Program nauczania wraz z planem wynikowym -...

Program nauczania wraz z planem wynikowym

Kraków 2012R

Z Kam or

Szkoła ponadgimnazjalnazakres rozszerzony

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

I . Ogólne założenia programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

II . Cele nauczania fizyki na poziomie rozszerzonym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

III . Treści kształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

IV . Ogólny rozkład materiału nauczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

V . Szczegółowy rozkład materiału nauczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

VI . Cele operacyjne, czyli plan wynikowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

VII . Procedury osiągania celów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

VIII . Propozycje metod oceny osiągnięć uczniów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5

© Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy sp. j.ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków, tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24e-mail: [email protected], adres serwisu: www.zamkor.pl

WSTĘP

Przedstawiamy program przeznaczony do pracy z dwutomowym podręcznikiem Z fizyką w przyszłość. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony.

Zgodnie z nową Podstawą programową nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym na IV etapie edukacyjnym jest kontynuacją procesu kształcenia realizowanego w gimnazjum i nauczania realizowanego w zakresie podstawowym w szkołach ponadgimnazjalnych. Dla większości uczniów ten etap będzie kończył się egzaminem maturalnym, stanowiąc równocześnie przygotowanie do kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.

W naszym programie nauczania i kolejnych częściach podręcznika zaproponowano więc nie tylko omawianie zagadnień wyszczególnionych w Podstawie programowej, ale także powtórzenie i rozszerzenie treści realizowanych uprzednio w gimnazjum oraz niektórych zagadnień poznanych przez uczniów w kursie podstawowym.

Równocześnie dołożono starań, aby zgodnie z wymaganiami ogólnymi zawartymi w Pod-stawie programowej w maksymalnym stopniu umożliwić uczniom zdobycie umiejętności:

• stosowania poznanych pojęć i praw do wyjaśniania procesów i zjawisk fizycznych, • wykorzystywania i przetwarzania informacji podanych w różnych formach, • budowania prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk, • planowania i wykonywania prostych doświadczeń i analizowania ich wyników.

W trosce o jak najlepszą i jak najbardziej efektywną realizację programu nauczania przygotowano multimedialną obudowę podręczników i dodatkowe materiały dydaktyczne. Szcze gółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie wydawnictwa.

6


I. OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU

1. Zgodnie z Ramowym planem nauczania na kształcenie na poziomie rozszerzonym w zakresie przedmiotu fizyka w szkołach ponadgimnazjalnych przeznaczono 240 godzin. Prezentowany program można zrealizować w tej liczbie godzin.

2. Program służy realizacji obowiązującej Podstawy programowej na wybranych, możliwie łatwych i interesujących treściach. Obejmuje on rozwinięcie wszystkich haseł zawartych w Podstawie programowej przedmiotu fizyka, IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony.

3. Program można realizować z uczniami wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych, w których przewidziane jest kształcenie na poziomie rozszerzonym Zgodnie z ideą reformy nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym powinno zapewnić uczniom zdobycie wiedzy i umiejętności umożliwiających spełnienie standardów wymaganych na egzaminie maturalnym i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Ponadto powinno przygotować uczniów do samodzielnego uzupełniania wiedzy przyrodniczej, do czytania ze zrozumieniem tekstów popularnonaukowych, do rozumnego i krytycznego odbioru informacji medialnych, do sprawnego funkcjonowania w świecie opanowanym przez technikę i do świadomego korzystania ze zdobyczy cywilizacji.

4. Prezentując zamierzone osiągnięcia uczniów, położono nacisk na operatywność zdobywanej przez ucznia wiedzy i umiejętność samodzielnego jej zdobywania.

5. Aby nauczanie fizyki mogło przyczynić się znacząco do wypełnienia zadań przypisanych zreformowanej szkole, należy stosować takie metody pracy z uczniami, które będą wyzwalały ich aktywność, rozwijały zainteresowanie wiedzą przyrodniczą, kształtowały umiejętności uczenia się i samokontroli.

6. Zadaniem szkoły jest stworzenie uczniom odpowiednich warunków do samodzielnego zdobywania informacji z różnych źródeł poprzez zapewnienie możliwości korzystania z Internetu i dostępu do literatury popularnonaukowej oraz czasopism (np. „Foton”, „Neutino" „Świat Nauki”, „Wiedza i Życie”).

7


II. CELE NAUCZANIA FIZYKI NA POZIOMIE ROZSZERZONYM

Cel strategicznyZdobycie przez ucznia wiedzy o prawidłowościach w przyrodzie i metodach ich poznawania oraz umiejętności umożliwiających spełnienie standardów wymagań egzaminacyjnych i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.

Cele ogólne programu1. Stymulowanie rozwoju intelektualnego uczniów.2. Inspirowanie do twórczego myślenia i rozwiązywania problemów w sposób twórczy.3. Pogłębianie zainteresowania fizyką.

Ogólne cele edukacyjne1. Uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy ucznia w zakresie fizyki i astronomii, umożliwia

jące pogłębienie rozumienia roli nauki, jej możliwości i ograniczeń.2. Uświadomienie roli eksperymentu i teorii w poznawaniu przyrody oraz znaczenia ma

tematyki w budowaniu modeli i rozwiązywaniu problemów fizycznych.3. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do źródeł informacji i umiejętności

ich krytycznej selekcji.4. Kształtowanie umiejętności samodzielnego formułowania wypowiedzi, uzasadniania

opinii i sądów na podstawie posiadanej wiedzy i dostarczonych informacji, prowadzenia dyskusji w sposób poprawny terminologicznie i merytorycznie.

Cele poznawcze, kształcące, społeczne i wychowawcze1. Rozwijanie i kształtowanie umiejętności refleksyjnego obserwowania zjawisk zachodzą

cych w otaczającym świecie.2. Ukształtowanie umiejętności posługiwania się pojęciami fizycznymi (ze szczególnym

uwzględnieniem wielkości fizycznych) i ich stosowania do opisu zjawisk fizycznych z wykorzystaniem odpowiedniego aparatu matematycznego.

3. Kształcenie umiejętności wyjaśniania i przewidywania przebiegu zjawisk fizycznych na podstawie poznanych praw.

4. Kształcenie umiejętności oceniania prawdziwości stwierdzeń na temat zjawisk fizycznych i uzasadniania swojej oceny na podstawie poznanych praw.

5. Kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych modeli do wyjaśnienia procesów fizycznych.

6. Rozwijanie umiejętności wykorzystywania posiadanej wiedzy do rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych.

7. Kształcenie umiejętności stosowania metod badawczych fizyki ze szczególnym uwzględnieniem roli eksperymentu i teorii poprzez:

• stwarzanie sytuacji problemowej, umożliwiającej uczniowi dostrzeżenie problemu, formułowanie hipotez i proponowanie sposobów ich weryfikacji,

8


• przygotowanie uczniów do planowania prostych eksperymentów, przedstawiania propozycji zestawów doświadczalnych do zaplanowanych doświadczeń,

• wykonywanie doświadczeń

• kształtowanie i doskonalenie umiejętności szacowania niepewności pomiarowych,

• rozwijanie umiejętności przedstawiania wyników doświadczeń w formie graficznej (tabele, wykresy) i ich interpretacji,

• przeprowadzanie doświadczeń symulowanych,

• kształcenie umiejętności tworzenia prostych modeli fizycznych i matematycznych do przedstawiania wyników doświadczenia,

• rozwijanie umiejętności samodzielnego formułowania wniosków wynikających z przeprowadzonych eksperymentów i symulowanych doświadczeń.

8. Doskonalenie umiejętności interpretacji danych przedstawionych w postaci tabel, diagramów i wykresów.

9. Inspirowanie dociekliwości i postawy badawczej, wdrażanie do rzetelnej i odpowiedzialnej działalności intelektualnej.

10. Inspirowanie do świadomego i aktywnego udziału w procesie nauczania.11. Rozwijanie samodzielności w podejmowaniu decyzji.12. Doskonalenie umiejętności pracy w zespole.

9


III. TREŚCI KSZTAŁCENIACzęść I . Treści kształcenia zawarte w pierwszym tomie podręcznika Z fizyką w przyszłość.

1. Opis ruchu postępowego • Elementy działań na wektorach • Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch • Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych • Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych

2. Siła jako przyczyna zmian ruchu • Klasyfikacja poznanych oddziaływań • Zasady dynamiki Newtona • Ogólna postać drugiej zasady dynamiki • Zasada zachowania pędu dla układu ciał • Tarcie • Siły w ruchu po okręgu • Opis ruchu w układach nieinercjalnych

3. Praca, moc, energia mechaniczna • Iloczyn skalarny dwóch wektorów • Praca i moc • Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej • Zasada zachowania energii mechanicznej

4. Zjawiska hydrostatyczne • Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala • Prawo Archimedesa • Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości

5. Pole grawitacyjne • O odkryciach Kopernika i Keplera • Prawo powszechnej grawitacji • Pierwsza prędkość kosmiczna • Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym • Natężenie pola grawitacyjnego • Praca w polu grawitacyjnym • Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym • Druga prędkość kosmiczna • Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia

6. Ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej • Iloczyn wektorowy dwóch wektorów • Ruch obrotowy bryły sztywnej • Energia kinetyczna bryły sztywnej • Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły • Moment pędu bryły sztywnej

10


• Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego • Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie

Aneks 1. Niepewności pomiarowe • Wiadomości wstępne • Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych) • Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych) • Graficzne przedstawienie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami • Dopasowanie prostej do wyników pomiarów

Aneks 2. Doświadczenia • Opisujemy rozkład normalny • Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym • Badamy ruch po okręgu • Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego za pomocą równi pochyłej • Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego • Wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego

Część II . Treści kształcenia zawarte w drugim tomie podręcznika Z fizyką w przyszłość

7. Ruch harmoniczny i fale mechaniczne • Model oscylatora harmonicznego i jego zastosowanie w opisie przyrody • Matematyczny opis ruchu harmonicznego

– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym – Okres drgań w ruchu harmonicznym – Energia w ruchu harmonicznym

• Wahadło matematyczne • Drgania wymuszone i rezonansowe • Właściwości sprężyste ciał stałych • Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne • Wielkości charakteryzujące fale • Funkcja falowa dla fali płaskiej. • Interferencja fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach • Zasada Huygensa • Zjawisko dyfrakcji • Interferencja fal harmonicznych wysyłanych przez identyczne źródła • Fale akustyczne • Zjawisko Dopplera

8. Zjawiska termodynamiczne • Mikroskopowe modele ciał makroskopowych. Gazy. Ciecze. Ciała stałe • Temperatura. Zerowa zasada termodynamiki • Energia wewnętrzna. Ciepło. Pierwsza zasada termodynamiki • Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona • Praca siły zewnętrznej przy zmianie objętości gazu • Przemiany gazu doskonałego

– Przemiana izotermiczna

11


– Przemiana izochoryczna– Przemiana izobaryczna

• Ciepło właściwe i molowe • Przemiana adiabatyczna • Silniki cieplne. Cykl Carnota. Druga zasada termodynamiki • Topnienie i krzepnięcie. Parowanie i skraplanie. Sublimacja i resublimacja. Wrzenie

i skrapla nie w temperaturze wrzenia • Rozszerzalność termiczna ciał • Transport energii przez przewodzenie i konwekcję

9. Pole elektryczne • Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych • Prawo Coulomba. Elektryzowanie ciał. Zasada zachowania ładunku • Natężenie pola elektrostatycznego • Zasada superpozycji natężeń pól • Przewodnik naelektryzowany • Praca w polu elektrostatycznym

– Praca w polu elektrostatycznym jednorodnym– Praca w centralnym polu elektrostatycznym

• Energia potencjalna cząstki naładowanej w polu elektrostatycznym • Wzór ogólny na pracę w polu elektrostatycznym • Rozkład ładunku na powierzchni przewodnika • Przewodnik w polu elektrostatycznym • Pojemność elektryczna ciała przewodzącego. Kondensator • Pojemność kondensatora płaskiego • Energia naładowanego kondensatora • Dielektryk w polu elektrostatycznym

10. Prąd stały • Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu • Pierwsze prawo Kirchhoffa • Prawo Ohma dla odcinka obwodu • Od czego zależy opór przewodnika? • Praca i moc prądu elektrycznego • Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej • Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej • Prawo Ohma dla obwodu • Drugie prawo Kirchhoffa

11. Pole magnetyczne • Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu • Działanie pola magnetycznego na cząstkę naładowaną • Wektor indukcji magnetycznej • Strumień wektora indukcji magnetycznej • Pole magnetyczne prostoliniowego przewodnika z prądem • Pole magnetyczne zwojnicy i kołowej pętli

12


• Przewodnik z prądem w polu magnetycznym • Ruch naładowanej cząstki w polu magnetycznym • Budowa i zasada działania silnika elektrycznego • Właściwości magnetyczne substancji • Mikroskopowe oddziaływania elektromagnetyczne i ich efekty makroskopowe

12. Indukcja elektromagnetyczna • Zjawisko indukcji elektromagnetycznej

– Prąd indukcyjny – Siła elektromotoryczna indukcji – Reguła Lenza

• Zjawisko samoindukcji • Generator prądu przemiennego. Właściwości prądu przemiennego • Budowa i zasada działania transformatora

13. Optyka • Zjawiska odbicia i załamania światła • Całkowite wewnętrzne odbicie • Zwierciadła płaskie i zwierciadła kuliste • Płytka równoległościenna i pryzmat • Soczewki i obrazy otrzymywane w soczewkach

14. Korpuskularno-falowa natura promieniowania elektromagnetycznego i materii • Fale elektromagnetyczne • Światło jako fala elektromagnetyczna

– Pomiar wartości prędkości światła – Zjawisko rozszczepienia światła – Doświadczenie Younga – Dyfrakcja i interferencja światła. Siatka dyfrakcyjna – Polaryzacja światła

• Zjawisko fotoelektryczne • Promieniowanie ciał. Widma • Model Bohra atomu wodoru • Promieniowanie rentgenowskie • Fale materii

15. Modele przewodnictwa. Przewodniki, półprzewodniki, izolatory i ich zastosowania • Przewodniki, półprzewodniki, izolatory i ich zastosowania

Aneks. Doświadczenia • Pomiar częstotliwości podstawowej drgań struny • Wyznaczanie ciepła właściwego cieczy lub ciała stałego • Badanie kształtu linii pola elektrycznego • Badanie kształtu linii pola magnetycznego • Wyznaczanie współczynnika załamania światła • Wyznaczanie powiększenia obrazu otrzymanego za pomocą soczewki • Znajdowanie charakterystyk prądowonapięciowych opornika, żarówki i diody pół

przewodnikowej.

13


IV. OGÓLNY ROZKŁAD MATERIAŁUPropozycja przydziału godzin na poszczególne działy

Część 1

Nr Dział fizyki Liczba godzin przeznaczonych na

nowe treści rozwiązywanie zadań

powtórzenie, sprawdzenie

łącznie

1 Opis ruchu postępowego 14 2 2 182 Siła jako przyczyna zmian

ruchu11 2 2 15

3 Praca, moc, energia mechaniczna

7 2 2 11

4 Zjawiska hydrostatyczne 5 – 2 75 Pole grawitacyjne 9 2 2 136 Ruch postępowy i obrotowy

bryły sztywnej9 2 2 13

7 Niepewności pomiarowe 5 – – 58 Doświadczenia 8 – – 8

Całkowita liczba godzin 68 10 12 90

Część 2

Nr Dział fizyki Liczba godzin przeznaczonych na

nowe treści rozwiązywanie zadań

powtórzenie, sprawdzenie

łącznie

1 Ruch harmoniczny i fale mechaniczne

17 2 2 21

2 Zjawiska termodynamiczne 18 2 2 223 Pole elektryczne 16 2 2 204 Prąd stały 10 2 2 145 Pole magnetyczne 12 2 2 166 Indukcja

elektromagnetyczna10 2 2 14

7 Optyka 6 2 2 108 Korpuskularnofalowa

natura promieniowania elektromagnetycznego i materii

15 2 2 19

9 Modele przewodnictwa. Przewodniki, półprzewodniki, izolatory i ich zastosowania

4 – 2 6

10 Doświadczenia 8 – – 8Całkowita liczba godzin 116 16 18 150

14


V. SZCZEGÓŁOWY ROZKŁAD MATERIAŁU

1. Opis ruchu postępowego – 18 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Elementy działań na wektorach 22. Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch 33. Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych 64. Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych 35. Rozwiązywanie zadań 26. Powtórzenie wiadomości 17. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

2. Siła jako przyczyna zmian ruchu – 15 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Klasyfikacja poznanych oddziaływań 12. Zasady dynamiki Newtona 33. Ogólna postać drugiej zasady dynamiki 14. Zasada zachowania pędu dla układu ciał 25. Tarcie 16. Siły w ruchu po okręgu 17. Opis ruchu w układach nieinercjalnych 28. Rozwiązywanie zadań 29. Powtórzenie wiadomości 110. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

3. Praca, moc, energia mechaniczna – 11 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Iloczyn skalarny dwóch wektorów 12. Praca i moc 23. Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej 24. Zasada zachowania energii mechanicznej 25. Rozwiązywanie zadań 26. Powtórzenie wiadomości 17. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

15


4. Zjawiska hydrostatyczne – 7 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala 12. Prawo Archimedesa 13. Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości 14. Rozwiązywanie zadań 25. Powtórzenie wiadomości 16. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

5. Pole grawitacyjne – 13 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. O odkryciach Kopernika i Keplera 12. Prawo powszechnej grawitacji 13. Pierwsza prędkość kosmiczna 14. Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym 15. Natężenie pola grawitacyjnego 16. Praca w polu grawitacyjnym 17. Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym 18. Druga prędkość kosmiczna 19. Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia 110. Rozwiązywanie zadań 211. Powtórzenie wiadomości 112. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

6. Ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej – 13 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Iloczyn wektorowy dwóch wektorów 12. Ruch obrotowy bryły sztywnej 23. Energia kinetyczna bryły sztywnej 14. Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły 25. Moment pędu bryły sztywnej 16. Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego 17. Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie 18. Rozwiązywanie zadań 29. Powtórzenie wiadomości 110. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

16


Aneks 1. Niepewności pomiarowe – 5 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Wiadomości wstępne. Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych) 12. Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych) 23. Graficzne przedstawianie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami 14. Dopasowanie prostej do wyników pomiarów 1

Aneks 2. Doświadczenia – 8 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Opisujemy rozkład normalny 12. Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym 23. Badamy ruch po okręgu 14. Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego za pomocą równi pochyłej 15. Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego 26. Wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego 1

7. Ruch harmoniczny (drgania) i fale mechaniczne – 21 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Model oscylatora harmonicznego i jego zastosowanie w opisie przyrody 12. Matematyczny opis ruchu harmonicznego

– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym– Okres drgań w ruchu harmonicznym– Energia w ruchu harmonicznym

211

3. Wahadło matematyczne 14. Drgania wymuszone i rezonansowe 15. Właściwości sprężyste ciał stałych 16. Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne 17. Wielkości charakteryzujące fale 18. Funkcja falowa dla fali płaskiej 19. Interferencja fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach 110. Zasada Huygensa 111. Zjawisko dyfrakcji 112. Interferencja fal harmonicznych wysyłanych przez identyczne źródła 113. Fale akustyczne 114. Zjawisko Dopplera 115. Rozwiązywanie zadań 216. Powtórzenie wiadomości 117. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

17


8. Zjawiska termodynamiczne – 22 godzinyTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Mikroskopowe modele ciał makroskopowych. Gazy. Ciecze. Ciała stałe 12. Temperatura. Zerowa zasada termodynamiki 13. Energia wewnętrzna. Ciepło. Pierwsza zasada termodynamiki 24. Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona 15. Praca siły zewnętrznej przy zmianie objętości gazu 16. Przemiany gazu doskonałego

– Przemiana izotermiczna– Przemiana izochoryczna– Przemiana izobaryczna

3

7. Ciepło właściwe i molowe 18. Przemiana adiabatyczna 19. Silniki cieplne. Cykl Carnota. Druga zasada termodynamiki 210. Topnienie i krzepnięcie. Parowanie i skraplanie. Sublimacja i resublimacja. Wrzenie i skraplanie w temperaturze wrzenia

3

11. Rozszerzalność termiczna ciał 112. Transport energii przez przewodzenie i konwekcję 113. Rozwiązywanie zadań 214. Powtórzenie wiadomości 115. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

9. Pole elektryczne – 20 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych 12. Prawo Coulomba. Elektryzowanie ciał. Zasada zachowania ładunku 23. Natężenie pola elektrostatycznego 14. Zasada superpozycji natężeń pól 15. Przewodnik naelektryzowany 16. Praca w polu elektrostatycznym– Praca w polu elektrostatycznym jednorodnym– Praca w centralnym polu elektrostatycznym

3

7. Energia potencjalna cząstki naładowanej w polu elektrostatycznym 18. Wzór ogólny na pracę w polu elektrostatycznym 19. Rozkład ładunku na powierzchni przewodnika. Przewodnik w polu elektrostatycznym

1

10. Pojemność elektryczna ciała przewodzącego Kondensator 111. Pojemność kondensatora płaskiego 112. Energia naładowanego kondensatora 113. Dielektryk w polu elektrostatycznym 1

18


Temat Liczba godzin

lekcyjnych14. Rozwiązywanie zadań 215. Powtórzenie wiadomości 116. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

10. Prąd stały – 14 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu 12. Pierwsze prawo Kirchhoffa 13. Prawo Ohma dla odcinka obwodu 14. Od czego zależy opór przewodnika? 15. Praca i moc prądu elektrycznego 16. Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej 27. Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej 18. Prawo Ohma dla obwodu 19. Drugie prawo Kirchhoffa 110. Rozwiązywanie zadań 211. Powtórzenie wiadomości 112. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

11. Pole magnetyczne – 16 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu 12. Działanie pola magnetycznego na cząstkę naładowaną 13. Wektor indukcji magnetycznej 14. Strumień wektora indukcji magnetycznej 15. Pole magnetyczne prostoliniowego przewodnika z prądem 16. Pole magnetyczne zwojnicy i kołowej pętli 17. Przewodnik z prądem w polu magnetycznym 18. Ruch naładowanej cząstki w polu magnetycznym 19. Budowa i zasada działania silnika elektrycznego 110. Właściwości magnetyczne substancji 211. Mikroskopowe oddziaływania elektromagnetyczne i ich efekty makroskopowe 112. Rozwiązywanie zadań 213. Powtórzenie wiadomości 114. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

19


12. Indukcja elektromagnetyczna – 14 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej– Prąd indukcyjny– Siła elektromotoryczna indukcji– Reguła Lenza

5

2. Zjawisko samoindukcji 13. Generator prądu przemiennego. Właściwości prądu przemiennego 24. Budowa i zasada działania transformatora 25. Rozwiązywanie zadań 26. Powtórzenie wiadomości 17. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

13. Optyka – 10 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Zjawiska odbicia i załamania światła 12. Całkowite wewnętrzne odbicie 13. Zwierciadła płaskie i zwierciadła kuliste 14. Płytka równoległościenna i pryzmat 15. Soczewki i obrazy otrzymywane w soczewkach 26. Rozwiązywanie zadań 27. Powtórzenie wiadomości 18. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

14. Korpuskularno-falowa natura promieniowania elektromagnetycznego i materii – 19 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Fale elektromagnetyczne 12. Światło jako fala elektromagnetyczna

– Pomiar wartości prędkości światła– Zjawisko rozszczepienia światła – Doświadczenie Younga– Dyfrakcja i interferencja światła. Siatka dyfrakcyjna– Polaryzacja światła

6

3. Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne 24. Promieniowanie ciał. Widma 25. Model Bohra atomu wodoru 16. Promieniowanie rentgenowskie 2

20


Temat Liczba godzin

lekcyjnych7. Fale materii 18. Rozwiązywanie zadań 29. Powtórzenie wiadomości 110. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

15. Modele przewodnictwa. Przewodniki, półprzewodniki i izolatory i ich zastosowania – 6 godzin

Temat Liczba godzin

lekcyjnych1. Przewodniki, półprzewodniki, izolatory i ich zastosowania 42. Powtórzenie wiadomości 13. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Aneks. Doświadczenia – 8 godzinTemat Liczba

godzin lekcyjnych

1. Pomiar częstotliwości podstawowej drgań struny 12. Wyznaczanie ciepła właściwego cieczy lub ciała stałego 13. Badanie kształtu linii pola elektrostatycznego 14. Badanie kształtu linii pola magnetycznego 15. Wyznaczanie współczynnika załamania światła 16. Wyznaczania powiększenia obrazu otrzymanego za pomocą soczewki 17. Znajdowanie charakterystyk prądowonapięciowych opornika, żarówki i diody

półprzewodnikowej2

21


VI.

CELE

OPE

RA

CYJ

NE,

CZY

LI P

LAN

WYN

IKO

WY

(CZ.

1)

1. G

raw

itac

ja

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Elem

enty

dzi

ałań

na

wek

tora

ch•

poda

ć pr

zykł

ady

wie

lkoś

ci

fizyc

znyc

h sk

alar

nych

i w

ekto

row

ych,

•w

ymie

nić

cech

y w

ekto

ra,

•do

dać

wek

tory

,•

odją

ć w

ekto

r od

wek

tora

,•

pom

noży

ć i p

odzi

elić

wek

tor

prze

z lic

zbę,

•ro

złoż

yć w

ekto

r na

skła

dow

e o

dow

olny

ch k

ieru

nkac

h,•

oblic

zyć

wsp

ółrz

ędne

wek

tora

w

dow

olny

m u

kład

zie

wsp

ółrz

ędny

ch,

•za

pisa

ć ró

wna

nie

wek

toro

we

w p

osta

ci ró

wna

ń sk

alar

nych

w

obr

anym

ukł

adzi

e w

spół

rzęd

nych

.

•zi

lust

row

ać p

rzyk

łade

m k

ażdą

z

cech

wek

tora

,•

mno

żyć

wek

tory

ska

larn

ie

i wek

toro

wo,

•od

czyt

ać z

wyk

resu

cec

hy

wie

lkoś

ci w

ekto

row

ej.

22


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:2

Pods

taw

owe

poję

cia

i wie

lkoś

ci

opis

ując

e ru

ch•

podz

ielić

ruch

y na

pos

tępo

we

i obr

otow

e i o

bjaś

nić

różn

ice

mię

dzy

nim

i,•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iam

i: sz

ybko

ść ś

redn

ia i

chw

ilow

a, d

roga

, poł

ożen

ie,

prze

mie

szcz

enie

, prę

dkoś

ć śr

edni

a i c

hwilo

wa,

pr

zysp

iesz

enie

śre

dnie

i c

hwilo

we,

•ob

licza

ć sz

ybko

ść ś

redn

ią,

•na

ryso

wać

wek

tor

poło

żeni

a ci

ała

w u

kład

zie

wsp

ółrz

ędny

ch,

•na

ryso

wać

wek

tor

prze

mie

szcz

enia

cia

ła w

uk

ładz

ie w

spół

rzęd

nych

,•

odró

żnić

zm

ianę

poł

ożen

ia o

d pr

zeby

tej d

rogi

,•

poda

ć w

arun

ki, p

rzy

któr

ych

war

tość

prz

emie

szcz

enia

jest

ró

wna

prz

ebyt

ej d

rodz

e,•

nary

sow

ać p

rędk

ość

chw

ilow

ą ja

ko w

ekto

r sty

czny

do

toru

w

każ

dym

jego

pun

kcie

,•

obja

śnić

, co

to z

nacz

y, ż

e ci

ało

poru

sza

się

po o

kręg

u ru

chem

je

dnos

tajn

ym,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

wzó

r na

war

tość

prz

yspi

esze

nia

dośr

odko

weg

o.

•zd

efini

ować

: szy

bkoś

cią

śred

nią

i chw

ilow

ą, p

rzem

iesz

czen

ie,

pręd

kość

śre

dnią

i ch

wilo

wą,

pr

zysp

iesz

enie

śre

dnie

i c

hwilo

we,

•sk

onst

ruow

ać w

ekto

r pr

zysp

iesz

enia

w ru

chu

pros

tolin

iow

ym

przy

spie

szon

ym, o

późn

iony

m

i w ru

chu

krzy

wol

inio

wym

.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

war

tość

pr

zysp

iesz

enia

doś

rodk

oweg

o,•

prze

prow

adzi

ć dy

skus

ję

prob

lem

u pr

zysp

iesz

enia

w

ruch

ach

zmie

nnyc

h kr

zyw

olin

iow

ych,

•ro

zróż

nić

jedn

ostk

i po

dsta

wow

e w

ielk

ości

fiz

yczn

ych

i ich

poc

hodn

e.

23


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:3

Opi

s ru

chu

w je

dnow

ymia

row

ym u

kład

zie

wsp

ółrz

ędny

ch

•zd

efini

ować

ruch

pro

stol

inio

wy

jedn

osta

jny,

•ob

licza

ć sz

ybko

ść, d

rogę

i c

zas

w ru

chu

pros

tolin

iow

ym

jedn

osta

jnym

,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy s(

t) i u

(t)

oraz

odc

zyty

wać

z w

ykre

su

wie

lkoś

ci fi

zycz

ne,

•ob

liczy

ć dr

ogę

prze

bytą

w

cza

sie

t ruc

hem

jedn

osta

jnie

pr

zysp

iesz

onym

i op

óźni

onym

,•

oblic

zać

szyb

kość

chw

ilow

ą w

ruch

ach

jedn

osta

jnie

pr

zysp

iesz

onyc

h i o

późn

iony

ch,

•po

rów

nać

zwro

ty w

ekto

rów

pr

ędko

ści i

prz

yspi

esze

nia

w ru

chu

po li

nii p

rost

ej

i stw

ierd

zić,

że

w p

rzyp

adku

ru

chu

przy

spie

szon

ego

wek

tory

u i a

maj

ą zg

odne

zw

roty

, a w

prz

ypad

ku ru

chu

opóź

nion

ego

maj

ą pr

zeci

wne

zw

roty

.

•w

ypro

wad

zić

i zin

terp

reto

wać

w

zory

prz

edst

awia

jące

za

leżn

ości

od

czas

u w

spół

rzęd

nej p

ołoż

enia

i p

rędk

ości

dla

ruch

ów

jedn

osta

jnyc

h,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy ty

ch

zale

żnoś

ci,

•ob

jaśn

ić, c

o to

zna

czy,

że

ciał

o po

rusz

a si

ę ru

chem

je

dnos

tajn

ie p

rzys

pies

zony

m

i jed

nost

ajni

e op

óźni

onym

(po

linii

pros

tej),

•w

ypro

wad

zić

i zin

terp

reto

wać

w

zory

prz

edst

awia

jące

za

leżn

ości

od

czas

u:

wsp

ółrz

ędny

ch p

ołoż

enia

, pr

ędko

ści i

prz

yspi

esze

nia

dla

ruch

ów je

dnos

tajn

ie

zmie

nnyc

h po

lini

i pro

stej

,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy ty

ch

zale

żnoś

ci,

•zi

nter

pret

ować

pol

e po

wie

rzch

ni o

dpow

iedn

iej

figur

y na

wyk

resi

e u x(t)

jako

dr

ogę

w d

owol

nym

ruch

u,•

zmie

niać

ukł

ad o

dnie

sien

ia

i opi

syw

ać ru

ch z

pun

ktu

wid

zeni

a ob

serw

ator

ów

w k

ażdy

m z

tych

ukł

adów

.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia d

otyc

zące

ru

chów

jedn

osta

jnyc

h i j

edno

staj

nie

zmie

nnyc

h,•

rozw

iązy

wać

pro

blem

y do

tycz

ące

skła

dani

a ru

chów

.

24


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:4

Opi

s ru

chu

w d

wuw

ymia

row

ym

ukła

dzie

wsp

ółrz

ędny

ch

•op

isać

rzut

poz

iom

y, ja

ko

ruch

zło

żony

ze

spad

ania

sw

obod

nego

i ru

chu

jedn

osta

jneg

o w

kie

runk

u po

ziom

ym,

•ob

jaśn

ić w

zory

opi

sują

ce rz

ut

pozi

omy,

•w

yraz

ić s

zybk

ość

linio

wą

prze

z ok

res

ruch

u i c

zęst

otliw

ość,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m

szyb

kośc

i kąt

owej

,•

wyr

azić

szy

bkoś

ć ką

tow

ą pr

zez

okre

s ru

chu

i czę

stot

liwoś

ć,•

stos

ować

mia

rę łu

kow

ą ką

ta,

•za

pisa

ć zw

iąze

k po

mię

dzy

szyb

kośc

ią li

niow

ą i k

ątow

ą.

•op

isać

mat

emat

yczn

ie rz

ut

pozi

omy,

•ob

liczy

ć w

arto

ść p

rędk

ości

ch

wilo

wej

cia

ła rz

ucon

ego

pozi

omo

i ust

alić

jej k

ieru

nek,

•w

ypro

wad

zić

zwią

zek

mię

dzy

szyb

kośc

ią li

niow

ą i k

ątow

ą,

•pr

zeks

ztał

cać

wzó

r na

war

tość

pr

zysp

iesz

enia

doś

rodk

oweg

o i z

apis

ać ró

żne

post

acie

tego

w

zoru

.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia d

otyc

zące

rz

utu

pozi

omeg

o,•

zapr

opon

ować

i w

ykon

ać

dośw

iadc

zeni

e po

kazu

jące

, że

czas

spa

dani

a ci

ała

rzuc

oneg

o po

ziom

o z

pew

nej w

ysok

ości

je

st ró

wny

cza

sow

i spa

dani

a sw

obod

nego

z te

j wys

okoś

ci,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

doty

cząc

e ru

chu

jedn

osta

jneg

o po

okr

ęgu.

25


2. S

iła ja

ko p

rzyc

zyna

zm

ian

ruch

u

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Klas

yfika

cja

pozn

anyc

h od

dzia

ływ

ań

•do

kona

ć kl

asyfi

kacj

i od

dzia

ływ

ań n

a w

ymag

ając

e be

zpoś

redn

iego

kon

takt

u i o

ddzi

aływ

ania

„na

odle

głoś

ć”,

•w

ymie

nić „

wza

jem

ność

” jak

o ce

chę

wsz

ystk

ich

oddz

iały

wań

,•

obja

śnić

stw

ierd

zeni

a: „s

iła

jest

mia

rą o

ddzi

aływ

ania

”, „o

zac

how

aniu

cia

ła d

ecyd

uje

zaw

sze

siła

wyp

adko

wa

wsz

ystk

ich

sił d

ział

ając

ych

na

to c

iało

”.

2Za

sady

dyn

amik

i New

tona

•w

ypow

iedz

ieć

treś

ć za

sad

dyna

mik

i,•

wsk

azyw

ać ź

ródł

o si

ły

i prz

edm

iot j

ej d

ział

ania

,•

ryso

wać

siły

wza

jem

nego

od

dzia

ływ

ania

cia

ł.

•st

osow

ać p

opra

wni

e za

sady

dy

nam

iki,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m

ukła

du in

ercj

alne

go.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy,

st

osuj

ąc z

asad

y dy

nam

iki.

3O

góln

a po

stać

dru

giej

zas

ady

dyna

mik

i New

tona

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m p

ędu,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

ogól

ną

post

ać II

zas

ady

dyna

mik

i,•

wyp

owie

dzie

ć za

sadę

za

chow

ania

pęd

u.

•zn

ajdo

wać

gra

ficzn

ie p

ęd

ukła

du c

iał,

•ob

licza

ć w

arto

ść p

ędu

ukła

du

ciał

,•

stos

ować

ogó

lną

post

ać

II za

sady

dyn

amik

i,•

obja

śnić

poj

ęcie

śro

dka

mas

y.

•zn

ajdo

wać

poł

ożen

ie ś

rodk

a m

asy

ukła

du d

wóc

h ci

ał,

•st

osow

ać z

asad

ę za

chow

ania

pę

du d

o ro

zwią

zyw

ania

zad

ań.

26


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:4

Tarc

ie•

rozr

óżni

ć po

jęci

a si

ły ta

rcia

st

atyc

zneg

o i k

inet

yczn

ego,

•ro

zróż

nić

wsp

ółcz

ynni

ki ta

rcia

st

atyc

zneg

o i k

inet

yczn

ego,

•za

pisa

ć w

zory

na

war

tośc

i si

ł tar

cia

kine

tycz

nego

i s

taty

czne

go.

•zd

efini

ować

wsp

ółcz

ynni

ki

tarc

ia s

taty

czne

go

i kin

etyc

zneg

o,•

spor

ządz

ić i

obja

śnić

wyk

res

zale

żnoś

ci w

arto

ści s

iły ta

rcia

od

war

tośc

i siły

dzi

ałaj

ącej

ró

wno

legl

e do

sty

kają

cych

się

po

wie

rzch

ni d

wóc

h ci

ał.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

dyna

mic

zne

z uw

zglę

dnie

niem

si

ły ta

rcia

pos

uwis

tego

.

5Si

ły w

ruch

u po

okr

ęgu

•sf

orm

ułow

ać w

arun

ek ru

chu

jedn

osta

jneg

o po

okr

ęgu

z pu

nktu

wid

zeni

a ob

serw

ator

a w

ukł

adzi

e in

ercj

alny

m

(dzi

ałan

ie s

iły d

ośro

dkow

ej

stan

owią

cej w

ypad

kow

ą w

szys

tkic

h si

ł dzi

ałaj

ącyc

h na

ci

ało)

,•

obja

śnić

wzó

r na

war

tość

siły

do

środ

kow

ej.

•st

osow

ać z

asad

y dy

nam

iki d

o op

isu

ruch

u po

okr

ęgu.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

dyna

mic

zne

doty

cząc

e ru

chu

po o

kręg

u.

6O

pis

ruch

u w

ukł

adac

h in

ercj

alny

ch•

rozr

óżni

ć uk

łady

iner

cjal

ne

i nie

iner

cjal

ne,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m s

iły

bezw

ładn

ości

.

•po

trafi

opi

syw

ać p

rzyk

łady

za

gadn

ień

dyna

mic

znyc

h w

ukł

adac

h ni

eine

rcja

lnyc

h (s

iły

bezw

ładn

ości

).

27


3. P

raca

, moc

, ene

rgia

mec

hani

czna

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Ilocz

yn s

kala

rny

dwóc

h w

ekto

rów

•ob

liczy

ć ilo

czyn

ska

larn

y dw

óch

wek

toró

w.

•zd

efini

ować

iloc

zyn.

skal

arny

dw

óch

wek

toró

w•

poda

ć ce

chy

ilocz

ynu

skal

arne

go.

2Pr

aca

i moc

•ob

licza

ć pr

acę

stał

ej s

iły,

•ob

licza

ć m

oc u

rząd

zeń.

•zd

efini

ować

pra

cę s

tałe

j siły

ja

ko il

oczy

n sk

alar

ny s

iły

i prz

emie

szcz

enia

,•

oblic

zać

chw

ilow

ą m

oc

urzą

dzeń

.

•po

dać

spos

ób o

blic

zani

a pr

acy

siły

zm

ienn

ej.

3En

ergi

a m

echa

nicz

na . R

odza

je

ener

gii m

echa

nicz

nej

•ob

licza

ć en

ergi

ę po

tenc

jaln

ą ci

ała

w p

obliż

u Zi

emi,

•ob

licza

ć en

ergi

ę ki

nety

czną

ci

ała,

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

ener

gię

pote

ncja

lną

ciał

a w

pob

liżu

Ziem

i, ko

rzys

tają

c z

defin

icji

prac

y,•

zapi

sać

i obj

aśni

ć w

zór n

a en

ergi

ę ki

nety

czną

cia

ła.

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ia: u

kład

cia

ł, si

ły

wew

nętr

zne

w u

kład

zie

ciał

, si

ły z

ewnę

trzn

e dl

a uk

ładu

cia

ł,•

sfor

muł

ować

i ob

jaśn

ić

defin

icję

ene

rgii

pote

ncja

lnej

uk

ładu

cia

ł,•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iem

siły

za

chow

awcz

ej.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

ener

gię

kine

tycz

ną.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia,

korz

ysta

jąc

ze z

wią

zków

: D

E m =

Wz,

DE p =

Wsi

ły z

ewn.

rów

now

ażąc

ej s

iłę w

ewn.

, D

E p = −

Ww,

DE k =

WFw

yp..

4Za

sada

zac

how

ania

ene

rgii

mec

hani

czne

j•

poda

ć pr

zykł

ady

zjaw

isk,

w

któ

rych

jest

spe

łnio

na z

asad

a za

chow

ania

ene

rgii.

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

zasa

dę

zach

owan

ia e

nerg

ii,•

stos

ować

zas

adę

zach

owan

ia

ener

gii i

pęd

u do

opi

su

zder

zeń,

•st

osow

ać z

asad

ę za

chow

ania

en

ergi

i do

rozw

iązy

wan

ia

zada

ń.

•w

ypro

wad

zić

zasa

dę

zach

owan

ia e

nerg

ii dl

a uk

ładu

ci

ał,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy,

w

któ

rych

ene

rgia

mec

hani

czna

ul

ega

zmia

nie.

28


4. H

ydro

stat

yka

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Ciśn

ieni

e hy

dros

taty

czne

.Pr

awo

Pasc

ala

•zd

efini

ować

ciś

nien

ie,

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie c

iśni

enia

hy

dros

taty

czne

go,

•ob

jaśn

ić p

raw

o Pa

scal

a,•

obja

śnić

pra

wo

nacz

yń

połą

czon

ych.

•w

yjaś

nić,

na

czym

pol

ega

zjaw

isko

par

adok

su

hydr

osta

tycz

nego

,•

obja

śnić

zas

adę

dzia

łani

a ur

ządz

eń, w

któ

rych

w

ykor

zyst

ano

praw

o Pa

scal

a,•

obja

śnić

spo

sób

wyk

orzy

stan

ia

praw

a na

czyń

poł

ączo

nych

do

wyz

nacz

ania

gęs

tośc

i cie

czy.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

z hy

dros

taty

ki.

2Pr

awo

Arc

him

edes

a•

poda

ć i o

bjaś

nić

praw

o A

rchi

med

esa.

•ob

jaśn

ić w

arun

ki p

ływ

ania

cia

ł.•

rozw

iązy

wać

zad

ania

, sto

sują

c pr

awa

Arc

him

edes

a.

•w

ypro

wad

zić

praw

o A

rchi

med

esa.

3 Z

asto

sow

anie

pra

wa

Arc

him

edes

a do

wyz

nacz

ania

gę

stoś

ci

•sk

orzy

stać

z p

raw

a A

rchi

med

esa

do w

yzna

czan

ia

gęst

ości

cia

ł sta

łych

i ci

eczy

.

29


5. P

ole

graw

itac

yjne

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

O o

dkry

ciac

h Ko

pern

ika

Kepl

era

•pr

zeds

taw

ić z

ałoż

ena

teor

ii he

lioce

ntry

czne

j•

sfor

muł

ować

i ob

jaśn

ić tr

eść

praw

Kep

lera

•op

isać

ruch

y pl

anet

Ukł

adu

Słon

eczn

ego.

•za

stos

ować

trze

cie

praw

o Ke

pler

a do

pla

net U

kład

u Sł

onec

zneg

o i k

ażde

go u

kład

u sa

telit

ów k

rążą

cych

wok

ół te

go

sam

ego

ciał

a .

•pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

roli

odkr

yć K

oper

nika

i K

eple

ra d

la ro

zwoj

u fiz

yki

i ast

rono

mii.

2Pr

awo

pow

szec

hnej

gra

wita

cji

•sf

orm

ułow

ać i

obja

śnić

pra

wo

pow

szec

hnej

gra

wita

cji,

•po

dać

przy

kład

y zj

awis

k, d

o op

isu

któr

ych

stos

uje

się

praw

o gr

awita

cji,

•na

pod

staw

ie p

raw

a gr

awita

cji

wyk

azać

, że

w p

obliż

u Zi

emi n

a ka

żde

ciał

o o

mas

ie 1

kg

dzia

ła

siła

gra

wita

cji o

war

tośc

i oko

ło

10 N

.

•po

dać

sens

fizy

czny

sta

łej

graw

itacj

i,•

wyp

row

adzi

ć w

zór n

a w

arto

ść

siły

gra

wita

cji n

a pl

anec

ie

o da

nym

pro

mie

niu

i gęs

tośc

i.

•op

isać

odd

ział

ywan

ie

graw

itacy

jne

wew

nątr

z Zi

emi,

•om

ówić

różn

icę

mię

dzy

cięż

arem

cia

ła a

siłą

gra

wita

cji,

•pr

zeds

taw

ić ro

zum

owan

ie

prow

adzą

ce o

d III

pra

wa

Kepl

era

do p

raw

a gr

awita

cji

New

tona

,•

przy

goto

wać

pre

zent

ację

na

tem

at ro

li N

ewto

na w

rozw

oju

nauk

i.3

Pier

wsz

a pr

ędko

ść k

osm

iczn

a•

zdefi

niow

ać p

ierw

szą

pręd

kość

ko

smic

zną

i pod

ać je

j war

tość

dl

a Zi

emi.

•uz

asad

nić,

że

sate

lita

tylk

o w

tedy

moż

e kr

ążyć

wok

ół

Ziem

i po

orbi

cie

w k

szta

łcie

ok

ręgu

, gdy

siła

gra

wita

cji

stan

owi s

iłę d

ośro

dkow

ą.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

war

tość

pie

rwsz

ej p

rędk

ości

ko

smic

znej

.

30


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:4

Odd

ział

ywan

ia g

raw

itacy

jne

w U

kład

zie

Słon

eczn

ym•

wie

, że

dla

wsz

ystk

ich

plan

et

Ukł

adu

Słon

eczn

ego

siła

gr

awita

cji s

łone

czne

j jes

t siłą

do

środ

kow

ą.

•ob

licza

ć (s

zaco

wać

) war

tośc

i sił

graw

itacj

i, kt

órym

i odd

ział

ują

wza

jem

nie

ciał

a ni

ebie

skie

,•

poró

wny

wać

okr

esy

obie

gu

plan

et, z

nają

c ic

h śr

edni

e od

legł

ości

od

Słoń

ca,

•po

rów

nyw

ać w

arto

ści

pręd

kośc

i ruc

hu o

bieg

oweg

o pl

anet

Ukł

adu

Słon

eczn

ego.

•w

yjaś

nić,

w ja

ki s

posó

b ba

dani

a ru

chu

ciał

nie

bies

kich

i o

dchy

leń

tego

ruch

u od

w

cześ

niej

prz

ewid

ywan

ego,

m

ogą

dopr

owad

zić

do o

dkry

cia

niez

nany

ch c

iał n

iebi

eski

ch.

5N

atęż

enie

pol

a gr

awita

cyjn

ego

•w

yjaś

nić

poję

cie

pola

gr

awita

cyjn

ego

i lin

ii po

la,

•pr

zeds

taw

ić g

rafic

znie

pol

e gr

awita

cyjn

e,•

popr

awni

e w

ypow

iedz

ieć

defin

icję

nat

ężen

ia p

ola

graw

itacy

jneg

o,•

odpo

wie

dzie

ć na

pyt

anie

: O

d cz

ego

zale

ży w

arto

ść

natę

żeni

a ce

ntra

lneg

o po

la

graw

itacy

jneg

o w

dan

ym

punk

cie?

,•

wyj

aśni

ć, d

lacz

ego

pole

gr

awita

cyjn

e w

pob

liżu

Ziem

i uw

ażam

y za

jedn

orod

ne.

•ob

licza

ć w

arto

ść n

atęż

enia

po

la g

raw

itacy

jneg

o,

•sp

orzą

dzić

wyk

res

zale

żnoś

ci

g(r)

dla

r ≥

R.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

war

tość

na

tęże

nia

pola

gra

wita

cyjn

ego

wew

nątr

z je

dnor

odne

j kul

i o

dane

j gęs

tośc

i•

spor

ządz

ić w

ykre

s za

leżn

ości

g(

r) d

la r

< R,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy,

st

osuj

ąc il

ości

owy

opis

pol

a gr

awita

cyjn

ego,

•pr

zygo

tow

ać w

ypow

iedź

na

tem

at „n

atęż

enie

po

la g

raw

itacy

jneg

o a

przy

spie

szen

ie g

raw

itacy

jne”

.

6Pr

aca

w p

olu

graw

itacy

jnym

•w

ykaz

ać, ż

e je

dnor

odne

po

le g

raw

itacy

jne

jest

pol

em

zach

owaw

czym

.

•po

dać

i obj

aśni

ć w

yraż

enie

na

pra

cę s

iły g

raw

itacj

i w

cen

tral

nym

pol

u gr

awita

cyjn

ym•

obja

śnić

wzó

r na

prac

ę si

ły p

ola

graw

itacy

jneg

o.

•pr

zepr

owad

zić

rozu

mow

anie

w

ykaz

ując

e, ż

e do

wol

ne

(sta

tycz

ne) p

ole

graw

itacy

jne

jest

pol

em z

acho

waw

czym

.

31


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:7

Ener

gia

pote

ncja

lna

ciał

a w

pol

u gr

awita

cyjn

ym•

odpo

wie

dzie

ć na

pyt

ania

: O

d cz

ego

zale

ży g

raw

itacy

jna

ener

gia

pote

ncja

lna

ciał

a w

pol

u ce

ntra

lnym

?Ja

k zm

ieni

a si

ę gr

awita

cyjn

a en

ergi

a po

tenc

jaln

a ci

ała

podc

zas

zwię

ksza

nia

jego

od

legł

ości

od

Ziem

i?

•za

pisa

ć w

zór n

a zm

ianę

gr

awita

cyjn

ej e

nerg

ii po

tenc

jaln

ej c

iała

prz

y zm

iani

e je

go p

ołoż

enia

w c

entr

alny

m

polu

gra

wita

cyjn

ym,

•po

praw

nie

wyp

owie

dzie

ć de

finic

ję g

raw

itacy

jnej

ene

rgii

pote

ncja

lnej

.

•w

ykaz

ać, ż

e zm

iana

ene

rgii

pote

ncja

lnej

gra

wita

cyjn

ej je

st

rów

na p

racy

wyk

onan

ej p

rzez

si

łę g

raw

itacy

jną

wzi

ętej

ze

znak

iem

„min

us”,

•po

praw

nie

spor

ządz

ić

i zin

terp

reto

wać

wyk

res

zale

żnoś

ci E

p(r),

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o w

pol

ach

niez

acho

waw

czyc

h ni

e op

eruj

emy

poję

ciem

ene

rgii

pote

ncja

lnej

.8

Dru

ga p

rędk

ość

kosm

iczn

a•

obja

śnić

wzó

r wzó

r na

war

tość

dr

ugie

j prę

dkoś

ci k

osm

iczn

ej,

•ob

liczy

ć w

arto

ść d

rugi

ej

pręd

kośc

i kos

mic

znej

dla

Zi

emi.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

war

tość

dr

ugie

j prę

dkoś

ci k

osm

iczn

ej,

•op

isać

ruch

cia

ła w

pol

u gr

awita

cyjn

ym w

zal

eżno

ści o

d w

arto

ści n

adan

ej m

u pr

ędko

ści.

•pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

ruch

u sa

telit

ów w

pol

u gr

awita

cyjn

ym w

zal

eżno

ści o

d w

arto

ści n

adan

ej im

prę

dkoś

ci.

9St

any

prze

ciąż

enia

. Sta

ny

niew

ażko

ści i

nie

doci

ążen

ia•

poda

ć pr

zykł

ady

wys

tępo

wan

ia

stan

u pr

zeci

ążen

ia,

nied

ocią

żeni

a i n

iew

ażko

ści.

•zd

efini

ować

sta

n pr

zeci

ążen

ia,

nied

ocią

żeni

a i n

iew

ażko

ści,

•op

isać

(w u

kład

zie

iner

cjal

nym

i ni

eine

rcja

lnym

) zj

awis

ka w

ystę

pują

ce

w ra

kiec

ie s

tart

ując

ej

z Zi

emi i

por

usza

jące

j się

z

przy

spie

szen

iem

zw

róco

nym

pi

onow

o w

gór

ę.

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o st

an n

iew

ażko

ści m

oże

wys

tępo

wać

tylk

o w

ukł

adac

h ni

eine

rcja

lnyc

h,•

wyj

aśni

ć, n

a cz

ym p

oleg

a za

sada

rów

now

ażnś

ci,

•pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję

na te

mat

wpł

ywu

stan

ów

prze

ciąż

enia

, nie

doci

ążen

ia

i nie

waż

kośc

i na

orga

nizm

cz

łow

ieka

.

32


6. R

uch

post

ępow

y i o

brot

owy

brył

y sz

tyw

nej

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Ilocz

yn w

ekto

row

y dw

óch

wek

toró

w•

poda

ć pr

zykł

ad w

ielk

ości

fiz

yczn

ej, k

tóra

jest

iloc

zyne

m

wek

toro

wym

dw

óch

wek

toró

w.

•za

pisa

ć ilo

czyn

wek

toro

wy

dwóc

h w

ekto

rów

,•

poda

ć je

go c

echy

(war

tość

•

kier

unek

, zw

rot)

.

•w

yjaś

nić,

co

to z

nacz

y, ż

e ilo

czyn

wek

toro

wy

jest

an

typr

zem

ienn

y.

2Ru

ch o

brot

owy

brył

y sz

tyw

nej

•w

ymie

nić

wie

lkoś

ci o

pisu

jące

ru

ch o

brot

owy,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcia

mi:

szyb

kość

kąt

owa

śred

nia

i chw

ilow

a, p

rędk

ość

kąto

wa

śred

nia

i chw

ilow

a,

przy

spie

szen

ie k

ątow

e śr

edni

e i c

hwilo

we,

•st

osow

ać re

gułę

śru

by

praw

oskr

ętne

j do

wyz

nacz

enia

zw

rotu

prę

dkoś

ci k

ątow

ej.

•zd

efini

ować

: szy

bkoś

ć ką

tow

ą śr

edni

ą i c

hwilo

wą,

prę

dkoś

ć ką

tow

ą śr

edni

ą i c

hwilo

wą,

pr

zysp

iesz

enie

kąt

owe

śred

nie

i chw

ilow

e,•

opis

ać m

atem

atyc

znie

ruch

ob

roto

wy:

jedn

osta

jny,

je

dnos

tajn

ie p

rzys

pies

zony

, je

dnos

tajn

ie o

późn

iony

,•

zapi

sać

i obj

aśni

ć zw

iąze

k m

iędz

y w

arto

ścia

mi s

kład

owej

st

yczn

ej p

rzys

pies

zeni

a lin

iow

ego

i prz

yspi

esze

nia

kąto

weg

o.

•w

ypro

wad

zić

zwią

zek

mię

dzy

war

tośc

iam

i skł

adow

ej s

tycz

nej

przy

spie

szen

ia li

niow

ego

i prz

yspi

esze

nia

kąto

weg

o.

3 E

nerg

ia k

inet

yczn

a br

yły

szty

wne

j•

zapi

sać

i obj

aśni

ć w

zór n

a en

ergi

ę ki

nety

czną

bry

ły

w ru

chu

obro

tow

ym•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iem

m

omen

tu b

ezw

ładn

ości

.

•po

dać

defin

icję

mom

entu

be

zwła

dnoś

ci b

ryły

,•

oblic

zać

mom

enty

be

zwła

dnoś

ci b

rył w

zglę

dem

ic

h os

i sym

etrii

, •

oblic

zać

ener

gię

kine

tycz

ną

brył

y ob

raca

jące

j się

wok

ół o

si

sym

etrii

.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

ener

gię

kine

tycz

ną b

ryły

w ru

chu

obro

tow

ym,

•st

osow

ać tw

ierd

zeni

e St

eine

ra,

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o en

ergi

e ki

nety

czne

bry

ły o

brac

ając

ej s

ię

z ta

ką s

amą

szyb

kośc

ią k

ątow

ą w

okół

różn

ych

osi o

brot

u (r

ówno

legł

ych

do o

si s

ymet

ri br

yły)

są

różn

e.

33


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:4

Przy

czyn

y zm

ian

ruch

u ob

roto

weg

o . M

omen

t siły

•po

dać

war

unek

zm

iany

sta

nu

ruch

u ob

roto

weg

o br

yły

szty

wne

j,•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iem

m

omen

tu s

iły,

•po

dać

treś

ć za

sad

dyna

mik

i ru

chu

obro

tow

ego.

•zd

efini

ować

mom

ent s

iły,

•ob

licza

ć w

arto

ści m

omen

tów

si

ł dzi

ałaj

ącyc

h na

bry

łę

szty

wną

, zna

jdow

ać ic

h ki

erun

ek i

zwro

t,•

znaj

dow

ać w

ypad

kow

y m

omen

t sił

dzia

łają

cych

na

brył

ę.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia, s

tosu

jąc

zasa

dy d

ynam

iki r

uchu

ob

roto

weg

o.

5M

omen

t pęd

u br

yły

szty

wne

j•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iem

m

omen

tu p

ędu,

•po

dać

treś

ć za

sady

zac

how

ania

m

omen

tu p

ędu.

•zd

efini

ować

mom

ent p

ędu,

•ob

licza

ć w

arto

ść m

omen

tu

pędu

bry

ły o

brac

ając

ej s

ię

wok

ół o

si s

ymet

rii,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

ogól

ną

post

ać d

rugi

ej z

asad

y dy

nam

iki

ruch

u ob

roto

weg

o.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia, s

tosu

jąc

zasa

dę z

acho

wan

ia m

omen

tu

pędu

.

6A

nalo

gie

wys

tępu

jące

w

opi

sie

ruch

u po

stęp

oweg

o ob

roto

weg

o

•pr

zeds

taw

ić a

nalo

gie

wys

tępu

jące

w d

ynam

iczn

ym

opis

ie ru

chu

post

ępow

ego

i obr

otow

ego.

34


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:7

Złoż

enie

ruch

u po

stęp

oweg

o i o

brot

oweg

o –

tocz

enie

•op

isać

tocz

enie

bez

po

śliz

gu, j

ako

złoż

enie

ruch

u po

stęp

oweg

o br

yły

i jej

ruch

u ob

roto

weg

o w

okół

śro

dka

mas

y,•

opis

ać to

czen

ie ja

ko ru

ch

obro

tow

y w

okół

chw

ilow

ej o

si

obro

tu,

•zn

ajdo

wać

prę

dkoś

ć pu

nktó

w

tocz

ącej

się

bry

ły ja

ko

wyp

adko

wą

pręd

kośc

i jej

ruch

u po

stęp

oweg

o i o

brot

oweg

o w

okół

śro

dka

mas

y,•

oblic

zać

ener

gię

kine

tycz

ną

tocz

ącej

się

bry

ły,

•za

pisa

ć ró

wna

nia

ruch

u po

stęp

oweg

o i o

brot

oweg

o to

cząc

ej s

ię b

ryły

szt

ywne

j.

35


Ane

ks 1

i A

neks

2. N

iepe

wno

ści p

omia

row

e. D

ośw

iadc

zeni

a

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:A

neks

11–

5

Ane

ks 2

1–6

Wia

dom

ości

wst

ępne

Nie

pew

nośc

i pom

iaró

w

bezp

ośre

dnic

h (p

rost

ych)

Nie

pew

nośc

i pom

iaró

w

pośr

edni

ch (z

łożo

nych

)

Gra

ficzn

e pr

zeds

taw

iani

e w

ynik

ów p

omia

rów

wra

z z

ich

niep

ewno

ścia

mi

Dop

asow

anie

pro

stej

do

wyn

ików

pom

iaró

w

Opi

suje

my

rozk

ład

norm

alny

Wyz

nacz

amy

war

tość

pr

zysp

iesz

enia

w

ruch

u je

dnos

tajn

ie

przy

spie

szon

ym

Bada

my

ruch

po

okrę

gu

Wyz

nacz

amy

wsp

ółcz

ynni

k ta

rcia

kin

etyc

zneg

o za

po

moc

ą ró

wni

poc

hyłe

j

Spra

wdz

amy

drug

ą za

sadę

dyn

amik

i dla

ruch

u ob

roto

weg

o

Wyz

nacz

amy

war

tość

pr

zysp

iesz

enia

zie

msk

iego

•w

ymie

nić

przy

kład

y po

mia

rów

be

zpoś

redn

ich

(pro

styc

h),

•w

ymie

nić

przy

kład

y po

mia

rów

po

śred

nich

(zło

żony

ch),

•od

różn

ić b

łędy

od

niep

ewno

ści

•od

różn

ić b

łędy

gru

be o

d bł

ędów

sy

stem

atyc

znyc

h,•

wym

ieni

ć sp

osob

y el

imin

owan

ia

błęd

ów p

omia

ru,

•w

skaz

ać ź

ródł

a w

ystę

pow

ania

ni

epew

nośc

i pom

iaro

wyc

h,•

odcz

ytyw

ać w

skaz

ania

prz

yrzą

dów

po

mia

row

ych,

•oc

enić

dok

ładn

ość

przy

rząd

u •

przy

goto

wać

zes

taw

doś

wia

dcza

lny

wg

inst

rukc

ji,•

wyk

onać

sam

odzi

elni

e ko

lejn

e cz

ynno

ści,

•sp

orzą

dzić

tabe

lę w

ynik

ów p

omia

ru,

•ob

liczy

ć w

arto

ści ś

redn

ie w

ielk

ości

m

ierz

onyc

h,•

spor

ządz

ić o

dpow

iedn

i ukł

ad

wsp

ółrz

ędny

ch (p

odpi

sać

i wys

kalo

wać

osi

e, z

azna

czyć

je

dnos

tki w

ielk

ości

fizy

czny

ch),

•za

znac

zyć

w u

kład

zie

wsp

ółrz

ędny

ch

punk

ty w

raz

z ni

epew

nośc

iam

i,•

zapi

sać

wyn

ik p

omia

ru w

pos

taci

x ±

Dx.

•ob

liczy

ć ni

epew

ność

wzg

lędn

ą po

mia

ru,

•os

zaco

wać

nie

pew

ność

pom

iaru

po

śred

nieg

o m

etod

ą na

jmni

ej

korz

ystn

ego

przy

padk

u,•

prze

dsta

wić

gra

ficzn

ie w

ynik

i po

mia

rów

wra

z z

niep

ewno

ścia

mi,

•do

paso

wać

gra

ficzn

ie p

rost

ą do

pu

nktó

w p

omia

row

ych

i oce

nić

traf

ność

tego

pos

tępo

wan

ia,

•od

czyt

ać z

dop

asow

aneg

o gr

aficz

nie

wyk

resu

wsp

ółcz

ynni

k ki

erun

kow

y pr

oste

j,•

poda

ć pr

zycz

yny

ewen

tual

nych

bł

ędów

sys

tem

atyc

znyc

h,•

zapr

opon

ować

spo

sób

post

ępow

ania

poz

wal

ając

y un

ikną

ć bł

ędów

sys

tem

atyc

znyc

h,•

osza

cow

ać w

ielk

ość

błęd

ów

syst

emat

yczn

ych,

•oc

enić

kry

tycz

nie,

czy

otr

zym

any

wyn

ik d

ośw

iadc

zeni

a je

st re

alny

,•

sam

odzi

elni

e sf

orm

ułow

ać

wni

oski

wyn

ikaj

ące

z do

świa

dcze

nia.

•do

paso

wać

pro

stą

do

wyn

ików

pom

iaró

w,

•ob

liczy

ć w

spół

czyn

nik

kier

unko

wy

pros

tej

dopa

sow

anej

do

pun

któw

po

mia

row

ych,

•ob

liczy

ć od

chyl

enie

st

anda

rdow

e po

jedy

ncze

go

pom

iaru

,•

oblic

zyć

odch

ylen

ie

stan

dard

owe

śred

niej

dl

a ka

żdej

ser

ii po

mia

rów

,•

poda

ć w

ynik

pom

iaru

w

pos

taci

x ±

Dx,

•oc

enić

, czy

ni

epew

ność

pom

iaru

je

st n

iepe

wno

ścią

sy

stem

atyc

zną,

•sa

mod

ziel

nie

zapr

opon

ować

met

odę

wyz

nacz

enia

wie

lkoś

ci

fizyc

znej

.

36


PLA

N W

YNIK

OW

Y (C

Z. 2

)7.

Ruc

h ha

rmon

iczn

y i f

ale

mec

hani

czne

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

5M

odel

osc

ylat

ora

harm

onic

zneg

o i j

ego

zast

osow

anie

w o

pisi

e pr

zyro

dy

Mat

emat

yczn

y op

is ru

chu

harm

onic

zneg

o

– w

spół

rzęd

ne: p

ołoż

enia

, pr

ędko

ści i

prz

yspi

esze

nia

w ru

chu

harm

onic

znym

–

okre

s dr

gań

w ru

chu

harm

onic

znym

– en

ergi

a w

ruch

u ha

rmon

iczn

ym

Wah

adło

mat

emat

yczn

e

Drg

ania

wym

uszo

ne

i rez

onan

sow

e

Wła

ściw

ości

spr

ężys

te c

iał

stał

ych

•w

ymie

nić

przy

kład

y ru

chu

drga

jące

go w

prz

yrod

zie,

•w

ymie

nić

i zde

finio

wać

po

jęci

a sł

użąc

e do

opi

su ru

chu

drga

jące

go,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

zwią

zek

siły

, po

d w

pływ

em k

tóre

j odb

ywa

się

ruch

har

mon

iczn

y, z

w

ychy

leni

em c

iała

z p

ołoż

enia

ró

wno

wag

i,•

poda

ć se

ns fi

zycz

ny

wsp

ółcz

ynni

ka s

pręż

ysto

ści.

•ob

liczy

ć w

spół

rzęd

ne

poło

żeni

a, p

rędk

ości

, pr

zysp

iesz

enia

i si

ły w

ruch

u ha

rmon

iczn

ym, r

ozkł

adaj

ąc

ruch

pun

ktu

mat

eria

lneg

o po

ok

ręgu

na

dwa

ruch

y sk

łado

we,

•sp

orzą

dzić

i ob

jaśn

ić w

ykre

sy

zale

żnoś

ci w

spół

rzęd

nych

po

łoże

nia,

prę

dkoś

ci

i prz

yspi

esze

nia

od c

zasu

,•

oblic

zać

prac

ę i e

nerg

ię

w ru

chu

harm

onic

znym

,•

wyj

aśni

ć, n

a cz

ym p

oleg

a zj

awis

ko re

zona

nsu,

•po

dać

przy

kład

y pr

akty

czne

go

wyk

orzy

stan

ia w

łaśc

iwoś

ci

sprę

żyst

ych

ciał

.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

okre

s dr

gań

w ru

chu

harm

onic

znym

,•

wyk

azać

, że

ruch

wah

adła

m

atem

atyc

zneg

o je

st ru

chem

ha

rmon

iczn

ym d

la m

ałyc

h ką

tów

wyc

hyle

nia

wah

adła

z

poło

żeni

a ró

wno

wag

i,•

rozw

iązy

wać

pro

blem

y do

tycz

ące

ruch

u ha

rmon

iczn

ego,

•po

dać

treś

ć pr

awa

Hoo

ke’a

•ob

jaśn

ić w

ykre

s za

leżn

ości

p(

Dl/l

0).

37


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:6–

14Po

jęci

e fa

li . F

ale

podł

użne

i p

oprz

eczn

e

Wie

lkoś

ci c

hara

kter

yzuj

ące

fale

Funk

cja

falo

wa

dla

fali

płas

kiej

Inte

rfer

encj

a fa

l o je

dnak

owyc

h am

plitu

dach

i cz

ęsto

tliw

ości

ach

Zasa

da H

uyge

nsa .

Zja

wis

ko

dyfr

akcj

i

Inte

rfer

encj

a fa

l har

mon

iczn

ych

wys

yłan

ych

prz

ez id

enty

czne

źr

ódła

Fale

aku

styc

zne

Zjaw

isko

Dop

pler

a

•w

yjaś

nić,

na

czym

pol

ega

rozc

hodz

enie

się

fali

mec

hani

czne

j,•

wym

ieni

ć i o

bjaś

nić

wie

lkoś

ci

char

akte

ryzu

jące

fale

,•

poda

ć pr

zykł

ad fa

li po

prze

czne

j i p

odłu

żnej

,•

opis

ać fa

le a

kust

yczn

e,•

opis

ać s

ytua

cję,

w k

tóre

j w

ystę

puje

zja

wis

ko D

oppl

era.

•zi

nter

pret

ować

funk

cję

falo

wą

dla

fali

płas

kiej

,•

mat

emat

yczn

ie o

pisa

ć in

terf

eren

cję

dwóc

h fa

l o

jedn

akow

ych

ampl

ituda

ch

i czę

stot

liwoś

ciac

h,•

opis

ać fa

le s

toją

ce,

•w

yjaś

nić

poję

cie

spój

nośc

i fal

,•

obja

śnić

zas

adę

Huy

gens

a,•

wyj

aśni

ć, n

a cz

ym p

oleg

a zj

awis

ko D

oppl

era.

•w

ypro

wad

zić

war

unki

w

zmoc

nien

ia i

wyg

asza

nia

w p

rzyp

adku

inte

rfer

encj

i fal

ha

rmon

iczn

ych

wys

yłan

ych

prze

z id

enty

czne

źró

dła,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

doty

cząc

e ru

chu

falo

weg

o,•

rozw

iązy

wać

zad

ania

dot

yczą

ce

efek

tu D

oppl

era

w p

rzyp

adku

po

rusz

ając

ego

się

źró

dła

i nie

ruch

omeg

o ob

serw

ator

a.

8. Z

jaw

iska

term

odyn

amic

zne

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Mik

rosk

opow

e m

odel

e ci

ał

mak

rosk

opow

ych .

Gaz

y . C

iecz

e .

Ciał

a st

ałe .

•w

ymie

nić

wła

ściw

ości

gaz

ów,

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie g

azu

dosk

onał

ego,

•w

yjaś

nić,

na

czym

pol

ega

zjaw

isko

dyf

uzji,

•w

ymie

nić

wła

ściw

ości

cie

czy,

•

wym

ieni

ć w

łaśc

iwoś

ci c

iała

st

ałyc

h.

•op

isać

sku

tki d

ział

ania

sił

mię

dzyc

ząst

eczk

owyc

h,•

wyj

aśni

ć zj

awis

ka m

enis

ku,

•w

ypow

iedz

ieć

i obj

aśni

ć ze

row

ą i p

ierw

szą

zasa

dę

term

odyn

amik

i.

38


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:2–

3Te

mpe

ratu

ra . Z

erow

a za

sada

te

rmod

ynam

iki

Ener

gia

wew

nętr

zna .

Cie

pło

•za

pisa

ć zw

iąze

k te

mpe

ratu

ry

ciał

a ze

śre

dnią

ene

rgią

ki

nety

czną

jego

czą

stec

zek,

•zd

efini

ować

ene

rgię

w

ewnę

trzn

ą i c

iepł

o,•

prze

licza

ć te

mpe

ratu

rę w

ska

li Ce

lsju

sza

na te

mpe

ratu

rę

w s

kali

Kelv

ina

i odw

rotn

ie.

•w

ypow

iedz

ieć

i obj

aśni

ć ze

row

ą i p

ierw

szą

zasa

dę

term

odyn

amik

i.

•w

yjaś

nić

co to

zna

czy,

że

ener

gia

wew

nętr

zna

jest

fu

nkcj

ą st

anu,

•w

yjaś

niać

zja

wis

ka

i roz

wią

zyw

ać z

adan

ia,

stos

ując

pie

rwsz

ą za

sadę

te

rmod

ynam

iki.

4–8

Rów

nani

e st

anu

gazu

do

skon

ałeg

o . R

ówna

nie

Clap

eyro

na

Prac

a si

ły z

ewnę

trzn

ej p

rzy

zmia

nie

obję

tośc

i gaz

u

Prze

mia

ny g

azu

dosk

onał

ego

Prze

mia

na iz

oter

mic

zna

Prze

mia

na iz

ocho

rycz

na

Prze

mia

na iz

obar

yczn

a

Ciep

ło w

łaśc

iwe

i cie

pło

mol

owe

Prze

mia

na a

diab

atyc

zna

•op

isać

zał

ożen

ia te

orii

kine

tycz

nom

olek

ular

nej

gazó

w,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

rów

nani

e st

anu

gazu

dos

kona

łego

,•

wym

ieni

ć i o

pisa

ć pr

zem

iany

ga

zow

e.

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

wzó

r na

ciśn

ieni

e ga

zu (p

odst

awow

y w

zór t

eorii

kin

etyc

zno

mol

ekul

arne

j),•

zapi

sać

i obj

aśni

ć ró

wna

nie

Clap

eyro

na,

•sk

orzy

stać

z r

ówna

nia

stan

u ga

zu d

osko

nałe

go i

rów

nani

a Cl

apey

rona

, opi

sują

c pr

zem

iany

gaz

u (iz

oter

mic

zną,

iz

obar

yczn

ą, iz

ocho

rycz

ną,

adia

baty

czną

),•

spor

ządz

ać i

inte

rpre

tow

ać

wyk

resy

, np.

p(V

), p(

T), V

(T),

dla

wsz

ystk

ich

prze

mia

n,•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iam

i cie

pła

wła

ściw

ego

i cie

pła

mol

oweg

o,•

oblic

zać

prac

ę ob

jęto

ścio

wą

i cie

pło

w ró

żnyc

h pr

zem

iana

ch

gazu

dos

kona

łego

.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

ciśn

ieni

e ga

zu w

zbi

orni

ku z

amkn

ięty

m,

•za

stos

ować

pie

rwsz

ą za

sadę

te

rmod

ynam

iki d

o op

isu

prze

mia

n ga

zow

ych,

•w

ypro

wad

zić

zwią

zek

mię

dzy

C p i C V,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy,

st

osuj

ąc il

ości

owy

opis

pr

zem

ian

gazu

dos

kona

łego

.

39


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:9

Siln

iki c

iepl

ne . C

ykl C

arno

ta .

Dru

ga z

asad

a te

rmod

ynam

iki

•op

isać

zas

adę

dzia

łani

a si

lnik

a ci

epln

ego,

•w

ymie

nić

prze

mia

ny, z

któ

rych

sk

łada

się

cyk

l Car

nota

.

•sp

orzą

dzić

wyk

res

p(V)

dla

cy

klu

Carn

ota

i opi

sać

go,

•zd

efini

ować

spr

awno

ść s

ilnik

a ci

epln

ego.

•za

pisa

ć w

zór n

a sp

raw

ność

id

ealn

ego

siln

ika

Carn

ota,

•ob

licza

ć sp

raw

nośc

i siln

ików

ci

epln

ych,

•sf

orm

ułow

ać d

rugą

zas

adę

te

rmod

ynam

iki.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

doty

cząc

e dr

ugie

j zas

ady

term

odyn

amik

i,•

na p

odst

awie

wyk

resó

w

opis

ywać

cyk

le p

rzem

ian

zach

odzą

cych

w s

ilnik

ach.

10–1

2To

pnie

nie

i krz

epni

ęcie

, pa

row

anie

i sk

rapl

anie

, su

blim

acja

i re

subl

imac

ja,

wrz

enie

i sk

rapl

anie

w

tem

pera

turz

e w

rzen

ia

Rozs

zerz

alno

ść te

rmic

zna

ciał

Tran

spor

t ene

rgii

prze

z pr

zew

odze

nie

i kon

wek

cję

•op

isać

zja

wis

ka: t

opni

enia

, kr

zepn

ięci

a, p

arow

ania

, sk

rapl

ania

, sub

limac

ji,

resu

blim

acji,

wrz

enia

i s

krap

lani

a w

tem

pera

turz

e w

rzen

ia,

•om

ówić

na

przy

kład

ach

zjaw

isko

rozs

zerz

alno

ści c

iał,

•po

dać

przy

kład

y ci

ał, k

tóre

są

dobr

ymi p

rzew

odni

kam

i cie

pła

i cia

ł, kt

óre

źle

prze

wod

zą

ciep

ło,

•op

isać

zja

wis

ko k

onw

ekcj

i w

cie

czac

h i g

azac

h,•

poda

ć pr

zykł

ady

prak

tycz

nego

w

ykor

zyst

ania

zja

wis

ka

konw

ekcj

i.

•zd

efini

ować

wie

lkoś

ci fi

zycz

ne

opis

ując

e te

pro

cesy

,•

spor

ządz

ać i

inte

rpre

tow

ać

odpo

wie

dnie

wyk

resy

,•

opis

ać p

rzem

iany

ene

rgii

w ty

ch

zjaw

iska

ch,

•ob

licza

ć zm

iany

obj

ętoś

ci

ciał

spow

odow

ane

zmia

nam

i te

mpe

ratu

ry•

omów

ić d

ośw

iadc

zeni

a,

pozw

alaj

ące

zbad

ać z

jaw

isko

pr

zew

odni

ctw

a ci

epln

ego

ciał

stał

ych,

cie

czy

i gaz

ów

oraz

sfor

muł

ować

wni

oski

w

ynik

ając

e z

tych

doś

wia

dcze

ń,•

wyj

aśni

ć pr

zycz

yny

różn

ic

prze

wod

nict

wa

ciep

lneg

o ró

żnyc

h su

bsta

ncji

na p

odst

awie

te

orii

kine

tycz

nom

olek

ular

nej,

•w

yjaś

nić,

na

czym

pol

ega

zjaw

isko

kon

wek

cji.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

doty

cząc

e pr

zejś

ć fa

zow

ych,

•zd

efini

ować

wsp

ółcz

ynni

ki

rozs

zerz

alno

ści l

inio

wej

i o

bjęt

ości

owej

,•

poda

ć zw

iąze

k m

iędz

y w

spół

czyn

nika

mi

rozs

zerz

alno

ści l

inio

wej

i o

bjęt

ości

owej

cia

ła s

tałe

go,

• ob

jaśn

ić a

nalo

gie

mię

dzy

prze

wod

zeni

em c

iepł

a i p

rądu

el

ektr

yczn

ego.

40


9. P

ole

elek

tryc

zne

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

2W

zaje

mne

odd

ział

ywan

ie c

iał

nael

ektr

yzow

anyc

h . P

raw

o Co

ulom

ba

Elek

tryz

owan

ie c

iał .

Zasa

da

zach

owan

ia ła

dunk

u

•op

isać

odd

ział

ywan

ie c

iał

nael

ektr

yzow

anyc

h,•

zapi

sać

i obj

aśni

ć pr

awo

Coul

omba

,•

wyp

owie

dzie

ć i o

bjaś

nić

zasa

dę

zach

owan

ia ła

dunk

u,•

opis

ać i

wyj

aśni

ć sp

osob

y el

ektr

yzow

ania

cia

ł, po

sług

ując

si

ę za

sadą

zac

how

ania

ładu

nku.

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie p

rzen

ikal

nośc

i el

ektr

yczn

ej o

środ

ka,

•ob

licza

ć w

arto

ści s

ił Co

ulom

ba.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia, s

tosu

jąc

praw

o Co

ulom

ba.

41


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:3–

9N

atęż

enie

pol

a el

ektr

osta

tycz

nego

Zasa

da s

uper

pozy

cji n

atęż

eń

pól

Prac

a w

pol

u el

ektr

osta

tycz

nym

– Pr

aca

w p

olu

elek

tros

taty

czny

m

jedn

orod

nym

. –

Prac

a w

cen

tral

nym

pol

u el

ektr

osta

tycz

nym

Ener

gia

pote

ncja

lna

cząs

tki

nała

dow

anej

w p

olu

elek

tros

taty

czny

mW

zór o

góln

y na

pra

cę w

pol

u el

ektr

osta

tycz

nym

Nae

lekt

ryzo

wan

y pr

zew

odni

k Ro

zkła

d ła

dunk

u na

po

wie

rzch

ni p

rzew

odni

kaPr

zew

odni

k w

pol

u

elek

tros

taty

czny

m

•po

praw

nie

wyp

owie

dzie

ć de

finic

ję n

atęż

enia

pol

a el

ektr

osta

tycz

nego

,•

prze

dsta

wić

gra

ficzn

ie p

ole

jedn

orod

ne i

cent

raln

e,•

odpo

wie

dzie

ć na

pyt

anie

: od

cze

go z

ależ

y w

arto

ść

natę

żeni

a ce

ntra

lneg

o po

la

elek

tros

taty

czne

go w

dan

ym

punk

cie?

,•

potr

afi z

apis

ać i

obja

śnić

w

zór n

a en

ergi

ę po

tenc

jaln

ą el

ektr

osta

tycz

ną ła

dunk

u,•

opis

ać ro

zkła

d ła

dunk

u w

prow

adzo

nego

na

prze

wod

nik.

•sp

orzą

dzić

wyk

res

E(r)

,•

korz

ysta

ć z

zasa

dy s

uper

pozy

cji

pól i

opi

sać

jako

ścio

wo

pol

e w

ytw

orzo

ne p

rzez

ukł

ad

ładu

nków

,•

posł

ugiw

ać s

ię p

ojęc

iem

dip

ola

elek

tryc

zneg

o,•

oblic

zyć

prac

ę si

ły p

ola

jedn

orod

nego

i ce

ntra

lneg

o pr

zy p

rzes

uwan

iu ła

dunk

u,•

oblic

zyć

ener

gię

pote

ncja

lną

nała

dow

anej

czą

stki

w p

olu

elek

tros

taty

czny

m,

•po

dać

defin

icję

ele

ktro

now

olta

,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy z

ależ

nośc

i E(

r) d

la u

kład

u ła

dunk

ów

punk

tow

ych,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

wzó

r og

ólny

na

prac

ę w

ykon

aną

przy

prz

esuw

aniu

ładu

nku

prze

z si

łę d

owol

nego

pol

a el

ektr

osta

tycz

nego

,•

opis

ać w

pływ

pol

a el

ektr

yczn

ego

na

rozm

iesz

czen

ie ła

dunk

ów n

a pr

zew

odni

ku•

wyj

aśni

ć dz

iała

nie

pior

unoc

hron

u i k

latk

i Fa

rada

ya.

•ob

liczy

ć w

arto

ść n

atęż

enia

pol

a el

ektr

yczn

ego

w ś

rodk

u di

pola

,•

opis

ać z

acho

wan

e di

pola

w

zew

nętr

znym

, jed

noro

dnym

po

lu e

lekt

rost

atyc

znym

,•

wyp

row

adzi

ć w

zór n

a en

ergi

ę po

tenc

jaln

ą ła

dunk

u w

pol

u ce

ntra

lnym

,•

wyp

row

adzi

ć w

zór

ogól

ny n

a pr

acę

w p

olu

elek

tros

taty

czny

m,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy,

st

osuj

ąc il

ości

owy

opis

pol

a el

ektr

osta

tycz

nego

,•

zapr

opon

ować

doś

wia

dcze

nie

spra

wdz

ając

e ro

zkła

d ła

dunk

u na

pow

ierz

chni

prz

ewod

nika

.

42


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:10

–13

Poje

mno

ść e

lekt

rycz

na c

iała

pr

zew

odzą

cego

. Kon

dens

ator

Poje

mno

ść k

onde

nsat

ora

płas

kieg

o

Ener

gia

nała

dow

aneg

o ko

nden

sato

ra

Die

lekt

ryk

w p

olu

elek

tros

taty

czny

m

•zd

efini

ować

poj

emno

ść

prze

wod

nika

i je

dnos

tkę

poje

mno

ści,

•od

pow

iedz

ieć

na p

ytan

ie:

od c

zego

zal

eży

poje

mno

ść

prze

wod

nika

?,•

obja

śnić

poj

ęcie

kon

dens

ator

a,•

odpo

wie

dzie

ć na

pyt

anie

: od

czeg

o i j

ak z

ależ

y po

jem

ność

ko

nden

sato

ra p

łask

iego

?

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie s

tałe

j di

elek

tryc

znej

,•

wyj

aśni

ć w

pływ

die

lekt

ryka

na

po

jem

ność

kon

dens

ator

a,•

obja

śnić

,od

czeg

o i j

ak z

ależ

y en

ergi

a na

łado

wan

ego

kond

ensa

tora

.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia

doty

cząc

e po

jem

nośc

i i e

nerg

ii ko

nden

sato

ra p

łask

iego

,•

opis

ać z

jaw

iska

zac

hodz

ące

w d

iele

ktry

ku u

mie

szcz

onym

w

pol

u el

ektr

osta

tycz

nym

.

43


10. P

rąd

stał

y

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

9Pr

ąd e

lekt

rycz

ny ja

ko p

rzep

ływ

ła

dunk

u . N

atęż

enie

prą

du

Pier

wsz

e pr

awo

Kirc

hhoff

a

Praw

o O

hma

dla

odci

nka

obw

odu

Od

czeg

o za

leży

opó

r pr

zew

odni

ka?

Prac

a i m

oc p

rądu

el

ektr

yczn

ego

Łącz

enie

sze

rego

we

i rów

nole

głe

odbi

orni

ków

en

ergi

i ele

ktry

czne

j .

Siła

ele

ktro

mot

oryc

zna

źró

dła

ener

gii e

lekt

rycz

nej

Praw

o O

hma

dla

obw

odu

Dru

gie

praw

o Ki

rchh

offa

•zd

efini

ować

nat

ężen

ie p

rądu

i j

ego

jedn

ostk

ę,•

poda

ć tr

eść

pier

wsz

ego

praw

a Ki

rchh

offa

i sto

sow

ać je

w

zad

ania

ch,

•po

dać

treś

ć pr

awa

Ohm

a i s

toso

wać

je w

zad

ania

ch,

•od

pow

iedz

ieć

na p

ytan

ie: o

d cz

ego

zale

ży o

pór e

lekt

rycz

ny

prze

wod

nika

?,•

opis

ać w

pływ

zm

ian

tem

pera

tury

na

opór

pr

zew

odni

ka,

•ob

liczy

ć op

ór p

rzew

odni

ka,

znaj

ąc je

go o

pór w

łaśc

iwy

i wym

iary

geo

met

rycz

ne,

•na

ryso

wać

sch

emat

obw

odu,

w

któ

rym

odb

iorn

iki s

ą po

łącz

one

szer

egow

o lu

b ró

wno

legl

e,•

oblic

zać

opór

zas

tępc

zy

odbi

orni

ków

poł

ączo

nych

sz

ereg

owo

i rów

nole

gle,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcia

mi

napi

ęcia

ele

ktry

czne

go p

racy

i m

ocy

prąd

u.

•zd

efini

ować

opó

r ele

ktry

czny

od

cink

a ob

wod

u,•

obja

śnić

mik

rosk

opow

y m

odel

pr

zepł

ywu

prąd

u w

met

alac

h,•

poda

ć zw

iązk

i mię

dzy

napi

ęcia

mi,

natę

żeni

ami

i opo

ram

i dla

ukł

adu

od

bior

nikó

w p

ołąc

zony

ch

szer

egow

o i r

ówno

legl

e,•

wyj

aśni

ć po

jęci

e s

iły

elek

trom

otor

yczn

ą źr

ódła

en

ergi

i ele

ktry

czne

j i je

go

opor

u w

ewnę

trzn

ego,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

praw

o O

hma

dla

całe

go o

bwod

u,•

nary

sow

ać c

hara

kter

ysty

kę

prąd

owo

napi

ęcio

wą

prze

wod

nika

pod

lega

jące

go

praw

u O

hma,

•od

pow

iedz

ieć

na p

ytan

ie:

co w

skaz

uje

wol

tom

ierz

do

łącz

ony

do b

iegu

nów

źró

dła

siły

ele

ktro

mot

oryc

znej

?,•

stos

ować

do

rozw

iązy

wan

ia

zada

ń dr

ugie

pra

wo

Kirc

hhoff

a.

•ro

zwią

zyw

ać z

adan

ia z

wią

zane

z

prze

pływ

em p

rądu

sta

łego

w

zam

knię

tych

obw

odac

h,•

opis

ać m

ożliw

ości

w

ykor

zyst

ania

wła

ściw

ości

el

ektr

yczn

ych

ciał

,•

przy

goto

wać

pre

zent

ację

na

tem

at łą

czen

ia o

gniw

i•

obja

śnić

zw

iązk

i pom

iędz

y e,

I, r

dla

ukła

du o

gniw

og

niw

o je

dnak

owyc

h si

łach

el

ektr

omot

oryc

znyc

h i o

pora

ch

wew

nętr

znyc

h po

łącz

onyc

h sz

ereg

owo

rów

nole

gle.

44


11. P

ole

mag

nety

czne

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

10M

agne

sy tr

wał

e . P

ole

mag

nety

czne

mag

nesu

Dzi

ałan

ie p

ola

mag

nety

czne

go

na c

ząst

kę n

aład

owan

ą

Wek

tor i

nduk

cji m

agne

tycz

nej

Stru

mie

ń w

ekto

ra in

dukc

ji m

agne

tycz

nej .

Pole

mag

nety

czne

pr

osto

linio

weg

o pr

zew

odni

ka

z pr

ądem

Pole

mag

nety

czne

zw

ojni

cy

Prze

wod

nik

z pr

ądem

w p

olu

mag

nety

czny

m

Ruch

nał

adow

anej

czą

stki

w

pol

u m

agne

tycz

nym

Budo

wa

i zas

ada

dzia

łani

a si

lnik

a el

ektr

yczn

ego

Wła

ściw

ości

mag

nety

czne

su

bsta

ncji

•pr

zeds

taw

ić g

rafic

znie

pol

e m

agne

tycz

ne m

agne

su

trw

ałeg

o,

•op

isać

i pr

zeds

taw

ić g

rafic

znie

po

le m

agne

tycz

ne p

rzew

odni

ka

pros

tolin

iow

ego

koło

wej

pęt

li i

zwoj

nicy

,•

poda

ć ce

chy

wek

tora

indu

kcji

mag

nety

czne

j B

i je

j jed

nost

kę,

•op

isać

i w

yjaś

nić

dośw

iadc

zeni

e O

erst

eda,

•po

dać

cech

y si

ły

elek

trod

ynam

iczn

ej,

•po

dać

cech

y si

ły L

oren

tza,

•st

osow

ać w

zór n

a w

arto

ść si

ły

Lore

ntza

dla

prz

ypad

ku

u

B,

•st

osow

ać w

zór n

a w

arto

ść

siły

ele

ktro

dyna

mic

znej

dla

pr

zypa

dku

gdy

l

D

B,

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie s

trum

ieni

a m

agne

tycz

nego

i po

dać

jego

je

dnos

tkę,

•po

dać

przy

kład

y za

stos

owan

ia

ferr

omag

nety

ków

.

•zd

efini

ować

ind

ukcj

ę m

agne

tycz

ną,

•zd

efini

ować

jedn

ostk

ę in

dukc

ji m

agne

tycz

nej,

•ok

reśl

ić w

arto

ść, k

ieru

nek

i zw

rot s

iły e

lekt

rody

nam

iczn

ej

i siły

Lor

entz

a w

kon

kret

nych

pr

zypa

dkac

h,•

opis

ać ru

ch n

aład

owan

ej

cząs

tki w

pol

u m

agne

tycz

nym

dl

a pr

zypa

dku

u

B,

•za

pisa

ć i p

rzed

ysku

tow

ać w

zór

na s

trum

ień

wek

tora

indu

kcji

mag

nety

czne

j,•

oblic

zać

stru

mie

ń m

agne

tycz

ny•

obja

śnić

zas

adę

dzia

łani

a si

lnik

a el

ektr

yczn

ego,

•ja

kośc

iow

o op

isać

wła

ściw

ości

m

agne

tycz

ne s

ubst

ancj

i.

•pr

zedy

skut

ować

zal

eżno

ść

war

tośc

i siły

Lor

entz

a od

kąt

a m

iędz

y w

ekto

ram

i B

i u

, •

prze

dysk

utow

ać

zale

żnoś

ć w

arto

ści s

iły

elek

trod

ynam

iczn

ej o

d ką

ta m

iędz

y w

ekto

rem

B

i prz

ewod

niki

em,

•op

isać

odd

ział

ywan

ia

wza

jem

ne p

rzew

odni

ków

z

prąd

em i

poda

ć de

finic

ję

ampe

ra,

•pr

zedy

skut

ować

ruch

na

łado

wan

ej c

ząst

ki w

pol

u m

agne

tycz

nym

w z

ależ

nośc

i od

kąta

mię

dzy

wek

tora

mi B

i u

,•

prze

dsta

wić

zas

adę

dzia

łani

a i z

asto

sow

anie

cyk

lotr

onu,

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

zwią

zane

z o

ddzi

aływ

anie

m

pola

mag

nety

czne

go n

a po

rusz

ając

ą si

ę cz

ąstk

ę na

łado

wan

ą i p

rzew

odni

k z

prąd

em.

11M

ikro

skop

owe

oddz

ialy

wan

ia

elek

trom

agne

tycz

ne i

ich

efek

ty

mak

rosk

opow

e

•w

yjaś

nić

fakt

wys

tępo

wan

ia s

ił sp

ręży

stoś

ci, s

ił st

arci

a or

az s

ił ha

muj

ącyc

h ru

ch c

iał s

tały

ch

w c

iecz

ach

oddz

iały

wan

iam

i el

ektr

omag

nety

czny

mi m

iędz

y cz

ąste

czka

mi c

iał.

•ob

jaśn

ić, d

lacz

ego

efek

ty

sprę

żyst

e w

ystę

pują

tylk

o dl

a ci

ał s

tały

ch.

45


12. I

nduk

cja

elek

trom

agne

tycz

na

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

4Zj

awis

ko in

dukc

ji el

ektr

omag

nety

czne

j–

Prąd

indu

kcyj

ny–

Siła

ele

ktro

mot

oryc

zna

indu

kcji

– Re

guła

Len

za

Zjaw

isko

sam

oind

ukcj

i

Gen

erat

or p

rądu

prz

emie

nneg

o .

Wła

ściw

ości

prą

du

prze

mie

nneg

o

Budo

wa

i zas

ada

dzia

łani

a tr

ansf

orm

ator

a

•ob

jaśn

ić, n

a cz

ym

pole

ga z

jaw

isko

indu

kcji

elek

trom

agne

tycz

nej i

pod

ać

war

unki

jego

wys

tępo

wan

ia,

•po

dać

przy

kład

owe

spos

oby

wzb

udza

nia

prąd

u in

dukc

yjne

go,

•st

osow

ać re

gułę

Len

za,

•od

pow

iedz

ieć

na p

ytan

ie:

od c

zego

zal

eży

siła

el

ektr

omot

oryc

zna

indu

kcji?

,•

popr

awni

e in

terp

reto

wać

pr

awo

Fara

day'

a in

dukc

ji el

ektr

omag

nety

czne

j,•

obja

śnić

, na

czym

pol

ega

zjaw

isko

sam

oind

ukcj

i i p

odać

w

arun

ki je

go w

ystę

pow

ania

,•

odpo

wie

dzie

ć na

pyt

anie

: od

czeg

o za

leży

wsp

ółcz

ynni

k sa

moi

nduk

cji z

woj

nicy

?•

poda

ć je

dnos

tkę

indu

kcyj

nośc

i,•

wym

ieni

ć w

ielk

ości

opi

sują

ce

prąd

prz

emie

nny.

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o m

iędz

y•

końc

ami p

rzew

odni

ka

poru

szaj

ąceg

o si

ę w

pol

u m

agne

tycz

nym

pro

stop

adle

do

linii

pola

pow

staj

e na

pięc

ie,

•sp

orzą

dzać

wyk

resy

F(t)

i e(

t),•

popr

awni

e in

terp

reto

wać

w

yraż

enie

na

siłę

el

ektr

omot

oryc

zną

indu

kcji

i sam

oind

ukcj

i,•

obja

śnić

zas

adę

dzia

łani

a pr

ądni

cy p

rądu

prz

emie

nneg

o,•

posł

ugiw

ać s

ię w

ielk

ości

ami

opis

ując

ymi p

rąd

prze

mie

nny,

•

oblic

zać

prac

ę i m

oc p

rądu

pr

zem

ienn

ego,

•w

yjaś

nić

poję

cie

ciep

ła Jo

ule’

a•

obja

śnić

zas

adę

dzia

łani

a tr

ansf

orm

ator

a,

•po

dać

prz

ykła

dy z

asto

sow

ania

tr

ansf

orm

ator

a.

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

napi

ęcie

po

wst

ając

e m

iędz

y ko

ńcam

i pr

zew

odni

ka p

orus

zają

cego

si

ę w

pol

u m

agne

tycz

nym

pr

osto

padl

e do

lini

i pol

a,

•w

ypro

wad

zić

wzó

r na

e dl

a pr

ądni

cy p

rądu

prz

emie

nneg

o,•

wyj

aśni

ć, d

lacz

ego

prze

syła

ne

ener

gii e

lekt

rycz

nej w

iąże

się

z

jej s

trat

ami,

•pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję

na te

mat

prz

esył

ania

ene

rgii

elek

tryc

znej

na

duże

odl

egło

ści.

46


13. O

ptyk

a

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

2Zj

awis

ka o

dbic

ia i

zała

man

ia

świa

tła

Całk

owite

wew

nętr

zne

odbi

cie

•ob

jaśn

ić, n

a cz

ym p

oleg

a zj

awis

ko o

dbic

ia św

iatła

,•

sfor

muł

ować

i st

osow

ać p

raw

o od

bici

a,•

wyj

aśni

ć zj

awis

ko ro

zpra

szan

ia,

•op

isać

zja

wis

ko z

ałam

ania

św

iatła

,•

zapi

sać

i obj

aśni

ć pr

awo

zała

man

ia św

iatła

i zd

efini

ować

be

zwzg

lędn

y w

spół

czyn

nik

zała

man

ia,

•ob

jaśn

ić n

a cz

ym p

oleg

a zj

awis

ko c

ałko

wite

go

wew

nętr

zneg

o od

bici

a,•

wym

ieni

ć w

arun

ki, w

któ

rych

za

chod

zi c

ałko

wite

wew

nętr

zne

odbi

cie.

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

zwią

zek

wzg

lędn

ego

wsp

ółcz

ynni

ka

zała

man

ia ś

wia

tła n

a gr

anic

y dw

óch

ośro

dków

z

bezw

zglę

dnym

i w

spół

czyn

nika

mi z

ałam

ania

ty

ch o

środ

ków

,•

zdefi

niow

ać k

ąt g

rani

czny

,•

wym

ieni

ć pr

zykł

ady

prak

tycz

nego

wyk

orzy

stan

ia

zjaw

iska

cał

kow

itego

w

ewnę

trzn

ego

odbi

cia.

•pr

zeds

taw

ić p

rzyk

łady

za

stos

owan

a p

łytk

i ró

wno

legł

ości

enne

j,•

poda

ć m

ożliw

ości

pr

akty

czne

go w

ykor

zyst

ania

zj

awis

ka o

dchy

leni

a św

iatła

w

wyn

iku

prze

jści

a p

ryzm

at.

47


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:3–

5Zw

ierc

iadł

a pł

aski

e i k

ulis

te

Płyt

ka ró

wno

legł

ości

enna

i p

ryzm

at

Socz

ewki

. Obr

azy

otrz

ymyw

ane

w s

ocze

wka

ch

•w

ymie

nić

cech

y ob

razu

ot

rzym

aneg

o w

zw

ierc

iadl

e pł

aski

m,

•om

ówić

pod

ział

zw

ierc

iade

ł ku

listy

ch n

a w

klęs

łe i

wyp

ukłe

,•

obja

śnić

poj

ęcia

: ogn

isko

, og

nisk

owa,

pro

mie

ń kr

zyw

izny

, oś

opt

yczn

a,•

opis

ać ro

dzaj

e so

czew

ek,

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ia: o

gnis

ko,

ogni

skow

a, p

rom

ień

krzy

wiz

ny,

oś o

ptyc

zna,

•ob

jaśn

ić p

ojęc

ie z

doln

ości

sk

upia

jące

j soc

zew

ki,

•ob

licza

ć zd

olno

ść sk

upia

jącą

so

czew

ki.

•op

isać

prz

ejśc

ie ś

wia

tła p

rzez

pł

ytkę

rów

nole

głoś

cien

ną,

korz

ysta

jąc

z pr

awa

zała

man

ia,

•op

isać

prz

ejśc

ie ś

wia

tła p

rzez

pr

yzm

at, k

orzy

staj

ąc z

pra

wa

zała

man

ia.w

ykon

ać k

onst

rukc

ję

obra

zu w

zw

ierc

iadl

e pł

aski

m,

•za

pisa

ć ró

wna

nie

zwie

rcia

dła

i pra

wid

łow

o z

nieg

o ko

rzys

tać,

•za

pisa

ć i o

bjaś

nić

wzó

r na

pow

ięks

zeni

e ob

razu

,•

wyk

onać

kon

stru

kcje

obr

azów

w

zw

ierc

iadł

ach

kulis

tych

i w

ymie

nić

ich

cech

y.•

zapi

sać

wzó

r inf

orm

ując

y od

cze

go z

ależ

y og

nisk

owa

socz

ewki

i po

praw

nie

go

zint

erpr

etow

ać,

•ob

licza

ć zd

olno

ść s

kupi

ając

ą uk

ładó

w c

ienk

ich,

sty

kają

cych

si

ę so

czew

ek,

•sp

orzą

dzać

kon

stru

kcje

ob

razó

w w

soc

zew

kach

i w

ymie

nić

cech

y ob

razu

w

każ

dym

prz

ypad

ku,

•za

pisa

ć i z

inte

rpre

tow

ać

rów

nani

e so

czew

ki,

•ob

jaśn

ić d

ział

anie

oka

jako

pr

zyrz

ądu

opty

czne

go.

•na

ryso

wać

wyk

res

funk

cji y

(x)

dla

zwie

rcia

dła

wkl

ęsłe

go

i pod

ać in

terp

reta

cję

tego

w

ykre

su,

•w

ymie

nić

i om

ówić

pra

ktyc

zne

zast

osow

ania

zw

ierc

iade

ł, •

obja

śnić

zas

adę

dzia

łani

a lu

py,

•ko

rzys

tać

z ró

wna

nia

socz

ewki

do

rozw

iązy

wan

ia p

robl

emów

,•

rozw

iązy

wać

pro

blem

y ja

kośc

iow

e i i

lośc

iow

e,

zwią

zane

z p

rakt

yczn

ym

wyk

orzy

styw

anie

m s

ocze

wek

,•

przy

goto

wać

pre

zent

ację

na

jede

n z

tem

atów

:–

wad

y w

zrok

u i

spos

oby

ich

kory

gow

ania

,–

zast

osow

ania

soc

zew

ek i

ich

ukła

dów

w p

rzyr

ząda

ch

opty

czny

ch–

budo

wa

i zas

ada

dzia

łani

a m

ikro

skop

u op

tycz

nego

.

48


14. K

orpu

skul

arno

-fal

owa

natu

ra p

rom

ieni

owan

ia e

lekt

rom

agne

tycz

nego

i m

ater

ii

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

2Fa

le e

lekt

rom

agne

tycz

ne

Świa

tło

jako

fala

el

ektr

omag

nety

czna

: –

pom

iar w

arto

ści p

rędk

ości

św

iatł

a–

zja

wis

ko ro

zszc

zepi

enia

św

iatł

a –

dośw

iadc

zeni

e Yo

unga

– dy

frak

cja

i int

erfe

renc

ja

świa

tła .

Sia

tka

dyfr

akcy

jna

– po

lary

zacj

a św

iatł

a

•om

ówić

wid

mo

fal

elek

trom

agne

tycz

nych

, •

poda

ć źr

ódła

fal

z po

szcz

egól

nych

zak

resó

w

dług

ości

om

ówić

ich

zast

osow

ania

, •

opis

ać je

dną

z m

etod

pom

iaru

w

arto

ści p

rędk

ości

świa

tła,

•op

isać

zja

wis

ko ro

zszc

zepi

enia

św

iatła

, •

opis

ać z

jaw

iska

dyf

rakc

ji i i

nter

fere

ncji

świa

tła,

•op

isać

siat

kę d

yfra

kcyj

ną

i pos

ługi

wać

się

poję

ciem

stał

ej

siat

ki,

•po

dać

przy

kład

y pr

akty

czne

go

wyk

orzy

styw

ania

zja

wis

ka

pola

ryza

cji.

•w

yjaś

nić

zjaw

isko

ro

zszc

zepi

enia

św

iatła

, •

wyj

aśni

ć, n

a cz

ym p

oleg

ają

zjaw

iska

dyf

rakc

ji i i

nter

fere

ncji

świa

tła,

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m

spój

nośc

i fal

,•

poró

wna

ć ob

razy

otr

zym

ane

na e

kran

ie p

o pr

zejś

ciu

prze

z si

atkę

dyf

rakc

yjną

św

iatła

m

onoc

hrom

atyc

zneg

o i b

iałe

go,

•za

pisa

ć w

zór w

yraż

ając

y za

leżn

ość

poło

żeni

a pr

ążka

nte

go rz

ędu

od d

ługo

ści f

ali

i odl

egło

ści m

iędz

y sz

czel

inam

i i p

opra

wni

e go

zin

terp

reto

wać

•ob

jaśn

ić z

jaw

isko

pol

aryz

acji

świa

tła (j

akoś

ciow

o),

•w

ymie

nić

spos

oby

pola

ryzo

wan

ia ś

wia

tła.

•ro

zwią

zyw

ać p

robl

emy

z za

stos

owan

iem

zal

eżno

ści

d si

na =

n l.

•po

sług

iwać

się

poj

ęcie

m k

ąta

Brew

ster

a.

49


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:3

Zjaw

isko

foto

elek

tryc

zne

•w

yjaś

nić,

na

czym

pol

ega

zjaw

isko

foto

elek

tryc

zne,

•po

sług

iwać

się

poję

ciem

pra

cy

wyj

ścia

ele

ktro

nu z

met

alu,

•sf

orm

ułow

ać w

arun

ek z

ajśc

ia

efek

tu fo

toel

ektr

yczn

ego

dla

met

alu

o pr

acy

wyj

ścia

W,

•po

dać

przy

kład

y za

stos

owan

ia

foto

kom

órki

,•

zapi

sać

i zin

terp

reto

wać

wzó

r na

ener

gię

kwan

tu.

•od

pow

iedz

ieć

na p

ytan

ia:

– od

cze

go z

ależ

y en

ergi

a ki

nety

czna

foto

elek

tron

ów,

– od

cze

go z

ależ

y li

czba

fo

toel

ektr

onów

wyb

itych

z

met

alu

w je

dnos

tce

czas

u,•

wyj

aśni

ć zj

awis

ko

foto

elek

tryc

zne

na p

odst

awie

kw

anto

weg

o m

odel

u św

iatła

,•

napi

sać

i obj

aśni

ć w

zór

na e

nerg

ię k

inet

yczn

ą fo

toel

ektr

onów

,•

nary

sow

ać i

obja

śnić

w

ykre

s za

leżn

ości

ene

rgii

kine

tycz

nej f

otoe

lekt

ronó

w o

d cz

ęsto

tliw

ości

(dla

kilk

u m

etal

i).

•na

rysowaćiom

ówić

char

akte

ryst

ykę

prąd

owo

na

pięc

iow

ą fo

toko

mór

ki,

•om

ówićdoświadc

zenia

doty

cząc

e ba

dani

a ef

ektu

fo

toel

ektr

yczn

y i w

ynik

ajac

e z

nich

wni

oski

,•rozw

iązywaćzad

ania

doty

cząc

e zj

awis

ka

foto

elek

tryc

zneg

o,•przygo

towaćprezentację•

„Nar

odzi

ny fi

zyki

kw

anto

wej

”.

50


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:4–

5Pr

omie

niow

anie

cia

ł . W

idm

a

Mod

el B

ohra

ato

mu

wod

oru

•ro

zróż

nić

wid

mo

ciąg

łe

i wid

mo

linio

we

•ro

zróż

nić

wid

mo

emis

yjne

i a

bsor

pcyj

ne

•op

isać

wid

mo

prom

ieni

owan

ia

ciał

stał

ych

i cie

czy

•op

isać

wid

ma

gazó

w

jedn

oato

mow

ych

i par

pi

erw

iast

ków

.•

opis

ać sz

czeg

ółow

o w

idm

o at

omu

wod

oru

•ob

jaśn

ić w

zór B

alm

era

•op

isać

met

odę

anal

izy

wid

mow

ej

•po

dać

przy

kład

y z

asto

sow

ania

an

aliz

y w

idm

owej

•w

yjaś

nić

różn

ice

mię

dzy

wid

mem

em

isyj

nym

i a

bsor

pcyj

nym

•

posł

ugiw

ać si

ę po

jęci

em

atom

u w

stan

ie p

odst

awow

ym

i wzb

udzo

nym

,•

wyj

aśni

ć, ja

k po

wst

ają

linie

Fr

aunh

ofer

a w

wid

mie

sł

onec

znym

,•

wyj

aśni

ć, c

o to

zna

czy

że

prom

ieni

e or

bit i

ene

rgia

el

ektr

onu

w a

tom

ie w

odor

u są

sk

wan

tow

ane.

•sf

orm

ułow

ać i

zapi

sać

post

ulat

y Bo

hra,

•

oblic

zyć

całk

owitą

ene

rgię

el

ektr

onu

w a

tom

ie w

odor

u,•

wyj

aśni

ć, ja

k po

wst

ają

serie

w

idm

owe,

kor

zyst

ając

z

mod

elu

Bohr

a at

omu

wod

oru,

•za

mie

nić

ener

gię

wyr

ażon

ą w

dżu

lach

na

ener

gię

wyr

ażon

ą w

ele

ktro

now

olta

ch,

•ob

liczy

ć dł

ugoś

ci

i czę

stot

liwoś

ci fa

l od

pow

iada

jący

ch li

niom

w

idzi

alne

j czę

ści w

idm

a at

omu

wod

oru,

•ob

jaśn

ić u

ogól

nion

y w

zór

Balm

era,

•

opis

ać ró

żnic

e m

iędz

y św

iatłe

m

lase

row

ym a

św

iatłe

m

wys

yłan

ym p

rzez

inne

źró

dła,

•w

ymie

nić

zast

osow

ania

lase

ra.

•wykazaćzgo

dnośćwzoru

Balm

era

z m

odel

em B

ohra

bu

dow

y at

omu

wod

oru,

•wyjaśnić,dlaczeg

oniemożna

w

ytłu

mac

zyć

pow

staw

ania

lin

iow

ego

wid

ma

atom

u w

odor

u na

gru

ncie

fizy

ki

klas

yczn

ej,


omod

el

Bohr

a at

omu

wod

oru

był

mod

elem

„rew

oluc

yjny

m”,


om

odel

Boh

ra je

st d

o dz

iś w

ykor

zyst

ywan

y do

in

tuic

yjne

go w

yjaś

nian

ia

niek

tóry

ch w

ynik

ów

dośw

iadc

zaln

ych,

•wyjaśnić,cotozna

czy,że

świa

tło m

a na

turę

dua

lną.

51


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:6

Prom

ieni

owan

ie re

ntge

now

skie

•op

isać

wła

ściw

ości

pro

mie

ni X

,•

wym

ieni

ć pr

zykł

ady

zast

osow

ania

pro

mie

niow

ania

re

ntge

now

skie

go.

•op

isać

wid

mo

prom

ieni

owan

ia

rent

geno

wsk

iego

,•

wyj

aśni

ć sp

osób

pow

staw

ania

pr

omie

niow

ania

o w

idm

ie

ciąg

łym

(pro

mie

niow

ania

ha

mow

ania

),•

wyj

aśni

ć sp

osób

pow

staw

ania

pr

omie

niow

ania

o w

idm

ie

linio

wym

(pro

mie

niow

ania

ch

arak

tery

styc

zneg

o).

•wyjaśnić,jakpo

wstaje

krót

kofa

low

a gr

anic

a w

idm

a pr

omie

niow

ania

ham

owan

ia

l min

,•wyp

rowad

zićwzórn

al m

in,

•om

ówićzjawisko

dyfrakcji

prom

ieni

X n

a kr

yszt

ałac

h,•om

ówićzjawisko

Com

pton

a,•wyjaśnić,cotozna

czy,

że p

rom

ieni

owan

ie

rent

geno

wsk

ie m

a na

turę

du

alną

.

52


Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:7

Fale

mat

erii

•ob

jaśn

ić w

zór n

a dł

ugoś

ć fa

li de

Br

oglie

’a.

•po

dać

treś

ć hi

pote

zy d

e Br

oglie

’a,

•za

pisa

ć i z

inte

rpre

tow

ać w

zór

na d

ługo

ść fa

li de

Bro

glie

’a,

•ob

liczy

ć dł

ugoś

ć fa

li de

Br

oglie

’a d

la e

lekt

ronu

o

poda

nej e

nerg

ii ki

nety

czne

j,•

wyj

aśni

ć, d

lacz

ego

nie

obse

rwuj

e si

ę fa

l mat

erii

dla

obie

któw

mak

rosk

opow

ych,

•os

zaco

wać

dłu

gość

fal m

ater

ii dl

a ob

iekt

ów m

ikro

skop

owyc

h i m

akro

skop

owyc

h,

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o w

łaśc

iwoś

ci fa

low

e ob

iekt

ów

mik

rosk

opow

ych

(czą

stek

) m

ogą

być

zaob

serw

owan

e w

eks

pery

men

tach

, a n

ie

obse

rwuj

e si

ę w

łaśc

iwoś

ci

falo

wyc

h ob

iekt

ów

mak

rosk

opw

ych.

•om

ówićwyn

ikid

oświadc

zenia

Dav

isso

na i

Ger

mer

a

(roz

pras

zani

e el

ektr

onów

na

krys

ztal

e),

•przedstawićproblem

in

terp

reta

cji f

al m

ater

ii,•om

ówićzastosowan

iefalowych

wła

ściw

ości

czą

stek

( ba

dani

e kr

yszt

ałów

, mik

rosk

op

elek

tron

owy)

,•przygo

towaćprezentacjęna

tem

at:

– in

terf

eren

cja

fal m

ater

ii na

dw

óch

scz

elin

ach.

– in

terf

eren

cja

poje

dync

zych

el

ektr

onów

(np.

kor

zyst

ając

z a

nim

acji

i sym

ulac

ji za

mie

szcz

onyc

h w

mul

timed

ialn

ej o

budo

wie

po

dręc

znik

a),

•przygo

towaćprezentacjępt.

„Dua

lizm

kw

anto

wo

falo

wy

w p

rzyr

odzi

e”.

53


15. M

odel

e pr

zew

odni

ctw

a. P

rzew

odni

ki, p

ółpr

zew

odni

ki, i

zola

tory

i ic

h za

stos

owan

ia

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1

Prze

wod

niki

, pół

prze

wod

niki

, iz

olat

ory

i ich

zas

toso

wan

ia•

poda

ć pr

zykł

ad p

rzew

odni

ka,

półp

rzew

odni

ka i

izol

ator

a,•

omów

ić z

ależ

ność

wła

ściw

ości

el

ektr

yczn

ych

subs

tanc

ji od

obe

cnoś

ci e

lekt

ronó

w

swob

odny

ch,

•om

ówić

pod

ział

cia

ł na

prze

wod

niki

, izo

lato

ry i

półp

rzew

odni

ki z

e w

zglę

du n

a za

leżn

ość

ich

opo

ru w

łaśc

iweg

o od

tem

pera

tury

,•

używ

ać p

ojęć

: pas

mo

dozw

olon

e, p

asm

o za

bron

ione

, pa

smo

pods

taw

owe

(wal

ency

jne)

, pas

mo

prze

wod

nict

wa,

•

rozr

óżni

ć pr

zew

odni

k,

półp

rzew

odni

k i i

zola

tor n

a po

dsta

wie

prz

edst

awio

nego

gr

aficz

nie

ukła

du p

asm

en

erge

tycz

nych

, •

poda

ć pr

zykł

ad z

asto

sow

ania

pó

łprz

ewod

nikó

w.

•om

ówić

pas

mow

y m

odel

pr

zew

odni

ctw

a ci

ała

stał

ego,

•op

isać

mec

hani

zm

prze

wod

nict

wa

prze

wod

nikó

w,

półp

rzew

odni

ków

i iz

olat

orów

, po

sług

ując

się

pas

mow

ym

mod

elem

prz

ewod

nict

wa,

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o op

ór

półp

rzew

odni

ków

mal

eje

ze

wzr

oste

m te

mpe

ratu

ry,

•w

yjaś

nić,

dla

czeg

o do

mie

szku

je

się

pół

prze

wod

niki

,•

opis

ać p

ółpr

zew

odni

ki

typu

n i

p,•

omów

ić z

jaw

iska

wys

tępu

jące

na

złą

czu

np,

•om

ówić

dzi

ałan

ie d

iody

pr

osto

wni

czej

.

•pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję

na te

mat

zas

toso

wań

pó

łprz

ewod

nikó

w.

54


Ane

ks 3

. Doś

wia

dcze

nia

Lp .

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eU

czeń

pot

rafi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucz

eń p

otra

fi:1–

71 .

Pom

iar c

zęst

otliw

ości

po

dsta

wow

ej d

rgań

str

uny

2 . W

yzna

czan

ie c

iepł

a w

łaśc

iweg

o ci

eczy

lub

ciał

a st

ałeg

o

3 . B

adan

ie k

szta

łtu

linii

pola

el

ektr

yczn

ego

4 . B

adan

ie k

szta

łtu

linii

pola

m

agne

tycz

nego

5 . W

yzna

czan

ie w

spół

czyn

nika

za

łam

ania

św

iatł

a

6 . W

yzna

czan

ie p

owię

ksze

nia

obra

zu o

trzy

man

ego

za

pom

ocą

soc

zew

ki

7 . Z

najd

owan

ie c

hara

kter

ysty

k pr

ądow

o-na

pięc

iow

ych

opor

nika

, żar

ówki

i di

ody

półp

rzew

odni

kow

ej

•od

czyt

ywać

wsk

azan

ia

przy

rząd

ów p

omia

row

ych,

do

kład

ność

prz

yrzą

du•

przy

goto

wać

zes

taw

do

świa

dcza

lny

wg

inst

rukc

ji,•

wyk

onać

sam

odzi

elni

e ko

lejn

e cz

ynno

ści,

•sp

orzą

dzić

tabe

lę w

ynik

ów

pom

iaru

,•

oblic

zyć

war

tośc

i śre

dnie

w

ielk

ości

mie

rzon

ych,

•po

rząd

zić

odpo

wie

dni u

kład

w

spół

rzęd

nych

(pod

pisa

ć i w

yska

low

ać o

sie,

zaz

nacz

yć

jedn

ostk

i wie

lkoś

ci fi

zycz

nych

),•

zazn

aczy

ć w

ukł

adzi

e w

spół

rzęd

nych

pun

kty

wra

z z

niep

ewno

ścia

mi,

•za

pisa

ć w

ynik

pom

iaru

w

pos

taci

x ±

Dx.

•ob

liczy

ć ni

epew

ność

wzg

lędn

ą po

mia

ru,

•os

zaco

wać

nie

pew

ność

po

mia

ru p

ośre

dnie

go

met

odą

najm

niej

kor

zyst

nego

pr

zypa

dku,

•pr

zeds

taw

ić g

rafic

znie

w

ynik

i pom

iaró

w w

raz

z ni

epew

nośc

iam

i,•

dopa

sow

ać g

rafic

znie

pro

stą

do

punk

tów

pom

iaro

wyc

h i o

ceni

ć tr

afno

ść te

go p

ostę

pow

ania

,•

odcz

ytać

z d

opas

owan

ego

grafi

czni

e w

ykre

su

wsp

ółcz

ynni

k ki

erun

kow

y

pros

tej,

•po

dać

przy

czyn

y ew

entu

alny

ch

błęd

ów s

yste

mat

yczn

ych,

•za

prop

onow

ać s

posó

b po

stęp

owan

ia p

ozw

alaj

ący

unik

nąć

błęd

ów

syst

emat

yczn

ych,

•os

zaco

wać

wie

lkoś

ć bł

ędów

sy

stem

atyc

znyc

h,•

ocen

ić k

ryty

czni

e,

czy

otrz

yman

y w

ynik

do

świa

dcze

nia

jest

real

ny,

•sa

mod

ziel

nie

sfor

muł

ować

w

nios

ki w

ynik

ając

e z

dośw

iadc

zeni

a.

•do

paso

wać

pro

stą

do w

ynik

ów

pom

iaró

w,

•ob

liczy

ć w

spół

czyn

nik

kier

unko

wy

pros

tej

dopa

sow

anej

do

punk

tów

po

mia

row

ych,

•ob

liczy

ć od

chyl

enie

st

anda

rdow

e po

jedy

ncze

go

pom

iaru

,•

oblic

zyć

odch

ylen

ie

stan

dard

owe

śred

niej

dla

ka

żdej

ser

ii po

mia

rów

,•

poda

ć w

ynik

pom

iaru

w

post

aci x

± D

x,•

ocen

ić, c

zy n

iepe

wno

ść

pom

iaru

jest

nie

pew

nośc

ią

syst

emat

yczn

ą,•

sam

odzi

elni

e za

prop

onow

ać

met

odę

wyz

nacz

enia

wie

lkoś

ci

fizyc

znej

.

55


VII. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

1. Zapewnienie przez szkołę jak najlepszych warunków do wszechstronnej aktywności uczniów na lekcjach fizyki i zajęciach pozalekcyjnych:

• odpowiednie wyposażenie pracowni fizycznej

• umożliwienie korzystania z materiałów pomocniczych (przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania podczas lekcji) stanowiących multimedialną obudowę podręczników,

• stworzenie uczniom możliwości pracy z komputerem (dostęp do Internetu),

• zgromadzenie w bibliotece encyklopedii (także multimedialnych), poradników encyklopedycznych, leksykonów literatury popularnonaukowej, czasopism popularnonaukowych (np. Świat Nauki, Wiedza i Życie, Młody Technik, Foton, Neutrino), kaset wideo z filmami edukacyjnymi.

2. Dbałość o efektywność procesu samodzielnego kształcenia się uczniów: uczniowie powinni postępować zgodnie z zasadami organizowania i planowania uczenia się, z którymi zostali zapoznani, rozpoczynając naukę w szkole ponadgimanzjalnej.

3. Systematyczne aktywizowanie uczniów do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. Stwarzanie okazji do rozumowania dedukcyjnego, indukcyjnego i przez analogię.

4. Jak najczęstsze stawianie uczniów w sytuacji problemowej i indywidualizowanie nauczania poprzez różnicowanie problemów dla poszczególnych grup uczniów w zależności od ich aktualnych możliwości intelektualnych.

5. Wymaganie posługiwania się przez uczniów językiem fizyki i dbałość o poprawne definiowanie wielkości fizycznych, odczytywanie ich sensu fizycznego ze wzorów definiujących, ustalanie zależności od innych wielkości fizycznych, poprawne wypowiadanie treści praw fizycznych i zapisywanie ich w języku matematyki, interpretację praw przedstawionych w matematycznej formie.

6. Stwarzanie uczniom możliwości:

• formułowania dłuższych wypowiedzi w języku fizyki,

• pisemnego, zwięzłego wyjaśniania zjawisk fizycznych i uzasadniania odpowiedzi na pytania.

7. Zwracanie uwagi na merytoryczną i logiczną poprawność ustnych i pisemnych wypowiedzi.

8. Możliwie częste wymaganie od uczniów:

• samodzielnego wyszukiwania i gromadzenia materiałów, służących do opracowania wybranych zagadnień z fizyki lub tematów interdyscyplinarnych,

• korzystania z literatury popularnonaukowej i interaktywnych programów (np. publikowanych na stronie www.zamkor.pl),

• sporządzania konspektów, notatek i referatów na zadany temat.9. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania wyników samodzielnej pracy.

56


10. Planowanie przez uczniów i wykonywanie doświadczeń fizycznych (indywidualnie lub w grupach), opracowywanie i prezentowanie wyników, szacowanie niepewności pomiarowych.

11. Stosowanie różnorodnych metod nauczania ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących.

57


VIII. PROPOZYCJE METOD OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW

Jednym z celów uczenia fizyki na poziomie rozszerzonym jest przygotowanie uczniów do egzaminu maturalnego z fizyki i kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Kontroli i ocenie powinny więc podlegać wiedza i umiejętności, umożliwiające spełnienie standardów egzaminacyjnych, stanowiące podstawę nauki fizyki na poziomie uniwersyteckim.Kontrola i ocena ma na celu dostarczenie uczniom częstej i możliwie pełnej informacji o aktualnym poziomie ich wiedzy i umiejętności, a postępach lub ich braku. Wachlarz umiejętności niezbędnych uczniom uczącym się fizyki na poziomie rozszerzonym jest bardzo szeroki, co pociąga za sobą konieczność stosowania różnorodnych form kontroli zarówno bieżącej, jak i związanej z oceną sumującą.Należy więc planować:

1. Sprawdziany pisemne:

a) w formie zbliżonej do stosowanej podczas egzaminów maturalnych

• zestawy zadań (także otwartych!) o zróżnicowanym stopniu trudności, zarówno tzw. rachunkowych, w których wymagana jest umiejętność przeprowadzenie poprawnej matematycznie, ilościowej analizy problemu, jak i zadań sprawdzających umiejętność jakościowego rozwiązywania problemów, wyjaśniania zjawisk i uzasadniania stwierdzeń z użyciem poprawnej terminologii i logiczną argumentacją;

• sprawdziany, podczas których uczniowie mogą wykazać się umiejętnością korzystania z samodzielnie zgromadzonych informacji oraz notatek i konspektów sporządzonych w celu rozwiązania problemów;

• sprawdziany umiejętności studiowania,b) w formie testów (do bieżącej, systematycznej kontroli wiedzy i umiejętności)

• wyboru jednokrotnego,

• wyboru wielokrotnego,

• uzupełnień (luk).

2. Kontrolę umiejętności eksperymentalnej pracy uczniów (planowanej i wykonywanej indywidualnie lub grupowo), analizowania i dokumentowania wyników doświadczeń (np. sporządzania wykresów, diagramów), szacowania niepewności pomiarowych.

3. Kontrolę umiejętności formułowania zwięzłej, poprawnej merytorycznie i logicznie wypowiedzi na zadany temat związany z problemami fizyki, astronomii i zagadnieniami interdyscyplinarnymi.

Ocenianie stanowi nieodłączną część procesu kontroli wiadomości i umiejętności. Ocena może być wyrażona ilościowo (liczbą punktów lub oceną szkolną) lub opisowo, w formie słownego komentarza albo w formie pisemnej (np. recenzja samodzielnego opracowania lub sprawdzianu) w taki sposób, by uwypuklić osiągnięcia ucznia, wskazać braki lub błędy oraz sposoby ich naprawienia. Ocena powinna też pełnić funkcję motywacyjną. Uczniowie wybierający fizykę jako przedmiot realizowany w zakresie rozszerzonym chcą uczyć się jej jak najlepiej. Oceniając ich obiektywne, rzetelnie i sprawiedliwie, w sposób zachęcający do dalszej wytrwałej pracy, mamy szansę wychować przyszłych fizyków.

Program nauczania wraz z planem wynikowym -...

Documents

Transcript of Program nauczania wraz z planem wynikowym -...