Program nauczania kształcenia słuchu dla klas III VI ... 2015_2016/Program...czynności...

1

Program nauczania kształcenia słuchu dla klas III – VI

Pierwszy etap edukacyjny(cykl sześcioletni) w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej I stopnia

im. Prof. Marka Jasińskiego w Szczecinie Program został opracowany przez:

mgr Elżbieta Szydłowska mgr Agnieszka Szpakowska mgr Agnieszka Ostrowska

mgr Agnieszka Kawęcka

2

I. Uwagi wstępne

Kształcenie słuchu to jeden z najistotniejszych przedmiotów w szkole muzycznej I stopnia. Jego zadaniem jest kształcenie i rozwój podstawowych zdolności muzycznych: wrażliwości na dźwięk, wyobraźni, pamięci muzycznej oraz umiejętności korzystania z poznanej wiedzy muzycznej. Ćwiczenia na kształceniu słuchu rozwijają u dzieci logiczne myślenie, zdolność kojarzenia pojęć i wyciągania wniosków. Podczas pracy na lekcji uczeń wykonuje w tym samym czasie wiele czynności intelektualnych takich jak: ustalenie wysokości dźwięku, jego przebieg czasowy, rozpoznanie interwału lub akordu. Kształcenie słuchu przygotowuje uczniów do kontynuowania nauki w szkołach muzycznych wyższego stopnia. Zadaniem podstawowej szkoły muzycznej jest przygotowanie uczniów do szerokiego odbioru kultury.

I. Cele edukacyjne kształcenia słuchu

1. Kształcenie umiejętności świadomego postrzegania zjawisk muzycznych.

2. Rozwijanie zainteresowań ogólno muzycznych ucznia. 3. Rozwijanie wrażliwości muzycznej i zdolności percepcyjnych ucznia. 4. Przygotowanie do samodzielnego czytania nut głosem.

3

5. Rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego. 6. Zapoznanie ucznia z podstawową wiedzą o muzyce. 7. Kształtowanie wyobraźni muzycznej. 8. Rozwijanie dyspozycji słuchowo – głosowych oraz przekazywanie

uczniom wiadomości teoretycznych w zakresie potrzebnym do kontynuowania nauki w szkole muzycznej II stopnia.

KLASA VI TREŚCI PROGRAMOWE

I. Ćwiczenia głosowe

1. Interwały

Śpiewanie interwałów prostych w górę i w dół

Śpiewanie interwałów gamowłaściwych i w oderwaniu od tonacji

Śpiewanie łańcuszków interwałowych w górę i w dół

Śpiewanie trytonu od różnych dźwięków i rozwiązywanie go na sekstę i tercję

Śpiewanie przewrotów interwałów

2. Akordy

4

Śpiewanie wszystkich postaci trójdźwięków (+,o,<,>)od różnych dźwięków w górę i w dół – literowo i solmizacją z określeniem pozycji akordu

Śpiewanie D7 z rozwiązaniem na tonikę dur i moll

3. Skale i gamy

Śpiewanie gam do czterech znaków przykluczowych oraz triad – solmizacją i literowo

G-e; D-h; A-fis; E-cis; F-d; B-g; Es-c; As-f

Śpiewanie poszczególnych tetrachordów

Śpiewanie w/w gam od różnych jej stopni

II. Ćwiczenia solfeżowe

Śpiewanie ćwiczeń jedno i wielogłosowych oraz kanonów w poznanych tonacjach – solmizacją z pulsowaniem, z uwzględnieniem metrorytmiki

Śpiewanie w kluczu wiolinowym i basowym ze swobodnym przechodzeniem z klucza do klucza – solmizacją

Śpiewanie utworów z uwzględnieniem dynamiki, agogiki i artykulacji

Śpiewanie ćwiczeń z jednoczesnym realizowaniem rytmu

Wykonywanie progresji w/g zapisanych wzorów

Czytanie nut a’ vista

Śpiewanie pieśni z akompaniamentem i z uwzględnieniem oznaczeń wykonawczych

III. Metrorytmika

Gamy i triady rytmizowane – swobodnie lub do podanego wzoru rytmicznego

Kanony rytmiczne

Czytanie rytmu solmizacją w różnych tempach

Grupy niemiarowe i synkopowane

Improwizowanie schematów rytmicznych z zastosowaniem wybranego problemu rytmicznego

5

Określanie zjawisk metrorytmicznych występujących w granych przykładach

IV. Dyktanda

Interwałowe – grane melodycznie i harmonicznie

Interwałowe grane parami

Akordowe(wszystkie rodzaje i postacie trójdźwięków i czterodźwięków) – grane melodycznie i harmonicznie

Dyktanda rytmiczne 1-głosowe, z uwzględnieniem grup niemiarowych

Dyktanda pamięciowe

Uzupełnianie brakujących fragmentów melodycznych

Dopisywanie rytmu do melodii

Korekta błędów

Dopisywanie górnego głosu

Dopisywanie dolnego głosu

Dyktanda synchroniczne

V. Zasady muzyki

Tworzenie interwałów prostych i złożonych w górę i w dół od podanych dźwięków

Tworzenie wszystkich postaci trójdźwięków oraz czterodźwięków – określanie ich nazw

Tworzenie D7 z rozwiązywaniem na tonikę oraz moll tonikę oraz podaniem tonacji, w której dany akord występuje

Znajomość koła kwintowego

Gruntowna znajomość gam do 4 znaków przykluczowych

Modulacje i zboczenia modulacyjne(analiza na podstawie ćwiczeń w podręczniku)

Grupowanie wartości rytmicznych w taktach prostych i złożonych

6

Zakres umiejętności z Kształcenia słuchu Klasa VI

Uczeń klasy VI potrafi: 1. Czysto i poprawnie melodycznie realizować głosem

solmizacyjnie i literowo( uwzględniając określenia wykonawcze) jedno i wielogłosowe ćwiczenia w tonacjach C-a, G-e, F-d, D-h, B-g, Es-c, E-cis, As-f, w kluczu wiolinowym i basowym ( z pulsowaniem)

2. Zna budowę gam durowych i molowych oraz potrafi zapisać ją nutami i symbolami. Potrafi śpiewać oraz rozpoznawać w/w gamy.

3. Potrafi zaśpiewać, rozpoznać i zbudować interwały w obrębie oktawy(zapis nutami i symbolami)

4. Zbudować, rozpoznać i zaśpiewać trójdźwięki durowe, molowe(bez przewrotu i w przewrotach) oraz trójdźwięki zwiększone i zmniejszone, czterodźwięk septymowy

5. Potrafi wyszukać i zaznaczyć w zapisie nutowym w/w interwały, trójdźwięki i D7.Potrafi zaśpiewać z rozwiązaniem na tonikę D7 bez przewrotu

6. Wyszukać błędy melodyczne i rytmiczne w zapisie nutowym

uzupełniać brakujące dźwięki w melodii

dopisać brakujące fragmenty melodii

zapisać proste dyktando melodyczno – rytmiczne z pamięci

dopisać wyższy lub niższy głos w przykładach muzycznych

zapisać i określić funkcje akordów T,S,D,D7 7. Samodzielnie i bez przygotowania (a’vista) zaśpiewać z nut

ćwiczenie w poznanych tonacjach 8. Rozpoznać, wykonać i zapisać regularne i nieregularne grupy

rytmiczne oraz synkopy 9. Grupować nuty w metrum 2/4, ¾,3/8,6/8,5/8,5/4,9/8,12/8 10. Poprawnie zapisywać wszystkie oznaczenia nutowe 11. Poprawnie grupować w taktach prostych i złożonych 12. Śpiewać melodie, stosując przenośniki oktawowe, czytać i

zapisywać nuty w różnych oktawach(od wielkiej do trzykreślnej), określać modulacje i zboczenia modulacyjne w

poznanych utworach.

7

KLASA V TREŚCI PROGRAMOWE

I.Ćwiczenia głosowe

1. Interwały

Śpiewanie interwałów prostych w górę i w dół

Śpiewanie interwałów gamowłaściwych i w oderwaniu od tonacji

Łączenie po 2,3 interwały – śpiewanie od różnych dźwięków w górę i w dół

Śpiewanie trytonu z rozwiązaniem do poznanych tonacji

Śpiewanie interwałów w przewrotach w górę i w dół

Wprowadzenie 7w i 7m

2. Akordy

Utrwalenie trójdźwięków i przewrotów +,o oraz trójdźwięków <,> bez przewrotu z właściwym nazwaniem

Śpiewanie w/w trójdźwięków literowo i solmizacyjnie w górę i w dół jako trójdźwięki gamo właściwe i w oderwaniu od tonacji

Wprowadzenie czterodźwięku septymowego D7 bez przewrotu

Śpiewanie D7 z rozwiązaniem na tonikę i moll tonikę

3. Skale i gamy

Utrwalenie gam z klas poprzednich G-e; D-h; F-d; B-g

Wprowadzenie tonacji A-fis; Es-c

Śpiewanie w/w gam oraz triad jednogłosowo oraz w kanonie solmizacją

Śpiewanie poszczególnych tetrachordów – literowo i solmizacyjnie – eolski, molowy, harmoniczny, dorycki i durowy

II.Ćwiczenia solfeżowe

Śpiewanie ćwiczeń jedno i wielogłosowych oraz kanonów w poznanych tonacjach – solmizacją z pulsowaniem, z uwzględnieniem metrorytmiki

8

Śpiewanie akordów pionowo i linearnie

Realizowanie głosem melodii przy jednoczesnym realizowaniu rytmu

Czytanie nut a’ vista

Śpiewanie solfeża z jednoczesnym wykorzystaniem klucza wiolinowego i basowego


III. Metrorytmika

Gamy rytmizowane – swobodnie lub do podanego wzoru rytmicznego

Wykonywanie ćwiczeń rytmicznych w metrum w jednostce metrycznej 4,8 i 2

Wykonywanie ćwiczeń z uwzględnieniem grup niemiarowych

Czytanie rytmu solmizacją – z pulsowaniem w kluczu wiolinowym i basowym

Śpiewanie ćwiczeń jedno i wielogłosowych na jednej wysokości oraz na interwałach i akordach

IV. Ćwiczenia słuchowe

Rozpoznawanie interwałów prostych – pojedynczych i podwójnych

Rozpoznawanie trójdźwięków bez przewrotu i w przewrotach oraz D7 bez przewrotu

Rozpoznawanie akordów i ich przewrotów w przebiegu melodycznym

Rozpoznawanie trybu i odmian gam

Rozpoznawanie poszczególnych tetrachordów

Próby rozpoznawania funkcji usłyszanych akordów

V. Dyktanda



Akordowe – grane melodycznie i harmonicznie

Dyktanda rytmiczne w metrum o jednostce metrycznej 4 i 8

Melodyczno – rytmiczne 1- głosowe



9


Korekta błędów

Dopisywanie górnego głosu

Dopisywanie dolnego głosu


VI. Zasady muzyki

Utrwalenie budowy i nazw trójdźwięków +,O w przewrotach i <,> bez przewrotów

Tworzenie wszystkich postaci trójdźwięków od różnych dźwięków oraz od tego samego dźwięku – określanie ich nazw i tonacji

Tworzenie czterodźwięku septymowego, jako D7 z rozwiązaniem na tonikę lub moll tonikę – określenie tonacji

Tworzenie wszystkich interwałów w górę i w dół

Tworzenie koła kwintowego gam dur i moll

Gruntowna znajomość gam do 3 znaków przykluczowych

Modulacje i zboczenia modulacyjne ( realizacja na przykładach ćwiczeń z podręcznika - analiza słuchowa i wzrokowa)

Regularny i nieregularny podział wartości rytmicznych

Takty proste i złożone oraz grupowanie w tych taktach

Zakres umiejętności z Kształcenia słuchu Klasa V

Uczeń klasy V potrafi: 1. Czysto i poprawnie melodycznie realizować głosem solmizacyjnie i

literowo ( uwzględniając określenia wykonawcze) jedno i wielogłosowe ćwiczenia w tonacjach C-a, G-e, F-d, D-h, B-g, Es-c, w kluczu wiolinowym i basowym ( z pulsowaniem)

2. Zna budowę gam durowych i molowych(eolska, harmoniczna, dorycka i melodyczna) oraz potrafi zapisać ją nutami i symbolami. Potrafi śpiewać oraz rozpoznawać w/w gamy.

3. Potrafi zaśpiewać, rozpoznać i zbudować interwały w obrębie oktawy (zapis nutami i symbolami)

10

4. Zbudować, rozpoznać i zaśpiewać trójdźwięki durowe, molowe (bez przewrotu i w przewrotach) oraz trójdźwięki zwiększone i zmniejszone, czterodźwięk septymowy bez przewrotu

5. Potrafi wyszukać i zaznaczyć w zapisie nutowym w/w interwały, trójdźwięki i D7.

6. Wyszukać błędy melodyczne i rytmiczne w zapisie nutowym




dopisać wyższy lub niższy głos w przykładach muzycznych

7. Samodzielnie i bez przygotowania (a’vista) zaśpiewać z nut ćwiczenie w poznanych tonacjach

8. Rozpoznać, wykonać i zapisać regularne i nieregularne grupy rytmiczne oraz synkopy

9. Grupować nuty w metrum 2/4, ¾, 3/8, 6/8, 5/8, 5/4, 9/8, 12/8 10. Poprawnie zapisywać wszystkie oznaczenia nutowe 11. Poprawnie grupować w taktach prostych i złożonych 12. Śpiewać melodie, stosując przenośniki oktawowe, czytać i zapisywać nuty w różnych oktawach(od wielkiej do trzykreślnej), określać modulacje i zboczenia modulacyjne w poznanych utworach.

KLASA IV TREŚCI PROGRAMOWE


1.Interwały

Utrwalenie interwałów poznanych w klasie III: 1cz, 2w,2m,3w,3m,4cz,5cz,8cz,tryton

Intonowanie każdego interwału w górę i próby intonowania w dół od podanego dźwięku

11

Intonowanie w górę i próby intonowania w dół interwałów gamo właściwych w poznanych tonacjach

Łączenie po 2 i 3 interwały( takie same i różne) w obu kierunkach

Wprowadzenie 6w i 6m

Wprowadzenie rozwiązywania trytonu ( w poznanych tonacjach)

2.Akordy

Powtórzenie i utrwalenie trójdźwięków + i O < i >

Śpiewanie w górę i w dół trójdźwięków gamo właściwych i w oderwaniu od tonacji

Wprowadzenie przewrotów trójdźwięków + i O

3.Skale i gamy

Gamy i triady do dwóch znaków przykluczowych

Utrwalenie gam z klas poprzednich G-e; D-h; F-d; B-g

Śpiewanie gam durowych w obu kierunkach literowo i solmizacją oraz ich triady

Śpiewanie wszystkich odmian gam molowych

Śpiewanie poszczególnych tetrachordów – literowo i solmizacyjnie – eolski, molowy, harmoniczny, dorycki i durowy


Śpiewanie ćwiczeń jedno i wielogłosowych oraz kanonów w poznanych tonacjach – solmizacją z pulsowaniem, z uwzględnieniem metrorytmiki

Śpiewanie w kluczu wiolinowym i basowym

Śpiewanie ćwiczeń z przechodzeniem do innej oktawy

Śpiewanie akordów

Realizowanie głosem melodii przy jednoczesnym realizowaniu rytmu

Czytanie nut a’ vista w poznanych tonacjach


12

III. Metrorytmika

Wykonywanie ćwiczeń rytmicznych w metrum 2/4, ¾, 4/4, 3/8, 6/8 z uwzględnieniem

- grup szesnastkowych - rytmów punktowanych - synkopy ósemkowej i szesnastkowej - trioli ósemkowej i szesnastkowej

Czytanie rytmu solmizacją na jednej wysokości

Wystukiwanie rytmu 1 i 2 - głosowo

IV. Ćwiczenia słuchowe

Rozpoznawanie interwałów prostych

Rozpoznawanie trójdźwięków dur i moll bez przewrotu i w przewrotach oraz trójdźwięków w przebiegu melodycznym

Rozpoznawanie trybu i odmian gam

Rozpoznawanie poszczególnych tetrachordów

V. Dyktanda


Trójdźwiękowe


Dyktanda rytmiczne w metrum o jednostce metrycznej 4 i 8

Melodyczno – rytmiczne 1- głosowe w znanych tonacjach




13

Korekta błędów


VI. Zasady muzyki

Budowa i nazwy trójdźwięków +,O w przewrotach i <,> bez przewrotów

Gruntowna znajomość gam do dwóch znaków przykluczowych

Przewroty interwałów

Układanie rytmów w poznanym metrum

Grupowanie wartości rytmicznych w taktach prostych

Podział skali na oktawy

Konsonanse i dysonanse

Wprowadzenie klucza basowego

Zakres umiejętności z Kształcenia słuchu Klasa IV

Uczeń klasy IV potrafi: 1. Czysto i poprawnie melodycznie realizować głosem solmizacyjnie i literowo ( uwzględniając określenia wykonawcze) jedno i wielogłosowe ćwiczenia w tonacjach C-a, G-e, F-d, D-h, B-g w kluczu wiolinowym i basowym ( z pulsowaniem) 2. Zna budowę gam durowych i molowych(eolska, harmoniczna, dorycka i melodyczna) oraz potrafi zapisać ją nutami i symbolami. Potrafi śpiewać oraz rozpoznawać w/w gamy. 3. Potrafi zaśpiewać, rozpoznać i zbudować interwały w obrębie oktawy (zapis nutami i symbolami) 4. Zbudować, rozpoznać i zaśpiewać trójdźwięki durowe, molowe zwiększone i zmniejszone bez przewrotu(zapis nutami i symbolami) 5. Potrafi wyszukać i zaznaczyć w zapisie nutowym w/w interwały, trójdźwięki. 6. Wyszukać błędy melodyczne i rytmiczne w zapisie nutowym




14

7. Samodzielnie i bez przygotowania (a’vista) zaśpiewać z nut ćwiczenie w poznanych tonacjach 8. Rozpoznać, wykonać i zapisać następujące grupy rytmiczne oraz odpowiadające nutom pauzy.

KLASA III TREŚCI PROGRAMOWE


Doskonalenie intonacji i impostacji głosu na podstawie ćwiczeń i piosenek

Interwały

Utrwalenie interwałów poznanych w klasie II – 1cz,2w,2m,4cz,5cz,8cz. W wypadku 3w,3m – utrwalenie wiadomości dotyczy tylko słuchowego rozpoznawania

Wprowadzenie zapisu interwału 3m i 3w

Słuchowe rozpoznanie trytonu

Intonowanie każdego interwału w górę od podanego dźwięku

Intonowanie w górę interwałów gamowłaściwych w poznanych tonacjach

Akordy

Budowa trójdźwięku durowego molowego i zmniejszonego

Śpiewanie w górę i w dół trójdźwięków gamowłaściwych i w oderwaniu od tonacji

Trójdźwięki triady: budowa na podstawie gamy C-dur; wyszukiwanie w zapisie nutowym trójdźwięków i określanie ich trybu oraz funkcji

Budowanie w/w trójdźwięków w górę i w dół

15

Skale i gamy

Gamy i trójdźwięki triady C-a, G, F

Śpiewanie gam durowych i poznanych odmian gamy molowej (naturalna, harmoniczna) w górę i w dół solmizacją i literowo

Śpiewanie gam rytmizowanych

Śpiewanie poszczególnych tetrachordów

Śpiewanie triad harmonicznie i melodycznie

Rozpoznawanie słuchowo i w tekście w/w gam

Budowanie poznanych gam i triad


Czytanie nut głosem w tempie z pulsowaniem – nazwami solmizacyjnymi i literowymi

Śpiewanie ćwiczeń jednogłosowych oraz kanonów w poznanych tonacjach – solmizacją z pulsowaniem, z uwzględnieniem metrorytmiki

Śpiewanie ćwiczeń solfeżowych z akompaniamentem fortepianu


Próby czytanie nut a’ vista w poznanych tonacjach

III. Metrorymika

Wykonywanie ćwiczeń rytmicznych w metrum 2/4, ¾, 4/4, 5/4, 6/4

Wprowadzenie dwóch grup szesnastkowych ósemka dwie szesnastki, dwie szesnastki ósemka

Rozpoznawanie słuchowe trioli

Przedtakt bez realizacji ruchowej

Czytanie rytmu solmizacją

Budowanie i uzupełnianie rytmu w podanym metrum

IV. Ćwiczenia ruchowe

Doskonalenie umiejętności oraz osiąganie większej precyzji wykonania:

- prawidłowego poruszania się podczas chodzenia, biegania, podskoków

oraz skoków obunóż, skoków dosuwanych, galopowych, przeskoków

- prawidłowego prowadzenia rąk w taktowaniu oraz realizowaniu długich

wartości rytmicznych

16

- skoordynowania ruchów rąk i nóg w realizacji rytmów z taktowaniem

- pisowni wartości rytmicznych nut, ugrupowań rytmicznych i pauzy

ćwierćnutowej

Kształcenie umiejętności:

- podporządkowania ruchu słyszanej muzyce w zakresie tempa, dynamiki,

artykulacji legato i staccato, rytmu, wysokości dźwięku oraz pokazywania

ruchem kierunku linii melodycznej wznoszącej i opadającej

- prowadzenie ruchu w różnych płaszczyznach zgodnie z trwaniem dźwięku

lub frazy oraz wyrażaniem ruchem zmian dynamicznych, agogicznych

i artykulacyjnych

- utrzymania pulsu metrycznego w takcie ćwierćnutowym

- realizowanie ruchem zapisu rytmów złożonych z poznanych wartości

rytmicznych nut, ugrupowań rytmicznych oraz pauzy w takcie o ćwierć –

nutowej jednostce miary

- próby wykonania ruchem łańcucha realizacji tematów rytmicznych w metrum

4/4

Zapoznanie uczniów:

- z prawidłową pisownią nut, wartości i ugrupowań rytmicznych w kluczu

wiolinowym

- z prawidłowym grupowaniem poznanych wartości rytmicznych w taktach

o ćwierćnutowej jednostce miary

- realizacja ćwiczeń z zakresu polirytmii:

a) równoczesne wykonanie dwóch tematów rytmicznych przez dwie

grupy uczniów i przez jednego ucznia

c) kanonem: rytmicznym, wokalno – ruchowym, ruchowym

d) próby realizacji tematów rytmicznych w metrum 4/4

- z zasadami tworzenia, realizacji i zapisu:

Rozwijanie aktywności twórczej:

- rozwijanie umiejętności interpretowania ruchem różnego rodzaju tematów

rytmicznych, kanonów, piosenek oraz utworów instrumentalnych z litera –

tury dziecięcej z uwzględnieniem kontrastów dynamicznych, agogicznych

i rytmicznych

- rozwijanie umiejętności interpretacji ruchem tańców polskich zgodnie z ich

stylem i charakterem

- kontynuowanie i rozwijanie form improwizacji, zapoczątkowanych w

klasach poprzednich (ruchowa, na instrumentach perkusyjnych)

- tworzenie ostinato ruchowego

- zachęcanie do muzykowania zespołowego z wykorzystaniem

instrumentarium Orffa

IV.Ćwiczenia słuchowe

17

Rozpoznawanie interwałów prostych ( 1cz,2m,2w,3m,3w,4cz,5cz,8cz)

Tryton

Rozpoznawanie trybu trójdźwięków

Rozpoznawanie odmian gam dur i moll naturalna , harmoniczna

Rozpoznawanie grup rytmicznych

Rozpoznawanie poszczególnych tetrachordów gam

V. Dyktanda


Trójdźwiękowe

Rozpoznawanie gam oraz tetrachordów

Dyktando – uzupełnienie melodii lub rytmu

Próby pisania dyktanda pamięciowego

Dyktanda rytmiczne

Wyszukiwanie błędów

Dyktanda melodyczno – rytmiczne, jednogłosowe w znanych tonacjach



VI. Zasady muzyki

Budowa znanych interwałów

Budowa trójdźwięków triady

Polirytmia

Budowa i nazwy trójdźwięków +,O , zm

Gruntowna znajomość gam C, G, F, a

Układanie rytmów w poznanym metrum

Grupowanie wartości rytmicznych w taktach prostych

18

Zakres umiejętności z Kształcenia słuchu Klasa III

Uczeń klasy III potrafi: 1. Czysto i poprawnie melodycznie realizować głosem solmizacyjnie i

literowo ( uwzględniając określenia wykonawcze) jedno i wielogłosowe ćwiczenia w tonacjach C-a, G, F, w kluczu wiolinowym ( z pulsowaniem ćwierćnutowym i taktowaniem)

2. Utrwalać się w w/w tonacjach za pomocą trójdźwięku tonicznego i dźwięku prowadzącego, potrafi zbudować i zaśpiewać triadę harmoniczną

3. Zbudować, rozpoznać i zaśpiewać trójdźwięki durowe, molowe zmniejszone gamowłaściwe

4. Umie intonować, budować, wyszukiwać i rozpoznać następujące interwały 1cz, 2m,2w,3m,3w,4cz,5cz,8cz i tryton

5. Potrafi wyszukać błędy melodyczne i rytmiczne w zapisie nutowym



dopisać odpowiedni rytm do podanej melodii

9. Próby śpiewania kanonów 10. Umie rozpoznać i wykonać oraz zapisywać schematy rytmiczne:

cztery szesnastki, dwie szesnastki i ósemka,ósemka i dwie szesnastki oraz pauzę ćwierćnutową, ósemkową i półnutową

11. Poprawnie zapisywać wszystkie oznaczenia nutowe 10. Potrafi rozpoznać metrum 2/4, ¾, 4/4, oraz przedtakt i tworzyć takty w w/w metrum

19

Opis osiągnięć ucznia na zakończenie etapu edukacyjnego

1. Umiejętność rozpoznawania interwałów do oktawy włącznie, początkowo na piosenkach i w trakcie zabaw, a w starszych klasach jako samodzielne struktury. Umiejętność zapisywania interwałów nutami i symbolami oraz wyszukiwania struktur interwałowych w repertuarze. Umiejętność budowania i rozpoznawania trójdźwięków majorowych i minorowych bez przewrotu i w przewrotach oraz trójdźwięków zwiększonych i zmniejszonych. Znajomość budowy dominanty septymowej i umiejętność jej słuchowego rozpoznania. Umiejętność śpiewania gam majorowych do pięciu znaków i minorowych do trzech znaków. Umiejętność słuchowego rozpoznania słuchowego gam majorowych i minorowych oraz ich zapisu nutami i symbolami.

2. Umiejętność rozpoznawania wartości rytmicznych, także w połączeniu z rozpoznawaniem wysokości dźwięku. Umiejętność realizacji i zapisu słuchowego prostych struktur rytmicznych.

3. Umiejętność czytania a vista prostych struktur melodyczno-rytmicznych w tonacjach do trzech znaków.

4. Umiejętność zapisu dyktand melodycznych jednogłosowych z zastosowaniem poznanych interwałów i struktur rytmicznych. Umiejętność zapisu prostych dyktand melodycznych - jednogłosowych - z pamięci. Umiejętność świadomego słyszenia podstawowych struktur melodycznych, harmonicznych i rytmicznych jako elementów dzieła muzycznego. Umiejętność określenia słuchowego trybu, metrum, faktury i budowy okresowej fragmentów z literatury muzycznej.

Formy sprawdzania osiągnięć ucznia: testy, prace domowe, dyktanda melodyczne i rytmiczne, odpowiedz ustna (solfeż), diagnozy, zewnętrzne badanie umiejętności słuchowych ( CEA)

Komentarz do realizacji programu

1. Ogólna koncepcja programu

Przedmiot kształcenie słuchu z elementami zasad muzyki jest integralną realizacją tematów z zakresu kształcenia słuchu i zasad muzyki. Cele nauczania tego przedmiotu są złożone. Sprowadzają się do dwóch kompleksowych zadań:

1. Dostarczanie wiadomości będących całokształtem wiedzy w zakresie zasad muzyki, ich systematyzacja i praktyczne opanowanie

20

2. Rozwijanie zdolności muzycznych i kształcenie różnorodnych umiejętności w oparciu o coraz trudniejszy materiał zawarty w systemie ćwiczeń głosowo- słuchowych i analitycznych.

Treść materiału nauczania zawiera część teoretyczną i praktyczną W części teoretycznej zawarte są podstawowe elementy z zasad muzyki, natomiast część praktyczna obejmuje ćwiczenia podzielone na trzy grupy:

1. zapisywanie 2. odtwarzanie 3. rozpoznawanie

Realizacja materiału nauczania powinna odbywać się poprzez wykonywanie ćwiczeń na określony temat przy zachowaniu trzech zasadniczych warunków

1. ścisłego związku z przykładami muzycznymi 2. równoległości wprowadzania zagadnień 3. stosowania metody spiralnego nauczania.

Należy uwzględnić różnorodne sposoby słyszenia:

tonalne

w oderwaniu od tonacji

2.Wskazówki metodyczne

Metoda spiralnego nauczania(ciągłe powracanie do tematów ze zwiększeniem stopnia trudności w ich utrwalaniu – zasada korelacji) Praca w grupie i indywidualnie Praca z partyturą Rozpoznawanie, odtwarzanie i zapisywanie wszystkich struktur muzycznych – uwzględniając etapy edukacyjne. Uzupełnianie i budowanie struktur rytmicznych i melodyczno – rytmicznych Kształtowanie różnorodnych sposobów słyszenia

tonalnego

w oderwaniu od tonacji

harmonicznego Praca nad prawidłową intonacją w śpiewie i ćwiczenie poczucia tonalnego Praktyczne zastosowanie metod kształcenia słuchu: Emila Jaques – Dalcroze’a, Carla Orffa, Zoltana Kodaly’a, Feliksa Flisa i Edwina Gordona Metody mnemotechniczne

21

Literatura

M. Wacholc – Solfeż elementarny kl. I – VI M. Wacholc – Czytanie nut głosem cz. I I. Targońska – Kształcenie pamięci muzycznej D. Dobrowolska – Marucha – Dyktanda muzyczne F.Flis – Materiały do kształcenie słuchu i zasad muzyki M. Kaczurbina – L. Miklaszewski – „Nasze pierwsze nutki”

„Wlazł kotek na płotek” „Wesołe nutki i piosenki”

Z. Noskowski – „Cztery pory roku” M. Chowaniec – Zeszyty ćwiczeń dla szkół muzycznych zeszyt I – V Lidia Florek, Ilona Tomera- Chmiel, Tatiana Stacha – Nasza mu- zyka

3.Opis warunków niezbędnych do realizacji Klasy ,w których przeprowadzane są zajęcia kształcenia słuchu koniecznie muszą mieć zapewnioną podstawową bazę, na którą składa się: - tablica w pięciolinię - pianino lub fortepian - sprzęt audio do odtwarzania nagrań muzycznych - możliwość wypożyczenia przez nauczyciela podręczników ze szkolnej biblioteki

Dostosowanie programu nauczania do indywidualnych potrzeb oraz możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony

Treści nauczania są w trakcie procesu dydaktycznego indywidualizowane w zakresie uzależnionym od zaistniałych przypadków i okoliczności. Pewne zagadnienia są realizowane jako wspólny konglomerat dokonań zespołowych, a inne są wynikiem indywidualizacji koncepcji procesu dydaktycznego. Podstawa programowa stanowi bazę, na której zbudowany jest program, rozszerzany w procesie dydaktycznym w

22

oparciu o zaobserwowane predyspozycje i zdolności poszczególnych uczniów.

Kryteria oceny ucznia – zarys ogólny

1. Zainteresowanie przedmiotem – udział w lekcji 2. Zasób wiadomości teoretycznych 3. Umiejętności wchodzące w zakres przedmiotu – szczególnie pamięć

muzyczna i tempo wykonywania zadań 4. Stopień koncentracji uwagi 5. Samodzielność myślenia 6. Wyniki pracy domowej 7. Wyniki testów

Kryteria ocen uwzględniające każdy etap edukacji

Ocena: celujący

Dbałość o intonację w wykonywanych ćwiczeniach

Interwały - umiejętność szybkiego czytania nut solmizacyjnie i literowo - samodzielne intonowanie interwałów w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - umiejętność budowania interwałów w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - bezbłędne rozpoznawanie i zapisywanie usłyszanych interwałów

Trójdźwięki i akordy - umiejętność szybkiego czytania akordów solmizacją i literowo (+, o,<,>,D7) - samodzielne intonowanie akordów w górę i w dół z uwzględnieniem zależności funkcyjnych - bezbłędne rozpoznawanie i zapisywanie w/w akordów

23

- bezbłędne budowanie i wyszukiwanie w/w akordów w materiale dźwiękowym

Gamy - bezbłędne śpiewanie wszystkich odmian gam od toniki i po- szczególnych stopni, śpiewanie gam rytmizowanych, oraz poszczególnych tetrachordów - bezbłędne budowanie i zapisywanie poznanych gam - bezbłędne rozpoznawanie i wyszukiwanie gam i tetrachordów

Ćwiczenia solfeżowe - umiejętność samodzielnego myślenia i wnioskowania we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w śpiewie - szybkie czytanie nut głosem z ogromną dbałością o intonację - umiejętność samodzielnego bezbłędnego czytania nut a’ vista w testach sprawdzających

Metrorytmika - bezbłędne wyczuwanie pulsacji rytmicznej - bezbłędna realizacja i zapis wartości i struktur rytmicznych - bezbłędne rozumienie muzyki w warstwie teoretycznej i praktycznej, i łączenie tych warstw

Dyktanda - bezbłędne myślenie i wnioskowanie we wszelkich ćwiczeniach Kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w rozpoznawaniu i zapisie

Inne - bardzo aktywnie pracuje na lekcji - uczeń jest wdrożony do samodzielnego ćwiczenia w domu - pogłębia umiejętności poprzez uświadamianie sobie praw i zjawisk muzycznych - wysoki stopień koncentracji - rozumienie muzyki w warstwie teoretycznej i praktycznej, i łączenie tych warstw - szybkość i celowość reakcji - udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych, i pozostawanie w gronie laureatów takich zmagań

24

Ocena: bardzo dobry


Interwały - umiejętność szybkiego czytania nut solmizacyjnie i literowo - samodzielne intonowanie interwałów w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - umiejętność budowania interwałów w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - bezbłędne rozpoznawanie i zapisywanie usłyszanych interwałów

Trójdźwięki i akordy - umiejętność szybkiego czytania akordów solmizacją i literowo (+, o,<,>,D7) - samodzielne intonowanie akordów w górę i w dół z uwzględnieniem zależności funkcyjnych - bezbłędne rozpoznawanie i zapisywanie w/w akordów - bezbłędne budowanie i wyszukiwanie w/w akordów w materiale dźwiękowym

Gamy - samodzielne śpiewanie wszystkich odmian gam od toniki i po- szczególnych stopni, śpiewanie gam rytmizowanych, oraz poszczególnych tetrachordów - samodzielne budowanie i zapisywanie poznanych gam - samodzielne rozpoznawanie i wyszukiwanie gam i tetrachordów

Ćwiczenia solfeżowe - umiejętność samodzielnego myślenia i wnioskowania we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w śpiewie - czytanie nut głosem z uwzględnieniem szybkiego tempa realizacji - umiejętność samodzielnego czytania nut a’ vista w testach sprawdzających

Metrorytmika - bezbłędne wyczuwanie pulsacji rytmicznej - bezbłędna realizacja i zapis wartości i struktur rytmicznych

25

- bezbłędne rozumienie muzyki w warstwie teoretycznej i praktycznej, i łączenie tych warstw

Dyktanda - samodzielne myślenie i wnioskowanie we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w rozpoznawaniu i zapisie - realizacja zadań z możliwością popełnienia błędu do 10%

Inne - bardzo aktywnie pracuje na lekcji - uczeń jest wdrożony do samodzielnego ćwiczenia w domu - pogłębia umiejętności poprzez uświadamianie sobie praw i zjawisk muzycznych - wysoki stopień koncentracji - rozumienie muzyki w warstwie teoretycznej i praktycznej, i łączenie tych warstw - szybkość i celowość reakcji - udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych i osiąganie w nich bardzo dobrych wyników

Ocena: dobry


Interwały - umiejętność szybkiego czytania nut solmizacyjnie i literowo z dążeniem tempa wykonawczego - samodzielne intonowanie interwałów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - umiejętność budowania interwałów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia, w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - dobre rozpoznawanie i zapisywanie usłyszanych interwałów z możliwością popełnienia drobnych błędów w granicach 15- 20%

Trójdźwięki i akordy - umiejętność szybkiego czytania akordów solmizacją i literowo

26

(+, o,<,>,D7) z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia - samodzielne intonowanie akordów w górę i w dół z uwzględnieniem zależności funkcyjnych i tempa pracy ucznia - rozpoznawanie i zapisywanie w/w akordów z uwzględnieniem drobnych błędów - bezbłędne budowanie i wyszukiwanie w/w akordów w materiale dźwiękowym

Gamy - śpiewanie wszystkich odmian gam od toniki i po- szczególnych stopni, śpiewanie gam rytmizowanych, oraz poszczególnych tetrachordów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia - budowanie i zapisywanie poznanych gam - rozpoznawanie i wyszukiwanie gam i tetrachordów

Ćwiczenia solfeżowe - umiejętność samodzielnego myślenia i wnioskowania we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w śpiewie ze wskazówką nauczyciela nakierowującą na właściwą realizację zadania - czytanie nut głosem z dbałością o intonację i umiejętność samodzielnego poprawiania błędów -samodzielnie czyta nuty a’ vista z możliwością samodzielnej poprawy zrobionych błędów w testach sprawdzających

Metrorytmika - wyczuwanie pulsacji rytmicznej - realizacja i zapis wartości, i struktur rytmicznych z uwzględnieniem drobnych błędów – z możliwością dopuszczalnego błędu w granicach 15- 20% - rozumienie muzyki w warstwie teoretycznej i praktycznej, i łączenie tych warstw w stopniu dobrym

Dyktanda - myślenie i wnioskowanie we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w rozpoznawaniu i zapisie z możliwością błędu 15- 20% - realizacja zadań z możliwością popełnienia błędu do 10%

Inne - aktywnie pracuje na lekcji

27

- uczeń uzyskuje dobre wyniki pracy domowej - stara się w wysokim stopniu koncentrować się na lekcji - stale poprawia szybkość i celowość reakcji - udział w konkursach szkolnych

Ocena: dostateczny


Interwały - wolne czytanie nut głosem solmizacyjnie i literowo ze wskazówkami nauczyciela i osiągnięcie wytyczonego celu - intonowanie interwałów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia, i z pomocą nauczyciela w górę i w dół poje- dyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - umiejętność budowania interwałów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia, i pomocą nauczyciela, w górę i w dół pojedyńczo i w łączeniu z uwzględnieniem określonej wysokości - poprawne rozpoznawanie i zapisywanie usłyszanych interwałów z możliwością popełnienia błędów w granicach 30- 40%

Trójdźwięki i akordy - umiejętność czytania akordów solmizacją i literowo(+, o,<,>,D7) z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia przy dużej pomocy nauczyciela - intonowanie akordów w górę z uwzględnieniem tempa pracy ucznia - rozpoznawanie i zapisywanie w/w akordów z uwzględnieniem błędów w granicach 40% - budowanie i wyszukiwanie w/w akordów w materiale dźwiękowym ze wskazówkami nauczyciela

Gamy - poprawne śpiewanie wszystkich odmian gam od toniki i po- szczególnych stopni, śpiewanie gam rytmizowanych, oraz poszczególnych tetrachordów z uwzględnieniem indywidualnego tempa pracy ucznia przy dużej pomocy nauczyciela - budowanie i zapisywanie poznanych gam

28

- rozpoznawanie i wyszukiwanie gam i tetrachordów

Ćwiczenia solfeżowe - czytanie nut głosem z dążeniem do czystej intonacji w wolnym tempie ze wskazówką nauczyciela nakierowującą na właściwą realizację zadania - próby samodzielnego czytania nut a’ vista z możliwością poprawy zrobionych błędów w testach sprawdzających

Metrorytmika - wyczuwanie pulsacji rytmicznej - realizacja i zapis wartości, i struktur rytmicznych z uwzględnieniem błędów – z możliwością dopuszczalnego błędu w granicach 40%

Dyktanda - myślenie i wnioskowanie we wszelkich ćwiczeniach kształtujących poczucie odległości dźwiękowych w rozpoznawaniu i zapisie z możliwością błędu 40 % - realizacja zadań z możliwością popełnienia błędu do 40%

Inne - stara się aktywnie pracować na lekcji - uczeń uzyskuje dostateczne wyniki pracy domowej - stara sięw wysokim stopniu koncentrować się na lekcji - stara się poprawiać szybkość i celowość reakcji

Ocena: dopuszczający

Uczeń, który nie mieści się w w/w kryteriach i nie wykazuje: - minimum samodzielności - zainteresowania przedmiotem - nie utrwala umiejętności i wiedzy przekazanej podczas lekcji w pracy domowej nie rokuje zatem, że osiągnie wymagane minimum programowe i nie może otrzymać promocji do wyższej klasy

29

Podstawa prawna programu nauczania

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 25 lutego 2011r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkołach artystycznych programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników dla szkół artystycznych (DZ.U. Nr 52, poz.268)

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 grudnia 2010r w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego w publicznych szkołach artystycznych ( Dz. U. z 2011r. Nr 15, poz.70)

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz.2572 z późn. zm)

Program nauczania kształcenia słuchu dla klas III VI ... 2015_2016/Program...czynności...

Documents

Transcript of Program nauczania kształcenia słuchu dla klas III VI ... 2015_2016/Program...czynności...