.2.2 Ochrona przed hałasem i promieniowaniem niejonizującym .......................... 1195.2.3 Ochrona zasobów wodnych............................................................................1215.2.4 Surowce mineralne – ochrona zasobów kopalin .............................................1235.2.5 Ochrona przyrody i krajobrazu .......................................................................1235.2.6 Nadzwyczajne zagrożenia środowiska............................................................ 1255.2.7 Ochrona gleb..................................................................................................1255.2.8 Edukacja ekologiczna.....................................................................................126

6 ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM .........................................................................1276.1 Instrumenty zarządzania środowiskiem...................................................................127

6.1.1 Instrumenty prawne........................................................................................ 1276.1.2 Instrumenty finansowe ...................................................................................1286.1.3 Instrumenty społeczne....................................................................................128

6.2 Organizacja zarządzania środowiskiem...................................................................1296.3 Organizacja zarządzania programem.......................................................................1296.4 Mierniki stopnia realizacji Programu ......................................................................1296.5 Monitoring..............................................................................................................132

6.5.1 Monitoring jakości środowiska.......................................................................1326.5.2 Monitoring polityki środowiskowej................................................................ 132

7 STRESZCZENIE .......................................................................................................135


7

8 BIBLIOGRAFIA........................................................................................................137ZAŁĄCZNIK NR 1 – ZADANIA ......................................................................................142

Zadania w zakresie ochrony powietrza ................................................................ 143Zadania w zakresie ochrony przed hałasem ......................................................... 146Zadania w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem

elektromagnetycznym............................................................................148Zadania w zakresie gospodarki wodnej i gospodarki wodno-ściekowej ...............150Zadania w zakresie małej retencji i o ochrony przeciwpowodziowej ...................155Zadania w zakresie ochrony przyrody i poprawy ładu przestrzennego .................157Zadania w zakresie zwiększenia lesistości powiatu .............................................160Zadania w zakresie monitoringu środowiska i ochrony przed nadzwyczajnymi

zagrożeniami ......................................................................................... 163Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i wykorzystania zasobów

naturalnych............................................................................................ 166WFOSiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki

WodnejZadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznychruchów ekologicznych ...........................................................................167

Zadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznych ruchówekologicznych .......................................................................................168

Zadania w zakresie turystyki i agroturystyki oraz rekreacji .................................170ZAŁĄCZNIK NR 2 – HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU........................... 171ZAŁĄCZNIK NR 3 – WYKAZ STUDNI GŁĘBINOWYCH.............................................191

SPIS TABEL

Tabela nr Nazwa tabeli Nrstrony

Tabela 1. Ludność wg płci i wieku z uwzględnieniem ich gotowości produkcyjnej wPowiecie Miechowskim (stan na 31.12.2002r. [8]) ............................................. 22

Tabela 2. Liczba ludności wg płci w Powiecie Miechowskim (stan na 31.12.2002r. [8])....... 23Tabela 3. Ruch naturalny ludności, stan na 31.12.2001r.[7] .................................................. 23Tabela 4. Pracujący w wybranych sektorach gospodarki narodowej w Powiecie

Miechowskim w 2001r.[GUS]............................................................................ 25Tabela 5. Liczba gospodarstw rolnych wg grup obszarowych powierzchni użytków

rolnych (stan na 31.12.2002r. [8]) ...................................................................... 33Tabela 6. Liczba gospodarstw rolnych wg prowadzenia działalności rolniczej (stan na

31.12.2002r. [8]) ................................................................................................ 34Tabela 7. Powierzchnia zmeliorowanych użytków i urządzenia melioracji wodnych

szczegółowych będących w administracji spółek wodnych PowiatuMiechowskiego [dane uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Miechowie] ....... 35

Tabela 8. Informacje nt. eksploatacji złóż w Powiecie Miechowskim [47]............................ 41Tabela 9. Złoża perspektywiczne w gminie Gołcza [47] ....................................................... 41Tabela 10. Wyniki badań WIOŚ za rok 2001 [26] ................................................................ 54Tabela 11. Dopuszczalne stężenia substancji w powietrzu .................................................... 54Tabela 12. Udział rocznej emisji z Powiatu Miechowskiego w rocznej emisji całego

Województwa Małopolskiego w 2001r. [26] ...................................................... 55Tabela 13. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu na

ochronę zdrowia................................................................................................. 56


8

Tabela 14. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu naochronę roślin .................................................................................................... 56

Tabela 15. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeńzanieczyszczenia, uzyskanych w pierwszej rocznej ocenie jakościpowietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji ..................... 57

Tabela 16a. Dopuszczalny poziom hałasu w zależności od jego źródła i przeznaczeniaterenu................................................................................................................. 59

Tabela 17. Hałas drogowy w porze dziennej, stan na 31.12.1999 [35] .................................. 62Tabela 18. Wartości wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód

powierzchniowych ............................................................................................. 71Tabela 19. Wartości graniczne podstawowych wskaźników eutrofizacji wód ....................... 72Tabela 20. Ocena stanu rzeki Szreniawy (stan na 31.12.2002r. [26,57])................................ 74Tabela 21. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Szreniawy (stan na 31.12.2002r. [57]) .......... 74Tabela 22. Ocena stanu rzeki Nidzicy (stan na 31.12.2002r. [26,57]).................................... 75Tabela 23. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Nidzicy (stan na 31.12.2002r. [57]) .............. 76Tabela 24. Ocena stanu rzeki Dłubni (stan na 31.12.2002r. [28]) .......................................... 76Tabela 25. Stan zwodociągowania Powiatu, stan na dzień 31 grudnia 2002r. [dane z

gmin] ................................................................................................................. 83Tabela 26. Przewidywany procentowy udział mieszkańców obsługiwanych przez

przydomowe oczyszczalnie ścieków w ogólnej liczbie mieszkańców danejmiejscowości [dane z Gminy Racławice] ........................................................... 86

Tabela 27. Zestawienie długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie PowiatuMiechowskiego, stan na 31-12-2002r. [dane z gmin].......................................... 86

Tabela 28 . Kanalizacje i oczyszczalnie ścieków na terenie Powiatu Miechowskiego,stan na 31-12-2002r. [dane z gmin] .................................................................... 88

Tabela 29. Zasoby mieszkaniowe zamieszkane i podstawowe wskaźniki warunkówmieszkaniowych (stan na 31.12.2002r. [8]) ........................................................ 91

Tabela 30. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej [33] ........................................... 98Tabela 31. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość kadmu (mg/kg) oraz

procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33].......... 100Tabela 32. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość miedzi (mg/kg) oraz

procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33].......... 100Tabela 33. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość niklu (mg/kg) oraz procentowy

udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń .................................... 101Tabela 34. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość ołowiu (mg/kg) oraz

procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33].......... 101Tabela 35. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość cynku (mg/kg) oraz procentowy

udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] ............................. 101Tabela 36. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość siarki (mg/kg) oraz procentowy

udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] ............................. 102Tabela 37. Wartości progowe poziomów hałasu w środowisku........................................... 120Tabela 38. Wskaźniki stanu środowiska i społeczno-ekonomiczne stopnia realizacji

programu.......................................................................................................... 131Tabela 39.Harmonogram wdrożenia z bilansem finansowym dla realizacji zadań

własnych Powiatu na lata 2004 – 2015 ............................................................. 134


9

SPIS RYSUNKÓW

Rysuneknr Nazwa rysunku Nr

stronyRysunek 1. Podział administracyjny Powiatu Miechowskiego .............................................. 21Rysunek 2. Liczba ludności w latach 1999 – 2002 w Powiecie Miechowskim [GUS] ........... 21Rysunek 3. Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych [wg GUS] ...... 24Rysunek 4. Szkic geologiczny Powiatu Miechowskiego (na podstawie mapy

geologicznej Polski bez utworów kenozoicznych i kredowych) .......................... 29Rysunek 5. Kierunki wykorzystania gruntów w Powiecie Miechowskim (w %) [8] .............. 33Rysunek 6. Użytkowanie gruntów rolnych w Powiecie Miechowskim (w %) [8] .................. 34Rysunek 7. Kompleksy leśne w powiecie Miechowskim (wraz z Parkami

Krajobrazowymi i rezerwatami przyrody) .......................................................... 37Rysunek 8. Mapa zasobów naturalnych Powiatu Miechowskiego ......................................... 40Rysunek 9. Główne cieki w Powiecie Miechowskim z zaznaczonymi terenami

zalewowymi....................................................................................................... 43Rysunek 10. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Województwie Małopolskim ............. 45Rysunek 11. Sieć monitoringu powietrza atmosferycznego w województwie

małopolskim w 2003r......................................................................................... 53Rysunek 12. Najważniejsze drogi w Powiecie Miechowskim ............................................... 61Rysunek 13. Szlaki kolejowe w Powiecie Miechowskim ...................................................... 62Rysunek 14. Najważniejsze studnie i ujęcia wody w Powiecie Miechowskim....................... 67Rysunek 15. Klasy czystości monitorowanych wód rzecznych (na grubo) w Powiecie

Miechowskim .................................................................................................... 77Rysunek 16. Procentowy udział gmin Powiatu Miechowskiego w ogólnym zużyciu

wody [dane z gmin]............................................................................................ 82Rysunek 17. Udział mieszkańców Powiatu Miechowskiego z przyłączami do sieci

wodociągowej i kanalizacyjnej [32]................................................................... 87Rysunek 18. Mapa lokalizacji proponowanych obszarów do objęcia Programem Natura

2000................................................................................................................... 93Rysunek 19. Mapa zagrożeń w transporcie kołowym.......................................................... 104Rysunek 20. Mapa zagrożeń w transporcie kolejowym ....................................................... 105


10

1 WSTĘP

1.1 Cel opracowania

Celem niniejszego opracowania jest stworzenie Programu Ochrony Środowiska dlaPowiatu Miechowskiego, którego realizacja doprowadzi do poprawy stanu środowiskanaturalnego, do efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewni skuteczne mechanizmychroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagańobowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej.

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. stanowi, że Rzeczypospolita Polska zapewniaochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz wskazuje, iż ochronaśrodowiska jest nie tylko obowiązkiem obywateli, ale także władz publicznych.Zrównoważony rozwój w myśl Prawa ochrony środowiska to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczychi społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowychprocesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowychpotrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jaki przyszłych pokoleń. Władze publiczne zatem poprzez swoją politykę powinny zapewnić nietylko bezpieczeństwo ekologiczne, ale i dostęp do nie uszczuplonych zasobówwspółczesnemu i przyszłemu pokoleniu.

Ustawa o samorządzie powiatowym stanowi, że powiat wykonuje określone ustawamizadania publiczne o charakterze ponad gminnym, w tym między innymi zadania z zakresuochrony przyrody i środowiska, leśnictwa, gospodarki wodnej, rybactwa śródlądowego,zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska. Powiat, akceptując zasadyzrównoważonego rozwoju, szuka takich kierunków rozwoju, które doprowadzą doograniczania emisji, zmniejszania energo-, wodo- i materiałochłonności, poprawy jakościśrodowiska przyrodniczego, wzmacniania struktur ekologicznych, rozwijania aktywnościobywatelskiej, poprawy jakości życia mieszkańców. Winno w tym pomóc właściwe, zgodnez ideą ekorozwoju, planowanie wszelkich działań.

Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadaniaśrodowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się doaspektów środowiskowych, usystematyzowane według priorytetów. Przy tworzeniu Programuprzyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia w pracy przyszłych użytkowników,ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznychzwiązanych z przyszłymi projektami.

Ponadto celami Programu Ochrony Środowiska są [12,18]:- rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do

kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska w podziale na celekrótkookresowe, średniookresowe i długookresowe,

- wyznaczenie hierarchii ważności poszczególnych inwestycji (ustaleniepriorytetów),

- przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych, formalno-prawnych dla proponowanych działań proekologicznych,

- wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeńinwestycyjnych powiatu ze wskazaniem źródeł finansowania.

Program wspomaga dążenie do uzyskania w powiecie sukcesywnego, z roku na rok,ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwójwalorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności


11

ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska,a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów działalności środowiskowej, dokonywanaokresowo (według nowej ustawy co 2 lata).

1.2 Podstawy prawne

Art. 17 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowi, że zarząd powiatuopracowuje Program Ochrony Środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,przy czym projekt programu powiatu winien być zaopiniowany przez zarząd województwa.Program powinien określać wymagania odnoszące się do polityki ekologicznej państwa,a w szczególności:

- cele i priorytety ekologiczne,- rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,- środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawne, ekonomiczne,

społeczne.

Zawarta w Programie polityka ekologiczna Powiatu Miechowskiego winna więcrealizować politykę ekologiczną państwa, rozumianą jako zjednoczenie celów ochronyśrodowiska z wyzwaniami zrównoważonego rozwoju w warunkach jednoczenia się Europyi rozszerzania ogólnoświatowej troski o Ziemię i jej przyszłych mieszkańców.

Najważniejsze problemy i cele zawierają następujące, przyjęte przez Parlamentdokumenty krajowe:

- Polityka Ekologiczna Państwa (1991 r.) i II Polityka Ekologiczna Państwa(2001r.),

- Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 – 2010(2002 r.),

- Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywyna lata 2007 – 2010,

- Polska 2025, długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju,- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (2002 r.),- Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, uwzględniający

uwarunkowania międzynarodowe, a w szczególności:- Agendę 21 – Ramowy Program Działań,- Strategię zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej (2001 r.) oraz Unijne

programy ochrony środowiska,- dyrektywy UE,- konwencje i porozumienia międzynarodowe podpisane i ratyfikowane przez

Polskę.Program uwzględnia uwarunkowania wojewódzkie wynikające:- ze Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego (1999 r.),- z Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska dla Województwa

Małopolskiego na lata 2001 – 2015.


12

1.3 Zasady ogólne tworzenia Programu

Opracowywany w powiecie Program Ochrony Środowiska powinien odzwierciedlaćpewne zasady ogólne, które leżą u podstaw polityki ochrony środowiska w Unii Europejskiej ,a także polityki ekologicznej naszego państwa.

Są to:1) zasada zrównoważonego rozwoju, – która opiera się na założeniu, że polityka

i działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny byćprowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w staniezapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarównoprzez obecne jak i przyszłe pokolenia. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędnetraktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność inte-growania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinachgospodarki. W praktyce oznacza to na przykład, że Program Ochrony Środowiska Powiatumusi być zgodny z Planami Zagospodarowania Przestrzennego Gmin lub istniejącymiPlanami Rozwoju Infrastruktury, np. mieszkalnictwa lub transportu;

2) zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, - którą należypostrzegać w następujących kategoriach:

- sprawiedliwości międzypokoleniowej - zaspokajanie potrzeb materialnychi cywilizacyjnych obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniemi utrzymywaniem warunków do zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń,

- sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej - zaspokajanie potrzebmaterialnych i cywilizacyjnych grup społecznych i jednostek ludzkich w ramachsprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów i walorów środowiska,

- równoważenia szans między człowiekiem a przyrodą - zapewnienie zdrowegoi bezpiecznego funkcjonowania w sensie fizycznym, psychicznym, społecznymi ekonomicznym jednostek ludzkich przy zachowaniu trwałości podstawowychprocesów przyrodniczych wraz z ochroną różnorodności biologicznej;

3) zasada przezorności, – która przewiduje, że rozwiązywanie pojawiających sięproblemów ekologicznych powinno następować po „bezpiecznej stronie", tj. odpowiedniedziałania powinny być podejmowane już wtedy, gdy pojawia się uzasadnioneprawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy istniejepełne naukowe tego potwierdzenie;

4) zasada uspołecznienia polityki ekologicznej, – która powinna być realizowanaw powiecie poprzez stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków doudziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowaniamodelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej,rozbudzaniu świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etykizachowań wobec środowiska naturalnego. Zasada uspołeczniania ma szczególne znaczeniedla gmin, gdyż jako podstawowe jednostki samorządu terytorialnego są najbliżejmieszkańców i poprzez to mają największy potencjał w zakresie kreowania świadomościekologicznej poprzez np. tworzenie centrów edukacji ekologicznej, otwartą współpracęz lokalnymi organizacjami pozarządowymi itp.;

5) zasada „zanieczyszczający płaci" - nakłada ona pełną odpowiedzialność, w tymmaterialną, za skutki zanieczyszczania i stwarzania innych zagrożeń dla środowiska na ichsprawcę, czyli jednostkę użytkującą zasoby środowiska. Innymi słowy, kto powodujezanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia.Zasada „zanieczyszczający płaci" musi znaleźć odzwierciedlenie w Programie OchronyŚrodowiska Powiatu w części dotyczącej określenia wysokości i źródeł środków finansowychniezbędnych do realizacji celów i priorytetów ekologicznych założonych dla powiatu;


13

6) zasada prewencji – pozwala na przeciwdziałanie nadmiernym emisjom przyzałożeniu, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska naturalnego musi byćpodejmowane na etapie planowania przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać naśrodowisko. Niezbędne zatem będzie w powiecie wdrożenie sprawnej proceduryprzeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko oraz monitoringu środowiskowegoprowadzonych inwestycji. W praktyce oznaczać to także będzie, że przy podziale dostępnychśrodków na ochronę środowiska, preferencje będą uzyskiwały działania zapobiegającepowstawaniu zanieczyszczeń, np. poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik (BestAccessible Technologies). Przez najlepszą dostępną technikę należy rozumieć najbardziejefektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danejdziałalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych,mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe,ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całości;

7) zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej - oznacza onapotrzebę minimalizacji nakładów inwestycyjnych na jednostkę uzyskanego efektuekologicznego. W Programie Ochrony Środowiska Powiatu może pojawić się porównaniealternatywnych opcji rozwiązania danego problemu ekologicznego z uzasadnieniem wyboruopcji najbardziej efektywnej ekonomicznie i najskuteczniejszej ekologicznie.

1.4 Opis przyjętej metodyki

Prezentowany Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dlaPowiatu Miechowskiego jest opracowaniem będącym wynikiem szeregu konsultacjiprzeprowadzonych w roku 2003 z przedstawicielami Powiatu oraz tworzących go Gmin,a także różnorodnych podmiotów społeczności lokalnej. Główna część informacji służącychopracowaniu Programu została zgromadzona w trakcie spotkań o charakterze warsztatowymoraz za pośrednictwem ankiet. Program powstał również w oparciu o dane pochodzącez licznych źródeł, są to przede wszystkim:

- opracowania udostępnione przez Starostwo Powiatowe w Miechowie i UrzędyGmin należących do Powiatu,

- dane zebrane przez zespół autorów Programu,- opracowania i raporty takich instytucji jak m.in.:

a) Ministerstwo Ochrony Środowiska,b) Małopolski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska,

- materiały konferencyjne,- literatura specjalistyczna.

Niniejsze opracowanie składa się z następujących zasadniczych części:- wstępu dot. celów polityki ekologicznej państwa i województwa małopolskiego,- ogólnych danych o Powiecie i o stanie środowiska Powiatu,- założeń polityki ekologicznej Powiatu Miechowskiego,- programu zadaniowego, uwarunkowań realizacyjnych, propozycji systemu

wdrażania i monitorowania programu.


14

2 CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA I ROZWOJUWOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLAPROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATUMIECHOWSKIEGO

Głównym celem nowej polityki ekologicznej [12] państwa jest zapewnieniebezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzeniepodstaw dla opracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju. Procesintegracji z Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służących osiągnięciu głównegocelu nowej polityki państwa.

2.1 Strategia rozwoju Małopolski na lata 2001 – 2006

Przy formułowaniu struktury Strategii Rozwoju Małopolski [1] przyjęto założenie,że powinna ona wyrastać z określonego sposobu myślenia o rozwoju regionalnym, musi byćzakorzeniona w zdefiniowanym modelu rozwoju.

Wizja rozwoju Województwa Małopolskiego brzmi:„Małopolska – regionem szans wszechstronnego rozwoju ludzi i nowoczesnej gospodarki;silnym aktywnością swych mieszkańców, czerpiącym z dziedzictwa przeszłościi zachowującym tożsamość w integrującej się Europie”.

W odniesieniu do Małopolski najbardziej użyteczny okazał się model rozwojuterytorialnego, oparty na schemacie rozwoju obejmującym:

* cztery tzw. „Pola Strategii”:- „Mieszkańcy” z ich postawami, kwalifikacjami, aktywnością,- „Pejzaż” czyli środowisko i krajobraz,- „Gospodarstwo” w rozumieniu kapitał, kreatywność i technologie,- „Więzi” czyli komunikacja i współpraca,

* trzy tzw. „Konteksty”:- integracja regionalna,- integracja międzyregionalna,- integracja europejska.Diagnozując sytuację społeczno-gospodarczą Małopolski zwrócono szczególną uwagę

na mocne zróżnicowanie wewnątrzregionalne tego obszaru. Zróżnicowanie środowiskaprzyrodniczego oraz dotychczasowy rozwój społeczno-gospodarczy wpłynęły nawykształcenie na obszarze Województwa Małopolskiego specyficznych obszarówrozwojowych. Powiat Miechowski zakwalifikowany został do obszarów intensywnegorozwoju rolnictwa, o wysokiej jakości przestrzeni produkcyjnej, stosunkowo dużym – jak nateren Polski południowo – wschodniej – areale gospodarstw rolnych, z rozwijającą się lokalnąspecjalizacją produkcji. Obszar ten cechuje się jednak:

- małą aktywnością pozarolniczą ludności, czego efektem jest najniższyw województwie wskaźnik przedsiębiorczości,

- najniższymi w województwie dochodami budżetów gmin, przy szczególnieniskich dochodach własnych i wpływach z udziału w dochodach podatkowych,

- ujemnym przyrostem naturalnym ludności,- ujemnym saldem migracji,- znacznym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym,- słabym rozwojem ośrodków miejskich.


15

2.2 Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego w polustrategicznym „Pejzaż”

Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [1]

Kierunki rozwoju i diagnoza strategiczna Województwa Małopolskiego dla każdegoz wcześniej wymienionych Pól powstały w oparciu o określenie silnych i słabych stronrozwoju województwa oraz szans i zagrożeń, jakie wynikają z jego otoczenia.

W wyniku powyższej analizy zdefiniowano w polu „Pejzaż” 4 cele strategiczne dlaMałopolski, to jest:

Cel 1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiskaDiagnoza: Środowisko przyrodnicze województwa małopolskiego na skutek wieloletnichzaniedbań jest w znacznym stopniu zdegradowane. Stopień degradacji wykazuje wyraźnezróżnicowanie przestrzenne korelujące z wielkością źródeł zagrożeń, ale także zależneod wrażliwości ekosystemów. Stąd zanieczyszczenie środowiska występuje nie tylkona obszarach silnie uprzemysłowionych centralnej i zachodniej części województwa, alerównież w części południowej.

Największe zaniedbania dotyczą zanieczyszczenia wód, głównie powierzchniowych,które są podstawowym źródłem wody dla celów bytowych i gospodarczych. Jakość wodyw rzekach pozostaje od wielu lat katastrofalna. W 1998 roku nie było wód w I klasie, jedynie1,2% długości rzek posiadało II klasę czystości, 23% mieściło się w klasie III, a aż 75,8%prowadziło wody pozaklasowe. O tak niekorzystnej jakości wód decydowało w znacznejmierze ponadnormatywne zanieczyszczenie bakteriologiczne oraz substancjami biogennymi.

Również pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza województwomałopolskie zajmuje niechlubną, trzecią lokatę w czołówce kraju emitując 9% zanieczyszczeńpyłowych i 11% zanieczyszczeń gazowych. W urządzeniach oczyszczających zatrzymywanebyły znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych - 97,3% i tylko 34,7% gazowych. W strukturzeemisji zanieczyszczeń do powietrza - 89,6% stanowiła emisja gazów (45,3% to dwutleneksiarki, 33,3% tlenek węgla). Głównym źródłem emisji są zakłady przemysłowe (48,2%pyłów, 54,6% gazów), energetyki zawodowej (35,1% pyłów, 40,2% gazów), transport orazkotłownie i paleniska indywidualne. Znaczny jest także napływ zanieczyszczeń spozazachodniej granicy województwa tj. ze Śląska oraz z obszaru Słowacji i Czech.

Wielkość emisji zarówno pyłowych, jak i gazowych od początku lat 90. zmniejsza się.Pomimo tego, notuje się nadal przekroczenia średniorocznych stężeń pyłu zawieszonegow obszarach zachodnich, miastach położonych w kotlinach oraz w Krakowie. Występujątakże przekroczenia norm dwutlenku azotu, tlenku węgla i benzoαpirenu, szczególnie naobszarze dużych miast, co ma związek z natężeniem ruchu drogowego. Natomiast rok 1998był pierwszym od wielu lat, kiedy nie zanotowano na obszarze województwa przekroczeńdopuszczalnych wartości poziomu dwutlenku siarki. Jedynie w obszarze o zaost rzonychnormach - Ojcowski Park Narodowy - poziom ten został przekroczony.

Cel 2: Racjonalne gospodarowanie środowiskiemŚrodowisko przyrodnicze województwa małopolskiego cechuje niezwykła różnorodność,a zarazem podatność ekosystemów na degradację. Dlatego też racjonalne gospodarowaniezasobami środowiska w celu niedopuszczenia do rabunkowej eksploatacji oraz zniszczenia,jest zadaniem o decydującym znaczeniu dla jego ochrony. Urozmaicona budowa geologicznapowoduje, że na obszarze województwa występuje różnorodność surowców mineralnych,jednak o zmiennych zasobach.


16

Zasoby wód mineralnych województwa stanowią ok. 20% zasobów kraju. Podwzględem ilości wód podziemnych województwo należy zaliczyć do średniozasobnych -340 mln m3 - 6% zasobów kraju. Największe zasoby wód znajdują się w północneji południowej części województwa oraz w dolinie Wisły. Obszarem o wyraźnym deficyciesą obszary wschodnie i północno-wschodnie. Województwo małopolskie położonew dorzeczu górnej Wisły posiada duże zasoby wód powierzchniowych, stanowiące 14,2%zasobów kraju. Pomimo znacznych zasobów, wskutek ich dużego zanieczyszczenia,przydatność rzek dla celów pitnych, a często nawet gospodarczych jest ograniczona.

Lasy zajmują obszar 435,3 tys. ha, co daje wskaźnik zalesienia 29%, który jestzbliżony do krajowego. Stan zalesienia jest zróżnicowany przestrzennie. W obszarachgórskich wynosi on ponad 40%, natomiast w najmniej zalesionych terenach północnychnawet poniżej 10%. Do lasów ochronnych zaliczono 210 tys. ha obszarów, co stanowi mniejniż 50 % ogółu lasów. Są to głównie lasy wodo – i glebochronne.

Cel 3. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznejDiagnoza: Województwo małopolskie charakteryzuje się największym w Polscezróżnicowaniem środowiska przyrodniczego. Stan rozpoznania zasobów przyrodniczychwojewództwa małopolskiego można określić jako dobry. Znaczna część obszarów i obiektówprzyrodniczych została już objęta ochroną prawną, natomiast dla pozostałej tworzonesą warunki do objęcia ich ochroną w najbliższej przyszłości.

Na terenie województwa występuje 9 z 17 głównych typów krajobrazu naturalnegow Polsce. Obecnie około 67% powierzchni województwa małopolskiego objęte jest ochronąprawną, co plasuje województwo na pierwszym miejscu w kraju. Obszar województwamałopolskiego charakteryzuje się występowaniem struktur geomorfologicznych, któresprzyjają różnorodności siedliskowej. Dlatego też na jego terenie występuje wiele gatunkówroślin i zwierząt rzadkich i chronionych oraz znajdujących się w "Czerwonej księdzeginących gatunków".

Cel 4. Kształtowanie krajobrazu kulturowegoDiagnoza: W Małopolsce – podobnie jak w całej Polsce - mamy do czynienia z degradacjąkrajobrazu na niezwykłą skalę. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele - od złego systemuplanowania przestrzennego począwszy, poprzez brak wyraźnie artykułowanej obrony interesupublicznego, po długoletnie szastanie terenem na cele przemysłowe i państwową gospodarkęzasobami mieszkaniowymi z pogwałceniem praw ekonomii.

Rozproszenie zabudowy w wielu atrakcyjnych terenach w zasadzie już zaprzepaściłoich szanse rozwojowe. Z dużą ostrością problem ten wystąpił w Małopolsce zwłaszcza w jejpołudniowej części np. Podhale, ziemia limanowska.

Rozproszenie budownictwa staje się coraz poważniejszą barierą restrukturyzac jiprzestrzeni rolniczej i hamulcem rozwoju. Podnosi koszt inwestycji infrastrukturalnych lubwręcz czyni je niemożliwymi i utrudnia awans cywilizacyjny terenów wiejskich (dostępnośćusług - zwłaszcza edukacyjnych).

Równocześnie tereny wiejskie są obszarem szybkiego zanikania wartości narodowegodziedzictwa kulturowego. Problem polega na tym, by postęp materialny i cywilizacyjny nieodbywał się kosztem tych zasobów dziedzictwa, tak materialnego jak i niematerialnego.Ma to szczególne znaczenie w Małopolsce, posiadającej największe i najbardziejzróżnicowane zasoby w tym zakresie. Ochrona tego dziedzictwa ma wymiar ekonomiczny,gdyż decyduje m.in. o atrakcyjności oferty agroturystycznej.

Małopolska (obok Dolnego Śląska, Świętokrzyskiego i Wielkopolski) należydo regionów o największych zasobach historycznej architektury. Są to zasoby decydująceo poczuciu narodowej tożsamości Polaków. O ile stan najcenniejszych obiektów, zwłaszcza


17

znajdujących się w Krakowie w ostatnich latach wyraźnie się poprawił, to jednak wieleznaczących zespołów jest źle wykorzystywanych lub wręcz popada w ruinę (np. pałacw Brzesku, w Krzeszowicach, zamek w Książu Wielkim, Nowym Wiśniczu, Szymbarku,zespół ogrodowo-pałacowy w Młoszowej itd.). Jeszcze gorzej jest ze starszymi zasobamimieszkaniowymi nie mającymi statusu zabytków ale tworzącymi charakter miast Małopolski- przez ponad pół wieku dotknięte były rabunkową komunistyczną gospodarkąprzymusowego kwaterunku i urzędowych czynszów. Tworzy to sytuację ogromnych potrzebmodernizacyjnych i konserwatorskich.

Nadrzędnym celem w Strategii Rozwoju Małopolski dla pola „Pejzaż” jest: „Wysokajakość środowiska przyrodniczego i kulturowego”. Dla realizacji celu nadrzędnego oraz celówstrategicznych w tym polu przyjęto następujące rozwiązania:

Ad.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska poprzez:- poprawę jakości wód,- ograniczenie emisji zanieczyszczeń,- uporządkowanie gospodarki odpadami,- rewaloryzację obszarów zdegradowanych.

Ad.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem poprzez:- minimalizację zużycia zasobów naturalnych i racjonalizację zużycia energii,- zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii,- minimalizację wytwarzania odpadów,- zwiększenie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie

odpadów,- podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa

przeciwpowodziowego,- zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych.

Ad.3. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej poprzez:- zwiększanie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody,- rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody.

Ad.4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego poprzez:- stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego,- zapobieganie rozproszeniu osadnictwa,- ochronę dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich,- ochronę tradycyjnych form gospodarowania, szczególnie na terenach górskich,- ochronę zabytków i rewitalizację starej zabudowy,- humanizację blokowisk.

2.3 Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego

Głównym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwaekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dlaopracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju (zapis z dok. II Politykaekologiczna państwa). Nowa polityka ekologiczna państwa ma służyć zaspokajaniu rosnącychpotrzeb człowieka, zarówno materialnych, jak i odnoszących się do jakości otaczającego


18

środowiska. Proces integracji z Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służącychosiągnięciu tak zdefiniowanego celu głównego.

Integracja Polski z Unią Europejską nakłada na władze samorządowe obowiązekdostosowania się do norm panujących w Unii, także w zakresie ochrony środowiska.Zalecenia dotyczące kształtowania polityki ochrony środowiska wynikające z aktówprawnych obowiązujących w Unii wskazują m.in., że działania prośrodowiskowe winnywymuszać osiągnięcie trzech kluczowych celów:

- zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska,- ochrona zdrowia ludzkiego,- rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.

Cele te można osiągnąć poprzez działania zgodne z czterema podstawowymizasadami:

- zapobiegania wszelkim szkodliwym wpływom na środowisko,- likwidowania lub zmniejszania zanieczyszczeń już u jego źródła,- stosowania zasady „zanieczyszczający płaci”,- integracji wszystkich działań prośrodowiskowych w ramach opracowywanych

założeń polityki ochrony środowiska UE.Powyższe cele i zasady były podstawą opracowanego dla Województwa

Małopolskiego „Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska”. Ponadto w tymdokumencie uszczegółowiono zapisy dokumentu „Strategia rozwoju Małopolski” dot.zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, mając na względzie przyjęte w Strategiikierunki rozwoju regionu.

Aby rozwiązać aktualne problemy środowiskowe i chronić środowisko przedpojawieniem się nowych, konieczne jest integralne podejście w planowaniu politykiekologicznej, gospodarczej i społecznej. Te trzy obszary są wzajemnie zależne i nakładającesię. Oznacza to, że rozwiązania dotyczące jednego z obszarów wpływają na pozostałe. Wobectego należy dążyć do tego, aby pozytywna zmiana w jednym obszarze prowadziła do poprawypozostałych. Takie podejście wymaga długofalowych, strategicznych działań, które dotycząnie tylko tradycyjnej ochrony środowiska, ale odnoszą się do podstawowych mechanizmówgospodarki człowieka.

W oparciu o diagnozę stanu środowiska zdefiniowano najważniejsze problemyśrodowiskowe, które są bazą dla długoterminowej polityki i strategii wdrożeniowejzmierzającej do osiągnięcia założonych celów.

Należy w tym miejscu podkreślić, że województwo małopolskie jest regionemo dużym zróżnicowaniu pod względem zurbanizowania i uprzemysłowienia. Najbardziejzurbanizowana i uprzemysłowiona jest część środkowa i zachodnia województwaco powoduje, że większość problemów środowiskowych skupia się właśnie na tych terenach.

Do najważniejszych problemów środowiskowych zakwalifikowano:- bardzo niską jakość wód powierzchniowych spowodowaną nadmiernym

obciążeniem ładunkami zanieczyszczeń, przekraczającym zdolnościsamooczyszczania rzek,

- zagrożenie wód podziemnych powodowane sposobem zagospodarowaniaprzestrzennego i stanem środowiska,

- poziom imisji zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł mobilnych (dwutlenekazotu, tlenek węgla, benzoαpiren,) w ośrodkach miejskich i przy głównychciągach komunikacyjnych, stanowiący zagrożenie dla środowiska i zdrowiamieszkańców regionu,


19

- poziom imisji zanieczyszczeń specyficznych (formaldehyd, fenol, fluor)wytwarzanych przez przemysł stanowi zagrożenie dla mieszkańców niektórychterenów,

- ilość wytwarzanych odpadów oraz ilość odpadów składowanych bezprzetworzenia,

- nieprawidłowe składowanie odpadów, zwłaszcza niebezpiecznych, powodującezagrożenie zdrowotne mieszkańców oraz zagrożenie jakości wód podziemnychi powierzchniowych,

- zmiany w stosunkach wodnych, szkody w infrastrukturze terenówzurbanizowanych i przemysłowych spowodowane dawną i obecną eksploatacjągórniczą (zachodnia część województwa),

- zagrożenie utraty różnorodności funkcji powierzchni związane z niewłaściwymgospodarowaniem przestrzenią, powodujące utratę walorów przyrodniczych,krajobrazowych i turystycznych województwa,

- niewystarczający stopień ochrony zasobów przyrodniczych, stanowiącychdziedzictwo regionu.

a ponadto dla terenów zurbanizowanych:

- równoczesne oddziaływanie hałasu i zanieczyszczeń powietrza, występującegłównie w dużych miastach, zwiększające narażenie mieszkańców,

- chaos przestrzenny, charakteryzujący się nieuporządkowanym rozmieszczeniemzabudowy mieszkalnej, obiektów przemysłowych, sieci transportowej,

- niefunkcjonalny system infrastruktury transportu, powodujący dużą koncentracjęi brak płynności przede wszystkim ruchu miejskiego, co skutkuje lokalnymzwiększeniem uciążliwości akustycznej oraz zanieczyszczeniem powietrzaprzekraczającym dopuszczalne poziomy niektórych substancji,

- niefunkcjonalny system transportu zbiorowego, powodujący utrudnieniecodziennego życia mieszkańców i w konsekwencji nadmierne wykorzystywaniesamochodów osobowych.

Przyjęty nadrzędny cel „Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiskawojewództwa małopolskiego”:

„Racjonalne gospodarowanie przestrzenne województwa małopolskiego, spajającefunkcje środowiskowe, gospodarcze i kulturowe zgodnie

z zasadami zrównoważonego rozwoju”pozwolił na sformułowanie polityki ekologicznej województwa. „Program...” formułujepolitykę długoterminową województwa w tym zakresie do 2015 roku oraz podaje strategięwdrożeniową na lata 2001-2004.


20

3 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU

Podstawą przygotowania „Programu...” jest rzetelna i szczegółowa inwentaryzacja:- zasobów naturalnych,- obiektów przemysłowych, istniejącej infrastruktury technicznej,- stanu środowiska naturalnego, z uwzględnieniem poszczególnych komponentów

środowiska, tj. powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego, zasobów floryi fauny, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, podłożageologicznego, warunków glebowych i walorów krajobrazowych.

Poprzez analizę stanu istniejącego i zbioru informacji środowiskowych określa sięcele środowiskowe, wyłania się listę przedsięwzięć priorytetowych, rozumianych jakozadania inwestycyjne oraz przyjmuje się strategię działań w celu poprawy sytuacjiekologicznej Powiatu, uwzględniającej rozwój gospodarczy.

3.1 PołożenieOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [54]

Powiat Miechowski usytuowany jest w północnej części Małopolski, ok. 40 km odaglomeracji krakowskiej. Wg podziału fizyczno-geograficznego Kondrackiego położony jestw obrębie mezoregionu – Wyżyna Miechowska, będącego fragmentem WyżynyMałopolskiej. Graniczy z siedmioma powiatami z terenu trzech województw. Jednostkęsamorządową tworzy siedem gmin (rys. 1): miejsko-wiejska (Miechów) i sześć wiejskich(Charsznica, Gołcza, Kozłów, Książ Wielki, Racławice i Słaboszów). W skład Powiatuwchodzi 150 miejscowości. Powierzchnia Powiatu wynosi 677 km2. Ludność Powiatu –wg stanu na 31 grudnia 2002r – liczy 51,7 tys. mieszkańców, w tym prawie 12 tys. mieszkaw Miechowie. Użytki rolne stanowią 79% obszaru Powiatu, który charakteryzuje się dobrymiwarunkami do rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego. Jakość gleb w powiecienależy do najwyższych w województwie: 64,5% terenów rolnych mieści się w I, II i III klasiebonitacyjnej.

3.2 DemografiaOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [6,7,8]

Powiat Miechowski obejmuje swym zasięgiem obszar o łącznej powierzchni 677 km2,co stanowi 4,47 % całkowitej powierzchni województwa małopolskiego.

Z analizy poziomu liczby ludności w latach 1999-2002 wynika, że PowiatMiechowski charakteryzował się stałym spadkiem liczby ludności.

W 1999 roku Powiat Miechowski zamieszkiwało 53,9 tys. osób. Do końca 2002 rokuliczba ludności spadła do 51,7 tj. o prawie 4,1% (rys. 2.).


21

Rysunek 1. Podział administracyjny Powiatu Miechowskiego

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Licz

ba m

iesz

kańc

ów[ty

s.]

1999 2000 2001 2002

Lata

Rysunek 2. Liczba ludności w latach 1999 – 2002 w Powiecie Miechowskim [GUS]

KOZŁÓW

KSIĄŻ WIELKICHARSZNICA

SŁABOSZÓW

RACŁAWICEGOŁCZA

MIECHÓW

0 10 20 km


22

Tabela 1. Ludność wg płci i wieku z uwzględnieniem ich gotowości produkcyjnej w Powiecie Miechowskim (stan na 31.12.2002r. [8])

ogółem w wiekuprzedprodukcyjnym produkcyjnym

ogółem mężczyźni kobiety razem(0-17lat)

w tym0-14 lat

razem(18-59/64

lata)

mobilnym(18-44lata)

niemobilnym(45-59/64

lata)

poproduk-cyjnym

nieustalo-nymWyszczególnienie

w tysiącachPowiat

Miechowski 51,7 25,3 26,4 11,6 9,2 29,8 18,5 11,3 10,2 -

Miechów 20,1 9,6 10,4 4,5 3,5 12,2 7,6 4,6 3,4 -Miechów

miasto 11,9 5,5 6,3 2,6 2,0 7,5 4,7 2,8 1,8 -

MiechówObszar wiejski 8,2 4,1 4,1 1,9 1,5 4,7 3,0 1,7 1,6 -

Charsznica 7,9 3,9 4,0 1,8 1,4 4,5 2,8 1,7 1,6 -Gołcza 6,4 3,2 3,2 1,5 1,2 3,6 2,2 1,3 1,3 -Kozłów 5,1 2,5 2,6 1,2 0,9 2,9 1,8 1,1 1,0 -

Książ Wielki 5,7 2,7 2,9 1,3 1,0 3,1 1,9 1,2 1,3 -Racławice 2,6 1,3 1,3 0,6 0,5 1,4 0,9 0,5 0,6 -Słaboszów 4,0 2,0 2,0 0,8 0,7 2,2 1,3 0,9 0,9 -


23

Liczbę ludności Powiatu Miechowskiego na podstawie przeprowadzonego w 2002r.Spisu Powszechnego przedstawiono w tabelach nr 1 i 2.

Tabela 2. Liczba ludności wg płci w Powiecie Miechowskim (stan na 31.12.2002r. [8])

Ogółem Mężczyźni Kobiety Miasto Wieśw tysiącach w %

51,7 25,3 26,4 23,0 77,0

Średnia gęstość zaludnienia wynosiła w 2001 roku ok. 78 osób na 1 km2, co stanowizaledwie 36,4% średniej dla całego obszaru Województwa Małopolskiego. Wraz z powiatamigorlickim, dąbrowskim, proszowickim i suskim jest jednym z najsłabiej zaludnionychpowiatów tego województwa. Ponadto w Powiecie Miechowskim zamieszkuje 19,8%ludności w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyżej 60 lat i mężczyźni powyżej 65 lat),co stanowi największy odsetek w skali Województwa Małopolskiego. Powiat Miechowskiznajduje się na drugim miejscu (po powiecie proszowickim) o najmniejszym stopniubezrobocia w województwie (13,3%).

Tabela 3. Ruch naturalny ludności, stan na 31.12.2001r.[7]

Ludność ZgonyPowierzchnia

[km2] [tys.] na 1km2

Urodzeniaogółem niemowląt

Przyrostnaturalnyna 1000

mieszkańców

Saldomigracji

677 52,5 78 500 699 5 - 3,58 - 44

Analizę ruchu naturalnego ludności oparto na współczynniku przyrostu naturalnegobędącego bilansem dwóch składowych tego procesu, tj. poziomu urodzeń i wielkości zgonów.Z zestawienia danych za rok 2001 wynika, że Powiat Miechowski odznacza się ujemnymprzyrostem naturalnym ludności. Ponadto analiza migracji ludności wskazuje na jej odpływz terenu Powiatu. Oba te czynniki powodują stały spadek ilości mieszkańców w powiecieoraz starzenie się społeczeństwa.

3.3 Działalność gospodarczaOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [64]

W Powiecie Miechowskim na koniec roku 2001 zostało zarejestrowanychw krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON 3278podmiotów gospodarki narodowej. Ponad 52% (1716) wszystkich firm z terenu powiatu maswoją siedzibę w Miechowie. W powiecie dominują firmy z branży handlowej i usługnaprawczych, stanowiąc niemal 35% (1138) wszystkich lokalnych firm. Wiele z firmusługowych działa w otoczeniu rolnictwa, świadcząc swoją pracę na rzecz miejscowychgospodarstw rolnych. Firmy z branży budowlanej stanowią 11,1% ogółu wszystkich firm,przetwórstwo przemysłowe stanowi 9,5% lokalnych firm (przede wszystkim są to firmyprzetwórstwa rolno-spożywczego). 9,4% ogółu firm należy do branży łowiectwa i leśnictwa.Następny rodzaj to firmy transportowe, gospodarka magazynowa i łączność, stanowiące 8,9%


24

ogółu firm z terenu powiatu. Obsługa nieruchomości i firm oraz nauka stanowi 6,0%wszystkich firm. Branża hotelowo-restauracyjna to 2,7% ogółu podmiotów gospodarczych.

Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych przedstawia rysunek 3.

spółdzielnie1%spółki cywilne

8%spółki handlowe

1%inne9%

osoby fizyczne81%

Rysunek 3. Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych [wg GUS]

Przeważająca ilość firm funkcjonuje w sektorze prywatnym (ok. 96%). Głównie są to osobyfizyczne prowadzące działalność gospodarczą, stanowiące ok. 81,2% ogółu firm sektoraprywatnego. Drugą grupę stanowią spółki cywilne (7,6%). Podmioty prawa handlowego(m.in. spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) stanowią tylko 1,2%wszystkich firm z terenu gminy (40 podmiotów gospodarczych).

Należy podkreślić iż ze względu na dobrą jakość gleb gospodarka PowiatuMiechowskiego to przede wszystkim dobrze rozwinięte rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze.

W Powiecie Miechowskim w 2001r pracowało 5660 jego mieszkańców (dane GUS –bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracującychw gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie), co stanowi 18,6% całej grupy ludnościpowiatu w wieku produkcyjnym. Pracujące kobiety stanowią prawie 60% ogółuzatrudnionych mieszkańców i jest to średnia dużo wyższa w porównaniu z wartością


25

regionalną czy krajową. Pracujących w wybranych sektorach gospodarki narodowejw powiecie miechowskim w 2001r przedstawia tabela nr 4.

Tabela 4. Pracujący w wybranych sektorach gospodarki narodowej w Powiecie Miechowskimw 2001r.[GUS]

Sektory gospodarki narodowej

Gmina Ogółem W tymkobiety

Rolnictwo,łowiectwo,leśnictwo,

rybołówstwoi rybactwo

Przemysł ibudownictwo

Usługirynkowe

Usługinierynkowe

Charsznica 512 275 9 164 125 214% ogółu 100,0 53,7 1,8 32,0 24,4 41,8Gołcza 256 175 20 33 24 179% ogółu 100,0 68,4 7,8 12,9 9,4 50,6Kozłów 245 136 18 33 70 124% ogółu 100,0 55,5 7,3 13,5 28,6 50,6Książ Wielki 443 262 45 34 80 284% ogółu 100,0 59,1 10,2 7,7 18,1 64,1Miechów 3959 2362 56 1275 871 1757% ogółu 100,0 59,7 1,4 32,2 22,0 44,4Racławice 108 71 10 18 30 50% ogółu 100,0 65,7 9,3 16,7 27,8 46,3Słaboszów 137 90 23 0 15 99% ogółu 100,0 65,7 16,8 0,0 10,9 72,3Powiat 5660 3371 181 1557 1215 2707% ogółu 100,0 59,6 3,2 27,5 21,5 47,8* Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w gospodarstwach indywidualnychw rolnictwie

Rolniczy charakter Powiatu Miechowskiego podkreślają dane dotyczące liczby pracującychw poszczególnych sektorach gospodarki narodowej. Jak wynika z danych tylko co czwartymieszkaniec powiatu pracuje w przemyśle czy w budownictwie (tabela nr 4). Podobnywskaźnik dotyczy zatrudnionych w sektorze usług rynkowych – 21,5% ogółem pracującychjest zatrudnionych w tym sektorze. W sferze usług nierynkowych – czyli w sferze publicznej-pracuje 48% mieszkańców powiatu. Tendencje te są typowe dla słabo rozwiniętychgospodarczo obszarów, gdzie sfera publiczna (m.in. administracja, edukacja, ochronazdrowia) jest jednym z głównych pracodawców.

3.4 KlimatOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [55]

Pod względem klimatycznym Powiat Miechowski jest dość zróżnicowany, co wynikaw głównej mierze z ukształtowania i rzeźby terenu. Wyżynny charakter obszaru z licznymiformami dolinnymi w niektórych gminach Powiatu kształtują w tej krainie klimat,charakteryzujący się większym od sąsiednich obszarów wpływem kontynentalizmu. Obszar


26

ten leży w wyżynnym regionie klimatycznym zachodnio-małopolskim. Według podziałuklimatycznego Polski W. Okołowicza Powiat Miechowski należy do regionu klimatycznegośląsko-małopolskiego. W podziale Gumińskiego, uwzględniającym dzielnice rolniczo-klimatyczne opisywany obszar leży w granicach dzielnicy częstochowsko-kieleckiej.W skonstruowanej przez W.Wiszniewskiego i W.Chełchowskiego mapie regionówklimatycznych (na podstawie kilkunastu parametrów pogodowych) obszar PowiatuMiechowskiego należy do regionu wyżyny krakowsko-częstochowskiej.

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7 do 8°C, przy czymnajchłodniejszym miesiącem jest styczeń (od –3 do -7,0°C), a najcieplejszym lipiec(+17,7°C).

Statystycznie zima trwa 92 dni, a lato 91 dni. Liczba dni pogodnych w roku wynosi62, a pochmurnych 122. Pokrywa śnieżna zalega przez 80 dni. Usłonecznienie w lecie wynosiod 550 do 600 godzin a w zimie poniżej 150 godzin. Średni okres wegetacji wynosi 210 dni.Roczna ilość opadów w powiecie waha się od 580 mm (gmina Gołcza) do 650 mm (gminaRacławice), średnio 610mm, co zbliża ten parametr klimatyczny do średniej krajowej. Nacharakteryzowanym obszarze przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie. Średniawilgotność względna obszaru wynosi 81%.

Zróżnicowane warunki fizjograficzne niektórych terenów obszaru PowiatuMiechowskiego powodują pewne lokalne zróżnicowania mezoklimatyczne. Mezoklimatwierzchowiny wyżynnej jest wyraźnie chłodniejszy od terenów niżej położonych.Temperatury powietrza wykazują jednak znacznie mniejsze zróżnicowanie niż w dnach dolin.Szczególnie jest to widoczne pomiędzy temperaturami dnia i nocy. Dzięki temu nawspomnianej wierzchowinie częściej występują przymrozki wiosenne i jesienne niżw dolinach. Z kolei mezoklimat dolin odznacza się dużym zróżnicowaniem, zwłaszczanasłonecznienia, stosunków termicznych i wilgotnościowych. Obserwuje się dużezróżnicowanie temperatur pomiędzy dniem a nocą (na skutek spływów chłodnego powietrzaoraz różnic w nasłonecznieniu stoków południowych i północnych).

Dzięki temu zróżnicowaniu klimatu wyróżniono kilka rodzajów topoklimatuw powiecie miechowskim, które przedstawiono poniżej.

Topoklimat zboczy o ekspozycji południowej, południowo-zachodniej,południowo-wschodniej, zachodniej i wschodniej - charakteryzujący się bardzo dobrymiwarunkami solarnymi i termicznymi, przewietrzaniem, małą częstotliwością występowaniamgieł oraz krótszym okresem zalegania pokrywy śnieżnej, stanowiący korzystne warunki dlazabudowy mieszkaniowej i specjalnej oraz sadownictwa i warzywnictwa.

Topoklimat właściwy obszarom płaskim - charakteryzujący się dobrymii przeciętnymi warunkami solarnymi, termicznymi, wilgotnościowymi, przewietrzaniem,małą częstotliwością występowania mgieł, stanowiący korzystne warunki do zabudowymieszkaniowej.

Topoklimat właściwy zboczom o większych nachyleniach i ekspozycji północnej -charakteryzujący się najsłabszymi warunkami solarnymi, przeciętnymi warunkamitermicznymi i wilgotnościowymi, dobrymi warunkami wietrznymi oraz dłuższym zaleganiempokrywy śnieżnej. Tereny te są mało korzystne pod zabudowę mieszkaniową czy dla celówrekreacyjnych oraz upraw wymagających znacznego nasłonecznienia – roślin ciepłolubnych.

Topoklimat dolin rzecznych oraz dolin bocznych oraz o płytkim poziomie wódgruntowych - charakteryzujący się słabymi warunkami solarnymi, niekorzystnymi


27

warunkami termicznymi, wilgotnościowymi, dużą częstotliwością występowania mgieł, słabąwentylacją i utrudnionymi warunkami rozprzestrzeniania zanieczyszczeń. Tereny te nie sąwskazane pod wszelką zabudowę oraz wprowadzania zieleni wysokiej, a wskazane są doupraw łąkowych i upraw odpornych na niskie temperatury i duże zawilgocenie gleby. Istniejetu możliwość występowania inwersji termicznej, co powoduje wychładzanie się gruntu.

Topoklimat właściwy obszarom zabudowanym - charakteryzujący sięskontrastowanym przebiegiem temperatury i wilgotności względnej powietrza, małymiprędkościami wiatru oraz zwiększonym zanieczyszczeniem powietrza w stosunku do terenówsąsiednich. Na obszarze intensywnej zabudowy mieszkaniowej nie jest wskazana lokalizacjaobiektów uciążliwych dla środowiska, natomiast należy dążyć do zwiększenia terenówzielonych.

Topoklimat właściwy obszarom zalesionym - charakteryzujący się dużymosłabieniem promieniowania słonecznego, dużą zacisznością, wyrównanym profilemtermicznym, podwyższoną wilgotnością względną powietrza, bakteriostatycznym działaniemolejków eterycznych. Stąd też lasy występujące na siedliskach świeżych i suchychsą wskazane do wykorzystywania rekreacyjnego. Siedliska wilgotne są niekorzystne do celówrekreacji.

Należy podkreślić, że obszar Powiatu Miechowskiego należy do obszarów ciepłych,a region ten charakteryzuje się umiarkowanym, w ciągu roku, klimatem.

Warunki klimatyczne są korzystne dla rolniczej działalności ludności zamieszkującejcharakteryzowany region.

3.5 Rzeźba terenuOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [23]

Powiat Miechowski posiada zróżnicowaną rzeźbę terenu. Jest ona związana z budowągeologiczną i tektoniką skał starszego podłoża, a także działalnością erozyjną i akumulacyjnączwartorzędowych lądolodów oraz współczesnymi procesami denudacyjnymi rzek a takżeniewielkim wpływem czynników antropogenicznych.

Pod względem morfologicznym wg podziału na regiony fizyczno - geograficznewg. J. Kondrackiego teren ten położony jest na Wyżynie Małopolskiej, głównie w obrębiemakroregionu Niecka Nidziańska. Styka się tu kilka mezoregionów, do których należąWyżyna Miechowska, Płaskowyż Proszowicki i Garb Wodzisławski.

Wyżyna Miechowska jest obszarem przejściowym od Niecki Nidziańskiej doWyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Choć geologicznie jest to zapadlisko, to posiadajednak charakter wyżynny. Obszar tworzą łagodnie ukształtowane fragmenty wierzchowinwyżynnych, podzielone formami dolinnymi i wydłużonymi obniżeniami zwanymi padołami.Prawdopodobnie padoły posiadają założenia tektoniczne, na co wskazuje zgodność ichprzebiegu z głównymi kierunkami tektonicznymi.

Dominującymi elementami rzeźby terenu są liczne garby, padoły, szerokie staredoliny i znaczna liczba młodych, wąskich dolin.

Obniżenia dzielą wyżynę na rozległe podłużne pagóry i garby, których kulminacjeosiągają wysokość 420 - 460 m n.p.m. - gmina Gołcza, a na pozostałym obszarze, w obrębiePowiatu Miechowskiego, wysokość waha się od 280 do 400 m n.p.m.

Na charakter rzeźby Wyżyny Miechowskiej duży wpływ wywarło osadzenie lessóww późnym plejstocenie, a zwłaszcza w jej południowej części. Tworzą one zwartą pokrywę


28

o zmiennej miąższości, dochodzącej do kilkunastu metrów. W holocenie (okresiepolodowcowym) powierzchnia lessów została rozcięta odsłaniając część starszego podłoża.

Krajobraz często jest urozmaicony rozcięciami dolinnymi rzek, głównie Nidzicy,Szreniawy, Dłubni, Uniejówki. Istotną rolę pod tym względem odgrywają dopływy tych rzek.Należy również zaznaczyć, że krawędzie zboczy dolin często pokryte są młodszymi formamirzeźby. Są to doliny boczne przeważnie suche, o charakterze parowów, wąwozów, wymyteprzez wody opadowe i cieki okresowe. Wcinają się one w dna starszych dolin nieckowatychi niecek zboczowych, rozczłonkowujących skłony wierzchowin wyżynnych. Skłonywierzchowin wyżynnych opadają w kierunku dolin ze spadkiem rzadko przekraczającym12%, jednak niektóre z nich przekraczają te wartości, co powoduje duże ograniczenia dlazabudowy i uzbrojenia terenu.

Na skłonach o większym spadku oraz na zboczach dolin występują liczne formyantropogeniczne - wąwozy drogowe wytworzone wskutek erozji liniowej miąższych gleblessowych oraz terasy rolne, niekiedy o długości kilkuset metrów i wysokości l - 3,5 m.

Płaskowyż Proszowicki obejmuje swym zasięgiem wschodnią część PowiatuMiechowskiego. Znajduje się na południowy wschód od Wyżyny Miechowskiej a granicępomiędzy tymi mezoregionami stanowi krawędź Padołu Racławickiego. Największewzniesienia sięgają w tej części Powiatu 280 m n.p.m., a lokalne deniwelacj e sięgają od 30do 50 m. Na tym obszarze dominuje fragment doliny rzeki Nidzicy, kształtującej w znacznejmierze rzeźbę terenu oraz kilka kopulastych - szerokich garbów i wzgórz. Większa część tegoobszaru pokryta jest grubą warstwą lessów.

Garb Wodzisławski obejmuje swoim zasięgiem północno wschodnią część Powiatu.Obszar ten pocięty jest suchymi dolinami mającymi charakter wąwozów i suchych wciosów.Największe wzniesienia występują na terenie gminy Kozłów (311 m n.p.m.) i Słaboszów(300 m n.p.m.). Deniwelacje na tym obszarze sięgają od 30 do 60 m. Obszar tegomezoregionu można określić jako pagórkowaty. Rozległe wzgórza Garbu Wodzisławskiegozbudowane są z opok kredowych. Należy zaznaczyć, że większa wysokość WyżynyMiechowskiej niż Garbu Wodzisławskiego związana jest z większą odpornością skałna wietrzenie (inwersja rzeźby).

3.6 Budowa geologiczna

Obszar Powiatu Miechowskiego pod względem geologicznym położony jestw obrębie jednostki geologiczno-strukturalnej zwanej Niecką Miechowską (rys. 3). Niecka tajest jednym z trzech głównych elementów większej jednostki geologicznej, zwanej nieckąszczecińsko-łódzko-miechowską, która wypełniona jest utworami kredy.

Niecka miechowska leży między obrzeżeniem mezozoicznym Gór Świętokrzyskicha górnokarbońską niecką górnośląską. Na południu wchodzi pod zapadlisko przedkarpackiea od zachodu niecka sąsiaduje z monokliną śląsko-krakowską.

Na północy niecka zwęża się a ku południowi lekko się rozszerza i kontynuuje aż dobrzegu Karpat. Strop podłoża na południu podnosi się, wskutek czego niecka stopniowo ulegaspłyceniu, a skały kredy ulegają wyklinowaniu. Na południu nieckę miechowską przykrywająmioceńskie osady zapadliska przedkarpackiego.


29

Rysunek 4. Szkic geologiczny Powiatu Miechowskiego (na podstawie mapy geologicznej Polski bezutworów kenozoicznych i kredowych)

Objaśnienia:■-jura górna,■-jura środkowa,■-trias górny,■-trias środkowy,■-trias dolny,■-perm dolny,■-karbon górny,■-karbon dolny,■-dewon górny,■-dewon dolny,■-skały wylewne.

Podłoże niecki miechowskiej tworzą skały paleozoicznej strefy miechowskiej, comiało wpływ na ewolucję niecki mezozoicznej (E.Stupnicka 1989). W permie oraz starszymmezozoiku obszar ten ulegał powolnym ruchom wznoszącym, dlatego też miąższości osadówtriasu i jury są tu ograniczone. Dopiero w kredzie górnej, poczynając od cenomanu terenyniecki miechowskiej zaczęły się powoli obniżać.

Przyjmuje się, że niecka miechowska leży na garbie podłoża.Właściwa kredowa seria sedymentacyjna niecki miechowskiej zaczyna się osadami

albu, które przeważnie leżą na skałach kimerydu, miejscami na starszych utworach jury.W spągu występują jasnoróżowe lub żółte piaski albu środkowego przykryte piaskowcamiglaukonitowymi z fauną morską albu górnego. W cenomanie transgresja rozszerzyła sięsięgając na południu po okolice Krakowa. Osadziły się wtedy wapniste piaskowceglaukonitowe. W turonie nastąpiło dalsze rozszerzenie zasięgu zbiornika i zmiana facji nawęglanową — powstały margle, wapienie inoceramowe i otwornicowe oraz gezy. Pełniejszyprofil występuje na północy niecki, na południu nawet w turonie stwierdzono krótkotrwałeluki.


30


31

Poczynając od santonu w profilu kredy górnej w okolicy Miechowa występująpowierzchnie rozmycia, a dopływ materiału piaszczystego świadczy o erozji na terenachsąsiednich. J. Rutkowski (1965) wyróżnił tu trzy cykle sedymentacyjne zaznaczające siępowierzchniami rozmycia, obecnością kwarcu, glaukonitu i fosforytów. W górę profiluwzrasta zawartość piasku, a wapienie całkowicie zanikają zastąpione przez margle i gezy.Górnych ogniw mastrychtu brak. W niecce miechowskiej utwory kredy osiągają miąższośćod 800 do 1000 m, wyraźnie jednak cienieją ku południowi, co jest spowodowane częściowoprzerwami sedymentacyjnymi, a częściowo polaramijską erozją.

Trzeciorzęd reprezentowany jest przez utwory paleogenu i neogenu-miocenu.Paleogen stanowią średnio- i drobnoziarniste piaski z konkrecjami kwarcytów i wkładkamipiasków gruboziarnistych i żwirów. Osady neogenu (miocen) to 2 facje: piaszczysto-ilastai marglisto-wapienna. W niektórych rejonach Powiatu (gmina Racławice) w facji marglisto-wapiennej występują gipsy.

Czwartorzęd reprezentowany jest przez osady plejstoceńskie i holoceńskie, zalegającew dużym stopniu na całym obszarze gminy.

Plejstocen tworzą osady lodowcowe, eoliczne i rzeczne. Osady lodowcowereprezentowane są przez piaski średnio zagęszczone o miąższości zwykle kilku metrów,żwiry. Najbardziej rozpowszechnione utwory to lessy. Miąższość ich jest zmienna, sięgającakilkunastu metrów. Przeważają lessy typu pyłu zwykłego i ilastego, w stanie od plastycznychdo półzwartych.

Wykazują dużą podatność na spłukiwanie, spływanie, sufozję i osiadanie zapadowe.Holocen reprezentowany jest przez utwory aluwialno-deluwialne wykształcone

w postaci namułów, pyłów, glin i piasków. Występują one w dolinach rzecznych i w dużejmierze pochodzą ze spływu lessów ze wzniesień. Są to grunty nieskonsolidowane, w dużymstopniu zawodnione. Ich miąższość dochodzi do kilku metrów.

Nieckę cechuje asymetria. Skrzydło południowo-zachodnie, w części którego znajdujesię Powiat Miechowski jest łagodniejsze, a północno-wschodnie stromsze. Na granicy zezrębem świętokrzyskim występują uskoki i antykliny laramijskie. W centralnej części nieckistwierdzono tylko bardzo łagodne plakantykliny.

Po ruchach laramijskich i erozji w dolnym trzeciorzędzie południowa część nieckizostała obniżona w czasie ruchów mioceńskich i przykryta osadami mioceńskimi. Weszław ten sposób w skład podłoża zapadliska przedkarpackiego.

Wgłębna budowa niecki charakteryzuje się strukturami blokowo-fałdowymi,odzwierciedlającymi się w utworach kredy górnej gęstą siecią powierzchniowych dyslokacji.Ze strefami dyslokacyjnymi związany jest przebieg dolin i występowanie źródeł.

Jedną z większych dyslokacji stanowi strefa uskokowa w północno-wschodniej częściPowiatu Miechowskiego, zrzucająca Wyżynę Miechowską nawet o ponad 200m w stosunkudo Garbu Wodzisławskiego. W tej strefie wydziela się szereg drobnych uskoków kulisowycho zbliżonych kierunkach do głównej strefy – EES.

Utwory kredy występujące w obszarze Powiatu Miechowskiego zapadają generalniew kierunku północno-wschodnim pod niewielkim kątem (kilka stopni).


32

3.7 GlebyOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [3]

W Powiecie Miechowskim występują gleby o wysokiej i najwyższej wartościprzyrodniczej i gospodarczej. Wyżyna Miechowska charakteryzuje się zaleganiem pokrywylessowej na utworach wapiennych, wykazujących dość znaczne pofałdowanie.

Podłoże geologiczne Powiatu powoduje, iż gleby tego obszaru charakteryzują sięmozaikowatością. Wynika ona z tego, że na wierzchowinach, stokach i innych miejscachpodlegających erozji less został zmyty i odsłonięte zostało podłoże kredowe – gdziewykształciły się rędziny. W obniżeniach terenu, wąwozach oraz nieckach zachowały sięutwory deluwialne, a w dolinach wykształciły się aluwialne mady.

Z utworów lessowych wykształciły się następujące typy gleb:- gleby pseudobielicowe: gleby te wykształciły się z lessów na skutek procesów

glejowych polegających na przemyciu i wypłukiwaniu w głąb nie rozłożonychminerałów ilastych; są one średnio i mało zasobne w substancje organiczne,

- gleby brunatne: wytworzone z lessów podściełanych wapieniami lub gliną. Są togleby mineralne na ogół zasobne w próchnicę i o korzystnej strukturze,

- czarnoziemy i czarne ziemie – są to gleby wytworzone również z lessówo miąższości co najmniej 35 cm; posiadają one dużą zawartość próchnicy i wysokąpojemność wodną; na terenach płaskich lub lekkofalistych (do 3o) Powiatuwystępują czarnoziemy zdegradowane, ten typ gleb występuje sporadycznie,

- rędziny: wytworzyły się z wapieni kredowych i charakteryzują się dużą(lub bardzo dużą) zawartością węglanu wapnia w całym profilu glebowym, któryposiada na ogół małe zróżnicowanie,

- mady: są to na ogół utwory rzeczne wyściełające doliny większych rzek,charakteryzuje je budowa warstwowa oraz na ogół bardzo wysoka zawartośćsubstancji organicznych oraz wysoki poziom wody gruntowej,

- torfy: występują w dolinie rzeki Uniejówki oraz Mierzawy i Nidzicy i zalicza sięje do gleb pochodzenia organicznego; wartość użytkowa jest niewielka ze względuna niewłaściwe stosunki wodne i wysokie zakwaszenie;

- gleby mułowo-torfowe i glejowe: powstają w warunkach nadmiernegouwilgotnienia; zalicza się je do gleb mineralnych, przy czym ich wartość zależygłównie od stosunków wodnych; w warunkach Powiatu są to użytki zielone.

3.8 Struktura użytkowania gruntówOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [8]

Powierzchnia geodezyjna Powiatu Miechowskiego wynosi ogółem: 67673 ha w tym wgkierunków wykorzystania przedstawia się następująco (Rys. 5):

użytki rolne 55086 hatereny leśne i zadrzewione 8069 hamieszkalnictwo 1875 hatereny przemysłowe 13 hatereny komunikacyjne 1995 hapozostałe 635 ha


33

Mie

szka

lnic

two

3%

Tere

ny p

rzem

ysło

we

0%

Uży

tki r

olne

81%

Tere

ny le

śne

i zad

zrew

ione

12%

Pozo

stał

e1%

Tere

ny k

omun

ikac

yjne

3%

Rysunek 5. Kierunki wykorzystania gruntów w Powiecie Miechowskim (w %) [8]

W Województwie Małopolskim Powiat Miechowski znajduje się na pierwszymmiejscu pod względem wielkości gospodarstw rolnych (5,53ha przy średniej w województwie2,61ha). Odnotowano tu również najwyższą średnią wielkość użytków rolnych (5,13ha)(tab. 5).

Tabela 5. Liczba gospodarstw rolnych wg grup obszarowych powierzchni użytków rolnych (stan na31.12.2002r. [8])

Grupy obszarowe użytków rolnych [ha]Ogółem 0-1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-7 7-10 10-20 20 i

więcejObszar

[w %]WojewództwoMałopolskie 100,0 42,0 23,7 13 8,2 4,9 4,7 2,3 1,2 0,2

PowiatMiechowski 100,0 21,0 12,4 9,2 9,5 8,1 13,7 12,7 11,6 1,8

Powiat przoduje także w Województwie Małopolskim w obsadzie bydła i trzodychlewnej na 100ha.


34

Tabela 6. Liczba gospodarstw rolnych wg prowadzenia działalności rolniczej (stan na 31.12.2002r. [8])

Gospodarstwa GospodarstwaOgółemprowadzącedziałalność

rolniczą

nieprowadzącedziałalności

rolniczej

Ogółemprowadzącedziałalność

rolniczą

nieprowadzącedziałalności

rolniczej

Wyszczególnienie

w liczbach bezwzględnych w procentachWojewództwoMałopolskie

373726 260020 113706 100,0 69,6 30,4

PowiatMiechowski

9099 8515 584 100,0 93,6 6,4

Znajdują się tu grunty rolne najwięcej wykorzystane rolniczo, gdzie zasiewy na gruntachrolnych wynoszą 96,4% (rys. 6) .

Łąki

3% Past

wis

ka2%

Gru

nty

orne

94%

Sady

1%

Rysunek 6. Użytkowanie gruntów rolnych w Powiecie Miechowskim (w %) [8]

3.9 Spółki WodneOpracowano na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Miechowie

Według stanu ewidencyjnego na terenie Powiatu Miechowskiego znajduje się 3243hazmeliorowanych użytków rolnych, w tym 2 043 ha gruntów rolnych i 1 200ha użytkówzielonych. Na zmeliorowanych obiektach istnieje 155,5 km rowów melioracyjnych,wymagających bieżącej konserwacji.


35

Nawodnienia grawitacyjne (usytuowane na urządzeniach melioracji podstawowych) mogąbyć prowadzone na 298 ha użytków zielonych do tego przystosowanych.Gospodarzem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych jest 6 Gminnych SpółekWodnych, zrzeszonych w Rejonowym Związku Spółek Wodnych w Jędrzejowie, któryzrzesza ogółem 14 spółek wodnych z woj. Małopolskiego i Świętokrzyskiego. G.S.W.powołane zostały do działalności decyzjami właściwych władz administracyjnych na mocyustawy z dnia 24 października 1974r – Prawo wodne (Dz.U.Nr 38, poz. 230 z późn.zmianami).Gminne Spółki Wodne posiadają osobowość prawną.

WYKAZ GMINNYCH SPÓŁEK WODNYCHW POWIECIE MIECHOWSKIM

1. Gminna Spółka Wodna w Charsznicy z siedzibą w Charsznicy,2. Gminna Spółka Wodna w Kozłowie z siedzibą w Kozłowie,3. Gminna Spółka Wodna w Książu Wielkim z siedzibą w Książu Wielkim,4. Gminna Spółka Wodna w Miechowie z siedzibą w Miechowie,5. Gminna Spółka Wodna w Racławicach z siedzibą w Racławicach,6. Gminna Spółka Wodna w Słaboszowie z siedzibą w Słaboszowie.

Tabela 7. Powierzchnia zmeliorowanych użytków i urządzenia melioracji wodnych szczegółowychbędących w administracji spółek wodnych Powiatu Miechowskiego [dane uzyskane ze Starostwa

Powiatowego w Miechowie]

Pow. zmeliorowanychużytków w ha

Lp Gmina

Ogółem Użytkizielone

Gruntyorne

Długość rowówmelioracyjnych

w km.

PowierzchniaNawodnień

Grawitacyjnych w ha

1. CHARSZNICA 444 227 217 18,0 15 – obiekt Witowice2. KOZŁÓW 1848 404 1444 61,1 03. KSIĄŻ

WIELKI240 125 115 16,5 21- obiekt Nidzica

w Książu Wielkim4. MIECHÓW 331 175 156 12,6 21- obiekty w obrębie

Szreniawy5. RACŁAWICE 131 58 73 8,0 06. SŁABOSZÓW 249 211 38 39,3 16 – obiekt Ilkowice7. RAZEM 3243 1200 2043 155,5 298

Zadania dla Starosty z zakresu działania spółek wodnych zostały określone w ustawie z dnia18 lipca 2001r. „Prawo wodne” (Dz.U. Nr 115, poz. 1229 z późn. zmianami). Zadania teobejmują:

1. Zatwierdzanie, w drodze decyzji, statutu spółki (art. 165 ust. 3),2. Włączanie zakładu do spółki, w drodze decyzji, na wniosek spółki wodnej lub

zainteresowanego zakładu (art. 168),3. Zwracanie uwagi spółce, zajmującej się utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych

szczegółowych, na konieczność podwyższenia wysokości uchwalonych składeki innych świadczeń, w przypadku jeżeli dotychczasowa ich wysokość nie wystarcza nawykonanie przewidzianych na dany rok zadań statutowych (art. 170 ust. 3),


36

4. Określanie, w drodze decyzji, świadczeń poniesionych na rzecz spółki przez osoby,które nie są członkami spółki wodnej, a odnoszą korzyści z urządzeń spółki lubprzyczyniają się do zanieczyszczenia wody (art. 171 ust. 2),

5. Nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych (art. 178),6. Orzekanie, w drodze decyzji, nieważności uchwał organów spółki wodnej

sprzecznych z prawem lub statutem (art. 179 ust. 2) oraz wstrzymanie ich wykonania(art. 179 ust.3),

7. Możliwość rozwiązania zarządu spółki w przypadku powtarzającego się naruszaniaprzez Zarząd prawa lub statutu i wyznaczenie osoby pełniącej obowiązki Zarządu(art. 180 ust. 1),

8. Możliwość ustanowienia, w drodze decyzji, zarządu komisarycznego spółki wodnejw przypadku nie dokonania wyboru nowego zarządu przez walne zgromadzenie(art. 180 ust. 3),

9. Rozwiązanie spółki wodnej, w drodze decyzji, (art. 181 ust. 2 pkt 1-3) jeśli:a. działalność spółki narusza prawo lub statut,b. upłynął termin, na jaki został ustanowiony zarząd komisaryczny a walne

zgromadzenie nie dokonało wyboru nowego zarządu,c. liczba członków wynosi mniej niż 3 osoby.

10. Wyznaczanie likwidatora spółki w przypadku rozwiązania spółki decyzją,(art. 182 ust.3),

11. Ustalanie wysokości wynagrodzenia likwidatora spółki (art. 182 ust. 5),12. Występowanie z wnioskiem, po otrzymaniu uchwały walnego zgromadzenia spółki

wodnej w likwidacji w sprawie zatwierdzenia ostatecznych rachunków i sprawozdańlikwidatora, o wykreślenie spółki wodnej z katastru wodnego (art. 184).

Nadzór nad działalnością związku spółek wodnych sprawuje marszałek województwa,właściwy miejscowo ze względu na siedzibę związku.

3.10 Lasy

Powierzchnia leśna – lasów i gruntów leśnych – wynosi w powiecie prawie 8027,8 ha,co stanowi ok. 11,6 % jego całkowitej powierzchni (wyjątkiem jest tu Gmina Książ Wielki,gdzie lasy zajmują prawie 27% powierzchni gminy). Przy średniej krajowej na poziomie28%, jest to wynik bardzo niski (rys. 7).

Stan ten podyktowany jest przede wszystkim wysoką przydatnością rolniczą gleb.Większe kompleksy leśne skupiają się na ogół na terenach peryferyjnych lub niedostępnychdla rolnictwa, porastając stoki i wierzchowiny wzniesień kredowych. Często występująw formie małych, rozproszonych kompleksów i z przyrodniczego punktu widzenia stanowiązadrzewienia a nie las, w związku z tym powinno się dążyć do zwiększenia udziału gatunkówdrzew i krzewów owoco- i miododajnych, takich jak np. dzika grusza, jabłoń, rodzime lipy,jarzębina itp.


37

REZERWATBIAŁA GÓRA

REZERWAT KĘPIENA WYŻYNIE MIECHOWSKIE

REZERWATOPALONKI

REZERWATDĄBIE

REZERWATWAŁY

REZERWATLIPNY DÓŁ REZERWAT

KWIATKÓWKA

DŁUBNIAŃSKIPARK

KRAJOBRAZOWY

REZERWATZŁOTA GÓRA

REZERWATHISTORYCZNO-KRAJOBRAZOWY

KOPIEC KOŚCIUSZKI

REZERWATSTERCZÓW-ŚCIANKA

OBJAŚNIENIA

Kompleksy leśne

Parki krajobrazowe

Miechowsko-Działoszycki ObszarChronionego Krajobrazu

Rysunek 7. Kompleksy leśne w powiecie Miechowskim (wraz z Parkami Krajobrazowymi i rezerwatamiprzyrody)

Struktura własnościowa wykazuje zdecydowaną przewagę powierzchni lasówpaństwowych, będących w zarządzie Nadleśnictwa Miechów. Z ogólnej powierzchni gruntówleśnych lasy stanowią 7881ha, z czego lasy publiczne zajmują powierzchnię 7183,8 ha, a lasyprywatne 844 ha.

Wskaźnik lesistości w poszczególnych gminach Powiatu Miechowskiego jest bardzozróżnicowany i w kolejności malejącej wygląda następująco:

Gmina Udział powierzchniowy lasu

[%]

Książ Wielki 27,6Racławice 18,0Kozłów 14,3Gołcza 7,3Miechów 6,4Słaboszów 6,2Charsznica 5,3

Miechów miasto 0,1


38

Pod względem siedliskowym całość lasów państwowych zalicza się do lasuwyżynnego świeżego, który kwalifikuje się do grupy siedlisk najżyźniejszych o najwyższejwartości przyrodniczej i gospodarczej.

Udział powierzchniowy poszczególnych gatunków panujących dla NadleśnictwaMiechów wygląda następująco:

Gatunek panujący Udziałpowierzchniowy

[%]

Sosna 30,5Modrzew 5,4

Świerk 1,3Jodła 1,6Buk 17,0Dąb 31,2Klon 0,6Wiąz 0,0Jesion 1,3Grab 1,3

Brzoza 7,5Olcha 0,2Topola 1,9Osika 0,0Lipa 0,2

Razem 100,0

Jak wynika z powyższych danych największy udział w powierzchni leśnejNadleśnictwa Miechów mają: dąb, sosna i buk, które wspólnie zajmują obecnie 78,8%powierzchni. W lasach prywatnych procentowy udział gatunków panujących przesunięty jestw stronę drzew szybko rosnących i pionierskich, takich jak modrzew, sosna zwyczajna,brzoza brodawkowata, osika oraz olcha czarna, które stanowią zazwyczaj pierwsze pokolenielasu na gruncie porolnym.

Całość lasów państwowych zaliczona jest do I strefy uszkodzeń przemysłowychdrzewostanów, czyli tzw. uszkodzeń słabych. Lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwanie były pod tym względem klasyfikowane, ale można założyć, że poddane są podobnemuoddziaływaniu przemysłu.

Główną funkcją lasów państwowych jest funkcja gospodarcza, realizowana na prawie60% powierzchni leśnej. Ok. 40% lasów posiada funkcję wodo- i glebochronną. Znajdują siętu także oddziały uznane zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnychi Leśnictwa za drzewostany nasienne (Gmina Książ Wielki). Najbardziej cenne obszary leśnena terenie Powiatu zostały uznane za rezerwaty przyrody (np. ”Kępie” w gminie Kozłów,„Złota Góra” w gminie Miechów, „Lipny Dół” i „Kwiatówka” w Gminie Książ Wielki).

Użytkowanie przestrzeni leśnej Powiatu Miechowskiego winno preferować funkcjeochronne. Jej utrzymanie zapewni oddziaływanie wodochronne, glebochronne a takżekrajobrazotwórcze lasów. Takie formy zagospodarowania wynikają między innymiz przesłanek:


39

- zróżnicowana rzeźba terenu ze stokami o dużych stromiznach, wzniesieniach i wąwozach,podatne na erozję,

- niski stopień lesistości powiatu,- wysokie preferencje do zalesiania gruntów,- możliwości zwiększenia atrakcyjności turystycznej powiatu dla różnego rodzaju form

wypoczynku.Według Krajowego Programu Zwiększania Lesistości Polska powinna podwyższyć

lesistość z 28,4% do przynajmniej 33%. W przypadku Powiatu Miechowskiego, gdzie średnialesistość wynosi ok. 11% jest to jedno z najważniejszych wyzwań i problemów dorozwiązania.

Możliwości zwiększenia powierzchni lasów determinowane są rosnącym areałemgruntów marginalnych dla rolnictwa, które w warunkach gospodarki rynkowej stały sięnieopłacalne w użytkowaniu rolniczym i w większości podlegają odłogowaniu. Dotyczy tow szczególności gruntów o najniższej bonitacji, usytuowanych na silnych stokach, nienadające się do uprawy mechanicznej. W Powiecie Miechowskim w roku 2001 zalesiono133,7 ha gruntów nieleśnych, co plasowało go na I miejscu w Województwie Małopolskimpod względem wielkości zalesień.

Na terenach leśnych Powiatu Miechowskiego nie zorganizowano do tej pory ścieżekprzyrodniczo-leśnych, których zadaniem jest przybliżenie osobom niezwiązanym z lasemogólnych wiadomości dotyczących funkcjonowania ekosystemu leśnego oraz zasadprowadzenia gospodarki leśnej.

3.11 Surowce mineralneOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [41-49, 51-53]]

Występujące na terenie Miasta i Gminy Miechów, Gminy Słaboszów, GminyRacławice, Gminy Charsznica oraz Gminy Książ Wielki formacje skalne nie miaływ przeszłości znaczenia przemysłowego i nie były przedmiotem badań oraz poszukiwańgeologicznych. Całokształt wydobycia surowców na terenie tych gmin pochodziz eksploatacji wystąpień surowca prowadzonej na niewielką skalę przez okoliczną ludność,a także pojedynczych odsłonięć poszczególnych kopalin.

Rysunek 8 przedstawia mapę złóż surowców mineralnych Powiatu Miechowskiego.


40

10 km

MOCZYDŁO

TRZONÓW

BOCZKOWICE

RZĘDOWICE

PIASECZNO

KALINA WIELKA ILKOWICE

RASZÓWEKGRZYMAŁÓW

BRYZDZYŃ

ULINA WIELKA

GOŁCZA-RZEŻUŚNIA

WAPIENIE

PIASKI

OBJAŚNIENIA

LESSY

GEZY I OPOKI

TORFY

PERSPEKTYWICZNEZŁOŻA SUROWCÓWILASTYCH

PERSPEKTYWICZNEZŁOŻA WAPIENI

TRZEBIENICECHODOBĘDZA

GOŁCZA PRZY POTOKURZEŻUŚNIA

MOSTEK

Rysunek 8. Mapa zasobów naturalnych Powiatu Miechowskiego

Dotychczas na potrzeby lokalne eksploatowane były:- margle, opoki, gezy górnokredowe – do budowy dróg i budynków,- wapienie – do budownictwa lokalnego,- lessy – do wypału cegły, budowy pieców, suszarni tytoniu i jako podsypka przy

budowie dróg,- piaski wydobywane na zboczu doliny Nidzicy.Występujące na terenie Powiatu gliny lessowe, z uwagi na niedostateczne parametry

jakościowe (niska skurczliwość wysychania i wytrzymałość na ściskanie) są nieprzydatne doprodukcji cienkościennej ceramiki budowlanej. W obrębie Powiatu Miechowskiego niewystępuje żadna cegielnia i brak jest tradycji ceramicznej.

Na obszarze Gminy Słaboszów znajduje się tylko jedno udokumentowane złożegeologiczne o zasobach ujętych w krajowym bilansie zasobów. Jest to złoże wapienidetrytycznych „Piaseczno”. Złoże to nie było dotychczas eksploatowane na skalęprzemysłową. Jego zasoby wynoszą 748 000 ton, a powierzchnia 40 740 m2. Przyszłaeksploatacja złoża jest możliwa po spełnieniu określonych warunków. Niewykluczona jestrównież możliwość udokumentowania złóż lessów w rejonie dawnego wydobyciatj. w okolicach Kaliny Wielkiej i Ilkowic. Możliwe jest też udokumentowanie małych złóżgez i opok w rejonie Raszówka i Grzymałowa.

Na terenie Gminy Książ Wielki przewidziano 3 gminne punkty eksploatacji piaskui zarezerwowano teren pod eksploatację wapieni detrytycznych.

- rejon Moczydła – piaski czwartorzędowe,- rejon Rzędowic – piaski czwartorzędowe,- rejon Boczkowice-Opacz – piaski trzeciorzędowe,- rejon Trzonowa – wapienie detrytyczne, trzeciorzędowe.


41

Wszystkie wyżej wymienione rejony perspektywiczne znajdują się poza strefamiochrony sanitarnej ujęć wody dla potrzeb komunalnych. Ewentualną eksploatację w tychrejonach można będzie podjąć po dokonaniu uzgodnień w gminie, wykonaniu badańokreślających przydatność kopaliny i uzyskaniu koncesji na eksploatację zgodniez wymogami określonymi przez prawo geologiczne i górnicze.

Jedynym wyjątkiem jest tu Gmina Gołcza, na terenie której w przeszłości na skalęprzemysłową eksploatowano wapienie (margle) kredowe w kamieniołomach Wielkanoc –gdzie wytwarzano wapno budowlane i w Ulinie Wielkiej. Kamieniołom wapieniaw Wielkanocy został wyłączony z eksploatacji z dniem 20.02.1997r. Wznowienie tejeksploatacji nie jest możliwe z powodu bliskości zabudowy.

Obecnie na terenie gminy eksploatowane są wapienie i margle kredowe (na niewielkąskalę) na podstawie koncesji w trzech miejscach (tab. 8)

Tabela 8. Informacje nt. eksploatacji złóż w Powiecie Miechowskim [47]

Lp. Rodzajkopaliny

Nazwa złoża,miejscowość

Decyzja oudzieleniukoncesji

Ważnośćkoncesji

KoncesjaWydana

dla:1. wapienie „Ulina

Wielka” –Ulina Wielka

OS VI7514/8/96/3z 26.07.96

31.12.2010 SKRGołcza

2. wapieniei margle

„Gołcza” -Rzeżuśnia

OS VI7514/27/94 z

31.08.94

b/d SKRGołcza

3 wapienie „Gołcza PrzyPotoku”

Rzeżuśnia

OS VI7514/20/96/7 z 23.12.96

31.12.2004 EugeniuszKowal,

Miechów

Prócz złóż eksploatowanych na podstawie wydanych koncesji na obszarze gminyGołcza zinwentaryzowano szacunkowo złoża perspektywiczne wapieni jurajskich i surowcówilastych dla produkcji cegły pełnej wg zestawienia w tabeli 9.

Tabela 9. Złoża perspektywiczne w gminie Gołcza [47]

Nazwa (miejscewystępowania) Rodzaj złoża Obszar (km2) Miąższość

(m)Orientacyjnezasoby [Mg]

Trzebienice 2,2 10 55 000 000Mostek 0,4 10 10 000 000Chodobędza

Wapieniejurajskie 0,4 10 10 000 000

Rejon UlinyWielkiej 0,7 1,5 1 000 000

Rejon Wygody

Surowceilaste doprodukcjicegły pełnej 0,4 1,5 600 000


42

3.12 Wody powierzchniowe

Pod względem hydrograficznym obszar Powiatu Miechowskiego położony jestw zlewni trzech rzek: Szreniawy, Nidzicy i Pilicy, lewobrzeżnych dopływów Wisły (rys. 9).Lokalne działy wód powierzchniowych pomiędzy zlewniami tych rzek biegną po grzbietachrozdzielających je wzniesień.

Dwie najważniejsze rzeki Powiatu to Szreniawa i Nidzica.Ze względu na źródła dające początek ciekom wodnym, znaczna część obszaru

Powiatu położona jest w strefie źródliskowej. Mają tu swoje źródła rzeki:- Cicha – dopływ Miechówki, źródło znajduje się w okolicy Pstroszyc, Gmina

Miechów,- Potok Piotrówka – źródło znajduje się w rejonie wsi Zagaje Zarogowskie, Gmina

Miechów,- Kalinka – dopływ Nidzicy, źródło znajduje się w rejonie Kaliny Małej, Gmina

Miechów,- Miechówka – dopływ Szreniawy, bierze swój początek w Miechowie,- Ścieklec – dopływ Szreniawy, źródło znajduje się w miejscowości Klonów, Gmina

Racławice,- Potok Racławka – dopływ potoku Ścieklec, ma swój początek w Padole

Kościejowskim , Kościejów Gmina Racławice,- Nidzica- dopływ Wisły, źródło znajduje się we wsi Rogów, Gmina Kozłów,- Mierzawa – dopływ Nidy, biorąca swój początek w rejonie wsi Bryzdzyń

i Wolica, gmina Kozłów,- Uniejówka – dopływ Pilicy, ma swój początek w Charsznicy.


43

Pilica

Szreniawa

Uniejów

ka

KalinkaNidzica

Ścieklec

Mierzawa

MIECHÓWRACŁAWICE

GOŁCZA

CHARSZNICA

KOZŁÓW

KSIĄŻ WIELKI

SŁABOSZÓW

10 km

Dłubnia

Rysunek 9. Główne cieki w Powiecie Miechowskim z zaznaczonymi terenami zalewowymi

W większości koryta cieków znajdujących się na terenie Powiatu są nieuregulowane,a dna dolin rzek i cieków są płaskie. Wody powierzchniowe są znacznie zanieczyszczone.

Wg danych hydrologicznych powodzie na rzekach nie mają charakteru katastrofalnegogłównie na skutek dużego spadku dolin i związanego z tym bardzo szybkiego przebiegu falipowodziowej. Wskutek wezbrań wody zalewane są jedynie zabudowania znajdujące sięw bezpośredniej bliskości koryt rzecznych.

Na terenie Powiatu Miechowskiego nie ma dużych zbiorników wódpowierzchniowych, które w sposób znaczący mogłyby wpływać na kształtowanie stosunkówwodnych na jego terenie. Znajdują się tu jedynie:

- na obszarze gminy Słaboszów dwie grupy stawów hodowlanych: obiekt Słupów o powierzchni 35,21 ha stawów, obiekt Buszków o powierzchni 8,11 ha stawów,

których mała powierzchnia nie jest w stanie zapewnić właściwej retencji wody naterenie gminy,

- częściowo zarośnięty staw w miejscowości Góry Miechowskie w gminieRacławice,

- stawy hodowlane w Książu Wielkim o powierzchni 60 ha oraz kilka oczekwodnych na terenie gminy,


44

- małe zbiorniki w formie stawów występują w gminie Kozłów we wsiach Kępie,Marcinowice i Rogowie,

- zbiornik retencyjny obok rzeki Uniejówki w miejscowości Tczyca (gminaCharsznica), o powierzchni 13100 m2.

Ponadto planuje się budowę:- zbiornika retencyjnego na rzece Szreniawie w Gminie Gołcza (obecnie plany

lokalizacyjne zbiornika przewidują jego umiejscowienie w Przybysławicach) orazzbiornika retencyjnego w Gminie Racławice,

- zbiorników rekreacyjnych na terenie Miasta Miechowa w Parku Miejskim oraz„Łąki Majcherskie”.

3.13 Wody podziemneOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [24]

Większość obszaru Powiatu Miechowskiego leży w obrębie dwóch GłównychZbiorników Wód Podziemnych (rys. 10):

- GZWP Nr 408 - Niecka Miechowska – NW,- GZWP NR 409 – Niecka Miechowska – SE.


45

Rysunek 10. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Województwie Małopolskim

W GZPW nr 409 wody podziemne występują w spękanych marglach, wapieniachmarglistych i opokach kredy górnej. Jest to więc zbiornik o charakterze szczelinowym.Szacunkowe zasoby dyspozycyjne całego zbiornika wynoszą ok. 325 tys. m3na dobę, a łącznapowierzchnia 2 575 km2, z czego na terenie gminy ok. 133 km2.

GZPW nr 408 to zbiornik o charakterze szczelinowym, wody występują w spękanychmarglach, wapieniach marglistych i opokach kredy górnej. Łączna powierzchnia całegozbiornika wynosi 4 080 km2, a jego szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynosząok. 514 tys. m3na dobę.

Zbiorniki te są bardzo podatne na bezpośrednie zanieczyszczenia antropogenicznei dlatego kwalifikują się do najwyższej (ONO) i wysokiej (OWO) ochrony wód podziemnych.Przyjmując jako podstawowe kryterium czas 25 lat, w ciągu którego potencjalnezanieczyszczenia mogą dotrzeć do wód podziemnych zbiornika wyznaczono ich obszarochronny. Uwzględniając izolację warstwy wodonośnej i sposób zagospodarowania terenu,wyróżniono obszary „A”, „B”, „C”, „D” o różnej kategorii ograniczeń i propozycjachochrony. W strefach tych wprowadzono różnego rodzaju zakazy, mające na celu ochronęzbiorników wodnych, np. zakaz lokalizacji inwestycji szczególnie szkodliwych dlaśrodowiska i zdrowia ludzi oraz mogących pogorszyć stan środowiska, np.:

- wysypisk odpadów stałych i wylewisk nieczystości płynnych nie zabezpieczonychprzed przenikaniem do podłoża,

- budowania rurociągów transportujących substancje niebezpieczne dla środowiska,- przeładunków i dystrybucji substancji ropopochodnych.Wymagana jest kontrola intensywności produkcji rolniczej oraz ograniczenia

bezściółkowej hodowli zwierząt. Konieczna jest likwidacja dzikich wysypisk orazuporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej. Niezbędne jest również stosowanie środkówochrony roślin o okresie połowicznego rozpadu w glebie krótszym niż 6 miesięcy.

Na terenie Powiatu wody podziemne występują w utworach czwartorzędu i kredy.Zaznaczają się one w dwóch odmiennych strefach:

1. Strefa wód gruntowych związanych z utworami czwartorzędowymi w obrębieden dolin; w obrębie dolin występuje zbiornik wód gruntowych zasilanywodami powierzchniowymi spływającymi z wysoczyzn. Poziom tych wód jestuzależniony od stanu wody w rzekach oraz ilości opadów atmosferycznych.Lokalnie wody w obrębie den dolin są połączone z wodami poziomukredowego. Wodonośność tego poziomu jest zróżnicowana ale niezbyt duża.Są one zanieczyszczone bakteriologicznie i nie nadają się do celów bytowo-gospodarczych.

2. Strefa obejmująca wody podziemne, występujące na obszarach wyżynnych; naobszarach tych występują:

- płytkie wody czwartorzędowe na głębokości – 1,0 m ppt będące w kontakciehydraulicznym z wodami występującymi w dolinach oraz wody w dolinachbocznych, które występują wiosną (roztopy) lub po intensywnych opadach; wodyte nie mają żadnego znaczenia dla zaopatrzenia w wodę,

- wgłębne wody czwartorzędowe na głębokości ponad 2,0 m ppt. Występującew lessach, piaskach i glinach zwałowych lub na zwietrzelinie kredy górnej;zwierciadło wody jest na ogół swobodne a wśród osadów nieprzepuszczalnych ma


46

charakter wód zawieszonych, często występujących pod napięciem; nie jestujmowane studniami wierconymi; w studniach kopanych w czasie pór suchychczęsto występuje zanik wody,

- wgłębne wody kredowe występujące w kompleksach węglanowych skałgórnokredowych; są to wody szczelinowo porowe dość często o zwierciadlenapiętym; lokalnie zwierciadło wody układa się z pewnym przybliżeniem domorfologii terenu; drenaż wód podziemnych prowadzony jest przez większe ciekipowierzchniowe, a lokalne linie drenażu związane są ze strefami skał o większejszczelinowości.

Wydajność studni wierconych ujmujących poziom kredowy jest dobra i nadają się onedo celów pitnych. Wydajność studni wynosi od 1,7 m3/h do 400m3/h. Zwierciadło wodyw studniach jest pod ciśnieniem od zera do kilku metrów na głębokości od 45m do 100m.Wody te są dobrej jakości, są średniotwarde lub twarde typu węglanowo-wapniowego, zdatnedo picia bez uzdatnienia. Zagrożeniem dla czystości wód podziemnych na terenie Powiatu jestniewłaściwa gospodarka wodno-ściekowa.

Jak wskazują ostatnie badania [56] w rejonie Niecki Miechowskiej, w tym równieżPowiecie Miechowskim (gminy Książ Wielki, Kozłów, Słaboszów), występuje triasowyzbiornik wodny. Zbiornik ten może wykazywać przydatność dla zagospodarowania energiigeotermalnej z uwagi na temperaturę wód złożowych, która waha się od 30 – 33o C. Obszarten uznawany jest jako strefa o potencjalnych możliwościach wykorzystania wód termalnych.

3.14 Środowisko przyrodniczeOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [62, 63]

Wyżyna Miechowska zbudowana jest z utworów kredowych, pokrytych lessem.Głębokie doliny i jary przecinają wyżyny tworząc szereg garbów, których kulminacje niepokryte lessem dochodzą do 400m (Biała Góra koło Tunelu 414m). Nadają one Wyżyniefalisty wygląd. Szczególny charakter podłoża i gleb, specyficzny mikroklimat, jak teżewolucja roślinności są przyczyną dużego urozmaicenia szaty roślinnej. Gips i lessy orazodsłaniana przez erozję kreda nie sprzyjają zespołom leśnym, ale umożliwiają rozwójroślinności murawowej. W rezultacie szata roślinna ma charakter lasostepu. Należyzaznaczyć, że dawne stepy zostały zaorane, a lasy w poważnej mierze wycięte. Obecniedominuje tu krajobraz rolniczy, z niewielkimi wtrąceniami małych kompleksów leśnych.Roślinność stepowa w postaci ciepłolubnych zespołów murawowych zajmowała niegdyś dużeprzestrzenie Wyżyny Miechowskiej. Obecnie najstarszym z nich, występującym tu odschyłku epoki lodowej, jest zespół ostnicy włosowatej; zajmuje on partie nagiej skały,gzymsy i półki jarów lessowych. Ostnicy towarzyszą: kostrzewa walezyjska i wiechlinacebulkowata oraz gęsiówka uszkowata, ostrołódka kosmata, jastrzębiec żmijowcolistny i inne.

Miejsca suche na rędzinie wapiennej porasta barwny i bogaty stepowy zespół omanuwąskolistnego z miłkiem wiosennym, lnem włochatym i turzycą położoną. Na wapieniachi lessach rozwijają się zespoły zaroślowe leszczyny i goryszu sinego, zajmujące pośredniemiejsce między lasem a stepem. Zarośla te przechodzą na wierzchowinie lessowej w lasmieszany dębowo-sosnowy z bogatym podszyciem krzewów. Znajdują się tu pięknerezerwaty roślinności stepowej (np. Złota Góra w Jaksicach).

Na glebach gliniastych i średnio wilgotnych występuje grąd dębowo-grabowy,z udziałem dębu szypułkowego i bezszypułkowego, lip drobno i szerokolistnej, klonu, grabui buka. Pomimo iż Powiat ma bardzo małą powierzchnię lasów, to jednak w istniejących


47

zespołach leśnych znajdują się piękne rezerwaty. Na terenie Powiatu znajdują się takżeokazałe pomniki przyrody oraz liczne parki podworskie z cennym starodrzewiem.

Również i fauna Wyżyny posiada cechy wyżynno stepowe. Charakter podłoża sprzyjatutaj rozwojowi ślimaków. Na wspomnianych wyspowych stanowiskach żyje ślimakogrodowy oraz austriacki. Również w entomofaunie znajdują się gatunki stepowe, jak kraśnikkoryncki, modliszka i inne. Pomimo niewielkiej ilości lasów ziemia miechowska posiadadobre tereny łowieckie. Bytują tutaj zające, sarny, dziki i lisy oraz ptactwo: kuropatwy,bażanty, dzikie kaczki.

Szacunkowa liczebność zwierzyny łownej w powiecie miechowskim na początku2003 r. przedstawia się następująco (opracowane na podstawie danych NadleśnictwaMiechów):

- jeleń - 4 szt.,- sarna - 850 szt.,- dzik - 100 szt.,- zając - 3700 szt.,- dziki królik - 15 szt.,- bażant - 2700 szt.,- kuropatwa - 1550 szt.,- lis - 300 szt.,- jenot - 8 szt.,- borsuk - 41 szt.,- kuna - 120 szt.,- tchórz - 90 szt.,- piżmak - 450 szt.

Na podstawie przeprowadzonej waloryzacji przyrodniczej terenów należących doPowiatu Miechowskiego stwierdza się, iż obszar ten posiada wysokie walory przyrodnicze,krajobrazowe i kulturowe i w związku z tym został objęty różnymi formami ochrony.

3.14.1 Obszary przyrodniczo cenne

Obszar Powiatu Miechowskiego, oprócz Gminy Gołcza i Miasta Miechów, położonyjest w obrębie Miechowsko – Działoszyckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,ustanowionego rozporządzeniem nr 12/95 Wojewody Kieleckiego z dnia 29 września 1995r,w sprawie ustanowienia obszarów chronionego krajobrazu. Natomiast intensywnezagospodarowanie Gminy Gołcza spowodowało niemal całkowitą eliminację naturalnychzbiorowisk roślinnych z jej obszaru. Tylko południową część obszaru tej gminy obejmujeZespół Jurajskich Parków Krajobrazowych – fragment Dłubniańskiego ParkuKrajobrazowego oraz obszaru chronionego krajobrazu, stanowiącego otulinę parkówkrajobrazowych (rys. 7.).

Miechowsko – Działoszycki Obszar Chronionego Krajobrazu jest jednymz elementów wielkoprzestrzennych systemów obszarów chronionych, które mają za zadanieprzywrócenie i trwałe zachowanie stanu równowagi ekologicznej przyrody. Głównymkierunkiem ochrony tego obszaru jest przywrócenie I i II stopnia czystości we wszystkichrzekach biorących swój początek na w/w terenie. Doliny tych rzek stanowią ważnemiędzyregionalne korytarze ekologiczne łączące parki krajobrazowe Ponidzia i doliny Wisłyz chronioną doliną rzeki Pilicy i Zespołem Jurajskich Parków Krajobrazowych.


48

Ważna na tym obszarze jest rola retencyjno- wodochłonna i glebochronna lasów. Przyprowadzeniu gospodarki leśnej powinno się uwzględniać ochronę cennych siedlisk leśnychoraz bogatych florystycznie muraw kserotermicznych. Te ostatnie bywają zagrożoneniewłaściwymi nasadzeniami i zalesieniami wszystkich tzw. „nieużytków”, które obecniesą podejmowane spontanicznie i zazwyczaj bez uwzględnienia specyficznych uwarunkowańi wskazań botanicznych. Zalesienie i zakrzewienie powinno spełniać również funkcjęzabezpieczenia fitomelioracyjnego terenów zagrożonych bardzo silną i silną zboczową erozjąwodną.

Ponadto na terenie Powiatu Miechowskiego ustanowiono n/w rezerwaty (rys. 7): w Gminie Miechów: rezerwat przyrody „Złota Góra” w Celinach

Przesławickich, obejmujący ochroną naturalne stanowiska roślinnościstepowej. Występuje tu zespół omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae,zespół ciepłolubnych zarośli Peucedano cervariae- Coryletum oraz zespółgrądu subkontynentalnego Tilio- Carpinetum,

- w Gminie Książ Wielki znajdują się dwa rezerwaty leśne częściowe: „Lipny Dół” o powierzchni 20,2 ha, utworzony w 1960r dla

zachowania fragmentu wielogatunkowego naturalnego lasu liściastegoTilio- Carpinetum (dąb, lipa, grab, klon) z bogatą roślinnością zielnąi licznym udziałem gatunków kserotermicznych oraz chronionych,

„Kwiatówka o powierzchni 11,18 ha utworzony w 1966r dla ochrony100 letniego lasu mieszanego, o charakterze świetlistej dąbrowy,Potentillo albae- Quercetum oraz grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum (wczesne stadium), z bogatą roślinnością zielną i licznymigatunkami roślin kserotermicznych,

- w Gminie Racławice znajdują się 4 rezerwaty przyrody oraz 1 rezerwathistoryczno-krajobrazowy:

ścisły rezerwat przyrody „Wały” położony w pobliżu wsi Dosłońce,obok wsi Dale, na stromym zboczu wzgórza zbudowanegoz górnokredowych osadów wapienno-marglistych i przecina go drogaz Racławic do Dosłońca; jest to rezerwat ścisły – florystyczny,z zespołem omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae, ciepłolubnychzarośli Peucedano cervariae - Coryletum; utworzony na podstawiezarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia24.12.1957r.; powierzchnia wynosi 5,82 ha. Nr rej. 035; w tymrezerwacie znajduje się jedno z czterech w Polsce stanowiskdziewięćsiła popłocholistnego,

ścisły rezerwat przyrody „Dąbie” położony jest na stromym zboczuwzniesienia zbudowanego z margli górnokredowych we wsi Klonów;jest to rezerwat roślinności stepowej o charakterze pół-naturalnymze względu na ekstensywny wypas bydła; występują tu takie zespołyroślinne, jak zespół omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae, zarośliLigustro-Prunetum (postać zubożała), lasu klonowo- lipowego Aceri-Tilietum; rezerwat utworzony został na podstawie zarządzenia MinistraLeśnictwa z dnia 19.02,1955r. Jego powierzchnia wynosi 2,11 ha.Ma on numer rej. 031,

ścisły rezerwat przyrody „Opalonki” położony jest w miejscowościKlonów, na zboczu wzgórza zbudowanego ze skał górnokredowych(na zachód od drogi Klonów-Dale); podobnie jak rezerwat „Dąbie” jestto rezerwat o charakterze stepowym; obejmuje on fragment enklawyleśnej, sąsiadującej z gruntami rolnymi, gdzie występują rzadkie


49

i chronione krzewy i rośliny zielne; występują tu takie zespoły roślinne,jak zespół omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae, ciepłolubnychzarośli Peucedano cervariae- Coryletum, lasu klonowo- lipowegoAceri- Tilietum; rezerwat utworzony został na podstawie zarządzeniaMinistra Leśnictwa z dnia 19.02.1955r., powierzchnia 2,42 ha, nr rej.032,

ścisły rezerwat przyrody „Sterczów – Ścianka” położony jest we wsiKlonów na zachód od drogi Klonów – Marchocice, na stromym zboczuopadającym w kierunku południowym, przeciętym płytkim parowem;Rezerwat florystyczny zespołu ciepłolubnych zarośli leszczynowychPeucedano cervariae- Coryletum, wśród których znajdują się płatystepowych muraw z zespołem omanu wąskolistnego Inuletumensifoliae; występuje tu również zespół zarośli Ligustro- Prunetum(postać zubożała) oraz grądu subkontynentalnego Tilio- Carpinetum;utworzony na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i PrzemysłuDrzewnego z dnia 16.01.1978r, powierzchnia 6,3 ha, nr rej. 033,

rezerwat historyczno-krajobrazowy „Kopiec Kościuszki”; obejmujeon Kopiec Kościuszki (pomnik przyrody) w miejscowości Janowiczkioraz obszar Pola Bitwy pod Racławicami; na terenie rezerwatuwystępuje roślinność kserotermiczna (miłek wiosenny, zawilec).Powierzchnia: 18 ha,

- w Gminie Kozłów znajdują się dwa rezerwaty częściowe: „Biała Góra” – rezerwat florystyczny z zespołami omanu

wąskolistnego Inuletum ensifoliae, ciepłolubnych zarośli Peucedanocervariae- Coryletum oraz grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum z przewagą buka (odmiana małopolska); powierzchniarezerwatu wynosi 10,46 ha; objęty ochroną w 1955r.

„Kępie na Wyżynie Miechowskiej” rezerwat fitocenotycznyz zespołem grądu subkontynentalnego Tilio- Carpinetum z przewagąbuka ( odmiana małopolska); powierzchnia rezerwatu wynosi 45,52 ha;objęty ochroną w 1960r.

3.14.2 Obiekty przyrodniczo cenne – pomniki przyrody

Na terenie Powiatu Miechowskiego ustanowiono szereg pomników przyrody żyweji nieożywionej.

Pomniki przyrody żywej to przede wszystkim drzewa lub grupy drzew, międzyinnymi:

- lipy drobnolistne uznane za pomniki przyrody znajdują się: w Janowiczkach między innymi na terenie parku podworskiego, Gmina

Racławice (łącznie 3 sztuki, w tym lipa „Kościuszki”), w Nasiechowicach na skraju lasu, Gmina Miechów, w Pojałowicach, koło kapliczki, Gmina Miechów , 2 sztuki, w Gminie Książ Wielki,

- dęby szypułkowe uznane za pomniki przyrody znajdują się: w Miechowie, naprzeciwko wejścia do parku miejskiego, w Pojałowicach przy leśniczówce Sosnówka, Gmina Miechów,

2 sztuki, w Gminie Książ Wielki,

- klon zwyczajny:


50

w miejscowości Janowiczki, Gmina Racławice,- jesiony wyniosłe uznane za pomniki przyrody znajdują się:

w Miechowie nad stawem (5 sztuk) oraz przy ul. Konopnickiej(1 sztuka),

- topole białe uznane za pomniki przyrody znajdują się: w Gminie Książ Wielki,

oraz wielogatunkowe grupy drzew w Poradowie, Gmina Miechów i w Gminie Książ Wielki.

W związku z tym, że Powiat Miechowski położony jest na terenie o wybitnieintensywnym zagospodarowaniu źródliskowym, za pomniki przyrody nieożywionej uznanoźródła:

- Źródło o nr ewidencyjnym 225 we wsi Maciejów, Gmina Słaboszów. Ma onocharakter wylewu – woda źródlana tworzy rozlewisko z wysepką pośrodku,z którego woda dopływa do Nidzicy. Typ źródła: podzboczowe, szczelinowe.

- Źródło o nr ewidencyjnym 226 we wsi Słaboszów (przy pierwszychzabudowaniach od strony wsi Buszków), Gmina Słaboszów. Źródło wypływaw kilkunastu punktach poniżej stromej skarpy pod drogą i torowiskiem kolejkiwąskotorowej. Typ źródła: podzboczowe, szczelinowe.

- Źródło o nr ewidencyjnym 227 w centrum wsi Słupów, Gmina Słaboszów. Wodawypływa ze szczelin w wapieniach marglistych i marglach kredowych. Niektórez nich znajdują się pod powierzchnia wody tworzącego się tutaj stawu. Typ źródła:podpływowe, szczelinowe, dolinowe, podzboczowe.

- Źródło o nr ewidencyjnym 158 w Rogowie, Gmina Kozłów. Daje ono początekrzece Nidzicy. Źródło ma charakter szczelinowy, podzboczowy z wyraźnymiprzejawami erozji wstecznej, rozwijającej się w jego otoczeniu (misa źródlanawcięta w zbocze na głębokość ok. 2,0m).

- Źródło nr rej. 215, szczelinowo-krasowe w utworach kredy górnej (opoki, margle),położone w miejscowości Racławice w sąsiedztwie młyna. Utworzony w 1987r.

- Źródło nr rej. 214, szczelinowo-krasowe w utworach kredy górnej (opoki, margle),położone u podnóża skarpy nad doliną potoku Ścieklec w miejscowości Klonów,Gmina Racławice. Utworzony w 1987r.

- Źródło krasowe nr rej. 7/1, w miejscowości Gołcza. Woda wydostaje się zeszczelin wapieni jurajskich w strefie ich kontaktu z utworami kredowymi.W pobliżu znajduje się kilka mniejszych wypływów wód podziemnych. Obiektpołożony jest na działkach stanowiących własność komunalną i łatwo dostępny(dzikie wysypisko odpadów).

- Źródło nr rej. 187 położone w Biskupicach, Gmina Miechów. Źróło znajduje sięw strefie kontaktu terasy zalewowej Szreniawy ze stromo nachylonym zboczem.Na długości ok. 10m, wzdłuż skalnej szczeliny, następuje intensywny wypływwody o charakterze wylewu. Źródło typu: podzboczowe, spływowo-podpływowe,szczelinowe.

- Źródło nr rej. 188, położone w Biskupicach na prawym brzegu Szreniawy,w skarpie drogi, Gmina Miechów. Formą wypływu jest znacznych rozmiarówmisa, położona na terasie zalewowym Szreniawy, u podnóża zbocza marglowego.Woda podpływa przez warstwę osadów aluwialnych, powodując pulsowanie.Źródło typu: triasowe, podpływowe.

- Źródło nr rej. 189, położone w Biskupicach (osiedle Piekło), Gmina Miechów.Woda wypływa na odcinku kilkunastu metrów ze szczelin spod marglowegozbocza, dokładnie na kontakcie zbocza ze słabo przepuszczalnymi aluwiami terasy


51

zalewowej Szreniawy. Woda tworzy strugę o szerokości ok. 3m. Źródło typu:podzboczowe, spływowo-podpływowe, szczelinowe.

- Źródło nr rej. 190, położone w Kamieńczycach obok młyna, Gmina Miechów.Wypływ usytuowany jest na kontakcie margli budujących zbocza ze słaboprzepuszczalnymi aluwiami terasy Szreniawy. Źródło typu: podzboczowe,spływowo-podpływowe, szczelinowe.

- Źródło nr rej. 191, położone w Przesławicach przy torach kolejowych, GminaMiechów. Znajduje się w zboczu doliny, cofnięte przez erozję wsteczną utworzonajest nisza, której ścianki o wys. ok. 3,5m obramowują zagłębienia wypełnionewodą; widoczne są 3 wypływy. Źródło typu: podzboczowe, podpływowe,szczelinowe.

- Źródło nr rej. 192, położone w Sławicach Szlacheckich, Gmina Miechów. Wodawypływa w obrębie misy o średnicy ok. 25m, wgłębionej w terasę Piotrówki.Szerokie dno ma charakter padołu. Źródło typu: triasowe, podpływowe.

Jedynie na obszarze Gminy Charsznica nie występują indywidualne formy ochronyprzyrody.


52

4 STAN I OCENA ŚRODOWISKA POWIATU

W celu przygotowania programu ochrony środowiska w pierwszej kolejnościoceniono istniejący stan środowiska Powiatu.

4.1 Powietrze atmosferyczne

4.1.1 Źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego

Na terenie Powiatu Miechowskiego zlokalizowanych jest niewiele obiektówprzemysłowo – usługowych powodujących zanieczyszczenie powietrza przez emisję pyłówi gazów. Obiekty te grupują się głównie na obrzeżach miasta Miechowa i Bukowskiej Woli.Podstawowe zakłady zlokalizowane na terenie Powiatu Miechowskiego, powodujące emisjęgazów i pyłów do powietrza to:

- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Miechowie,- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Oddział Produkcyjny w Charsznicy,- PRIMA – AUTO spółka z o.o. w Miechowie,- Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów i Stacja Paliw w Miechowie,- Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjno – Drogowych w Miechowie,- SARIA MAŁOPOLSKA Sp.z o.o. w Gołczy,- Zakład Gospodarki Komunalnej w Miechowie,- Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych T. Stano w Miechowie,- Szpital św. Anny w Miechowie,- Dom Pomocy Społecznej w Mianocicach,- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Przyszłość” w Miechowie.

Największy udział w zanieczyszczaniu powietrza atmosferycznego ma spalanie węglaw komunalnych kotłowniach węglowych. W części gmin Powiatu kotłownie obiektówużyteczności publicznej (szkoły, administracja) zostały przystosowane do paliwa gazowego.Podstawowym czynnikiem grzewczym w kotłowniach indywidualnych, z uwagi na warunkiekonomiczne mieszkańców Powiatu jest węgiel. Znacznym źródłem emisji zanieczyszczeńpowietrza są również gospodarstwa ogrodnicze ogrzewające szklarnie i tunele foliowe przyzastosowaniu kotłowni węglowych.

W związku z szybkim wzrostem ruchu samochodowego staje się on znaczącym,całorocznym, źródłem emisji gazów i pyłu do powietrza. Wzrost emisji z tego źródła jestjednak nieco niższy niż przyrost ruchu dzięki postępowi w ograniczeniu toksyczności spalinsamochodowych (katalizatory, paliwa o mniejszej zawartości trucizn dla pojazdów starszejgeneracji).

Poważnym źródłem zanieczyszczeń są pozaregionalne zanieczyszczenia pyłowo-gazowe z aglomeracji śląskiej i krakowskiej.


53

4.1.2 Monitoring zanieczyszczeń powietrza

System monitoringu powietrza w Województwie Małopolskim jest oparty naprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie pomiarachstężeń zanieczyszczeń w powietrzu, wykonywanych w stacjach pomiarowychautomatycznych i manualnych oraz w manualnych stacjach pomiarowych WojewódzkiejStacji Sanitarno - Epidemiologicznej, wchodzących w skład sieci monitoringu krajowegoi regionalnego (rys. 11).

Rysunek 11. Sieć monitoringu powietrza atmosferycznego w województwie małopolskim w 2003r.

Badania stanu zanieczyszczenia powietrza w Powiecie Miechowskim prowadzonesą w jednym punkcie pomiarowym zlokalizowanym w Miechowie przy ul. Księdza Skorupki5. Stacja ta prowadzi manualne badania imisji zanieczyszczeń w ramach sieci uzupełniającejregionalnego monitoringu środowiska.

4.1.3 Ocena jakości powietrzaOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [24 – 27, 57]

Stan jakości powietrza jest jednym z najbardziej zmiennych stanów środowiska.W znaczącym stopniu zależy od wielkości chwilowych emisji ze źródeł zlokalizowanych naterenie Powiatu oraz od wielkości migracji gazów i pyłów spoza terenu Powiatu. Z uwagi nabrak wyników dla całości Powiatu Miechowskiego przeanalizowano wyniki pomiarówprowadzonych w punkcie pomiarowym zlokalizowanym w Miechowie przy ul. KsiędzaSkorupki 5. Na podstawie „Raportu o stanie środowiska w 2001r. Powiat Miechowski”opracowanego w czerwcu 2002r. przez Wydział Monitoringu Środowiska WojewódzkiegoInspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie należy stwierdzić, że dla substancji: pyłu,dwutlenku siarki, dwutlenku azotu uzyskano wyniki zaprezentowane w tabeli 10.


54

Tabela 10. Wyniki badań WIOŚ za rok 2001 [26]

Zanieczyszczenia (μg/m3)Czas uśredniania Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu Pył zawieszony

rok 14 22 38sezon grzewczy 25 26 66okres letni 4 18 10

W celu oceny jakości powietrza, wielkości mierzonych stężeń porównano dowielkości normowanych w obowiązującym w badanym okresie Rozporządzeniu MinistraOchrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 28 kwietnia 1998 rokuw sprawie dopuszczalnych wartości stężeń w powietrzu (Dz. U. Nr 55, późn. 355).

Tabela 11. Dopuszczalne stężenia substancji w powietrzu

Dopuszczalne stężenie w odniesieniu do okresu (μg/m3)L.p. Nazwa substancji

24 godz.1) Roku2)

1. Dwutlenek siarki 150 402. Dwutlenek azotu 150 403. Pył zawieszony

PM10 125 50

4. Opad pyłu 200 g/m2 x rok1)jako 98 percentyl obliczony ze stężeń odniesionych do 24 godzin występujących w rokukalendarzowym2)jako stężenie średnie w roku kalendarzowym

Średniodobowe stężenie dwutlenku siarki wahało się w przedziale wartości od0 μg/m3 do 107 μg/m3 i było niższe od wartości dopuszczalnej wynoszącej 150 g/m3

(98 percentyl osiągnął wartość 54g/m3). Również stężenie średnioroczne nie przekroczyłowartości dopuszczalnej (40 μg/m3) i wyniosło 14 g/m3 (co stanowi 35% wartościdopuszczalnej).

Średniodobowe stężenie dwutlenku azotu wahało się w przedziale wartości od0 μg/m3do 92 μg/m3i było niższe od wartości dopuszczalnej wynoszącej 150 g/m3

(98 percentyl wyniósł 62 μg/m3). Również stężenie średnioroczne nie przekroczyło wartościdopuszczalnej (μg/m3) i wynosiło 22 μg/m3co stanowi 55% wartości dopuszczalnej.

Średniodobowe stężenie pyłu wahało się w przedziale wartości od O do 273 g/m3

i przekroczyło wartość dopuszczalną (98 percentyl wynoszący 125 μg/m3) osiągając178μg/m3.

Średnioroczne stężenie pyłu w Powiecie Miechowskim wynosiło 38 g/m3

(co stanowi 76% wartości dopuszczalnej).Ponadto z przeprowadzonych badań wynika że w Powiecie Miechowskim dochowane

są dopuszczalne wartości opadu pyłu i metali ciężkich (kadmu i ołowiu).


55

Poniższa tabela 12 obrazuje udział rocznej emisji z Powiatu Miechowskiego w rocznejemisji całego Województwa Małopolskiego.

Tabela 12. Udział rocznej emisji z Powiatu Miechowskiego w rocznej emisji całego WojewództwaMałopolskiego w 2001r. [26]

Emisja gazów Mg/rokW tym

Wyszczególnienie EmisjapyłówMg/rok

Razemgazy bez

CO2

SO2 NO2 CO inne CO2

WojewództwoMałopolskie 14965 134115 57287 26263 46976 3588 124910

62PowiatMiechowski 118 342 95 19 227 0 16732

Procentowy udziałPowiatu w emisjicałegowojewództwa

0,8% 0,3% 0,2% 0,07% 0,5% 0 0,1%

Wyżej opisany stan powietrza dla Powiatu Miechowskiego określony dla roku 2001w dalszym ciągu jest aktualny. Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. –Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62 poz. 627 z późn. zmianami) wojewoda co rokudokonuje oceny poziomu substancji w powietrzu w danej strefie (powiecie), a następniedokonuje klasyfikacji stref, w których poziom:

- choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększonyo margines tolerancji,

- choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnyma poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji,

- substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego.

W 2002 roku Wojewoda Małopolski po raz pierwszy dokonał oceny jakościpowietrza w oparciu o nowe przepisy, wprowadzone w życie ustawą Prawo ochronyśrodowiska i odpowiednimi rozporządzeniami Ministra Środowiska do tej ustawy.

Obowiązujące obecnie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r.w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowychpoziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnychpoziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796) określa dopuszczalne poziomysubstancji w powietrzu ze względu na ochronę zdrowia i ochronę roślin zgodnie z poniższymitabelami.


56

Tabela 13. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu na ochronę zdrowia

Substancja

Okresuśrednianiawynikówpomiaru

Dopuszczalnypoziom

substancji wpowietrzu[m g/m3]

Wartośćmarginesutolerancji

w roku2002

Dopuszczalnypoziom substancji

w powietrzupowiększony o

marginestolerancji za rok2002 [m g/m3]

Dopuszczanaczęstość

przekroczeniadopuszczalnegopoziomu w rokukalendarzowym

Benzen rokkalendarzowy

5 5 10 -

jedna godzina 200 80 280 18 razyDwutlenek

azotu rokkalendarzowy

40 16 56 -

jedna godzina 350 90 440 24 razyDwutleneksiarki 24 godziny 150 0 150 3 razy

Ołów rokkalendarzowy

0,5 0,3 0,8 -

Ozon 8 godzin 120 0 120 60 dni*

24 godziny 50 15 65 35 razyPyłzawieszony

PM10 rokkalendarzowy

40 4,8 44,8 -

Tlenekwęgla

8 godzin 10000 6000 16000 -

* Liczba dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym, uśredniona w ciąguostatnich 3 lat. Jeżeli brak jest wyników pomiarów z 3 lat, podstawę klasyfikacji mogą stanowić wynikiz dwóch lub jednego roku z okresu 2000-2002.

Tabela 14. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu na ochronę roślin

Substancja Okres uśredniania wynikówpomiarów

Dopuszczalny poziom substancjiw powietrzu

Tlenki azotu* rok kalendarzowy 40 m g/m3

Dwutleneksiarki rok kalendarzowy 40 m g/m3

Ozon (AOT40) okres wegetacyjny (1V-31VII) 24000 m g/m3

* suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu


57

W tabeli nr 15 przedstawiono w skrócie zasady zaliczenia strefy (powiatu) dookreślonej klasy (A, B, C), które zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na ichobszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakościpowietrza.

Tabela 15. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia,uzyskanych w pierwszej rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines

tolerancji

Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane działania

nie przekraczający wartościdopuszczalnej* A brak

powyżej wartościdopuszczalnej* lecz nieprzekraczający wartościdopuszczalnej powiększonej omargines tolerancji

B

- określenie obszarów przekroczeńwartości dopuszczalnych

powyżej wartości dopuszczalnejpowiększonej o marginestolerancji*

C

- określenie obszarów przekroczeńwartości dopuszczalnych oraz wartościdopuszczalnych powiększonych omargines tolerancji

- opracowanie programu ochronypowietrza POP

możliwość przekroczeniawartości dopuszczalnejpowiększonej o marginestolerancji* na niektórychobszarach, ocena dla tychobszarów oparta na podstawachuznanych za niewystarczającedo zaliczenia strefy do klasy C(do opracowania POP)

B/C

- określenie obszarów przekroczeńwartości dopuszczalnych orazpotencjalnych obszarów przekroczeńwartości dopuszczalnychpowiększonych o margines tolerancji(uzyskanych w oparciu o dostępne„niewystarczająco pewne”, leczwstępnie zaakceptowane, dane imetody)

- przeprowadzenie dodatkowych badańw celu potwierdzenia potrzeby (lubbraku potrzeby) działań na rzeczpoprawy jakości powietrza(opracowania POP)

* z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMŚ w sprawiedopuszczalnych poziomów

W stacji pomiarowej w Miechowie przeprowadzano badania stężeń dwutlenku azotu,dwutlenku siarki, pyłu.

Ocenę jakości powietrza w 2002 roku wykonano na podstawie:


58

- pomiarów prowadzonych w wojewódzkiej sieci monitoringu, w skład którejwchodzą stacje automatyczne WIOŚ oraz stacje manualne WIOŚ i WSSE,

- przez analogię do innej podobnej strefy, która posiada prawidłowoudokumentowany system pomiarowy.

Powiat Miechowski, zgodnie z klasyfikacją dla kryteriów ochrony zdrowia, zostałwstępnie zaliczony w 2002r. do klasy C (wymagających POP) z uwagi na ponadnormatywne24-godz. stężenie pyłu, rozumiane jako pył PM10 w okresie zimowym (zarejestrowano 51przypadków przekroczenia stężeń dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji).Pozostałe stężenia substancji w powietrzu klasyfikują Powiat Miechowski do klasy A.

Zgodnie z klasyfikacją dla kryterium ochrony roślin, Powiat Miechowski zostałw 2002r. zakwalifikowany do klasy A.

W Województwie Małopolskim w większości stref prowadzone są pomiary pyłu BS –metodą reflektometryczną. Wyniki tych pomiarów, bez żadnych przeliczników zostałyporównane do wartości dopuszczalnej (wraz z marginesem tolerancji), obowiązującej dla pyłuPM10. Z uwagi na fakt, że pył BS nie jest mierzony metodą referencyjną zaproponowano abywstępnie zakwalifikować do opracowania POP strefy/powiaty: bocheński, chrzanowski,krakowski, uzdrowisko Swoszowice - aglomeracja Kraków, miechowski, nowotarski, olkuski,oświęcimski i wadowicki. Potwierdzenie ich statusu nastąpi po wzmocnieniu systemu oceny.

4.1.4 Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze powietrza atmosferycznego

Powiat Miechowski należy do powiatów typowo rolniczych. Na jego tereniezlokalizowanych jest niewiele obiektów przemysłowo – usługowych, powodującychzanieczyszczenie powietrza przez emisję pyłów i gazów. Jednak na jakość powietrzaw Powiecie Miechowskim w istotny sposób wpływa tzw. niska emisja z lokalnych źródełciepła, zarówno z kotłowni obiektów usługowych i komunalnych jak i kotłowni znajdującychsię w indywidualnych budynkach mieszkalnych. Świadczy o tym fakt, że znacznie wyższestężenia dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego występują w sezonie grzewczym niż w okresieletnim.

Wpływ na poprawę sytuacji w tym zakresie miałyby przedsięwzięcia związanez wymianą źródeł grzewczych na niskoemisyjne bądź związane z wykorzystaniem źródełenergii odnawialnej. Pomimo powstania rządowej strategii rozwoju energetyki odnawialnejdo tej pory nie pojawiły się preferencje i instrumenty finansowe zachęcające do realizacjiprojektów ekoenergetycznych. Utrzymuje się nadal niekorzystna relacja jednostkowychkosztów produkcji i cen energii ze źródeł odnawialnych w porównaniu z energetykąkonwencjonalną. Na tę sytuację ma także niekorzystny wpływ słabość finansowauczestników lokalnego rynku kapitałowego, a zwłaszcza gospodarstw domowych.

Odrębnym problemem w Powiecie Miechowskim jest uciążliwość odorowa związanaz działalnością SARIA Małopolska Sp. z o. o. w Gołczy. Aktualnie brak jest przepi sówdotyczących tego typu uciążliwości. Prawo ochrony środowiska przewiduje możliwośćwydania przez ministra właściwego ds. środowiska, stosownego rozporządzenia, jednak dochwili obecnej taki akt prawny nie został opracowany. Mając na względzie warunki życiaokolicznych mieszkańców i wymagania dotyczące procesu technologicznego określonew przepisach dostosowawczych, związanych z przystąpieniem do UE, zakład przewidujewykonanie wielu działań naprawczych i modernizacyjnych.


59

4.2 Stan środowiska akustycznegoOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [26,34,35]

Ocena środowiska akustycznego w wyniku emisji hałasu z różnych źródełdokonywana jest na podstawie pomiaru poziomów dźwięku równoważnego A w dB. Wynikiprowadzonych pomiarów odnoszone są do wartości dopuszczalnych określonych przepisamiszczegółowymi. Dopuszczalne poziomy hałasu emitowanego do środowiska określarozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia13 maja 1998r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 66 poz.436). Rozporządzenie, zostało wydane na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1980r.o ochronie i kształtowaniu środowiska (tj. Dz.U. z 1994r. Nr 49 poz. 196 z późniejszymizmianami) i zgodnie z ustawą wprowadzającą będzie obowiązywało do czasu ukazania sięnowych uregulowań prawnych w tym zakresie, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2004r.

Dla terenu Powiatu, przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu i źródeł hałasudopuszczalny poziom hałasu emitowanego do środowiska określa poniżej przedstawionaczęść tabeli stanowiącej załącznik do cytowanego na wstępie rozporządzenia.

Tabela 16a. Dopuszczalny poziom hałasu w zależności od jego źródła i przeznaczenia terenu

Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomemdźwięku A w dB

drogi lub linie kolejowe*) pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu

Lp

Przeznaczenie terenupora dnia -przedział

czasuodniesieniarówny 16godzinom

pora nocy –przedział

czasuodniesienia

równy 8godzinom

pora dnia –przedział czasu

odniesienia równy 8najmniej

korzystnymgodzinom dnia

pora nocy – przedziałczasu odniesieniarówny 1 najmniej

korzystnej godzinienocy

a. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem 55 45 45 40

b. Tereny zabudowymieszkaniowej jednorodzinnej 55 45 45 40

c. Tereny zabudowy związanejze stałym lubwielogodzinnym pobytemdzieci i młodzieży

55 45 45 40

d. Tereny domów opieki 55 45 45 40

2

e. Tereny szpitali w miastach 55 45 45 40a. Tereny zabudowymieszkaniowej wielorodzinneji zamieszkania zbiorowego

60 50 50 40

b. Tereny zabudowymieszkaniowej jednorodzinnejz usługami rzemieślniczymi

60 50 50 40

3

c. Tereny zabudowyzagrodowej 60 50 50 40

* wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasemdrogowym


60

Tabela 16b. Dopuszczalny poziom hałasu dla linii elektroenergetycznych

Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomemdźwięku A w dBlinie elektroenergetyczne

Lp. Przeznaczenie terenu

pora dnia – przedział czasuodniesienia równy 16 godzinom

pora nory - przedział czasuodniesienia równy 8 godzinom

1 b. Tereny szpitali, domów opieki,zabudowy związanej ze stałym lubwielogodzinnym pobytem dzieci imłodzieży

45 40

a. Tereny zabudowy mieszkaniowejjedno- i wielorodzinnej orazzabudowy zagrodowej

50 452

b. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem 50 45

W tabelach 16 a i b dopuszczalne poziomy dźwięku wyrażone są za pomocąrównoważnego poziomu dźwięku A - LAeq i odnoszą się do terenu zabudowy lub innych,które wymagają ochrony przed hałasem.

4.2.1 Hałas przemysłowy

W Powiecie Miechowskim nie ma dużych zakładów, które na skutek emisji hałasuoddziaływałyby szkodliwie na otoczenie.

Znaczącym problemem dla najbliższego sąsiedztwa może być emisja hałasuz zakładów rzemieślniczych i produkcyjnych zlokalizowanych na terenach zabudowymieszkaniowej. Częstym przypadkiem jest wzrost uciążliwości związany z rozwojemdziałalności lub zmianą jej profilu. Poziom hałasu z tego typu obiektów jest kształtowanyindywidualnie dla każdego z nich i zależny od rodzaju maszyn i urządzeń hałasotwórczych,izolacyjności ich obudów i izolacyjności obiektów budowlanych, w których znajdują sięte urządzenia. Dopuszczalny poziom hałasu jest zależny od funkcji urbanistycznejsąsiadujących z nimi terenów. Brak informacji o poziomie hałasu wprowadzanegodo środowiska przez źródła przemysłowe zlokalizowane na terenie Powiatu Miechowskiego.

4.2.2 Hałas komunikacyjny

Duży wpływ na klimat akustyczny Powiatu Miechowskiego ma hałas komunikacyjny.Najbardziej rozpowszechnionym źródłem hałasu jest ruch drogowy.

W Polsce od końca lat 80–tych mamy do czynienia z gwałtownym rozwojemmotoryzacji, wyrażającym się rekordowym, w stosunku do lat poprzednich, przyrostem ilościsamochodów. Początek lat 90-tych charakteryzował się dużym udziałem pojazdówo stosunkowo niskich parametrach eksploatacyjnych. Stan ten z biegiem czasu ulegapoprawie. Główne trasy samochodowe w Powiecie Miechowskim to (rys. 12):

- droga krajowa nr 7 Gdańsk – Warszawa- Kraków – Chyżne, która jestjednocześnie drogą międzynarodową oznaczoną numerem E-77,

- droga nr 783 Olkusz – Wolbrom - Miechów – Skalbmierz.


61

Jednak nie tylko one oddziałują niekorzystnie, pod względem akustycznym,na środowisko. Ruch samochodowy na drogach wojewódzkich, powiatowych a nawetgminnych również skutkuje przekroczeniami dopuszczalnego poziomu hałasukomunikacyjnego.

Powodem takiego stanu rzeczy jest zbyt mała odległość zabudowy mieszkaniowej oddróg, znaczny udział pojazdów ciężkich, nadmierna prędkość, zły stan technicznynawierzchni, brak płynności ruchu i brak zabezpieczeń antyhałasowych.

10 km

GOŁCZA

SŁABOSZÓWCHARSZNICA

KOZŁÓW

MIECHÓW

RACŁAWICE

Drogi podrzędneOBJAŚNIENIA

Ważniejsze miejscowości

KSIĄŻ WIELKI

Ważniejsze drogi

Drogi główne

Rysunek 12. Najważniejsze drogi w Powiecie Miechowskim

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiskabadał hałas drogowy w Miechowie. Z publikacji Inspekcji Ochrony Środowiskapt. „Zanieczyszczenie środowiska hałasem w świetle badań WIOŚ w 1999 roku” BibliotekaMonitoringu Środowiska, Warszawa 2000r. wynika, że przebadano 36,6 km ulic w mieściew porze dziennej. Badania były przeprowadzane w odległości 1,0 m od drogi. W Miechowie,spośród przebadanej ilości ulic, w przypadku 19,6 km wystąpiło przekroczeniedopuszczalnego poziomu 60 dB. W tabeli 17 przedstawiono rezultaty tych badań.


62

Tabela 17. Hałas drogowy w porze dziennej, stan na 31.12.1999 [35]

Długość ulic w mieście kmdla których emisja hałasu przekracza 60 dB

Miastoog

ółem

Skon

trolo

wan

ych

raze

m

% sk

ontro

lo-

wan

ych

0,1-5dB 5-10 dB 10-15

dB >15 dB

Śred

nie

waż

one

natę

żeni

e ru

chu

poja

zdów

Ilość

poj

azdó

w/h

Miechów - 36,6 19,6 53,7 3,9 3,9 11,8 0 161

Powyższe wyniki nie obrazują problemu hałasu drogowego na obszarze całegoPowiatu, stanowią jednak istotny sygnał występowania takiego problemu.

Wielkość i zasięg hałasu kolejowego w znacznym stopniu zależy od częstościkursowania pociągów (osobowych i towarowych), prędkości trakcyjnej, składu taborukolejowego, stanu technicznego torowiska oraz topografii terenu.

W Powiecie Miechowskim transport kolejowy nie spełnia ważnej roli. Istnieją tu trzylinie kolejowe (rys. 13):

- Kraków – Kielce,- Wolbrom – Kozłów,- Kozłów - Częstochowa,

które są źródłem emisji hałasu do środowiska.

10 km

GOŁCZA

KSIĄŻ WIELKI


KOZŁÓW

MIECHÓW

RACŁAWICE

OBJAŚNIENIA


Szlak kolejowy

Rysunek 13. Szlaki kolejowe w Powiecie Miechowskim


63

4.2.3 Hałas od linii elektroenergetycznych

Pracująca napowietrzna linia elektroenergetyczna WN prądu przemiennego jestliniowym źródłem hałasu. Hałas generowany przez pracującą linię WN spowodowany jestmikrowyładowaniami elektrycznymi na powierzchni przewodów (na skutek ulotu). Zjawiskoulotu występuje wówczas gdy natężenie pola elektrycznego na powierzchni przewodu jestwyższe od krytycznego (natężenia początkowego jonizacji). Dopóki natężenie polaelektrycznego na powierzchni przewodu jest niższe od krytycznego pojawiają się pojedyncze(losowe) mikro-wyładowania, natomiast po przekroczeniu wartości krytycznej natężenia polaelektrycznego następuje zjawisko intensywnego ulotu charakteryzującego się regularnymiwyładowaniami na powierzchni przewodu. Hałas linii elektroenergetycznych WNspowodowany zjawiskiem ulotu zależny jest od następujących czynników:

- parametrów technicznych linii (napięcie fazowe, geometria układu przesyłowego,obciążenie),

- czynników środowiskowych (warunki atmosferyczne, terenowe, zapylenie),- stanu technicznego linii.

Z badań przeprowadzonych przez WIOŚ Kraków, w różnych warunkach pogodowych,wynika, że:

- brak jest niekorzystnego oddziaływania akustycznego linii elektroenergetycznych110 kV,

- niewiele, ale jednak powyżej wartości określonych w rozporządzeniu z dnia13 maja 1998r., oddziałują na środowisko linie elektroenergetyczne 220 kV,

- w istotny sposób (z przekroczeniami dopuszczalnych wartości) wpływają naklimat akustyczny linie przesyłowe 400 kV.

Teren województwa małopolskiego przecinają linie WN 400 kV relacji: Tucznawa –Tarnów/Rzeszów i Tarnów – Połaniec, oraz linie WN 220 kV relacji: Siersza – Lubocza,Wanda – Lubocza, Wanda – Skawina, Skawina – Byczyna, Byczyna – Będzin oraz Skawina –Klikowa.

Wszystkie ww. linie energetyczne przebiegają poza terenem Powiatu Miechowskiego.W świetle badań przeprowadzonych przez WIOŚ Kraków w Powiecie Miechowskim

nie występuje zjawisko niekorzystnego oddziaływania akustycznego linii energetycznych nastan środowiska.

4.2.4 Główne problemy Powiatu w obszarze hałasu środowiskowego

Brak jest kompleksowych badań poziomu hałasu na terenie Powiatu Miechowskiego.Głównym problemem w tym zakresie wydaje się być hałas związany z ruchem drogowym.Stale rosnący ruch kołowy zwiększa potencjalne zagrożenie uciążliwości akustycznej traskomunikacyjnych. Szczególnie może to mieć miejsce w przypadku przebiegu głównychszlaków komunikacyjnych przez centra miast (np. Miechów, Książ Wielki). Do uciążliwościakustycznej przyczynia się również niski standard dróg szczególnie gminnych i niektórychodcinków dróg powiatowych.

Dodatkowo lokalną uciążliwość akustyczną mogą stwarzać zakłady usługowei produkcyjne zlokalizowane na obszarach zabudowy mieszkaniowej.

Kształtowanie klimatu akustycznego jest ważne ze względu na skutki wywoływanenadmierną emisją hałasu do środowiska. Hałas wywołuje zmęczenie, złe samopoczucie,utrudnia wypoczynek, może prowadzić do częściowej lub całkowitej utraty słuchu. Ponadto


64

powoduje poważne zmiany psychosomatyczne, jak zagrożenie nadciśnieniem, zaburzenianerwowe, zaburzenia w układzie kostno – naczyniowym.

4.3 Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczneOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [29, 34]

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz.U. Nr 62 poz. 627) Prawo ochrony środowiskaproblemowi ochrony przed polami elektromagnetycznymi poświęca Dział IV (art. 121 do art.124). Ochrona ta polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:

- utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub conajmniej na tych poziomach,

- zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej dodopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

Jak dotąd brak jest aktów wykonawczych. Dotychczas obowiązujące rozporządzenieMinistra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 sierpnia 1998r.w sprawie szczegółowych zasad ochrony przed promieniowaniem szkodliwym dla ludzii środowiska, dopuszczalnych poziomów promieniowania jakie mogą występowaćw środowisku, oraz wymagań obowiązujących przy wykonaniu pomiarów kontrolnychpromieniowania (Dz.U. Nr 107 poz. 676), utraciło swoją moc 30 czerwca 2003r.

Ustawa nakłada na ministra właściwego do spraw środowiska obowiązek określenia,w drodze rozporządzenia, dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznychw środowisku oraz sposoby sprawdzania ich dotrzymania. Rozporządzenie winno być wydanew porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia. W rozporządzeniu zostanąustalone zróżnicowane poziomy pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych podzabudowę mieszkaniową oraz dla miejsc dostępnych dla ludzi. Jak widać utrzymana zostaniezasada, zgodnie z którą nie normuje się dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznychtam gdzie przebywanie ludzi nie będzie miało miejsca. Dodatkowo rozporządzenie określizakresy częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określone zostaną parametryfizyczne, charakteryzujące oddziaływanie tych pól na środowisko, a także zakres i sposóbprowadzenia badań pól elektromagnetycznych.

Zgodnie z art. 234 Prawa ochrony środowiska pozwolenia na emitowanie pólelektromagnetycznych wymagają:

- linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym,- instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjna i radiolokacyjne, których

równoważna moc promieniowania izotropowo jest równa 15W lub wyższa,emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwości od 0,03 MHz do 300 000MHz.

4.3.1 Źródła emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego

Źródłami emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego są:- stacje przekaźnikowe telefonii komórkowej,- urządzenia elektroenergetyczne.

W ostatnich latach coraz częściej budowane są stacje bazowe telefonii komórkowejoraz przekaźniki radiowe. Instalacje te emitują niejonizujące promieniowanieelektromagnetyczne, generowane przez anteny w czasie ich pracy. Moc promieniowaniaizotropowo jest różna w zależności od wielkości stacji bazowej (często również powyżej


65

100W). Częstotliwość emitowania pól elektromagnetycznych waha się w granicach od 30kHz do 300 GHz. Na terenie Gminy Miechów stacje przekaźnikowe telefonii komórkowejznajdują się w miejscowości Strzeżów. Swoje anteny zainstalowali tam trzej operatorzytj. Idea, Era, Plus GSM. Gmina Charsznica znajduje się w zasięgu oddziaływania tej stacj ibazowej. W Gminie Książ Wielki zlokalizowane są stacje bazowe telefonii komórkowejw Moczydle (Plus GSM) i w Mianocicach (Idea, Era GSM). W Gminie Słaboszów stacjetelefonii komórkowej znajdują się w Słaboszowie (GSM) oraz Grzymałowie (PLUS GSM).

W przypadku stacji bazowych telefonii komórkowej pola elektromagnetycznesą wypromieniowywane na dużych wysokościach, w miejscach niedostępnych dlaprzebywania ludzi.

Ponadto źródłem pól elektromagnetycznych są linie i urządzenia elektroenergetyczne.

W Powiecie Miechowskim znajdują się dwa główne punkty zasilania o napięciuznamionowym 110 kV (wyższych brak):

- GPZ Miechów 110/30/15 kV zasilany liniami 110 kV : kierunek Wolbromi kierunek Słomniki,

- GPZ Działoszyce 110/15 kV zasilany liniami 110kV: kierunek Pińczów i kierunekKazimierza Wielka.

Wokół źródeł pól elektromagnetycznych (linii i stacji elektroenergetycznych orazobiektów radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych) tworzy się, w raziepotrzeby obszary ograniczonego użytkowania. W Powiecie Miechowskim takich przypadkówdo tej pory nie było. Brak jest również badań monitorujących środowisko w tym zakresie.

4.3.2 Główne problemy Powiatu w obszarze niejonizującego promieniowaniaelektromagnetycznego

Problem promieniowania elektromagnetycznego w Powiecie Miechowskim nie jestjeszcze rozpoznany. Brak jest pomiarów w tym zakresie. W ramach krajowego monitoringuśrodowiska prowadzonego przez GIOŚ prowadzony jest pilotażowy program dla 6 dużychmiast (Poznań, Gdańsk, Warszawa, Łódź, Kraków i Szczecin). W latach 2004-2005przewiduje się pomiary poziomów pól elektromagnetycznych w ramach wojewódzkichprogramów monitoringu środowiska.

4.4 Stan czystości wód podziemnychOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [26]

4.4.1 Główne poziomy wodonośne

Na terenie Powiatu występują cztery poziomy wodonośne – kredowe, mioceńskie,plejstoceńskie, holoceńskie, przy czym tylko dwa spośród nich są praktyczniewykorzystywane (kredowe i holoceńskie).Kredowe piętro wodonośne – stanowi główny poziom użytkowy typu szczelinowo-krasowego, występujący w marglach i opokach budujących Nieckę Miechowską.Praktycznie cały Powiat w całości należy do GZWP „Niecka Miechowska”. Jest to zbiornikszczelinowy o zwierciadle swobodnym, na znacznej powierzchni odkryty bez izolacji,wymagający wysokiej i najwyższej ochrony. Na obszarze Powiatu wyznaczono strefyochrony wód podziemnych. Kredowy zbiornik wodonośny zasilany jest głównie przez


66

infiltrację opadów atmosferycznych. Jest to zasilanie bezpośrednie na wychodniach skałbudujących zbiornik lub poprzez nieciągły nadkład osadów czwartorzędowych. Główneujęcia wody w powiecie korzystają z tego poziomu wodonośnego.

Mioceńskie piętro wodonośne – ten poziom wodonośny związany jest z utworami tortonu:marglami i piaskami. Poziom mało zasobny i w zasadzie nie eksploatowany.

Plejstoceńskie piętro wodonośne –obejmuje bardzo małe obszary. Występuje ono w postaci2 poziomów – pierwszego o zwierciadle swobodnym w lessach i drugiego o charakterze słabonapiętym w czwartorzędowych utworach piaszczysto – żwirowych pochodzeniafluwioglacjalnego.

Holoceńskie piętro wodonośne – obejmuje obszary niewielkich dolin rzecznych o małejwodonośności. Wody występują tu w aluwiach lub w dawnych dolinach rzecznych.Miąższość tego poziomu wykształconego w postaci glin z wkładkami piaszczystymi, oceniasię na ok. 6 m. Z tego poziomu korzysta część studni gospodarskich w powiecie.

4.4.2 Stopień zagrożenia i źródła zanieczyszczeń wód podziemnychOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [24 –28]

Głównymi elementami, które wpływają na poziom zanieczyszczenia i zagrożeniajakości wód podziemnych są:

- koncentracja działalności gospodarczej na danym terenie, w tym intensywnaeksploatacja wód podziemnych,

- warunki hydrogeologiczne określające podatność użytkowych poziomówwodonośnych na przenikanie zanieczyszczeń z powierzchni ziemi.

Zagrożenie wód podziemnych rozpatruje się jako:- potencjalne - które wynika z budowy geologicznej zbiornika, występowania lub

braku warstw izolujących zbiorniki, warunków zasilania, krążenia drenażu orazzagospodarowania powierzchni terenu,

- aktualne – które wynika z istniejących źródeł zanieczyszczeń oraz ichoddziaływania na wody podziemne.

Źródła zanieczyszczeń dzielimy na:- wielkopowierzchniowe,- liniowe i pasmowe,- małopowierzchniowe,- punktowe,

a ze względu na pochodzenie kwalifikuje się je do następujących grup:- geogeniczne – pojawiające się w wyniku przyrodniczych i geologicznych

uwarunkowań,- antropogeniczne – będące wynikiem działalności i bytowania człowieka,- poligenetyczne – powstające w wyniku kumulowania się zanieczyszczeń

stwarzających zagrożenie dla ludności i uciążliwości techniczne.Badania prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie od 1995r.

w ramach monitoringu krajowego wód podziemnych pozwoliły określić udziałposzczególnych grup zanieczyszczeń w ogólnej ilości zidentyfikowanych w wodachpodziemnych.

Przedstawia się on następująco:- ok. 40% stanowią zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego,


67

- ok. 15% to zanieczyszczenia geogeniczne,- ok. 5% to zanieczyszczenia poligenetyczne,

a dla ok. 40% geneza pochodzenia jest nieznana.

Identyfikacja zanieczyszczeń antropogenicznych w zależności od prowadzonej przezczłowieka działalności gospodarczej wskazuje, że największy udział w dotychczasowymzanieczyszczaniu wód podziemnych mają sektory:

- rolnictwo i hodowla - 33,2%,- przemysł - 17,8%,- inwestycje w zakresie ochrony środowiska - 16,8%,- innego typu działalność gospodarcza - 21,4%,- inne (np. działalność w zakresie infrastruktury) - 10,8%.

4.4.3 Ujęcia wód podziemnych

Mieszkańcy Powiatu Miechowskiego pozyskują wodę do celów pitnychi gospodarczych z ujęć podziemnych. Nieliczne ujęcia wód powierzchniowych wykorzystująwystępujące na terenie Powiatu źródła. Na podstawie materiałów będących w posiadaniugmin i starostwa zinwentaryzowano 155 ujęć wód podziemnych (studnie kopane i wiercone,część z nich jest nieeksploatowana). Część z tych studni, mimo iż wykorzystywana jest nacele komunalne, nie posiada dokumentacji hydrogeologicznej i pozwoleń wodno-prawnych.Ponadto brak jest danych o studniach kopanych i wierconych wykorzystywanych na potrzebyindywidualne w gospodarstwach domowych. Zestawienie tych studni zostało zamieszczonew załączniku nr 3 niniejszego Programu a najważniejsze na rys. 14.

Rysunek 14. Najważniejsze studnie i ujęcia wody w Powiecie Miechowskim

MIECHÓW

RACŁAWICEGOŁCZA

CHARSZNICA

KOZŁÓW

KSIĄŻ WIELKI

SŁABOSZÓW

Siedziby Gmin


68

Wszystkie gminy Powiatu posiadają zbilansowane zapotrzebowanie na wodę pitną.W większości realne zapotrzebowanie jest jednak mniejsze od zbilansowanych potrzeb, gdyżczęść gospodarstw domowych korzysta ze studni kopanych, gdzie ilość pobieranej wody niejest rejestrowana.

4.4.4 Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze wód podziemnych

Obszar Powiatu Miechowskiego pod względem aktualnych zagrożeń wódpodziemnych można podzielić na dwa podobszary, różniące się sposobem zagospodarowaniai użytkowania terenu:

- tereny o większym stopniu urbanizacji, gdzie prowadzona jest działalnośćo charakterze przemysłowym,

- tereny o charakterze typowo rolniczym.Wielkoprzestrzenne źródła zanieczyszczeń na obszarze Powiatu to przede wszystkim:- emisje pyłów i gazów przemysłowych, zarówno ze źródeł zlokalizowanych na

terenie Powiatu, jak i napływających z terenów ościennych,- zabiegi chemizacji rolnictwa i leśnictwa.GZPW 408 i 409 należą do zbiorników najbardziej zagrożonych tą grupą

zanieczyszczeń. Największe zagrożenie stanowią tu zanieczyszczenia napływające znad GOP,emisje z obiektów przemysłowych położonych w obrębie lub w pobliżu zbiorników,stosowane w lasach i na polach środki chemiczne.

Liniowe i pasmowe źródła zanieczyszczeń w powiecie stanowią:- zanieczyszczone fizyko-chemicznie i bakteriologicznie rzeki,- drogi o intensywnym ruchu samochodowym,- linie kolejowe obciążone dużą ilością przewozów.Ze względu na dużą intensywność ruchu, ogniska te stwarzają potencjalne zagrożenie

powierzchni terenu, a stąd infiltracyjnego wnikania do wód podziemnych poprzez wodyopadowe ropopochodnych (smary, oleje, benzyny, w tym głównie ich składniki: benzenu,toluenu i ksylenu), gazowych produktów spalin (głównie związki azotu, siarki i ołowiu)a także substancji nieorganicznych m.in. soli rozmrażających, środków przeciwkorozyjnych.Jakkolwiek ilości te mogą być niewielkie, to jednak infiltrują do wód w sposób ciągły,długotrwały i z upływem czasu ulegają kumulacji. Zagrożenie ulega dużemu spotęgowaniuprzy kolizjach i awariach pojazdów, zwłaszcza wówczas, gdy uczestniczą w nich jednostkiprzewożące duże ilości materiałów ropopochodnych, chemikalia, bituminy itp.

Małopowierzchniowe i punktowe źródła zanieczyszczeń w powiecie stanowią:- składowiska odpadów przemysłowych i komunalnych, niezabezpieczone przed

przenikaniem odcieków do warstw wodonośnych,- tereny upraw rolnych i sadów z intensywnym stosowaniem środków ochrony

roślin i nawozów sztucznych,- doły chłonne, osadniki, szamba do których z gospodarstw domowych

odprowadzane są ścieki,- punkty dystrybucji paliw, w tym nieczynne i niezabezpieczone stacje paliw,- magazyny nawozów sztucznych i środków ochrony roślin,- mogilniki i magazyny z przeterminowanymi środkami ochrony roślin,- zrzuty ścieków, oczyszczalnie ścieków,- „dzikie” wysypiska i wylewiska.Źródła te rozmieszczone są na całym obszarze Powiatu, a ze względu na swą

masowość stanowią istotne zagrożenie zarówno dla wód gruntowych, płytkiego krążenia, jaki głębokich poziomów wodonośnych.


69

PodsumowaniePowiat Miechowski należy do obszarów o małej dostępności do celów użytkowych

wód powierzchniowych, stąd szczególne znaczenie dla zaopatrzenia ludności w wodęi gospodarki tego rejonu mają wody podziemne.

Zbiorniki wód podziemnych wyodrębnione w niecce miechowskiej występująw górnej części wodonośnego piętra kredowego. Są to zbiorniki typu szczelinowego,zbudowane z margli i wapieni oraz opok. Granicę między zbiornikami stanowi dział wódpodziemnych między zlewniami podziemnymi Nidy i Pilicy, który nie pokrywa się jednakz działem zlewni powierzchniowych tych rzek. Zbiorniki te są tzw. zbiornikami otwartymi,bez warstwy izolującej od dopływu zanieczyszczeń z powierzchni.

Brak naturalnej ochrony zasobów wodnych głównych zbiorników wód podziemnych -Nr 408 i Nr 409 – stanowiącego podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę dla całego Powiatui rezerwę awaryjną dla regionów sąsiednich o uboższych zasobach decyduje o koniecznościpoddania go szczególnej ochronie. Górnokredowy poziom wodonośny zasilany jest głównieprzez infiltrację opadów atmosferycznych. Największym zagrożeniem dla wód podziemnychw Powiecie Miechowskim jest brak uregulowanej gospodarki ściekowej oraz brakwystarczającej ilości oczyszczalni ścieków. Nie ma także kanalizacji deszczowej. Brakzorganizowanych wysypisk odpadów bytowych i przemysłowych powoduje gromadzenie ichw miejscach przypadkowych (np. w wąwozach czy na nieużytkach), bez odpowiedniegozabezpieczenia przed przenikaniem zanieczyszczeń do podłoża. Ważnym elementemochronnym jest też zachowanie odpowiedniej kultury rolnej, ze szczególnym uwzględnieniemrodzaju i ilości stosowanych nawozów i środków ochrony roślin. Jest to o tyle poważnyproblem, gdyż spora część studni z terenu Powiatu nie ma wyznaczonych stref ochronnych.

Pomimo, iż teren Powiatu jest typowo rolniczy, to jednak występują tu miejscowezagrożenia dla wód podziemnych spowodowane gospodarczą działalnością człowieka. Są tomiedzy innymi:

- podziemne zbiorniki paliw płynnych na terenie nieczynnych obecnie stacjibenzynowych,

- nie zabezpieczone i bez prowadzonego monitoringu magazyny i stacje paliw,- mogilniki z przeterminowanymi środkami ochrony roślin.W ramach monitoringu krajowego wód podziemnych wody te badane są w 23

punktach na terenie województwa małopolskiego. Niestety żaden z tych punktów nie jestzlokalizowany w Powiecie Miechowskim. Brak wiarygodnych informacji o stanie jakościwód podziemnych uniemożliwia ocenę wzrostu ich zanieczyszczenia pod wpływem różnegotypu czynników. Brak danych uniemożliwia podjęcie działań naprawczych, a także racjonalnezarządzanie gospodarką wodną.

4.5 Stan czystości wód powierzchniowychOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [26 – 28, 50]

Od 1 stycznia 2002r. obowiązuje ustawa z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne (Dz.U.Nr 115 poz. 1229 z późn. zmianami).

Art. 49 tej ustawy stanowi:1. Oceny jakości wód powierzchniowych i podziemnych dokonuje się w ramach

państwowego monitoringu środowiska.2. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi okresowe badania kontrolne

jakości wód powierzchniowych i podziemnych.


70

3. Gdy jest to uzasadnione specyfiką badań, obowiązki dotyczące prowadzenia badaniajakości wód powierzchniowych i podziemnych wykonuje Główny Inspektor OchronyŚrodowiska.

4. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym dospraw gospodarki wodnej określi, w drodze rozporządzenia:

1) klasyfikację dla prezentowania stanu:a) wód powierzchniowych, biorąc w szczególności za podstawę elementy:

biologiczne, hydrologiczne, morfologiczne, chemiczne i fizyczno-chemiczne,b) wód podziemnych, biorąc za podstawę elementy ilościowe i chemiczne,

2) sposób prowadzenia monitoringu stanu wód powierzchniowych i podziemnych,uwzględniający:

a) kryteria wyznaczania punktów poboru próbek do badań,b) zakres i częstotliwość badań,c) wybór elementów jakości,d) dodatkowe wymogi monitoringu dla obszarów chronionych,e) metodyki referencyjne badań oraz warunki zapewnienia jakości danych,f) sposób oceny wyników badań,g) zakres badań, o których mowa w ust. 3,

3) sposób interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowychi podziemnych.5. Minister, wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 4, będzie się kierować

istniejącymi metodykami badań oraz oceny jakości wód, a także potrzebą zapewnieniawiarygodności prezentowanych informacji o stanie jakości wód.

Do chwili obecnej brak stosownego aktu wykonawczego. W związku z powyższymWIOŚ Kraków w ocenie jakości wód, opiera się na kryteriach określonychw nieobowiązującym już rozporządzeniu Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnychi Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków jakimpowinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód i do ziemi (Dz.U. z 1991r Nr 116 poz.503).

Ocena jakości wód polega na porównaniu zmierzonych cech (wskaźników)i obliczonych stężeń ze stężeniami dopuszczalnymi określonymi w ww. rozporządzeniu.

Klasyfikacje jakości wód sporządza się dla 3 grup wskaźników:- fizykochemicznych - wskazują jaki jest stan fizyczny wody oraz jakie znajdują się

w niej substancje chemiczne; fizykochemiczną jakość wody bada się począwszyod wskaźników fizycznych, tlenowych poprzez zawartość substancji mineralnych(zasolenie), biogennych, metali ciężkich po inne charakterystyczne dla danegocieku wodnego,

- hydrobiologicznych - określających stopień rozwoju wskaźnikowych organizmówroślinnych i zwierzęcych w wodzie w zależności od zawartości w niejorganicznych lub mineralnych związków pokarmowych oraz zanieczyszczeńantropogenicznych,

- bakteriologicznych – informują o zawartości organizmów bakteryjnych w wodzie;określane są wielkością miana Coli, czyli najmniejszą objętością badanej wody,w której stwierdza się jeszcze obecność bakterii grupy Coli świadczącymo zanieczyszczeniu fekalnym.

Zgodnie ze wspomnianym na wstępie rozporządzeniem Ministra Środowiska,Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991r. w sprawie klasyfikacji wód oraz


71

warunków jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód i do ziemi (Dz.U. z 1991rNr 116 poz. 503) ustalono trzystopniową klasyfikację czystości wód powierzchniowychw sposób następujący:

1) klasa pierwsza - wody nadające się do:- zaopatrzenia ludności w wodę do picia,- zaopatrzenia zakładów wymagających wody o jakości wody do picia,- bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych;

2) klasa druga - wody nadające się do:- bytowania w warunkach naturalnych innych ryb niż łososiowate,- chowu i hodowli zwierząt gospodarskich,- celów rekreacyjnych, uprawiania sportów wodnych oraz do urządzania

zorganizowanych kąpielisk;3) klasa trzecia - wody nadające się do:

- zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości wody dopicia,

- nawadniania terenów rolniczych, wykorzystywanych do upraw ogrodniczych orazupraw pod szkłem i pod osłonami z innych materiałów.

Wody silnie zanieczyszczone, w których stężenia zanieczyszczeń przekraczająwartości dopuszczalne dla w/w klas czystości, określa się jako wody pozaklasowe i oznaczajako „non”.

Zgodnie z wyżej cytowanym rozporządzeniem wody klasyfikowano zgodnie z tabelą 18.

Tabela 18. Wartości wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych

Klasa czystościNazwa wskaźnika Jednostka I klasa II klasa III klasaTemperatura oC 22 i poniżej 24 i poniżej 26 i poniżejZapach - 3R i poniżej naturalny naturalnyBarwa mg Pt/l naturalnaOdczyn pH 6,5-8,5 6,5-9,0 6,0-9,0Zawiesiny ogólne(z wyjątkiem nagłychprzyborów wody)

mg/l 20 i poniżej 30 i poniżej 50 i poniżej

Tlen rozpuszczony mgO2/l 6 i powyżej 5 i powyżej 4 i powyżejAzot amonowy mgN NH4/l 1,0 i poniżej 3,0 i poniżej 6,0 i poniżejAzot azotanowy mgNNO3/l 5,0 i poniżej 7,0 i poniżej 15,0 i poniżejAzot azotynowy mgNNO2/l 0,02 i poniżej 0,03 i poniżej 0,06 i poniżejAzot ogólny mgN/l 5,0 i poniżej 10,0 i poniżej 15,0 i poniżejBZT5 mgO2/l 4 i poniżej 8 i poniżej 12 i poniżejChZT-Mn mgO2/l 10 i poniżej 20 i poniżej 30 i poniżejChZT-Cr mgO2/l 25 i poniżej 70 i ponizej 100 i poniżejFosforanyrozpuszczalne

mgPO4/l 0,2 i ponizej 0,6 i poniżej 1,0 i poniźej

Fosfor ogólny mgP/l 0,1 i poniżej 0,25 i poniżej 0,4 i poniżejTwardość ogólna MgCaCO3/l 350 i poniżej 550 i poniżej 700 i poniżejPrzewodnośćelektrolityczna µS/cm 800 i poniżej 900 i ponizej 1200 i poniżej

Chlorki mgCl/l 250 i poniżej 300 i poniżej 400 i poniżej


72

Klasa czystościNazwa wskaźnika Jednostka I klasa II klasa III klasaSiarczany mg/SO4/l 150 i poniżej 200 i ponizej 250 i poniżejSód mgNa/l 100 i poniżej 120 i ponizej 150 i poniżejPotas mgK/l 10 i ponizej 12 i poniżej 15 i poniżejSubstancjerozpuszczalne mg/l 500 i poniżej 1000 i poniżej 1200 i poniżej

Żelazo ogólne mg Fe/l 1,0 i poniżej 1,5 i poniżej 2,0 i poniżejArsen mg As/l 0,05 i poniżej 0,05 i poniżej 0,2 i poniżejCynk mg Zn/l 0,2 i poniżej 0,2 i poniżej 0,2 i poniżejKadm mg Cd/l 0,005 i poniżej 0,03 i poniżej 0,1 i poniżejMangan mg Mn/l 0,1 i poniżej 0,3 i poniżej 0,8 i poniżejMiedź mg Cu/l 0,05 i poniżej 0,05 i poniżej 0,05 i poniżejNikiel mg Ni/l 1,0 i poniżej 1,0 i poniżej 1,0 i poniżejOłów mg Pb/l 0,05 i poniżej 0,05 i poniżej 0,05 i poniżejRtęć mg Hg/l 0.001 i poniżej 0,005 i poniżej 0,01 i poniżejCyjanki wolne mg CN/l 0,01 i poniżej 0,01 i poniżej 0,01 i poniżejCyjanki związane mg CN/l 1,0 i poniżej 2,0 i poniżej 3,0 i poniżejFenole lotne mg /l 0,005 i poniżej 0,02 i poniżej 0,05 i poniżejSubstancjeekstrahujące eterem

mg /l 5,0 I poniżej 10,0 i poniżej 15,0 i poniżej

Chlorofil „a” μg/l 10 i poniżej 20 i poniżej 30 i poniżejMiano Coli typukałowego 1,0 i powyżej 0,1 i powyżej 0,01 i powyżej

Seston – wskaźniksaprobowosci

oligo dobetamezo

betamezo doalfamezo

alfamezo

W ocenie stopnia eutrofizacji wód kierowano się rozporządzeniem MinistraŚrodowiska z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych nazanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. z 2002r. Nr 241 poz. 2093).

Zgodnie z załącznikiem Nr 1 do w/w rozporządzenia wartości granicznepodstawowych wskaźników eutrofizacji wód powyżej których można mówić o tym zjawiskuprzedstawia tabela 19.

Tabela 19. Wartości graniczne podstawowych wskaźników eutrofizacji wód

Wskaźniki Jednostki Wody stojące (sezonwegetacyjny)

Wody płynące(średnia roczna)

Fosfor ogólny mg P/dm3 > 0,1 > 0,25Azot ogólny mg N/dm3 > 1,5 > 5Azot azotanowyAzotany

mgNNO3/dm3

mgNO3/dm3--

> 2,2> 10

Chlorofil a g/dm3 > 25 > 251)

Przezroczystość m < 2 -


73

Inne wskaźniki eutrofizacji:- długotrwałe zakwity wody powodowane często w jeziorach przez sinice,

a w rzekach i estuariach przez okrzemki i zielenice,- masowy rozwój glonów poroślowych,- odtlenienie hypolimnionu w jeziorach, któremu towarzyszyć może występowanie

siarkowodoru; w rzekach silne dobowe zmiany natlenienia wód; natlenienie wódmorskich,

- redukcja różnorodności i obfitości makrofitów, fauny bezkręgowej oraz ryb.

4.5.1 Wody stojące

Na terenie Powiatu nie ma dużych zbiorników wodnych. Znajdują się tu jedynie:1) na obszarze gminy Słaboszów dwie grupy stawów hodowlanych:

- obiekt Słupów o powierzchni 35,21 ha stawów,- obiekt Buszków o powierzchni 8,11 ha stawów,

2) na terenie gminy Racławice częściowo zarośnięty staw w miejscowości GóryMiechowskie,

3) stawy hodowlane w Książu Wielkim o powierzchni ok. 60 ha,4) małe zbiorniki w formie stawów występują w gminie Kozłów we wsiach Kępie,

Marcinowice i Rogowie,5) zbiornik retencyjny obok rzeki Uniejówki w miejscowości Tczyca (gmina

Charsznica), o powierzchni 13100 m2.

Jakość wód w w/w zbiornikach wodnych można określić jedynie na podstawie badańprowadzonych w punktach monitoringowych wód płynących na terenie Powiatu.

4.5.2 Wody płynące

Stan zanieczyszczenia dwóch głównych rzek Powiatu Miechowskiego - Szreniawyi Nidzicy - badany jest przez WIOŚ w Krakowie w 2 punktach:

- dla rzeki Szreniawy - punkt kontrolno-pomiarowy zlokalizowany poniżej potokówCichego i Gołczanki,

- dla rzeki Nidzicy – w Słaboszowie.

Rzeka SzreniawaSzreniawa jest lewobrzeżnym dopływem Wisły o całkowitej długości 79,8 km

i powierzchni zlewni 706,1 km2. Do Wisły uchodzi w 144,0 km jej biegu. Szreniawa bierzepoczątek na Wyżynie Olkuskiej na wysokości 380 m npm, płynie w dalszym biegu przezWyżynę Miechowską i Płaskowyż Proszowicki, uchodząc do Wisły na wysokości 178 mn.p.m. W środkowym biegu dolina rzeki osiąga szerokość ok. 2 km, a dno doliny jestzmeliorowane. Zlewnia Szreniawy zbudowana jest z wapieni i margli kredowych pokrytychlessem, a w dolnym biegu pod lessem zalegają iły krakowieckie. Wzdłuż biegu rzekaprzyjmuje 7 dopływów m. in. potok Cichy, Gołczanka, Piotrówka, Ścieklec.

Ze względu na warunki glebowe w zlewni rzeki dominują pola, a płaty leśne są bardzonieliczne. Ośrodki miejskie są niewielkie ze zlokalizowanym w nich przemysłemprzetwórstwa spożywczego.


74

Głównym źródłem zanieczyszczenia wód Szreniawy w powiecie są ściekiodprowadzane z rejonu Miechowa oraz ścieki z Zakładu Produkcyjnego „SARIA"Małopolska w Gołczy.

Wymagana I klasa czystości.W 2002 roku wody Szreniawy w powiecie sklasyfikowano jako wody nie

odpowiadające normatywom w grupie fizykochemicznej. W poszczególnych grupachzanieczyszczenia ocena przedstawiała się następująco:

zawartość substancji organicznych odpowiadała normatywom II klasy czystości z uwagi:- na wskaźnik BZT-5,- substancje nieorganiczne tzw. zasolenie odpowiadały I klasie czystości,- substancje biogenne nie odpowiadały normatywom ze względu na przekroczenia

we wskaźniku azot azotynowy. Stężenia azotu amonowego, azotu ogólnego,fosforanów i fosforu ogólnego odpowiadały klasie II,

- zawiesiny były ponadnormatywne (badania przeprowadzane przez WIOŚ Krakóww okresie roztopów i intensywnych opadów atmosferycznych, którymtowarzyszyło zmywanie wierzchniej warstwy gleby, stąd też, podobnie jakw przypadku innych cieków nie mogą one stanowić podstawy klasyfikacji),

- oznaczane substancje specyficzne w tym metale ciężkie, fenole lotne wystąpiływ I klasie.

Stan hydrobiologiczny plasował wody Szreniawy w klasie III (z przewagąorganizmów strefy α - mezosaprobowej).

Zanieczyszczenia bakteriologiczne (miano Coli typu kałowego) występowały napoziomie ponadnormatywnym (przekroczenie normatywu dla wskaźnika miano Coli typukałowego).

Ocena ogólna stanu jakości rzeki Szreniawy – nie odpowiada normatywom (wodypozaklasowe) i pokrywa się z oceną fizyko-chemiczną i bakteriologiczną.

Tabela 20. Ocena stanu rzeki Szreniawy (stan na 31.12.2002r. [26,57])

Klasa czystości wody według wskaźnikówRzekaOrgani-cznych

Nieorga-nicznych

Zawie-siny

Substancjibiogen-nych

Fizyko-chemi-cznych

Hydro-biologi-cznych

Stansani-tarny

Ocenaogólna

Szreniawa II I non II II III non non

Wody Szreniawy są wodami wykazującymi eutrofizację, o czym decydują stężeniaazotanów, oraz azotu ogólnego.

Tabela 21. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Szreniawy (stan na 31.12.2002r. [57])

Punktpomiarowo- kontrolny

kmBiegu rzeki

Azotany[mg

NO3/dm3]

Azotazotanowy[mg N/dm3]

Azot ogólny[mg N/dm3]

Fosfor ogólny[mg P/dm3]

PoniżejpotokówCichego iGołczanki

56,5 17,58 3,97 5,13 0,19


75

Rzeka NidzicaRzeka Nidzica jest lewobrzeżnym dopływem Wisły II rzędu o całkowitej długości

62,9 km. Do Wisły uchodzi w 154,3 km jej biegu. Źródła Nidzicy znajdują sięw miejscowości Rogów na wysokości około 290 m npm. Dorzecze górnej Nidzicyzbudowane jest z wapieni i margli kredowych przykrytych lessem. W dolinie rzeki są stawy,podmokłości oraz rowy melioracyjne.

W 2000 roku (na przełomie listopada i grudnia) w gminie Książ Wielki uruchomiononową oczyszczalnię o przepustowości 200 m3/dobę typu BIOWAC.

Badania Nidzicy rozpoczęto w 2000 roku w ramach monitoringu regionalnego i objętonimi odcinek od Słaboszowa do granic województwa małopolskiego na długości około 3 km.Badania prowadzono w punkcie pomiarowo-kontrolnym: Słaboszów w 38 km biegu Nidzicy.Wymagana l klasa czystości.

Jakość Nidzicy w 2002 roku według kryterium fizyko-chemicznego odpowiadała IIklasie czystości. Przy klasyfikacji nie uwzględniono zawiesin z uwagi na ich mineralnycharakter związany z wezbraniami wód. Zgodnie z rozporządzeniem MOŚZNiL z dnia5 listopada 1991r. (Dz.U. Nr 116, poz.503) nie mogą one stanowić podstawy klasyfikacji.W 2002 roku wody Nidzicy w powiecie sklasyfikowano jako wody II klasy czystościw grupie fizykochemicznej. W poszczególnych grupach zanieczyszczenia ocenaprzedstawiała się następująco:

- substancje organiczne i substancje nieorganiczne odpowiadały I klasie czystości,- zawiesiny były ponadnormatywne,- stężenia związków biogennych odpowiadały II klasie czystości ze względu na

ponad 1-krotne przekroczenie we wskaźniku fosfor ogólny oraz azot azotynowy.Pozostałe parametry z tej grupy występowały na poziomie I klasy czystości,

- zanieczyszczenia specyficzne odpowiadały I klasie czystości,- pod względem hydrobiologicznym rzeka znajdowała się w strefie

β-mezosaprobowej (II klasa czystości),- stan sanitarny Nidzicy odpowiadał III klasie czystości, o czym decyduje 50-krotne

przekroczenie zanieczyszczeń bakteriologicznych wyrażonych wskaźnikiemmiano Coli typu kałowego.

Według oceny ogólnej rzeka Nidzica prowadziła, w Powiecie Miechowskim, wodyIII klasy czystości, o czym zadecydowały zanieczyszczenia bakteriologiczne. Świadczy too poprawie jakości wody w Nidzicy. Jeszcze w roku 2001 rzeka była klasyfikowana jakoprowadząca wody nie odpowiadające normatywom (wody pozaklasowe)

Tabela 22. Ocena stanu rzeki Nidzicy (stan na 31.12.2002r. [26,57])

Klasa czystości wody według wskaźników

Rzeka

Org

anic

z-ny

ch

Nie

orga

-ni

czny

ch

Zaw

iesi

ny

Subs

tanc

jebi

ogen

nych

Fizy

ko-

chem

iczn

ych

Hyd

ro-

biol

ogic

znyc

h

Stan

sani

tarn

y

Oce

na o

góln

a

Nidzica I I non II II II III III


76

Wody Nidzicy na badanym odcinku nie wykazują cech eutrofizacji. Wynikipomiarów przedstawiono w tabeli 23.

Tabela 23. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Nidzicy (stan na 31.12.2002r. [57])

Punktpomiarowo -

kontrolny

kmbiegu rzeki

Azotanymg NO3/dm3

Azotazotanowymg N/dm3

Azot ogólnymg N/dm3

Fosfor ogólnymg P/dm3

Słaboszów 38,0 6,10 1,37 2,07 0,10

Rzeka DłubniaRzeka Dłubnia jest lewobrzeżnym dopływem Wisły II rzędu, o powierzchni zlewni

271 km2 i długości 49,2 km. Uchodzi do Wisły w km. 89,4. Dłubnia przepływa przez terenyrolnicze, słabo uprzemysłowione. Zlewnia jej jest zalesiona. Zamieszkuje ją ponad 26 tys.ludzi. Około 10 km poniżej miejsca gdzie Dłubnia opuszcza granice gminy Gołcza,w Raciborowicach znajduje się ujęcie wody dla Krakowa. Strefa ochronna ujęcia obejmujepołudniowo-zachodnią część Gminy Gołcza położoną w zlewni Dłubni. Na terenie tej gminyw Wysocicach prowadzony był przez WIOŚ Kraków monitoring jakości wód tej rzeki.Ostatnie wyniki badań pochodzą z 1996r. Ówczesną jakość rzeki Dłubni na terenie PowiatuMiechowskiego przedstawia tabela 24.

Tabela 24. Ocena stanu rzeki Dłubni (stan na 31.12.2002r. [28])

Klasa czystości wody według wskaźników

Rzeka

Org

anic

z-ny

ch

Nie

orga

-ni

czny

ch

Zaw

iesi

ny

Subs

tanc

jebi

ogen

nych

Fizy

ko-

chem

iczn

ych

Hyd

ro-

biol

ogic

znyc

h

Stan

sani

tarn

y

Oce

na o

góln

aDłubnia I I non II II III non non

Brak danych nt. eutrofizacji rzeki Dłubni.Poniżej na mapie (rys.15) schematycznie zaznaczono klasy czystości rzek w PowiecieMiechowskim.


77

Pilica

Szreniawa

Uniejów

ka

KalinkaNidzica

Ścieklec

Mierzawa

MIECHÓWRACŁAWICE

GOŁCZA

CHARSZNICA

KOZŁÓW

KSIĄŻ WIELKI

SŁABOSZÓW

10 km

Dłubnia

Rysunek 15. Klasy czystości monitorowanych wód rzecznych (na grubo) w Powiecie Miechowskim

4.5.3 Główne problemy Powiatu w obszarze wód powierzchniowych

Charakter zanieczyszczeń deklasujących jakość wody wskazuje na ich źródła. Są togłównie:

- stały dopływ ścieków o charakterze socjalno – bytowym - świadczy o tymzawartość azotu azotynowego oraz stan sanitarny. Przyczyną jest wysoki poziomzwodociągowania wsi przy równoczesnym braku sieci kanalizacyjnej.Doprowadziło to do rozproszenia źródeł zanieczyszczenia, które spływając dorzek na całej ich długości powodują ich zanieczyszczenie nawet już w źródłowychodcinkach,

- duże ilości zawiesiny spłukiwanej z niechronionych przed erozją pól uprawnycho pylastych glebach lessowych,

- w okresie roztopów i intensywnych opadów podwyższona zawartość substancjinawozowych spłukiwanych z pól,

- szczegółowego rozpoznania i podjęcia działań wymaga problem dotyczącyoczyszczania wód deszczowych z tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu.


78

4.6 Infrastruktura w obszarze ochrony środowiska

4.6.1 WodociągiOpracowano na podstawie ankiet z gmin

Obecny system zaopatrzenia w wodę mieszkańców Powiatu Miechowskiego bazuje nalokalnych źródłach wód podziemnych i powierzchniowych. Fakt położenia Powiatu w obrębieGłównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP Nr 408 niecka Miechowska – NWi GZWP NR 409 – Niecka Miechowska – SE) powoduje, iż podstawowym źródłemzaopatrzenia w wodę są wody podziemne, w większości z kredowego poziomuwodonośnego.

Stopień zaopatrzenia w wodę poszczególnych gmin jest na wysokim poziomie, (58%dla Gminy Kozłów do 100% dla Gmin Gołcza, Racławice). Średni dla PowiatuMiechowskiego wskaźnik ilości mieszkańców podłączonych do wodociągu w stosunku docałkowitej ilości mieszkańców wynosi 87%. Istniejące ujęcia wody są wystarczające dlazaopatrzenia w wodę wszystkich mieszkańców Powiatu. Lokalny problem okresowegoograniczenia poboru wody występują w dwóch sołectwach w Gminie Miechów (Brzuchania)oraz gminie Kozłów (Rogów, Przybysławice, Marcinowice, Karczowice).

Stan techniczny sieci wodociągowej na terenie Powiatu jest różny, w zależności odokresu eksploatacji i materiału z którego sieci zostały wykonane. Na terenie Powiatu istniejąwodociągi azbestowo- cementowe, wymagające natychmiastowej wymiany. Sytuacja taka mamiejsce w:

- Gminie Miechów w sołectwach: Falniów Wysiołek, część Brzuchani i Widnica(łącznie 8,4 km),

- w Gminie Gołcza (łącznie 1,0 km).Jakość wody ujmowanej i wykorzystywanej na terenie Powiatu do celów pitnych

i gospodarczych jest dobra. Woda eksploatowana z kredowego poziomu wodonośnego spełniawymagania normatywne dla wody pitnej.

Zaopatrzenie ludności w wodę odbywa się z następujących wodociągów:

Gmina Charsznica- „Jelcza” ujęcie wody w Jelczy,- „Tczyca” zasila sołectwa Tczycę i Wierzbie, ujęcie w Tczycy,- „Swojczany” został nawiązany do wodociągu w Dąbrowcu ( dotychczasowa

studnia w Dąbrowcu do likwidacji) i wodociągu pracującego w północnej częścisołectwa „Podlesice I” (dotychczas zasilanego od strony gminy Wolbrom –obecnie połączenie stanowi rozwiązanie awaryjne),

- „Ciszowice” zasila Ciszowice, Szarków, Witkowice, częściowo Miechów –Charsznicę, ujęcie między Ciszowicami a Szarkówką,

- „Szarkówka” – został przyłączony do ujęcia w Ciszowicach (dotychczasowastudnia jest nieczynna),

- Sieć wodociągowa w Chodowcu, Uniejowie Kolonii, Uniejowie Parcelachzasilana jest od strony wsi Strzeżów w gm. Miechów – z ujęcia w Rozpierzchowie,

- „Uniejów – Rędziny” ujęcie w Tunelu,- „Chodów – Podmiejska Wola” zasila sołectwa Chodów i Podmiejska Wola, ujęcie

na granicy tych sołectw,- „Pogwizdów” zasilanie dla Pogwizdowa, Marcinkowic, Charsznicy Wsi, ujęcie

w Pogwizdowie,


79

- Południowa część sołectwa Podlesice I zasilana jest wodą z gminy Wolbrom,tymczasowo z ujęcia wody Podlesice II, docelowo z projektowanego wodociągu„Poręba Dzierżyna” (z terenu Wolbromia),

- Sołectwo Miechów – Charsznica (przewidywana jest do gruntownej przebudowy)zasilane jest z wodociągów:

od strony Ciszowic, od strony Chodowa, z dwóch studni PKP, z innych lokalnych ujęć wody na terenie sołectwa.

Gmina Gołcza- Kamienica – Cieplice, ujęcie wody w Kamienicy,- Ulina Mała – Ulina Wielka, ujęcie wody w Ulinie Małej,- Wielkanoc - Gołcza – Chobędza – Rzeżuśnia – Krępa – Buk – Mostek, ujęcie

wody w Wielkanocy,- Adamowice – Przybysławice- Szreniawa – Sulisławice (gmina Wolbrom), ujęcie

wody w Adamowicach,- Czaple Wielkie, ujęcie wody w Czaplach Wielkich,- Żarnowica – Czaple Małe – Wysocice – Laski Dworskie (część), ujęcie wody

w Żarnowicy,- Trzebienice, ujęcie wody w Trzebienicach,- Wysocice – Wiktorówka, ujęcie wody w Wysocicach,- Laski Dworskie (część), ujęcie wody w Laskach Dworskich,- Maków, ujęcie wody w Makowie.

Gmina Kozłów- Przysieka – Bogdanów – Kamionka, ujęcie wody w miejscowości Przysieka,- Kozłów - Bryzdzyń – Wierzbica, ujęcie wody w Kozłowie,- Kępie, ujęcie wody w Kępiu,- Wolica - Wierzbica (w budowie), ujęcie wody w Wolicy.

Brak jest wodociągów w sołectwach: Rogów, Przybysławice, Marcinowice,Karczowice. W studniach kopanych tych sołectw występują okresowe braki wody. Planuje sięprzyłączenie sołectw Rogów i Przybysławice do ujęcia w Przysiece, a sołectw Marcinowicei Karczowice do ujęcia w Kozłowie. W ankiecie zaznaczono brak planów co dozwodociągowania .

Gmina Książ Wielki- „Boczkowice” obsługuje gminy: Książ Wielki (Boczkowice, Książ Mały, Książ

Mały Kolonia, Krzeszówka, Trzonów) i częściowo Słaboszów (Święcice), ujęciewody w Boczkowicach – gmina Książ Wielki,

- „Antolka” obsługuje gminy: Książ Wielki (Antolka, Tochołów, Giebułtów,Miłoszów, Cisia Wola, Częstoszowice) i Słaboszów (Kalina Wielka, Śladów)ujęcie wody w Antolce,

- „Cisie” obsługuje Cisie,- „Moczydło” obsługuje Moczydło i Wodacz, ujęcie wody w Moczydle,- „Książ Wielki -Rzędowice” obsługuje Rzędowice, Mianocice, Książ Wielki,

Głogowiany Wrzosy, Głogowiany Stara Wieś, Konaszówka, Wielka Wieś ujęciewody w Rzędowicach,

- „Zaryszyn” obsługuje Zaryszyn,


80

- „Pstroszyce – Rozpierzchów” – wodociąg gminy Miechów, obsługuje sołectwoŁazy.

Miasto i Gmina MiechówMiasto Miechów zasilane jest w wodę z komunalnej sieci wodociągowej oraz kilku

indywidualnych ujęć wody pracujących na potrzeby własne użytkowników studni. Z miejskiejsieci wodociągowej zasilane są również wsie Siedliska i Wymysłów. Wodociąg komunalnypracuje w oparciu o ujęcia wody :

- „Bezdno” (po zachodniej stronie DK nr 7, przy skrzyżowaniu z ul. Racławicką),- „Racławicka”(na terenie Zakładu Komunalnego po północnej stronie

ul. Racławickiej),- „Szpital studnia nr 1” (na terenie szpitala).Sieć wodociągowa pracuje w układzie pierścieniowym z wyjątkiem peryferyjnych

części miasta, które posiadają zasilanie promieniowe.Teren Gminy Miechów zasilany jest z własnych ujęć komunalnych oraz od strony gm.

Charsznica (sołectwo Podmiejska Wola). Sołectwo Siedliska – zasilane jest z wodociągumiejskiego. Na terenie gminy można wyróżnić następujące wodociągi:

- Biskupice,Jaksice, Komorów, Kamieńczyce, Przesławice - ujęcie Biskupice(w budowie),

- Brzuchania - ujęcie Brzuchania,- Celiny Przesławickie - ujęcie Celiny Przesławickie,- Dziwięcioły - ujęcie Dziewięcioły,- Falniów Wysiołek - ujęcie Falniów Wysiołek,- Falniów, Falniów Wysiołek - ujęcie Falniów,- Kalina Lisiniec - ujęcie Kalina Lisiniec,- Kalina Las, Kalina Rędziny - ujęcie Kalina Las – Rędziny,- Kalina Mała, Bukowska Wola - ujęcie Kalina Mała,- Nasiechowice - ujęcie Nasiechowice,- Wymysłów, Poradów - ujęcie Poradów,- Pstroszyce I, Pstroszyce II, Podleśna WolaWidnica (1/3) - ujęcie Pstroszyce –

Rozpierzchów,- Szczepanowice, Parkoszowice, Glinica - ujęcie Szczepanowice,- Strzeżów I, Strzeżów II/Zapustka - ujęcie Strzeżów I,- Widnica (2/3), ujęcie Widnica,- Wielki Dół, Jaksice - ujęcie Wielki Dół,- Zagorzyce – ujęcie powierzchniowe Zagorzyce,- Zarogów, Pojałowice – ujęcie Zarogów,- Siedliska – ujęcie miejskie,- Podmiejska Wola – ujęcie Chodów (gm. Charsznica).

Gmina Słaboszów- „Kropidło” obsługuje gminy: Słaboszów (Kropidło, Zagorzany, Rędziny

Zbigalskie, Grzymałów, Raszówek), i Działoszyce (przysiółek Pierocice),- „Rędziny Borek” obsługuje tylko Rędziny Borek,- „Słaboszów” obsługuje sołectwa: Słaboszów, Wymysłów, Nieszków,

Dziaduszyce, Rzemiędzice, Buszków, Ilkowice, Janowice, Maciejów, częściowoŚwięcice, ujęcie wody w Słaboszowie,


81

- „Płużki” jest stale rozbudowywany i ma obsłużyć gminy: Działoszyce, KazimierzaWielka, Skalbmierz oraz Słaboszów (sołectwa: Słupów, Jazdowice, Buszków –obecnie podłączony do sieci „Słaboszów”), ujęcie wody w Jazdowicach,

- „Boczkowice” obsługuje gminy Książ Wielki i częściowo Słaboszów (sołectwoŚwięcice), ujęcie wody w Boczkowice – gmina Książ Wielki,

- „Antolka” obsługuje gminy Książ Wielki i Słaboszów (sołectwa: Kalina Wielka,Śladów), ujęcie wody w Antolce.

Gmina RacławiceŹródłem zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy są w przeważającej części

wybudowane w latach 90-tych wodociągi wiejskie. Gmina Racławice zaopatrywana jestw wodę z następujących ujęć:

- Góry Miechowskie – zaopatruje wieś Góry Miechowskie,- Górka Kościejowska – zaopatruje wieś G.Kościejowska, lecz tylko do czasu

budowy przepompowni, a póżniej (od 2004r) z ujęcia Racławice,- Dziemięrzyce – zaopatruje wsie Dziemięrzyce, Janowicki, Marchocice, Klonów

i Racławice,- Racławice obsługuje sołectwa Racławice, Głupczów, Miroszów, Dosłońce,

Kościejów, oraz z terenu gminy Słaboszów - wsie Grzymałów i Raszówek,a z gminy Działoszyce wieś Pierocice.

Stan zwodociągowania oraz zużycie wody w poszczególnych Gminach PowiatuMiechowskiego przedstawia tabela 25. Jak wynika z danych zawartych w tej tabeli jedenmieszkaniec Powiatu Miechowskiego zużywa rocznie około 29 m3 wody wodociągowej.


82

Słaboszów6%Racławice

6%

Miechów44% Książ Wielki

8%

Kozłów2%

Charsznica23%

Gołcza11%

Rysunek 16. Procentowy udział gmin Powiatu Miechowskiego w ogólnym zużyciu wody [dane z gmin]


83

Tabela 25. Stan zwodociągowania Powiatu, stan na dzień 31 grudnia 2002r. [dane z gmin]

Długość sieci wodociągowejkm

Zużycie wodym3/rok

Gmina

Licz

bam

iesz

kańc

ówpo

dłąc

zony

ch d

osi

eci w

odoc

iągo

wej

stal żeliwo azbest-cement

PCV PE razem

Licz

ba p

rzył

ączy

wod

ocią

gow

ych

Łącz

na d

ługo

śćpr

zyłą

czy

wod

ocią

gow

ych

km PodmiotyusługowoProdukcy

jne

Gospodar-stwa

domowe Razem

Charsznica 6964 26,7 2,2 - 102 - 132,1 1741 132,1 53 300 302 234 355 534Gołcza 6602 60,0 - 1,0 63,0 - 124,0 1806 40,0 24 077 146 468 170545Kozłów 2990 7,4 - - 50,2 - 57,6 774 21,06 21 900 21 800 43 700KsiążWielki

5000 - - - 136,0 - 136,0 1243 17,1 45 000 104 000 149 000

Miechów 18 100 8,4 25,2 8,4 181 - 223,0 3124 43 27 475 575 795 603 270Racławice 2608 - - - 72,50 - 72,50 652 14,5 110 85 000 85 110Słaboszów 2661 3,25 - - 101,322 0,854 105,0 897 15,163 - 79 595 79 595Powiat 44 925 105,75 27,4 9,4 706,022 0,854 850,2 10237 282,923 171 862 1314892 1486754


84

4.6.2 Kanalizacja i oczyszczalnie ściekówOpracowano na podstawie ankiet z gmin

Gmina CharsznicaSkanalizowane w Gminie są następujące sołectwa; Szarkówka (80%), Miechów –

Charsznica(60%), Chodów 2%, Ciszowice (80%).Gmina posiada mechaniczno- biologiczną oczyszczalnię ścieków w Charsznicy, którejmodernizacje przewiduje się na 2004r.

Gmina GołczaGmina nie posiada sieci kanalizacyjnej. Ścieki bytowe z budynków użyteczności

publicznej odprowadzane są do indywidualnych zbiorników, a ścieki bytowe mieszkańcówgminy do indywidualnych przydomowych zbiorników ścieków.

W celu odprowadzenia i oczyszczenia ścieków z terenu Gminy Gołcza przewiduje sięwykonanie ośmiu układów kanalizacyjnych zakończonych oczyszczalniamiw miejscowościach:

- Cieplice (będzie obsługiwała Cieplice),- Maków (będzie obsługiwała Maków, Szreniawę, Przybysławice, Adamowice),- Trzebienice (będzie obsługiwała Trzebienice),- Kamienica (będzie obsługiwała Kamienicę),- Rzeżuśnia (będzie obsługiwała miejscowości: Rzeżuśnia, Krępa, Gołcza,

Chobędza, Buk, Wielkanoc),- Ulina Wielka (będzie obsługiwała miejscowości: Ulina Wielka, Ulina Mała,

Zawadka, Mostek),- Czaple Wielkie (będzie obsługiwała miejscowości: Czaple Wielkie, Czaple Małe),- Laski Dworskie (będzie obsługiwała miejscowości: Laski Dworskie, Wysocice,

Żarnowica).

Gmina KozłówNie posiada rozwiązanego problemu gospodarki ściekowej. Z uwagi na położenie

w obszarach źródliskowych dwóch rzek, oraz w obszarach objętych najwyższą i wysokąochrona zbiorników wód podziemnych problem ten powinien zostać jak najszybciejrozwiązany. Planowane są w Gminie Kozłów budowy oczyszczalni ściekóww miejscowościach:

- Kępie (będzie obsługiwała sołectwo Kępie),- Kozłów (obsłuży sołectwa: Bryzdzyń, Karczowice, Kozłów, Marcinowice,

Przysieka, Wierzbica, Wolica),- Rogów (obsłuży sołectwa: Bogdanów, Kamionka, Przybysławice, Rogów).

Najwyższe zagrożenie dla czystości wód podziemnych występuje w Kępiu (obszarnajwyższej ochrony wód podziemnych) oraz Kozłowie.

Gmina Książ WielkiObecnie w Gminie pracują następujące oczyszczalnie ścieków:- Rzędowice,- Mianocice,- Książ Wielki (obsługuje: Książ Wielki, Konaszówkę, Wielką Wieś).

Wyżej wymienione oczyszczalnie nie są w stanie sprostać potrzebom całej gminy. Planuje siędodatkowo wybudowanie nowych oczyszczalni ścieków w:

- Giebułtowie (dla obsługi sołectw: Antolka, Cisia Wola, Cisie, Częstoszowice,Giebułtów, Małoszów, Tochołów),


85

- Boczkowicach(dla obsługi: Boczkowic, Krzeszówki, Książa Małego, KsiążaMałego Kolonii i Trzonowa).Sołectwa Mianocice i Rzędowice zostaną podłączone do oczyszczalni w KsiążuWielkim. Natomiast w sołectwach: Łazy, Moczydło i Zarszyn ze względu naukształtowanie terenu planuje wykonać się oczyszczalnie przydomowe.

Miasto i Gmina MiechówPosiada oczyszczalnie ścieków w Komorowie, która odbiera ścieki ze Szpitala

Rejonowego, Mleczarni, bazy PKS, firmy Przewozowo – Handlowej Master, bytowo-komunalne z terenu miasta, indywidualnie dowożone.Istniejący główny system kanalizacji sanitarnej miasta jest dostosowany do zaopatrzeniaw wodę. Stopień skanalizowania sołectw należy określić jako 5%.Przewiduje się budowę 5 oczyszczalni ścieków obsługujących następujące sołectwa:

- Komorów, Podmiejska W., Falniów, Falniów Wys., Biskupice, Bukowska Wola,- Podleśna Wola, Pstroszyce I, Pstroszyce II, Strzeżów II, Siedliska, Widnica,

Zagorzyce,- Brzuchania, Strzeżów I, Kalina Mała, Zapustka,- Kamieńczyce, Poradów, Wymysłów, Zarogów, Celiny Przesł., Jaksice,

Parkoszowice, Pojałowice, Sławice, Przesławice, Wielki Dół, Szczepanowice,Glinica,

- Kalina Lisieniec, Kalina Rędziny, Dziewięcioły, Nasiechowice.

Gmina SłaboszówNie ma rozwiązanej gospodarki ściekowej. Planuje się wybudowanie oczyszczalni

ścieków w:- Słaboszowie (przyjmie ścieki z sołectw: Kalina Wielka, Rędziny Borek, Śladów,

Janowice, Maciejów, Rędziny Zbigalskie, Ilkowice, Święcice, Zagorzany,Dziaduszyce, Rzemiędzice, Nieszków, Słaboszów, Wymysłów, Buszków orazdodatkowo z sołectw Adama i Boczkowice z gminy Książ Wielki),

- Słupowie (przyjmie ścieki z sołectw: Grzymałów, Raszówek, Kropidło, Słupówi dodatkowo Pierocice – gmina Działoszyce),

- Jazdowicach (przyjmie ścieki z Jazdowic).

Gmina RacławiceNie posiada kanalizacji sanitarnej. Planowana jest oczyszczalni ścieków w:- Dziemięrzycach (przejmie ścieki z Dziemięrzyc, Marchocic, Klonowa),- Kościejowie (przejmie ścieki z Kościejowa),- Głupczowie (przejmie ścieki z Głupczowa i Górki Kościejowskiej),- Janowiczkach (przejmie ścieki z Racławic i Janowiczek).

Dla znacznej ilości gospodarstw z terenu gminy przewiduje się wykonanie w latach 2006-2015 przydomowych oczyszczalni ścieków. Procentowy udział takiego rozwiązania problemugospodarki ściekowej w stosunku do całkowitej ilości mieszkańców danej miejscowościprzedstawia poniższa tabela 26.


86

Tabela 26. Przewidywany procentowy udział mieszkańców obsługiwanych przez przydomoweoczyszczalnie ścieków w ogólnej liczbie mieszkańców danej miejscowości [dane z Gminy Racławice]

Nazwa miejscowości

Procentowy udział mieszkańcówobsługiwanych przez przydomowe

oczyszczalnie ścieków w ogólnej liczbiemieszkańców danej miejscowości

Dosłońce 100Dziemięrzyce 29Górka Kościejowska 44Góry Miechowskie 100Głupców 13Klonów 18Kościejów 28Marchocice 18Miroszów 100Racławice 25Janowicki 21

Tabela 27. Zestawienie długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Powiatu Miechowskiego,stan na 31-12-2002r. [dane z gmin]

Gmina Długośćsieci

wodociągowej

Długośćsieci

kanalizacyjnej

Długościsieci

kanalizacyj-nej do sieciwodociągo-

wej

Długośćprzyłączy

wodociągowych

Długośćprzykanali

ków

Długośćprzykanali

ków dodługościprzyłączy

wodociągowych

jednostka km km % km km %Charsznica 132,1 10,2 7,72 132,1 2,4 1,82Gołcza 124,0 0 0 40,0 0 0Kozłów 57,6 0 0 21,1 0 0KsiążWielki

136,0 14,2 10,44 17,1 3,5 20,47

Miechów 223,0 29,3 13,14 43,0 8,4 19,53Racławice 72,50 0 0 14,5 0 0Słaboszów 105,0 0 0 15,2 0 0Powiat 850,2 53,7 6,32 283,0 14,3 5,05

Dane dotyczące liczby mieszkańców przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, długościsieci kanalizacyjnej oraz istniejące oczyszczalnie w podziale na gminy zestawiono w tabeli 27i 28 oraz na rys. 17.


87

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Mie

szka

ńcy

w %

Mie

chów

M.

Mie

chów

G.

Cha

rszn

ica

Goł

cza

Koz

łów

Ksi

ąż W

lk

Rac

ław

ice

Sła

bosz

ów

Mieszkańcy korzystający zwodociąguMieszkańcy korzystający zkanalizacji

Rysunek 17. Udział mieszkańców Powiatu Miechowskiego z przyłączami do sieci wodociągoweji kanalizacyjnej [32]


88

Tabela 28 . Kanalizacje i oczyszczalnie ścieków na terenie Powiatu Miechowskiego, stan na 31 -12-2002r. [dane z gmin]

Gmina

Liczbamieszkańcówprzyłączona

do siecikanalizacyjnej

Długość siecikanalizacyjnej

km

Łącznadługość

przykana-lików

km

Oczyszczalnie komunalne

szt. lub wyszczególnienie

Oczyszczalnieprzemysłowe

szt. lubwyszczególnienie

Oczyszczalnie przydomowe

szt. lub wyszczególnienie

Charsznica 1348 10,2 2,4

Mechaniczno-biologiczna wCharsznicy przepustowość 1100m3/dobę, odbiera ścieki bytowe iprzemysłowe, zrzut oczyszczonychścieków do Uniejówki - wymagamodernizacji

0 0

Gołcza 0 0 0 0

Mechaniczno-biologicznaoczyszczalnia dlaSARIA MałopolskaSp. z o.o. OddziałWielkanoc,przepustowość 360m3/dobę

0

Kozłów 0 0 0

-Mechaniczno – biologicznaoczyszcalnia ścieków (przy byłychPZZ) wspólnoty mieszkaniowej,b.d. o przepustowości, odbiornikrzeka Mierzawa

0 2

KsiążWielki 660 14,2 3,5

-Przy Szkole Podstawowej wRzędowicach,-Przy Domu Pomocy Społecznej wMianocicach-Mechaniczno-biologiczna„BIOVAC” w „Książu Wielkim”,przepustowość -200 m3/dobę,(docelowo 400 m3/d) odbiera ściekibytowe, zrzut oczyszczonychścieków do Nidzicy

0

1 oczyszczalniaprzydomowa o

przepustowości 2 m3/dobę


89

„BIOVAC” w „Książu Wielkim”,przepustowość -200 m3/dobę,(docelowo 400 m3/d) odbiera ściekibytowe, zrzut oczyszczonychścieków do Nidzicy

Miechów- Miasto 10 755 24,0 8,4

-Mechaniczno-biologczna we wsiKomorów o przepustowości 4500m3/dobę wykorzystywana w ok. 45% odbiera ścieki bytowe iprzemysłowe, odbiornikiemoczyszczonych ścieków jest rzekaCicha

0

1 oczyszczalniaprzydomowa o

przepustowości 0,33-1,0m3/dobę

Miechów -Gmina

571 5,3 0 0 023 oczyszczalnieprzydomowe o

przepustowości 0,33 1,0m3/dobę

Racławice 0 0 0 0 0

- 10 oczyszczalniprzydomowych- 1 biologicznaoczyszczalnia przy ZespoleSzkół w Racławicachprzepustowość 15m3/d

Słaboszów0 0 0 0 0

-Oczyszczalnia biologicznaprzy S.P. w Janowicach„SEBICO” przepustowość3,6 m3/d-oczyszczalnia biologicznaw Dziaduszycach- staryobiekt bd


90

4.6.3 Gospodarowanie energią

Globalne problemy ekologiczne świata; niekorzystne i zbyt szybkie zmiany klimatu,zakwaszenie opadów atmosferycznych oraz degradacja chemiczna gleb związane są zewzrostem emisji dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu. Głównymantropogenicznym źródłem emisji tych gazów jest spalanie paliw, głównie dla celówenergetycznych. Poziom zużycia energii jest stymulowany przez przemysł i gospodarstwadomowe. Relatywnie wysoki udział Polski w emisji gazów cieplarnianych ma swoje źródłow strukturze wykorzystywania nośników energii. Mimo, że w ostatnich latach uległa onaistotnej poprawie, to jednak wciąż jeszcze dominującym pierwotnym źródłem energii jestwęgiel kamienny.

Biorąc pod uwagę niepokojące informacje naukowców na temat zmian środowiska,ważne jest, aby podejmować działania mające na celu zwiększenie efektywnościwykorzystywania surowców energetycznych, głównie poprzez zmniejszenieenergochłonności procesów produkcyjnych, zmianę struktury zużywania paliw i przyjazneśrodowisku zachowanie konsumenckie (poprawa efektywności energetycznej, stosowanieźródeł energii przyjaznych środowisku). Pożądany jest także wzrost produkcji energiize źródeł odnawialnych oraz bezemisyjnych.

Problemy te charakterystyczne są także dla Powiatu Miechowskiego. W ogrzewaniuprzeważa, jako paliwo, węgiel kamienny. Dominują indywidualne kotłownie opalanewęglem. Sporadycznie stosowane jest inne paliwo. W efekcie w sezonie grzewczym następujewzrost emisji pyłowo-gazowej na terenach zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej. Powiatjestw niewielkim stopniu zgazyfikowany. Jak wynika z danych GUS opracowanychna podstawie ostatniego spisu powszechnego na 15,3 tys. mieszkań w powiecie tylko 0,2 tys.ma przyłącze gazowe. Przoduje w tym zakresie gmina Gołcza. Dla Powiatu zostałyopracowane kompleksowe plany gazyfikacji, jednak ich realizacja odwleka się w czasie.Sporą wagę przywiązuje się do technologii energooszczędnych w przemyśle i sektorzekomunalnym. Dotyczy to nowoczesnych technologii produkcyjnych, w budownictwiei gospodarce komunalnej. Coraz bardziej popularna staje się termomodernizacja budynkówwykonanych w latach poprzednich.

Obecnie na terenie Powiatu Miechowskiego energia może być pozyskiwanaz niekonwencjonalnych źródeł. Stwarza to szansę eliminacji paliw kopalnych,destabilizujących środowisko poprzez emisję gazów i pyłów. Działania w tym zakresiezostały podjęte w Gminie Miechów. W trzech placówkach szkolnych na terenie gminy orazw segmencie budynku wielorodzinnego zastosowane zostały pompy ciepła wykorzystująceenergię ziemi. Planowane są dalsze inwestycje w tym zakresie. Rozważane jest takżewykorzystanie zrębków drewnianych i wierzby energetycznej oraz kolektorów słonecznych,zarówno w obiektach użyteczności publicznej jak i w zabudowie jednorodzinnej.Szczegółowy plan zaopatrzenia miasta i gminy w energię cieplną zostanie opracowanyw najbliższej przyszłości. Teren Powiatu posiada duże obszary upraw rolnych i hodowli,które są potencjalnym źródłem energii z biomasy. Istnieją warunki do uprawiania, na najsłabszych gruntach, roślin do celów energetycznych.

4.6.4 Główne problemy Powiatu w obszarze infrastruktury w ochronie środowiska

Brak kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków jest jednym z najpoważniejszychproblemów do rozwiązania na obszarze Powiatu Miechowskiego. Na terenie czterech gminPowiatu, tj. Gołcza, Kozłów, Racławice i Słaboszów w ogóle brak jest takiej kanalizacji.


91

Negatywny wpływ tej sytuacji na stan wód powierzchniowych i podziemnych jest bezsporny.Jednak realizacja kompleksowego programu porządkowania gospodarki wodno-ściekowejwymaga wielomilionowych nakładów finansowych. Ciężar finansowy tych inwestycji dlaposzczególnych gmin bez pozyskania odpowiednich środków finansowych z UniiEuropejskiej jest bardzo trudny do zrealizowania. Przy pozyskiwaniu wsparcia finansowegoz funduszy unijnych zamierzenia inwestycyjne należy łączyć w programy o charakterzemiędzygminnym.

Istotnym zagadnieniem w Powiecie Miechowskim jest wysoki stopień dostępumieszkańców do wodociągu przy niewielkim dostępie do sieci kanalizacyjnej. Bardzo niskistopień zgazyfikowania, jak również bariera ekonomiczna, wpływają na znaczny wzrostemisji gazów i pyłów w sezonie grzewczym. Czynione są sporadyczne próby wykorzystaniaenergii odnawialnej. W tabeli 29 przedstawiono w jakim stopniu mieszkańcy Powiatu majądostęp do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, ciepłowniczej.

Tabela 29. Zasoby mieszkaniowe zamieszkane i podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych (stanna 31.12.2002r. [8])

W tym mieszkań wyposażonych w

wodociąg ustęp spłukiwany gaz centralneogrzewanieOgó-

łem razem

wtym zsieci

razem

w tymodprowadzenie do

sieci

łazienkę ciepłąwodę z

sieciz

butliZbio-rowe

Indy-widu-alne

Wyszcze-gólnienie

w tysiącachPowiatmiechowski 15,3 13,9 11,4 11.0 3,7 11,4 10,4 0,2 12,9 1,9 6,8

Miechów 6,1 5,8 5,3 5,2 3,2 5,2 4,9 0,0 5,4 1,7 2,4Miechówmiasto 3,9 3,8 3,7 3,7 3,1 3,6 3,4 0,03 3,4 1,7 1,2

Miechówobszarwiejski

2,3 2,0 1,6 1,5 0,1 1,6 1,5 - 2,0 - 1,2

Charsznica 2,3 2,1 1,5 1,5 0,3 1,7 1,4 0,0 1,9 0,1 1,2Gołcza 1,7 1,6 1,4 1,1 - 1,2 1,1 0,2 1,3 0,0 0,8Kozłów 1,5 1,2 0,8 0,9 - 1,0 0,8 - 1,3 0,0 0.7KsiążWielki 1,8 1,5 1,1 1,1 0,2 1,2 1,0 - 1,5 0,1 0,8

Racławice 0,7 0,6 0,5 0,4 - 0,5 0,4 - 0,6 - 0,3Słaboszów 1,1 1,0 0,7 0,7 - 0,7 0,7 - 0,9 0,0 0,5

4.7 Ochrona przyrody i krajobrazu

Współczesna ochrona przyrody łącząc historycznie wykształcone kierunki,konserwatorski, biocenotyczny i planistyczny, dąży zarówno do ochrony określonych terenówlub tworów przyrody jak i ochrony zasobów i sił produkcyjnych przyrody oraz stawia przedsobą następujące cele: ochronę terenów i tworów przyrody o wysokich walorach


92

przyrodniczych, zachowanie ciągłości procesów ekologicznych i trwałości puli genowejroślin i zwierząt oraz zdolności samoregulacyjnych przyrody na całym obszarze kraju.

Powiat Miechowski ze swoim bogactwem form poddanych ochronie przyrodniczej,realizuje podstawowe założenia prawne w tym zakresie.

4.7.1 Natura 2000

Natura 2000 jest przyjętym przez Unię Europejską systemem ochrony wybranychelementów przyrody, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie mazastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać - dawać merytoryczne podstawy dozachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega on na wybraniu (wedługokreślonych kryteriów) a następnie skutecznym ochronieniu określonych obszarów.

Podstawę do wybierania i chronienia obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000stanowią dwie istniejące wcześniej, dyrektywy europejskie (tj. akty prawne wiążące rządypaństw Unii): tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Habitatowa. W każdej z nich jest mowao wybieraniu obszarów ważnych dla określonych elementów przyrody.

Udział w budowie systemu Natura 2000 jest dla państw Unii Europejskiejobowiązkowy. Komisja Europejska docenia wagę zagadnienia i stosuje rozmaite środkimotywujące wobec państw i regionów, opóźniających się w działaniach w tym zakresie.Konsekwencją wstąpienia Polski do UE będzie obowiązek włączenia się do systemu Natura2000. Będzie to więc dodatkowy sposób na zachowanie najcenniejszych elementów polskiejprzyrody.

Kryterium wyznaczania obszarów Natura 2000 jest albo występowanie w nichistotnych populacji ptaków wymienionych w odpowiednim załączniku do dyrektywy Ptasiej,albo występowanie ekosystemów i gatunków roślin i zwierząt (innych niż ptaki)wymienionych w odpowiednim załączniku Dyrektywy Habitatowej.

W Polsce opracowana została "wstępna koncepcja obszarów Natura 2000". Ujętow niej 285 obszarów zajmujących łącznie około 15% powierzchni kraju. W roku 2003koncepcja ta została - w wyniku prac tzw. Wojewódzkich Zespołów Roboczych - znacznierozszerzona i poprawiona.

Obecnie w Województwie Małopolskim są to:- obszary wytypowane w oparciu o wytyczne Dyrektywy Rady w sprawie ochrony

dzikich ptaków (Dyrektywa Ptasia): Babia Góra, Beskid Niski, Ostoja Popradzka,pasmo Policy, Pieniny, Puszcza Niepołomicka, stawy w Brzeszczach, Tatry,Torfowiska Orawsko- Nowotarskie;

- obszary wytypowane w oparciu o wytyczne Dyrektywy Rady w sprawie ochronydzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) Babia Góra, Czarna Orawa, DiableSkały, Dolina Pradnika, Dolinki Jurajskie, Jaroszowiec, Kalina –Lisiniec, KołoGrobli, Kostrza, Michałowiec, Na Policy, Ostoja Gorczańska, Ostoja Magurska,Ostoja Popradzka, Ostoja Środkowojurajska, Pieniny, Pustynia Błędowska,Sterczów-Ścianka, Torfowiska Orawsko- Nowotarskie, Wały.

W ramach obszarów wyznaczonych w Województwie Małopolskim na tereniePowiatu Miechowskiego znajdują się: Kalina – Lisiniec, Sterczów-Ścianka i Wały (rys. 18).

Proponowana do objęcia ochroną Kalina –Lisiniec obejmuje fragment zbocza,o powierzchni 3 ha, o ekspozycji SW, nachyleniu 5-30 stopni, otoczonego polami ornymi.Tylko od strony wierzchowiny znajdują się gęste zarośla. Wzgórza zbudowane jest z opokikredowej, na której wykształciła się rędzina wapienna, silnie szkieletowa. Procesy denudacjiwywołują lokalne odsłonięcia podłoża. Zbocze pokryte jest murawą kserotermiczną.Miejscami, zwłaszcza od strony zachodniej, murawy są dość silnie zakrzewione.


93

Rysunek 18. Mapa lokalizacji proponowanych obszarów do objęcia Programem Natura 2000


94

Znajdują się tu stanowiska 11 gatunków storczykowatych, ponadto szeregu rzadkichgatunków kserotermicznych roślin naczyniowych oraz gatunków objętych ochroną prawnąw Polsce.

Sterczów – Ścianka to obszar położony na wyżynie lessowej, poprzecinanejerozyjnymi wąwozami i suchymi dolinkami. Lasy to zwykle dobrze wykształcone lasyliściaste, choć zachowały się tu tylko na niewielkich powierzchniach. W krajobrazie dominujądrobnołanowe agrocenozy, którym towarzyszą niewielkie płaty muraw i zaroślikserotermicznych, z bogatymi stanowiskami storczykowatych, zwykle położone na stromychstokach. Występuje tu obfita populacja obuwika pospolitego. Znajdują się tu liczne gatunkiroślin naczyniowych chronionych prawnie oraz zagrożonych w Polsce. Obszar leżyna stromym zboczu o wystawie południowo-zachodniej. W podłożu znajdują się utwory erymezozoicznej, kredy środkowej i górnej – margle kredowe i wapienne. Otoczony jest lasemgrądowym, tylko na niewielkim odcinku (45m) od strony południowej, graniczy z polami.Obszar obejmuje kompleks muraw kserotermicznych i zarośli. Murawy charakteryzują sięzaawansowanym procesem sukcesji w kierunku lasu.

Obszar Wałów obejmuje teren rezerwatu przyrody. Położony jest wśród póluprawnych. Porastają go murawy kserotermiczne zlokalizowane na stromych partiach zboczyo wystawie południowo-zachodniej. Znajdują się tu też zarośla kserotermiczne oraz płat grąduw stadium początkowym. Tylko na niewielkich odcinkach (600m), od strony północneji zachodniej obszar graniczy z lasami. Miejscami obserwuje się wychodnie margla kredowegopowstające wskutek aktywnych procesów denudacji. Podłoże geologiczne stanowią utworyery mezozoicznej, środkowej i górnej kredy, przykryte warstwą margli kredowych i wapienitrzeciorzędowych. Na powierzchni znajduje się less pochodzenia eolicznego i wodnego,miejscami gliny i piaski lekko i mocno gliniaste. Obszar ten jest ważny dla ochronypriorytetowych muraw kserotermicznych z bogatymi populacjami storczykowatych. Znajdująsię tu stanowiska licznych gatunków roślin naczyniowych prawnie chronionych oraznajwiększa populacja dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina onopordifolia w Polsce.

Uznanie jakiegokolwiek obszaru za "ostoję Natury 2000" nie pociąga za sobąkonieczności uznawania go np. za park narodowy, krajobrazowy czy rezerwat przyrody.Pociąga jednak za sobą konieczność zapewnienia, aby wartości będące podstawą kwalifikacjizostały zachowane w dobrym stanie.


95

4.7.2 Gospodarka leśnaOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [30]

W zaktualizowanym Krajowym Programie Zwiększenia Lesistości Kraju podkreślonyjest fakt, iż zwiększenie lesistości kraju jest jednym z ważniejszych elementów polityki leśnejpaństwa. Istotnym problemem jest nierównomierne występowanie lasów na terenie kraju orazznaczne rozdrobnienie i rozproszenie kompleksów leśnych. Taka sytuacja ma także miejscena terenie Powiatu Miechowskiego, gdzie lesistość Powiatu waha się od ok.5% (GminaCharsznica) do ok.27% (Gmina Książ Wielki).

Gospodarka leśna jest terytorialnie i funkcjonalnie związana z gospodarką wiejską,której często stanowi uzupełniającą lub alternatywną w stosunku do rolnictwa formęaktywności ekonomicznej i społecznej. Zalesienia są główną formą zagospodarowaniagruntów niskiej jakości, których rolnicze użytkowanie jest ekonomicznie nieuzasadnione,zwiększając tym samym rentowność całej gospodarki wiejskiej. Tworzenie gospodarstwrolno-leśnych sprzyjać powinno nowej, w warunkach Polski, dwuzawodowości ichwłaścicieli i zmniejszeniu ryzyka utrzymania tych gospodarstw. Zalesienia korzystniewpływające na strukturę użytkowania ziemi i warunki produkcji biologicznej w otaczającejprzestrzeni, powinny być integrowane z wdrażaniem rolnictwa ekologicznego.

Zwiększenie lesistości Powiatu uzasadnione jest przede wszystkim potrzebąwiększego wykorzystania funkcji lasów, tj,:

- retencjonowaniu i łagodzeniu ekstremalnych stanów przepływu wódpowierzchniowych i gruntowych,

- przeciwdziałaniu degradacji i erozji gleb oraz stepowieniu krajobrazu,- wiązaniu CO2 i gazów przemysłowych z powietrza, wody i gleby oraz

neutralizacji ich negatywnego działania,- korzystnej modyfikacji warunków hydrologicznych i topoklimatycznych

na terenach rolniczych,- zachowaniu zasobów genowych flory i fauny oraz przywracaniu różnorodności

biologicznej i naturalności krajobrazu,- tworzeniu możliwości wypoczynku dla ludności oraz poprawy warunków życia na

terenach zurbanizowanych.W obecnym stanie prawnym samorząd powiatowy ma w tym zakresie ważną rolę

do spełnienia, gdyż może koordynować niemal wszystkie formy zalesień, tj.:- udzielać dotacji na zakup sadzonek dla zainteresowanych właścicieli gruntów

w oparciu o środki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i GospodarkiWodnej, Funduszu Leśnego i budżetu Wojewody, (w trybie przepisów ustawyz dnia 28 września 1991 o lasach);

- koordynować całość spraw związanych z przeznaczeniem gruntów rolnychdo zalesienia, nieodpłatnego przekazania sadzonek drzew, stwierdzenia faktuprowadzenia uprawy leśnej oraz nabycia prawa do uzyskania ekwiwalentu zawyłączenie gruntów z upraw rolnych i prowadzenie upraw leśnych (dotyczywłaścicieli gospodarstw rolnych – tryb przepisów ustawy z dnia 8 czerwca 2001r.o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia – z późniejszymi zmianami).

W Krajowym Programie Zwiększenia Lesistości Kraju została przedstawionapotencjalna podaż gruntów rolnych do zalesienia. Ustalono ją dla poszczególnych gmin,a następnie powiatów i województw na podstawie badań ankietowych w gminach w roku2001. Dla Powiatu Miechowskiego powierzchnia gruntów rolnych przeznaczonychdo zalesienia w latach 2001-2020:

- w sektorze państwowym – 0 ha,


96

- w sektorze niepaństwowym - 372 ha.

Na podstawie uzyskanych danych z ankiet gminnych dokonano kategoryzacji (rankingu)jednostek samorządu terytorialnego pod względem ich preferencji zalesieniowych.Przeanalizowano trzy warianty kategoryzacji gmin, które różnią się liczbą i wielkościązastosowanych wag ( I – bez wag, II- większe wagi dla cech, które wpływają naracjonalizację struktury użytkowania ziemi w wyniku zalesień, III – większe wagi dlacech, które wzmacniają funkcje środowiskowe zalesień, tj. wodochronne, glebochronnei związane z ochroną przyrody) w postaci cyfr 1,2,3.

Poniżej zestawiono gminy Powiatu Miechowskiego uporządkowane na podstawieliczby punktów odzwierciedlających ich preferencje zalesieniowe, przy czym gminyo szczególnie wysokich preferencjach zalesieniowych to te, które uzyskały ponad 20,0 pkt,a o preferencjach wysokich - 15,0-20,0 pkt:

1. Miechów (gmina) – 28,842. Gołcza – 21,603. Charsznica – 21,264. Słaboszów – 20,455. Książ Wielki- 20,386. Racławice – 15,457. Miechów (miasto) - 14,888. Kozłów – 13,74

Powyższy ranking zalesieniowy może być wykorzystany w praktyce do opracowaniaprogramów, planów i strategii, które dotyczyć będą projektów zagospodarowaniapowierzchni ziemi, w tym zwłaszcza gruntów rolnych. Tym bardziej, iż zasadygospodarowania przestrzennego wyrażone w „Studium uwarunkowań...” każdej z gminuznały wysoką rangę zachowania i sukcesywnego powiększania wszystkich typówzadrzewień i zakrzewień, jak i nowych zalesień. Bodźcem do wzrostu lesistości gmin,a w konsekwencji całego Powiatu może być zwłaszcza powiązanie zalesień gruntównieefektywnych z punktu widzenia gospodarki rolnej z prawem właściciela gruntu (rolnika)do uzyskania ekwiwalentu pieniężnego (nawet przez okres 20 lat) z tego tytułu. Ponadtopostępujące odłogowanie pól i zaniechanie upraw łąk sprzyjają sukcesji i naturalnemupowiększaniu się obszarów leśnych co powinno motywować do wprowadzenia w każdejz gmin granicy polno-leśnej.

PodsumowanieRozwiązywanie problemów z zakresu ochrony przyrody zależy od szeregu decyzji

administracyjnych, tak na szczeblu lokalnym jak i centralnym oraz zapewnienia niezbędnychśrodków umożliwiających realizację ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, a także całychzespołów roślinnych.

Przy podejmowaniu działań związanych z ochroną przyrody i krajobrazu należypamiętać, iż na stan obszarów i obiektów chronionych bezpośrednio oddziałuje wieleczynników, w tym:

- związanych z zagospodarowaniem przestrzeni, eksploatacją surowcówmineralnych, uprawa roli, polowaniami i masową turystyką,

- związanych ze stanem środowiska i wielkością zanieczyszczeń powietrza, wódi powierzchni ziemi.


97

4.8 Stan powierzchni ziemiOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [33]

Ustawa „Prawo ochrony środowiska” (Dz.U. z 2001 roku Nr 62 poz. 627 z późn.zmianami) definiuje powierzchnię ziemi jako naturalne ukształtowanie terenu, glebę orazznajdującą się pod nią ziemię do głębokości oddziaływania człowieka, z tym, że pojęcie„gleba” oznacza górna warstwę litosfery złożoną z części mineralnych, materii organicznej,wody, powietrza i organizmów, obejmującą wierzchnią warstwę gleby i podglebie.

Wyżej wymieniona ustawa o ochronie powierzchni ziemi poświęca dział IV w tytuleII „Ochrona zasobów środowiska”. Ochrona powierzchni ziemi polega na zapewnieniu jaknajlepszej jej jakości w szczególności poprzez:

- racjonalne gospodarowanie,- zachowanie wartości przyrodniczych,- zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania,- ograniczenie zmian naturalnego ukształtowania,- utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie

wymaganych standardów,- doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów,

gdy nie są one dotrzymane,- zachowanie wartości kulturowych, z uwzględnieniem archeologicznych dóbr

kultury.W systemie ochrony środowiska szczególne miejsce przypada obszarom rolniczym,

mają one bowiem największy udział w areale powierzchniowym kraju i odgrywająnadzwyczaj istotną rolę w kształtowaniu naturalnych procesów samooczyszczania sięśrodowiska.

Kolejnym aktem prawnym normującym sprawę ochrona gruntów rolnych i leśnychjest ustawa „O ochronie gruntów rolnych i leśnych” (Dz.U. Nr 16 z 1995 roku z późniejszymizmianami). Ochrona w/w gruntów w myśl tej ustawy polega na:

- ograniczeniu przeznaczania ich na cele nierolnicze i nieleśne,- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych oraz

szkodom w produkcji rolniczej lub leśnej oraz w drzewostanach, powstającychwskutek działalności nierolniczej lub nieleśnej,

- rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze,- zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych,- przywracaniu i poprawianiu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter

gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej, a także na zapobieganiu obniżaniaproduktywności gruntów leśnych.

Potrzeba ochrony powierzchni ziemi wynika z przesłanek przyrodniczych,gospodarczych i społecznych. Powierzchnia ziemi stanowi podłoże, na którym rozwinęła sięcała biosfera i od jakości tego podłoża zależy dalsze trwanie i rozwój życia na ziemi. Należypamiętać , że proces tworzenia gleby jest długotrwały i w warunkach naturalnych trwa od 125do 400 lat, natomiast niszczenie górnej warstwy gleby przebiega ośmiokrotnie szybciej.

4.8.1 Użytkowanie gruntów

Powiat Miechowski zalicza się do obszarów Województwa Małopolskiego, na którychrolnictwo jest głównym działem gospodarki i stanowi podstawowe źródło utrzymaniamiejscowej ludności. Powiat ten zaliczono w „Strategii Rozwoju Województwa


98

Małopolskiego” do obszaru o największych możliwościach intensywnego rozwoju rolnictwai rodzinnych gospodarstw rolnych, o relatywnie mniejszym rozdrobnieniu ziemi.

Ogólna powierzchnia użytków rolnych w powiecie wynosi prawie 56 tys. ha, w tym:- 1,1% stanowią grunty klasy I,- 8,3% stanowią grunty klasy II,- 56,0% stanowią grunty klasy III,- 26,3% stanowią grunty klasy IV,- 6,8% stanowią grunty klasy V,- 1,5% stanowią grunty klasy VI.Powiat Miechowski plasuje się na 4 miejscu w województwie pod względem

procentu gleb wysokiej jakości (klasy I+II+III).Charakterystyka jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej metodą Instytutu Uprawy

Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, oceniającą poszczególne elementy środowiska(glebę, warunki klimatyczne i wodne, rzeźbę terenu) przeprowadzona dla gmin PowiatuMiechowskiego wskazuje, że Powiat ten znajduje się także na 3 miejscu w województwie(za powiatami: proszowickim i krakowskim), z wynikiem 87,1 pkt.

Dla poszczególnych gmin waloryzację rolniczej przestrzeni produkcyjnejprzedstawiono w tabeli 30.

Tabela 30. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej [33]

Wskaźnik bonitacji

L.p. Gmina Jakości iprzydatności

rolniczejAgroklimatu Rzeźby

terenuWarunkówwodnych

Ogólny wskaźnikrolniczej

przestrzeniprodukcyjnej

1. Charsznica 72,9 11,0 2,1 4,3 90,32. Gołcza 71,4 10,0 3,6 4,0 89,03. Kozłów 52,8 10,4 2,6 3,7 69,54. Książ Wielki 65,6 11,2 2,1 3,6 82,55. Miechów 73,4 11,6 1,8 4,0 90,86. Racławice 78,6 11,8 1,6 4,3 96,37. Słaboszów 73,8 11,6 1,9 3,9 91,2

4.1.1.1. Ocena zanieczyszczenia gleb użytków rolnych metalami ciężkimi siarką i WWA

Kryteria oceny zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimiPierwiastki śladowe (nazywane popularnie metalami ciężkimi) dostają się do gleby

w wyniku działalności człowieka, a głównym źródłem zanieczyszczenia są przemysłowei komunikacyjne emisje pyłów i gazów. Zatrzymane są w wierzchniej warstwie, a ichprzemieszczanie w głąb jest stosunkowo wolne. O dostępności metali ciężkich dla roślindecyduje wiele czynników środowiska glebowego, a najbardziej: skład granulometryczny(czyli zawartość części spławialnych), odczyn, zasobność gleb w materię organiczną.

Większość metali ciężkich jest łatwo pobierana przez rośliny w warunkach kwaśnegoodczynu gleb. Zawartość materii organicznej w glebach ogranicza rozpuszczalność metaliciężkich w środowisku glebowym, a tym samym zmniejsza ich dostępność dla roślin.

Wymienione trzy cechy gleby oraz zawartość metali ciężkich decydują o zaliczeniugleby do określonego stopnia zanieczyszczenia. W związku z brakiem, do października2002r., odpowiednich uregulowań prawnych dotyczących tak oceny gleb, jak i ichwykorzystania, zastosowanie znalazły zalecenia rolniczego wykorzystania gleb, w różnym


99

stopniu zanieczyszczonych metalami ciężkimi opracowane przez Kabatę -Pendias, stosowanedo oceny przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach.Powyższa klasyfikacja gleb przedstawia się następująco:

- 0 ° gleby nie zanieczyszczone (mogą być wykorzystane pod uprawę wszystkichroślin ogrodniczych i rolniczych, ze szczególnym wskazaniem roślinprzeznaczonych do spożycia przez dzieci i niemowlęta),

- I ° gleby o podwyższonej zawartości metali (mogą być wykorzystywane poduprawę wszystkich roślin polowych z ograniczeniem warzywprzeznaczonych na przetwory i do bezpośredniej konsumpcji dla dzieci),

- II ° gleby słabo zanieczyszczone (dozwolona uprawa zbóż, roślin okopowychi pastewnych oraz użytkowanie kośne i pastwiskowe, z uprawy należywykluczyć warzywa, takie jak: kalafior, szpinak, sałatę itp.),

- III ° gleby średnio zanieczyszczone (zalecana jest uprawa zbóż, okopowychi pastewnych z koniecznością okresowej kontroli zawartości metali ciężkichw plonach, zalecana jest również uprawa roślin przemysłowych oraz roślindo produkcji materiału nasiennego),

- IV ° gleby silnie zanieczyszczone (gleby lekkie, powinny być wyłączonez produkcji rolniczej, na glebach cięższych zaleca się uprawę roślinprzemysłowych jak: konopie, len oraz wiklinę , zboża i trawy (materiałsiewny), ziemniak i zboża z przeznaczeniem na produkcję spirytusu, rzepakna olej techniczny, sadzonki drzew i krzewów, należy ograniczyćwykorzystanie na użytki zielone),

- V ° gleby bardzo silnie zanieczyszczone (powinny być wyłączone z produkcjirolniczej i zalesione, tylko najlepsze odmiany tych gleb można przeznaczyćpod uprawę roślin przemysłowych, takich jak wymienione przy glebacho IV stopniu zanieczyszczenia).

Kryteria oceny zanieczyszczenia gleb siarkąSiarka jest pierwiastkiem niezbędnym dla życia roślin. Jej nadmiar w środowisku

glebowym, spowodowany imisją siarki z atmosfery, może być szkodliwy dla wzrostui rozwoju roślin. Zanieczyszczenie gleb siarką powoduje ich degradację chemiczną przezzakwaszenie oraz wzrost zawartości w glebie siarczanów. Przy ocenie zanieczyszczenia glebsiarką wyróżnia się 4 stopnie zawartości tego pierwiastka:

- I ° - zawartość niska (naturalna),- II ° - zawartość średnia (podwyższona),- II ° - zawartość wysoka (zanieczyszczenie słabe),- IV ° - zawartość bardzo wysoka (zanieczyszczenie bardzo silne).

Kryteria oceny zanieczyszczenia gleb wielopierścieniowymi węglowodoramiaromatycznymi.

Zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA),charakteryzujących się silnymi właściwościami rakotwórczymi i mutagennymi jest w glebachstosunkowo słabo rozpoznana. WWA są ubocznymi produktami wysokotemperaturowegospalania biolitów i substancji organicznych, występują również w produktachropopochodnych, ściekach, kompostach itp. Kryteria oceny stanu zanieczyszczenia glebużytków rolnych przez WWA [Kabata –Pendias i inni, 1995] zostały oparte na wynikachbadań i szacunku modelowym.

Stopień zanieczyszczenia gleb WWA stanowi o sposobie ich użytkowania.Klasyfikacja przedstawia się następująco:


100

- 0 ° gleby nie zanieczyszczone - dopuszcza się uprawę wszystkich roślin, bez obawyzanieczyszczenia ziemiopłodów WWA,

- 1 ° gleby o zawartości podwyższonej - dopuszcza się uprawę wszystkich roślin, bezobawy zanieczyszczenia ziemiopłodów WWA,

- 2 ° gleby małozanieczyszczone - ograniczyć uprawę roślin do produkcji żywnościdla dzieci,

- 3 ° gleby zanieczyszczone- nie przeznaczać nawet na użytki zielone (wypaszwierząt),

- 4 ° gleby silnie zanieczyszczone - nie przeznaczać nawet na użytki zielone (wypaszwierząt ),

- 5 ° gleby bardzo silnie zanieczyszczone - wyłączenie z produkcji rolniczej.

4.8.2 Monitoring zanieczyszczeń gleb w Powiecie Miechowskim

Opierając się na publikacji WIOŚ Kraków i Okręgowej Stacji Chemiczno –Badawczej w Krakowie pt. „Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiegometalami ciężkimi i siarką” Biblioteka Monitoringu Środowiska Kraków 1999 [33]w poniższych tabelach tego rozdziału przedstawiono stan zanieczyszczenia metalami ciężkimigleb Powiatu Miechowskiego.

Tabela 31. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość kadmu (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33]

Procentowy udział gleb w klasachzanieczyszczenia (%)Lp. Gmina Liczba

próbMin.mg/kg

Max.mg/kg

Śred.mg/kg 0 I II III IV V

1 Charsznica 12 0,20 0,90 0,38 100,00 - - - - -2 Gołcza 14 0,37 1,40 0,83 57,14 42,86 - - - -3 Kozłów 11 0,19 0,78 0,42 63,60 36,40 - - - -4 KsiążWiel. 21 0,14 1,32 0,50 80,90 19,10 - - - -5 Miechów 24 0,17 1,12 0,50 95,80 4,20 - - - -6 Racławice 6 0,24 1,08 0,45 100,00 - - - - -7 Słaboszów 8 0,19 0,65 0,34 100,00 - - - - -

Tabela 32. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość miedzi (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33]


próbMin.mg/kg

Max.mg/kg


1 Charsznica 12 4,80 17,80 10,10 100,00 - - - - -2 Gołcza 14 7,20 13,70 10,75 100,00 - - - - -3 Kozłów 11 3,00 12,30 6,70 100,00 - - - - -4 KsiążWielki 21 3,60 17,50 10,20 100,00 - - - - -5 Miechów 24 8,60 23,20 11,60 100,00 - - - - -6 Racławice 6 7,80 24,80 14,50 100,00 - - - - -7 Słaboszów 8 8,70 21,00 12,60 100,00 - - - - -


101

Tabela 33. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość niklu (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń


próbMin.mg/kg

Max.mg/kg


1 Charsznica 12 6,50 23,50 15,30 100,00 - - - - -2 Gołcza 14 7,30 18,20 12,51 100,00 - - - - -3 Kozłów 11 2,90 14,00 7,60 90,90 9,10 - - - -4 KsiążWiel. 21 2,30 27,00 11,40 100,00 - - - - -5 Miechów 24 10,00 23,00 15,20 100,00 - - - - -6 Racławice 6 9,50 22,50 17,70 100,00 - - - - -7 Słaboszów 8 10,60 21,50 15,40 100,00 - - - - -

Tabela 34. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość ołowiu (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33]

Procentowy udział gleb w klasachzanieczyszczenia (%)Lp. Gmina Ilość

próbMin.mg/kg

Max.mg/kg


1 Charsznica 12 4,70 32,00 17,60 100,00 - - - - -2 Gołcza 14 15,00 36,50 25,48 100,00 - - - - -3 Kozłów 11 9,30 29,00 19,80 100,00 - - - - -4 KsiążWiel. 21 10,80 44,50 19,70 100,00 - - - - -5 Miechów 24 10,50 38,37 21,70 100,00 - - - - -6 Racławice 6 15,00 89,00 30,50 83,30 16,70 - - - -7 Słaboszów 8 12,00 96,20 25,70 87,50 12,50 - - - -

Tabela 35. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość cynku (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33]

Procentowy udział gleb w klasachzanieczyszczenia (%)Lp. Gmina Ilość

próbMin.mg/kg

Max.mg/kg


1 Charsznica 12 17,50 244,0 89,40 75,00 25,00 - - - -2 Gołcza 14 42,00 101,3 71,02 92,86 7,14 - - - -3 Kozłów 11 27,80 110,0 56,10 72,70 9,10 18,20 - - -4 KsiążWiel. 21 22,90 128,0 66,50 76,20 23,80 - - - -5 Miechów 24 47,50 220,0 87,80 62,50 37,50 - - - -6 Racławice 6 38,20 167,4 86,10 66,70 33,30 - - - -7 Słaboszów 8 37,40 144,8 78,80 62,50 37,50 - - - -


102

Tabela 36. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość siarki (mg/kg) oraz procentowy udział glebw poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33]

Procentowy udział gleb klasachzanieczyszczeń (%)Lp. Gmina Ilość

próbMin.mg/kg

Max.mg/kg

Śred.mg/kg I II III IV

1 Charsznica 12 0,85 4,96 1,95 58,40 33,30 - 8,302 Gołcza 14 0,32 4,25 1,68 78,57 7,14 14,29 -3 Kozłów 11 0,05 2,60 1,07 72,70 27,30 - -4 KsiążWiel. 21 0,05 16,70 1,79 80,90 4,80 9,50 4,805 Miechów 24 0,28 3,73 1,89 70,80 20,80 8,40 -6 Racławice 6 1,47 4,05 2,58 3,30 50,00 16,70 -7 Słaboszów 8 0,15 3,50 2,43 37,50 50,00 12,50 -

Brak danych na temat zanieczyszczenia gleb Powiatu Miechowskiego wielopierścieniowymiwęglowodorami aromatycznymi (WWA).

Od 19 października 2002r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia9 września 2002r. w sprawie jakości gleb oraz standardów jakości ziemi. (Dz.U. Nr 165 poz.1359). Zgodnie z tym rozporządzeniem glebę lub ziemię uznaje się za zanieczyszczoną, gdystężenie co najmniej jednej substancji przekracza wartość dopuszczalną. Jeżeli przekroczeniedopuszczalnej wartości stężenia substancji w badanej glebie lub ziemi wynika z naturalniewysokiej jej zawartości w środowisku, uważa się, że przekroczenie dopuszczalnej wartościstężeń w glebie lub ziemi nie nastąpiło. Standardy jakości gleby określono w rozporządzeniuz uwzględnieniem ich funkcji aktualnej i planowanej dla następujących grup rodzajówgruntów:

- grupa A: nieruchomości gruntowe wchodzące w skład obszaru poddanego

ochronie na podstawie przepisów ustawy - Prawo wodne, obszary poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie

przyrody; jeżeli utrzymanie aktualnego poziomu zanieczyszczeniagruntów nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi lub środowiska - dlaobszarów tych stężenia zachowują standardy wynikające ze stanufaktycznego, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3;

- grupa B - grunty zaliczone do użytków rolnych z wyłączeniem gruntów podstawami i gruntów pod rowami, grunty leśne oraz zadrzewionei zakrzewione, nieużytki, a także grunty zabudowane i zurbanizowanez wyłączeniem terenów przemysłowych, użytków kopalnych oraz terenówkomunikacyjnych;

- grupa C - tereny przemysłowe, użytki kopalne, tereny komunikacyjne.

Nowe rozporządzenie określa standardy jakości gleb dla zanieczyszczeń: metalami,substancjami nieorganicznymi, węglowodorami, środkami ochrony roślin i innymi.

Nie określa wartości dopuszczalnej w glebie i ziemi dla siarki. Najbardziej ostrewymagania muszą spełniać gleby lub ziemia z terenów zaliczonych do grupy A. Wyższewartości dopuszczalne określono dla grupy B, najwyższe dla grupy C.


103

Porównując wyżej przedstawione wyniki pomiarów zawartości metali ciężkichw glebach do obecnie obowiązujących norm należy stwierdzić, że:

- dla cynku, ołowiu i kadmu wartości średnie spełniają wymagania jak dla gruntówzaliczonych do grupy A, natomiast wartości maksymalne jak dla gruntówzaliczonych do grupy B,

- dla miedzi i niklu wartości maksymalne spełniają wymagania jak dla gruntówzaliczonych do grupy A.

4.8.3 Główne problemy Powiatu w obszarze stanu powierzchni ziemi

Procesy degradacji powierzchni ziemi, w zależności od przyczyn, dzieli się na:naturalne, geotechniczne, przemysłowe, urbanizacyjne, komunikacyjne, agrotechniczne orazchemiczne.

Na obszarze Powiatu jednym z najważniejszym zagrożeń degradujących powierzchnięziemi jest powierzchniowa erozja wodna. Znaczna ilość gruntów położona jest na stokacho średnim nachyleniu powyżej 6o. W takich warunkach następuje zmywanie gleby ze zboczyi jej osadzanie u podnóży stoków lub w innych miejscach, gdzie zmniejsza się prędkośćprzepływu wody. Głównym elementem klimatycznym wpływającym na występowanie erozjiwodnej jest wielkość i natężenia opadów atmosferycznych oraz wiosenne spływy roztopowe.Ponadto duże znaczenie ma erozja wąwozowa, która występuje na 18% powierzchni Polski.I znowu najbardziej rozwiniętą sieć wąwozów ma województwo małopolskie, gdzie wąwozywystępują na około 53% obszaru. Wprawdzie największy obszar (25%) zajmuje erozjawąwozowa średnia, to jednak na 14% obszaru występuje erozja silna a na powierzchni 1,5%obszaru erozja bardzo silna. Obszar województwa zaliczany jest do pierwszego stopniapilności ochrony, a zagospodarowanie wąwozów uznano jako bardzo pilne.

Biorąc pod uwagę omówioną strukturę zagrożenia erozją wodną i występowania sieciwąwozowej, najbardziej narażone na degradację erozją są tereny wyżyn lessowych oraztereny pogórzy i górskie w granicach powiatów: bocheńskiego, gorlickiego, krakowskiego,limanowskiego, miechowskiego, myślenickiego, nowosądeckiego, proszowickiego, suskiego,tarnowskiego-ziemskiego, tatrzańskiego, wadowickiego.

Należy podkreślić, że Powiat Miechowski dysponuje bardzo dobrymi jakościowoglebami. Stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi jest niewielki. Brak danych natemat zanieczyszczenia gleb Powiatu Miechowskiego WWA.

4.9 Nadzwyczajne zagrożenia środowiska

Potencjalnym źródłem zagrożeń dla Powiatu jest transport drogowy i kolejowyzwiązany z dostawą surowców oraz tranzytem materiałów niebezpiecznych. Na ryzykowystąpienia skażenia chemicznego podczas transportu składa się:

- stan techniczny pojazdów przewożących substancje niebezpieczne,- nieprzewidywalność miejsca awarii,- brak wydzielonych i oznakowanych tras przewozu materiałów niebezpiecznych,- brak skutecznej kontroli stanu technicznego pojazdów przewożących materiały

niebezpieczne,- możliwość kolizji drogowych z udziałem takich pojazdów.Na potrzeby takich zagrożeń opracowano mapę w transporcie kołowym i kolejowym

(rys. 19 i 20) wraz z parkingami awaryjnymi.


104

Zagrożeniem dla zdrowia i życia mieszkańców oraz potencjalnego skażeniaśrodowiska jest działalność SARIA Małopolska Sp. z o.o. w Gołczy.

10 km

GOŁCZA


KOZŁÓW

MIECHÓW

RACŁAWICE

Trasy przewozu TSP i paliwOBJAŚNIENIA


Parking awaryjny

KSIĄŻ WIELKI

Rysunek 19. Mapa zagrożeń w transporcie kołowym


105

10 km

GOŁCZA

KSIĄŻ WIELKI


KOZŁÓW

MIECHÓW

RACŁAWICE

KolejoweTrasy przewozu TSP i paliwOBJAŚNIENIA


Szlak kolejowy

Rysunek 20. Mapa zagrożeń w transporcie kolejowym

4.10 Edukacja ekologiczna

Edukacja ekologiczna w Powiecie Miechowskim, poza programem szkolnym,prowadzona jest „akcyjnie” i głównie przez Gminy. Są to przeważnie przedsięwzięcia typu„Sprzątanie Świata” i konkursy adresowane do dzieci i młodzieży. Stanowi ona niejako„pracę u podstaw”, która niewątpliwie przynosi określone efekty. Akcje te są głównienakierowane na ochronę środowiska przed nadmierną ilością odpadów. Skutkują onelikwidacją dzikich wysypisk odpadów i wzrostem świadomości ludności w zakresiegospodarowania odpadami. Miasto i Gmina Miechów prowadziło w latach 1999 – 2002 r.konkurs na najbardziej ekologiczne osiedle i sołectwo. Jego celem było wyłonienie spośródsołectw Gminy Miechów i osiedli miasta Miechowa sołectwa i osiedla wykazującegonajwiększą inicjatywę i efektywność w działaniach podejmowanych na rzecz poprawy stanuśrodowiska naturalnego. Gmina Gołcza prowadziła spotkania informacyjne dla rolnikówzainteresowanych rolnictwem ekologicznym. W Gminie Słaboszów edukacja ekologiczna,w szkołach i na zebraniach wiejskich, prowadzona jest pod patronatem Związku GminRolniczych i Ekologicznych „Ekorol”.

Należy podkreślić, że droga do ekorozwoju Powiatu wiedzie przez świadomośćekologiczną jej mieszkańców. Wydaje się, że świadomość ekologiczna mieszkańców PowiatuMiechowskiego jest taka, jak świadomość ekologiczna przeciętnego Polaka. Opiera siębardziej na intuicji niż wiedzy. Znajduje się dopiero w fazie rozbudzenia. Rozbudzonaświadomość ekologiczna winna być we właściwy i konsekwentny sposób kształtowana.Niewątpliwie najlepsze efekty daje edukowanie w tym zakresie dzieci i młodzieży. Już dzieciw wieku przedszkolnym wykazują duże zainteresowanie problemami ochrony środowiska.


106

Są one też najbardziej podatne na kształtowanie właściwych tj. proekologicznych postaw.Dzieci i młodzież, częściej niż dorośli, ze zrozumieniem przyjmują koniecznośćwprowadzenia pewnych, niewygodnych nawet zachowań, które mają znaczenie dla poprawyjakości środowiska lub zachowania go we właściwym stanie. Tak więc wydaje się,że najwłaściwszym miejscem edukacji ekologicznej będzie szkoła. Twórcza współpracaw tym zakresie, władz samorządowych z podlegającymi im szkołami, pozwoliłaby napodejmowanie działań związanych z potrzebami lokalnego środowiska. W ramach takiejwspółpracy możliwy jest wybór najistotniejszych do rozwiązania lokalnie problemów,przeprowadzenie konkursów, warsztatów, sesji, konferencji czy kampanii na rzecz ochronyśrodowiska Powiatu Miechowskiego.

4.11 Gospodarka odpadami

Gospodarka odpadami stanowi osobne opracowanie. W tym rozdziale zaprezentowanogłówne problemy tego zagadnienia.

Celem opracowania Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu miechowskiego jestprzedstawienie aktualnego stanu gospodarki odpadami dla poszczególnych rodzajówodpadów, określenie potrzeb w zakresie gospodarki odpadami wynikających z diagnozyaktualnego stanu, przedstawienie prognozy wymaganych zmian w zakresie gospodarkiodpadami oraz sformułowanie celów i zadań w perspektywie czasowej.Zaproponowano także systemowe warianty gospodarki odpadami, które powinnyzagwarantować i zapewnić mieszkańcom należną higienę środowiska lokalnego oraz poczuciebezpieczeństwa i komfortu ekologicznego w miejscu ich zamieszkania. Nowoczesny systemgospodarki odpadami w powiecie miechowskim, jako jedno z istotnych zadań własnychstarostwa powiatowego, poza realizacją nadrzędnego celu jakim jest stworzenie podstaw dokorzystnych przeobrażeń w dziedzinie ekologii, pozwoli również na utworzenie w tej branżywarunków do prowadzenia działalności gospodarczej, biznesowej i tworzenia nowych miejscpracy. Poza już działającymi na rynku odpadów firmami zajmującymi się zbiórką,transportem i segregacją odpadów, otwierają się możliwości uruchamiania nowychspecjalistycznych firm zajmujących się działalnością w zakresie odzysku i unieszkodliwianiaodpadów.

Na terenie powiatu miechowskiego funkcjonuje 3278 podmiotów gospodarkinarodowej, w tym 615 podmiotów zarejestrowanych w KRUPGN-REGON (18,8 %) oraz2663 osób fizycznych (81,2%).Wśród podmiotów działających wg REGON są tylko 3 przedsiębiorstwa państwowe,290 spółek (40 handlowych i 250 cywilnych), 30 spółdzielni, 92 stowarzyszenia i organizacjespołeczne oraz 2 fundacje (wg danych WUS na dzień 31.12.2001 r.).Powiat miechowski stanowi zasobną bazę dla przetwórstwa rolno-spożywczego, donajwiększych przedsiębiorstw na tym terenie należą zakłady przetwórstwa mleka mieszczącesię w Miechowie i Charsznicy.

Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnościąbytową człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe oraz obiekty użytecznościpublicznej (infrastruktury).Z uwagi na skład, właściwości technologiczne oraz warunki i miejsca powstawania wyróżniasię następujące rodzaje odpadów komunalnych:


107

- odpady domowe związane z bytowaniem ludzi w domach mieszkalnych (zabudowawielorodzinna, domy jednorodzinne),

- odpady z obiektów użyteczności publicznej i obsługi ludności (np. handel i usługi,szkolnictwo, lecznictwo otwarte i szpitale),

- odpady wielkogabarytowe, (np.: zużyte meble, sprzęt gospodarstwa domowego, zużytysprzęt elektroniczny i in.),

- odpady z budowy, remontów i demontażu,- odpady z terenów otwartych (ogrody, parki, zieleń miejska),- odpady z czyszczenia ulic (zmiotki uliczne, odpady z koszy ulicznych),- odpady niebezpieczne.

Aktualnie na terenie powiatu miechowskiego nie funkcjonuje wspólny dla wszystkichgmin system gospodarki odpadami komunalnymi. Uchwały Rady Miasta i Gminy Miechóworaz rad pozostałych gmin w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządkuw gminie regulują sposób prowadzenia gospodarki odpadami na terenie miasta/gmin.Gospodarka odpadami na terenie powiatu miechowskiego polega przede wszystkimna odbiorze przez specjalistyczne firmy wywozowe odpadów komunalnychniesegregowanych (zmieszanych). Odpady komunalne niesegregowane są zbierane doworków w zależności od typu zabudowy.Odpady pochodzące z terenu miasta i gminy Miechów są odbierane przez Zakład GospodarkiKomunalnej w Miechowie, a następnie składowane na składowisku odpadów komunalnychw Miechowie. Wywozem odpadów komunalnych z terenu gminy Książ Wielki zajmuje sięUrząd Gminy. Odpady te transportowane są na składowisko odpadów komunalnychznajdujące się w Mianocicach (gmina Książ Wielki).Pozostałe gminy powiatu miechowskiego eksportują odpady komunalne do województwościennych. Ilość odpadów eksportowanych poza powiat miechowski wynosi ok. 20%zebranej ilości odpadów komunalnych.Odpady komunalne zmieszane pochodzące z terenu gminy Charsznica i Gołcza są odbieraneprzez firmę Rethmann Częstochowa Sp. z o.o. (filia w Ogrodzieńcu). Odpady te sąskładowane na składowiskach położonych na terenie powiatu zawierciańskiego (woj. śląsk ie)- MPGKiM w Porębie lub ZPiSO w Ogrodzieńcu.PPHU „TAMAX” Tadeusz Cieślak z Sędziszowa wywozi odpady z terenu gmin Kozłówi Racławice. Odpady wywożone są poza teren powiatu miechowskiego, na składowiskoodpadów w Borszowicach (na terenie gminy Sędziszów, województwo świętokrzyskie).Usługi w zakresie wywozu odpadów z terenu gminy Słaboszów świadczy Zakład GospodarkiKomunalnej i Mieszkaniowej z Kazimierzy Wielkiej (województwo świętokrzyskie), którytransportuje odpady komunalne na składowisko odpadów w Sielcu Biskupim (gminaSkalbmierz, województwo świętokrzyskie).

Aktualnie tylko na terenie miasta i gminy Miechów prowadzona jest selektywnazbiórka odpadów. Kontenery do selektywnej zbiórki są zlokalizowane na terenie składowiskaw Miechowie. Trzy kontenery KP-7 są zlokalizowane przy wjeździe na teren składowiskai przeznaczone do gromadzenia papieru, tworzyw sztucznych oraz szkła, oraz jeden -pośrodku składowiska przeznaczony do gromadzenia złomu stalowego wysegregowanegoz odpadów zmieszanych. Zbiórka „u źródła” jest realizowana w systemie kolorowychworków z tworzywa sztucznego (zbiórka szkła, tworzyw sztucznych, metali i papieru). Pozatym na terenie miasta (głównie na osiedlach mieszkaniowych) prowadzi się zbiórkę obwoźnąsurowców wtórnych stosując kontener trójdzielny.Ilość odpadów zebranych w wyniku selektywnej zbiórki w Miechowie w 2002 roku wynosiła23,73 Mg. W pozostałych gminach nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów.


108

Z terenu powiatu miechowskiego w 2002 roku zebrano łącznie ponad 6400 tonodpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca powiatu wynosiok. 120 kg/rok. W Planie Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego założono,że średnia ilość odpadów przypadająca na jednego mieszkańca miasta wynosi 424 kg/rok,a na jednego mieszkańca wsi – 232 kg/rok. Zgodnie z tym założeniem szacunkowa ilośćodpadów komunalnych powstająca na terenie powiatu miechowskiego wynosi ok. 14000 Mg.Tak więc ilość zebranych odpadów komunalnych z terenu powiatu miechowskiego stanowizaledwie 45,7% ilości szacowanej.Tak dużą różnicę pomiędzy zebraną ilością odpadów komunalnych, a oszacowaną możnatłumaczyć tym, że:

- systemem zbiórki odpadów komunalnych nie są objęci wszyscy mieszkańcy powiatu,dotyczy to zwłaszcza mieszkańców zabudowy jednorodzinnej w gminach, gdzie małyprocent właścicieli posesji zawarł umowy ze specjalistycznymi firmami wywożącymiodpady, a w efekcie niedoborem pojemników na odpady zmieszane,

- odpady organiczne, mineralne i makulatura są wykorzystywane indywidualnie, m. in. doprodukcji kompostu,

- niektóre rodzaje odpadów są spalane w gospodarstwach domowych,- nie prowadzi się zbiórki odpadów pochodzących z budowy i remontów,- nie prowadzi się zorganizowanej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,- nie jest prowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych,- świadomość ekologiczna mieszkańców powiatu jest niedostateczna.

Szacunkowa ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych naterenie powiatu miechowskiego wynosi ok. 119 Mg, z czego 66,4 Mg pochodzi od ludności,a 52,5 Mg z infrastruktury.

Odpady powstające w sektorze gospodarczym w wyniku różnorodnych procesówtechnologicznych stanowią największy strumień odpadów wytwarzanych w powieciemiechowskim. Gospodarkę odpadami z sektora gospodarczego opracowano na podstawiedanych uzyskanych z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) w Warszawie,Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego (WUS) w Krakowie, informacji złożonych przezprzedsiębiorstwa za rok 2002 do Urzędu Marszałkowskiego oraz ankiet skierowanychbezpośrednio do przedsiębiorstw. Dane z WUS obejmują grupę dużych zakładów,wytwarzających ponad 1000 Mg odpadów rocznie i nie uwzględniają ilości i rodzajówodpadów wytwarzanych przez sektor małych i średnich przedsiębiorstw.Obowiązujące od 1 stycznia 2003 r. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia2001 r w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzaniai przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz. U. Nr 152, poz.1737) nakłada obowiązeksporządzania i przekazywania do Urzędu Marszałkowskiego zbiorczych zestawień danych,dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami. Na podstawie danych uzyskanychza rok 2002 ma być tworzona wojewódzka baza danych o odpadach.

Podstawowym celem w gospodarce odpadami wytwarzanymi w sektorzegospodarczym jest:

Minimalizacja wytwarzania odpadów oraz wprowadzanie nowoczesnego systemu ichodzysku i unieszkodliwiania oraz bezpieczne składowanie odpadów, których odzysklub unieszkodliwianie jest technicznie niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie.

Zgodnie z danymi zawartymi w bazie Systemu Informatycznego GospodarkiOdpadami Przemysłowymi (SIGOP) na terenie powiatu miechowskiego w roku 2002


109

wytworzono w sektorze gospodarczym 15 157 Mg odpadów (0,1% odpadów wytworzonychw województwie małopolskim).W ramach realizowanej pracy w wyniku ankietyzacji potencjalnych producentów odpadówprowadzących działalność na terenie powiatu miechowskiego, zarówno tych, którym wydanazostała decyzja administracyjna w zakresie wytwarzania odpadów, jak również wytwórcówodpadów nie ewidencjujących ich ilości, zinwentaryzowano większą ilości odpadóww porównaniu z danymi zawartymi w bazie SIGOP, mianowicie na poziomie 15 466 Mg.Natomiast ilość odpadów dopuszczonych na mocy decyzji administracyjnych do wytworzeniaprzez podmioty gospodarcze, zarejestrowane w powiecie miechowskim wynosiok. 20 251 Mg.Największa ilość odpadów z sektora gospodarczego w powiecie miechowskim powstajew firmach zajmujących się przetwórstwem rolno-spożywczym (grupa 02) i wynosi13 120,5 Mg, co stanowi 84,8% całkowitej ilości odpadów wytworzonych(zinwentaryzowanych) na obszarze powiatu. Na drugim miejscu w zakresie masypowstających odpadów są odpady z procesów termicznych – 1112,4 Mg (7,2%). Ilościodpadów z pozostałych grup stanowią nieznaczny procent ogólnej masy powstającychodpadów.

Odpady poszczególnych rodzajów poddawano procesom odzysku, unieszkodliwianiapoza składowaniem, unieszkodliwianiem poprzez składowanie oraz magazynowaniu.Procesom odzysku poddano w 2002 roku 11 021 Mg odpadów (71,5% ogółu odpadów innychniż niebezpieczne), unieszkodliwianiu poza składowaniem 3548 Mg (23,5%), składowaniu848,5 Mg (4,6%) oraz magazynowaniu 0,15 Mg odpadów.

Podstawowym celem w gospodarce odpadami niebezpiecznymi wytwarzanymiw sektorze gospodarczym jest:

Eliminacja bądź minimalizacja zagrożeń wynikających z gospodarowania odpadaminiebezpiecznymi jak również minimalizacja wytwarzania tych odpadów orazwprowadzanie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania orazbezpiecznego składowania w przypadku gdy odzysk lub unieszkodliwianie jesttechnicznie niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie.

W powiecie miechowskim wytworzono ok. 50 Mg odpadów niebezpiecznych. Wśródnich dominującą pozycję stanowią odpady pochodzące z funkcjonowania placówek służbyzdrowia (grupa 18), których masa kształtuje się na poziomie ok. 35 Mg, tj. 71,3% ogółuodpadów niebezpiecznych wytworzonych w powiecie, a na drugim miejscu w aspekcie ilościznajdują się odpadowe oleje, których ilość wyniosła w 2002 roku 5,475 Mg (11,2%).Odpady poszczególnych rodzajów poddawano procesom odzysku, unieszkodliwiania pozaskładowaniem oraz magazynowaniu.Procesom odzysku poddano w 2002 roku 10,718 Mg odpadów (21,8,0% ogółu odpadówinnych niż niebezpieczne), unieszkodliwianiu poza składowaniem 38,042 Mg (77,5%) orazmagazynowaniu 0,325 Mg (0,7%) odpadów.

Obecny system gospodarki odpadami komunalnymi w znacznym stopniu odbiega odobowiązujących standardów i nie spełnia wymagań zawartych w obowiązujących w krajuaktach prawnych jak i w dyrektywach Unii Europejskiej.Do zasadniczych nieprawidłowości zaliczyć należy:- objęcie zbiórką odpadów komunalnych tylko części mieszkańców powiatu,- brak dokładnych danych dotyczących wytwarzanych odpadów komunalnych

i gospodarowania nimi,- zbiórka odpadów niesegregowanych, jako dominujący system gromadzenia odpadów,


110

- unieszkodliwianie odpadów wyłącznie poprzez składowanie,- prowadzenie w bardzo ograniczonym zakresie selektywnej zbiórki odpadów (wyłącznie

na terenie miasta i gminy Miechów), co sprawia, że na składowiska trafia znaczna ilośćodpadów stanowiących surowce wtórne,

- istnienie i funkcjonowanie na terenie powiatu składowiska odpadów nie posiadającegouregulowanego stanu formalno-prawnego, wpływającego szczególnie niekorzystnie naśrodowisko, ze względu na brak odpowiednich zabezpieczeń technicznych,

- brak systemu zbierania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, co sprawia, że naskładowiska trafiają m.in. baterie, przeterminowane leki, odpady zawierającerozpuszczalniki, świetlówki, oleje odpadowe, itp.

Do innych niedociągnięć w zakresie gospodarki odpadami na terenie powiatumiechowskiego zaliczyć należy:

- brak systemu zbierania padliny, która w większości przypadków jest bezpośredniozakopywana w ziemi,

- brak ewidencji odpadów weterynaryjnych i ich zbiórki,- zbiórkę wyeksploatowanych pojazdów przez firmy nieuprawnione i nie posiadające

odpowiednich warunków technicznych do prowadzenia działalności w zakresiezłomowania pojazdów, mimo istnienia na terenie powiatu zakładu posiadającegostosowne zezwolenie na taką działalność,

- brak pełnej inwentaryzacji ilości i miejsc występowania wyrobów azbestowo-cementowych oraz planu usuwania tych wyrobów i gospodarki odpadami zawierającymiazbest,

- brak ewidencji i zezwoleń na wytwarzanie odpadów w dużej części małych podmiotówgospodarczych,

- brak prawidłowej gospodarki odpadami w wielu małych firmach generujących odpady,w tym niebezpieczne,

- brak zbiórki odpadów wielkogabarytowych, elektrycznych i elektronicznych,zawierających azbest, odpadów opakowaniowych, w tym po materiałachniebezpiecznych np. środkach ochrony roślin.

Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w powiecie miechowskim wynikaćbędzie z ustawowo określonego zakresu zadań poszczególnych szczebli administracjii samorządów oraz z zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanychprzez Zarząd Powiatu oraz burmistrza i wójtów gmin powiatu.

Ponadto Plan Gospodarki Odpadami powinien być skorelowany z systememplanowania obowiązującym na terenie powiatu miechowskiego, m. in. z Programem OchronyŚrodowiska, (którego jest częścią), Planem Zagospodarowania Przestrzennego oraz innymiplanami opracowanymi na użytek powiatu (np. Plan Zagospodarowania Energii, PlanOchrony Zdrowia).

Ustawa o odpadach nakłada obowiązek aktualizowania planu nie rzadziej niż raz na4 lata. Pod koniec 2007 roku należy zaktualizować Plan Gospodarki Odpadami dla PowiatuMiechowskiego. Istnieje możliwość aktualizacji planu przed upływem 4 lat gdy sytuacjalokalna powiatu ulegnie zmianie.

Wdrażanie Planu Gospodarki Odpadami będzie podlegało ocenie w następującym zakresie:- określenie stopnia wykonania przedsięwzięć,- określenie stopnia realizacji przyjętych celów,


111

- oceny rozbieżności między przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,- analizy przyczyn tych rozbieżności.

Zarząd Powiatu przygotowuje sprawozdanie z realizacji planu co 2 lata, które jestprzedstawione Radzie Powiatu w celu określenia stopnia realizacji planu. Zarząd Powiatu nabieżąco kontroluje postęp w zakresie wdrażania przedsięwzięć określonych w planie.

Przy wyborze wskaźników środowiskowych określających stopień wdrożenia założeńujętych w planie uwzględniono możliwość monitorowania stopnia realizacji i efektówwdrażania Planu Gospodarki Odpadami w powiecie miechowskim. Istnieje możliwośćkorygowania zaprojektowanego zestawu wskaźników w trakcie prowadzenia monitoringu,w zależności od bieżących potrzeb. Dane analizowane na bieżąco pozwolą na rozpoznanietrudności i ewentualnych opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć, szczególnieinwestycyjnych oraz na ocenę zaangażowania poszczególnych ogniw odpowiedzialnychza ich wykonanie.Elementem wspomagającym system sprawozdawczości oparty na wskaźnikachśrodowiskowych może być komputerowy system gospodarki odpadami. Opracowanyi wdrożony system będzie nie tylko narzędziem do gromadzenia informacji dotyczącychgospodarowania odpadami, ale również bardzo użytecznym narzędziem dla potrzeb kontrolii kształtowania przyszłościowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami. Właściweukierunkowanie systemu przepływu informacji z przedsiębiorstw do bazy, w celu stałegouaktualniania danych, a także obserwacja zachodzących zmian, będą dawały aktualny obrazskuteczności wdrażania i stopnia realizacji w czasie, zamierzonych w planie celów.Natomiast cykliczna aktualizacja danych (w cyklu półrocznym lub rocznym) stworzykorzystne warunki do prowadzenia stałego bilansu odpadów komunalnych, niebezpiecznychi przemysłowych wytwarzanych bądź poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwianiana terenie powiatu lub poza nim.

Ważnym elementem realizacji Planu Gospodarki Odpadami jest świadomośćekologiczna społeczeństwa, biorącego aktywny udział w procesie zagospodarowaniaodpadów. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanieaktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkańców powiatu miechowskiego w sferzekonsumpcji, a także postępowania z odpadami. Edukacja jest typowym procesem kształcenia,który nie powinien ograniczać się do środowiska szkolnego lecz powinien obejmować szerszykrąg ludzi pochodzących z różnych środowisk.W zakresie gospodarki odpadami świadomość ekologiczna społeczeństwa jest nadalniewystarczająca dlatego też konieczne jest przeprowadzanie edukacji ekologicznej.Należy zwrócić uwagę, że dbałość o czyste środowisko zależy przede wszystkim od nasi rozpoczyna się już w naszych domach. Główną przyczyną stałego wzrostu ilości odpadówjest polepszający się poziom życia, a co za tym idzie wzrost zużycia różnego rodzajuartykułów – obecnie jest dużo towarów jednorazowych lub takich, które po krótkim czasiesą wymieniane na nowe, ze względu na dość drogie i kłopotliwe naprawy (dotyczy tonp. sprzętu gospodarstwa domowego). Wiele towarów jest także nadmiernie opakowanych,prawdopodobnie ze względów reklamowych.Stosuje się dwa rodzaje edukacji ekologicznej:

- formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na wszystkichszczeblach kształcenia,

- nieformalną, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest organizowanawspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym. Edukacja nieformalna odbywa siępoprzez organizowanie imprez, konkursów, wycieczek.


112

Celem programu jest wykształcenie wśród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnychi świadomych zachowań w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez:

- realizację polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej zbiórki odpadówi przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we własnym domu,

- świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam),- przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych,- wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadających opakowanie łatwo ulegające

całkowitej degradacji lub nadające się do utylizacji,- rozpowszechnienie wiedzy, dotyczącej możliwości powtórnego wykorzystania odpadów

(recykling) oraz wynikających z tego korzyści ekonomicznych,- wskazywanie konkretnych działań poprawiających efektywność gospodarki odpadami.

4.12 Podsumowanie

Powiat Miechowski należy do powiatów typowo rolniczych. Na jego tereniezlokalizowanych jest niewiele obiektów przemysłowo – usługowych, powodującychzanieczyszczenie powietrza przez emisję pyłów i gazów. Jednak na jakość powietrzaw Powiecie Miechowskim w istotny sposób wpływa tzw. niska emisja z lokalnych źródełciepła, zarówno z kotłowni obiektów usługowych i komunalnych jak i kotłowni znajdującychsię w indywidualnych budynkach mieszkalnych. Świadczy o tym fakt, że znacznie wyższestężenia dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego występują w sezonie grzewczym niż w okresieletnim.

Wpływ na poprawę sytuacji w tym zakresie miałyby przedsięwzięcia związanez wymianą źródeł grzewczych na niskoemisyjne bądź związane z wykorzystaniem źródełenergii odnawialnej. Pomimo powstania rządowej strategii rozwoju energetyki odnawialnejdo tej pory nie pojawiły się preferencje i instrumenty finansowe zachęcające do realizacjiprojektów ekoenergetycznych. Utrzymuje się nadal niekorzystna relacja jednostkowychkosztów produkcji i cen energii ze źródeł odnawialnych w porównaniu z energetykąkonwencjonalną. Na tę sytuację ma także niekorzystny wpływ słabość finansowa uczestnikówlokalnego rynku kapitałowego, a zwłaszcza gospodarstw domowych.

Odrębnym problemem w Powiecie Miechowskim jest uciążliwość odorowa związanaz działalnością SARIA Małopolska Sp. z o. o. w Gołczy. Aktualnie brak jest przepisówdotyczących tego typu uciążliwości. Prawo ochrony środowiska przewiduje możliwośćwydania przez ministra właściwego ds. środowiska, stosownego rozporządzenia, jednak dochwili obecnej taki akt prawny nie został opracowany. Mając na względzie warunki życiaokolicznych mieszkańców i wymagania dotyczące procesu technologicznego określonew przepisach dostosowawczych, związanych z przystąpieniem do UE, zakład przewidujewykonanie wielu działań naprawczych i modernizacyjnych.

Na terenie Powiatu Miechowskiego brak jest kompleksowych badań poziomu hałasu.Głównym problemem w tym zakresie wydaje się być hałas związany z ruchem drogowym.Stale rosnący ruch kołowy zwiększa potencjalne zagrożenie uciążliwości akustycznej traskomunikacyjnych. Szczególnie może to mieć miejsce w przypadku przebiegu głównychszlaków komunikacyjnych przez centra miast (np. Miechów, Książ Wielki). Do uciążliwościakustycznej przyczynia się również niski standard dróg szczególnie gminnych i niektórychodcinków dróg powiatowych.

Dodatkowo lokalną uciążliwość akustyczną mogą stwarzać zakłady usługowei produkcyjne zlokalizowane na obszarach zabudowy mieszkaniowej.

Kształtowanie klimatu akustycznego jest ważne ze względu na skutki wywoływanenadmierną emisją hałasu do środowiska. Hałas wywołuje zmęczenie, złe samopoczucie,


113

utrudnia wypoczynek, może prowadzić do częściowej lub całkowitej utraty słuchu. Ponadtopowoduje poważne zmiany psychosomatyczne, jak zagrożenie nadciśnieniem, zaburzenianerwowe, zaburzenia w układzie kostno – naczyniowym.

Problem promieniowania elektromagnetycznego w Powiecie Miechowskim nie jestjeszcze rozpoznany. Brak jest pomiarów w tym zakresie. W ramach krajowego monitoringuśrodowiska prowadzonego przez GIOŚ prowadzony jest pilotażowy program dla 6 dużychmiast (Poznań, Gdańsk, Warszawa, Łódź, Kraków i Szczecin). W latach 2004-2005przewiduje się pomiary poziomów pól elektromagnetycznych w ramach wojewódzkichprogramów monitoringu środowiska.

Powiat Miechowski należy do obszarów o małej dostępności do celów użytkowychwód powierzchniowych, stąd szczególne znaczenie dla zaopatrzenia ludności w wodęi gospodarki tego rejonu mają wody podziemne.

Zbiorniki wód podziemnych wyodrębnione w niecce miechowskiej występująw górnej części wodonośnego piętra kredowego. Są to zbiorniki typu szczelinowego,zbudowane z margli i wapieni oraz opok. Granicę między zbiornikami stanowi dział wódpodziemnych między zlewniami podziemnymi Nidy i Pilicy, który nie pokrywa się jednakz działem zlewni powierzchniowych tych rzek. Zbiorniki te są tzw. zbiornikami otwartymi,bez warstwy izolującej od dopływu zanieczyszczeń z powierzchni.

Brak naturalnej ochrony zasobów wodnych głównych zbiorników wód podziemnych- Nr 408 i Nr 409 – stanowiącego podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę dla całegoPowiatu i rezerwę awaryjną dla regionów sąsiednich o uboższych zasobach decydujeo konieczności poddania go szczególnej ochronie. Górnokredowy poziom wodonośnyzasilany jest głównie przez infiltrację opadów atmosferycznych. Największym zagrożeniemdla wód podziemnych w Powiecie Miechowskim jest brak uregulowanej gospodarkiściekowej oraz brak oczyszczalni ścieków. Nie ma także kanalizacji deszczowej. Brakzorganizowanych wysypisk odpadów bytowych i przemysłowych powoduje gromadzenie ichw miejscach przypadkowych (np. w wąwozach czy na nieużytkach), bez odpowiedniegozabezpieczenia przed przenikaniem zanieczyszczeń do podłoża. Ważnym elementemochronnym jest też zachowanie odpowiedniej kultury rolnej, ze szczególnym uwzględnieniemrodzaju i ilości stosowanych nawozów i środków ochrony roślin. Jest to o tyle poważnyproblem, gdyż spora część studni z terenu Powiatu nie ma wyznaczonych stref ochronnych.

Obszar Powiatu Miechowskiego pod względem aktualnych zagrożeń wódpodziemnych można podzielić na dwa podobszary, różniące się sposobem zagospodarowaniai użytkowania terenu:

- tereny o większym stopniu urbanizacji, gdzie prowadzona jest działalnośćo charakterze przemysłowym,

- tereny o charakterze typowo rolniczym.

Wielkoprzestrzenne źródła zanieczyszczeń na obszarze Powiatu to przede wszystkim:- emisje pyłów i gazów przemysłowych, zarówno ze źródeł zlokalizowanych na

terenie Powiatu, jak i napływających z terenów ościennych,- zabiegi chemizacji rolnictwa i leśnictwa.GZPW 408 i 409 należą do zbiorników najbardziej zagrożonych tą grupą

zanieczyszczeń. Największe zagrożenie stanowią tu zanieczyszczenia napływające znad GOP,emisje z obiektów przemysłowych położonych w obrębie lub w pobliżu zbiorników,stosowane w lasach i na polach środki chemiczne.


114

Liniowe i pasmowe źródła zanieczyszczeń w powiecie stanowią:- zanieczyszczone fizyko-chemicznie i bakteriologicznie rzeki,- drogi o intensywnym ruchu samochodowym,- linie kolejowe obciążone dużą ilością przewozów.Ze względu na dużą intensywność ruchu ogniska te stwarzają potencjalne zagrożenie

powierzchni terenu, a stąd infiltracyjnego wnikania do wód podziemnych poprzez wodyopadowe ropopochodnych (smary, oleje, benzyny, w tym głównie ich składniki: benzenu,toluenu i ksylenu), gazowych produktów spalin (głównie związki azotu, siarki i ołowiu)a także substancji nieorganicznych m.in. soli rozmrażających, środków przeciwkorozyjnych.Jakkolwiek ilości te mogą być niewielkie, to jednak infiltrują do wód w sposób ciągły,długotrwały i z upływem czasu ulegają kumulacji. Zagrożenie ulega dużemu spotęgowaniuprzy kolizjach i awariach pojazdów, zwłaszcza wówczas, gdy uczestniczą w nich jednostkiprzewożące duże ilości materiałów ropopochodnych, chemikalia, bituminy itp.

Małopowierzchniowe i punktowe źródła zanieczyszczeń w powiecie stanowią:- składowiska odpadów przemysłowych i komunalnych, niezabezpieczone przed

przenikaniem odcieków do warstw wodonośnych,- tereny upraw rolnych i sadów z intensywnym stosowaniem środków ochrony

roślin i nawozów sztucznych,- doły chłonne, osadniki, szamba do których z gospodarstw domowych

odprowadzane są ścieki,- punkty dystrybucji paliw, w tym nieczynne i niezabezpieczone stacje paliw,- magazyny nawozów sztucznych i środków ochrony roślin,- mogilniki i magazyny z przeterminowanymi środkami ochrony roślin,- zrzuty ścieków, oczyszczalnie ścieków,- „dzikie” wysypiska i wylewiska.Źródła te rozmieszczone są na całym obszarze Powiatu, a ze względu na swą

masowość stanowią istotne zagrożenie zarówno dla wód gruntowych, płytkiego krążenia, jaki głębokich poziomów wodonośnych.

Pomimo, iż teren Powiatu jest typowo rolniczy, to jednak występują tu miejscowezagrożenia dla wód podziemnych spowodowane gospodarczą działalnością człowieka. Są tomiedzy innymi;

- podziemne zbiorniki paliw płynnych na terenie nieczynnych obecnie stacjibenzynowych,

- nie zabezpieczone i bez prowadzonego monitoringu magazyny i stacje paliw,- mogilniki z przeterminowanymi środkami ochrony roślin.W ramach monitoringu krajowego wód podziemnych wody te badane są w 23

punktach na terenie województwa małopolskiego. Niestety żaden z tych punktów nie jestzlokalizowany w Powiecie Miechowskim. Brak wiarygodnych informacji o stanie jakościwód podziemnych uniemożliwia ocenę wzrostu ich zanieczyszczenia pod wpływem różnegotypu czynników. Brak danych uniemożliwia podjęcie działań naprawczych, a także racjonalnezarządzanie gospodarką wodną.

Charakter zanieczyszczeń deklasujących jakość wód powierzchniowych Powiatuwskazuje na ich źródła. Są to głównie:

- stały dopływ ścieków o charakterze socjalno – bytowym - świadczy o tymzawartość azotu azotynowego oraz stan sanitarny. Przyczyną jest wysoki poziomzwodociągowania wsi przy równoczesnym braku sieci kanalizacyjnej.Doprowadziło to do rozproszenia źródeł zanieczyszczenia, które spływając do rzek


115

na całej ich długości powodują ich zanieczyszczenie nawet już w źródłowychodcinkach,

- duże ilości zawiesiny spłukiwanej z niechronionych przed erozją pól uprawnycho pylastych glebach lessowych,

- w okresie roztopów i intensywnych opadów podwyższona zawartość substancjinawozowych spłukiwanych z pól,

- szczegółowego rozpoznania i podjęcia działań wymaga problem dotyczącyoczyszczania wód deszczowych z tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu.

Brak kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków jest jednym z najpoważniejszychproblemów do rozwiązania na obszarze Powiatu Miechowskiego. Na terenie czterech gminPowiatu, tj. Gołcza, Kozłów, Racławice i Słaboszów w ogóle brak jest takiej kanalizacji.Negatywny wpływ tej sytuacji na stan wód powierzchniowych i podziemnych jest bezsporny.Jednak realizacja kompleksowego programu porządkowania gospodarki wodno-ściekowejwymaga wielomilionowych nakładów finansowych. Ciężar finansowy tych inwestycji dlaposzczególnych gmin bez pozyskania odpowiednich środków finansowych z UniiEuropejskiej jest bardzo trudny do zrealizowania. Przy pozyskiwaniu wsparcia finansowegoz funduszy unijnych zamierzenia inwestycyjne należy łączyć w programy o charakterzemiędzygminnym.

Na obszarze Powiatu jednym z najważniejszym zagrożeń degradujących powierzchnięziemi jest powierzchniowa erozja wodna. Znaczna ilość gruntów położona jest na stokacho średnim nachyleniu powyżej 6o. W takich warunkach następuje zmywanie gleby ze zboczyi jej osadzanie u podnóży stoków lub w innych miejscach, gdzie zmniejsza się prędkośćprzepływu wody. Głównym elementem klimatycznym wpływającym na występowanie erozjiwodnej jest wielkość i natężenia opadów atmosferycznych oraz wiosenne spływy roztopowe.Ponadto duże znaczenie ma erozja wąwozowa, która występuje na 18% powierzchni Polski.I znowu najbardziej rozwiniętą sieć wąwozów ma województwo małopolskie, gdzie wąwozywystępują na około 53% obszaru. Wprawdzie największy obszar (25%) zajmuje erozjawąwozowa średnia, to jednak na 14% obszaru występuje erozja silna a na powierzchni 1,5%obszaru erozja bardzo silna. Obszar województwa zaliczany jest do pierwszego stopniapilności ochrony, a zagospodarowanie wąwozów uznano jako bardzo pilne.

Należy podkreślić, że Powiat Miechowski dysponuje bardzo dobrymi jakościowoglebami. Stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi jest niewielki. Brak danych natemat zanieczyszczenia gleb Powiatu Miechowskiego WWA.

Potencjalnym źródłem nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, mogących wystąpić naterenie Powiatu, jest transport drogowy i kolejowy, związany z dostawą surowców oraztranzytem materiałów niebezpiecznych. Na ryzyko wystąpienia skażenia chemicznegopodczas transportu składa się:

- stan techniczny pojazdów przewożących substancje niebezpieczne,- nieprzewidywalność miejsca awarii,- brak wydzielonych i oznakowanych tras przewozu materiałów niebezpiecznych,- brak skutecznej kontroli stanu technicznego pojazdów przewożących materiały

niebezpieczne,- możliwość kolizji drogowych z udziałem takich pojazdów.Zagrożeniem dla zdrowia i życia mieszkańców oraz potencjalnego skażenia

środowiska jest działalność SARIA Małopolska Sp. z o.o. w Gołczy.

Aktualnie na terenie powiatu miechowskiego nie funkcjonuje wspólny dla wszystkichgmin system gospodarki odpadami komunalnymi. Uchwały Rady Miasta i Gminy Miechów


116

oraz rad pozostałych gmin w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządkuw gminie regulują sposób prowadzenia gospodarki odpadami na terenie miasta/gmin.Gospodarka odpadami na terenie powiatu miechowskiego polega przede wszystkim naodbiorze przez specjalistyczne firmy wywozowe odpadów komunalnych niesegregowanych(zmieszanych). Odpady komunalne niesegregowane są zbierane do worków w zależności odtypu zabudowy.Odpady pochodzące z terenu miasta i gminy Miechów są odbierane przez Zakład GospodarkiKomunalnej w Miechowie, a następnie składowane na składowisku odpadów komunalnychw Miechowie. Wywozem odpadów komunalnych z terenu gminy Książ Wielki zajmuje sięUrząd Gminy. Odpady te transportowane są na składowisko odpadów komunalnychznajdujące się w Mianocicach (gmina Książ Wielki).Pozostałe gminy powiatu miechowskiego eksportują odpady komunalne do województwościennych. Ilość odpadów eksportowanych poza powiat miechowski wynosi ok. 20%zebranej ilości odpadów komunalnych.Odpady komunalne zmieszane pochodzące z terenu gminy Charsznica i Gołcza są odbieraneprzez firmę Rethmann Częstochowa Sp. z o.o. (filia w Ogrodzieńcu). Odpady te sąskładowane na składowiskach położonych na terenie powiatu zawierciańskiego (woj. śląskie)- MPGKiM w Porębie lub ZPiSO w Ogrodzieńcu.PPHU „TAMAX” Tadeusz Cieślak z Sędziszowa wywozi odpady z terenu gmin Kozłówi Racławice. Odpady wywożone są poza teren powiatu miechowskiego, na składowiskoodpadów w Borszowicach (na terenie gminy Sędziszów, województwo świętokrzyskie).Usługi w zakresie wywozu odpadów z terenu gminy Słaboszów świadczy Zakład GospodarkiKomunalnej i Mieszkaniowej z Kazimierzy Wielkiej (województwo świętokrzyskie), którytransportuje odpady komunalne na składowisko odpadów w Sielcu Biskupim (gminaSkalbmierz, województwo świętokrzyskie).

Aktualnie tylko na terenie miasta i gminy Miechów prowadzona jest selektywnazbiórka odpadów. Kontenery do selektywnej zbiórki są zlokalizowane na terenie składowiskaw Miechowie. Trzy kontenery KP-7 są zlokalizowane przy wjeździe na teren składowiskai przeznaczone do gromadzenia papieru, tworzyw sztucznych oraz szkła, oraz jeden -pośrodku składowiska przeznaczony do gromadzenia złomu stalowego wysegregowanegoz odpadów zmieszanych. Zbiórka „u źródła” jest realizowana w systemie kolorowychworków z tworzywa sztucznego (zbiórka szkła, tworzyw sztucznych, metali i papieru). Pozatym na terenie miasta (głównie na osiedlach mieszkaniowych) prowadzi się zbiórkę obwoźnąsurowców wtórnych stosując kontener trójdzielny.

Odpady powstające w sektorze gospodarczym w wyniku różnorodnych procesówtechnologicznych stanowią największy strumień odpadów wytwarzanych w powieciemiechowskim.. Największa ilość odpadów z sektora gospodarczego w powieciemiechowskim powstaje w firmach zajmujących się przetwórstwem rolno-spożywczym (grupa02) i wynosi 13 120,5 Mg, co stanowi 84,8% całkowitej ilości odpadów wytworzonych(zinwentaryzowanych) na obszarze powiatu. Na drugim miejscu w zakresie masypowstających odpadów są odpady z procesów termicznych – 1112,4 Mg (7,2%). Ilościodpadów z pozostałych grup stanowią nieznaczny procent ogólnej masy powstającychodpadów. Odpady poszczególnych rodzajów poddawano procesom odzysku,unieszkodliwiania poza składowaniem, unieszkodliwianiem poprzez składowanie orazmagazynowaniu. Procesom odzysku poddano w 2002 roku 71,5% ogółu odpadów innych niżniebezpieczne, unieszkodliwianiu poza składowaniem - 23,5%, składowaniu - 4,6% orazmagazynowaniu- 0,4% odpadów.


117

4.12.1 Priorytety ekologiczne

Kierunki działań podejmowanych na rzecz rozwoju poszczególnych gmin Powiatu zostaływyznaczone bądź w ich Strategiach Rozwoju, lub Studium Uwarunkowań i KierunkówZagospodarowania Przestrzennego.Biorąc pod uwagę analizowany stan środowiska Powiatu Miechowskiego, jak równieżpodejmowane przez gminy w tym zakresie kierunki działań, wyznaczono najważniejszepriorytety dla Powiatu, mające na celu poprawę jego stanu:

- wymuszenie obniżenia emisji pyłowej i gazowej do atmosfery z emitorówzakładów przemysłowych w mieście i gminie Miechów,

- działania zmierzające do wyeliminowania lub ograniczenia uciążliwości powietrzaw wyniku tzw. „niskiej emisji”,

- przywrócenie czystości wód powierzchniowych, ochronę zasobów wódpodziemnych oraz zapewnienie mieszkańcom wody pitnej o wysokiej jakości,

- zwiększenie lesistości powiatu, w tym zalesienie terenów pokrytych glebaminiskich klas bonitacyjnych.


118

5 CELE I SPOSOBY REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJPOWIATU

5.1 Cele polityki ekologicznej Powiatu

„Racjonalne gospodarowanie przestrzenne województwa małopolskiego, spajającefunkcje środowiskowe, gospodarcze i kulturowe zgodnie z zasadami zrównoważonegorozwoju” będące nadrzędnym celem „Programu zrównoważonego rozwoju i ochronyśrodowiska województwa małopolskiego” pozwoliło na sformułowanie polityki ekologicznejwojewództwa.

W rozwoju Powiatu Miechowskiego ochrona środowiska powinna być dziedzinąpierwszoplanową, warunkującą stały i zrównoważony rozwój Powiatu i jego mieszkańców.W ślad za polityką ekologiczną państwa nadrzędną wartością w polityce ekologicznejPowiatu winien być człowiek. Oznacza to, że zdrowie mieszkańców Powiatu, komfortśrodowiska w którym żyją i pracują ludzie, standard życia obywateli są głównymi kryteriamirealizacji polityki ekologicznej na każdym szczeblu.

5.2 Program działań niezbędnych dla realizacji polityki ekologicznej Powiatu

Zgodnie z priorytetami założonymi w II Polityce Ekologicznej Państwa jak równieżw „Programie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego”działania prośrodowiskowe winny wymuszać osiągnięcie trzech kluczowych celów:

- zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska,- ochrona zdrowia ludzkiego,- rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.Powyższe założenia zostaną zrealizowane poprzez:- poprawę jakości powietrza atmosferycznego,- poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych,- racjonalne korzystanie z zasobów glebowych,- ochronę obszarów i obiektów przyrodniczych,- zwiększenie lesistości Powiatu,- zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska,- zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców,- prawidłową gospodarkę odpadami.

5.2.1 Ochrona powietrza atmosferycznego

Uwarunkowania prawneZgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska ochrona powietrza polega

na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości poprzez utrzymanie poziomów substancjiw powietrzu poniżej dopuszczalnych poziomów lub zmniejszanie, jeżeli poziomy te nie sądotrzymane. Obowiązkiem Ministra Środowiska jest ustalenie dopuszczalnych poziomówniektórych substancji w powietrzu oraz warunków, w jakich ustala się poziomy tychsubstancji. Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach, którymi są aglomeracje o liczbiemieszkańców powyżej 250 tysięcy oraz obszar Powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji.W poszczególnych strefach dokonuje się pomiarów jakości powietrza. Na podstawiepomiarów wskazuje się strefy, gdzie następuje przekroczenie dopuszczalnych poziomówposzczególnych substancji. Klasyfikacji stref dokonuje się ze względu na kryterium zdrowia


119

ludzi oraz ochrony roślin. Dla stref w których nastąpią naruszenia wojewoda, w porozumieniuze starostą, określa program ochrony powietrza, mający na celu osiągnięcie poziomówdopuszczalnych.

Cel nadrzędnyPoprawa jakości powietrza atmosferycznego

Największy efekt w zakresie ochrony jakości powietrza można uzyskać przyjmującnastępujące kierunki działań:

- opracowanie programu ochrony powietrza,- ograniczenie uciążliwości z transportu i ruchu ulicznego,- polepszanie stanu i rozbudowa infrastruktury drogowej,- ograniczenie niskiej emisji poprzez modernizację lokalnych kotłowni

węglowych i palenisk domowych opalanych węglem lub koksem,- termomodernizację budynków stanowiących mienie komunalne,- modernizacja i hermetyzacja procesów produkcyjnych w celu ograniczenia

emisji,- promowanie kotłowni wykorzystujących alternatywne źródła energii.

5.2.2 Ochrona przed hałasem i promieniowaniem niejonizującymHałasUwarunkowania prawneOchrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego

środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lubco najmniej na tym poziomie jak i na zmniejszaniu poziomu hałasu co najmniejdo dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Głównymi źródłami emisji hałasudo środowiska są obiekty przemysłowe, ruch drogowy, kolejowy i lotniczy.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska definiuje podstawowepojęcia z zakresu ochrony przed hałasem jak:- emisja, przez którą rozumie się wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio,

w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody lub ziemi energie, takie jakhałas czy wibracje,

- hałas, przez który rozumie się dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz,- poziom hałasu, przez który rozumie się równoważny poziom dźwięku A wyrażony

w decybelach (dB).

Podstawowym wskaźnikiem oceny hałasu w środowisku jest poziom równoważny dlaprzedziału czasu odniesienia. Równoważny poziom dźwięku A, jest to wartość poziomuciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, skorygowanego według charakterystykiczęstotliwościowej A, która w określonym przedziale czasu odniesienia jest równa wartościśredniej kwadratowej ciśnienia akustycznego analizowanego dźwięku o zmiennym poziomiew czasie. Równoważny poziom dźwięku A określa się w decybelach (dB). Wartościrównoważnego poziomu dźwięku podano w załącznikach do rozporządzenia MOŚZNiL(Dz.U. nr 66 z 13.05.1998r. poz. 436).

Poziomy dopuszczalne dotyczą emisji hałasu na danym terenie. Na terenach niewyszczególnionych w załączniku do rozporządzenia dopuszczalny poziom hałasu określa się,przyjmując wartości dopuszczalne dla rodzaju terenu o zbliżonym przeznaczeniu.Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku na terenie podlegającym zaliczeniu do dwóch lub


120

więcej rodzajów terenów wyszczególnionych w załączniku do rozporządzenia określa się,przyjmując wartości dopuszczalne poziomów dźwięku odpowiadające najniższymdopuszczalnym poziomom dźwięku dla tych terenów. Określono także standardy emisyjnedla takich obiektów jak drogi lub linie kolejowe (wartości określone dla dróg i liniikolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym) jaki poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty,lądowania i przeloty statków powietrznych.

Na podstawie ustawy art. 118 ust.7 ustawy Prawo ochrony środowiska zostało wydanerozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.01.2002r. w sprawie wartości progowychpoziomów hałasu (Dz.U. Nr 8 z 31.01.2002r. poz. 81). Rozporządzenie to określa wartościprogowe poziomów hałasu w środowisku, których przekroczenie powoduje zaliczenieobszaru, na którym poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny do kategorii terenuzagrożonego hałasem (tab. 37). Oznacza to, że dla obszarów, na których poziom hałasuprzekracza poziom dopuszczalny wojewoda lub rada powiatu (w zależności od kompetencji)tworzy program działań, którego celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego.

Tabela 37. Wartości progowe poziomów hałasu w środowisku

Wartość progowa hałasu wyrażona równoważnympoziomem dźwięku A w [dB]

Drogi lub linie kolejowe pozostałe obiekty i grupyźródeł hałasu

Lp. Rodzaj terenu Pora dnia(przedział

czasuodniesieniarówny 16

godzinom)

Pora nocy(przedział

czasuodniesienia

równy 8godzinom)

Pora dnia(przedział

czasuodniesienia

równy 8najmniej

korzystnymgodzinom

dnia, kolejnopo sobie

następującym)

Pora nocy(przedział

czasuodniesienia

równy 1najmniej

korzystnejgodzinie

nocy)

1. Obszary A ochronyuzdrowiskowej 60 50 50 45

2. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem 60 50 - -

3. 1.Tereny zabudowy związanejze stałym lub wielogodzinnympobytem dzieci i młodzieży2. Tereny zabudowy szpitalneji domów opieki społecznej

65 60 60 50

4. Tereny zabudowymieszkaniowej 75 67 67 57


121

Cel nadrzędnyZmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska

Realizacja tego celu możliwa będzie poprzez:- stworzenie mapy akustycznej Powiatu,- budowę ekranów lub urządzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż tras

komunikacyjnych,- budowę obwodnic i modernizacja dróg,- wyznaczanie stref buforowych pomiędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu

i usług a terenami zabudowy mieszkaniowej,- utworzenie terenów zieleni izolacyjnej wokół obiektów szczególnie uciążliwych dla

środowiska,- stosowanie technologii ograniczających emisje hałasu do środowiska.

Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczneZagadnienia ochrony ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem

elektromagnetycznym są uregulowane w Polsce przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,prawa budowlanego, ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisamisanitarnymi, które pozwalają na kontrolowanie doboru lokalizacji źródeł pólelektromagnetycznych i ograniczenia ich oddziaływania na ludzi i środowisko do poziomówdopuszczalnych.

Cel nadrzędnyKontrola i ograniczanie emisji do środowiska promieniowania niejonizujacego

Realizacja tego celu możliwa będzie poprzez:- prowadzenie badań, które pozwolą na ocenę skali zagrożenia promieniowaniem

niejonizujacym,- wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów

poświęconych ochronie przed promieniowaniem niejonizującym,- wyznaczenie stref ograniczonego użytkowania wokół urządzeń

elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych gdzie jestrejestrowane przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowanianiejonizującego.

5.2.3 Ochrona zasobów wodnych

Uwarunkowania prawnePodstawą ochrony wód jest ustawa Prawo ochrony środowiska. Ochrona wód polega

na zapewnieniu jak najlepszej ich jakości, w tym utrzymywaniu ilości wody na poziomiezapewniającym ochronę równowagi biologicznej. Szczególną uwagę przywiązuje ona doochrony wód podziemnych polegającej na zmniejszaniu ryzyka ich zanieczyszczenia poprzezograniczanie oddziaływania na obszary ich zasilania oraz utrzymywaniu równowagi zasobówtych wód. Za planowanie i realizację działań w zakresie ochrony wód odpowiedzialnesą organy administracji.

Szczegółowe zasady ochrony wód powierzchniowych i podziemnych określa ustawaPrawo wodne. Zgodnie z zapisami tej ustawy gospodarowanie wodą powinno odbywać sięzgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i uwzględniać zasadę wspólnych interesów.Za gospodarowanie odpowiedzialne są administracja publiczna, użytkownicy wód orazprzedstawiciele lokalnych społeczności. Prawo wodne reguluje m.in. zagadnienia własności


122

wód, zasady korzystania i ochrony wód oraz zarządzania wodami, określa instrumentyzarządzania wodami. Wody podlegają ochronie, niezależnie od tego czyją stanowią własność.Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunkóww środowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osiągnęły co najmniejdobry stan ekologiczny i w miarę potrzeb nadawały się do zaopatrzenia ludności w wodę dospożycia, bytowania w warunkach naturalnych ryb oraz rekreacji i uprawiania sportówwodnych.

Ochrona wód polega na unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczeń wód orazzapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnychpoziomów zwierciadła wody.Starosta, jako organ ochrony środowiska, odpowiedzialny jest za wydawanie oraz weryfikacjępozwoleń wodnoprawnych, m.in. na szczególne korzystanie z wód, wykonanie urządzeńwodnych i regulację wód. Ponadto starosta sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnościąspółek wodnych i związków wałowych.

Cel nadrzędnyPoprawa stanu wód powierzchniowych i podziemnych

Działania w tym zakresie realizowane będą poprzez:- rozwijanie regionalnego monitoringu wód podziemnych i powierzchniowych,- rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej,- budowę i odbudowę systemu rowów odwadniających drogi oraz instalację urządzeń

podczyszczających w systemie odwadniania dróg,- modernizację i budowę oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów,- analizę pracy przydomowych oczyszczalni ścieków,- systematyczną kontrolę funkcjonowania oczyszczalni ścieków,- kontrolę prawidłowości usuwania ścieków z terenów nie objętych kanalizacją

sanitarną,- porządkowanie gospodarki odpadami na terenie Powiatu.

Ochrona przed powodziąUwarunkowania prawne

System zarządzania gospodarką wodną w oparciu o duże jednostki hydrograficzne(baseny) wprowadzany jest w Polsce od początku lat 90-tych. Wprowadzenie systemuumożliwi sterowanie za pomocą instrumentów finansowych i prawnych - pozwoleniamiwodnoprawnymi, opłatami i strukturą użytkowania wód. Spośród narzędzi i instytucjiumożliwiających sprawne funkcjonowanie wymienić należy: radę dorzecza, warunkikorzystania z wód dorzecza.

Cel nadrzędnyPodniesienie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego

Działania w tym zakresie realizowane będą poprzez:- oznaczenie terenów zalewowych i wyłączenie ich z zabudowy,- budowę systemu zbiorników małej retencji,- regulacja cieków wodnych,- uporządkowanie systemów melioracyjnych,- kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych,- zalesianie, zakrzewianie i zadrzewianie.


123

5.2.4 Surowce mineralne – ochrona zasobów kopalin

Uwarunkowania prawneZasady korzystania z kopalin uregulowane są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994

roku. Prawo geologiczne i górnicze (z późniejszymi zmianami). Ustawa ujmuje zagadnieniazwiązane z własnością kopalin, użytkowaniem oraz koncesjonowanie. Ponadto, ujęta jestrównież ochrona środowiska, w tym złóż kopalin i wód podziemnych, w związkuz wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin.Ustawa Prawo geologiczne i górnicze zgodna jest ze wspólnotowym prawem ochronyśrodowiska.Dokument Strategia Rozwoju Małopolski zwraca uwagę na potrzebę minimalizacji zużyciazasobów naturalnych w tym racjonalizację zużycia energii) i zwiększenie wykorzystanianiekonwencjonalnych źródeł energii. Takie podejście pozwoli na ochronę zasobów surowcówmineralnych, które są jednym z ważnych czynników wpływających na rozwój gospodarczywojewództwa.

Cel nadrzędnyOchrona złóż kopalin poprzez ich racjonalne wykorzystanie

Cel nadrzędny realizowany będzie poprzez:- ocenę bazy surowcowej Powiatu w kontekście jego rozwoju gospodarczego,- zabezpieczenie obszarów udokumentowanych złóż kopalin przed zainwestowaniem

uniemożliwiającym ich eksploatację.

5.2.5 Ochrona przyrody i krajobrazu

Uwarunkowania prawnePodstawowym aktem prawnym, regulującym zagadnienia objęte przepisami

konwencji o różnorodności biologicznej jest ustawa o ochronie przyrody z dnia16 października 1991 r. Ustawa dotyczy ochrony przyrody, co oznacza zachowanie, właściwewykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności:

- dziko występujących roślin i zwierząt,- siedlisk przyrodniczych,- siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt,- zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,- roślin lub zwierząt, objętych ochroną na podstawie odrębnych przepisów,- przyrody nieożywionej,- krajobrazu.

Ochrona przyrody ma na celu:- utrzymywanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,- zachowanie różnorodności biologicznej,- zachowanie dziedzictwa geologicznego,- zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami

poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu,- utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także

innych zasobów przyrody i jej składników,- kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.

Ustawa zawiera bogaty zestaw środków prawnych, których stosowanie powinno zapewnićrealizację jej celów poprzez:


124

- uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa,programach ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przyjmowanych przezorgany jednostek samorządu terytorialnego,

- obejmowanie zasobów przyrody i jej składników formami ochrony przewidywanymiustawą lub przepisami szczególnymi,

- opracowywanie i wykonywanie planów ochrony określonych w ustawie obszarówobjętych ochroną oraz programów ochrony gatunków i ich siedlisk.Zagadnienia związane z ochroną przyrody pojawiają się i w innych ustawach,

z których najważniejsze to ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r., ustawa Prawołowieckie z dnia 13 października 1995 r., ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27kwietnia 2001 r. czy też Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r.

Cel nadrzędny

Ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczoRealizacja tego celu odbywać się będzie poprzez:

- wyznaczenie i udokumentowanie nowych obszarów cennych przyrodniczo,- utworzenie ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych,- określenie sposobu korzystania z terenów objętych ochroną,- poprawę stanu zdrowotno-sanitarnego starodrzewia, zabytkowych założeń zieleni,- wspieranie inicjatyw porządkowania (utrzymywania czystości terenów leśnych

i rekreacyjnych).

Lasy

Uwarunkowania prawneZasady korzystania z lasów i ich ochrony reguluje ustawa z dnia 28 września 1991 r.

o lasach. Gospodarka leśna polega na urządzaniu, ochronie i zagospodarowaniu lasu,utrzymaniu i powiększaniu zasobów i upraw leśnych, gospodarowaniu zwierzyną,pozyskiwaniu określonych produktów (zwłaszcza drewna, płodów runa leśnego, zwierzyny)i sprzedaży tych produktów w stanie nieprzerobionym a także na realizacjipozaprodukcyjnych funkcji lasu. Do ustawy wprowadzono pojęcie „trwale zrównoważonejgospodarki leśnej” jako działalności zmierzającej do ukształtowania struktury lasów i ichwykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwabiologicznego wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotnościi zdolności wypełniania wszystkich istotnych funkcji, teraz i w przyszłości, bez szkody dlainnych elementów środowiska.

Cel nadrzędny:

Zwiększenie lesistości Powiatu

Osiągnięcie tego celu możliwe będzie poprzez:- opracowanie wieloletniego programu zalesienia nieużytków,- zalesianie gruntów porolnych i zagrożonych erozją,- kształtowanie granicy polno-leśnej,- zachęty ekonomiczne dla właścicieli gruntów zalesianych,- pomoc szkoleniową i edukacyjną w zakresie pielęgnacji upraw leśnych.


125

Ochrona dzikich zwierzątOchrona dzikich zwierząt realizowana będzie w oparciu o współpracę samorządów

z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody, Zarządem Parków Krajobrazowych i kołamiłowieckimi zrzeszonymi w PZŁ, dzierżawiącymi większość obwodów łowieckich.Głównymi działaniami będzie:

- ratowanie i odtwarzanie naturalnych biotopów,- właściwa selekcja,- hodowla i dokarmianie zwierząt,- prawidłowe gospodarowanie zwierzyną na obszarze Miechowsko-Działoszyckiego

Obszaru Chronionego Krajobrazu.

5.2.6 Nadzwyczajne zagrożenia środowiska

Uwarunkowania prawnePodstawowym aktem prawnym jest ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia

27 kwietnia 2001 r., Tytuł IV POWAŻNE AWARIE dział I - dział III, gdzie zawartesą przepisy ogólne, instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awariiprzemysłowej, obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awariiprzemysłowej, a także obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową.Dodatkowo wiele zagadnień jest także zawartych w ustawach o ochronie przeciwpożarowej(Dz.U. Nr 81/91, poz. 351 ze zm.) i Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. Nr 88/91, poz. 400ze zm.) - ustanawiają one tzw. krajowy system ratowniczo-gaśniczy obejmujący równieżzapobieganie i zwalczanie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska.

Cel nadrzędnyEliminowanie i zmniejszanie skutków dla środowiska z tytułu awarii przemysłowych

Realizacja celu jest możliwa poprzez:- współpraca z Państwową Strażą Pożarną przy opracowywaniu i wdrażaniu Planu

Operacyjno-Ratowniczego,- przystosowanie pojazdów służących do przewozów materiałów niebezpiecznych

do takich przewozów,- monitorowanie i zabezpieczanie tras przewozów materiałów niebezpiecznych,- opracowanie programu informowania społeczeństwa o wystąpieniu zagrożenia

środowiska i edukacji w tym zakresie.

5.2.7 Ochrona gleb

Uwarunkowania prawneGłówne zasady oraz cele ochrony gruntów, znajdujące wyraz w obowiązującym

ustawodawstwie określają przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochronyśrodowiska. Istota działań ochronnych w stosunku do ziemi, polega na zapobieganiui przeciwdziałaniu niekorzystnym zmianom powierzchni ziemi, a w razie jej uszkodzenia lubzniszczenia – na przywróceniu do stanu właściwego. Zasadniczą jednak i zarazem najbardziejszczegółową regulacją dotyczącą problematyki ochrony zasobów i jakości gruntów jestustawa z 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Celem jej jest zachowanie jaknajwiększego obszaru gruntów, poprawa ich wartości oraz pełne wykorzystanie dla potrzebprodukcji rolnej i leśnej. Cel ten ma charakter wprawdzie gospodarczy, jednakże łączą się


126

z nim także cele środowiskowe, bowiem grunty rolne i leśne należycie zagospodarowanesą też pozytywnym elementem środowiska, podnoszącym jego wartość. Zadania z zakresuochrony gruntów polegają na:

- ograniczaniu przeznaczania gruntów rolnych i leśnych na cele nierolne i nieleśne,tzn. ograniczania innego niż rolniczy sposobu użytkowania gruntów rolnych orazinnego niż leśny sposobu użytkowania gruntów leśnych,

- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych, szkodomw produkcji rolnej i leśnej oraz w drzewostanach,

- poprawianiu wartości użytkowej gruntów oraz zapobieganiu obniżania ichproduktywności,

- przywracaniu gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym ich wartościużytkowych lub przyrodniczych (rekultywacja).

Zadania te prowadzą do wyróżnienia dwóch podstawowych kierunków ochrony gruntów:ochrony ilościowej i jakościowej.

Cel nadrzędny:Racjonalne korzystanie z zasobów glebowych

Działania w tym zakresie realizowane będą poprzez:- systematyczną kontrolę poziomu zanieczyszczeń w glebach,- zmniejszenie zakwaszenia gleb,- inwentaryzację terenów zdegradowanych, na których przekroczone zostały standardy

jakości gleby lub ziemi,- rekultywację i rewitalizację terenów zdegradowanych działalnością eksploatacyjną,- organizację doradztwa dla rolników dot. racjonalnego gospodarowania zasobami

glebowymi i stosowaniem właściwych zabiegów agrotechnicznych.

5.2.8 Edukacja ekologiczna

Uwarunkowania prawneOgólne zobowiązania do prowadzenia edukacji ekologicznej określa ustawa Prawo

ochrony środowiska. Ustanawia ona obowiązek uwzględniania problematyki ochronyśrodowiska i zrównoważonego rozwoju w programach kształcenia ogólnego we wszystkichtypach szkół. Obowiązek popularyzacji ochrony środowiska adresowany jest równieżdo wszystkich środków masowego przekazu.

Cel nadrzędnyZwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców

Cel ten zostanie osiągnięty poprzez:- realizację programu edukacji ekologicznej dla szkół,- tworzenie ośrodków edukacji ekologicznej,- promocje i pomoc w tworzeniu gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych,- opracowanie projektów ścieżek ekologicznych i tras turystycznych,- organizowanie konkursów promujących racjonalne korzystanie ze środowiska,- wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego,- promowanie walorów krajobrazowo-przyrodniczych Powiatu.


127

6 ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEMOpracowano na podstawie materiału źródłowego nr [2, 17]

Niniejszy rozdział opisuje instrumenty zarządzania środowiskiem stosowane w trakciewdrażania Programu, w tym monitoring stanu środowiska oraz zasady zarządzaniaśrodowiskiem na szczeblu powiatowym, wynikające z układu kompentencyjnego.W zarządzaniu środowiskiem szczególną rolę pełni „Program ochrony środowiska”, który toprogram, może być postrzegany jako instrument koordynacji działań na rzecz ochronyśrodowiska.

6.1 Instrumenty zarządzania środowiskiem

Realizacja zrównoważonego rozwoju dokonywana jest według zasad zawartychw II Polityce Ekologicznej Państwa. Polityka ekologiczna powiatu jest i będzie realizowanaza pomocą różnych instrumentów: prawnych, finansowych, społecznych.Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym uznaje ochronę środowiskai przyrody, leśnictwo i rybactwo śródlądowe, gospodarkę wodną, zagospodarowanieprzestrzenne, a także zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska za jednez wykonywanych przez powiat „określonych ustawami zadań publicznych o charakterzeponadgminnym”.

6.1.1 Instrumenty prawne

Do instrumentów prawnych należą:- pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii,- pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,- pozwolenie na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,- pozwolenia na wytwarzanie odpadów,- pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska,- pozwolenie na emitowanie pól elektromagnetycznych,- pozwolenia zintegrowane,- koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatację surowców

mineralnych.

Kompetencje do wydawania pozwoleń w zakresie ochrony przed zanieczyszczeniamii uciążliwościami podzielono pomiędzy wojewodę i starostę, przyjmując za podstawowekryterium skalę uciążliwości danego podmiotu. Starosta jest właściwy we wszystkichsprawach dotyczących obiektów i zakładów zaliczanych do przedsięwzięć mogącychznacząco oddziaływać na środowisko dla których raport o oddziaływaniu na środowiskomoże być wymagany. Lista takich przedsięwzięć ustalona została rozporządzeniem RadyMinistrów z dnia 24 września 2002 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięćmogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanychz kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Poprzez system pozwoleń można bezpośrednio wpływać na ochronę środowiskarealizowaną w zakładach przemysłowych. Dla zakładów tych korzystniej będzie realizowaćochronę środowiska poprzez systemy zarządzania środowiskiem.


128

Szczególnym instrumentem prawnym jest pomiar stanu środowiska określany mianemmonitoringu. Prowadzony on jest zarówno jako badania jakości środowiska, jak teżw odniesieniu do ilości zasobów środowiskowych. Monitoring był zwykle zaliczanydo instrumentów informacyjnych, jako bardzo ważna podstawa analiz, ocen czy decyzji.Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących przez zapisyw niektórych aktach prawnych czynią je instrumentem o znaczeniu prawnym.

6.1.2 Instrumenty finansowe

Do instrumentów finansowych należą:- opłaty za korzystanie ze środowiska: za emisje zanieczyszczeń do powietrza,

za pobór wody powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie ścieków do wódlub do ziemi, za składowanie odpadów, za powierzchnię, z której odprowadzanesą ścieki,

- administracyjne kary pieniężne,- odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,- kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska,- opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin.

Celem polityki powiatowej jest osiągnięcie takiej sytuacji, kiedy wszystkie podmiotygospodarcze będą spełniały warunki określone w pozwoleniach.

6.1.3 Instrumenty społeczne

Wśród instrumentów społecznych wyróżnić należy współdziałanie. Ważnymelementem skutecznego zarządzania realizującego zasady zrównoważonego rozwojusą uzgodnienia i usprawnienia instytucjonalne. Do kształtowania świadomości ekologicznejspołeczeństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków i codziennych postaw, czyliszeroko rozumianej edukacji ekologicznej, podejmowane są różnorodne działania. U podstawskuteczności tych działań leży rzetelnie i przystępnie przekazywana wiedza o stanieśrodowiska. W społeczeństwie zaczyna istnieć coraz większa potrzeba posiadania takiejwiedzy. Edukacja i informacja z komunikacją są ze sobą ściśle powiązane, bowiem dobrai właściwa informacja potęguje proces edukacji. Z drugiej strony, w przypadku osiągnięciawłaściwego poziomu edukacji, komunikacja z grupami zadaniowymi jest łatwiejsza,a przekazywane informacje są właściwie wykorzystywane. Rzetelna informacja o stanieśrodowiska i działaniach na rzecz jego ochrony, a także umiejętność porozumiewania sięze społeczeństwem są niezbędne dla sukcesu realizowanej edukacji ekologicznej.Tradycyjne instrumenty, takie jak pozwolenia oraz system opłat i kar nie spełnią całegozakresu celów i zadań wyznaczonych przez władze powiatu. Z tego też względu rozpocznąsię negocjacje z grupami zadaniowymi, które będą brały udział we wdrażaniu programu.Każda grupa zadaniowa ponosi odpowiedzialność w zapewnieniu czystego środowiska,zapobieganiu problemom i ukierunkowaniu przyszłego rozwoju. Mieszkańcy powiatu będąinformowani o zadaniach poprzez prasę, biuletyny, czy też poprzez środki pośrednie, takie jakpozarządowe organizacje ekologiczne.


129

6.2 Organizacja zarządzania środowiskiem

Zarządzanie środowiskiem odbywa się na poziomach wojewódzkim powiatowymi gminnym i obejmuje działania podejmowane w skali województwa, powiatu i gminy.Działania na rzecz środowiska podejmowane są także przez podmioty gospodarczekorzystające ze środowiska. Kierują się one głównie efektami ekonomicznymi i zasadamikonkurencji rynkowej, a także z głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanieśrodowiskiem odbywa się poprzez:

- dotrzymywanie wymagań zawartych w pozwoleniach emisyjnych,- porządkowanie i modernizację technologii,- eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska,- instalowanie urządzeń ochrony środowiska,- stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.

Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywaniei egzekwowanie przepisów prawa mają na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiskaprzez:

- racjonalne planowanie przestrzenne,- kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,- porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem

ze środowiska,- instalowanie urządzeń ochrony środowiska.

6.3 Organizacja zarządzania programem

Podstawową zasadą realizacji Programu ochrony środowiska powinna być zasadawykonywania zadań jednostek związanych z systemem zarządzania środowiskiem,świadomych istnienia programu i ich uczestnictwa w nim.Z punktu widzenia programu można wyodrębnić następujące podmioty:

- podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,- podmioty realizujące zadania programu,- podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,- społeczność powiatu jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.

Głównym wykonawcą programu jest Zarząd Powiatu, jego bezpośrednim realizatorembędą podmioty gospodarcze planujące i realizujące inwestycje zgodnie z kierunkaminakreślonymi przez program, realizatorem inwestycji w zakresie ochrony środowiska naswoim terenie będzie samorząd lokalny, zaś bezpośrednim odbiorcą będzie społeczeństwopowiatu.

6.4 Mierniki stopnia realizacji Programu

W II Polityce Ekologicznej Państwa do szczególnie ważnych mierników realizacjipolityki ekologicznej zaliczono:

- stopień zmniejszenia różnicy (w %) między faktycznym zanieczyszczeniemśrodowiska a naukowo uzasadnionym dopuszczalnym (ładunkiem krytycznym),


130

- ilość zużywanej energii, materiałów, wody oraz ilość wytwarzanych odpadówi emitowanych zanieczyszczeń w przeliczeniu na jednostkę dochodu narodowegolub wielkość produkcji (wyrażoną w wielkościach fizycznych lub wartościąsprzedaną),

- stosunek kosztów do uzyskiwanych efektów ekologicznych (dla oceny Programówi projektów inwestycyjnych w ochronie środowiska),

- techniczno-ekologiczne charakterystyki materiałów, urządzeń produktów(np. zawartość ołowiu w benzynie, zawartość rtęci w bateriach, jednostkowaemisja węglowodorów przy eksploatacji samochodu, poziom hałasu w czasiepracy samochodu itd.), zgodnie z zasadą dostępu do informacji dane te powinnybyć ujawniane na metkach lub dokumentach technicznych produktu.

Powyższe wskaźniki powinny być gromadzone i wykorzystywane do ocen realizacjiPolityki Ekologicznej Państwa w dwóch przekrojach: terytorialnym (do zakładu włącznie)i branżowym. Poza wymienionymi wyżej miernikami stosowane będą również wskaźniki:

- wskaźniki społeczno-ekonomiczne,- wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko,- wskaźniki aktywności państwa i społeczeństwa.Dla pomiaru stopnia realizacji celów Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu

Miechowskiego najbardziej miarodajnym będą wskaźniki stanu środowiska i presji naśrodowisko, takie jak:

- zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do wód lądowych,- poprawa jakości wód płynących, stojących i wód podziemnych, a szczególnie

głównych zbiorników wód podziemnych,- poprawa jakości wody do picia,- zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza (zwłaszcza zanieczyszczeń

szczególnie szkodliwych dla zdrowia i zanieczyszczeń wywierających najbardziejniekorzystny wpływ na ekosystemy, a więc przede wszystkim metali ciężkich,trwałych zanieczyszczeń organicznych, substancji zakwaszających, pyłówi lotnych związków organicznych),

- poprawa jakości powietrza,- zmniejszenie uciążliwości hałasu, przede wszystkim poziomu hałasu na granicy

własności wokół obiektów przemysłowych, hałasu ulicznego w miejscowościachpowiatu oraz hałasu wzdłuż tras komunikacyjnych,

- ograniczenie degradacji gleb, zmniejszenie powierzchni obszarówzdegradowanych na terenach poprzemysłowych,

- zwiększenie skali przywracania obszarów bezpośrednio lub pośredniozdegradowanych przez działalność gospodarczą do stanu równowagi ekologicznej,

- ograniczenie pogarszania się jakości środowiska w jednostkach osadniczychi powstrzymanie procesów degradacji zabytków,

- wzrost lesistości powiatu, a także wzrost poziomu kultury; różnorodnościbiologicznej ekosystemów leśnych i poprawa stanu zdrowotności lasów będącychpod wpływem zanieczyszczeń powietrza, wody lub gleby,

- zahamowanie zaniku gatunków roślin i zwierząt oraz zaniku ich naturalnychsiedlisk, a także pomyślne reintrodukcje gatunków,

- zmniejszenie negatywnej ingerencji w krajobrazie oraz kształtowanie estetycznegokrajobrazu zharmonizowanego z otaczającą przyrodą.

Celem realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska jest poprawa stanu środowiska.Zmiany wartości wskaźników charakteryzujących elementy środowiska będą wymiernymefektem realizacji programu. Wskaźniki wraz z jednostkami odpowiedzialnymi za ichkontrolę przedstawia poniższa tabela 38.


131

Tabela 38. Wskaźniki stanu środowiska i społeczno-ekonomiczne stopnia realizacji programu

Lp. Mierniki Jednostkamonitorująca

1. Wskaźniki stanu środowiska

a) Zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych dowód powierzchniowych:- poziom zanieczyszczeń fizyko – chemicznych

i bakteriologicznych,- ilość nowych przyłączy do sieci kanalizacyjnej,- ilość nowych oczyszczalni przydomowych.

WIOŚ

Urzędy GminPrzeds. wod. – kan.Urzędy Gmin

b) Zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych dowód podziemnych:- wybrane wskaźniki zanieczyszczeń chemicznych

i bakteriologicznych (związki azotu, metale ciężkie).PIGStacje Sanitarno -Epidemiologiczne

c) Wzrost jakości wody pitnej:- badania zawartości zanieczyszczeń bakteriologicznych

i azotanów,- długość zmodernizowanych odcinków sieci wodociągowej.

Stacje sanitarno –epidemiologicznePrzeds. wod. – kan.

d) Zmniejszenie ładunków wprowadzanych do powietrza:- wskaźniki zanieczyszczenia powietrza (PM 10, SO2, NO2),- ilość obiektów podłączonych do alternatywnych źródeł

energii,- ilość obiektów poddanych termomodernizacji,- długość dróg o poprawionej nawierzchni.

WIOŚUrzędy GminUrzędy Gminwłaściciele dróg

e) Zmniejszenie hałasu emitowanego do środowiska:- udział powierzchni terenów o przekroczonych wartościach

dopuszczalnych hałasu w stosunku do przebadanejpowierzchni oraz do całkowitej pow. Powiatu,

- długość ekranów dźwiękochłonnych,- ilość nowych punktów monitoringu hałasu.

Starostwo Powiatowe

Właściciele obiektówWIOŚ

f) Rewitalizacja terenów:- ewidencja terenów poprzemysłowych przewidzianych do

rekultywacji.Starostwo Powiatowe

g) Ochrona przyrody:- ilość uznanych nowych form ochrony przyrody,- wzrost lesistości powiatu.

Urzędy GminNadleśnictwa

h) Wzrost jakości ziemi i gleb:- rejestr gleb nie spełniających standardów jakości. Starostwo Powiatowe

i) Zmniejszenie promieniowania niejonizujacego emitowanegodo środowiska:- udział powierzchni terenów o przekroczonych wartościach

dopuszczalnych promieniowania niejonizującegow stosunku do przebadanej powierzchni oraz do całkowitejpow. Powiatu.

WIOŚ


132

2. Wskaźniki społeczno – ekonomiczne

a) ceny usług komunalnych (wody, ścieków, odpadów). PrzedsiębiorstwaKomunalne

b) zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa:- ilość szkoleń, odczytów, konferencji na temat ochrony

środowiska,- ilość akcji zorganizowanych dla ochrony środowiska

naturalnego.

Starostwo PowiatoweUrzędy Gmin

c) wielkość nakładów na ochronę środowiska. Powiat, Urzędy Gmin

6.5 Monitoring

Monitoring jest podstawą oceny efektywności wdrażania polityki środowiskowej,a także dostarcza informacji w oparciu o które można ocenić, czy stan środowiska ulegapolepszeniu czy pogorszeniu.Rozróżniamy dwa rodzaje monitoringu:

- monitoring jakości środowiska,- monitoring polityki środowiskowej.

6.5.1 Monitoring jakości środowiska

Monitoring środowiska może być traktowany jako system kontroli stanu środowiska,dostarczający informacji o efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Jestnarzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzaniaśrodowiskiem.

Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Państwowego MonitoringuŚrodowiska, koordynowanego przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Badanie to jestsystemem pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacjio środowisku pozwalającym na ocenę prawidłowości realizowanej polityki ekologicznej.Należy tutaj wymienić następujące segmenty podlegające ocenie:

- monitoring wód powierzchniowych,- monitoring wód podziemnych,- monitoring zbiorników zaporowych,- monitoring wody pitnej,- monitoring jakości powietrza,- monitoring gleb,- monitoring hałasu.

6.5.2 Monitoring polityki środowiskowej

Monitoring polityki ochrony środowiska oznacza, że wdrażanie Programu będziepodlegało regularnej ocenie w zakresie:

- określenia stopnia wykonania zadań,- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,- oceny rozbieżności pomiędzy celami i zadaniami,- analizy przyczyn powstałych rozbieżności.


133

Najważniejszym wskaźnikiem osiągnięć władz powiatowych jest monitorowaniestopnia realizacji zadań. Koordynator wdrażania programu będzie co dwa lata oceniał stopieńwdrożenia „Programu ochrony środowiska”. Wyniki oceny rozbieżności pomiędzy celamii analiza przyczyn tych rozbieżności będą stanowiły wkład do opracowania następnego„Programu...”Podstawowe znaczenie dla realizacji Programu Ochrony Środowiska ma określenie nakładówfinansowych na inwestycje związane z ochroną środowiska oraz powiązanie ichz możliwościami budżetowymi Powiatu. Istotnym źródłem finansowania przedsięwzięćPowiatu Miechowskiego w zakresie ochrony środowiska jest Powiatowy Fundusz OchronyŚrodowiska i Gospodarki Wodnej. Bilans finansowy dla celów własnych Powiatu naposzczególne lata znajduje się w tabeli 39. Analizując koszty finansowe Programu należyzaznaczyć, iż – w przypadku zadań własnych Powiatu związanych z pracamitermomodernizacyjnymi w obiektach powiatowych, koniecznym źródłem finansowaniaprzedsięwzięć środowiskowych będą środki zewnętrzne krajowe i zagraniczne. Zadanie torealizowane będzie stopniowo w latach 2004-20015, a całkowity koszt oszacowano na kwotę2 500 tys. zł. Kwota ta nie została uwzględniona w całkowitym koszcie wdrożenia Programu.W tabeli wynosi on 12 133 tys. zł i powiększony o koszty zadania termomodernizacji dajekwotę 14 633 tys. zł.


134

Tabela 39.Harmonogram wdrożenia z bilansem finansowym dla realizacji zadań własnych Powiatu na lata 2004 – 2015

Nakłady finansowe w latach[tys. zł] Itd.Zadania własne powiatu 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 SumaProgram ochrony środowiska do roku 2015

zadania z zakresu ochrony powietrzai ochrony przed hałasem 753 753 753 761 751 751 751 751 751 751 751 751 9028

termomodernizacja obiektów Powiatu 2500zadania z zakresu gospodarki wodnej 152 152 152 157 150 150 150 150 150 150 150 550 2213zadania z zakresu ochrony przyrody i ładu

przestrzennego 6 6 6 9 4 4 4 4 4 4 4 4 59

zadania z zakresu zwiększania lesistości 75 75 75 75 136 75 75 75 661zadania z zakresu ochrony powierzchni

ziemi i wykorzystania zasobównaturalnych

5 5 5 27 5 5 5 5 5 5 5 5 82

zadania z zakresu edukacji ekologiczneji wspierania społecznych ruchówekologicznych

9 9 9 9 6 6 6 6 6 6 6 6 84

zadania w zakresie turystykii agroturystyki oraz rekreacji 3 3 6

Koszty wdrożenia Programu OchronyŚrodowiska [tys. zł] 1000 1000 1000 1038 1052 991 991 994 916 916 916 1319 12133

Strategia wdrożeniowa 2004 -2007 2008-2011 2012-2015Monitoring stanu środowiska

prowadzenie badań tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak takwskaźniki stanu środowiska tak tak tak tak tak tak

Monitoring polityki oceny środowiskaocena realizacji Programu Ochrony

Środowiska tak tak tak tak tak tak


135

7 STRESZCZENIE

Celem opracowania jest stworzenie Programu Ochrony Środowiska dla PowiatuMiechowskiego, którego realizacja doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, doefektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewni skuteczne mechanizmy chroniąceśrodowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagańobowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej.

Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadaniaśrodowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się doaspektów środowiskowych, usystematyzowane według priorytetów. Przy tworzeniu ProgramuOchrony Środowiska dla Powiatu Miechowskiego przyjęto założenie, iż powinien on spełniaćrolę narzędzia w pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającegorozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami.

Ponadto celami Programu Ochrony Środowiska są:- rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do

kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska w podziale na celekrótkookresowe i długookresowe,

- wyznaczenie hierarchii ważności poszczególnych inwestycji (ustalenie priorytetów),- przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych, formalno-prawnych dla

proponowanych działań proekologicznych,- wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeń inwestycyjnych

powiatu ze wskazaniem źródeł finansowania.Program wspomaga dążenie do uzyskania w Powiecie Miechowskim sukcesywnego, z rokuna rok, ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronęi rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniemkonieczności ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program OchronyŚrodowiska a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów działalności środowiskowej,dokonywana okresowo (według nowej ustawy co 2 lata).

Zawarta w Programie polityka ekologiczna Powiatu Miechowskiego winna więc realizowaćpolitykę ekologiczną państwa, rozumianą jako zjednoczenie celów ochrony środowiskaz wyzwaniami zrównoważonego rozwoju w warunkach jednoczenia się Europy i rozszerzaniaogólnoświatowej troski o Ziemię i jej przyszłych mieszkańców.

Opracowywany dla Powiatu Miechowskiego Program Ochrony Środowiska odzwierciedlazasady ogólne, które leżą u podstaw polityki ochrony środowiska w Unii Europejskiej, a takżepolityki ekologicznej naszego państwa. Należą do nich:- zasada zrównoważonego rozwoju,- zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego,- zasada przezorności,- zasada uspołecznienia polityki ekologicznej,- zasada „zanieczyszczający płaci",- zasada prewencji,- zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej.

W oparciu o wytyczne i kierunki sformułowane w dokumentach:- II Polityka Ekologiczna Państwa,


136

- Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego,- Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa

Małopolskiego,opracowano Program Ochrony Środowiska Powiatu Miechowskiego.Podstawą przygotowania „Programu...” jest rzetelna i szczegółowa inwentaryzacja:- zasobów naturalnych (rozdział 3.1),- istniejącej infrastruktury technicznej w obszarze ochrony środowiska (rozdział 3.2.6),- stanu środowiska naturalnego uwzględniając poszczególne komponenty środowiska,

tj. powietrze atmosferyczne (rozdział 3.2.1), klimat akustyczny (rozdział 3.2.2) ,promieniowanie niejonizujące (rozdział 3.2.3), zasoby flory i fauny (rozdziały 3.1.13i 3.2.7), zasoby wód powierzchniowych i podziemnych (rozdziały 3.2.4 i 3.2.5), podłożegeologiczne (rozdział 3.1.6), warunki glebowe (rozdziały 3.1.7 i 3.2.8) i walorykrajobrazowe (rozdziały 3.1.13 i 3.2.7).

Analiza stanu istniejącego i zbiór informacji środowiskowych pozwoliły na określenie celówśrodowiskowych (rozdział 4). Wyłania się lista przedsięwzięć priorytetowych, rozumianychjako zadania inwestycyjne oraz przyjęto strategię działań w celu poprawy sytuacjiekologicznej Powiatu, uwzględniającej rozwój gospodarczy.

W rozwoju Powiatu Miechowskiego ochrona środowiska powinna być dziedzinąpierwszoplanową, warunkującą stały i zrównoważony rozwój Powiatu i jego mieszkańców.W ślad za polityką ekologiczną państwa nadrzędną wartością w polityce ekologicznejPowiatu winien być człowiek. Oznacza to, że zdrowie mieszkańców Powiatu, komfortśrodowiska w którym żyją i pracują ludzie, standard życia obywateli są głównymi kryteriamirealizacji polityki ekologicznej na każdym szczeblu.

Zgodnie z priorytetami założonymi w II Polityce Ekologicznej Państwa jak równieżw „Programie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego”działania prośrodowiskowe wymuszają osiągnięcie trzech kluczowych celów:

- zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska,- ochrona zdrowia ludzkiego,- rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.

Powyższe założenia zostaną zrealizowane poprzez:- poprawę jakości powietrza atmosferycznego,- poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych,- racjonalne korzystanie z zasobów glebowych,- ochronę obszarów i obiektów przyrodniczych,- zwiększenie lesistości Powiatu,- zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska,- zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców,- prawidłową gospodarkę odpadami.

Opisano instrumenty zarządzania środowiskiem: instrumenty prawne (rozdział 5.1.1),finansowe (rozdział 5.1.2) i społeczne (rozdział 5.1.3) stosowane w trakcie wdrażaniaProgramu, w tym monitoring stanu środowiska (rozdział 5.5) oraz zasady zarządzaniaśrodowiskiem (rozdziały 5.2, 5.3, 5.4), wynikające z układu kompetencyjnego.Podkreślono, że w zarządzaniu środowiskiem Program pełni szczególną rolę, bowiem możebyć postrzegany jako instrument koordynacji działań na rzecz ochrony środowiska.Podano również koszty wdrożenia Programu oszacowane na lata 2004 – 2015 w rozbiciuna poszczególne zadania własne Powiatu.


137

8 BIBLIOGRAFIA

[1] Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego Kraków, 1999 rok.

[2] Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska WojewództwaMałopolskiego na lata 2001 – 2015.

[3] Bednarek R. Prusinkiewicz Z, Geografia Gleb, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa 1999.

[4] Cieślak J. Wskazówki dla rolników podejmujących produkcję metodamiekologicznymi, Wydawca- Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Społecznegoi Gospodarczego, Modliszewice 2001.

[5] Cymerman R: Rekultywacja gruntów zdewastowanych, Wydawnictwo Art.,Olsztyn 1988.

[6] Duży rocznik statystyczny 2002 r. GUS, Warszawa 2003.

[7] Wybrane dane o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2001r.,US Kraków 2002.

[8] Raport z wyników spisu powszechnego Województwo Małopolskie Narodowy spispowszechny ludności i mieszkań Powszechny spis rolny 2002r.

Urząd Statystyczny w Krakowie, strona internetowawww.stat.gov.pl/urzedy/krak US Kraków

[9] Ekonomiczna wycena środowiska przyrodniczego pod red. G. Andersona,J. Śleszyńskiego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1996.

[10] Narodowy Program Przygotowania do członkostwa w UE, Rozdział 23 – OchronaŚrodowiska; MOŚZNiL, 1999 r.

[11] Neuerburg W, Padel S: Rolnictwo ekologiczne w praktyce, StowarzyszenieEkoland, Warszawa 1994.

[12] Polityka Ekologiczna Państwa (1991) i II Polityka Ekologiczna Państwa (2001)MOŚZNiL.

[13] Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010,Warszawa, listopad 2002.

[14] Ochrona środowiska po reformie administracji publicznej, PROEKO sp. z o.o.,Warszawa 1999.

[15] Polityka Ekologiczna Państwa – Ministerstwo Ochrony Środowiska, ZasobówNaturalnych i Leśnictwa; Warszawa 1990.

[16] Poskrobka B: Sterowanie ekorozwojem tom I i III Regionalne i gospodarczeaspekty ekorozwoju, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 1998.

www.stat.gov.pl/urzedy/krak


138

[17] Planowanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska. Poradnik. Bert Krikke,Wanda Zaworska , Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2001.

[18] Materiały szkoleniowe FRDL do Programu „Samorządowa droga do UE”,M.Korolko, J.Koniecki 2002r.

[19] Programowanie rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej; J. Szlachta,Wydawnictwo naukowe PWN,Warszawa 1999.

[20] Przewodnik dostosowania prawa do prawa Unii Europejskiej w dziedzinieochrony środowiska, Komisja Wspólnot Europejskich, Warszawa styczeń 1998.

[21] Przewodnik po Unii Europejskiej; The Economist Wydawnictwo Studio EMKA,Warszawa 1998.

[22] Richling A., Solon J. „Ekologia krajobrazu“ Wyd. 2. Wyd. Nauk. PWN,Warszawa 1996.

[23] Geografia regionalna Polski, J. Konradzki, PWN, Warszawa 2000r

[24] Raport o stanie środowiska dla Województwa Małopolskiego za rok 1999, WIOŚKraków.




[28] Raport o stanie środowiska w Województwie Krakowskim w 1996r. WIOŚKraków 1997.

[29] „Ochrona przed polami elektromagnetycznymi”, materiały szkolenioweS. Różycki Katowice 2002r.

[30] Krajowy Program Zwiększania Lesistości, Aktualizacja 2003, Warszawa maj2003r.

[31] Trwały rozwój lasów w Polsce. Stan i zamierzenia, K. Rykowski,MOSZNiL1997r.

[32] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Spis Rolny 2002. Raportz wyników spisów powszechnych – Województwo Małopolskie. GUSw Krakowie, Kraków 2003.

[33] Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalamiciężkimi i siarką, WIOŚ w Krakowie, Okręgowa Stacja Chemiczno- Rolniczaw Krakowie, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kraków 1999r.


139

[34] Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2003-2005, GłównyInspektor Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa2003r.

[35] Zanieczyszczenie środowiska hałasem w świetle badań WIOŚ w 1999r., InspektorOchrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2000r.

[36] Inwentaryzacja złóż kopalin i ujęć wód podziemnych z uwzględnieniem ochronyśrodowiska w gminie Racławice woj. Kieleckie, Przedsiębiorstwo NaukowoTechniczne Ekoterra Kielce 1997.

[37] Projekt prac geologicznych mających na celu określenie zasięgu i stopniazgrozenia środowiska gruntowo-wodnego na terenie mogilników Klonów Ii Klonów II gmina Racławice, powiat Miechów, woj. Małopolskie, PaństwowyInstytut Geologiczny W-wa oraz SEGI-AT sp. z o.o., Warszawa 2001.

[38] Strategia Rozwoju Gminy Racławice.

[39] Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Miechów, 1998r. – raport z sesji strategicznej.

[40] Raport z sesji planowania strategicznego Gminy Gołcza, 1997r.

[41] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminyKsiąż Wielki – Biuro Planowania Przestrzennego Związku Międzygminnegoz siedzibą w Kielcach, Kielce 2000r.

[42] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego MiastaMiechowa Województwo Małopolskie I Diagnoza Stanu Miasta – SamorządoweBiuro Planowania Przestrzennego w Miechowie z siedzibą w Kielcach, Kielce1998r.

[43] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego MiastaMiechowa Województwo Małopolskie II Kierunki Rozwoju Przestrzennego –Biuro Planowania Przestrzennego Związku Międzygminnego z siedzibąw Kielcach, Kielce 1999r.

[44] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyMiechów Województwo Małopolskie, I Diagnoza stanu Gminy – SamorządoweBiuro Planowania Przestrzennego w Miechowie z siedzibą w Kielcach, Kielce1998r.

[45] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyMiechów Województwo Małopolskie , II Kierunki Rozwoju Przestrzennego –Biuro Planowania Przestrzennego Związku Międzygminnego z siedzibąw Kielcach, Kielce 1999r.

[46] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyKsiąż Wielki Województwo Małopolskie, Diagnoza stanu Gminyuwarunkowania wynikające ze stanu istniejącego i projektowanego –BiuroPlanowania Przestrzennego Związku Międzygminnego z siedzibą w Kielcach,Kielce 2000r.


140

[47] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyGołcza, Kraków 2000r.

[48] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyKozłów –Biuro Planowania Przestrzennego Związku Międzygminnegoz siedzibą w Kielcach, Kielce 1999-2000r.

[49] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyKsiąż Wielki, Diagnoza stanu Gminy – elementy Ekofizjografii –BiuroPlanowania Przestrzennego Związku Międzygminnego z siedzibą w Kielcach,Kielce 2002r.

[50] Raport o stanie środowiska w 2001r. – Powiat Miechów, WIOŚ w Krakowie,2002r.

[51] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyCharsznica, Etap II Raport nr 1, Diagnoza stanu istniejącego –Biuro Projektowe–Plan-Kraków 1999r.

[52] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminyCharsznica, Etap III Raport nr 2, Uwarunkowania rozwoju gminy –BiuroProjektowe –Plan-Kraków 1999r.

[53] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GminySłaboszów–Biuro Planowania Przestrzennego Związku Międzygminnegoz siedzibą w Kielcach, Kielce 2001r.

[54] Strona internetowa Powiatu Miechowskiego www.miechow.pl

[55]Klimat Polski, A. Woś Wydawnictwo Naukowe PWN 1999r.

[56] Triasowy zbiornik wód geotermalnych niecki miechowskiej i centralnej częścizapadliska przedkarpackiego, A. Barbacki, B. Uliasz-Misiek, PrzeglądGeologiczny 6/2003.

[57] „Raport o stanie środowiska w 2001r. Powiat Miechowski”, WydziałMonitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiskaw Krakowie, czerwiec 2002r.

[58] Strategia wykorzystania funduszu ISPA jako uzupełnienie instrumentu realizacjipolityki ekologicznej państwa; MOŚZNiL, Warszawa 1999.

[59] Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego Gminy, T. Domański,Wydawnictwo Hamal Books, Warszawa 1999.

[60] Wartość środowiska, J.T. Winpenny, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne,Warszawa 1995.

[61] Zbiór jednostkowych wskaźników cenowych robót budowlano instalacyjnych;BISTYP- CONSULTING, Warszawa 2001.

www.miechow.pl


141

[62] Informator turystyczny powiatu miechowskiego, Kraków, wyd. Artystyczno-Graficzne, 1972.

[63]Przewodnik po Województwie Krakowskim, M.Drzał, S.Smólski, Kraków LOP1972.

[64] Raport o stanie gospodarki lokalnej w Powiecie Miechowskim, Kraków –Miechów sierpień-wrzesień 2003, Małopolski Instytut SamorząduTerytorialnego i Administracji.


142

ZAŁĄCZNIK NR 1 – ZADANIA


143

Zadania w zakresie ochrony powietrzaW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych

S – studium, I – inwestycja, P – program, Pr - projekt

Realizacja zadaniaNazwa zadania

(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

ado 2007 do 2011 do 2015

Szacunkowykoszt wdrożeniacałości zadania(projektu) lub

nakłady w skaliroku

Źródłafinansowania Partnerzy

1 2 3 4 5 6 7 8 9Wykonanie programuochrony powietrza dlapowiatu miechowskiego

K Wojewoda P * Budżet Wojewody WIOŚ

Poprawa stanunawierzchni drógkrajowych, wojewódzkichi gminnych

K ZarządcyDróg I I I *

Budżetywłaściwych

Zarządów Dróg

Termomodernizacjaobiektów jednostekgospodarczychdziałających na tereniepowiatu

KJednostkigospodar-

czeI I I * Budżety jednostek

gospodarczych

Podmiotykorzystające ze

środowiska


144

1 2 3 4 5 6 7 8 9Modernizacja ihermetyzacja procesówprodukcyjnych w celuograniczenia emisjisubstancji (w tym odorów)do powietrza

KJednostkigospodar-


gospodarczych


środowiska

Koordynowanieopracowania gminnychplanów zaopatrzenia wenergię cieplną zwykorzystaniemodnawialnych źródełenergii

W Powiat S 2 000 zł/rokBudżet Powiatu

PFOŚiGWWFOŚiGW

Gminy

Opracowanie i wdrożeniesystemu zbierania igromadzenia informacji ozanieczyszczeniachpowietrza

W Powiat I 8.000złBudżet Powiatu

PFOŚiGW

WIOŚGminy

Podmiotygospodarcze

Promowanie kotłowniwykorzystującychalternatywne źródłaenergii (biomasa, pompyciepła itd.)

W Powiat P P P 1 000/rokBudżet Powiatu

PFOŚiGWWFOŚiGW

GminyUrząd

MarszałkowskiOrganizacje

PozarządoweTermomodernizacjaobiektów Starostwa ijednostek organizacyjnychPowiatu

W Powiat S, P, I S, P, I S, P, I 2.500 000 zł

Budżet PowiatuPFOŚiGWWFOŚiGWEkofundusz

Poprawa stanunawierzchni drógpowiatowych

W PZD I I I 750 000 zł/rok Budżet PZDŚrodki Unijne Gminy


145

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Program ograniczenia„niskiej emisji” SW Gminy S P

Budżet GminyGFOŚiGWWFOŚiGW

Budowa sieci gazowej SW Gminy I I I

Budżet GminyGFOŚiGW

Środki Unijne

Opracowanie gminnychplanów zaopatrzenia wenergię cieplną zwykorzystaniemodnawialnych źródełenergii

SW Gminy S, Pr


Środki Unijne

Powiat

Instalacja kolektorówsłonecznych SW Gminy I I I


Środki UnijneTermomodernizacjaobiektów Gminnych ijednostek organizacyjnychGminy

SW Gminy I I I

Budżet GminyGFOŚiGWWFOŚiGWEkofundusz

Poprawa stanunawierzchni dróggminnych

SW Gminy I I I Budżet GZDŚrodki Unijne Powiat

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówWIOŚ – Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaGFOŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPFOŚiGW - Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPZD – Powiatowy Zarząd DrógGZD – Gminny Zarząd Dróg


146

Zadania w zakresie ochrony przed hałasemW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź inst ytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Wyznaczenie terenów„szczególnego zagrożeniahałasem” na tereniewojewództwamałopolskiego

K Woje-woda S * Budżet Wojewody Zarządcy dróg

Minimalizacja emisjihałasu komunikacyjnegopoprzez planowe remonty imodernizacje drógpowiatowych

W PZD I I I 750 000 zł/rok

Budżet PZDFundusze

strukturalneARiMRGminy


147

1 2 3 4 5 6 7 8 9Minimalizacja emisjihałasu komunikacyjnegopoprzez planowe remonty imodernizacje dróggminnych

SW Gminy I I I

Budżety GminFundusze

strukturalne ARiMR

Preferowanieniskokonfliktowejlokalizacji inwestycjihałasotwórczych (dróg,usług, rzemiosła i zakładówprodukcyjnych)

SW Gminy Pr Budżety Gmin Powiat

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówPZD – Powiatowy Zarząd DrógAriMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa


148

Zadania w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznymW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

ado 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Kontrola i ograniczanieemisji do środowiskaniejonizującegopromieniowaniaelektromagnetycznego

K WIOŚ S S S *Budżet Wojewody

Funduszestrukturalne

WIOŚ

Wprowadzenie domiejscowych planówzagospodarowaniaprzestrzennego zapisówpoświęconych ochronieprzed promieniowaniemz wyznaczeniem strefograniczonego użytkowaniawokół urządzeńelektroenergetycznych,radiokomunikacyjnychi radiolokacyjnych

SW Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin


149

1 2 3 4 5 6 7 8 9Preferowanie niskokonfliktowej lokalizacjiźródeł promieniowanianiejonizującego

SW Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizację zadaniawyjaśnienia użytych skrótówWIOŚ – Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska


150

Zadania w zakresie gospodarki wodnej i gospodarki wodno -ściekowejW - zadanie własne(finansowane w ca łości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będąc ych w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych

S – studium, I – inwestycja, P – program, Pr – projekt


(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Opracowaniedokumentacjihydrogeologicznych dlaGZWP na obszarzewojewództwa, wraz zkorektą granic iopracowaniem zasadochrony

KGIOSPIG,RZGW

P *

Budżet PaństwaFundusze celowe


WIOŚ, PIG,RZGW

Rozwijanieregionalnegomonitoringu wódpodziemnych ipowierzchniowych

KGIOŚ,PIG,RZGW

I I I *



WIOŚ, PIG,RZGW


151

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Opracowanie przezRZGW Krakówwarunków korzystaniaz dorzecza

K RZGWKraków *



WIOŚ, PIG,RZGW, UrządMarszałkowski,

Wojewoda,Powiaty, Gminy

Opracowaniedokumentacji strefochronnych ujęć wódpodziemnych

KWłaści-

cieleujęć

Pr Pr Pr * Właściciele ujęćwód podziemnych

RZGW, WIOŚ,Gminy

Podjęcie czynnościw zakresiewykorzystania środkówUE na remont obiektówmelioracyjnych

K

Marsza-łek

Woje-wódz-

twa

Spółki WodneMZMiUW

RZGW

PowiatGminy

Chronienie wódpodziemnych przed ichdegradacją -jakościową i ilościowąpoprzez:-wyznaczanie strefochronnych wokół ujęćoraz ujmowanie ich wplanachzagospodarowania,-promowanie rolnictwaekologicznego naterenach GZWP

KWłaści-cieciele

ujęć

Budżet GminyUżytkownicy ujęć

wód

RZGWPowiat

Kontrola rozdziałuzasobów i weryfikacjapozwoleń wodno –prawnych na pobórwód

W Powiat P 2 000 zł/rokBudżet Powiatu

PFOSiGWWFOŚiGW

Gminy,Wojewoda,

RZGW,WIOŚ


152

1 2 3 4 5 6 7 8 9Opracowaniei wdrożenie systemumonitorowania emisjizanieczyszczeń zeźródeł punktowych dowód

W Powiat P 5 000 złBudżet Powiatu

PFOSiGW Gminy

Budowa i odbudowasystemu rowówodwadniających drogipowiatowe

W PZD I I I 150 000/ zł/rok Budżet PZD Gminy

Instalacja urządzeńpodczyszczających wsystemie odwadnianiadróg powiatowych

W PZD I I I 400 000 zł Budżet PZDŚrodki unijne Gminy

Stosowanie najlepszejdostępnej techniki(BAT) w instalacjachprodukcyjnychi komunalnych(w ramach uzgodnień wprocedurzeinwestycyjnej)

W Powiat GminyPrzedsiębiorcy

Opracowanie ewidencjiistniejących źródełzanieczyszczenia wódi gleb ściekami bytowo– gospodarczymi(szamb, płytgnojowych,przydomowychoczyszczalni ściekówitp.)

SW Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin Powiat


153

1 2 3 4 5 6 7 8 9Porządkowaniegospodarki wodno-ściekowej na tereniepowiatu poprzez:- minimalizację stratwody w istniejącejsieci wodociągowej,- rozwiązanie lokalniewystępującychproblemów brakuwody pitnej(Brzuchania GminaMiechów- budowę siecikanalizacyjnej ioczyszczalni ścieków)

SW Gminy S P I

Budżety GminFundusze celowe


Powiat,

Porządkowaniegospodarki odpadamina terenie powiatu

SW Gminy S P/I I



Powiat

Przygotowanie iwdrożenie systemuindywidualnegooczyszczania ściekówna terenach orozproszonejzabudowie

SW Gminy P, I I I 3.000.000 zł

Budżety Gmin,PFOSiGW

WFOŚiGW, środki UE

Właścicielenieruchomości,

jednostkiorganizacyjne,

Powiat

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówGIOS – Główny Inspektor Ochrony ŚrodowiskaWIOŚ – Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaPIG – Państwowy Instytut Geologiczny


154

RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej MZMiUW – Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń WodnychGFOŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPFOŚiGW - Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPZD – Powiatowy Zarząd DrógGZD – Gminny Zarząd Dróg


155

Zadania w zakresie małej retencji i o ochrony przeciwpowodziowejW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, fina nsowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

edno

stka

real

izuj

ąca

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Budowa zbiornikówretencyjnych na rzekachpowiatu

K RZGW * RZGW Powiat Gminy

Zwiększenie naturalnejretencji zlewni poprzezwprowadzanie zalesień iograniczenie wyrębówlasów

K RDLP I I I * Fundusz LeśnyŚrodki Unijne

RDLPNadleśnictwo

Gminy

Kontrola stanu urządzeńwodnych K

RZGW,MZMiU

W* RZGW

MZMiUWPowiatGminy

Regulacja rzek i potoków KRZGW,MZMiU

WI I I * RZGW

MZMiUWGminyPowiat


156

1 2 3 4 5 6 7 8 9Oznaczenie terenówzalewowych i wyłączenieich z zabudowy

SW Gminy Pr Budżet GminyMarszałek

WojewództwaRZGW, Gminy

Budowa zbiornikówrekreacyjnych na rzekachpowiatu

SW Gminy I I I Budżety GminŚrodki Unijne

PowiatZarządy

MelioracjiWodnych

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówRZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej MZMiUW – Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń WodnychRDLP – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych


157

Zadania w zakresie ochrony przyrody i poprawy ładu przestrzennegoW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjo nalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bez pośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych


Realizacja zadaniaNazwa zadania (projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

ado 2007 do 2011 do 2015

Szacunkowy kosztwdrożenia całościzadania (projektu)

lub nakłady wskali roku


1 2 3 4 5 6 7 8 9Wyznaczanie idokumentowanie obszarówdo systemu Natura 2000

KMinisterŚrodowi

skaS Pr * Budżet Państwa

Fundusze unijnePowiatGminy

Współpraca z ARiMR,nadleśnictwami, MODR igminami w zakresierealizacji programów rolno-środowiskowych wpowiecie miechowskim,zwłaszcza w zakresiezalesiania gruntów rolnych iochrony naturalnegośrodowiska przyrodniczego

K ARiMR ARiMR GminyPowiat

Opracowanie wykazuterenów i obiektówprzyrodniczychpodlegających ochronie

W Powiat S 3 000 zł Budżet PowiatuPFOŚiGW

GminyWojewódzkiKonserwator

Przyrody


158

1 2 3 4 5 6 7 8 9Opracowanie wydawnictwpromujących waloryprzyrodniczo –krajobrazowe

W Powiat S 2 000 zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

Gminy

Kontrola przestrzeganiaprzepisów o ochronieprzyrody w trakciegospodarczegowykorzystywania zasobówprzyrody

W Powiat 2.000 zł/rok Budżet PowiatuGminy

Właścicielenieruchomości

Wspieranie wniosków gmini związków gmin o środkifinansowe na infrastrukturęochrony środowiska naterenach cennychprzyrodniczo, głównie wzakresie gospodarki wodno-ściekowej i odpadów

W Powiat Zadaniebeznakładowe

Budżety GminFundusze OchronyŚrodowiska, środki

unijne

Gminy

Współpraca zWojewódzkimKonserwatorem Zabytkóww zakresie ochronystarodrzewia, parkówpodworskich i wiejskich

W Powiat Zadaniebeznakładowe Budżet Powiatu


Przyrody

Promocja walorówprzyrodniczych powiatu zeszczególnym podkreśleniemkorzyści dla społecznościlokalnych płynących zzamieszkiwania na terenachcennych przyrodniczo

W Powiat 2 000 zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

GminyOrganizacjeekologiczne


159

1 2 3 4 5 6 7 8 9Wprowadzanie domiejscowych planówzagospodarowaniaprzestrzennego:-zasad ochrony i

kształtowania ładuprzestrzennego

- zasad ochronyśrodowiska i przyrody

- granic i sposobówzagospodarowaniaterenów lub obiektówpodlegających ochronie,

- terenów narażonych naniebezpieczeństwopowodzi

SW Gminy Pr Budżet Gminy

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji RolnictwaMODR – Małopolski Ośrodek Doradztwa RolniczegoPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej


160

Zadania w zakresie zwiększenia lesistości powiatu

W - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytuc jidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Aktualizacja powiatowegoprogramu zwiększanialesistości

W Powiat P 2.000 złBudżet

PowiatuGminy

Dokonanie przeglądówlasów prywatnych podkątem ich stanu sanitarnego

W Powiat P 10.000 złBudżet

PowiatuWłaściciele

lasów

Dokonanie zmianklasyfikacyjnych gruntówrolnych na grunty leśnezalesionych w ramachustawyo przeznaczeniu gruntówrolnych do zalesienia iustawy o lasach

W Powiat P 100.000 zł

ARiMR

Budżet

Powiatu

Środki własnerolników


161

1 2 3 4 5 6 7 8 9Opracowanie dokumentacjiurządzeniowej dla lasówniepaństwowych:

800 ha

W Powiat P 50.000 zł

Budżet Powiatu

Budżet Państwa

WFOŚiGW

Nadleśnictwo

Szkolenia rolników zzakresu zalesień gruntówrolnych, prowadzeniaupraw leśnychi pielęgnacji lasu

W Powiat P 900 zł Budżet Powiatu

Zalesianie gruntów rolnychnieprzydatnych rolniczo W Powiat P 75 000 zł/rok

Budżet Państwa

środki unijne

Fundusz Leśny

WFOŚiGW

środki własnerolników

współdziałanie z:ARiMR,Nadleśnictwami

WFOŚiGW

Uwzględnieniew miejscowych planachzagospodarowaniaprzestrzennego terenówprzeznaczonych dozalesienia

SW Gminy P Budżety Gmin Powiat

Gminy


162

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ochrona istniejących lasów,zadrzewieńi zakrzewień orazwprowadzenie nowychzalesień, zadrzewień izakrzewień

K RDLP P

Budżet Państwa

środki unijne

Fundusz Leśny

WFOŚiGW


Gminy

wyjaśnienia użytych skrótówARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji RolnictwaWFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejRDLP – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych


163

Zadania w zakresie monitoringu środo wiska i ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniamiW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasob ów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzk im i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

2004-2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Wdrożenie systemumonitoringu jakościpowietrza (pomiary stężeńbenzenu i pyłu metodamireferencyjnymi)

KWoje-woda,WIOŚ

I I I * Budżet WIOŚWojewoda

WISGminy

Wdrożenie systemumonitoringu jakości wódpodziemnych

K GIOŚPIG I I I * Budżet WIOŚ Państwowy Instytut

Geologiczny

Wdrożenie systemumonitoringu jakości wódpowierzchniowych

K WIOŚ,RZGW I I I * Budżet WIOŚ RZGW

Wdrożenie systemumonitoringuprzeciwpowodziowego

K IMiGW I I I * IMiGW


164

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Stworzenie parkingów dlapojazdów przewożącychmateriały niebezpieczne

KZarzą-

dcyDróg

*

Zarządcynajbardziej

obciążonychtakim transportem

róg

Opracowanie i wdrożeniesystemu wymianyinformacji o środowisku

W Powiat S, I 7 000 zł

Budżet Powiatu,WFOŚiGW,

FunduszeStrukturalne,

FunduszeSpójności

WIOŚ,WIS,PIG,RZGW,

Organizacja CentrumZarządzania Kryzysowego W Powiat Pr I 400 000 zł

Budżet PowiatuBudżet PSP

Srodki Unijne

Gminy, Policja,Telekomunikacja,

EnergetykaWojewoda

Doposażenie StrażyPożarnej w środkiratownictwa stosowane wsytuacjachnadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska

W Powiat I I I 5 000zł/rok

Budżet Powiatu,PFOŚiGW,WFOŚiGWBudżet PSP

GminyWojewoda

Systematycznaweryfikacja listypotencjalnych sprawcówNZŚ

W Powiat P Praca własna Budżet PSP Powiat

Doposażenie JednostekOchotniczej StrażyPożarnej w środkiratownictwa stosowane wsytuacjachnadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska

SW Gminy I I I

Budżety Gmin,GFOŚiGW,WFOŚiGWBudżet PSP

PowiatWojewoda

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadania


165

wyjaśnienia użytych skrótówIMiGW – Instytut Meteorologii i Gospodarki WodnejGIOŚ – Główny Inspektor Ochrony ŚrodowiskaWIOŚ- Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaPIG- Państwowy Instytut GeologicznyWIS – Wojewódzki Inspektor SanitarnyRZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki WodnejPSP – Państwowa Straż PożarnaGFOSiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki W odnejPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejNZŚ – Nadzwyczajne Zagrożenia Środowiska


166

Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i wykorzystania zasobów naturalnychW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze śr odków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnychS – studium, I – inwestycja, P – program, Pr - projekt


(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

ado 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9

Systematyczna kontrolapoziomu zanieczyszczeń wglebach

KWIOS

OSCh-BKraków

S S S *

WIOŚ Kraków iOkręgowa Stacja

Chemiczno –Badawcza w

Krakowie

PowiatGminy

Zmniejszenie zakwaszeniagleb K OSCh-B

Kraków P P P *Budżet Państwa

Właścicielegruntów

Okręgowa StacjaChemiczno –Badawcza w

KrakowieZalesianie gruntówz ustawy „o lasach”i zalesianiu gruntówzagrożonych erozją

K RDLP I I I * Fundusz LeśnyWFOSiGW

RDLPGminy

Utworzenie bazy danych okopalinach w ramachregionalnej bazy danychMG-GP (GIS)

K Woje-woda I *

Budżet WojewodyFundusze

Strukturalne


167

1 2 3 4 5 6 7 8 9Rekultywacja irewitalizacja terenówzdegradowanychdziałalnościąeksploatacyjną

KUżytkownicyzłoża

S P I *

Użytkownicy złożaBudżet Państwa

Fundusze Celowelub Strukturalne

Działalnośćmodernizacyjna i badaniatechniczne opryskiwaczy

K

WIORiNw

Tarnowie I I I 5 000 zł/rok PFOŚiGWGFOŚiGW

WIOŚPowiatGminy

Inwentaryzacja terenówzdegradowanych naktórych przekroczonezostały standardy jakościgleby lub ziemi

W Powiat P 20 000 zł Budżet PowiatuPFOŚiGW

WIOŚ, GminyPrzedsiębiorcy

Inwentaryzacja terenówzdegradowanych dlaktórych obowiązekrekultywacji przypadastaroście

W Powiat S 2 000 zł

Budżet PowiatuWFOŚiGW,PFOSiGWEkofundusz

WIOŚ

Zabezpieczenie obszarówudokumentowanych złóżprzez zainwestowaniemuniemożliwiającym icheksploatację

SW Gminy Pr Budżety Gmin Wojewoda

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówWIORiN – Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i NasiennictwaWIOŚ- Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaOSCh-B – Okręgowa Stacja Chemiczno-BadawczaRDLP – Regionalna Dyrekcja Lasów PaństwowychGFOŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOSiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej


168

Zadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznych ruchów ekologicznychW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części z e środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane przezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji org anów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

ado 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9Opracowanie projektuścieżek dydaktycznych naterenie powiatu

K PGL Pr * Budżet KuratoriumOświaty Gminy, Powiat,

Organizacja szkoleń lubkonferencji poświęconychodnawialnym źródłomenergii

W Powiat P 1 000zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

GminyUrząd


PozarządoweOrganizacja szkoleń lubspotkań informacyjnychzachęcających doinwestowania wrozwiązaniawykorzystująceodnawialne źródła energii


GminyUrząd


Pozarządowe


169

1 2 3 4 5 6 7 8 9Edukacja społeczeństwan/t możliwościwystąpienianadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska i sposobiereagowania


GminyUrząd

MarszałkowskiStraż Pożarna

Upowszechnianie wpowiecie informacji nt.obszarów systemu Natura2000

W Powiat 1 000 zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW Gminy

Organizacja PowiatowegoKonkursu Ekologicznegodla uczniów szkółpodstawowych, ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych

W Powiat Pr Pr Pr 3 000/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

Gminy,Kuratorium

Oświaty

Organizacja szkoleń dlarolników w sprawienawożenia gleb w celuuniknięciazanieczyszczenia wód izatruć osób wykonującychzabiegi środkami ochronyroślin

W Powiat Pr Pr Pr 2 000/rokMODR

PFOŚiGWGFOŚiGW

WIOŚ, WIORiNw Tarnowie

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzianych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówWIORiN – Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i NasiennictwaMODR – Małopolski Ośrodek Doradztwa RolniczegoWIOŚ – Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaGFOŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPGL – Państwowe Gospodarstwo Leśne


170

Zadania w zakresie turystyki i agroturyst yki oraz rekreacjiW - zadanie własne(finansowane w całości lub w części ze środków będących w dyspozycji powiatu)K – zadanie koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, finansowane prz ezprzedsiębiorstwa oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucjidziałających na terenie powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim i centralnym)SW- szczegółowe wytyczne do sporządzania programów gminnych



(projektu)

Cha

rakt

erza

dani

a

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8 9

Program ochrony lasów K PGL P * Lasy PaństwowePGL

Opracowanie studiummożliwości wytyczenia trasrowerowych

W Po-wiat S 3.000 zł Budżet Powiatu

PFOŚiGW

UrządMarszałkowski,Gminy i Powiaty

ościenneWykonanie mapy trasrowerowych i miejscatrakcyjnych turystycznie irekreacyjnie w powiecie

W Po-wiat I 8.000 zł Budżet Powiatu

UrządMarszałkowski,

Gminy

* brak informacji dotyczącej wielkości środków przewidzian ych na realizacje zadaniawyjaśnienia użytych skrótówPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPGL – Państwowe Gospodarstwo Leśne


171

ZAŁĄCZNIK NR 2 – HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU


172

ZADANIA KOORDYNOWANE



(projektu)

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8Wykonanie programuochrony powietrza dlapowiatu miechowskiego

Wojewoda P * Budżet Wojewody WIOŚ

Poprawa stanunawierzchni drógkrajowych, wojewódzkichi gminnych

ZarządcyDróg I I I *

Budżetywłaściwych

Zarządów Dróg

Termomodernizacjaobiektów jednostekgospodarczychdziałających na tereniepowiatu

Jednostkigospodar-


gospodarczych


środowiska

Modernizacja ihermetyzacja procesówprodukcyjnych w celuograniczenia emisjisubstancji (w tym odorów)do powietrza

Jednostkigospodar-


gospodarczych


środowiska


173

1 2 3 4 5 6 7 8Wyznaczenie terenów„szczególnego zagrożeniahałasem” na tereniewojewództwamałopolskiego

Wojewoda S * Budżet Wojewody Zarządcy dróg

Kontrola i ograniczanieemisji do środowiskaniejonizującegopromieniowaniaelektromagnetycznego

WIOŚ S S S *Budżet Wojewody


WIOŚ

Opracowaniedokumentacjihydrogeologicznych dlaGZWP na obszarzewojewództwa, wraz zkorektą granic iopracowaniem zasadochrony

GIOSPIG,

RZGWP *



WIOŚ, PIG,RZGW

Rozwijanie regionalnegomonitoringu wódpodziemnych ipowierzchniowych

GIOŚ,PIG,

RZGWI I I *



WIOŚ, PIG,RZGW

Opracowanie przez RZGWKraków warunkówkorzystania z dorzecza

RZGWKraków *



WIOŚ, PIG,RZGW, Urząd

Marszałkowski,Wojewoda,

Powiaty, Gminy

Opracowaniedokumentacji strefochronnych ujęć wódpodziemnych

Właści-cieleujęć

Pr Pr Pr * Właściciele ujęćwód podziemnych

RZGW, WIOŚ,Gminy


174

1 2 3 4 5 6 7 8Podjęcie czynności wzakresie wykorzystaniaśrodków UE na remontobiektów melioracyjnych

MarszałękWojewódz-

twa

Spółki WodneMZMiUW

RZGW

PowiatGminy

Chronienie wódpodziemnych przed ichdegradacją - jakościową iilościową poprzez:-wyznaczanie strefochronnych wokół ujęćoraz ujmowanie ich wplanachzagospodarowania,-promowanie rolnictwaekologicznego na terenachGZWP

Właścicieleujęć

Budżet GminyUżytkownicy ujęć

wód

RZGWPowiat

Budowa zbiornikówretencyjnych na rzekachpowiatu

RZGW * RZGW Powiat Gminy

Zwiększenie naturalnejretencji zlewni poprzezwprowadzanie zalesień iograniczenie wyrębówlasów

RDLP I I I * Fundusz LeśnyŚrodki Unijne

RDLPNadleśnictwo

Gminy

Kontrola stanu urządzeńwodnych

RZGW,MZMiUW * RZGW

MZMiUW

PowiatGminy

Regulacja rzek i potoków RZGW,MZMiUW I I I * RZGW

MZMiUW

GminyPowiat

Wyznaczanie idokumentowanieobszarów do systemuNatura 2000

MinisterŚrodowiska S Pr * Budżet Państwa

Fundusze unijnePowiatGminy


175

1 2 3 4 5 6 7 8Współpraca z ARiMR,nadleśnictwami, MODRi gminami w zakresierealizacji programówrolno-środowiskowychw powiecie miechowskim,zwłaszcza w zakresiezalesiania gruntów rolnychi ochrony naturalnegośrodowiskaprzyrodniczego

ARiMR ARiMR GminyPowiat

Ochrona istniejącychlasów, zadrzewieńi zakrzewień orazwprowadzenie nowychzalesień, zadrzewień izakrzewień

RDLP P

Budżet Państwa

środki unijne

Fundusz Leśny

WFOŚiGW


Gminy

Wdrożenie systemumonitoringu jakościpowietrza (pomiary stężeńbenzenu i pyłu metodamireferencyjnymi)

Wojewoda,WIOŚ I I I * Budżet WIOŚ

WojewodaWIS

Gminy

Wdrożenie systemumonitoringu jakości wódpodziemnych

GIOŚ, PIG I I I * Budżet WIOŚPaństwowy

InstytutGeologiczny

Wdrożenie systemumonitoringu jakości wódpowierzchniowych

WIOŚ

RZGW `I I I * Budżet WIOŚ RZGW

Wdrożenie systemumonitoringuprzeciwpowodziowego

IMiGW I I I * IMiGW


176

1 2 3 4 5 6 7 8

Stworzenie parkingów dlapojazdów przewożącychmateriały niebezpieczne

ZarządcyDróg *

Zarządcynajbardziej

obciążonych takimtransportem róg

Systematyczna kontrolapoziomu zanieczyszczeńw glebach

WIOSOSCh-BKraków

S S S *

WIOŚ Kraków iOkręgowa Stacja

Chemiczno –Badawcza w

Krakowie

PowiatGminy

Zmniejszenie zakwaszeniagleb

OSCh-BKraków P P P *

Budżet PaństwaWłaściciele

gruntów

Okręgowa StacjaChemiczno –Badawcza w

KrakowieZalesianie gruntówz ustawy „o lasach”i zalesianiu gruntówzagrożonych erozją

RDLP I I I * Fundusz LeśnyWFOSiGW

RDLPGminy

Utworzenie bazy danycho kopalinach w ramachregionalnej bazy danychMG-GP (GIS)

Wojewoda I *Budżet Wojewody

FunduszeStrukturalne

Rekultywacjai rewitalizacja terenówzdegradowanychdziałalnościąeksploatacyjną

Użytkow-nicy złoża S P I *

Użytkownicy złożaBudżet Państwa

Fundusze Celowelub Strukturalne

Działalnośćmodernizacyjna i badaniatechniczne opryskiwaczy

WIORiNw Tarnowie I I I 5 000 zł/rok PFOŚiGW

GFOŚiGW

WIOŚPowiatGminy

Opracowanie projektuścieżek dydaktycznych naterenie powiatu

PGL Pr * Budżet KuratoriumOświaty Gminy, Powiat,

Program ochrony lasów PGL P * Lasy PaństwowePGL


177

* brak informacji dotyczącej wielkości środkó w przewidzianych na realizacje zadania

wyjaśnienia użytych skrótówARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji RolnictwaIMiGW – Instytut Meteorologii i Gospodarki WodnejGIOŚ – Główny Inspektor Ochrony ŚrodowiskaWIOŚ- Wojewódzki Inspektor Ochrony ŚrodowiskaPIG- Państwowy Instytut GeologicznyWIS – Wojewódzki Inspektor SanitarnyRZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki WodnejGFOSiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejMZMiUW – Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń WodnychRDLP – Regionalna Dyrekcja Lasów PaństwowychPGL – Państwowe Gospodarstwo LeśnePZD – Powiatowy Zarząd DrógGZD – Gminny Zarząd DrógMODR – Małopolski Ośrodek Doradztwa RolniczegoOSCh-B – Okręgowa Stacja Chemiczno-BadawczaWIORiN – Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa


178

ZADANIA WŁASNE



(projektu)Je

dnos

tka

real

izuj

ąca

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8Koordynowanieopracowania gminnychplanów zaopatrzenia wenergię cieplną zwykorzystaniemodnawialnych źródełenergii

Powiat S 2 000 zł/rokBudżet Powiatu

PFOŚiGWWFOŚiGW

Gminy

Opracowanie i wdrożeniesystemu zbierania igromadzenia informacji ozanieczyszczeniachpowietrza

Powiat I 8.000złBudżet Powiatu

PFOŚiGW

WIOŚGminy

Podmiotygospodarcze

Promowanie kotłowniwykorzystującychalternatywne źródłaenergii (biomasa, pompyciepła itd.)

Powiat P P P 1 000/rokBudżet Powiatu

PFOŚiGWWFOŚiGW

GminyUrząd


PozarządoweTermomodernizacjaobiektów Starostwa ijednostekorganizacyjnych Powiatu

Powiat S, P, I S, P, I S, P, I 2.500 000 zł

Budżet PowiatuPFOŚiGWWFOŚiGWEkofundusz


179

1 2 3 4 5 6 7 8Poprawa stanunawierzchni drógpowiatowych

PZD I I I 750 000 zł/rok Budżet PZDŚrodki Unijne Gminy

Minimalizacja emisjihałasu komunikacyjnegopoprzez planowe remontyi modernizacje drógpowiatowych

PZD I I I 750 000 zł/rok

Budżet PZDFundusze

strukturalne

ARiMRGminy

Kontrola rozdziałuzasobów i weryfikacjapozwoleń wodno –prawnych na pobór wód

Powiat P 2 000 zł/rokBudżet Powiatu

PFOSiGWWFOŚiGW

Gminy,Wojewoda,

RZGW,WIOŚ

Opracowanie i wdrożeniesystemu monitorowaniaemisji zanieczyszczeń zeźródeł punktowych dowód

Powiat P 5 000 złBudżet Powiatu

PFOSiGW Gminy

Budowa i odbudowasystemu rowówodwadniających drogipowiatowe

PZD I I I 150 000/ zł/rok Budżet PZD Gminy

Instalacja urządzeńpodczyszczających wsystemie odwadnianiadróg powiatowych

PZD I I I 400 000 zł Budżet PZDŚrodki unijne Gminy

Stosowanie najlepszejdostępnej techniki (BAT)w instalacjachprodukcyjnych ikomunalnych (w ramachuzgodnień w procedurzeinwestycyjnej)

Powiat GminyPrzedsiebiorcy


180

1 2 3 4 5 6 7 8Opracowanie wykazuterenów i obiektówprzyrodniczychpodlegających ochronie

Powiat S 3 000 zł Budżet PowiatuPFOŚiGW


PrzyrodyOpracowaniewydawnictw promującychwalory przyrodniczo –krajobrazowe

Powiat S 2 000 zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

Gminy

Kontrola przestrzeganiaprzepisów o ochronieprzyrody w trakciegospodarczegowykorzystywaniazasobów przyrody

Powiat 2.000 zł/rok Budżet PowiatuGminy

Właścicielenieruchomości

Wspieranie wnioskówgmin i związków gmin ośrodki finansowe nainfrastrukturę ochronyśrodowiska na terenachcennych przyrodniczo,głównie w zakresiegospodarki wodno-ściekowej i odpadów

Powiat

Budżety GminFundusze OchronyŚrodowiska, środki

unijne

Gminy

Współpraca zWojewódzkimKonserwatoremZabytków w zakresieochrony starodrzewia,parków podworskich iwiejskich

Powiat Budżet Powiatu


Przyrody


181

1 2 3 4 5 6 7 8Promocja walorówprzyrodniczych powiatuze szczególnympodkreśleniem korzyścidla społecznościlokalnych płynących zzamieszkiwania naterenach cennychprzyrodniczo

Powiat 2 000 zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

GminyOrganizacjeekologiczne

Aktualizacjapowiatowego programuzwiększania lesistości

Powiat P 2.000 złBudżet

PowiatuGminy

Dokonanie przeglądówlasów prywatnych podkątem ich stanusanitarnego

Powiat P 10.000 złBudżet

PowiatuWłaściciele lasów

Dokonanie zmianklasyfikacyjnych gruntówrolnych na grunty leśnezalesionych w ramachustawy o przeznaczeniugruntów rolnych dozalesienia i ustawy olasach

Powiat P 100.000 zł

ARiMR

Budżet

Powiatu

Środki własnerolników

Opracowaniedokumentacjiurządzeniowej dla lasówniepaństwowych:800 ha

Powiat P 50.000 zł

Budżet Powiatu

Budżet państwa

WFOŚiGW

Nadleśnictwo


182

1 2 3 4 5 6 7 8

Szkolenia rolnikówz zakresu zalesieńgruntów rolnych,prowadzenia uprawleśnych i pielęg-nacji lasu

Powiat P 900 zł Budżet Powiatu

Zalesianie gruntówrolnych nieprzydatnychrolniczo

Powiat P 75 000 zł/rok

Budżet Państwa

środki unijne

Fundusz Leśny

WFOŚiGW


współdziałanie z:ARiMR,Nadleśnictwami

WFOŚiGW

Opracowanie i wdrożeniesystemu wymianyinformacji o środowisku

Powiat S, I 7 000 zł

Budżet Powiatu,WFOŚiGW,

FunduszeStrukturalne,

FunduszeSpójności

WIOŚ,WIS,PIG,RZGW,

Organizacja CentrumZarządzaniaKryzysowego

Powiat Pr I 400 000 złBudżet Powiatu

Budżet PSPSrodki Unijne

Gminy, Policja,Telekomunikacja,

EnergetykaWojewoda

Doposażenie StrażyPożarnej w środkiratownictwa stosowane wsytuacjachnadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska

Powiat I I I 5 000zł/rok

Budżet Powiatu,PFOŚiGW,WFOŚiGWBudżet PSP

GminyWojewoda


183

1 2 3 4 5 6 7 8Systematycznaweryfikacja listypotencjalnych sprawcówNZŚ

Powiat P Praca własna Budżet PSP Powiat

Inwentaryzacja terenówzdegradowanych naktórych przekroczonezostały standardy jakościgleby lub ziemi

Powiat P 20 000 zł Budżet PowiatuPFOŚiGW

WIOŚ, GminyPrzedsiębiorcy

Inwentaryzacja terenówzdegradowanych dlaktórych obowiązekrekultywacji przypadastaroście

Powiat S 2 000 zł

Budżet PowiatuWFOŚiGW,PFOSiGWEkofundusz

WIOŚ

Organizacja szkoleń lubkonferencji poświęconychodnawialnym źródłomenergii

Powiat P 1 000zł/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

GminyUrząd


PozarządoweOrganizacja szkoleń lubspotkań informacyjnychzachęcających doinwestowania wrozwiązaniawykorzystująceodnawialne źródła energii


GminyUrząd


Pozarządowe

Edukacja społeczeństwan/t możliwościwystąpienianadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska i sposobiereagowania


GminyUrząd

MarszałkowskiStraż Pożarna


184

1 2 3 4 5 6 7 8Upowszechnianiew powiecie informacji nt.obszarów systemu Natura2000

Powiat Budżet PowiatuPFOŚiGW Gminy

Organizacja PowiatowegoKonkursu Ekologicznegodla uczniów szkółpodstawowych, ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych

Powiat Pr Pr Pr 3 000/rok Budżet PowiatuPFOŚiGW

Gminy,Kuratorium

Oświaty

Organizacja szkoleń dlarolników w sprawienawożenia gleb w celuuniknięciazanieczyszczenia wódi zatruć osóbwykonujących zabiegiśrodkami ochrony roślin

Powiat Pr Pr Pr 2 000/rokMODR

PFOŚiGWGFOŚiGW

WIOŚ, WIORiNw Tarnowie

Opracowanie studiummożliwości wytyczeniatras rowerowych

Powiat S 3.000 zł Budżet PowiatuPFOŚiGW

UrządMarszałkowski,Gminy i Powiaty

ościenneWykonanie mapy trasrowerowych i miejscatrakcyjnych turystyczniei rekreacyjnie w powiecie

Powiat I 8.000 zł Budżet PowiatuUrząd

Marszałkowski,Gminy


185

wyjaśnienia użytych skrótówARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji RolnictwaWIOŚ- Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowis kaPIG- Państwowy Instytut GeologicznyWIS – Wojewódzki Inspektor SanitarnyRZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki WodnejPSP – Państwowa Straż PożarnaPFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejNZŚ – Nadzwyczajne Zagrożenia ŚrodowiskaPZD – Powiatowy Zarząd DrógMODR – Małopolski Ośrodek Doradztwa RolniczegoWIORiN – Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa


186

SZCZEGÓŁOWE WYTYCZNE DLA GMIN



(projektu)

Jedn

ostk

are

aliz

ując

a

do 2007 do 2011 do 2015




1 2 3 4 5 6 7 8

Program ograniczenia„niskiej emisji”

Gminy S PBudżet Gminy

GFOŚiGWWFOŚiGW

Budowa sieci gazowej Gminy I I IBudżet Gminy

GFOŚiGWŚrodki Unijne

Opracowanie gminnychplanów zaopatrzenia wenergię cieplną zwykorzystaniemodnawialnych źródełenergii

Gminy S, Pr


Środki Unijne

Powiat

Instalacja kolektorówsłonecznych Gminy I I I


Środki Unijne


187

1 2 3 4 5 6 7 8Termomodernizacjaobiektów Gminnych ijednostek organizacyjnychGminy

Gminy I I I

Budżet GminyGFOŚiGWWFOŚiGWEkofundusz

Poprawa stanunawierzchni dróggminnych

Gminy I I I Budżet GZDŚrodki Unijne Powiat

Minimalizacja emisjihałasu komunikacyjnegopoprzez planowe remonty imodernizacje dróggminnych

Gminy I I I

Budżety GminFundusze

strukturalne ARiMR

Preferowanieniskokonfliktowejlokalizacji inwestycjihałasotwórczych (dróg.usług, rzemiosła izakładów produkcyjnych)

Gminy Pr Budżety Gmin Powiat

Wprowadzenie domiejscowych planówzagospodarowaniaprzestrzennego zapisówpoświęconych ochronieprzed promieniowaniem zwyznaczeniem strefograniczonegoużytkowania wokółurządzeńelektroenergetycznych,radiokomunikacyjnych iradiolokacyjnych

Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin


188

1 2 3 4 5 6 7 8Preferowanie niskokonfliktowej lokalizacjiźródeł promieniowanianiejonizującego

Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin

Opracowanie ewidencjiistniejących źródełzanieczyszczenia wód igleb ściekami bytowo –gospodarczymi (szamb,płyt gnojowych,przydomowychoczyszczalni ścieków itp.)

Gminy Pr Pr Pr Budżety Gmin Powiat

Porządkowanie gospodarkiwodno-ściekowej naterenie powiatu poprzez:- minimalizację strat wodyw istniejącej sieciwodociągowej,- rozwiązanie lokalniewystępujących problemówbraku wody pitnej(Brzuchania GminaMiechów- budowę siecikanalizacyjnej ioczyszczalni ścieków)

Gminy S P I



Powiat,

Porządkowanie gospodarkiodpadami na tereniepowiatu

Gminy S P/I I



Powiat


189

1 2 3 4 5 6 7 8Przygotowanie i wdrożeniesystemu indywidualnegooczyszczania ścieków naterenach o rozproszonejzabudowie

Gminy P, I I I 3.000.000 zł

Budżety Gmin,PFOSiGW

WFOŚiGW, środki UE

Właścicielenieruchomości,

jednostkiorganizacyjne,

Powiat

Oznaczenie terenówzalewowych i wyłączenieich z zabudowy Gminy Pr Budżet Gminy

MarszałekWojewództwaRZGW, Gminy

Budowa zbiornikówrekreacyjnych na rzekachpowiatu Gminy I I I Budżety Gmin

Środki Unijne

PowiatZarządy

MelioracjiWodnych

Wprowadzanie domiejscowych planówzagospodarowaniaprzestrzennego:-zasad ochrony i

kształtowania ładuprzestrzennego

- zasad ochronyśrodowiska i przyrody

- granic i sposobówzagospodarowaniaterenów lub obiektówpodlegających ochronie,

- narażonych naniebezpieczeństwopowodzi

Gminy Pr Budżet Gminy


190

1 2 3 4 5 6 7 8Uwzględnieniew miejscowych planachzagospodarowaniaprzestrzennego terenówprzeznaczonych dozalesienia

Gminy P Budżety Gmin PowiatGminy

Doposażenie JednostekOchotniczej StrażyPożarnej w środki ratow-nictwa stosowane w syt.nadzwyczajnych zagrożeńśrodowiska

Gminy I I I

Budżety Gmin,GFOŚiGW,WFOŚiGWBudżet PSP

PowiatWojewoda

Zabezpieczenie obszarówudokumentowanych złóżprzez zainwestowaniemuniemożliwiającym icheksploatację

Gminy Pr Budżety Gmin Wojewoda

wyjaśnienia użytych skrótówARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji RolnictwaRZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki WodnejGFOSiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejGZD – Gminny Zarząd Dróg


191

ZAŁĄCZNIK NR 3 – WYKAZ STUDNI GŁĘBINOWYCH


192

Pozwolenie wodno-prawne WydajnośćMax.[m3/h]L.p. Miejscowość

Użytkownik Gmina Nr decyzji zdnia/terminważności

Wydanaprzez

Dozwolony pobórm3/dobę

Poziomwodonośny/głębokość

strefyochronne

Decyzjazatwierdzającazasoby

1 2 3 4 5 6 7

1.OSM Miechów-Charsznica -Ciszowice

Charsznica

RGR-6210/2/99z dnia14.05.1999/30.06.2009

StarostaMiechowski

Qmax/d=800,0Qmax/h=33,4

Qmax/h=40,0S=4,2m

Kreda górna3 studnie81m

bezpośrednia

WojewodaKieleckiOS.II.8530/78/87z dnia7.09.1987

2. j.w. Charsznica. Qmax/h=40 b/d bezpośrednia czynna

3.Miechów-CharsznicaOdlewnia Żeliwa

Charsznica Qmax/h=27 32m b/d czynna

4.Miechów-CharsznicaPKP-1


5.Miechów-CharsznicaPKP-2


6. Chodów POM Charsznica 36m b/d nieczynna

7.Chodów-PodmiejskaWola

Charsznica Qmax/h=45 84 bezpośrednia nieczynna

8.

ChodówZUKCharsznicaUl. Żarnowiecka 3

Charsznica

RGR-6223-1/21/3/00/01 z26.02.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=29,0S=9,2m Kreda

StarostaMiechowskiRGR-752/1/2001z 3.01.2001

9.

CiszowiceZUKCharsznicaUl. Żarnowiecka 3

Charsznica

OS.I.6210/88/94 z dnia15.06.1994/31.12.2013

WojewodaKielecki


QE=44,0S=4,2m

Kreda90m

pośrednia155m



193

10. Jelcza Charsznica 60 84 pośrednia217m czynna

11.

PogwizdówZUKCharsznicaUl. Żarnowiecka 3

Charsznica

OS>I.6210/272/97 z dnia18.12.1997/31.12.2015

WojewodaKielecki

Qśr.dob=490,0Qmax/d=614,0Qmax/h=40,0

QE=40,0S=4,0m

Kreda70m B/d

WojewodaKieleckiOS.II.8530/16/87zdnia17.04.1987

12.

SwojczanyZUKCharsznicaUl. Żarnowiecka 3

Charsznica

RGR-6223/8/2000 z2000.09.06/30.06/2010

StarostaMiechowski

Qmax/d=220,0Qmax/godz=12,0

S-1 Qmax/h=37,6S=0,25mS-2 Qmax=65,4S=2,7m

Kredadwie studnie

pośrednia97,2m

WojewodaKrakowski

13.

TczycaZUK CharsznicaUl. Żarnowiecka

Charsznica

OS.III-7211/45/89/90z dnia30.01.1990/31.12.2010

WojewodaKielecki

Qmax/d=1121,3Qmax/godz=21,7

Qmax=64,3S=10,2 m

Kreda80,0m

pośrednia293,0m


14. Uniejów Gajówka(E.Węgrzynowicz) Charsznica Qmax/h=5,4 67,0m b/d czynna

15. Uniejów RędzinyWodociąg wiejski Charsznica 70,0m nieczynna

16.Miechów-CharsznicaZakład Jajczarski

Charsznica b/d b/d b/d nieczynna

17.Miechów-CharsznicaGS „Samopomoc...”

Charsznica Qmax/h=22,8 41m b/d nieczynna

18. JelczaSzkoła podstawowa Charsznica Qmax/h=33,3 Kreda

30,0m b/d nieczynna

19.JelczaZUK CharsznicaUl. Żarnowiecka

Charsznica

OS.III-7211/45/89/90z 30.01.1990/31.12.2010

WojewodaKielecki

Qśr.dob=909,2Qmax/d=1121,3Qmax/h=21,7

Qe=84,0mS=4,0 Kreda

WojewodaKieleckiOS.II.8530/60/88z 28.06.1998

20. Podlesiceszkoła Charsznica Qmax/h=14 70m b/d nieczynna

21. MarcinkowiceRSP Charsznica b/d b/d b/d nieczynna


194

22. PogwizdówRSP Charsznica Qmax/h=24 51,5m b/d nieczynna

23. SzarkówkaWodociąg wiejski Charsznica Qmax/h=50 85m b/d nieczynna

24. Dąbrowiecd. wodociąg wiejski Charsznica Qmax/h=14 90,0m b/d nieczynna

25.

KropidłoZwiązekMiedzygminnyPONIDZIE

Słaboszów

RGR-6223/1/1/2002z 3.04.2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax/h=110,0S=3,2m

KredaS-1 60,0mS-2 84,0m

bezpośrednia17mx13m70mx60m

WojewodaKielecki

26.

Rędziny BorekZwiązekMiedzygminnyPONIDZIE

Słaboszów

RGR 6223-1/2/2/2002 z3.04.2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax/h=10,6S=7,5m

Kreda72,0m

bezpośrednia43,0mx18,0m

WojewodaKielecki

27.

SłaboszówZwiązekMiedzygminnyPONIDZIE

Słaboszów

RGR-6223-1/3/2/2002 z3.04.2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax/h=98,5S=8,85

KredaS-1 70,0mS-2 70,0m

bezpośrednia0,25 ha0,21ha

WojewodaKielecki

28. SłaboszówLecznica weteryn.

Słaboszów Qmax/h=18,50 16,1m b/d nieczynna,

29.

przysiółek PłużkiZwiązekMiędzygminnyNIDZICA

Słaboszów

RGR-6223/1/13/2000z 14.11.2000/30.06.2009

StarostaMiechowski


Qmax/h=400,0S=1,5

KredaS-1 50,0mS-2 50,0m

bezpośrednia70mx45m

WojewodaKielecki

30. WymysłówKółko Rolnicze Słaboszów Qmax/h=1,7 56,5 b/d nieczynna

31.RzemiędziceWodomistrzówka Słaboszów Qmax/h=18,50 26,3 b/d czynna

32. PieczeniegiH.Gola Słaboszów 45,0m b/d nieczynna

33. PieczeniegiZ.Szafirski Słaboszów 34,0m b/d nieczynna

34. PieczeniegiM.Janus Słaboszów 30,0m b/d nieczynna


195

35. Święcice„WIBROLUKS” Słaboszów b/d b/d b/d nieczynna

36. Święcice – KresyT. Milewski Słaboszów 49,0m b/d nieczynna

37. JanowiceSzk.Podstawowa Słaboszów b/d b/d b/d nieczynna

38. JanowiceA.Biały Słaboszów 45,0m b/d nieczynna

39. JanowiceSt.Adamusik Słaboszów 40,0m b/d nieczynna

40. JanowiceJ.Pawłowska Słaboszów 12,0m b/d nieczynna

41. Kalina WielkaSzk. Podstawowa Słaboszów Qmax/h=17,71 40,0m b/d nieczynna

42. Kalina WielkaKółko Rolnicze Słaboszów b/d b/d b/d nieczynna

43.RaszówekKomunalna Słaboszów Qmax/h=3,80 117,0m b/d nieczynna

44.SłupówSzk.Podstawowa Słaboszów Qmax/h=10,9 30,0m b/d nieczynna

45.SłupówP.Budzyń Słaboszów 34,0m b/d nieczynna

46. Boczkowice KsiążWielki Qmax/h=66,70

bezpośredniai pośrednia czynna,

47. AntolkaWodociąg wiejski Książ

Wielki

ROSIX-6210/215/98 z30.11.1998/31.12.2013

WojewodaKielecki


Qmax/h=110,0S=-1,5

Kreda bezpośredniai pośrednia Wojewoda

Kielecki

48. MoczydłoLeśnictwo Chrusty

KsiążWielki b/d b/d b/d czynna


196

49. MoczydłoLeśnictwo Chrusty

KsiążWielki

RGR-6223-1/19/2000 z6.11 2000/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=6,0S=-10,5

Kreda90,0m brak strefy Starosta

Miechowski

50. MoczydłoUrząd Gminy

KsiążWielki

OS.III-7211/36/89 z5.09.1989/31.12.2005

WojewodaKielecki

Qmax/d=239,0Qmax/h=16,07 B/d Kreda

40,0m b/d WojewodaKielecki

51. MoczydłoSzkoła podst.

KsiążWielki Qmax/h=27,6 26,0m b/d nieczynna

52. Tunel

KsiążWielki/Charsznica/PKP

Qmax/h=12,6 70,1m b/d czynna

53. ŁazyUrząd Gminy


54 RzędowiceRSP

KsiążWielki

OS.I-6210/183/92 z30.09.1992/31.12.2000

WojewodaKielecki


Qmax/h=8,4S=7,0 Kreda bezpośrednia Wojewoda

Kielecki

55. RzędowiceRSP

KsiążWielki Qmax/h=15,1 30,0m b/d czynna

56. RzędowiceUrząd Gminy

KsiążWielki

OS.I-6210/90/97 z5.06.1997/31.12.2015

WojewodaKielecki


Qmax/h=84,0S=0,8m

Kreda80,0m bezpośrednia Wojewoda

Kielecki

57. Książ WielkiGS „SCh”


58. Książ WielkiOśrodek Zdrowia


59. Książ WielkiUrząd Gminy



197

60.Książ WielkiZespół SzkółRolniczych

KsiążWielki

RGR-6223-1/2/2000 z28.03.2000/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=6,0S=2,1

Kreda40,0m b/d Starosta

Miechowski

61. Książ WielkiLeśniczówka Opacz


62. Wielka WieśZSR

KsiążWielki

RLS.V-7211/57/79 z27.07.1979/31.12.1990

WojewodaKielecki


Qmax/h=14,0S=13,0


Kielecki

63. Wielka WieśSKR


64. BoczkowiceUrząd Gminy

KsiążWielki 80,0 66,7 b/d czynna

65.ZaryszynUrząd GminyWodociąg wiejski

KsiążWielki

OS.I-6210/70/94 z10.05.1994/31.12.2013

WojewodaKielecki


Qmax/h=8,0S=7,0

Kreda50,0m

bezpośredniapośrednia

WojewodaKielecki

66.

TrzonówUrząd Gminy KsiążWielki

KsiążWielki Qmax/h=15,9 60,0 b/d nieczynna

67. Cisie-TrąbyNadleśn. Miechów

KsiążWielki

RGR-6223/1/18/3/2000 z 6.11.2000

StarostaMiechowski


Qmax/h=6,0S=0,7m


Miechowski

68. TochołówNadleśn. Miechów


69.ŁazyNadleśnictwoMiechów

KsiążWielki 80,0m b/d czynna

70.Głogowiany-WrzosySKR

KsiążWielki ok.60,0m b/d czynna


198

71MianociceDom PomocySpołecznej

KsiążWielki

RGR-6223-1/20/2000 z6.10.2000/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=3,5S=0,3


Kielecki

72. MianociceB.Kwaśniewski

KsiążWielki ok.55,0m b/d czynna

73. MianociceJ.Krochmal

KsiążWielki ok.61m b/d czynna

74BrzezinyNadleśnictwoMiechów

KsiążWielki

RGR-6223-1/17/3/2000 z6.11.2000

StarostaMiechowski

Qmax/d=1,0Qmax/h0,1

Qmax/h=0,9S=5,8


Miechowski

75. Książ WielkiM.Rokicki

KsiążWielki 56,0m b/d czynna

76. Książ WielkiUrząd Gminy

KsiążWielki,UrządGminy

b/d nieczynna

77Konaszówka KsiążWielkiUrząd Gminy

KsiążWielki

OS.I-6210/3/92z 21.01.1992/31.12.2002

WojewodaKielecki


Qmax/h=37,7S=10,5 Kreda bezpośrednia nieczynna

78. ZaryszynUrząd Gminy

KsiążWielki 96,0m b/d nieczynna

79. AntolkaPan Grzyb

KsiążWielki Qmax/h=4,0 130,0m nieczynna

80.Cisia WolaStudnia publicznaUrząd Gminy

KsiążWielki 82,0m nieczynna

81. Kamionkakomunalna Kozłów Qmax/h=11,5

S=20,5 70,0m R=776,0 nieczynna

82. Karczowicekomunalna

Kozłów Qmax/h=4,2S=21,8 100,0m R=108,0 nieczynna

83.KępieKomunalnaWodociąg wiejski

Kozłów

OS.I-6210/267/95 z12.12.1995/31.12.2015

WojewodaKielecki

Qśrd=221,0Qmax/d=239,0Qmax/h=25,4

QE=55,0S=6,1

Kreda70,0m R=1200,0 Wojewoda

Kielecki

84. KępieStadnina koni Kozłów Qmax/h=23,0

S=0,23m 11,3 b/d czynna


199

85. KępiePGR Staszyn Kozłów Qmax/h=24,6

S=4,65m 31,9m b/d czynna

86. Kozłówkomunalna Kozłów Qmax/h=66,0

S=12,0m 52,0 R=266,0 czynna

87. KozłówPZZ Kozłów Qmax/h=33,0

S=3,0 – 9,5 55,0m b/d nieczynna

88. KozłówPZZ Kozłów 55,0m b/d nieczynna

89. KozłówPZZ Kozłów Qmax/h=22,0

S=9,7m 60,0,m b/d nieczynna

90. KozłówHotel Kozłów Qmax/h=51,4

S=7,4m 52,5 b/d nieczynna

91. Kozłówagronomówka Kozłów Qmax/h=20,85

S=13,5m 30,0m b/d nieczynna

92. MarcinowiceNastawnia PKP Kozłów Qmax/h=18,0

S=13,5 25,0m b/d nieczynna

93. MarcinowiceNastawnia PKP Kozłów Qmax/h=18,0

S=11,0 23,0m b/d nieczynna

94. MarcinowiceRSP Kozłów Qmax/h=64,6

S=4,5 30,0m b/d czynna

95. Przybysławicekomunalna Kozłów Qmax/h=20,0 72,0m b/d czynna

96. Przybysławicekomunalna Kozłów Qmax/h=18,0 76,0m b/d czynna

97. Przybysławiceremiza Kozłów Qmax/h=33,0

S=9,0m 70,0m R=177,0 czynna

98. Przysiekakomunalna Kozłów Qmax/h=26,0

S=5,6m 70,0m 80x91m czynna

99. PrzysiekaBaza maszynowa Kozłów Qmax/h=3,0

S=12,7m 55,0m b/d nieczynna

100. Wolicakomunalna Kozłów Qmax/h=40,0

S=6,0m 70,0m b/d czynna

101. Wolicaleśniczówka Kozłów Qmax/h=10,2

S=8,0 30,0m b/d czynna

102. Kamienicakomunalna Gołcza

RGR-6223-1/5/3/3003 z23.12.2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax/h=16,3S=2,1m

Kreda47,0m

15x15mbezpośrednia

WojewodaKrakowski


200

103. Ulina Małakomunalna Gołcza

OS.III.6210-1-60/09 z12.08.1998/31.08.2008

WojewodaKrakowski

Qmax/d=153,0Qmax/h=9,3 Qmax/h-54,0 Kreda bezpośrednia

50,0mWojewodaKrakowski

104. Czaple Wielkiekomunalna Gołcza

RGR-6210/1/2/99 z20.02.1999/31.12.2009

StarostaMiechowski

Qmax/d=117,6Qmqax/h=4,9

Qmax/h=22,0S=0,75m

Kreda30,0m

bezpośrednia60,0m

WojewodaKielecki

105. Żarnowicakomunalna Gołcza

OS.III.6210-1-107/98 z17.10.1994/31.12.2004

WojewodaKrakowski

Qmax/d=337,0Qmax/h=23,0 Qmax/h=25,1 Kreda 50x33m

bezpośredniaWojewodaKrakowski

106. Wysocicenadleśnictwo Gołcza czynna

107.WysociceWDDM wKrakowie

Gołcza

OS.III.6210-1/153/93 z5.11.1993/31.12.1998

WojewodaKrakowski Qmax/d=1,5 Qmax/h=30,4 Kreda bezpośrednia Wojewoda

Krakowski

108. WielkanocSARIA Gołcza

RGR-6223-2/1/7/2001 z16.12.2002/30.05.2010

StarostaMiechowski


QE=10,5S=25m

Kreda90,0m bezpośrednia Starosta

Miechowski

109. Trzebienicekomunalna Gołcza

RGR-6223-1/5/3/2002 z25.03.2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax.h=9,4S=10,5m

Jura górna35m bezpośrednia Starosta

Miechowski

110.GórkaKościejowskakomunalna

Racławice Qmax.h=1,8 115,0m czynna

111. Kościejów Racławice nieczynna

112. Miroszówkomunalna Racławice Qmax.h=22,0 63,0m nieczynna

113. RacławicePiekarnia Racławice Qmax.h=21,6 25,0 nieczynna

114. RacławiceOśrodek Zdrowia Racławice Qmax.h=16,8 25,0 czynna

awaryjna


201

115. Dziemierzycekomunalna Racławice

RGR-6223-1/3/2003 z25,02,2003/10/02 31.12.2012

StarostaMiechowski


Qmax.h=61,0S=3,0m

Kreda60,0m bezpośrednia

WojewodaKieleckiczynna

116. Racławicekomunalna Racławice

ROS-1IX.6210/226/98 z 11.11.1998/31.12.1998

WojewodaKielecki


Qmax/h=81,0S=6,0m

Kreda85,0

bezpośredniai pośrednia

WojewodaKieleckiczynna

117. Góry Miechowskiekomunalna Racławice Qmax/h=6,52 90,0m czynna

118. Janowiczkikomunalna Racławice Qmax/h=18,15 50,0m nieczynna

119.Bezdno- zasadnicza- awaryjna

MiechówMiasto

RGR-6210/1/1/2000z 21.08.2000/31.12.2005

StarostaMiechowski


Qmax/h=190,0S=2,1

KredaS-1 82,6S-2 80,0

bezpośredniai pośrednia

WojewodaKielecki

120.Racławicka – ZGK- zasadnicza- zasadnicza

MiechówMiasto

Qmax/h=25,0Qmax/h=25,0

SK–1 5,2m,SK-2 6,9m bezpośrednia

i pośrednia czynna

121. Biskupice IZGK

MiechówMiasto

Qmax/h=106,0 nieczynna

122. Biskupice IIZGK

MiechówMiasto Qmax/h=122,0 nieczynna

123. Szpital IZGK

MiechówMiasto Qmax/h=58,0 czynna

124. Szpital IZGK

MiechówMiasto

ROS.IX-6210/164/98 z20.08 1998/31/12/2008

WojewodaKielecki


Qmax/h=121,0S=11,7


Kielecki

125. „Mleczarnia” IIOSM

MiechówMiasto

RGR-6223/1/5/3/01 z30,03,2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=34,0S=20,0-29,0


Kielecki

126. Mleczarnia” II AOSM


127. PKS MiechówMiasto Qmax/h=38,0 czynna


202

128. „MASTER”Firma Przew.


129. KomorówSpółdzielnia Pracy

MiechówMiasto Qmax/h=10,9

130. Przedsiębiorstwo„Polon”

MiechówMiasto Qmax/h=54,16 nieczynna

131. Park MiejskiObiekt sportowy

MiechówMiasto Qmax/h=48,0

132.BiskupiceKomunalna Miechów

Gmina

OS.I-6210/277/95 z1.04.1997/31.12.1999

WojewodaKielecki Qmax/d=

Qmax/h=100,0Qmax/h=228S=5,6-7,6m

KredaS-1 100,0S-2 100,0

bezpośredniai pośrednia MOŚZNiL

133.BrzuchaniaKomunalna Miechów

Gmina

RGR-6210/8/99/z27.12.1999/31.12.2009r

StarostaMiechowski

Qmax/d=111,0Qmax.h=4,6

Qmax/h=5,27S=32 Kreda

96,0mbezpośrednia

WojewodaKielecki

134.

CelinyPrzesławickieKomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/7/3/00/01 z9.02.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski

Qmax/d+33,0Qmax/g2,7

Qmax/h=16,0S=2,7m

KredaS- 1 96,4S-2 120,0

bezpośrednia WojewodaKielecki

135.Dziewięciołykomunalna Miechów

Gmina

RGR-6223-1/11/2/2001 z31.12.2001r/31.12.2011

StarostaMiechowski


Qmax/h= 17,0S=12,0m

KredaS-1 90,0S-2 83,0m


136. Falniów Wysiółekkomunalna

MiechówGmina Qmax/h= 5,7

137. Falniówkomunalna

MiechówGmina

OS.I.6210/277/95 z dnia21.11.1995/31.12.2015

Wojewodakielecki


Qmax/h= 58,0S=2,7


Kielecki

138 FalniówPRID Miechów

MiechówGmina

RGR-6210/7/1999 z22.12.1999/31.12.2009

StarostaMiechowski


QE=82,0S=6,75


Kielecki

139. Kalina Lisinykomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/14/2/01 z31.12.2001/31.12.2011

StarostaMiechowski


Qmax/h=9,0S=17,4m


Miechowski


203

140.Kalina Rędzinykomunalna Miechów

Gmina

RGR-6223-1/12/01 z31.12.2001/31.12.2011

StarostaMiechowski


Qmax/h=12,6S=11,7

KredaS-1 55,6mS-1 55,0m


141. Kalina Małakomunalna

MiechówGmina

OS.I.6210/278/95Z 22.11.1995/31.12.2015

WojewodaKielecki


Qmax/h=48,0S=3,6


Kielecki

142. Nasiechowicekomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/2/2001 z24.01.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=12,6S=21,0m

Kreda70,0 bezpośrednia Wojewoda

Kielecki

143. Poradówkomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/1/2001 z24.01.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=42,64S=3,3


Kielecki

144. Pstroszycekomunalna

MiechówGmina Qmax/h=250,0 „

145.Szczepanowicekomunalna Miechów

Gmina

RGR-6223-1/10/3/2001 z10.12.2002/31.12.2012

Starostamiechowski


Qmax/h=44,0S=10,5

KredaS-1 88,0mS-2 48,0m


146. Strzeżówkomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/10/2/01 z28.12.2001r/31.12.2011

StarostaMiechowski


Qmax/h=27,0S=30,0m


Kielecki

147. Widnicakomunalna

MiechówGmina

RGR-6210/11/2001 z12.10.1999/31.12.2009

StarostaMiechowski


Qmax/h=3,7S=18


Kielecki

148. Wielki Dółkomunalna

MiechówGmina

RGR-6223-1/4/2001 z24.01.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=16,0S=2,7m


Kielecki

149. Zarogówkomunalna

MiechówGmina

RGR—6223-1/13/2/01 z31.12.2001/31.12.2010

StarostaMiechowski


Qmax/h=46,0S=10m


Miechowski


204

150. Rozpierzchówkomunalna

MiechówGmina

RGR-6210/10/99 z10.12.1999/31.12.2009

StarostaMiechowski


Qmax/h=250,0S=3,0m


Kielecki

151. SławiceOSM w Miechowie

MiechówGmina

OS.I.6210/130/92 z20.08.1998/31.12.1999

WojewodaKielecki


Qmax/h=48,0S=3,6m


Kielecki

152.Podmiejska WolaNadleśnictwoMiechów

MiechówGmina

RGR-6223-1/9/3/2001 z31.12.2001/30.09.2011

StarostaMiechowski


Qmax/h=6,6S=2,8


Miechowski

153.

SpółdzielniaMieszkaniowa„Przyszłość”w Miechowie

CharsznicaRGR-6223-1/7/2/2002/31.12.2012

StarostaMiechowski


Qe=21,0S=4,5m Kreda bezpośrednia Starosta

Miechowski

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU...

Documents

Transcript of PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU...