Ministerstwo Edukacji Narodowej

PROGRAM NAUCZANIA

FOTOTECHNIK 313[01]

Zatwierdzam

Warszawa 2007

Autorzy:

mgr int. Piotr Terlecki-Prokopowicz mgr Artur Solowski mgr Jacek Ulaczyk

Recenzenci:

mgr ini. Edward Habas rngr ini. Andrzej Polak

Opracowanie redakcyjne:

mgr Anna Wojciechowska

Spis tresci

I. Piany nauczania

II. Programy nauczania przedmiotow zawodowych

1. Podstawy fotografii

2. Techniki fotograficzne

3. Podstawy kompozycji obrazu

4. Procesy fotograficzne

5. Technika cyfrowa w fotografii

6. Techniki multimedialne

7 . Urzqdzenia fototechniczne

8. Marketing i reklama ustug fotograficznych

9. Zajecia praktyczne

10. Praktyka zawodowa

I. PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA

Czteroletnie technikum

Zawod: fototechnik 313[01]

Podbudowa programowa: gimnazjum

- Dla mtodzlei

Przedmioty nauczania okresie okresie

nauczania

Klasv I - IV Forma

PLAN NAUCZANIA

Technikum uzupelniajqce

Zawod: fototechnik 313[01]

Podbudowa programowa: zasadnicza szkota zawodowa

Przedmioty nauczania

Marketing i reklama uslug 8. Ifotograficznych 1 1 9. IZajqcia praktyczne 4 2 58

Razem 3l . 24 1 414 Praktylta zawodowa: 4 typdnie -

PLAN NAUCZANIA

Szkola policealna

Zawod: fototechnik 313[01]

Podbudowa programowa: szkoia dajqca wyksztatcenie Srednie

Dla mlodzieiy Dla dorosivch Liczba godzin Liczba godzin Liczba tygodniowo tygodniowo godzin w dwuletnim w dwuletnim w dwuletnim

Przedmioty nauczania okresie okresie okresie nauczania nauczania nauczania

Semestry I - IV Klasv I - II Forma 1 Forma

11. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTOW ZAWODOWYCH

PODSTAWY FOTOGRAFll

Szczegolowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeri (stuchacz) powinien umieC: -- okresliC podstawowe wtasciwosci swiatta, - wyjaSni6 mechanizm powstawania wraienia barw w oku ludzkim, - rozroinic barwy achromatyczne, chromatyczne, mieszane, - okreslic sposoby otrzymywania barw, - scharakteryzowac cechy barwy: odcieli, nasycenie, jasnose, - rozroinic rodzaje soczewek, - wyjaSni6 mechanizm powstawania obrazu optycznego, - sporzqdzit rysunki konstrukcji geometrycznych obrazow tworzonych

przez soczewki, - scharakteryzowac btqdy optyczne soczewek i obiektywow, - scharakteryzowac ukiady optyczne obiektywbw fotograficznych, - okreslik wlaSciwosci uiytkowe obiektywbw fotograficznych, - wyjasnic pojqcia dotyczqce ostrosci obrazu optycznego, - scharakteryzowac elementy budowy aparatow fotograficznych, - scharakteryzowac roine rozwiqzania techniczne podzespolow

aparatow fotograficznych, - zastosowac urzqdzenia pomocnicze do aparatow fotograficznych, - dokonac klasyfikacji filtrow optycznych stosowanych w fototechnice, - zastosowak filtry zdjqciowe, - dokonac klasyfikacji aparatow fotograficznych z uwzglqdnieniem ich

budowy i przeznaczenia, - dobrac sprzqt fotograficzny do okreslonych sytuacji zdjqciowych, - scharakteryzowat irodta swiatta stosowane w fotografii, - wyjasnic pojecie temperatury barwowej, - dobra6 irodta Swiatta do okreslonych sytuacji zdjqciowych, - dobra6 nosniki rejestracji obrazu do okreslonych sytuacji zdjqciowych, - dokonat klasyfikacji materiatow fotograficznych, - okresliC przeznaczenie i wlasciwoSci materiaiu fotograficznego na

podstawie informacji podanych na opakowaniu, - okreslit zaleinosci miqdzy wtaSciwosciami uiytkowymi materiatow

swiatioczutych, - scharakteryzowac metody okreslania warunkow naswietlania, - okreslic kryteria doboru czasu naswietlania i liczby przystony,

- okresiic zasady wykonywania zdjec reprodukcyjnych, katalogowych, krajobrazu, architektury, portretowych, reportaiowych i reklamowych,

- okreSii6 zasady wykonywania zdjec panoramicznych, - okreSli6 zasady wykonywania zdjec mikrofotograficznych

i makrofotograficznych, - okresiic zasady wykonywania stereofotografii, - okreSiiC warunki wykonywania zdjeC w promieniowaniu niewidzialnym, - ZastosowaC przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach

pokrewnych, - zastosowat przepisy prawa dotyczqce fotografowania ludzi.

Materiat nauczania

1. Swiatlo i jego wiaSciwoSci Widmo promieniowania eiektromagnetycznego. Natura Swiatia, irodia Swiatla. Swiatio o widmie ciqglym i nieciqglym. lnterferencja i dyfrakcja Swiatta. Polaryzacja Swiatta.

Cwiczenia: Rozszczepianie Swiatia o widmie c iq lym i nieciqglym przy pomocy pryzmatu.

e Rozszczepianie Swiatta przy pomocy siatki dyfrakcyjnej. * Polaryzowanie Swiatla za pomocqfiitrow polaryzacyjnych.

2. Widzenie barw Budowa oka ludzkiego. BarwoczutoSC: oka. Widzenie dzienne i nocne. Mechanizm postrzegania barw. Barwy podstawowe. Pary barw dopelniajqcych. Kolo barw. Barwy achromatyczne i chromatyczne. Atrybuty barwy: odcien, nasycenie, jasnosc. Modele barw.

Cwiczenia: Charakteryzowanie barw na tablicach barwnych. Porownywanie barw rolniqcych si$ jasnosciq, nasyceniem lub odcieniem.

3. Otrzymywanie barw Addytywna i subtraktywna metoda otrzymywania barw. Barwy ciat nieSwiecqcych. Selektywne pochianianie Swiatia przez ciala nieprzezroczyste i przezroczyste.

~wiczenia: e Otrzymywanie barw metodq addytywnq.

Otrzymywanie barw metodqsubtraktywnq

4. Podstawy optyki fotograficznej Prostoiiniowe rozchodzenie sig swiatia. Kamera otworkowa. Prawa odbicia i zalamania swiatla. Rodzaje soczewek. Uktad soczewek - soczewka gruba. Ogniska, punkty i ptaszczyzny gtowne, odleglosc ogniskowa. Powstawanie obrazu optycznego. Konstrukcje geomettyczne obrazu optycznego, bieg promieni Swietlnych. Ptaszczyzna przedmiotowa i obrazowa. Skala odwzorowania.

Cwiczenia: e Uzyskiwanie obrazu optycznego w kamerze otworkowej. . Wyznaczanie kqta padania i odbicia swiatia na powierzchni lustrzanej. e Wyznaczanie kqt6w padania i zatamania Swiatta w roznych osrodkach

optycznych. Obserwowanie biegu swiatta przez soczewkg.

0 Wykonywanie konstrukcji graficznych powstawania obrazu optycznego w roznych skalach odwzorowania.

e Obliczanie odlegtosci przedmiotowej i obrazowej oraz skali odwzorowania.

5. Obiektywy fotograficzne Budowa obiektywu fotograficznego. Otwor wzgledny i liczba przyslony. Aberracje: sferyczna, komatyczna, chromatyczna, astygmatyzm, krzywizna pola obrazu, dystorsja. Winietowanie. Ukiady optyczne obiektywow. Odlegiosc zbiegowa. Obiektywy lustrzane. Kqt widzenia obiektywu, zaleznosc migdzy ogniskowq i przekqtnq kadru. Warstwy przeciwodblaskowe. Podziat obiektywow ze wzgigdu na kqt widzenia. Obiektywy o zmiennej ogniskowej. ZdolnoSC rozdzielcza obiektywu.

Cwiczenia: Wyszukiwanie skutkow wad obiektywu na wybranych zdjgciach. . Porownywanie zdjgc wykonanych obiektywami o roznych kqtach widzenia.

e Porownywanie zdjeC: wykonanych obiektywami soczewkowymi i lustrzanymi.

6 . OstroSC obrazu optycznego ZdolnoSC rozdzielcza oka. Krqzki rozproszenia i ich dopuszczalna wielkost. Gigbia ostrosci, czynniki wptywajqce na gtgbig ostrosci. Skala gtgbi ostrosci na obiektywie. Praktyczne wykorzystanie glgbi ostrosci. OdlegloSe hiperfokalna.

Cwiczenia: Ocenianie zdolnosci rozdzielczej oka na podstawie obserwacji drobnych deseni na wybranych obrazach.

e Porownywanie skali gtqbi ostrosci na roinych obiektywach. Obserwowanie zmian gtqbi ostrosci na mat6wce aparatu wielkoformatowego.

e Porownywanie zdjqC o roinej gtqbi ostrosci.

7. Aparat fotograficzny i jego podzespoly Elernenty budowy aparatu fotograficznego. Rozwoj konstrukcji aparatu fotograficznego. Kryteria klasyfikacji aparatow fotograficznych. Specyfika obiektywow do roinych grup aparatow, rozwiqzania techniczne przystony. Typy migawek i ich wta8ciwosci. Celowniki, pojecie paralaksy. Dalmierze. Kasety na materiaiy swiattoczule i przystawki cyfrowe.

Cwiczenia: e Porownywanie konstrukcji roinego rodzaju przyston. r Obserwowanie pracy migawki centralnej i szczelinowej na ruchomych

modelach lub animacjach. Nastawianie ostrosci obrazu przy pomocy dalmierza.

8. Urzqdzenia pomocnicze do aparatow fotograficznych Statywy i gtowice. Osiony przeciwstoneczne i kompendia. Weiyki spustowe i urzqdzenia do zdalnego sterowania funkcjami aparatu. Mieszki i pierscienie posrednie. Soczewki nasadkowe. Telekonwertery. Nasadki bezogniskowe.

Cwiczenia: Przytqczanie akcesoriow do aparatu fotograficznego. Porownywanie jasnoSci obrazu na matowce po zatoieniu soczewki nasadkowej oraz po zatoieniu pierscieni posrednich lub mieszka.

e Porownywanie jasnosci obrazu na matowce po zatozeniu nasadki bezogniskowej oraz po zaioieniu telekonwertera.

9. Zastosowanie fi ltrow optycznych w fotografii Filtr optyczny, charakterystyka widmowa. Podziat filtrow fotograficznych. Rodzaje i dziatanie filtrow zdjeciowych do fotografii czarno-biatej i barwnej. Wspotczynnik filtra zdjqciowego. Nasadki zmigkczajqce. Nasadki efektowe. Fiitry oswietleniowe. Filtry ciemniowe, zjawisko Herschela. Filtry do kopiowania.

Cwiczenia: e Porownywanie zdj$ wykonanych z zastosowaniem roinych filtrow. r Ocenianie jasnosci przedmiotow barwnych ogiqdanych przez filtry

barwne. e Wygaszanie odblaskow filtrem polaryzacyjnym.

10. Rodzaje aparatow fotograficznych Aparaty wielkoformatowe, Srednioformatowe, matoobrazkowe, miniaturowe. Aparaty z celownikiem optycznym, daimierzowe, iustrzanki jednoobiektywowe i dwuobiektywowe. Aparaty typu compact i bridge. Kiasyfikacja aparatow cyfrowych: kompaktowe, hybrydowe, lustrzanki, dalmierzowe.

Cwiczenia: e Porownywanie jakoSci powigkszeri zdjgC wykonanych aparatami

roinego rodzaju. r Okreslanie mozliwoSci wspotpracy roinego rodzaju aparatow

fotograficznych z urzqdzeniami dodatkowymi. Okreslanie wplywu fotografa na efekt fotograficzny uzyskiwany w wyniku stosowania roznego rodzaju aparatow fotograficznych.

0 Porownywanie aparatow cyfrowych z ich odpowiednikami analogowymi.

11. rodl la swiatta stosowane w fotografii Cechy irodta Swiatta. Podziat zrodet Swiatta. Temperatura barwowa. Wielkosci fotometryczne: SwiattoSC, strumieri Swietlny, oswietlenie, luminancja. Natura Swiatta dziennego - zmiennoSC temperatury barwowej. Zar6wki zwykte i halogenowe. Reflektory fotograficzne. Lampy blyskowe, synchronizacja z roinymi typami migawek, liczba przewodnia. Automatyka w iampach blyskowych. Studyjne lampy biyskowe. Swiatto skierowane i rozproszone. Akcesoria do lamp studyjnych.

dwiczenia: Porownywanie irodet swiatta o roinych temperaturach barwowych. . Wyznaczanie zaleinosci natgienia oswietlenia od odlegtosci irodia Swiatta.

r ldentyfikowanie iarowek roinego typu. Okreslanie momentu wyzwolenia lampy blyskowej na ruchomych modelach migawek.

12. Oswietlenie studyjne OSwietienie swiatlem skierowanym i rozproszonym. Podstawowe kierunki oswietienia. Oswietlenie przedmiotow Naskich. Funkcje

oswietlenia przy fotografowaniu przedmiotow trojwymiarowych oraz o s ~ b .

Cwiczenia: Porownywanie zdjeC postaci ludzkiej i przedmiotow trojwymiarowych wykonanych przy oswietleniu skierowanym i rozproszonym. . Porownywanie zdjaC postaci ludzkiej oswietlonej z roinych kierunkow.

* Porownywanie zdjeC postaci ludzkiej oswietlonej jednym zrodiem swiatia i zestawem lamp studyjnych.

13. Materialy fotograficzne Klasyfikacja materiaiow fotograficznych. Materiaiy zdjeciowe i materiaiy do kopiowania. Materiaiy negatywowe, pozytywowe i odwracalne. Wiasciwosci uiytkowe materialow fotograficznych, wspolzaieino~ci migdzy wlasciwosciami uiytkowymi. Oznaczenia materialow fotograficznych

Cwiczenia: Odczytywanie informacji dotyczqcych materiaiu fotograficznego umieszczonych na opakowaniu.

e Okreslanie przeznaczenia materialow fotograficznych na podstawie informacji zamieszczonych na opakowaniu. Porownywanie zdjgC wykonanych na roinych materiaiach zdjeciowych i skopiowanych na roinych papierach fotograficznych.

14. Naswietlanie materiatow fotograficznych Naswietlenie jako wielkose fizyczna. Prawo odwrotnej proporcjonalnosci Roscoe-Bunsena. Zaleinosc efektu fotograficznego od wielkosci naswietlenia. Skala uiytecznych naswietleri materiaiow swiatloczulych. Metody okreslania warunkow naswietlania materialow Swiatioczutych. Sposoby posiugiwania sie Swiatiomierzem. Pomiar swiatia btyskowego. Pomiar luminancji i oswietlenia. Pomiar integralny i punktowy. Pomiar swiatei, cieni i walorow Srednich. Wykorzystanie szarej karty jako ptaszczyzny zastgpczej. Pomiar temperatury barwowej i dobor filtrow konwersyjnych.

Cwiczenia: Ustalanie warunkow naswietlania przy pomocy Swiatiomierza. Porownywanie wynikow pomiarow warunkow naswietlania, dokonanych roinymi sposobami.

e Mierzenie temperatury barwowej i dobieranie filtrow konwersyjnych.

15. Podstawy techniki zdjqciowej Kompozycja obrazu. Elementy kompozycji obrazu - swiatla, cienie, rownowaga kompozycyjna, plamy, linie, pian bliski i daleki, obiekt giowny i tlo, sztafai, mocne punkty obrazu. Gtabia ostrosci jako element kompozycji obrazu. Perspektywa. Wybor punktu fotografowania. Wybor wycinka przestrzeni do zdjecia. Kompozycja zdj@ barwnych. Kontrast i harmonia barw.

Cwiczenia: e Wyszukiwanie na zdjeciach elementow kompozycji. e Porownywanie sposobow kompozycji obrazu na wybranych zdjeciach. e Ocenianie efektu zastosowania glebi ostrosci jako srodka wyrazu na

wybranych zdjeciach. Porownywanie zdjeC roiniqcych sig rodzajem perspektywy.

16. Zasady wykonywania roznych rodzajow zdjqC Reprodukcja fotograficzna - sprzgt fotograficzny, zasady oswietlania, ustawienie aparatu wzgledem przedmiotu, materiaiy zdjeciowe. Fotografia katalogowa - sprzgt fotograficzny, ustawienie przedmiotu, oswietlenie, dobor tta, retusz komputerowy. Fotografia krajobrazowa - wykorzystanie naturalnego oswietienia, stosowanie filtrow zdjeciowych, wielopianowosc zdjec krajobrazowych, odlegiosC hiperfokalna. Fotografia architektury - perspektywa, zapobieganie znieksztaiceniom perspektywicznym, usuwanie znieksztalcen, oswietlenie, detale architektoniczne. Zdjecia postaci ludzkiej - rodzaje portretow, oswietlenie, dobor sprzgtu, zdjecia grupowe. Zdjecia reportaiowe - rodzaje fotoreportaiu, sprzgt fotoreporterski, wybor stanowiska zdjeciowego, kultura pracy fotoreportera. Fotografia reklamowa - kompozycja, oswietlenie, zdjecia trikowe, ingerencja w obraz, upiqkszanie rzeczywistosci, wywolywanie emocji u widza. Zasady etyki zawodowej fotografa.

Cwiczenia: e Porownywanie sprzetu fotograficznego do wykonywania

poszczegolnych rodzajow zdjee. e Porownywanie roinych rodzajow zdjec wykonanych prawidtowo

i nieprawidlowo. e Porownywanie kataiogowych zdjec przedmiotow szklanych,

wykonanych przy roinym okwietleniu. Ocenianie wplywu filtrow na efekt fotograficzny w zdjeciach krajobrazowych

e Wyszukiwanie w zdjeciach reklamowych srodkow formalnych, przekonujqcych odbiorcg do reklamowanego towaru.

17. Specjalne dziedziny fotografii Fotografia panoramiczna. Makrofotografia. Mikrofotografia. Stereofotografia. Fotografia w podczerwieni. Fotografia w ultrafiolecie.

Cwiczenia: Porownywanie zdjec panoramicznych wykonanych roinymi aparatami i metodami.

e Porownywanie makrofotografii przedmiotow trojwymiarowych i plaskich. Porownywanie mikrofotografii w swietle przechodzqcym i odbitym, w polu jasnym i ciemnym.

e Ocenianie wrazenia przestrzennosci podczas ogiqdania zdjqC w stereoskopie. Porownywanie zdj@ wykonanych w roznych zakresach podczerwieni i w Swietle widziainym.

18. Prawne aspekty fotografii Prawo autorskie. Autorskie prawa osobiste. Autorskie prawa majqtkowe. Umowy dotyczqce wytworow fotograficznych. Ochrona dobr osobistych osob fotografowanych. Prawo do wizerunku.

dwiczenia: Sporzqdzanie umowy o dzieto fotograficzne.

0 Formutowanie zapisu dotyczqcego zgody na rozpowszechnianie wizerunku

* Sporzqdzanie umowy o rozpowszechnianie wizerunku.

~ r o d k i dydaktyczne Zestaw optyczny do demonstracji rozszczepienia i dyfrakcji swiatia Tablice barw. Urzqdzenia do otrzymywania barw metodq addytywnq i subtraktywnq Model kamery otworkowei. Zestaw soczewek do demonstracji zasad optyki geometrycznej. Model migawki centrainej i szczelinowej. Lampa blyskowa. Zestaw filtrow zdjeciowych do fotografii czarno-biaiej i barwnej. Swiattomierz i miernik temperatury barwowej. Aparaty fotograficzne roinego formatu i konstrukcji, kamera. Opakowania materiatow fotograficznych. Schemat budowy oka ludzkiego. Zestawy plansz z powiekszonymi obrazami fotograficznymi dotyczqcymi poszczegolnych dziedzin fotografii.

Prezentacie multimedialne dotvczace budowv i dziatania podzes~otow 1 . - aparatu . fotograficznego oraz stosowania rdinych technik fotograficznych.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Podstawy fotografii obejmuje zagadnienia dotyczqce optyki fotograficznej, sprzgtu i materiatow fotograficznych oraz zasad fotografowania. Tresci te stanowiq podstawg do nauczania pozostaiych przedmiotow zawodowych.

Zaleca d g stosowanie nastepujqcych metod nauczania: wyktadu, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objasnieniem oraz cwiczen.

Podczas realizacji programu przedmiotu naleiy zwracat uwagg na ksztaltowanie umiejgtnosci: - okreslania podstawowych wtaSciwosci swiatia, - stosowania przyrzqdow optycznych, - obsiugi aparatu fotograficznego, jego podzespotow i akcesoriow

fotograficznych, - wykorzystywania wtaSciwoSci swiatia, - okreslania wad uktadow optycznych.

Podczas realizacji tresci ksztatcenia szczegolnie waine jest stosowanie przyktadow z praktyki fotograficznej. Reaiizacja programu przedmiotu wymaga stosowania prezentacji multimedialnych oraz wykorzystywania kamery podtqczonej do projektora multimedialnego.

Zajgcia powinny by6 realizowane w pracowni fotograficznej. Doskonaiym uzupetnieniem lekcji bgdzie zwiedzanie wystaw

fotograficznych oraz organizowanie spotkari z fotografami specjalizujqcymi sig w okreslonych dziedzinach fotografii.

Proponuje sig nastgpujqcy podziai godzin na realizacje poszczeg6lnych dziatow tematycznych:

1 L p 1 Dzialy tematyczne Grientacyjna I iiczba godzin

1 e 8 1 , ryv "">arr,"""o~, I " lie batw

. . 4

aficzne ?.terialow fotograficznych ., . .>. eciowej Fanla rdinych rodzaj6w zdjqC -- ziny fotografii . i 12

, , .-....- WS,.-.\. j fotografii -- 8

Podane w tabeli liczby godzin na realizacjq poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzic zmiany, w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniet uczniow nalezy prowadzic przez caty czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriow przedstawionych na poczqtku zajgc.

Osiqgnigcia uczniow moina oceniac na podstawie: - ustnych i pisemnych sprawdzianow, - testow osiqgnigc szkolnych, - obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania zadan.

Podczas kontroii i oceny dokonywanej w formie ustnej, naleiy zwracac uwagg na operowanie zdobytq wiedzq, merytorycznq jakost wypowiedzi, wlasciwe stosowanie pojee, poprawnosc wnioskowania.

Podczas oceny dokonywanej na podstawie obserwacji pracy uczniow nalezy zwracac uwagg na: - stosowanie zasad doboru sprzgtu fotograficznego do okreslonych

zadah, - okreslanie zasad utytkowania sprzetu fotograficznego, - dobieranie technik fotograficznych.

Po zakonczeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiqgnigc uczniow, proponuje sie zastosowanie testu osiqgnigc szkolnych.

W ocenie koncowej naleiy uwzglgdnic wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiqgnigc uczniow.

Literatura Ang T.: Fotografia. Hachette Livre Sp. z o.o., Warszawa 2006 Bergner J., Gelbke E., Mehliss W.E.: Mikrofotografia. WNT, Warszawa 1979 Burian P.K., Caputo R.: Szkota fotografowania National Geographic. G+J RBA, Warszawa 2000 BurzyAski R.: Portret fotograficzny. WAiF, Warszawa 1985

Busselle M., Wilson D.: Portret doskonaty. Jak fotografowac ludzi. WAiF, Warszawa 2002 Busselie M.: Fotografia barwna - kompozycja i harmonia. WAiF, Warszawa 2002 Busselle M.: Jak fotografowac na wakacjach i w podrozy. WAiF, Warszawa 2002 Cyprian T.: Fotografia czarno - biaia. WNT, Warszawa 1976 Cyprian T.: Fotografia. Technika i technologia. WNT, Warszawa 1970 Dubiel E., lliriski M.: Materiaty fotograficzne barwne. WAiF, Warszawa 1973 Hedgecoe J.: Jak lepiej fotografowac. Arkady, Warszawa 2001 Hedgecoe J.: Nowy podrgcznik fotografii. Arkady, Warszawa 2005 Hoy A.H.: Wielka ksigga fotografii. G+J GrunertJahr Polska, Warszawa 2006 llihski M.: Materiaty i procesy fotograficzne. WAiF, Warszawa 1989 Klimecki T.: Technika powigkszania w fotografii. WNT, Warszawa 1987 Konrad K.: Swiatio w filmie. WAiF, Warszawa 1983 Kotecki A,: Fotografia barwna. Poradnik zawodowy. Libra, Warszawa 1982 Kotecki A,: Fotografia czarno-biaia. Poradnik zawodowy. Libra, Warszawa 1982 Kotecki A,: Materiatoznawstwo fotograficzne. WSiP, Warszawa 1992 Langford M.: Fotografia od A do Z. Muza S. A., Warszawa 2004 Lezano D.: Biblia fotografii. FK Jacek i Krzysztof Olesiejuk, Ozarow Mazowiecki 2006 Meyer P.: Prawda i rzeczywistosC w fotografii. Helion, Gliwice 2006 Montel P.: Wszystko o fotografii. Arkady, Warszawa 1984 Orzewski W.: Fotograf fotografia prawo. Inicjai, Warszawa 2006 Orzewski W.: Prawo w rnediach. Inicjai, Warszawa 2004 Oriewski W.: Reklama i prawo. Inicjai, Warszawa 1998 Ostrowski M.: lnformacja obrazowa. WNT, Warszawa 1992 P$kosiawski Z.: Elementy warsztatu fotografika. WAiF, Warszawa 1963 Sojecki A,: Optyka. WSiP, Warszawa 1997 Solf K. D.: Fotografia. Podstawy, technika, praktyka. WAiF, Warszawa 1986 Teicher G.: Fototechnika. WNT, Warszawa 1982 Tolke A,, Tolke I.: Fotografujemy i filmujemy obiekty makroskopowe. WNT, Warszawa 1981

Wykaz liferafury naiezy akfualizowac w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

TECHNlKl FOTOGRAFICZNE

Szczegolowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umieC: - zastosowae przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska, - wyjasnil: pojecia: obraz utajony, obraz fotograficzny negatywowy,

obraz fotograficzny pozytywowy, - okreslic rodzaje materiatow fotograficznych, - dobra6 material fotograficzny do rodzaju zdjeC i prac fotograficznych, - sporzqdzit roztwory do obrobki chemicznej materiatow

fotograficznych z surowcow i gotowych zestawow, - przeprowadzit obrobkq chemicznq roinych materialow

Swiatioczulych, - dobra6 kontrastowosC papieru fotograficznego do kontrastu negatywu, - wykonat kopig stykowq przy pomocy kopiarki, - postuiyC: sie powiekszalnikiem i dokonac jego konserwacji, - wykonat: powiekszenie fotograficzne, - postuiyc sig aparatami fotograficznymi tradycyjnymi i cyfrowymi

roznych typow, - wykonac reprodukcje fotograficzne, - zastosowac fiitry zdjeciowe, - wykorzystac gtebig ostrosci, - skomponowaC obraz fotograficzny zgodnie z zasadami estetyki, - skopiowae zdjqcia bawne metodq subtraktywnq i addytywnq, - wykcnac zdjecia makrofotograficzne, - wykonac zdjecia mikrofotograficzne, - postuiyc sig studyjnymi lampami b+yskowymi, - postuiyc sie reporterskq iampq blyskowq, - wykonaC zdjecia katalogowe, - wykonac retusz zdj@ katalogowych w programie komputerowym, - wykonaC zdjecia do dowodow toisamosci, - wykonac zdjacia portretowe, - wykonac portrety grupowe, - wykonac zdjecia krajobrazu, - wykonac zdjecia panoramiczne, - potqczyc fragmenty panoramy metodq tradycyjnq i komputerowq. - wykonac zdjecia architektury, - skorygowad perspektywg zdj@ architektury w procesie kopiowania, - dobrac stanowiska zdjeciowe do fotoreportazu,

- wykonat fotoreportai, - zaaraniowat pian fotograficzny do zdjeC rekiamowych, - wykonac zdjecia reklamowe.

Material nauczania

1. Bezpieczenstwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpoiarowa w pracowni fotograficznej

Organizacja pracowni fotograficznej. Funkcje i przeznaczenie pomieszczeii pracowni fotograficznej - sali dydaktycznej, studia fotograficznego, laboratorium fotograficznego. Przepisy bezpieczerishva i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska. Etapy pracy wykonywanej w studiu i laboratorium fotograficznym.

- ~

lnterpretowanie przepisow reguiaminu pracowni fotograficznej. e lnterpretowanie przepisow regulaminu laboratorium fotograficznego. e Analizowanie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska.

2. Sporzqdzanie roztworow d o obrobki chemicznej materiatow fotograficznych Podstawowe informacje o procesie obrobki chemicznej materiatow czarno-bialych. Substancje wchodzqce w sktad poszczegolnych roztworow do obrobki chemicznej materiatow fotograficznych. Sprzet laboratoryjny. Zasady sporzqdzania roztworow. Sporzqdzanie roztworow wedtug receptur. Sporzqdzanie roztwor6w z gotowych zestawow.

~wiczenia: . Sporzqdzanie roztwor6w wywotywacza, przerywacza i utrwalacza. e Czernienie probek materiatu fotograficznego w wywotywaczu,

w jasnym pomieszczeniu. Obserwowanie zmian wyglqdu blony fotograficznej zanurzonej w utrwaiaczu.

3. Naswietlanie i obrobka materiatow swiattoczulych Obraz utajony, obraz fotograficzny negatywowy i pozytywowy. NaSwietlanie jako czynnoSc i naswietienie jako wielkosc fizyczna. Budowa i dziatanie kopiarki fotograficznej. Zasady pracy w ciemni fotograficznej. ~wia t to ciemniowe. Zasady kopiowania stykowego. Dobor kontrastowoSci papieru fotograficznego. Zasady obrobki materiatow pozytywowych. Wywotywacze pozytywowe kontrastowe i migkko

pracujqce. Wptyw temperatury wywotywacza, czasu wywotywania, poruszania w kuwecie oraz stopnia zuiycia wywolywacza na jakosc odbitki. Zasady bezpieczenstwa i higieny pracy dotyczqce obrobki chemicznej materialow pozytywowych.

Cwiczenia: Wykonywanie fotogramu przedmiotu nieprzezroczystego. . Wykonywanie fotogramu przedmiotu pdprzezroczystego. . Dokonywanie zmiany kontrastu fotogramu przedmiotu potprzezroczystego przez zastosowanie zmiany kontrastowoSci papieru i rodzaju wywotywacza.

4. Fotografowanie nieruchomych przedmiotow plaskich Zasady postugiwania siq aparatem fotograficznym wielkoformatowym, Srednioformatowym i maloobrazkowym. Zakiadanie materiatu zdjeciowego do aparatu. Warunki naiwietlania - zmiana czasu naswietlania i liczby przystony. Zasady postugiwania sig Swiattomierzem. Zasady ustawiania aparatu przy reprodukcji oryginatu. Zasady oswietlania przedmiotow piaskich. Oswietienie studyjne iarowe i btyskowe. Praca na stoliku reprodukcyjnym. Skala odwzorowania. Zaktadanie filmow do koreksu. Zasady obrobki chemicznej materialow negatywowych. Kontroia temperatury, czasu, mieszanie w koreksie.

Cwiczenia: Wykonywanie reprodukcji kreskowej na podstawie naswietleri probnych. Wykonywanie reprodukcji wielotonalnej z uiyciem swiatiomierza.

5. Kopiowanie optyczne Zasady posiugiwania sie powiekszalnikiem. Ogniskowa obiektywu a powiekszenie. Zaleinosc miedzy ogniskowq obiektywu a formatem kadru i mocq kondensora. Czas naswietlania papieru po zmianie wartosci przysiony, zaleinosc czasu naswietlania od skaii powigkszenia. Czasowe proby naswietleri wedtug skali geometrycznej. Poslugiwanie sig papierem wielokontrastowym.

Cwiczenia: Wykonywanie powiekszen reprodukcji kreskowej. Wykonywanie powigkszen reprodukcji wielotonalnej. Przeliczanie czasu naswietlania papieru po zmianie wartosci przyslony.

6. Barwne filtry zdjgciowe w fotografii czarno - bialej Wplyw filtrow barwnych na reprodukcjg kolorowych przedmiotow w skali szarosci. Uwydatnianie lub eiiminowanie widocznosci elementow barwnych na czarno-bialym zdjqciu. Wspolczynnik filtru.

Cwiczenia: Wykonywanie reprodukcji wielobarwnego oryginalu z zastosowaniem roinych filtrow barwnych. Wykonywanie reprodukcji z eliminacjq roinych elementow, takich jak iolte plamy, czerwone pieczqtki.

7. Fotografowanie przedmiotow trojwymiarowych Glgbia ostrosci, czynniki wptywajqce na gtgbig ostrosci. Formalne zasady kompozycji obrazu. Elementy kompozycji obrazu - swiatta, cienie, rownowaga kompozycyjna, plamy, linie, plan bliski i daleki, obiekt gWwny i tto, sztafai, mocne punkty obrazu.

Cwiczenia: r Wykonywanie serii zdjgc tej samej sceny z roinqgtgbiqostrosci. e Wykonywanie zdjecia z wykorzystaniem glgbi ostrosci jako srodka

wyrazu. e Wykonywanie serii zdjgt tej samej sceny z roinych punktow widzenia. r Wykonywanie zdjqc w roinych ukladach kompozycyjnych.

8. Zasady kopiowania zdjeC barwnych Zagroienia powodowane przez substancje chemiczne stosowane w procesie obrobki barwnej. Obstuga procesora do obrobki barwnego papieru fotograficznego. Korekcja z zastosowaniem metody subtraktywnej i addytywnej.

Cwiczenia: e Naswietlanie czasowej proby zerowej w skali geometrycznej

i wykonywanie korekcji metodq subtraktywnq. e Naswietlanie wyciilgow RGB w czasowej skali geometrycznej

i wykonywanie korekcji zdjgcia metodqaddytywnq

9. Makrofotografia Sprzgt do makrofotografii. Fotografowanie odwroconym obiektywem. Glgbia ostrosci w makrofotografii. Skala odwzorowania, rzeczywista liczba przyslony. Sposoby oswietlania przedmiotu.

~wiczenia: Wykonywanie makrofotografii przedmiotu Maskiego. wykonywanie makrofotografii przedmiotu tr6jwymiarowego.

m Obiiczanie skali odwzorowania przy fotografowaniu oraz skali . . . odwzorowania odbitki pozytywowej.

10. Mlkrofotografia Mikroskopy fotograficzne. Mikroskopowe nasadki fotograficzne, przyiqczenie aparatu fotograficznego do mikroskopu przez ziqczke mikroskopowq. Mikrofotografia w polu jasnym i ciemnym, w Swietle przechodzqcym i odbitym. Skaia odwzorowania.

Cwiczenia: Wykonywanie mikrofotografii preparatu biologicznego.

e Obiiczanie skali odwzorowania przy fotografowaniu i skali odwzorowania odbitki pozytywowej.

11. Zdiecia kataloaowe asa ad;' wykony&nia zdj@ katalogowych. Sposoby oswietlania przedmiotow w zaleinosci od naturv ich powierzchni. Swiatlo skierowane i rozproszone. OSwietlenie bocine w celu uwidocznienia faktury przedmiotu. Podswietlanie przedmiotow przezroczystych. Dobor tia. CzytelnoSC: szczegolow przedmiotu. Maksymaine wykorzystanie glebi ostrosci. Wykorzystanie aparatu z pokionami dla uniknigcia znieksztalcen perspektywicznych i zamierzonego zorientowania plaszczyzny przedmiotowej (reguia Scheimpfluga). Zasady wykonywania zdjgc przedmiotow i urzqdzen w warunkach studyjnych oraz w ich naturalnym otoczeniu. Oswietlanie duiych planow zdjeciowych, Tlo przenosne.

Cwiczenia: Wykonywanie zdj@ katalogowych wyrobow roiniqcych sig naturq powierzchni i przezroczystosci~ iub jej brakiem (wyroby ze szkla, ceramiki, metalu, skory, tkanin, drewna, tworzyw sztucznych). Wykonywanie zdjeC katalogowych przedmiotow technicznych o roinej wieikosci. Wykonywanie zdjecia katalogowego aparatem cyfrowym, dokonywanie zamiany tla zdjecia metodq komputerowq.

12. Zdjecia postaci ludzkiej Studium podstawowych kierunkow oswietlenia - oswietlenie przednie, boczne, gorne, dolne. OSwietlenie przednio - gorno - boczne. Funkcje irodel swiatla: oswietlenie zasadnicze, wypelniajqce, efektowe,

oswietlenie tia. Zdjecia do dowodow toisamosci. Portrety w roinych planach od twarzy do caiej postaci. Portrety dwuosobowe i grupowe. Portret studyjny i plenerowy. Fotografowanie duzych grup osob.

Cwiczenia: e Wykonywanie zdjec twarzy z podstawowymi kierunkami oswietlenia. e Wykonywanie zdjeC do dowodow toisamosci. . Wykonywanie zdjqC portretowych.

Wykonywanie zdjeC grupowych.

13. Zdjecia krajobrazowe Wpiyw warunkow pogodowych na wyglqd zdjecia. Kierunek oswietlenia stonecznego. Formalne zasady kompozycji zdjed krajobrazowych. Perspektywa normalna, ptasia i iabia. Rola przedniego planu. Wykorzystanie filtrow zdjeciowych. Eliminowanie elementow ruchomych w zdjgciach krajobrazu miejskiego. Zdjecia nocne.

Cwiczenia: e Fotografowanie krajobrazu niezurbanizowanego. e Fotografowanie krajobrazu miejskiego. . Wykonywanie zdjgC nocnych krajobrazu miejskiego.

14. Zdjecia panoramiczne Zasady panoramowania zwyktym aparatem na statywie z gtowicq panoramicznq. Zasady tqczenia skiadowych obrazow panoramy. Komputerowe tworzenie panoram. Specjalne aparaty panoramiczne.

Cwiczenia: . Fotografowanie panoramy przy uiyciu giowicy panoramicznej tqczenie fragmentow panoramy.

e Tworzenie panoramy w programie komputerowym.

15. Zdjecia architektury Fotografowanie aparatem umoiliwiajqcym kontrolg perspektywy. Ustawienie aparatu zapewniajqce rownolegioSc linii pionowych na zdjeciu. Fotografowanie aparatem o sztywnej konstrukcji. Dokumentalne i artystyczne zdjecia architektury. Rola oswietlenia. Perspektywa, wybor punktu fotografowania. Zdjqcia detali architektonicznych. Sztuczne oswietlenie przy fotografowaniu architektury wewngtrznej. Korekta zbieinosci linii pionowych w procesie kopiowania optycznego z wykorzystaniem reguty Scheimpfluga. Komputerowa korekta zbieznosci linii pionowych.

Cwiczenia: e Wykonywanie zdjqcia architektury zewnqtrznej.

Wykonywanie zdjqcia architektury wewnqtrznej. Korygowanie perspektywy zdjqcia w procesie kopiowania.

16. Zdjecia reportaiowe Obstuga reporterskiego aparatu fotograficznego i reporterskiej lampy blyskowej. Fotografowanie w swietle zastanym i z iampq blyskowq. Technika zdjqC akcji - fotografia ruchu. Kryteria wyboru materialu zdjqciowego. Wybor stanowiska zdjqciowego. Kultura pracy fotoreportsra.

Cwiczenia: r Wykonywanie fotoreportaiu w swietle zastanym e Wykonywanie fotoreportaiu z lampq blyskowq.

17. Zdjecia reklamowe Dobor techniki zdjqciowej do tematyki zdjqC reklamowych. Araniacja studia do wykonywania zdjeC reklarnowych. Wptyw oswietlenia przedmiotu na efekt uzyskany na zdjqciu. Kompozycja. Nietypowe postrzeganie obiektu. Zdjqcia z udziatern osob, lngerencja w obraz fotograficzny, obrobka komputerowa.

Cwiczenia: Wykonywanie zdjeC reklamowych bez udziatu ludzi Wykonywanie zdjeC reklamowych z udziatem ludzi. Wykonywanie zdjqC reklamowych w studio. Wykonywanie zdjqC reklamowych w plenerze

~ r o d k i dydaktyczne Sprzgt fotograficzny, oswietleniowy i pomocniczy. Mikroskop ze zlqczkqfotograficznq. Sprzet i urzadzenia do obrobki i kopiowania zdjec w laboratorium . ~

fotogiaficznym. Materiaty zdjqciowe, papiery fotograficzne, substancje chemiczne do obrdbki materiajow swiatloczuiych. Komputery z oprograrnowaniem do edycji zdjqc, skaner do materiatow przezroczystych, drukarka o jakosci fotograficznej. Albumy ze zdjeciami i plansze ze wzorarni zdjeC, zdjecia w duiym powiekszeniu. Przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Techniki fotograficzne obejmuje zagadnienia

dotyczqce naswietlania i obrobki materiatow fotograficznych oraz wykonywania roinych rodzajow zdjgc.

Tresci programowe przedmiotu s q scisle zwiqzane z programem nauczania przedmiotow: Podstawy fofografii oraz Procesy fotograficzne.

Zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: pokazu z objasnieniem oraz cwiczen praktycznych.

Przed przystqpieniem do wykonania zadania nauczyciel powinien omowic sposob jego wykonania, spodziewane efekty oraz zwrocic uwagg na organizacje pracy i przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej oraz ochrony srodowiska.

Wszystkie cwiczenia uczniowie powinni wykonywat samodzielnie. Pierwsze cwiczenia uczniowie powinni wykonywac tradycyjnq

technikq czarno-biatq. Kolejne Cwiczenia mogq byc wykonywane w roinych technikach - tradycyjnej czarno-biaiej, tradycyjnej bawnej iub cyfrowej.

Fotoreportaie, zdjgcia krajobrazowe oraz zdjgcia architektury, mozna wykonywac na wycieczkach przedmiotowych lub w ramach prac wykonywanych samodzielnie przez uczniow.

Oprocz Cwiczeri proponowanych w programie, wskazane jest przygotowanie przez nauczyciela innych bwiczen, ktore moina zrealizowac w warunkach danej szkoty

W procesie nauczania - uczenia sig naleiy zwrocic szczegolnq uwagg na ksztaltowanie umiejetnosci: - postugiwania sig sprzgtem fotograficznym i pomocniczym, - stosowania technik wykonywania roinego rodzaju zdjec, - sporzqdzania roztworow do obrobki chemicznej materiatow

fotograficznych, - przestrzegania przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska. Zajecia powinny odbywac sig w 6 - 8 osobowych grupach, w pracowni

fotograficznej skiadajqcej sig z sali dydaktycznej, studia fotograficznego i laboratorium fotograficznego.

Wskazane jest, aby podczas zajqc dydaktycznych uczniowie korzystali z roinych irodei informacji, takich jak: dokumentacja techniczna, instrukcje, czasopisma zawodowe, poradniki i katalogi oraz informacje internetowe.

Proponuje sie nastepujqcy podzial godzin na realizacje poszczeg6lnych dzialow ternatycznych:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dzialow rnajq charakter orientacyjny. Nauczyciel mole wprowadzic zrniany, w ceiu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniqt uczniow naleiy prowadzic przez caly czas realizacji programu nauczania przedmiotu, wedlug kryteriow przedstawionych na poczqtku zajec. Osiqgniecia uczniow rnoina oceniac na podstawie: - ustnych i pisernnych sprawdzianow, - obserwacji pracy uczniow w trakcie wykonywania cwiczeri, - wykonanych prac fotograficznych.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w forrnie ustnej, nalezy zwracac uwage na operowanie zdobytq wiedzq, merytorycznq jakoSC wypowiedzi, wtasciwe stosowanie pojec, poprawnosc wnioskowania. Podczas oceny dokonywanej na podstawie obserwacji pracy uczniow nalezy zwracaC uwage na: - dobor sprzetu do realizacji zadania, - wykonywanie podstawowych operacji fotograficznych,

- merytorycznq poprawnost wykonania zadania, - estetykg prac, - umiejetnosc pokonywania trudnoici i usuwania usterek. - samodzielnoSC, - przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy i ochrony

przeciwpoiarowej. Po zakonczeniu reaiizacji programu przedmictu w celu zbadania

poziomu osiqgnigt uczniow, proponuje sig zastosowanie sprawdzianu praktycznego.

W ocenie kolicowej osiqgniqd uczniow naieiy uwzgledniaC wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela oraz jakosc wykonania prac fotograficznych.

Literatura Ang T.: Fotografia. Hachette Livre Sp. z o.o., Warszawa 2006 Bergner J., Gelbke E., Mehliss W.E.: Mikrofotografia. WNT, Warszawa 1979 Burian P.K., Caputo R.: Szkota fotografowania National Geographic. Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2000 Burzynski R.: Portret fotograficzny. WAiF, Warszawa 1985 Busselle M., Wilson D.: Portret doskonaty Jak fotografowac ludzi. WAiF, Warszawa 2002 Busselle M.: Fotografia bawna - kompozycja i harmonia. WAiF, Warszawa 2002 Busselie M.: Jak fotografowac na wakacjach i w podroiy. WAiF, Warszawa 2002 Cyprian T.: Fotografia czarno-biala. WNT, Warszawa 1976 Cyprian T.: Fotografia. Technika i technologia. WNT, Warszawa 1970 Dubiel E., lliriski M.: Materialy fotograficzne barwne. WAiF, Warszawa 1973 . .

Hedgecoe J.: Jak lepiej fotografowac. Arkady, Warszawa 2001 Hedgecoe J.: Nowy podrecznik fotografii. Arkady, Warszawa 2005 Hoy A.H.: Wielka ksiega fotografii. G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2006 lliriski M.: Materiaty i procesy fotograficzne. WAiF, Warszawa 1989 Klimecki T.: Technika powiekszania w fotcgrafii. WNT. Warszawa 1987 Konrad K.: Swiatto w filmie. WAiF, Warszawa 1983 Kctecki A,: Fotografia barwna. Poradnik zawodowy. Libra, Warszawa 1982 Kotecki A,: Fotografia czarno-biala. Poradnik zawodowy. Libra, Warszawa 1982 Langford M.: Fotografia od A do 2. Muza S. A,, Warszawa 2004

Lezano D.: Biblia fotografii. FK Jacek i Krzysztof Olesiejuk, Oiarow Mazowiecki 2006 Meyer P.: Prawda i rzeczywistoSC w fotografii. Helion, Gliwice 2006 Montel P.: Wszystko o fotografii. Arkady, Warszawa 1984 Ostrowski M.: lnformacja obrazowa. WNT, Warszawa 1992 P$koslawski Z.: Elementy warsztatu fotografika. WAiF, Warszawa 1963 Sojecki A. Optyka. WSiP, Warszawa 1997 Solf K. D.: Fotografia. Podstawy, technika, praktyka. WAiF, Warszawa 1986 Teicher G.: Fototechnika. WNT, Warszawa 1982 Tolke A., Tolke I.: Fotografujemy i filmujemy obiekty makroskopowe. WNT, Warszawa 1981

Wykaz literatuiy naleiy aktualizowad w miare ukazywania si? nowych pozycji wydawniczych.

PODSTAWY KOMPOZYCJI OBRAZU

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczeh (sluchacz) powinien umiec: - scharakteryzowac rozwoj sztuki fotograficznej, - okreslic mechanizmy percepcji wzrokowej, - posiuiyc sie podstawowq terminologiqdotyczqcq kompozycji obrazu, - zastosowac zasady kompozycji w projektowaniu prac fotograficznych, - okreslic najbardziej charakterystyczne cechy przedmiotow i zjawisk, - rozroinik podstawowe ukiady kompozycyjne, - zastosowac srodki wyrazu plastycznego w roinych uktadach

kompozycyjnych, - dobrac Srodki techniczne do tworzenia ukladow kompozycyjnych, - okreslic wlasciwoSci barn oraz specyfike ich oddzialywania. - zastosowac zasady swiattocienia, - okreslic znaczenie i wtasciwosci barwy w kompozycji, - scharakteryzowac zmiany obrazu zachodzqce pod wptywem roinego

oswietlenia, - rozroznic konwencjonalne sposoby przedstawiania przestrzeni na

piaszczyfnie obrazu, - sporzqdzic rysunki z natury, - dokonaC analizy prac fotograficznych pod wzglqdem zastosowanej

kompozycji, - rozroznic elementy kompozycji obrazu fotograficznego, - zaplanowac ukiady kompozycyjne, - zastosowaC zasady kompozycji podczas wykonywania zdjqc.

Material nauczania

1. Rozwoj sztuki fotograficznej. Fotografia jako dziedzina sztuki. Elementy historii sztuki, style w malarstwie. Wplyw sztuk plastycznych na tworczosc fotograficzna. Pierwsze techniki fotograficzne. Historia portretu fotograficznego. Historia fotografii reportazowej. Przedstawiciele wspoiczesnych wykonawcow fotografii portretowej, reportaiowej oraz reklamowej.

~wiczenia: Rozroinianie stylow w malarstwie na podstawie analizy reprodukcji dziel malarskich. Porownywanie cech fotografii reportazowych.

r Analizowanie cech fotografii reklamowych.

Anaiizowanie cech wspotczesnych fotografii portretowych

2. Psychofizjologia widzenia Podstawy percepcji wzrokowej. WrailiwoSC zmyslowa, jej znaczenie oraz rozwoj. Teorie postrzegania. Zjawiska zachodzqce w oku ludzkim. Zaburzenia procesu widzenia.

Cwiczenia: e Tworzenie kompozycji graficznych inspirowanych sztukq op-ari.

3. Zasady kompozycji Historia kompozycji. Elementy kompozycji obrazu. Podstawowe pojecia dotyczqce kompozycji obrazu. Powiqzanie przedmiotu tresci i formy kompozycji. Zasada ztotego podziatu stosowana w kompozycji. Harmonia i rownowaga ukladow kompozycyjnych. Srodki wyrazu. Linia, plama, barwa, przestrzen, kontrast, ksztatt, ostros6 obrazu. Perspektywa.

Cwiczenia: e Rozroinianie Srodkow wyrazu stosowanych w kompozycji. r Okreslanie znaczenia linii i piamy w obrazie malarskim

i fotograficznym. Analizowanie tresci i formy w fotografii.

4. Rodzaje ukladow kompozycyjnych Zasada jednosci w roinorodnosci. Symetria i asymetria w kompozycji. Wptyw rytmu na uktady kompozycyjne. Zasady konstruowania otwartych i zarnknigtych ukiadow kompozycji. Schematy kompozycyjne, ukiady: wysrodkowany, trojkqtny, w ksztalcie iitery L, owalny. Statyka i dynamika obrazu fotograficznego. Kompozycja pionowa, pozioma i ukosna.

Cwiczenia: Rozrotnianie ukladow kompozycji na przykladowych obrazach. Tworzenie ukladow kompozycyjnych.

e Analizowanie ukiadow kompozycyjnych statycznych i dynamicznych.

e Porownywanie uktadow kompozycyjnych symetrycznych i asymetrycznych.

5. Barwa w kompozycji Podstawowe wiadomosci o barwach oraz ich zestawieniach. Barwy podstawowe, barwy dopetniajqce. Mieszanie barw. Tonacje

kolorystyczne. Barwy nasycone i nienasycone. Barwy ciepie i zimne. Barwy chromatyczne i achromatyczne. Postrzeganie barw przez oko ludzkie. Oddziatywania barw na cztowieka. Zastosowanie symboliki barw w kompozycji obrazu. Elementy budujqce kompozycje wielobarwne. Wykorzystanie bawy w technikach malarskich i fotograficznych

Cwiczenia: e Wykonywanie prac barwnych, walorowych.

Budowanie uktadow kompozycyjnych w fotografii w oparciu o barwq.

e Sporzqdzanie rysunkow barwnych z wykorzystaniem zasad kompozycji.

6. Zagadnienia Swiatlocienia w kompozycji Cieti wiasny i rzucony. Kierunki oswietlenia: przednie, boczne, gorne, dolne, tylne. Wptyw zrodta swiatta na charakter powstajqcego swiattocienia. Plastyka formy oraz sposoby techniczne wykonania cienia w rysunku. Podstawowe zasady budowy cienia na brytach graniastych i obrotowych. Konstrukcje cieni.

Cwiczenia: e Sporzqdzanie rysunkow z zastosowaniem Swiattocienia.

Przedstawianie swiatlocienia w rysunkach wielobarwnych. . Wykonywanie rysunku bryiy obrotowej z uwzglqdnieniem swiatta i cienia.

7. Przestizen w obrazie Ogolne zagadnienia dotyczqce konwencji artystycznych. Sposoby odwzorowania przestrzeni na piaszczyznie. Rodzaje perspektywy: ptasia, horyzontalna, iabia, rownolegta, zbiezna. Znaczenie plamy w kompozycji obrazu.

Cwiczenia: Wykonywanie prac rysunkowych z uwzglgdnieniem perspektywy zbieinej. Wykonywanie szkic6w plenerowych z zastosowaniem perspektywy Ptasiej. Wykonywanie szkicow z zastosowaniem perspektywy iabiej.

8. Rysunek z natury Zastosowanie srodkow wyrazu plastycznego w rysunkach z natury. Podstawowe techniki rysunkowe. Widzenie i odwzorowywanie zgodnie z rzeczywistoSciq. Zasady wykonywania rysunkow martwej natury oraz postaci ludzkiej.

Cwiczenia: Wykonywanie szkicow kompozycyjnych. Sporzqdzanie rysunkow martwej natury.

e Wykonywanie studium walorowego z natury, e Wykonywanie rysunkow postaci ludzkiej.

9. Podstawy estetyki obrazu fotograficznego Pojecie estetyki. Wartosci artystyczne i oceny estetyczne oraz ich kryteria. Elementy oceny: tresc, forma, srodki wyrazu, kompozycja. Formaina analiza obrazu malarskiego i fotograficznego. Sposob prezentacji fotografii.

Cwiczenia: e Porownywanie kolekcji reprodukcji dz id malarskich.

Ocenianie estetycznych wartosci prac fotograficznych * Wykonywanie prezentacji prac fotograficznych.

10. Kompozycja obrazu fotograficznego ~ r o d k i wyrazu stosowane w kompozycji formalnej obrazu fotograficznego. Uklady kompozycyjne najczesciej stosowane w fotografii. Rownowaga obrazu fotograficznego. Powiqzanie srodkow formalnych kompozycji i tematu w fotografii. Podzial pola obrazu zdjecia.

Cwiczenia: * Analizowanie reprodukcji prac fotograficznych.

Analizowanie kompozycji fotografii portretowych, reportazowych i reklamowych. Analizowanie prac fotograficznych wykonanych przez uczniow.

~ r o d k i dydaktyczne Sztalugi rysunkowe ze sztywnymi podkladami iub deski rysunkowe Materialy, narzqdzia, przybory i sprzgt malarski. Piansze do ekspozycji prac. Reprodukcje prac fotograficznych. Reprodukcje prac malarskich. Modele bryl, przedmioty do zestawow martwej natury.

Ruchomy model cztowieka. Albumy fotograficzne i malarskie, piakaty Specjalistyczne programy komputerowe.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Podstawy kompozycji obrazu obejmuje

zagadnienia dotyczqce procesu widzenia, elementow i zasad kompozycji, odwzorowywania przestrzeni na ptaszczyzng oraz estetyki obrazu.

Realizacja tresci ksztalcenia ma na celu ksztanowanie wraziiwosci plastycznej uczniow oraz poczucia estetyki.

W procesie ksztalcenia powinny znalezc zastosowanie nastgpujqce metody nauczania: wyklad informacyjny, dyskusja dydaktyczna, metoda projektow, pokaz z objasnieniem oraz cwiczenia praktyczne.

W procesie nauczania-uczenia sie naleiy zwracac uwagg na: - stosowanie technik rysunkowych i maiarskich, - stosowanie Swiattocienia i batwy, - okreslanie podstawowych zasad kompozycji obrazu, - stosowanie ukladow kompozycyjnych.

Wskazane jest prezentowanie prac piastycznych i fotograficznych wykonanych przez uczniow w formie wystawy.

W trakcie realizacji programu naleiy odwolywac sig do wiedzy uczniow z zakresu technik fotograficznych.

Zajecia powinny by6 realizowane w pracowni plastycznej, wyposaionej w sztalugi, komputer oraz rzutnik muitimedialny. Z uwagi na specyfikg cwiczeci i potrzebe indywiduainej korekty prac zajecia powinny byc prowadzone w grupach do 15 uczniow.

Proponuje sig nastgpujqcy podzial godzin na reaiizacjg poszczegtrinych dzialow tematycznych:

urlentacyjr . . Dzialy ternatyczne

widzenia ipozycji

1 . KOZWOl SZlUKi 101 2. Psychofizjologia 3. Zasady kon 4. Rodzaje uk, 5. Baiwa w kornpozycjl 6. Zagadnienia Swiatlocienia w kornpozycji 7. przestr7~h !A, nhn-rio

8. Rysunek z natuly 9. Podstawy estetyki obrazu fotograficznego I . .

10. 1 Kornpozycja obrazu totograficznego i Razern

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dzialow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzic zmiany w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje rnetod sprawdzania i oceniania osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigt uczniow powinno odbywai: sig przez caly czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow. Kryteria oceniania powinny dotyczyc poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniow umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztaicenia.

Osiagniqcia uczniow mozna oceniat na podstawie: - ustnych i pisemnych sprawdzianow, - obserwacji pracy ucznia podczas Cwiczen, - wykonanych prac plastycznych i fotograficznych.

Dokonujqc obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania cwiczeti nalezy zwracac uwagg na: - aktywnosc i samodzielnos6 podczas wykonywania zadari, - pomystowosc i oryginalnosC powstajqcych prac plastycznych, - jakosc wykonanej pracy, - poziom techniczny i estetyczny wykonywanych prac, - sposob prezentacji wykonanych prac plastycznych

i fotograficznych. W ocenie kolicowej osiagnige uczniow naleiy uwzglgdniac wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania oraz jakosc wykonania prac plastycznych i fotograficznych.

Literatura Brauchitsch B.: Mala historia fotografii. Cyklady, Warszawa 2004 Csorba T.: 0 rysowaniu. WSiP, Warszawa 1980 Dederko W.: Kompozycja obrazu. Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1953 Magala S.: Szkota widzenia. Akademia Sztuk Pigknych, Wroclaw 2000 Mqczynska - Frydryszek A,, Jaskolska-Klaus M., Maruszewski T.: Psychofizjologia widzenia. PWSSP, Poznari 1991 Parrman J.M.: Jak powstaje kolor. Galaktyka, Warszawa 1996 Parrman J.M.: Jak rysowat. Galaktyka, Warszawa 1995 Rosenblum N.: Historia fotografii swiatowej. Baturo, Bielsko Biata 2005 Sheybal S.: Kompozycja plastyczna - podstawowe zasady. PZWS, Warszawa 1963 Szczepkowski A,: Poradnik rysunkowy. WSiP, Warszawa 1990

Tomaszczuk Z.: Lowcy obrazow - szkice z historii fotografii. Centrum Animacji Kultury, Warszawa 1998 Wojcik P.: Kompozycja obrazu fotograficznego. Almapress, Warszawa 1990

Wykaz literafury nalezy aktualizowad w miarq ukazywania siq nowych pozycji wydawniczych.

PROCESY FOTOGRAFICZNE

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umieC: - scharakteryzowac proces wytwarzania halogenosrebrowej emulsji

fotograficznej, - okresiic wplyw procesdw wytwarzania materiatow Swiattoczutych na

ich wtasciwosci uiytkowe, - okreslic zaleinosci migdzy wta~ciwosciami uiytkowymi materiatow

swiattoczutych, - scharakteryzowac zjawiska zachodzqce na etapie powstawania

obrazu utajonego oraz jego przemiany, - wyjasnic budowe materiaiow fotograficznych, - scharakteryzowac proces wywotywania obrazu srebrowego, - scharakteryzowac proces utrwaiania materiatow fotograficznych, - scharakteryzowac metody otrzymywania barwnych obrazow

fotograficznych, - scharakteryzowac proces wywoiywania barwotworczego, - scharakteryzowac proces wybielania i wybielania utrwalajqcego

materiatow barwnych, - wyjasnic znaczenie ptukania materiatow fotograficznych po

utiwalaniu, - okreslic znaczenie utyiiiacji zuiytych roztworow w procesach obrobki

materiatow fotograficznych, - scharakteryzowaC podstawowe wielkosci fotometryczne, - wyjasnic zjawisko osiabiania swiatta przez warstwy pochtaniajqce

swiatto, - scharakteryzowac badania sensytometryczne materiatu

swiatloczutego, - zinterpretowac wykres krzywej charakterystycznej w fotografii, - odczytad z wykresu i obliczyc wielkosci sensytometryczne materiaiu

swiattoczuiego, - wyjasnic zasady doboru kontrastowosci materiatu pozytywowego do

kontrastu negatywu, - zinterpretowac wykresy bieiqcej kontroli obrobki materiatow

fotograficznych, - zinterpretowac wykresy czutosci spektralnej materialow czarno-

biatych i barwnych, - wyjasnid pojecie zdolnosci rozdzielczej materiatu fotograficznego, - wyjasnic pojecia ziarnistosci strukturalnej, optycznej

i subiektywnej,

- scharakteryzowac etapy procesu elektrofotograficznego, - scharakteryzowac procesy radiograficzne, - scharakteryzowak procesy dyfuzyjne, - zastosowat przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej i ochrony Srodowiska.

Material nauczania

1. Wytwarzanie materialow fotograficznych Wytwarzanie emulsji Swiattoczutej. Strqcanie halogenkow srebra. Dojrzewanie fizyczne. Usuwanie rozpuszczalnych soli. Dojrzewanie chemiczne. Dodatki do emulsji. Oblewanie podtoia emulsjq.

Cwiczenia: r Strqcanie halogenku srebra w roztworze ielatyny i bez ielatyny.

Obserwowanie krysztatow halogenkow srebra przez mikroskop. e Porownywanie metod oblewu podloia emulsjqfotograficznq.

2. Halogenosrebrowe uklady Swiattoczuie Budowa krysztatow halogenkow srebra. Dziatanie Swiatta na krysztaty halogenkow srebra. Powstawanie obrazu utajonego w warstwie nie uczulonej optycznie oraz w przypadku sensybilizacji optycznej. Wzrost centrow obrazu utajonego. Odstgpstwa od prawa odwrotnej proporcjonalnosci, latensyfikacja, hipersensybilizacja, solaryzacja, zjawiska: Herschela, Claydena, Sabattiera.

~wiczenia: e Obserwowanie ciemnienia halogenkow srebra na Swietie. e Porownywanie odchylen od prawa odwrotnej proporcjonalnoSci na

podstawie fabrycznych informacji o materiatach zdjgciowych. e Opisywanie zjawiska Sabattiera na podstawie przykladowych

obrazow.

3. Budowa materialow fotograficznych Budowa czarno-bialych bton negatywowych. Budowa barwnych blon negatywowych i odwracalnych. Budowa czarno-biatych papierow fotograficznych. Budowa barwnych papierow fotograficznych. Sklad i roia warstw w materialach fotograficznych.

Cwiczenia: e Porownywanie budowy materialow zdjeoiowych o roinych formatach. e Porownywanie budowy barwnych papierdw fotograficznych

o tradycyjnej i odwroconej koiejnosci warstw.

4. Obrobka chemiczna czarno-biatych materialow Swiatloczulych Mechanizm wywolywania obrazu srebrowego. Wywolywanie fizyczne i chemiczne obrazu. Rola sktadnikow wywotywacza, reakcje chemiczne. Rodzaje wywoiywaczy. Znaczenie czasu wywotywania, temperatury i poruszania materiatu w wywolywaczu. Trwatosc wywolywaczy, zasady przechowywania, wydajnosc, dopehianie i regeneracja. Przerywanie wywotywania, lstota procesu utrwalania. Skladniki utrwalaczy - substancje utrwalajqce, zakwaszajqce i garbujqce. Czas utrwalania. Wydajnosc utrwalacza. Odzyskiwanie srebra z utrwalacza. Utylizacja zuiytych roztworow. Plukanie koncowe, kontrola dokladnosci wyplukania, metody skracania ptukania koncowego.

Cwiczenia: Porownywanie powiekszeri z negatywow wywotanych prawidtowo i bez poruszania w wywotywaczu. Obserwowanie zmian zachodzqcych w czasie utrwalania btony fotograficznej.

0 Kontroiowanie jakosci wyptukania papieru fotograficznego z zastosowaniem metod chemicznych.

5. Podstawy barwnego procesu fotograficznego Metoda Maxwella. Metoda Autochrome. Addytywne metody rastrowe. Wywotywanie barwotworcze wedlug Homolki i Fischera. Metoda Kodachrome. Metoda Agfacolor. Barwne procesy dyfuzyjne. Budowa wielowarstwowych barwnych materialow fotograficznych, skiad warstw. Barwny proces odwracalny. Barwny proces negatywowo-pozytywowy. Materiaty negatywowe maskowane.

Cwiczenia: 0 Wyswietlanie barwnego obrazu metodq Maxwella. e Analizowanie struktury obrazu na materiale rastrowym

obserwowanym przez mikroskop. lnterpretowanie schematow powstawania barw w materialach trojwarstwowych.

6. Obrobka chemiczna barwnych materiatow Swiatloczutych Sklad wywotywaczy barwotworczych. Mechanizm wywolywania barwotworczego. Proces wybielania obrazu srebrowego. Wybielanie

utrwalajqce. Substancje stosowane w wybielaczach. Utrwalanie materialow barwnych. Utylizacja zuiytych roztworow.

Cwiczenia: r Porownywanie wariantow procesu obrobki materiatu barwnego.

Porownywanie skladu chemicznego wywotywaczy barwotworczych i wywotywaczy do materialow czarno-biatych.

7. Podstawy fotometrii Podstawowe wielkosci fotometryczne - strumieri swietlny, SwiattosC, luminancja, oswietienie, naswietlenie. Zaleinosci miedzy wielkosciami fotometrycznymi. Wzorcowe zrodta swiatta. Oslabianie swiatla przez warstwy - prawo Lamberta-Beera, wspolczynnik przepuszczania, pochtaniania, odbicia, krytosC, gestosd optyczna.

Cwiczenia: e Wyznaczanie zaleznosci natgienia oswietlenia od odlegtosci irodta

Swiatta. e Wyznaczanie wspotczynnika przepuszczania swiatla przez warstwy. . Sprawdzanie zakresu zastosowania prawa Lamberta-Beera

w przypadku lqczenia filtrow optycznych szarych i barwnych.

8. Technika badari sensytometrycznych Naswietlanie sensytometryczne - zrodla swiatta, filtry, modulatory naswietleri, sensytometry Obrobka chemiczna sensytogramow. Pomiar gestosci optycznej w swietle skierowanym, rozproszonym i odbitym. Spektralne typy gestosci optycznej materiatow czarno-bialych i barwnych. Densytometry, statusy pomiarowe.

Cwiczenia: e Porownywanie modulatorow czasu naswietlania i modulatorow

oswietlenia. Porownywanie roinego rodzaju moduiatorow oswietlenia.

0 Poslugiwanie sig densytometrem: zerowanie, kalibrowanie i mierzenie gestosci optycznych sensytogramow.

9. Krzywa charakterystyczna i wielkosci sensytometryczne Budowa krzywej charakterystycznej materiatu Swiattoczulego. Gestosc minimalna, gestoBC podtoia, gestosd zadymienia, gestosd maksymalna, odcinek solaryzacji, wspolczynnik kontrastowosci, gradient sredni, gradient w punkcie, krzywa gradientowa. Zakres uiytecznych naswietleri. ~wiattoczu+os1., kryteria Swiatloczutosci. Zaieznosd potoienia

i ksztaitu krzywej charakterystycznej od rozktadu wieikosci krysztalow halogenku srebra.

Cwiczenia: e Rozroinianie odcinkow skladowych krzywej charakterystycznej * Porownywanie wykresow krzywych charakterystycznych. . Porownywanie kryteriow swiattoczuto~ci.

10. Sensytometria materiaiow czarno-bialych Wieikosci sensytometryczne - gestost minimaina, gestosc maksymaina, kontrastowosc, ~wiatloczutosc. Wpiyw obrobki chemicznej na wielkosci sensytometryczne. Kinetyka wywotywania. Wyznaczanie czasu wywotywania materiatu negatywowego do zaiecanego gradientu sredniego. Wielogradacyjne papiery fotograficzne. Zmiana ksztaitu krzywej charakterystycznej spowodowana zabiegami chemicznymi po procesie obrobki, ostabianie i wzmacnianie obrazu srebrowego.

Cwiczenia: . Naswietianie i obrobka chemiczna sensytogramow. Mierzenie gqstosci optycznych sensytogramu. Sporzqdzanie wykresow krzywych charakterystycznych. Odczytywanie z wykresu i obliczanie wielkosci sensytometrycznych

11. Sensytometria materiatow barwnych Pomiary densytometryczne materiatow barwnych. Gqstosci optyczne gtowne i uboczne. Typowe wykresy sensytometryczne barwnych materiatow negatywowych, pozytywowych i odwracalnych. Wielkosci sensytometryczne - gqstosc minimalna, gestoSC maksymalna, swiattoczutosC, niezrownowaienie swiattoczutosci, kontrastowost, niezrownowaienie kontrastowosci. Wpiyw obrobki materiaiow barwnych na wieikosci sensytometryczne Obrobka forsowna (pushlpull).

Cwiczenia: interpretowanie wykresow sensytometrycznych materiatow barwnych.

* Okreslanie WPhJWU niezrownowaienia SwiatioczutoSci i kontrastowoSci materialu na efekt fotograficzny.

12. Fotograficzna reprodukcja luminancji Kontrasty fotografowanych obiektow. Rozpraszanie swiatia w aparacie fotograficznym. Konstruowanie krzywych reprodukcji luminancji. Reguia Goidberga. Subiektywna reprodukcja luminancji.

Cwiczenia: Porownywanie kontrastow roinych motywow fotograficznych

* ~ykonywanie schematyczne~ konstrukcji krzywej reprodukcji luminancji w procesie negatywowo-pozytywowym.

13.Sensytometria roinicowa w kontroli procesow obrobki materialow barwnych

Uproszczone sensytogramy do kontroli procesu negatywowego, pozytywowego i odwracalnego. Rola pol uproszczonego sensytogramu. Roinicowe wykresy sensytometryczne i ich interpretacja. ldentyfikacja zaburzen procesu obrobki materiaiow barwnych, podejmowanie dziaian zaradczych.

Cwiczenia: e Sporzqdzanie wykresow kontroli procesu obrobki materiatow

barwnych w oparciu o pomiary densytometryczne i obliczenia. lnterpretowanie odchyleh wykresow kontrolnych od prawidlowego przebiegu odpowiadajqcego niezakloconemu procesowi obrobki material6w barwnych.

14. Spektrosensytometria Pojecie czutosci spektralnej. Metody badania czutosci spektralnej materiatow fotograficznych. Rozkiady czutosci spektralnej materiatow czarno-bialych i barwnych.

Cwiczenia: e Porownywanie wykresow czuiosci spektralnej materiaiow czarno-

bialych. . Porownywanie wykresow czuiosci spektralnej materiaiow barwnych. * lnterpretowanie spektrogramow.

15. Strukturometria fotograficzna Zdolnosc rozdzielcza, rezolwometria. Ziarnistosc strukturaina, optyczna i subiektywna. Pomiary ziarnistosci. Sposoby wyrazania ziarnistosci optycznej (RMS) i subiektywnej (PGI). Ostrosc konturowa. Funkcja przenoszenia modulacji.

Cwiczenia: Porownywanie ziarnistosci optycznej rnateriatow na podstawie danych fabrycznych RMS.

. Porownywanie ziarnistosci subiektywnej materialow na podstawie danyctl fabrycznych PGI.

e Porownywanie ziarnistosci powiekszeri fotograficznych.

16. Bezsrebrowe i niekonwencjonalne metody otrzymywania obrazu Elektrofotografia. Radiografia. Procesy dyfuzyjne.

cwiczenia: Porowciywanie kserokopii obraz6w pottonowych uzyskanych w roinych urzqdzeniach.

e Porownywanie radiogramow medycznych i technicznych. Porownywanie roznych proces6w dyfuzyjnych na schematach.

~ r o d k i dydaktyczne Schematy technologiczne wytwarzania materialow fotograficznych. Plansze przedstawiajqce budowg materiatow fotograficznych. Zestaw trzech diaskopow do projekcji metodq Maxweila. Sensytometr. Densytometr. Wykresy sensytometryczne materiatow fotograficznych. lnformacje fabryczne na temat materialow fotograficznych. Powiekszenia fotograficzne o rbznej ziarnistosci obrazu. Kopie elektrofotograficzne obrazow poltonowych. Radiogramy medyczne i techniczne. Schematy budowy materialow dyfuzyjnych. Oprogramowanie komputerowe do opracowywania wynikow pomiarow densytometrycznych.

Uwagi o realizacji Program nauczania przedmiotu Procesy fotograficzne obejmuje tresci

dotyczqce budowy, obrobki i sensytometrii materialow fotograficznych. Jego realizacja powinna bye skorelowana z przedmiotami: Podstawy fofografii i Techniki fotograficzne. W trakcie realizacji tresci ksztatcenia nalezy odwolywad sie do wiedzy uczniow z zakresu chemii i fizyki.

W procesie dydaktycznym zaleca sig stosowanie nastqpujqcych metod nauczania: wyktadu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego oraz cwiczeri praktycznych.

Podane w programie dwiczenia naleiy traktowae jako propozycje. Nauczyciel moie zaplanowac inne cwiczenia o zroinicowanym stopniu trudnosci.

Podczas realizacji prograrnu przedrniotu szczegolnq uwagq nalezy zwracac na: - stosowanie rnetod wizualnych w celu pokazania procesow

i zjawisk niedostgpnych w bezposredniej obserwacji, - wykonywanie rysunkow i wykres6w.

Zajqcia nalezy prowadzit w pracowni fotograficznej i pracowni sensytornetrycznej. Podczas zajeC uczniowie powinni pracowad w grupach do 15 osob, indywidualnie lub w zespolach 2-3 osobowych. Przed przystslpieniern do realizacji ewiczen, nauczyciel powinien zadernonstrowad spos6b ich wykonania, wyjasnic zasady obstugi urzqdzeli oraz zwrocit uwage na przestrzegania przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej oraz ochrony Srodowiska.

Podczas realizacji zajet nalezy stosowac specjalistyczne programy kornputerowe, wydruki z pomiar6w densytornetrycznych, uproszczone sensytogramy kontrolne.

Proponuje sit: nastqpujqcy podziat godzin na realizacje poszczegolnych dziatow ternatycznych:

Dziab ternatyczne

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow rnajq charakter orientacyjny. Nauczyciei rnoze wprowadzik zrniany w celu dostosowania prograrnu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniqc edukacyjnych uczniow powinno odbywac sig systematycznie, na podstawie kryteriow przedstawionych na poczqtku zajqC. W kryteriach oceniania naleiy uwzglgdnie poziom oraz zakres opanowania przez uczniow wiadomosci i umiejqtnosci wynikajqcych ze szczeg6lowych celow ksztalcenia.

W procesie oceniania moina stosowae sprawdziany ustne i pisemne oraz testy osiagniqe szkolnych. Szczegoinq uwagq naleiy zwracac na poslugiwanie siq terminologiq dotyczqcq procesow fotograficznych oraz zastosowanie praw zwiqzanych z teoriq procesow fotograficznych, a takie interpretacje wykresow.

Umiejetnosci praktyczne powinny bye oceniane na podstawie obserwacji czynnosci uczniow podczas wykonywania Cwiczen. Podczas obserwacji szczegolnq uwage naleiy zwracac na: - rozroinianie symboli wielkosci sensytometrycznych, - wykonywanie naswietleh, - dokonywanie obrobki pr6bek materiatow Swiatloczuiych, - poslugiwanie siq densytometrem, - wykonywanie pomiarow gqstosci optycznych materialow, - stosowanie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpoiarowej. W koncowej ocenie naleiy uwzglqdnit wyniki wszystkich stosowanych

przez nauczyciela metod sprawdzania osiagniqk uczniow oraz poziom wykonania cwiczeh.

Literatura Helbig E.: Podstawy fotometrii. WNT, Warszawa 1975 llinski M.: Materiaiy fotograficzne czarno-biate. WAiF, Warszawa 1970 llinski M.: Materialy i procesy fotograficzne. WAiF, Warszawa 1989 llinski M.: Sensytometria fotograficzna i filmowa materiaiow czarno- bialych. FAW, Warszawa 1955 llinski M.: Technologia przemyslu fotochemicznego. FAW, Warszawa 1955 Kotecki A,, Nowak W., Rybarczyk I.: Obrobka barwnych materialow Swiatloczulych w temperaturze podwyiszonej. Wydawnictwo Fotograficzne, Gdansk 1991 Kotecki A,: Materiafoznawstwo fotograficzne. WSiP, Warszawa 1992 Markocki W.: Chemia organiczna procesu fotograficznego. PWN, Warszawa 1958 Mlodzki J.: Technologia materiaiow Swiatloczulych. Skrypt Technikum Zaocznego Kinematografii, Warszawa 1973

Motl N.F., Gurney R.W.: Zjawiska elektronowe w krysztatach jonowych. PWN, Warszawa 1956 Nowak P.: Opis skroconego systemu kontroli i regulacji wysokotemperaturowych procesow obrobki barwnych materiatow fotograficznych. Warszawa 1995 Ostrowski M.: lnformacja obrazowa. WNT, Warszawa 1992 Polak A. (red.): lnstrukcja prowadzenia kontroli wybranych procesow fotograficznych firmy Kodak. FOTO-WORLD Sp. z o.o., Warszawa 1995 Romer W.: Teoria procesu fotograficznego. PWN, Warszawa 1955 Teicher G.: Fototechnika. WNT, Warszawa 1982

Wykaz literatuty naleiy aktualizowad w miare ukazywania sic nowych pozycji wyda wniczych.

TECHNIKA CYFROWA W FOTOGRAFll

Szczegolowe cele ksztaicenia W wyniku procesu ksztaicenia uczeti (sluchacz) powinien umied: - zastosowac podstawowq terminologig z zakresu teorii informacji

i cyfryzacji sygnalow, - okreslic roinice migdzy sygnaiem cyfrowym i odpowiadajqcym mu

sygnatem analogowym, - scharakteryzowac cechy technik cyfrowych i analogowych, - okreslic zasady przetwarzania analogowo-cyfrowego oraz cyfrowo-

analogowego dla sygnalow zmiennych w czasie, - okreslic wplyw parametrow probkowania i kwantyzacji na jakosC

odtwarzanego sygnalu, - scharakteryzowac strukturg i parametry bitmapowego obrazu

cyfrowego, - obliczyc wielkosci nieskompresowanych piikow obrazow cyfrowych na

podstawie ich parametrow, - wyjasniC pojecia bezstratnej i stratnej kompresji obrazow cyfrowych, - scharakteryzowak popularne formaty zapisu obrazow cyfrowych, - scharakteryzowac proces cyfryzacji obrazu za pomocq skanera oraz

skanujqcej tylnej Scianki cyfrowej, - scharakteryzowac proces cyfryzacji obrazu za pomocq matrycy

elementow swiatioczuiych, - wyjasnic proces interpolacji barwy w przypadku matryc mozaikowych

oraz jego wplyw na jakoSC obrazu, - okreslic zastosowanie formatow surowych (RAW) w fotografii

cyfrowej, - scharakteryzowac zjawisko szumu w obrazie cyfrowym, - porownac obrazy cyfrowe pozyskane z roinych typow przetwornikow, - porownac jakosC obrazow cyfrowych, - porownac zdjecia cyfrowe ze zdjqciami tradycyjnymi, - dobrac minimalne parametry skanera do wykonania okreslonego

zadania, - dobrac optymalne parametry skanowania, - scharakteryzowac techniki druku cyfrowego, - scharakteryzowac nosniki informacji cyfrowej.

Material nauczania

1. Worowadzenie d o techniki cvfrowej ~o jgc ie sygnalu. Sygnaly analogowe i cyfrowe. Przetwarzanie analoaowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe, czestotliwosc probkowania, rozdziklczoSc kwantyzacji. parametry-przetwarzania - jakoSC sygnalu

Cwiczenia: e Porownywanie jakoSci diwigku zapisanego cyfrowo z roinymi

czgstotliwoSciami probkowania. Porownywanie jakoSci diwigku zapisanego cyfrowo z roinymi rozdzielczosciami kwantyzacji.

2. Grafika rastrowa Struktura obrazu cyfrowego. WielkoSd obrazu w pikselach, wymiary i rozdzielczoSC. Tryby koloru. Gyfryzacja obrazu - probkowanie przestrzenne, gtgbia bitowa. Porownanie cyfryzacji obrazu 2 cyfryzacjq jednowymiarowego sygnalu zmiennego w czasie. WielkoSci plikow obrazow. Kompresja bezstratna i stratna. Formaty plikow obrazow.

Cwiczenia: Porownywanie obrazow cytrowycD rozniqcych sig rozdzielczosciq.

e Porownywanie obrazdw cyfrowych roiniqcych siq stopniem kompresji stratnej. Obliczanie wielkosci plikow obrazowych. . Obliczanie stopnia kompresji pliku.

3. Fotografla cyfrowa Odmiany przetwornikow obrazowych. Filtry mozaikowe. lnterpolacja koloru i jei nastepstwa. Szumy obrazu. Format plikow Exif (Exchangeable Image File Format). Formaty surowe (RAW) i ich wykorzystanie.

Cwiczenia: Porownywanie zdj@ z roinych rodzajow matryc. Porownywanie zdjgc wykonanych z roinymi ustawieniami Swiatioczu+oSci. Odczytywanie informacji z pliku EXIF.

4. Skanowanie obrazu Skanowanie materiatow transparentnych - negatywow, diapozytywow oraz materialow odbiciowych. Parametry skanowania - dynamika,

rozdzielczosc, gtgbia bitowa. Wybor trybu skanowania i rozdzielczosci. Oprogramowanie skanera, funkcje poprawiajqce jakosc obrazu.

Cwiczenia: Dobieranie ustawieri skanowania do okreslonych materiatow. . Skanowanie r6inych materialow. Skanowanie oryginalow o duiej i matej maksymalnej gestosci optycznej.

5. Drukowanie fotografii Drukowanie pottonow. Rastrowanie tradycyjne i stochastyczne. RozdzieiczosC druku. Druk czterokolorowy (CMYK). Zestawy kolorow w fotograficznym druku atramentowym. Czynniki wptywajqce na jakoSC i twaiosc wydrukow. lnterfejs drukarki komputerowej. Parametry drukowania. Drukarki o bawach ciqjlych.

Cwiczenia: . Porownywanie roinego rodzaju wydrukow pod lupq i mikroskopem. Porownywanie zdjgC wydrukowanych roznymi zestawami barw atramentow.

e Porownywanie wydrukow rastrowanych tradycyjnie i stochastycznie.

6 . Nosniki informacji cyfrowej Nosniki danych: elektroniczne, magnetyczne, optyczne, magnetooptyczne. Parametry nosnikow - pojemnosc, szybkost zapisu i odczytu. Odmiany nosnikow optycznych - ttoczone fabrycznie, do zapisu jednorazowego oraz do zapisu wieiokrotnego. Organizacja danych na nosnikach optycznych.

ewiczenia: e Zapisywanie danych na nosnikach optycznych w trybie

jednosesyjnym i wielosesyjnym. e Formatowanie plyt CD-RW do zapisu pakietowego. e Porownywanie nosnikow pod wzglgdem szybkosci zapisu i odczytu.

~ r o d k i dydaktyczne Skaner do materiatow odbiciowych. Skaner do filmow. Program komputerowy do obrobki grafiki bitmapowej. Mikroskop, lupy. Prezentacje multimedialne dotyczqce cech obrazow cyfrowych, procesow ich tworzenia oraz przetwarzania.

Wydruki fotografii z roznych drukarek. Oprogramowanie komputerowe do edycji diwieku

Uwagi o realizacji Celem realizacji przedmiotu Technika cyfrowa w fotografii jest

zapoznariie uczniow z podstawowq wiedzq dotyczqcq wspotczesnej fotografii cyfrowej, multimediow i druku cyfrowego oraz ksztattowanie umiejetnosci stosowania fotografii cyfrowej i hybrydowej

W procesie nauczania-uczenia siq naleiy odwotywac sie do wiedzy uczniow z zakresu fizyki, matematyki oraz podstaw fotografii.

Ksztaitowanie umiejetnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztaicenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wtasciwego doboru srodkow dydaktycznych.

Wskazane jest stosowanie nastepujqcych metod nauczania: wykladu informacyjnego, pokazu z objasnieniem, pokazu z instruktaiem, dyskusji dydaktycanej, metody tekstu przewodniego, cwiczeri praktycznych.

Podczas zaj$ szczegolnq uwage naleiy zwracac na procesy przetwarzania analogowo-cyfrowego i wptyw okreslonych parametrow na rezultat przetwarzania.

Zajecia powinny bye prowadzone w pracowni komputerowej, w grupie do 15 uczniow. Uczniowie powinni pracowac na indywidualnych stanowiskach komputerowych.

W czasie zajed zwiqzanych z przetwarzaniem analogowo-cyfrowym naleiy wykorzystywac prezentacje i programy komputerowe umozliwiajqce wizualizacje procesow, takich jak wyiwietlanie wykresu zmiany stanu fali dzwiekowej w programie do edycji diwigku.

Proponuje sig nastepujqcy podziai godzin na realizacje poszczegolnych dziatow tematycznych:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel m o i e wprowadzic zmiany, w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

LP. 1. 2. 3. 4. - 5. 6.

Dzialy tematyczne

Wprowadzenie do techniki cyfrowej Grafika rastrowa Fotografia cyfrowa

Drukowanie fotografii Nosniki informacii cyfrowej

Orientacyjna liczba godzin

12 16 18 12 6 8

Do-lnm 77

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgni~C edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniec edukacyjnych uczniow powinno odbywaC sig systematycznie, na podstawie kryteriow przedstawionych na poczqtku zajeC. W kryteriach oceniania naleiy uwzglgdniC poziom oraz zakres opanowania przez uczniow wiadomosci i umiejetnosci wynikajqcych ze szczegolowych celow ksztatcenia.

Osiqgniqcia uczni6w naleiy oceniaC na podstawie: - ustnych i pisemnych sprawdzianow, - testow osiqgniec szkolnych, - obserwacji pracy uczniow w trakcie wykonywania Cwiczeri.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, naleiy zwracaC uwage na operowanie zdobytq wiedzq, merytorycznq jakoSC wypowiedzi, wtasciwe stosowanie pojec, poprawnos6 wnioskowania.

Podczas obserwacji pracy uczniow naleiy zwracac uwage na: - postugiwanie sig sprzetem stosowanym w technice cyfrowej, - korzystanie z oprogramowania komputerowego, - stosowanie wtasciwych parametrow, - samodzielnoSc pracy.

Po zakonczeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiqgnieC: uczniow, proponuje sie zastosowanie testu osiqgnigC szkolnych.

W ocenie koticowej naleiy uwzglgdniC wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiqgnigC uczniow.

Literatura Bush D.: Skanowanie cyfrowe dla profesjonalistow. RM, Warszawa 2005 Fraser B.: Real World Camera Raw i Photoshop CS2. Helion, Gliwice 2006 Kamiriski B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2001 Kamiriski B.: Prepress i barwy. Translator, Warszawa 1999 Simon D.: Fotografia cyfrowa. Biblia. Helion, Gliwice 2006 Swierk G., Madurski t.: Multimedia. Obrobka diwigku i filmow. Helion, Gliwice 2006 Urbariski B.: Elektroakustyka w pytaniach i odpowiedziach. WNT Warszawa 1993 Czasopisma specjalistyczne: Chip Foto - Video Digital, Audio Video, Foto, Foto Kurier, Elektronika dla wszystkich, czasopisma komputerowe.

Wykaz literatury nalety aktualizowad w miar? ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

TECHNIKI MULTIMEDIALNE

Szczegokowe cele ksztalcenia: W wyniku ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umiec: - posluiyc sig dokumentacjq technicznq urzqdzeti komputerowych, - zestawic i uruchomic systemy komputerowe przeznaczone do

cyfrowej obrobki obrazow, - zainstaiowac i skonfigurowac oprogramowanie graficzne, - dobrac oprogramowanie do obr6bki grafiki wektorowej i rastrowej, - uruchomit i obsluiyc skanery, - zeskanowac oryginaiy kreskowe ciwlotonalne i rastrowe, - wybrai: format zapisu dla plikow graficznych, - uruchomii: i obsluiyC drukarki, - zastosowaC systemy kalibracji koloru, - dobrac rozdzielczosc obrazu cyfrowego, - skorygowac obrazy cyfrowe, - zastosowac wzorniki barwne, - zrekonstruowac brakujqce fragmenty obrazow cyfrowych, - wykonac montai panoram cyfrowych, - wykonac kolaie fotografii i grafik, - przygotowywac fotografie i grafiki do druku, - wydrukowad fotografie z plikow cyfrowych, - przygotowac fotografie i grafiki do prezentacji w lnternecie, - wykonac szablony graficzne stron W, - zoptymalizowai: grafiki, pod wzglgdem: formatu, wielkosci i koloru

zapisu pliku, - pociqc projekty graficzne w celu dostosowania do potrzeb

multimedialnych, - przygotowac galerie internetowqfotografii, - przeksztatcic grafiki rastrowe w grafiki wektorowe, - wykonai: grafikg wektorowq, - zastosowac programy do obrobki diwigku, - dokonat edycji Scieiki diwigkowej, - zapisac i odtworzyc pliki diwigkowe, - zastosowai: programy do obrobki wideo, - przeprowadzic edycjg obrazu wideo, - zapisac diwigk, fotografie, obrazy wideo na piytach CD i DVD. - odtworzyi: pliki dzwigkowe, fiimowe i graficzne, - wykonac czynnosci zwiqzane z katalogowaniem i archiwizowaniem

fotografii w technice cyfrowej,

- skorzystac z zasobow bibliotek graficznych i zbiorow plikow fotograficznych,

- wykonac prezentacje multimedialne, - wykonac animowane materiaiy reklamowe, - zaprojektowaC interaktywne elementy multimedialne.

Material nauczania

1. Grafika rastrowa Obstuga graficznych zestawow komputerowych. Drukarki i skanery. lnterfejsy przesytu danych, lnstalacja oprogramowania graficznego. Wprowadzenie do obstugi programu. Okna i elementy nawigacyjne programow. Przybornik, palety ustawieti, pasek opcji narzedzi, menu gtowne, menu kontekstowe. Widoki programu. Formaty plikow graficznych. RozdzielczosC obraz6w bitmapowych. Gtebia bitowa i przestrzeii barwna zdjec. Histogram obrazu cyfrowego.

Cwiczenia: . lnstalowanie i konfigurowanie programow graficznych. Przylqczanie drukarki i skanera do komputera. Zapisywanie piikow w roinych formatach graficznych, porownywanie wtaSciwosci plikow. Przywracanie i zmiana ustawieri preferencji programu. Tworzenie i zapisywanie wtasnych konfiguracji programu.

2. Korekcja i kreacja obrazow cyfrowych Podstawy edycji obrazu w programach graficznych, operacje wycinania, kopiowania i wklejania. Kadrowanie fotografii. Korekcja barwna i tonalna obrazu cyfrowego. Tworzenie selekcji - kwadratowych, eliptycznych i dowolnych. Selekcja na podstawie koloru. Warstwy obrazu, techniki maskovvania warstw. Retusz i naprawa fotografii. Transformacja grafiki rastrowej. Techniki wyostrzania fotografii. Automatyzacja obrobki fotografii w programach graficznych.

Cwiczenia: . Wykonywanie wzornika barw. . Wykonywanie kolaiu wedtug wzoru. e Kadrowanie fotografii cyfrowych do typowych i nietypowych forrnatow.

Zapisywanie plikow w roznych wymiarach i rozdzielczosci. Wykonywanie korekty barwnej fotografii studyjnych i plenerowych. . Retuszowanie uszkodzonych i zniszczonych fotografii.

e Dokonywanie zmiany trybu cyfrowych obrazow barwnych na tryb - skala szarokci.

3. Elementy technologii internetowych Optymalizacja fotografii i grafiki do zastosowania w lnternecie. Projektowanie elementow nawigacyjnych do zastosowania w lnternecie. Segmenty, cigcie grafiki. Mapy odsyiaczy. Animacje internetowe.

Cwiczenia: e Tworzenie galerii internetowej z fotografiami.

Projektowanie szablonu strony internetowej. e Dokonywanie zmiany rozmiarow, rozdzielczosci i kompresji plikow

w celu publikacji w lnternecie. Cigcie szablonu strony internetowej na segmenty. Wykonywanie animacji na potrzeby lnlernetu.

4. Grafika wektorowa i sktad publikacji Programy do grafiki wektorowej i sktadu komputerowego. Narzedzia rysunkowe i malarskie. Narzgdzia tekstowe. Krzywe Zbiera. Wypdnianie, rysowanie i malowanie elementow graficznych. Trasowanie obrazow bitmapowych. Elementy DTP (Desktop Publishing), przygotowanie projektow graficznych do publikacji. Oprogramowanie typu Publisher. Systemy CMS (Color Managment Systems). Profile barwne urzqdzen. Wzorniki, dopasowanie zakresu banv. Kalibrowanie urzqdzen komputerowych do przetwarzania banv.

Cwiczenia: Projektowanie ilustracji na okiadkg ksiqzki. Wykonywanie projektu logo w oparciu o zeskanowany projekt rysunkowy. . Wykonywanie zaproszenia na wystawg fotograficznq Ekspottowanie projektow do plikow PS i PDF. Dokonywanie kalibracji urzqdzen monitora oraz skanera. Przygotowywanie profilu barwnego ICC dla drukarki.

5. Multimedialne prezentacje cyfrowe Programy do tworzenia prezentacji i montaiu wideo. Formaty plikow filmowych. Scenariusz prezentacji. Animowanie technikq ,,klatka po klatce". Animacje automatyczne ruchu i ksztattu. Animacje Morfing. Tworzenie scen i symboli. Eksportowanie animacji.

Cwiczenia: Wykonywanie autorskiej prezentacji fotografii. Przygotowywanie animacji postaci w ruchu na podstawie fotografii. . Opracowywanie banera animowanego dla celow reklamowych.

r Wykonywanie animacji automatycznej.

6. Edycja i przetwarzanie d iw igku lmportowanie diwiaku do komputera. Formaty plikow diwigkowych. Obrobka dzwigku.

Cwiczenia: Nagrywanie diwigku z urzqdzen zewnetrznych. Cqczenie plikow audio w jednq catosC. . Stosowanie efektow i filtrow diwigkowych. Konwertowanie plikow diwigkowych WAV, MP3

~ r o d k i dydaktyczne Komputerowe zestawy graficzne. Oprogramowanie graficzne do obrobki grafiki wektorowej, rastrowej. Programy do edycji diwieku i wideo. Programy do tworzenia animacji i prezentacji multimedialnych. Urzqdzenia obrazowania cyfrowego. Skanery refleksyjne. Skanery do materiatow transparentnych. Zestaw do kalibracji kolorow: kolorymetr, spektrofotometr, oprogramowanie do generowania profili ICC, wzorniki barwne. Drukarki fotograficzne. Aparaty cyfrowe. Kamera cyfrowa. Tablety graficzne.

Uwagi o realizacji Program nauczania brzedmiotu Techniki multimedialne obejmuje

zagadnienia dotyczqce poslugiwania sig oprogramowaniem komputerowym w celu tworzenia i obrobki obrazow cyfrowych przeznaczonych do zastosowati multimedialnych, tworzeniem i przetwarzaniem obrazow fotograficznych oraz wykorzystywaniem ich w wielu obszarach tqcznie z innymi elementami graficznymi, diwigkowymi i interaktywnymi.

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wykiadu informacyjnego, pokazu z objasnieniem,

pokazu z instruktaiem, dyskusji dydaktycznej, metody projektow oraz Cwiczen praktycznych.

Ksztattowanie umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegolowych celow ksztalcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wtasciwego doboru srodkow dydaktycznych.

Realizujqc program przedmiotu naleiy odwolywaC sig do wiedzy uczniow z zakresu informatyki, podstaw fotografii i techniki cyfrowej w fotografii.

Podczas realizacji programu naleiy zapoznaC uczniow z przepisami bezpieczeristwa i higieny pracy, oraz przepisami prawa autorskiego dotyczqcymi tworzenia i zabezpieczania praw do wykonanego dziela.

Przed rozpoczgciem ewiczen nauczyciel powinien zademonstrowaC sposob ich wykonania.

Cwiczenia powinny byc prowadzone w grupach do 15 osob, w pracowni komputerowej wyposaionej w oprogramowanie i sprzgt wykorzystywany do cyfrowego przetwarzania obrazow i diwigkow. Uczniowie powinni pracowaC na indywidualnych stanowiskach komputerowych.

~wiczenia zamieszczone w programie stanowiq propozycjg, ktorq mozna wykorzystac w czasie zajgC. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotowal inne Cwiczenia, ktore moie zrealizowae w warunkach swojej szkoly.

Podczas prowadzenia zajgc zaleca sig rowniei prezentowanie filmow oraz organizowanie wycieczek na targi i wystawy sprzgtu fotograficznego, a takze zapraszanie specjalistow do prowadzenia pokazow i prelekcji z zakresu nowoczesnych technologii graficznych. Postgp techniczny w fotografii cyfrowej i obrobce cyfrowej zobowiqzuje nauczycieli do aktualizowania tresci zawartych w programie nauczania przedmiotu.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy wdraiac uczniow do samodzielnej pracy, zachgcat do studiowania literatury zawodowej, czasopism, katalogow oraz korzystania z zasobow lnternetu.

Naleiy tak ie zwracac uwagg na ksztattowanie cech niezbgdnych w zawodzie, takich jak: uczciwoSC, odpowiedzialnoS6, doktadnosc, sumiennosC, rzetelnosk swiadczonych uslug oraz umiejgtnosc pracy w zespole.

Proponuje siq nastepujqcy podziat godzin na realizacje poszczegolnych dzial6w tematycznych:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel mote wprowadzic zmiany w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigt edukacyjnych uczniow powinno odbywac sie systematycznie, na podstawie kryteriow przedstawionych na poczqtku zajec. W kryteriach oceniania naleiy uwzglednid poziom oraz zakres opanowania przez uczniow wiadomosci i umiejetnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztatcenia. Wiedze uczni6w moina oceniac za pomocq sprawdzianow ustnych i pisemnych oraz testow osiagnigt szkolnych.

Umiejetnosci praktyczne moina oceniac na podstawie obserwacji czynnosci uczniow podczas wykonywania cwiczen. Podczas obserwacji pracy uczniow szczegolna, uwagq naleiy zwracac na: - dobor typu grafiki do procesu przetwarzania obrazu, - dobor jakosci parametrow grafiki w tworzonej animacji komputerowej

iub elemencie serwisu internetowego, - precyzje wykonywania selekcji i montaiu fotografii, - dobor formatow zapisu plikow graficznych, - wybor rozdzielczosci w ktorej zostaje zapisany plik dla wskazanego

zastosowania, - instalowanie i obstugq programow.

W koricowej ocenie naleiy uwzgledniac wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiagnigc uczniow, oraz poziom wykonania cwiczen.

Literatura Annwn Page K.: Macromedia Dreamweaver MX 2004. Oficjalny podrgcznik. Helion, Gliwice 2006 Bain S.: CorelDraw 11. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice 2001 Danowski B.: Cyfrowe albumy fotograficzne. Cwiczenia. Helion, Gliwice 2006 -. ~ ~

Flynn D.: Tworzenie cyfrowego wideo. Helion, Gliwice 2002 Foley J. D.: Wprowadzenie do grafiki komputerowej. WNT, Warszawa 1995 Frankowski P.: Elementy graficzne na stronach WWW. Helion, Gliwice 2005 Fraser B., Murphy Ch., Bunting F.: Profesjonalne zarzqdzanie barwq. Helion, Gliwice 2006 Kaminski 8.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykoriczeniowe. Translator, Warszawa 2001 Karniiiski B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa 2002 Kelby S.: Fotografia cyfrowa. Edycja zdjgc. Helion, Gliwice 2005 Kirn P.: Real World Digital Audio. Edycja polska. Helion, Gliwice 2007 Korbecki M.: Komputerowe przetwarzanie dZwigku. Mikom, Warszawa 1999 Margulis D.: Photoshop 717 CE. Korekcja i separacja. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice 2005 Margulis D.: Photoshop LAB. Rozwi%zanie zagadki kanionu. Helion, Gliwice 2006 Meyer P.: Prawda i rzeczywistoSc w fotografii. Helion, Gliwice 2006 Owczarz A.: Photoshop CS. Cwiczenia zaawansowane. Helion, Gliwice 2004 Ulrich K.: Po prostu Flash MX. Helion, Gliwice 2003 Zabrodzki J, red.: Grafika komputerowa - metody i narzgdzia. WNT, Warszawa 1994 Adobe Illustrator CSICS PL. Oficjalny podrgcznik. Helion, Gliwice 2004 Adobe InDesign CS2lCS2 PL. Oficjalny podrgcznik. Helion, Gliwice 2004

Wykaz literatury nalezy akfualizowaC w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczeri (sluchacz) powinien urniec: - rozroinic podstawowe urzqdzenia fototechniczne oraz dokonaC ich

klasyfikacji, - wyjaSniC budowg aparatow fotograficznych roznego typu, - zastosowat regulg Scheimpfluga przy fotografowaniu aparatem

systemowym, - scharakteryzowac systemy automatyki stosowane w aparatach

fotograficznych, - dokonac klasyfikacji tyinych Scianek cyfrowych, - scharakteryzowaC podzespoty aparatu cyfrowego, - okreslic rodzaje funkcji aparatu cyfrowego, - wyjasnii: budowg i zasadg dzialania skanera, - dokonac klasyfikacji skanerow pod wzglgdem budowy, przeznaczenia

i parametrow, - wyjasnie dzialanie wytadowczej lampy blyskowej w trybie manuainym

i automatycznym, - dokonaC podzialu Swiatlomierzy wedtug eiementow pomiarowych

i przeznaczenia, - postuiyC sig swiatlomierzem, - wyjasnic zasadg dzialania miernika temperatury barwowej, - wyjasnic zasadg dziaiania analizatora barw, - wyjaSnic zasadg dziaiania glowicy fiitracyjnej, - scharakteryzowai: systemy automatyczne sterujqce pracq urzqdzen

do obrobki chemicznej materialow fotograficznych, - okresiiC budowg urzqdzeli do obrobki chemicznej rnateriaiow

fotograficznych, - wyjasnii: budowg i zasade dzialania automatycznych kopiarek zdjgc

barwnych, - wyjasnic dzialanie poszczegolnych sekcji minilabu analogowego

i cyfrowego, - wyjaknii: budowg i zasadg dziaiania cyfrowych urzqdzen drukujqcych, - wyjasni6 budowg i zasady dzialania rzutnikow i projektorow

multimedialnych, - okreslic sposoby rejestracji, obrobki i odtwarzania diwigku, - wyjasnie budowg i dzialanie wideokamery, - wyjasnit budowg i dzialanie magnetowidu i odtwarzacza DVD, - zastoscwac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy dotyczqce

uiytkowania urzqdzeri fototechnicznych.

Material nauczania

1. Aparaty fotograficzne systemowe Konstrukcja aparatow systemowych. Reguta Scheimpfluga - zastosowanie. Typy aparatow systemowych.

Cwiczenia: e Okresianie ustawienia aparatu dla zamierzonego potoienia

ptaszczyzny ostrosci. Okresianie ustawienia aparatu dla zamierzonej perspektywy. Porownywanie wyposaienia roznych aparatow systernowych.

2. Automatyka w aparatach fotograficznych Systemy pomiaru warunkow naswietlania, pomiar: integralny, centralnie watony, selektywny, punktowy, matrycowy. Autornatyka ekspozycji. Korekcja ekspozycji. Tryby automatyki ekspozycji, programy tematyczne. Funkcja przesuwania programu. Wbudowana lampa blyskowa. Wspotpraca z dedykowanq larnpq biyskowq. Tryby dziaiania lampy btyskowej. Automatyka nastawiania ostroSci. Tiyby pracy systemu autofocus. Wspomaganie systernu autofocus. Stabilizacja obrazu. Zdalna obsiuga aparatu fotograficznego.

Cwiczenia: Wykreslanie nornogramow programow automatycznej ekspozycji na podstawie odczytow z wvswietlacza a~aratu. ~astawianie ostrosci systemern autdfocus na obiektach rozniqcych sig kontrastem i strukturq,

e Przesuwanie programu automatyki ekspozycji. Wprowadzanie korekcji do autornatyki ekspozycji.

e Porownywanie zdjgc wykonanych ,,z rgki", ze stabilizacjq obrazu i bez stabilizacji.

3. Aparaty cyfrowe Odmiany Scianek cyfrowych, ich zaiety i wady. Klasyfikacja aparatow cyfrowych. Regulacja swiatioczulosci, automatyka SwiattoczutoSci. Balans bieli. Zoom cyfrowy. Systemy stabilizacji obrazu. Monitory LCD. Celowniki elektroniczne. Wyswietlanie histogramu. Funkcja ,,highlightsv. Wymiary matryc Swiatloczuiych. Ekwiwalent ogniskowej. Obiektywy do lustrzanek cyfrowych. Telecentrycznosc obiektywu. Mnoznik ogniskowej. Systemy czyszczenia matrycy. Typy aparatow cyfrowych.

Cwiczenia: Ustalanie warunkow naswietlania na podstawie wyswietianego histogramu. Ustalanie balansu bieli w trybie manualnym. Obliczanie ekwiwalentow ogniskowych obiektywow wymiennych na podstawie mnoznika. Analizowanie jakosci zdjgc cyfrowych wykonanych roinymi obiektywami. Porownywanie jakosci zdjgc wykonanych roznymi aparatami cyfrowymi.

4. Skanery Odmiany konstrukcyjne skanerow: skanery bgbnowe, skanery ptaskie i rgczne. Skanery do materialow odbiciowych, skanery do materiatow przezroczystych, skanery uniwersalne, przystawki do skanowania filmow. Skanery z przetwornikiem CCD i CIS.

Cwiczenia: Porownywanie budowy skanerow roinego typu.

r Skanowanie materialow odbiciowych. Skanowanie materiatow przezroczystych. Skanowanie przedmiotow tr6jwymiarowych skanerem z przetwornikiem CCD i skanerem z przetwornikiem CIS.

5. Lampy btyskowe Zasada dziatania wytadowczej lampy blyskowej. Synchronizacja z migawkami. Liczba przewodnia. Energia blysku. Systemy automatyki w lampach btyskowych. Tryb pracy ,,slaven. Studyjne lampy btyskowe. Dziatanie zespolu lamp btyskowych. Regulacja energii btysku. Swiatlo pilotujqce.

Cwiczenia: . Obse~owan ie btysku przez migawkg w celu oceny synchronizacji. Obsluga reporterskiej lampy btyskowej. Obliczanie zasiggu lampy blyskowej w zaleinosci od swiat~oczulosci materiatu zdjqciowego. . Kontrolowanie automatyki btysku przez pomiar swiatlomierzem do swiatla btyskowego.

6. Swiatjomierze Rodzaje Swiattomierzy: seienowe, CdS, z fotodiodq SBC lub GaAsP. Pomiar Swiatta btyskowego. Pomiar punktowy. Pomiar na Srednie tony, na swiatia, na cienie. Pomiar oswietlenia - dyfuzory potkuiiste i piaskie.

Cwiczenia: e Porownywanie budowy roinych Swiatiomierzy. . Porownywanie sposobow obslugi Swiattomierzy i odczytywania

wartosci pomiaru. Porownywanie pomiarow swiatta dokonanych roznymi metodami.

7. Mierniki temperatury barwowej Zasada pomiaru, rozwi@zania techniczne miernikow temperatury barwowej. Przeglqd typbw miernikow temperatury barwowej.

Cwiczenia: . Mierzenie temperatury barwowej rolnyoh zrodd swiatia. Okreslanie wiasciwego fiitru konwersyjnego. Porownywanie budowy miernikow temperatury banvowej. Porownywanie sposobow obslugi miernikow temperatury barwowej

8. Anaiizatory barw Zasada dzialania analizatorow barw - zakresy spektraine pomiaru, anaiizatory do statego czasu naswietlania, analizatory profesjonalne. Anaiiza punktowa i integralna. Wideoanalizatory. Rodzaje analizatorow barw.

Cwiczenia: r Programowanie anaiizatora.

Porownywanie roinych analizatorow barw

9. Glowice filtracyjne Zasada dziatania gtowicy fiitraoyjnej. trodta swiatta stosowane w glowicach. Metody chiodzenia giowic. Liniowe i nieiiniowe skaie korekcji. Mieszalniki Swiatta. Rozwiqzania kondensorowe i bezkondensorowe.

Cwiczenia: Obsenvowanie dziatania gtowicy filtracyjnej przy otwartej obudowie.

e Wymienianie zarowki w gtowicy fiitracyjnej. Uzyskiwanie okreslonego koioru Swiatta przez odpowiednie ustawianie filtrow.

10. Wywoiywaczki fotograficzne Rozwiqzania techniczne i podziai wywoiywaczek fotograficznych. Kontrolowane parametry procesu obrobki chemicznej - temperatura, czas, cyrkulacja roztworow, sktad i pH. Dopetnianie i regeneracja roztworow. Kontrola gestosci roztworow roboczych i rozciericzanie wodq.

Cwiczenia: . Porownywanie roinych wywotywaczek na podstawie danych technicznych Porownywanie obsiugi wywoiywaczek na podstawie instrukcji.

11. Urzqdzenia do masowego kopiowania zdjeC Budowa i dziaianie kopiarki do odbitek barwnych. Zaawansowane metody analizy barw negatywow. Minilaby. Digilaby. Gama akceptowanych nosnikow obrazu: negatywy, diapozytywy, nosniki cyfrowe. Digitalizacja zdjec z nosnikow tradycyjnych w ramach usiug. Oprogramowanie poprawiajqce jakosC obrazu. Metody naswietlania papieru pozytywowego w digilabach.

Cwiczenia: Porownywanie zdjeC poprawionych w digilabie z ich zwyklymi odbitkami. Porownywanie odbitek pochodzqcych z roinych minilabow.

12. Urzqdzenia stosowane do drukowania fotografii Drukarki laserowe, drukarki atramentowe, drukarki termosublimacyjne i termotransferowe. Systemy wydrukow wielkoformatowych na roznych podioiach. Budowa, zasady dziaiania i obsiuga. Materialy eksploatacyjne.

Cwiczenia: Porownywanie budowy kopiarki laserowej i kserokopiarki. Drukowanie fotografii na roznych papierach.

r Dokonywanie wymiany pojemnikow z atramentem w drukarce. r Por6wnywanie wydrukow otrzymanych z zastosowaniem roinych

technologii.

13. Rzutniki Rodzaje rzutnikow - rzutniki do przezroczy, rzutniki pisma, episkopy, rzutniki do przedniej projekcji w fotografii studyjnej. Budowa i dzialanie rzutnikow. Ekrany do projekcji.

Cwiczenia: Porownywanie obrazu rzutowanego z diaskopu i z episkopu . Kontrola ustawienia zarowki w diaskopie. . Dokonywanie wymiany iarowki w diaskopie i w episkopie.

14. Projektory multimedialne Podzial projektorow multimedialnych ze wzglgdu na zastosowanq technologic - CRT, LCD, ILA, D-ILA, DLP. Parametry projektora rnultimedialnego - jasnoSC obrazu, kontrast, rozdzielczosc, zakres odleglosci projekcji, zakres wielkosci obrazu.

Cwiczenia: Porownywanie parametrow projektorow multimedialnych dostgpnych na rynku.

e Porownywanie technologii tworzenia obrazu w roznych projektorach multimedialnych. Obsiugiwanie projektora rnultimedialnego.

15. Zapis diwigku Podstawowe informacje o diwieku. Mikrofony. Charakterystyki kierunkowosci mikrofonow. Magnetofony analogowe i cyfrowe. Zapis diwigku w plikach cyfrowych w komputerze oraz w urzqdzeniach przenosnych. Konwersja analogowego i cyfrowego sygnalu fonicznego do pliku cyfrowego. Parametry decyduj~ce o jakosci odtwarzanego diwiqku. Formaty plikow diwigkowych.

Cwiczenia: Ustawianie mikrofonu, regulowanie giosnosci. Porownywanie charakterystyk kierunkowosci mikrofonow.

e Porownywanie jakosci diwigku zapisanego rnagnetofonem analogowym przy roznych prgdkosciach przesuwu tasmy. Porownywanie jakosci diwigku zapisanego cyfrowo z roznymi czgstotliwosciami probkowania i przy roznych ilosciach bitow na probkg. Porownywanie jakosci diwigku zapisanego w roinych formatach stratnych przy rotnych prgdkosciach bitowych.

16. Wideokamery Wideokamery analogowe i cyfrowe. Porownanie wideokamery cyfrowej z cyfrowym aparatem fotograficznyrn. Obiektywy wideokamer. Mikrofony wbudowane i przylqczane. Mikrofony typu zoom. Funkcje spotykane w wideokamerach. Forrnaty zapisu. Analogowe i cyfrowe nosniki zapisu.

Cwiczenia: . Przygotowywanie wideokamery do filmowania. . Filmowanie wideokamerq cyfrowq. e Nagrywanie diwigku ,,na iywo" mikrofonem kamery i mikrofonem

zewngtrznym

17. Urzqdzenia d o odtwalzania filmow Budowa, dzialanie i obsluga magnetowidow. Budowa, dzialanie i obsluga odtwarzaczy DVD. Odtwarzanie plikow filmowych w komputerze - wymagania systemowe.

Cwiczenia: . Obstugiwanie magnetowidu VHS. Obslugiwanie odtwarzacza DVD.

* Zgrywanie filmu ze zrodla zewngtrznego do pliku komputerowego. e Odtwarzanie filmow z plikow w komputerze.

~ r o d k i dydaktyczne Prezentacje multimedialne dotyczqce budowy i dziaiania sprzqtu fototechnicznego. Sprzgt fototechniczny, kamera. Plansze przedstawiajqce schematy i wykresy dotyczqce dziatania urzqdzen fototechnicznych. Materialy reklamowe i dane techniczne dotyczqce urzqdzeri fototechnicznych.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Urzqdzenia fototechniczne obejmuje

zagadnienia dotyczqce budowy, dziaiania i obslugi urzqdzen fototechnicznych. Podczas jego realizacji nalezy odwolywa6 sig do wiedzy uczniow z zakresu fizyki, podstaw fotografii, technik fotograficznych, techniki cyfrowej w fotografii oraz technik multimedialnych.

Zalecane metody nauczania to: wyktad informacyjny, pokaz z objasnieniem, pokaz z instruktazem. cwiczenia praktyczne.

Z uwagi na zmiany zwiqzane z rozwojem techniki fotograficznej nauczyciel powinien systematycznie uzupelniac wiedzg z tego zakresu. Wskazane jest wykorzystywanie zasobow lnternetu - stron internetowych oraz materiatow informacyjnych w plikach PDF. Nalezy rowniez korzystac z czasopism specjalistycznych zwiqzanych z fototechnikq oraz periodykow z zakresu elektroniki i techniki komputerowej.

Zajecia powinny odbywat sie w 15 osobowych grupach, w pracowni fotograficznej wyposaionej w projektor multimedialny oraz kamere potqczonqz projektorem multimedialnym.

Zaleca sig rowniei organizowanie wycieczek dydaktycznych na wystawy i targi sprzetu fototechnicznego oraz do laboratoribw wyposazonych w nowoczesne urzqdzenia fototechniczne.

Proponuje sig nastepujqcy podzial godzin na realizacje poszczegolnych dziatow tematycznych:

10. - 1 1. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

Wywolywaczki fotograficzne Urzqdzenia do masowego kopiowania zdjeC Urzqdzenia stosowwsne do drukowania fotografii Rzutniki Projektory multimedialne Zapis diwiqku Wideokamery Urzqdzenia do odtwarzania film6w

6 -- 10 12 6 4

10 6 6

Razem 120

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziaiow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel mo ie wprowadzit zmiany w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia

Osiqgnigcia edukacyjne uczniow powinny by6 oceniane systematycznie, zgodnie z kryteriami przedstawionymi na poczqtku zajet. Sprawdzanie osiqgnigt powinno dostarczyt informacji nauczycielowi oraz uczniowi o zakresie i poziomie opanowania umiejetnosci okreSlonych w szczegolowych celach ksztalcenia.

W procesie oceniania osiqgnigt uczniow zaleca sig stosowanie sprawdzianow ustnych i pisemnych oraz testow osiqgniet szkolnych.

Umiejetnosci praktyczne proponuje siq sprawdzat podczas obserwacji czynnosci uczniow w trakcie wykonywania cwiczeh.

Podczas obserwacji szczegolnq uwagq naleiy zwracac na:

64

- postugiwanie sie urzqdzeniami fototechnicznymi, - stosowanie sposobow rejestracji, obrobki i odtwarzania diwieku, - przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy.

Podstawq uzyskania pozytywnej oceny powinno by6 poprawne wykonanie cwiczen.

W ocenie koricowej nalety uwzglqdni6 wyniki wszystkich metod sprawdzania osiagnigc uczniow zastosowanych przez nauczyciela oraz poziom wykonania Cwiczeri

Literatura Montel P.: Wszystko o fotografii. Arkady, Warszawa 1984 Smigielski W.: Lustrzanki maioobrazkowe. WNT, Warszawa 1986 Teicher G.: Fototechnika. WNT, Warszawa 1982 Urbahski 6. : Elektroakustyka w pytaniach i odpowiedziach. WNT, Warszawa 1993 Urbahski 6.: Magnetowid w pytaniach i odpowiedziach. WNT, Warszawa 1995

Wykaz ljferafury nalezy aktualizowaC w miare ukazywania sip nowych pozycji wydawniczych.

MARKETING I REKLAMA USkUG FOTOGRAFICZNYCH

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeli (stuchacz) powinien umiec: - zidentyfikowac otoczenie rynkowe przedsigbiorstwa ustug

fotograficznych, - wyjasnit pojgcie marketingu, - okreslic reiacje migdzy orientacjq marketingowq a koncepcjq

kierowania przedsigbior$twem, - okreSliC wplyw roinych czynnikow na decyzje podejmowane przez

konsumentow, - okreslic uwarunkowania decyzji nabywczych konsumentow, - wyjasnik pojgcie segmentacji rynku ustug fotograficznych, - scharakteryzowak pojgcie marketingu mix i jego elementow, - okreslic zaleinoSC strategii marketingu mix od warunkow rynkowych

uslug fotograficznych, - scharakteryzowac system informacji marketingowej w uslugowym

przedsigbiorstwie fotograficznym, - okreslii: etapy tworzenia systemu marketingowego, - zapianowae i przeprowadzic wywiad marketingowy, - okreslic rolg produktu w marketingu, - scharakteryzowak strategie wprowadzania na rynek nowych

produktow, - okreslit znaczenie i funkcje ceny jako narzgdzia marketingu, - scharakteryzowaC roinicowanie cen, - okreslic istotg dystrybucji w marketingu, - okresiic formy wspolpracy producentow z posrednikami handlowymi, - okreslic istotg promocji w marketingu, - scharakteryzowac narzgdzia promocji, - okreslic rodzaje i cele reklamy. - scharakteryzowae dziaiania akcji reklamowych, - scharakteryzowac plan marketingu.

Material nauczania

1. Marketing Dziatania marketingowe. Otoczenie rynkowe ustugowego przedsigbiorstwa fotograficznego.

Cwiczenia: o Okreslanie zaleinosci migdzy potrzebami a dziataniami

marketingowymi ustugowego przedsigbiorstwa fotograficznego. . Analizowanie potrzeb klientow.

2. Zachowanla nabywcow Marketing na rynku konsumpcyjnym i instytucjonalnym. Wplyw czynnikow ekonomicznych, psychospotecznych i kulturowych na decyzje konsumentow.

Cwiczenia: Okreslanie czynnikow warunkujqcych zachowania nabywcow na rynku konsumpcyjnym i instytucjonalnym. . Analizowanie wptywu czynnikow ekonomicznych, psychospotecznych i kulturowych na decyzje konsumentow.

3. Strategia marketingu Elementy marketingu mix. ZaleznoSC: strategii marketingu mix od warunkow rynkowych. Strategia intensywnego mixu sprzedaiowego.

Cwiczenia: Rozroznianie elementow sktadowych mixu sprzedaiowego. Projektowanie mixu marketingowego w zakresie ustug fotograficznych dla okreslonych produktow.

4. Segmentacja rynku Proces segmentacji rynku. Cele segmentacji rynku. Kryteria segmentacji konsumentow korzystajqcych z uslug fotograficznych. Korzysci wynikajqce z segmentacji rynku ustug fotograficznych.

Cwiczenia: . Wyodrgbnianie grup nabywcow dla okreslonych produktow. lnterpretowanie ekonomicznych granic optacalnosci segmentacji rynku.

5. Badania marketingowe Badania marketingowe jako podstawa kierowania przedsigbiorstwem. Przedmiot badah marketingowych. Wywiad marketingowy. Organizacja badan marketingowych w przedsiebiorstwie ustug fotograficznych.

Cwiczenia: Okreslanie roli badan marketingowych jako podstawy kierowania przedsigbiorstwem.

* Okreslanie przedmiotu badan marketingowych. Sporzqdzanie ankiet jako narzgdzi gromadzenia danych w badaniach rnarketingowych.

6. Strategia produktu Produkt w marketingu. Rodzaje produktow. Marka produktu i znak firmowy oraz ich znaczenie w marketingu. Opakowanie produktu - jego funkcje, cechy i sila oddziatywania na konsumenta.

Cwiczenia: . lnterpretowanie marki i znaku firmowego wyrobu oraz okreslanie ich znaczenia w marketingu. Analizowanie roznego rodzaju opakowan. Planowanie kolejnych etapow prac nad nowym produktem. Ustalanie kolejnych etapdw cyklu tycia produktu.

7. Strategia ceny Cena jako narzgdzia marketingu. Metody i strategie ustalania ceny ustugi fotograficznej. Roinicowanie cen. Rabaty negocjowane.

Cwiczenia: Okreslanie ceny jako narzgdzia marketingu w roznych warunkach rynkowych.

e Planowanie roznych sposobow i strategii ustalania cen i ich roinicowania za pomocq upustow.

8. Dystrybucja Pojecie i funkcje dystrybucji. Kanaiy dystrybucji i zasady ich doboru. WspMpraca producentow z posrednikami handlowymi.

Cwiczenia: Konstruowanie przykladowych kanalow dystrybucji produktow. Okreslanie korzysci dla producenta, wynikajqcych z prowadzenia marketingu bezposredniego.

9. Promocja jako narzgdzie marketingu Promocja, narzgdzia promocji - mix promocyjny. Rodzaje i ceie reklamy. ~ r o d k i upowszechniania reklamy. Dziatalnosc i znaczenie agencji reklamowych. Pozytywne i negatywne oddziaiywanie reklamy na konsumenta korzystajqcego z ustug fotograficznych. Promocja sprzedaiy. Promocja w punkcie sprzedaiy detalicznej. Public relations. Sprzedai osobista.

Cwiczenia: . Planowanie formy promocji dotyczqcej sprzedaiy dobrego produktu. Rozpoznawanie rodzajow reklamy. Opracowywanie narzgdzi i metod promocji stosowanych w punkcie sprzedaiy detalicznej.

10. Plan marketingowy Elementy planu marketingowego. TreSc planu marketingowego. Zastosowanie planu marketingowego.

Cwiczenia: . Okreslanie znaczenia pianu marketingowego dla przedsigbiorstwa oraz zwiqzku migdzy planem strategicznym i krotkoterminowym. Rozpoznawanie typowych elementow planu marketingowego. Sporzqdzanie pianu marketingowego.

~ r o d k i dydaktyczne Plansze, foliogramy, filmy dotyczqce marketingu i reklamy ustug fotograficznych. Specjalistyczne programy komputerowe. Przepisy prawa, materiaty irodtowe dane statystyczne. Mapy gospodarcze i polityczne.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Marketing i reklama ustug fotograficznych

obejmuje zagadnienia dotyczqce narzgdzi marketingu, form obstugi klienta oraz roznych form sprzedazy i reklamy uslug fotograficznych.

W procesie ksztatcenia nalezy zwrocit szczegolnq uwagg na ksztaitowanie umiejgtnosci rozpoznawania potrzeb nabywcow i opracowywanie roinych rodzajow reklamy oraz stosowanie form sprzedaiy i obsiugi klieilta jako elementu strategii marketingowej.

Dla osianigcia zamierzonych cel6w ksztaicenia wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wykiadu informacyjnego,

dyskusji dydaktycznej, inscenizacji, przypadkow, metody projektow oraz cwiczeli praktycznych.

TreSci z zakresu marketingu zaleca sig realizowac metodq projektow, tematy prac mogq dotyczyt przygotowania planu marketingowego lub kampanii reklamowej wybranego produktu.

Cwiczenia zamieszczone w poszczegolnych dziatach stanowiq propozycjq, ktora moie byc wykorzystana w czasie zajec. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotowat rowniei inne Cwiczenia, ktore moie realizowac w warunkach swojej szkoly.

Wykonywanie Cwiczeri ma na celu utrwalanie umiejqtnosci praktycznych oraz ksztattowanie umiejgtnosci samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie wykonywanych zadali zawodowych, radzenia sobie w sytuacjach problemowych, skutecznego komunikowania sig z innymi uczestnikami procesu pracy, efektywnego wspotdziatania w zespole, a takie umiejetnosci organizowania i oceniania wlasnej pracy.

Zajqcia powinny odbywac sie w sali dydaktycznej pracowni fotograficznej.

Proponuje sig nastgpujqcy podzial godzin na realizacjq poszczeg6lnych dziatow tematycznych:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzic zmiany w celu dostosowania realizacji programu do potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqk edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnige uczniow naleiy prowadzit systematycznie przez caly czas realizacji programu przedmiotu, na podstawie kryteriow przedstawionych na poczqtku zajgC.

Osiqgnigcia uczniow moina oceniaC na podstawie: - obserwacji pracy uczniow, - ustnych i pisemnych sprawdzianow, - testow osiqgnigc szkolnych.

Podczas oceny wypowiedzi ustnych i prac pisemnych naleiy zwracac uwagg na operowanie zdobytqwiedzq, merytorycznq jakosC wypowiedzi, wtasciwe stosowanie pojgC z zakresu marketingu, reklamy i sprzedaiy oraz na poprawnose wnioskowania.

Oceniajqc prace uczniow podczas wykonywania ewiczeri naleiy zwrociC uwagg na: - projektowanie roinych form reklamy, - planowanie form sprzedaiy ustug fotograficznych, - planowanie strategii marketingowej.

W ocenie koricowej naleiy uwzglgdniC wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiqgnige uczniow oraz wykonanie i prezentacje projektow.

Literatura Altkon J.: Podstawy marketingu. lnstytut Marketingu, Krakow 1992 Connor T.: Sprzedai doskonala. Studio Emka, Warszawa 1996 Dennison D., Tobey L.: Podrgcznik rekiamy. M&A Communications Polska, Lublin 1994 Hingston P.: Wielka ksiega marketingu. Signum, Krakow 1992 Kolter P.: Marketing. Felberg SJA, Warszawa 1999 Kwarciak B.: Co trzeba wiedziee o reklamie. PSB, Krakow 1997 Mudie P., Cottam A,: Ustugi. Zarzqdzanie i marketing. PWN, Warszawa 1998 Schmitt B., Simonson A,: Estetyka w marketingu. PSB, Krakow Wisniewski A., Dqbrowski A,: Cwiczenia z marketingu. WSiP, Warszawa 1998 Wisniewski A,: Marketing. WSiP, Warszawa 2001

Wykaz literatufy naleiy aktualizowad w miare ukazywania si? nowych pozycji.

ZAJCCIA PRAKTYCZNE

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczeri (siuchacz) powinien umiet: - scharakteryzowac organizacje pracy placowki ustugowej i handlowej

braniy fototechnicznej, - oltreSliC sposoby przyjmowania i kontroli towarow, - okreslic system sprzedaiy i magazynowania towarow, - sporzqdzic roztwory do obrobki materiaiow w procesach

pozytywowych i negatywowych, - uzupdnic poziom roztworow w tankach dopetniajqcych urzqdzenia

wywoiujqcego, - zastosowaC procedury przygotowawczych i koncowych czynnosci

obsiugowych procesora do papieru i procesora do filmow, - przeprowadzic kalibracje procesora pozytywowego, - wykonac czynnosci zwiqzane z obrobkq rnateriatu zdjeciowego

dostarczonego przez klienta, - dokonac ciecia i foliowania filmu, - zmienit ustawienie formatu odbitki w procesorze pozytywowym, - wykonac i ocenik probki odbitek, - wprowadzid korekcje barwy i gestosci odbitek, - wykonac odbitki przy pomocy procesora pozytywowego, - wykonat odbitki z roinych nosnikow na digilabie, - posiuiy6 sie oprogramowaniem digilabu w celu poprawy jakosci

obrazu, - wykonat czynnosci zwiqzane ze skanowaniem obrazow z filmu do

plikow cyfrowych, - przedstawit oferte ustug i towarow danej placowki usiugowej lub

handlowej, - zastosowac procedury dotyczqce obstugi klientow, - doradzic klientom w wyborze wiasciwego produktu, - scharakteryzowac cechy towarow oferowanych klientowi, - objasnic klientowi zasady obsiugi sprzetu fotograficznego, - zaplanowac dekoracje i wystroj wystawy, - zastosowac zasady wspolpracy w zespole, - udzieliC pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, - zastosowac przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska.

Materiat nauczania

1. Wprowadzenie Zapoznanie uczniow z organizacjq placowki uslugowej oraz handlowej. Analizowanie zadan wykonywanych na okreslonych stanowiskach pracy. Zapoznanie uczniow z regulaminami i przepisami dotyczqcymi bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, ochrony srodowiska oraz systemow zapewnienia jakosci. Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Stosowanie przepisow finansowych i systemow rozliczen - faktury, rachunki, przelewy. Okreslanie sposob6w przyjmowania i kontroli towaru. Stosowanie systemu sprzedaiy i magazynowania towarow.

2. Sporzqdzanie roztworow do obrobki materialow fotograficznych Przygotowywanie stanowiska do sporzqdzania roztworow. Stcsowanie urzqdzen do sporzqdzania roztworow. Sporzqdzanie roztworow i wlewanie do tankow dopelniajqcych.

3. Kalibracja procesora pozytywowego Okreslanie wplywu elementow takich jak: kurz, stan iarowki, niestabilnosc roztworow chemicznych, na dokladnosc i powtarzalnosc codziennej kalibracji procesora. Kalibracja procesora pozytywowego z uwzglgdnieniem korekty poszczegolnych kanatow.

4. Czyszczenie i dopelnianie wodq procesora pozytywowego oraz filmowego Rozpoznawanie elementow systemu transportowego wymagajqcych czyszczenia i nadzoru. Kontrolowanie ggstosci roztworow i dopelnianie ich wodq do wymaganej gestosci.

5. Obrobka automatyczna filmow Zakladanie film6w do procesora. Wyjmowanie filmow z procesora. C i ~ c i e i foiiowanie filmow. Kontrolowanie cbrobki filmow w procesorze filmowym metodq sensytometrii roinicowej.

6. Kopiowanie odbitek przy pomocy zautomatyzowanej sekcji naswietlajqcej procesora pozytywowego Dobieranie kanalu filmu i papieru w zaleinosci od przyjgtego materialu i rodzaju zlecenia. Wykonywanie probek i odbitek roinego formatu. Wprowadzanie korekcji barwy i ggstosci.

7. Obsluga minilabu cyfrowego Wykonywanie odbitek z negatywow, diapozytywbw oraz z nosnikow cyfrowych. Wykorzystywanie programowych funkcji poprawiania obrazu i usuwania uszkodzeh filmu. Skanowanie filmow do plikow cyfrowych.

8. Analizowanie oferty dotyczqcej sprzetu fotograficznego Rozpoznawanie asortymentu i wlasciwosci aparatow fotograficznych i akcesoriow fotograficznych w ofercie placowki. Okreslanie zasad obslugi i dziatania aparatow fotograficznych i akcesoriow. Dobieranie rodzaju aparatu fotograficznego i akcesoriow zgodnie z tyczeniami klienta.

9. Analizowanie asortyrnentu towarow w placowce handlowej Klasyfikowanie towarow pod wzglgdem: ceny, przeznaczenia, zalet, wad, uiytecznosci i niezawodnosci oraz innych cech. Grupowanie towarow tego samego przeznaczenia i ocena towarow w grupach pod wzgledem zalet i wad, ceny oraz niezawodnosci. Okreslanie wad i zalet towarow na podstawie instrukcji technicznych.

10.Promowanie artykutow fotograficznych Dobieranie elementow do roznych dekoracji. Opracowywanie projektu i wykonywanie dekoracji eksponujqcej towar i podkreslajqcej jego cechy. Ocenianie wybranych dekoracji oraz planowanie zmian aranzacji wystroju.

11. Obslugiwanie klientow Nawiqzywanie kontaktow z kiientami. Udzielanie informacji na temat oferowanych towarow. Przyjmowanie zleceri, wyjasnianie zastrzezen dotycza.cych zlecanych uslug. Dobieranie uslug zgodnie z tyczeniem klienta. Wydawanie wykonanych prac.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu Zajec praktycznych jest kszta(towanie

umiejetnosci niezbednych do wykonywania zadari zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.

Zajecia praktyczne powinny odbywat sie w fotograficznych laboratoriach uslugowych oraz placowkach handlowych zajmujqcych siq sprzedaiq sprzetu fotograficznego i materiatow fotograficznych Rzeczywiste warunki pracy oraz kontakt z klientem oczekujqcym profesjonalnego wykonania uslugi lub pomocy w wyborze towaru odpowiedniego do jego potrzeb, uczy odpowiedzialnosci w dzialaniach zawodowych i petni bardzo waznq role w ksztaitowaniu o~obowosci ucznia. W caiym cyklu ksztatcenia kaidy uczeti powinien odbyC zajecia

zarowno w laboratorium uslug fotograficznych jak i w placowce handlowej.

Przed rozpoczqciem zajeC praktycznych naleiy zapoznaC uczniow z przepisami bezpieczefistwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska obowiqzujqcymi w przedsiebiorstwie oraz prawami i obowiqzkami pracownikow.

Zaleca sig stosowanie nastqpujqcych metod nauczania: pokazu z objasnieniem, pokazu z instruktaiem oraz Cwiczeti praktycznych. Wykonywanie zadati powinno byc poprzedzone krotkim instruktaiem.

Szczegolnq uwage naleiy zwrocit: na realizacje zajec dotyczqcych udzielania piewszej pomocy osobom poszkodowanym, kt6re powinny by6 prowadzone przez nauczyciela posiadajqcego odpowiednie kwalifikacje. W trakcie zajeC katdy uczeti powinien samodzielnie wykonac na fantomie cwiczenie dotyczqce udzielania pierwszej pomocy.

Na realizacjq poszczegolnych dzialow tematycznych proponuje sie nastepujqcy podziat godzin:

Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel mote wprowadzic pewne zmiany, majqce na celu dostosowanie programu do specyfiki przedsiebiorstwa.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigi: edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osislgnigc uczniow powinno odbywaC sig przez caly czas realizacji programu zajec praktycznych, na podstawie okreslonych kryteriow oceniania, ktore powinny dotyczyC poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniow umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegoiowych celow ksztatcenia. Kryteria oceniania naleiy przedstawic przed rozpoczgciem zajgc praktycznych.

Ze wzgledu na charakter zajgC, w procesie oceniania dominowad bgdzie obserwacja czynnosci wykonywanych przez uczniow w trakcie Cwiczen oraz ocena efektow ich pracy.

Osiagnigcia uczniow moina oceniac na podstawie: - sprawdzianow ustnych, - obse~lacj i czynnosci ucznia podczas wykonywania zadah

na okreslonych stanowiskach pracy, - sprawdzianow praktycznych. Obserwujqc czynnosci uczniow podczas wykonywania zadan naleiy zwroci6 uwage na: - korzystanie z instrukcji, opisow i schematow, - wykonywanie czynnosci zwiqzanych z obrobkq materiaiu

zdjeciowego, - wykonywanie odbitek zdjgC, - planowanie dekoracji wystawy, - prezentowanie oferty sprzedazy sprzgtu i artykutow fotograficznych, - przestrzeganie pnepisow bezpieczenstwa i higieny pracy. Dokonujqc oceny pracy uczniow naleiy rowniei uwzgledniC: - wykorzystanie wiadomosci teoretycznych w praktyce, - organizacjg pracy, - samodzielnosc podczas wykonywania pracy, - jakosC i estetykg wykonywanej pracy, - sposob nawiqzywania kontaktu z klientem, - poziom techniczny i estetyczny wykonywanych prac, - odpowiedzialnosC za powierzone mienie, - stosowanie zasad wspotpracy z zespotem.

W ocenie koncowej, po zakonczeniu realizacji programu zajgc praktycznych, naleiy uwzglgdnic wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osislgnigc uczniow.

PRAKTYKA ZAWODOWA

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeti (siuchacz) powinien umiek: - zastosowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska, - zorganizowac stanowisko pracy, - zaplanowac przebieg procesu zdjeciowego, - dobra6 sposob zapisu obrazu fotograficznego do zleconego zadania, - dobra6 sprzet i materialy eksploatacyjne do wykonania prac

fotograficznych, - wykonac zdjecia portretowe, - wykonac zdjecia katalogowe i reklamowe, - wykonac zdjecia reportaiowe, - wykonac zlecone prace fotograficzne metodami tradycyjnymi

i technikami cyfrowymi, - ocenit jakoSC wykonanej pracy fotograficznej, - zastosowac cyfrowe techniki pozyskiwania, rejestracji i przetwarzania

obrazu, - postuzyc sig programami stosowanymi do przetwarzania obrazu

fotograficznego, - obstuiyC sprzgt komputerowy wykorzystywany do zapisu

i przetwarzania obrazu fotograficznego, - zastosowat techniki informatyczne podczas wykonywania prac

zwiqzanych z archiwizacjq zbiorow fotografii, - przeprowadzic procesy fotograficzne i skontrolowac ich przebieg, - obsluiyc urzqdzenia do obrobki materiatow negatywowych,

diapozytywowych i pozytywowych, - okreSliC parametry techniczne urzqdzen i materiatow eksploatacyjnych

stosowanych w fotografii, - sporzqdzic roztwory chemiczne niezbedne do przeprowadzenia

procesow fotograficznych, - skorzystac z instrukcji obslugi maszyn, urzqdzen oraz

oprogramowania znajdujqcego sig na stanowisku pracy fctotechnika.

Materiat nauczania

1. Organizowanie stanowiska pracy Przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej i ochrony 'srodowiska. Stosowanie podrecznego sprzgtu i Brodkow gasniczych. Organizowanie stanowiska fotograficznego zgodnie z zasadami ergonomii. Roapoznawanie czynnikow szkodliwych i uciqiliwych wystepujqcych w procesie pracy. Stosowanie zasad wspolpracy w zespole.

2. Wykonywanie prac zdjqciowych Planowanie procesu zdjqciowego. Dobieranie metod zapisu obrazu fotograficznego. Wykonywanie zdjeC z zastosowaniem aparatow anaiogowych i cyfrowych. Stosowanie oswietlenia biyskowego w fotografii reportazowej oraz studyjnej. Wykonywanie zdjeC do dowodow toisamosci. Wykonywanie portretow w warunkach plenerowych i studio. Wykorzystywanie sztucznego oswietlenia studyjnego. Ustawianie oswietienia na planie zdjqciowym. Wykonywanie reportazu zdjeciowego w naturalnych warunkach oswietleniowych. Wykonywanie zdjeC katalogowych i reklamowych okreslonych produktow. Wykonywanie fotografii portretowej, katalogowej, rekiamowej oraz reportazowej. Oprawianie fotografii. Ocenianie wykonanych zlecen pod wzglqdem technicznym i kompozycyjnym. Prezentowanie prac fotograficznych. Przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej i ochrony srodowiska.

3. Wykonywanie zdjqc i przetwarzanie obrazu fotograficznego technikarni cyfrowyrni Stosowanie cyfrowych technik pozyskiwania, rejestracji i przetwarzania obrazu. Stosowanie aparatciw cyfrowych w pracach fotograficznych. Poslugiwanie sie aparatem cyfrowym. Przetwarzanie obrazow cyfrowych przy pomocy oprogramowania do obrobki i edycji zdjqc. Archiwizowanie zbiorow fotografii z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania komputerowego. Przetwarzanie obrazow analogowych negatywowych i pozytywowych na obraz cyfrowy z wykorzystaniem skanerow. Przestrzeganie przepisow bezpieczehstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej i ochrony Srodowiska.

4.Prowadzenie procesow fotograficznych Uiytkowanie urzqdzen do obrobki materiatow negatywowych, diapozytywowych i pozytywowych. Przygotowywanie roztworow chemicznych wykorzystywanych w urzqdzeniach wywolujqcych. Kontrolowanie przebiegu procesow fotograficznych. Wykonywanie

obrobki chemicznej naswietlonych materialow negatywowych. Kopiowanie fotografii z wykorzystaniem zautomatyzowanych urzqdzeri kopiujqcych analogowych i cyfrowych. Stosowanie urzqdzeti przeciqgowych, procesorow rotacyjnych oraz maszyn wieszakowych w procesach fotograficznych. Obstuga urzqdzeri wykorzystywanych do wydruku fotografii. Obsluga i konserwacja maszyn wywolujqcych do materialow fotograficznych. Przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej i ochrony srodowiska.

Uwagi o realizacji Praktyka zawodowa powinna odbywac sig w przedsigbiorstwach

wykorzystujqcych obraz fotograficzny. Harmonogram i organizacjg zajgt odbywajqcych sig w ramach praktyki naleiy dostosowac do moiliwoSci danego przedsigbiorstwa, majqc na uwadze realizacjg zaioionych w programie celow ksztatcenia. Przed rozpoczgciem zajgC, opiekun praktyki oraz przedstawiciel przedsigbiorstwa powinni wspolnie opracowaC harmonogram praktyki.

Praktyka zawodowa powinna odbywak sig na stanowiskach, na ktotych w przyszlosci bgdzie pracowat fototechnik jako pracownik zaktadu uslugowego, studia fotograficznego, czy fotoreporter. Praktyka zawodowa moze sig rowniei odbywaC w instytucjach wykorzystujqcych obraz fotograficzny takich jak: archiwa panstwowe, muzea, agencje reklamowe czy redakcje gazet. Na praktyce uczniowie powinni miec moiliwosC doskonaienia umiejgtnosci z zakresu fotografowania oraz obrobki obrazu fotograficznego w przedsigbiorstwach wykonujqcych prace na rzecz zleceniodawcow.

Na poczqtku praktyki uczeh powinien poznac obowiqzujqce przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska. Opiekun praktyki powinien szczegolowo zapoznaC uczni6w z zagadnieniami dotyczqcymi przestrzegania Ustawy o Ochronie Srodowiska oraz Ustawy o Odpadach.

Uczniowie odbywajqcy praktykg zawodowq zobowiqzani s q do prowadzenia dzienniczka, w kt6tym odnotowujq tematy prac i opisy wykonywanych czynnosci. Zapisy powinny bye sprawdzane i potwierdzane przez osobg prowadzqcq praktykg zawodowq.

Praktykg uczniowie mogqodbywac w kraju lub za granicq.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgniec uczniow powinno odbywac sig przez caly czas realizacji programu praktyki, na podstawie okreslonych kryteriow. Kryteria oceniania powinny dotyczyC poziomu oraz zakresu opanowarlia przez uczniow umiejetnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztalcenia. Kiyteria dotyczqce oceniania naleiy przedstawic przed rozpoczeciem praktyki. Ze wzgigdu na charakter zaj@ w procesie oceniania dominowaC bgdzie obserwacja pracy uczniow oraz ocena efekt6w tej pracy.

Dokonujqc oceny pracy uczniow naleiy uwzgledniC: - przestrzeganie dyscypliny pracy, - organizacje pracy, - samodaielnosC podczas wykonywania pracy, - jakost wykonywanej pracy, - wykorzystanie wiadomosci teoretycznych w praktyce, - przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska, - stosowanie zasad obstugi kiienta, - nowatorskie podejkcie w rozwiqzywaniu sytuacji problemowych, - poziom techniczny i estetyczny wykonywanych prac.

Po zakohczeniu realizacji programu praktyki, opiekun praktyki powinien wpisaC w dzienniczku praktyk opinie o pracy ucznia oraz wystawiC ocene koncowq zgodnq z obowiqzujqcq skalq ocen.