PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI ... · Górnik eksploatacji podziemnej posiada...

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU

GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ, 811101

O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 14.06.2012

Warszawa 2012



SPIS TREŚCI 1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY ...........................................................................................................................................................................3 2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY .................................................................................................................................................................................3 3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA: ............................................................................................................................3 4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO .................................................................................................................................................3 5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ............................................................................................................................................................3 6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA

OGÓLNEGO ..............................................................................................................................................................................................................4 7. INFORMACJA O ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ ..............................................................................................................................6 8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ .....................................................................................6 9. POWIĄZANIA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Z INNYMI ZAWODAMI .................................................................................................6 10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ..............................................................................................7 11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ .....................................................................................................................8 12. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW ........................................................................................................................... 11

1. Eksploatacja podziemna złóż ........................................................................................................................................................................................... 12 2. Podstawy górnictwa podziemnego ................................................................................................................................................................................. 17 3. Podstawy techniki i konstrukcji maszyn .......................................................................................................................................................................... 21 4. Przepisy prawa i bhp w górnictwie .................................................................................................................................................................................. 30 5. Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy ............................................................................................................................................................... 33 6. Działalność gospodarcza w górnictwie ............................................................................................................................................................................ 37 7. Techniki eksploatacyjnych ............................................................................................................................................................................................... 41 8. Komputerowe wspomagania zawodu ............................................................................................................................................................................. 50 9. Maszyny i urządzenia górnicze ........................................................................................................................................................................................ 55

ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................................................................................................................................... 60



TYP SZKOŁY: Zasadnicza Szkoła Zawodowa

1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY

2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY

3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA: Autorzy: mgr inż. Wojciech Cebo, mgr inż. Grzegorz Śliwiński Recenzenci: … Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk

4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Program nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi:

− Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw − Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2012 r. − Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. − Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. − Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17

listopada 2010 r. − Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. − Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia

przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i



społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.

6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Program nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:

1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na

obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej.



W programie nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język obcy , a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Matematyka:

− dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych;

− zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne; − zamieniać ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe; − zaokrąglać rozwinięcia dziesiętne liczb; − obliczać wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych,

długość okręgu i łuku okręgu, pola figur geometrycznych; − stosować twierdzenie Pitagorasa; − zamieniać jednostki pola i objętości;

fizyka: − podawać przykłady sił w różnych sytuacjach praktycznych; − posługiwać się pojęciem siły ciężkości, gęstości, ciśnienia; − wyjaśniać zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; − zasady przewodnictwa cieplnego; − wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; − posługuje się pojęciem pracy i mocy; − posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; − posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; − posługuje się pojęciem oporu elektrycznego; − zna jednostka podstawowa układu SI oraz potrafi je przeliczać;

język obcy: − umiejętności rozumienia ze słuchu oraz wypowiedzi pisemnej o różnorodnej formie i długości (np. rozmowy, dyskusje, komunikaty, instrukcje, wiadomości, napisy

informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, katalogi i programy komputerowe) w różnych warunkach odbioru; − znajdowania w tekście określonych informacji; − określania kontekstu wypowiedzi (np. czasu, miejsca, sytuacji, uczestników); − rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu wypowiedzi.



Kształcenie umiejętności objętych przedmiotem podejmowanie działalności gospodarczej bazuje na treściach i umiejętnościach zawartych w podstawach przedsiębiorczości, a w szczególności w takich obszarach jak: sporządzanie biznesplanu, zakładanie działalności gospodarczej Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia występujące w związku z procesami produkcyjnymi w zakładach górniczych, udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach i zdarzeniach w związku z pracą, rozpoznawanie i reagowanie na sygnały alarmowe – bazują na wiedzy i umiejętnościach zawartych w treściach kształcenia i nauczania w przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa.

7. INFORMACJA O ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Górnik eksploatacji podziemnej zajmuje się pracami wydobywczymi w poziemnych zakładach górniczych, a proces wydobywczy odbywa się poprzez wydobywanie kopaliny ze złoża znajdującego się pod powietrznią ziemi. Głównym celem kształcenia w ramach specjalności jest nabycie przez uczniów gruntownej i zaawansowanej wiedzy w dziedzinie nauk o ziemi, górnictwie i geologii, eksploatacji podziemnej złóż, obsłudze maszyn i urządzeń do eksploatacji złóż, technice strzelniczej, miernictwie górniczym, przepisach prawnych w górnictwie i szeroko rozumianego bezpieczeństwa powszechnego. Te wiadomości zapewniają wiedzę o technologii i metodach wydobycia kopalin oraz umiejętności potrzebne współczesnemu górnikowi do podjęcia pracy zawodowej. Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej może podjąć pracę w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny użyteczne oraz po potwierdzeniu kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik górnictwa podziemnego po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych i uzyskać wykształcenie średniego.

8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Górnictwo podziemne kopalin to obecnie prężnie rozwijająca się częścią branży górniczej, zajmująca dominującą pozycję w ogólnym bilansie wydobywczym kraju. Są to przede wszystkim zakłady górnicze wydobywające węgiel kamienny, rudy żelaza i soli. Górnik eksploatacji podziemnej to zawód na który jest duże zapotrzebowanie, ponieważ eksploatacja surowców podlega przepisom prawa górniczego i właściciele kopalń chętnie przyjmują do pracy osoby posiadające kierunkowe wykształcenie górnicze. Górnicy eksploatacji podziemnej chętnie przyjmowani są do pracy w firmach realizujących usługi dla potrzeb górnictwa.

9. POWIĄZANIA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Z INNYMI ZAWODAMI Podział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np. dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej wyodrębniona została kwalifikacja M.11 Eksploatacja podziemna złóż, która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego. Technik górnictwa podziemnego ma kwalifikację właściwą dla zawodu M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych, która jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.11.



Górnik eksploatacji podziemnej posiada wspólne efekty kształcenia dla grupy zawodów górniczych PKZ (M.e) wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego.

10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; 2) wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż; 3) wykonywanie robót związanych z obsługa urządzeń stosowanych do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych;

Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej:

− efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ, KPS) − efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej

eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego PKZ(M.e) − efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych.

Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej po potwierdzeniu kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych może podwyższyć swoje kwalifikacje i uzyskać dyplom technika górnictwa podziemnego po potwierdzeniu kwalifikacji M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych i uzyskaniu wykształcenia średniego.



11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin.. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi:

− na kształcenie w ramach kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych przeznaczono 620 godzin, − na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 400 godzin.

Tabela 3. Plan nauczania do programu o strukturze przedmiotowej

Lp. Nazwa przedmiotu Liczba godzin w cyklu kształcenia

I II III tygodniowo łącznie

I II I II I II Kształcenie zawodowe teoretyczne

1. Podstawy podziemnej eksploatacji złóż 3 3 3 3 1 1 7 224 2. Podstawy górnictwa podziemnego 3 3 1 1 4 128 3. Podstawy techniki 2 2 2 2 4 128 4. Przepisy prawa i bhp w górnictwie 1 1 2 2 3 96 5. Język obcy w górnictwie 1 1 1 32 6. Działalność gospodarcza w górnictwie 1 1 1 32

Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 8 7 5 20 640 Kształcenie zawodowe praktyczne */**

7. Podstawy technik eksploatacyjnych - zajęcia praktyczne 6 6 4 4 14 14 24 778 8. Komputerowe wspomaganie zawodu 2 2 2 64 9. Podstawy maszyn i urządzeń górniczych 4 4 4 128 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne w klasie 6 10 14 30 970



* dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu Pracy ** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający kwalifikację M.11. odbywa się pod koniec klasy trzeciej.



Wykaz działów programowych dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej

Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przeznaczona na dział

1. Podstawy podziemnej eksploatacji złóż 1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych 180 1.2. Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych 26 1.3. Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczych

18

2. Podstawy górnictwa podziemnego 2.1. Podstawy geologii złożowej 44

2.2. Podstawy metod i systemów eksploatacji 84 3. Podstawy techniki 3.1. Rysunek techniczny maszynowy 28

3.2. Elementy części maszyn i urządzeń 30 3.3. Maszyny i urządzenia do urabiania 30 3.4. Maszyny i rządzenia do ładowania i odstawy urobku 15 3.5. Maszyny i rządzenia do transportu urobku i materiału 15 3.6. Zasady bezpieczeństwa w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń

górniczych 10

4. Przepisy prawa i bhp w górnictwie 4.1. Organizacja zakładu górniczego 26 4.2. Zagrożenia występujące w zakładzie górniczym 70

5. Język obcy w górnictwie 5.1. Porozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych 20

5.2. Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych 12

6. Działalność gospodarcza w górnictwie 6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w górnictwie 10 6.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa górniczego 22

7. Podstawy technik eksploatacyjnych - zajęcia praktyczne

7.1. BHP w trakcie wykonywania prac eksploatacyjnych 40 7.2. Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych 340 7.3. Wydobywanie kopalin 300 7.4. Obsługiwanie urządzeń do wentylacji i klimatyzacji 98

8. Komputerowe wspomaganie zawodu 8.1. Podstawy baz danych 10 8.2. Podstawy statystyki w górnictwie 14 8.3. Komputerowe wspomaganie zarządzania w przedsiębiorstwie górniczym 40

9. Podstawy maszyn i urządzeń górniczych 9.1. Projektowanie i wytwarzanie elementów części maszyn i urządzeń 38 9.2. Obsługa maszyn i urządzeń górniczych 90



12. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko

1. Podstawy podziemnej eksploatacji złóż 224 godz.

2. Podstawy górnictwa podziemnego 128 godz.

3. Podstawy techniki 128 godz.

4. Przepisy prawa i bhp w górnictwie 96 godz.

5. Język obcy w górnictwie 32 godz.

6. Działalność gospodarcza w górnictwie 32 godz.

7. Podstawy technik eksploatacyjnych - zajęcia praktyczne 778 godz.

8. Komputerowe wspomaganie zawodu 64 godz.

9. Podstawy maszyn i urządzeń górniczych 128 godz.



1. Eksploatacja podziemna złóż

1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych 1.2. Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych 1.3. Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczych

1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych

Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań

programowych (P lub PP)

Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia

PDG(7)1. wskazać niezbędna dokumentacja potrzebną do wydobywania kopalin ze złóż; P C − Dokumentacja potrzebna do wydobywania kopalin ze złóż.

− Informacje dotyczące wydobywania kopalin ze złóż. − Zastosowanie w eksploatacji złóż nowych technologii. − Analizy potrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez

zakład górniczy działalności. − Obniżenie kosztów w trakcie drążenia i likwidacji

wyrobisk. − Powstanie skał i ich podział. − Węgle kopalne. − Własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych. − Metody urabiania skał. − Metody ładowania i transportu urobku. − Rodzaje obudów górniczych. − Sposoby likwidacji zrobów. − Metody wykonywania wyrobisk udostępniających. − Metody drążenia wyrobisk przygotowawczych. − Urabianie skał za pomocą środków wybuchowych. − Dokumentacja robót związanych z drążeniem i

likwidacja wyrobisk górniczych. − Minerały występujące w skorupie ziemskiej. − Metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych.

PDG(8)1. lokalizować nowe informacje dotyczące wydobywania kopalin ze złóż; P C

PDG(9)1. wyszukać informacji o możliwości zastosowania w eksploatacji złóż nowych technologii;

P B

PDG(10)1. analizować potrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez zakład górniczy działalności;

P D

PDG(11)1. wskazać możliwości obniżenia kosztów w trakcie drążenia i likwidacji wyrobisk;

P D

PKZ(M.e)(2)1. określić proces powstanie skał i ich podział; P B

PKZ(M.e)(2)2. rozróżnić węgle kopalne; P B

PKZ(M.e)(2)3. wymienić własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych; P A

PKZ(M.e)(3)1. rozróżnić metody urabiania skał; P B

PKZ(M.e)(3)2. opisać metody ładowania i transportu urobku; P B

PKZ(M.e)(3)3. rozróżnić rodzaje obudów górniczych; P C

PKZ(M.e)(3)4. wymienić sposoby likwidacji zrobów; P B

M.11.1(5)1. przedstawić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; P B

M.11.1(5)2.przedstawić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; P B

M.11.1(6)1. objaśnić metodę urabiania skał za pomocą środków wybuchowych; PP C

M.11.1(7)1. sporządzić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; P C



M.11.1(7)2. sporządzić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; P C − Metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za pomocą materiałów wybuchowych. M.11.1(8)1. zaplanować organizacje prac w zależności od warunków geologiczno-

górniczych; P B

M.11.1(8)2. analizować dokumentacja robót związanych z drążeniem i likwidacja wyrobisk górniczych;

p C

M.11.1(9)1. wymienić minerały występujące w skorupie ziemskiej; P A

M.11.1(10)1. dobrać rodzaj obudowy wyrobisk górniczych; P C

M.11.1(10)2. dobrać odpowiedni system obudowy podziemnych wyrobisk górniczych; P C

M.11.1(11)1. rozróżnić metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych; P B

M.11.2(4)1. objaśnić metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za pomocą materiałów wybuchowych;

P B

M.11.2(4)2. porównać sposoby ładowania i odstawy urobku; P C

Planowane zadania Wyszukiwanie, selekcjonowanie informacji dotyczących drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych. Klasa podzielona jest na czteroosobowe grupy z której należy wybrać lidera. Lider grupy losuje temat zadania dotyczącego rodzaju złoża oraz urobku, a następnie cała grupa musi zaproponować sposób drążenia i likwidacji podziemnego wyrobiska górniczego. Na wykonanie zadania jest 15 minut po których lider grupy prezentuje pracę na forum klasy (czas 5 minut). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, dokumentację górniczą, schematy i modele wyrobisk górniczych, schematy i modele układów technologicznych, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien kierować się możliwościami uczniów, a także koniecznością realizacji efektów kształcenia, które zostaną wykorzystane w pracy zawodowej a także na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Najbardziej zalecaną metodą dydaktyczną jest pogadanka, połączona z prezentacją multimedialną, praca w małych grupach i indywidualna. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje zastosować ocenę wykonanego ćwiczenie, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru metody drążenia



i likwidacji wyrobiska, zastosowanie terminologii zawodowej, formę wypowiedzi przez osobę prezentującą wykonane zadanie, innowacyjność zastosowanych rozwiązań.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.2. Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(4)1. korzystać ze schematów i map przewietrzania i wentylacji; P B − Schematy i mapy przewietrzania i wentylacji. − Skład powietrza kopalnianego oraz jego właściwości. − Warunki klimatyczne w kopalni. − Zasady przewietrzania kopalń. − Metody i sposoby przepływu powietrza w kopalni. − Elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacji. − Rodzaje wentylatorów kopalnianych. − Rodzaje instalacji klimatyzacyjnej. − Rodzaje i budowę tam wentylacyjnych. − Zapory pyłowe i wodne. − Skutki nieprawidłowego rozprowadzenia powietrza w

wyrobiskach.

M.11.3(2)1. określić skład powietrza kopalnianego oraz jego właściwości; P B

M.11.3(2)2. ocenić warunki klimatyczne w kopalni; P C

M.11.3(2)3. dobrać zasady przewietrzania kopalń; P C

M.11.3(3)1. ustalić metody i sposoby przepływu powietrza w kopalni; P B

M.11.3(4)1. rozpoznać elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacji; P B

M.11.3(4)2. wskazać rodzaje wentylatorów kopalnianych; P C

M.11.3(4)3. rozpoznać rodzaje instalacji klimatyzacyjnej; P B

M.11.3(6)1. wytłumaczyć rodzaje i budowę tam wentylacyjnych; P B

M.11.3(6)2. wyjaśnić konieczność stosowania zapór pyłowych i wodnych; P C

M.11.3(8)1. przewidzieć skutki nieprawidłowego rozprowadzenia powietrza w wyrobiskach;

PP D

Planowane zadania Wykonaj opis rodzaju sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej wykonanej w zakładzie górniczym. Na podstawie otrzymanego rysunku rozpoznaj i opisz rodzaj sieci i elementów wentylacji oraz klimatyzacji w niej zastosowanej. Opisany przykładowy rysunek należy porównać z prawidłowym schematem przedstawionym wizualnie na rzutniku i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Czas na wykonanie zadania wynosi 20 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt do pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż.



Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, mapy, schematy, zdjęcia, rysunki, czasopisma branżowe oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, pogadanki i pokazu z zastosowaniem filmów i zdjęć gdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie zasadę przewietrzania i klimatyzacji kopalń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu w którym uczeń otrzyma schemat, na którym powinien zaznaczyć i opisać rodzaj i zasadę przewietrzania i klimatyzacji wyrobiska górniczego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 1.3. Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczych


Poziom wymagań



BHP(4)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk;

P D − Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r.Prawo geologiczne i górnicze.

− Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

− Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. − Czynniki szkodliwe występujące na dole kopalni. − Sprzęt ochronny. − Instrukcje i technologie dotyczących robót

eksploatacyjnych. − Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. − Rodzaje zagrożeń na dole kopalni.

BHP(5)1. przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka na obecnie zajmowanym stanowisku;

P C

BHP(6)1. dokonać analizy skutków odziaływania czynników szkodliwych występujących na dole kopalni;

P C

BHP(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym stanowisku pracy;

P C

BHP(9)1. stosować się do instrukcji i technologii dotyczących robót eksploatacyjnych; P B

BHP(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym;

P D

M.11.2(8)1. podać przykłady zagrożeń metanowych; P B

M.11.2(8)2.podać przykłady zagrożeń pyłowych; P B

M.11.2(8)3.podać przykłady zagrożeń pożarowych; P B

M.11.2(8)4. podać przykłady zagrożeń wodnych; P B

M.11.2(8)5. podać przykłady zagrożeń tąpaniami; P B



KPS(3)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywania robót górniczych;

P C

Planowane zadania Ustalić wpływ nie stosowania się zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczy. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy ustalić przyczyny jego powstania i opisać nieprawidłowości w trakcie wykonywanej pracy . Opisany przykładowy wypadek należy omówić na forum klasyz ekspertem lub nauczycielem. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż wyposażonej w: przepisydla branży górniczej, informacjedotyczące wypadków górniczych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu,. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, informacje wypadkowe, oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i pokazu zaistniałych wypadków i zagrożeń podczas wykonywania robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczy z zastosowaniem filmów i zdjęć gdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie jakie skutki może przynieść nie stosowanie się do obowiązujących przepisów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru w którym uczeń zaznaczy poprawne odpowiedzi postępowania w razie zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



2. Podstawy górnictwa podziemnego

2.1. Podstawy geologii złożowej 2.2. Podstawy metod i systemów eksploatacji

2.1 Podstawy geologii złożowej


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi. P B − Budowa ziemi. − Procesy geotektoniki. − Formy tektoniczne skorupy ziemskiej. − Procesy endo i egzogeniczne. − Występowanie i pochodzenie wód podziemnych. − Okresy geologiczne i rozwój życia na ziemi. − Występowanie złóż kopalin energetycznych. − Występowanie złóż wód podziemnych. − Podstawowe grupy minerałów. − Cechy i własności minerałów. − Cechy i własności litotypów i macerałów − Procesy skałotwórcze. − Grupy genetyczne skał i ich właściwości. − Skały osadowe, magmowe i metamorficzne. − Własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. − Procesy złożotwórcze głównych kopalin tworzących

złoża surowców użytecznych w Polsce. − Formy występowania złóż. − Procesy tworzące złoża ropy naftowej i gazu

ziemnego. − Surowce mineralne w Polsce. − Podziały kopalin.

PKZ(M.e)(1)2. wyszczególnić procesy geotektoniki. P C

PKZ(M.e)(1)3. przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej. P C

PKZ(M.e)(1)4. wyszczególnić procesy endo- i egzogeniczne. P C

PKZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i pochodzenie złóż kopalin energetycznych oraz wód podziemnych.

P B

PKZ(M.e)(1)6. przedstawić okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi. P C

PKZ(M.e)(1)7. analizować tabelę stratygraficzną. P B

PKZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczna Polski na tle jednostek strukturalnych Europy.

P B

PKZ(M.e)(1)9. objaśnić budowę geologiczną Polski. P C

PKZ(M.e)(2)4. wymienić podstawowe grupy minerałów. P B

PKZ(M.e)(2)5. określić cechy i własności minerałów. P B

PKZ(M.e)(2)6. wymienić procesy skałotwórcze. P B

PKZ(M.e)(2)7. wyszczególnić grupy genetyczne skał i ich właściwości. PP C

PKZ(M.e)(2)8. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne. P C

PKZ(M.e)(2)9. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. P B

PKZ(M.e)(2)10. wymienić procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w Polsce.

P C



PKZ(M.e)(2)11. badać formy występowania złóż; P C − Procesy tworzące złoża kopalin będących własnością górniczą.

− Główne minerały skałotwórcze stref złożowych. − Główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu. − Dokumentacja geologiczna strefy złożowej.

PKZ(M.e)(2)12. wymienić rodzaje kopalin; P C

PKZ(M.e)(2)13. wytłumaczyć procesy tworzące złoża kopalin będących własnością górniczą,

PP C

M.11.2(1)1. rozpoznać główne minerały skałotwórcze stref złożowych PP C

M.11.2(1)2. rozpoznać główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu PP C

M.11.2(1)3. rozpoznać główne minerały skałotwórcze strefy złożowej PP C

M.11.2(1)4. dokonać analizy dokumentacji geologicznej strefy złożowej; PP D

Planowane zadania Wykonaj przekrój geologiczny ilustrujący budowę geologiczną danego obszaru.Na podstawie otrzymanego opisu i zestawu przykładowych danych litologiczno-stratygraficznych wykonaj przekrój geologiczny badanego obszaru.Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją rzeczywistą przekrojów geologicznych badanego obszaru, przygotuj prezentację multimedialną. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy (czas 10 min). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt geodezyjny: teodolit, niwelator, dalmierz, łaty geodezyjne, taśmy miernicze, przymiary, tyczki, węgielnicę, sprzęt do rozpoznawania minerałów i skał. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, mapy geologiczne, przykładowe przekroje litologiczno-stratygraficzne, modele przekrojów geologicznych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, ćwiczeń i projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładowy przekrój geologiczny. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowego przekroju geologicznego do którego należy zastosować poznane zasady. Wykonany projekt należy omówić na zasadzie porównania z wzorcem i określić jego słabe punkty. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców.



2.2 Podstawy metod i systemów eksploatacji


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(3)5. omówić znaczenie i rozwój górnictwa podziemnego w Polsce. P C − Rozwój górnictwa podziemnego w Polsce. − Metody udostępniania złóż. − Metody wykonywania wyrobisk górniczych. − Podział wyrobisk górniczych. − Przeznaczenie wyrobisk górniczych. − Budowa i podzespoły urządzeń do wykonywania

wyrobisk górniczych poziomych. − Budowa wyrobisk górniczych pionowych. − Technologie górnicze. − Systemy eksploatacji węgla. − Systemy eksploatacji rud metali nieżelaznych. − Systemy podziemnej eksploatacji soli. − Struktury geologiczne na mapach. − Umowne znaki na mapach. − Mapy eksploatacji górniczej podziemnej. − Obiekty budowlane w podziemnym zakładzie

górniczym. − Zjawiska geofizyczne. − Monitoring geofizycznych zjawisk w górotworze. − Prowadzenie robót górniczych w strefie uskoku.

PKZ(M.e)(3)6. scharakteryzować metody wykonywania wyrobisk górniczych. P C

PKZ(M.e)(3)7. scharakteryzować podział wyrobisk górniczych ze względu na przeznaczenie.

P C

PKZ(M.e)(3)8. omówić budowę i podzespoły urządzeń do wykonywania wyrobisk górniczych poziomych.

P B

PKZ(M.e)(3)9. scharakteryzować budowę wyrobisk górniczych pionowych. P C

PKZ(M.e)(3)10. omówić systemy eksploatacji węgla. P B

PKZ(M.e)(3)11. omówić systemy eksploatacji rud metali nieżelaznych. P B

PKZ(M.e)(3)12. omówić systemy podziemnej eksploatacji soli. P B

M.11.1(1)1. rozróżnić oznaczenia litologiczne na mapach P C

M.11.1(1)2. rozpoznać struktury geologiczne na mapach P C

M.11.1(1)3. rozpoznać umowne znaki na mapach geologicznych i górniczych P C

M.11.1(1)4. omówić mapę eksploatacji górniczej podziemnej P B

M.11.1(2)1. rozróżnić i klasyfikować obiekty budowlane w podziemnym zakładzie górniczym,

P C

M.11.2(2)1. omówić monitorowanie zjawisk geofizycznych występujących w górotworze w strefie eksploatacji korytarzowego

P C

M.11.2(2)2. omówić technologię prowadzenia robót górniczych w strefie uskoku P B

M.11.1(3)1. omówić metody udostępniania złóż; P B

Planowane zadania Na podstawie otrzymanych informacji i założeń dobierz odpowiedni system eksploatacji złóż kopaliny użytecznej i opisz go na karcie pracy. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy, a następnie skonsultuj z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy



dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt geodezyjny: teodolit, niwelator, dalmierz, łaty geodezyjne, taśmy miernicze, przymiary, tyczki, węgielnicę, sprzęt do rozpoznawania minerałów i skał; przyrządy pomiarowe do wykrywania gazów kopalnianych, pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, mapy geologiczne, przykładowe przekroje litologiczno-stratygraficzne, modele przekrojów geologicznych, modele obudów szybów, przykładowe projekty techniczne obudów szybów, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, ćwiczeń i projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładowy projekt obudowy szybu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowego systemu eksploatacji do którego należy zastosować poznane zasady. Wykonany prace należy omówić na zasadzie porównania z wzorcem i określić jego słabe punkty, zwracając szczególną uwagę na prawidłowe nazewnictwo techniczne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców.



3. Podstawy techniki i konstrukcji maszyn

3.1. Rysunek techniczny maszynowy 3.2. Elementy części maszyn i urządzeń 3.3. Maszyny i urządzenia do urabiania 3.4. Maszyny i rządzenia do ładowania i odstawy urobku 3.5. Maszyny i rządzenia do transportu urobku i materiału 3.6. Zasady bezpieczeństwa w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych

3.1 Rysunek techniczny maszynowy


Poziom wymagań



korzystać z zasad wykonywania rysunki technicznego; P B − Zasady wykonywania rysunków technicznych. − Rodzaje linii do rysowania i wymiarowania rysunków. − Zasady wymiarowania rysunków technicznych. − Zasady pisania liczb wymiarowych na rysunkach. − Rodzaje tabelek rysunkowych. − Różnice pomiędzy szkicem, a rysunkiem technicznym. − Zasady szkicowania. − Rodzaje uproszczeń na szkicach. − Zasady wymiarowania szkiców. − Programy komputerowych wspomagające

projektowanie. − Tolerancje i pasowania.

dobrać rodzaje linii do rysowania i wymiarowania rysunków; P C

wyjaśnić zasadę wymiarowania rysunku technicznego; P B

wyjaśnić zasadę pisania liczb wymiarowych na rysunku; P B

dobrać rodzaj tabelki rysunkowej; P C

rozróżnić szkic od rysunku technicznego; P B

korzystać z zasad szkicowania; P B

dobrać rodzaj uproszczeń na szkicach; P C

wyjaśnić zasady wymiarowania szkiców; P B

korzystać z programów komputerowych wspomagających projektowanie; P C

rysować proste rysunku z zastosowanie programów komputerowych wspomagających projektowanie;

P C

uzasadnić konieczność stosowania tolerancji i pasowań; P B

zastosować tolerancje i pasowania w rysowaniu elementu części maszyn; P C

korzystać z programów komputerowych typy CAD; PP C



rysować proste rysunku z zastosowanie programów komputerowych typy CAD; PP C

Planowane zadania Wykonanie i zwymiarowanie rysunku technicznego. Na podstawie przedstawionego elementu części maszyn wykonaj rysunek techniczny i go zwymiaruj. Narysowany i zwymiarowany element części maszyn należy porównać z rysunkiem przedstawionym wizualnie na rzutniku i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Popełnione błędy należy omówić na forum klasy i wprowadzić poprawki. Czas na wykonanie zadania 30 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), oprogramowanie do wykonywania rysunku technicznego, modele brył geometrycznych, schematy kinematyczne i blokowe maszyn i urządzeń górniczych, modele części maszyn, połączeń rozłącznych i nierozłącznych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego maszyn, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń górniczych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, przykładowe elementy i rysunki części maszyn, czasopisma branżowe, projekty techniczne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i ćwiczeń. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania rysunków technicznych elementów części maszyn. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących proponuje się wykonanie i zwymiarowanie rysunku technicznego na podstawie przedstawionego przykładowe elementu części maszyn. W ocenie trzeba uwzględnić poprawne stosowanie zasad rysunku technicznego, a szczególnie zasad wymiarowania i stosowania odpowiednich linii. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 3.2 Elementy części maszyn i urządzeń


Poziom wymagań



wyjaśnić pojęcia łożyskowania elementów części maszyn; P B − Łożyskowania elementów części maszyn. − Różnice pomiędzy osią, a wałem. − Rodzaje łożysk. − Budowa i zastosowanie sprzęgieł. − Zasada działania hamulców.

wyjaśnić różnice pomiędzy osią, a wałem; P B

wymienić rodzaje łożysk; P A

opisać budowę i zastosowanie sprzęgieł; P B



wytłumaczyć zasadę działania hamulców; P C − Rodzaje przekładni. − Działanie przekładni cięgnowych, ciernych i zębatych. − Materiały uszczelniające i środki smarownicze części

maszyn. − Połączenia rozłączne. − Połączenia nierozłączne. − Rodzaje materiałów konstrukcyjnych. − Struktura stopów żelaza. − Gatunki stali. − Materiały konstrukcyjne na elementy części maszyn. − Rodzaje obróbki metali. − Korozja metali żelaznych i nieżelaznych. − Zabezpieczenia metali przed korozją. − Metody obróbki skrawaniem elementów części

maszyn. − Metody odlewnicze. − Elementy maszyn które wykonuje się z form

odlewniczych. − Rodzaje obróbki plastycznej. − Rodzaje maszyn do obróbki plastycznej. − Narzędzia stosowane do obróbki metali. − Pomiary części maszyn o różnych kształtach. − Przyrządy pomiarowe. − Dokumentacja techniczno ruchowa maszyn i urządzeń. − Rodzaje rysunków. − Normy dotyczące maszyn i urządzeń.

przedstawić rodzaje przekładni; P B

wyjaśnić działanie przekładni cięgnowych, ciernych i zębatych; P B

zastosować rodzaje materiałów uszczelniających i środków smarowniczych części maszyn;

P C

przedstawić rodzaje połączeń rozłącznych; P A

przedstawić rodzaje połączeń nierozłącznych; P A

zastosować rodzaj połączenia w elementach maszyn; P C

wymienić rodzaje materiałów konstrukcyjnych; P B

znać strukturę stopów żelaza; P B

wymienić gatunki stali; P B

uzasadnić stosowanie materiału konstrukcyjnego na element części maszyn; PP D

opisać rodzaje obróbki metali; P B

opisać rodzaje korozji metali żelaznych i nieżelaznych; P B

dobrać metody zabezpieczania metali przed korozją; P C

przedstawić metody obróbki skrawaniem elementów części maszyn; P B

opisać metody odlewnicze; P B

dobrać elementy maszyn które wykonuje się z form odlewniczych; P C

przedstawić rodzaje obróbki plastycznej; P B

dobrać rodzaje maszyn do obróbki plastycznej; P C

wskazać maszyny do obróbki metali; P B

dobrać narzędzia stosowane do obróbki metali; P C

wykonać pomiary części maszyn o różnych kształtach; PP D

korzystać z przyrządów pomiarowych podczas obróbki części maszyn. P C

dobrać rodzaj przyrządu pomiarowego do przydzielonych zadań; P C

dokonać pomiaru poprawności wykonanych prac; P C

analizować dokumentacje techniczno ruchową maszyn i urządzeń; P B



rozróżnić rodzaje rysunków w dokumentacjach; P B

stosować normy dotyczące maszyn i urządzeń; P C

Planowane zadania Rozpoznawanie elementów podzespołów maszyn górniczych. Na podstawie otrzymanej dokumentacji technicznej przekładni mechanicznej określ rodzaje i przeznaczenie części użytych w przekładni. Zapisz rozwiązania w tabelce, a następnie dokonaj samooceny na podstawie opisanego podzespołu maszyny przedstawionego na rzutniku.Popełnione błędy należy omówić na forum klasy i wprowadzić poprawki. Czas na wykonanie zadania 15 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażonej w: schematy kinematyczne i blokowe maszyn i urządzeń górniczych, modele części maszyn, połączeń rozłącznych i nierozłącznych, napędów elektrycznych hydraulicznych i pneumatycznych, próbki materiałów konstrukcyjnych, części maszyn, części maszyn z różnymi postaciami zużycia, modele maszyn i urządzeń górniczych, oprogramowanie do symulacji działania maszyn i urządzeń górniczych, prezentacje multimedialne dotyczące działania maszyn i urządzeń górniczych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, katalogi maszyn i urządzeń górniczych, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń górniczych. Środki dydaktyczne Poradnik Mechanika, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, filmy i prezentacje multimedialne z omawianego zakresu. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Elementy części maszyn i urządzeń” wymaga stosowania podających i praktycznych metod kształcenia. Podstawowymi metodami nauczania w tym dziale powinny być ćwiczeń i opisu z prezentacją multimedialną dzięki którym uczeńpozna poszczególne części z których składa się maszyna lub urządzenia. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie opisu elementów części maszyn na podstawie przedstawionego rysunku złożeniowego ze zwróceniem szczególnej uwagi na poprawne nazewnictwo techniczne poszczególnych podzespołów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia przyszłych pracodawców. 3.3 Maszyny i rządzenia do urabiania


Poziom wymagań



M.11.2(3)1. rozróżnić rodzaje maszyn urabiających stosowanych do eksploatacji podziemnych złóż;

P B − Rodzaje maszyn urabiających stosowanych do eksploatacji podziemnych złóż.

− Budowa kombajnów wąskoprzodkowych i szerokoprzodkowych.

M.11.2(3)2. opisać budowę kombajnów wąskoprzodkowych i szerokoprzodkowych; P B

M.11.2(3)3. wymienić rodzaje obudów wyrobisk; P B



PKZ(M.e)(4)2. wyjaśnić zasadę pracy maszyn urabiających i ich budowę na podstawie pokazu multimedialnego;

P C − Rodzaje obudów wyrobisk. − Zasada pracy maszyn urabiających i ich budowa. − Zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów

i konserwacji maszyn i rządzeń urabiających. − Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających.

BHP(4)2. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń urabiających ;

P C

BHP(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających; P B

BHP(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń urabiających;

P D

Planowane zadania Dobieranie maszyn i urządzeń do urabiania. Na podstawie otrzymanych kart charakterystyki maszyn i urządzeń urabiających należy dobrać jej rodzaj do metody eksploatacji, prawidłową odpowiedź zaznacz na karcie pracy. Wykonane zadanie należy przedstawić na forum klasy, a poprawność omówić z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażonej w: modele maszyn i urządzeń górniczych, filmy dydaktyczne dotyczące budowy i eksploatacji maszyn górniczych, oprogramowanie do symulacji działania maszyn i urządzeń górniczych, prezentacje multimedialne dotyczące budowy i działania maszyn i urządzeń górniczych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, katalogi maszyn i urządzeń górniczych, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń górniczych; Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma, książki branżowe, dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn i urządzeń górniczych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Metodami prowadzenia zajęć powinny być prezentacje multimedialne, dyskusja, przykładowe ćwiczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę prezentacji i ćwiczeń gdyż pozwolą one uczniowi łatwo zrozumieć zasadę pracy i budowę maszyn i urządzeń urabiających. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje zastosować ocenę wykonanego ćwiczenie, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru maszyny i rządzenia do urabiania, formę wypowiedzi przez osobę prezentującą wykonane zadanie z zastosowanie terminologii zawodowej. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia i przyszłych pracodawców.



3.4 Maszyny i rządzenia do ładowania i odstawy urobku


Poziom wymagań



M.11.2(3)4. rozróżnić rodzaje maszyn i urządzeńdo ładowania i odstawy urobku stosowanych w eksploatacji podziemnych złóż;

P B − Maszyny i urządzenia do ładowania i odstawy urobku stosowane w eksploatacji podziemnych złóż.

− Budowa urządzeń do ładowania i odstawy urobku stosowanych w górnictwie podziemnym.

− Zasada pracy maszyn do ładowania i odstawy urobku. − Zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i

konserwacji maszyn i rządzeń do ładowania i odstawy urobku.

− Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku.

M.11.2(3)5. opisać budowę urządzeń do ładowania i odstawy urobku stosowanych w górnictwie podziemnym;

P B

M.11.2(3)6. wymienić rodzaje maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku; P B

PKZ(M.e)(4)3. wyjaśnić zasadę pracy maszyn do ładowania i odstawy urobku na podstawie pokazu multimedialnego;

P C

BHP(4)3. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń do ładowania i odstawy urobku;

P C

BHP(5)3. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku; P B

BHP(6)3. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku;

P D

Planowane zadania Rozpoznawanie maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku. Na podstawie otrzymanych kart charakterystyki maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku należy dobrać ich rodzaj do metody eksploatacji, prawidłową odpowiedź zaznacz na karcie pracy. Wykonane zadanie należy przedstawić na forum klasy, a poprawność omówić z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażonej w: modele maszyn i urządzeń górniczych, filmy dydaktyczne dotyczące budowy i eksploatacji maszyn górniczych, oprogramowanie do symulacji działania maszyn i urządzeń górniczych, prezentacje multimedialne dotyczące budowy i działania maszyn i urządzeń górniczych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, katalogi maszyn i urządzeń górniczych, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń górniczych; Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma, książki branżowe, dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn i urządzeń górniczych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Metodami prowadzenia zajęć powinny być prezentacje multimedialne, dyskusja, przykładowe ćwiczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę prezentacji i ćwiczeń gdyż pozwolą one uczniowi łatwo zrozumieć zasadę pracy i budowę maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.



Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu w którym uczeń otrzyma rysunki (zdjęcia) maszyn, powinien ją rozpoznać wraz z poszczególnymi podzespołami, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru maszyny i rządzenia do ładowania i odstawy urobku. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 3.5 Maszyny i rządzenia do transportu urobku i materiału


Poziom wymagań



M.11.2(3)7. rozróżnić rodzaje maszyn i urządzeńdo transportu urobku i materiału stosowanych w eksploatacji podziemnych złóż;

P B − Maszyny i urządzenia do transportu urobku i materiału stosowanych w eksploatacji podziemnych złóż.

− Budowa urządzeń do transportu urobku i materiału stosowanych w górnictwie podziemnym.

− Zasada pracy maszyn do transportu urobku i materiału. − Zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i

konserwacji maszyn i rządzeń do transportu urobku i materiału.

− Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału.

− Skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału.

M.11.2(3)8. opisać budowę urządzeń do transportu urobku i materiału stosowanych w górnictwie podziemnym;

P B

M.11.2(3)9. wymienić rodzaje maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału; P B

PKZ(M.e)(4)3. wyjaśnić zasadę pracy maszyn do transportu urobku i materiału na podstawie pokazu multimedialnego;

P C

BHP(4)4. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń do transportu urobku i materiału;

P C

BHP(5)4. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału; P B

BHP(6)4. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału;

P D

Planowane zadania Rozpoznawanie maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału. Na podstawie otrzymanych kart charakterystyki maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału należy dobrać ich rodzaj do metody eksploatacji, prawidłową odpowiedź zaznacz na karcie pracy. Wykonane zadanie należy przedstawić na forum klasy, a poprawność omówić z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażonej w: modele maszyn i urządzeń górniczych, filmy dydaktyczne dotyczące budowy i eksploatacji maszyn górniczych, oprogramowanie do symulacji działania maszyn i urządzeń górniczych, prezentacje multimedialne dotyczące budowy i działania maszyn i urządzeń górniczych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, katalogi maszyn i urządzeń górniczych, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń górniczych; Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma, książki branżowe, dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn i urządzeń górniczych, filmy i prezentacje multimedialne.



Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Metodami prowadzenia zajęć powinny być prezentacje multimedialne, dyskusja, przykładowe ćwiczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę prezentacji i ćwiczeń gdyż pozwolą one uczniowi łatwo zrozumieć zasadę pracy i budowę maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu w którym uczeń otrzyma rysunki (zdjęcia) maszyn, powinien ją rozpoznać wraz z poszczególnymi podzespołami, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru maszyny i rządzenia do transportu urobku i materiału . Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 3.6 Zasady bezpieczeństwa w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(4)5. analizować negatywne zachowania człowieka w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych poprzez pokaz multimedialny wypadków;

P C − Negatywne zachowania człowieka w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych.

− Zagrożenia występujące w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych.

− Przepisy dotyczące obsługi maszyn i urządzeń górniczych.

− Skutki dla zdrowia i życia za nie przestrzeganie przepisów dotyczących użytkowania maszyn i urządzeń górniczych.

BHP(4)5. przewidzieć zagrożenia występujące w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych;

P D

BHP(5)5. stosować podstawowe przepisy dotyczą obsługi maszyn i urządzeń górniczych; P C

BHP(6)5. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie przestrzeganie przepisów dotyczących użytkowania maszyn i urządzeń górniczych;

PP D

Planowane zadania Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych. Wykonaj instrukcję bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń górniczych według podanych informacji: rodzaju maszyny lub urządzenia górniczego i rodzaju zagrożeń występujących w trakcie ich użytkowania.. Wykonany projekt należy przedstawić na forum klasy i omówić z ekspertem lub nauczycielem. Czas na wykonanie zadanie 30 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń górniczych, wyposażoną w: dokumentację techniczno-ruchową maszyn i urządzeń górniczych, modele układów technologicznych, środki i sprzęt ochrony osobistej, zbiorowej i przeciwpożarowej, filmy instruktażowe, slajdy i normy maszyn i urządzeń górniczych, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu i z projektorem multimedialnym;



Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze,dokumentacje techniczno ruchowe(DTR) maszyn i urządzeń górniczych, informacje wypadkowe oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodyćwiczeńi projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż dzięki nim uczeń zrozumie sposób i zasady wykonywania instrukcji bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 6 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się wykonanie instrukcji bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń górniczych. W ocenie należy zwrócić szczególną uwagę na poprawność jej wykonania zgodnie z obowiązującymi przepisami. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



4. Przepisy prawa i bhp w górnictwie

4.1. Organizacja zakładu górniczego 4.2. Zagrożenia występujące w zakładzie górniczym 4.3. Analiza i kontrola zagrożeń naturalnych

4.1 Organizacja zakładu górniczego


Poziom wymagań



BHP(1)1. wyjaśnić zasady higieny pracy i ochrony zdrowia w zakładzie górniczym; P B − Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r.Prawo geologiczne i górnicze.

− Zasady higieny pracy i ochrony zdrowia w zakładzie górniczym.

− Komórki organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska.

− Pojęcia ergonomii w zakładzie górniczym. − Przepisów prawa pracy. − Instytucje zajmujące się ochroną prawa pracy. − Prawa pracownika i pracodawcy w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalni. − Funkcjonowanie zakładów górniczych w ramach

gospodarki rynkowej. − Przepisy stosowane w zakładach górniczych dotyczące

prawa pracy, ochrony danych osobowych, prawa podatkowego i praw autorskich.

− Podstawy prawne potrzebne do wydobywania kopalin ze złóż.

− Powiązania innych przedsiębiorstw z zakładami górniczymi.

− Doświadczenia innych zakładów górniczych. − Przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością powiązaną

z górnictwem.

BHP(1)2. wskazać komórki organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska;

P B

BHP(1)3. skorzystać z pojęcia ergonomii w zakładzie górniczym; P C

BHP(2)1. korzystać z przepisów prawa pracy; P C

BHP(2)2. wymienić instytucje zajmujące się ochroną prawa pracy i środowiska zakładów górniczych;

P B

BHP(3)1. określić prawa pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalni;

P B

BHP(3)2. określić obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalni;

P B

PDG(1)2. analizować funkcjonowanie zakładów górniczych w ramach gospodarki rynkowej;

P C

PDG(2)1. wyszczególnić przepisy stosowane w zakładach górniczych dotyczące prawa pracy, ochrony danych osobowych, prawa podatkowego i praw autorskich;

P B

PDG(3)1. wskazać podstawy prawne potrzebne do wydobywania kopalin ze złóż ; P B

PDG(4)1. dostrzec powiązania innych przedsiębiorstw z zakładami górniczymi; P B

PDG(5)1. korzystać z doświadczeń innych zakładów górniczych; PP C

PDG(6)1. współpracować z przedsiębiorstwami zajmującymi się działalnością powiązaną z górnictwem;

PP C



−

Planowane zadania Ustalenie organizacji zakładu górniczego. Na podstawie otrzymanego karty pracy scharakteryzuj poszczególne komórki organizacyjne zakładu górniczego. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy, a następnie skonsultuj z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 20 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóżwyposażonej w: modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż i dokumentacje zakładu górniczego. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, plan ruchu zakładu górniczego, czasopisma branżowe raz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenia multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę ćwiczeń, opisu i pokazu obiektów i dokumentacji zakładu górniczego mających wpływ na dobrą organizacje i funkcjonowanie tego typu zakładów. Należy zwrócić szczególną uwagę na metody opisu i ćwiczeń gdyż uczeń dzięki nim w łatwy sposób zrozumie funkcjonowanie zakładów górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu lub projektu w którym uczeń opisze sposób funkcjonowania i organizacji zakładu górniczego. W ocenie trzeba zwrócić szczególną uwagę na poprawne nazewnictwo obiektów i komórek organizacyjnych w zakładach górniczych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 4.2. Zagrożenia występujące w zakładzie górniczym


Poziom wymagań



BHP(6)6. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do aktualnych przepisów obowiązujących w zakładzie górniczym;

P C − Skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do aktualnych przepisów obowiązujących w zakładzie górniczym.

− Skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole kopalni.

− Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochrona środowiska w zakładzie górniczym.

− Środki ochrony osobistej i zbiorowej stosowane na dole

BHP(6)7. analizować skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole kopalni; PP C

BHP(7)1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa na danym stanowisku pracy; P B

BHP(7)2. zadbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w zakładzie górniczym;

P B

BHP(8)2. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej stosowanych na dole kopalni;

P B



BHP(9)2. zastosować się do rygorów ochrony przeciwpożarowej na dole kopalni; P C kopalni. − Rygory ochrony przeciwpożarowej na dole kopalni. − Przyczyny powstawania zagrożeń dla środowiska. − Zagrożenia metanowe. − Zagrożenia wybuchem pyłu węglowego. − Zagrożenia tąpaniami. − Zagrożenia pożarowe. − Zagrożenia wodne. − Zagrożenia radiacyjne. − Zagrożenia wyrzutami gazów i skał. − Skład powietrza kopalnianego. − Rodzaje gazów szkodliwych występujących na dole

kopalni.

BHP(9)3. analizować przyczyny powstawania zagrożeń dla środowiska; P C

M.11.1(12)1. wykryć zagrożenia metanowe; P B

M.11.1(12)2. wykryć zagrożenia wybuchem pyłu węglowego; P B

M.11.1(12)3. wykryć zagrożenia tąpaniami; P B

M.11.1(12)4. wykryć zagrożenia pożarowe; P B

M.11.1(12)5. wykryć zagrożenia wodne; P B

M.11.1(12)6. wykryć zagrożenia radiacyjne; P B

M.11.1(12)7. wykryć zagrożenia wyrzutami gazów i skał; P B

M.11.3(1)1. opisać skład powietrza kopalnianego; P B

M.11.3(1)2. wymienić rodzaje gazów szkodliwych występujących na dole kopalni; P A

Planowane zadania Rozpoznaj zagrożenia występujące w zakładzie górniczym. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy ustalić przyczyny jego powstania i opisać nieprawidłowości w trakcie wykonywanej pracy. Opisany przykładowy wypadek należy omówić na forum klasy. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż wyposażonej w: modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż i dokumentacje zakładu górniczego. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, informacje wypadkowe, oraz filmy i prezentacje multimedialne. ] Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i pokazu zaistniałych wypadków i zagrożeń podczas wykonywania robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczy. Szczególnie należy zwrócić uwagę na metodę pokazu z zastosowaniem urządzeń multimedialnychgdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie jakie skutki może przynieść nie stosowanie się do obowiązujących przepisów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru w którym uczeń zaznaczy poprawne odpowiedzi postępowania w razie zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. W ocenie trzeba szczególnie uwzględnić poprawność wyboru odpowiedzi mający wpływ na bezpieczeństwo pracowników w trakcie eksploatacji złóż. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



5. Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy

5.1 Porozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych

5.1 Porozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych


Poziom wymagań



JOZ(1)1. posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego podczas wykonywania zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego;

P C – Słownictwo związane z wykonywaniem zadań

zawodowych, szczególnie dotyczące górnictwa podziemnego.

– Prowadzenie szkoleń w języku obcym. – Rozmowa dotycząca przestrzegania przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy z pracownikiem i pracodawcą.

– Zastosowanie zwrotów grzecznościowych. – Wydawanie poleceń. – Organizacja stanowiska pracy. – Przygotowanie materiałów propagujących tematykę

z zakresu techniki górniczej. – odsłuchiwanie materiałów tematycznych audio-wideo, – Analizowanie katalogów obcojęzyczne. – Analizowanie folderów obcojęzyczne. – Stosowanie słowników specjalistycznych branżowych. – Tłumaczenia tekstów technicznych górniczych.

JOZ(1)2. zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego wykonywania zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego; P C

JOZ(1)3. przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo otrzymaną dokumentację związaną z wykonywanymi zadaniami zawodowymi; PP C

JOZ(1)4. przeczytać i przetłumaczyć korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej; PP C

JOZ(2)1. określić w języku obcym czynności związane z wykonywaniem typowych zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego; P B

JOZ(2)2. zaplanować rozmowę z pracownikiem lub pracodawcą w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika służb techniczno-ruchowych podziemnego zakładu górniczego;

PP D

JOZ(2)3. przeprowadzić szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wykonywanych zadań zawodowych w języku obcym; P D

JOZ(2)4. zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach z pracownikami, pracodawcą lub przełożonym, zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(2)5. posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego z zastosowaniem poprawnej terminologii;

PP C

JOZ(2)6. zinterpretować typowe pytania stawiane przez współpracowników, przełożonych w zakresie zadań zawodowych; P C



JOZ(2)7. wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie technik górnictwa podziemnego; P C

JOZ(2)8. zastosować odpowiednią terminologię oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpiecznym wykonywaniem czynności zawodowych;

PP C

JOZ(2)9. negocjować warunki wykonywania zadań zawodowych w języku obcym PP C JOZ(2)10. przekazać informacje w języku obcym o konieczności przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie wykonywanych czynności zawodowych, zgodnie z zasadami gramatyki;

PP C

JOZ(4)1. porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo zawodowe, P C

JOZ(4)2. przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(4)3. słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników oraz przełożonych zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; P C

JOZ(4)4. dokonać analizy informacji zamieszczonych na opakowaniach, tabliczkach znamionowych materiałów, maszyn i urządzeń w języku obcym, zasadami gramatyki; P C

JOZ(4)5. porozumieć się z zespołem współpracowników i przełożonymi w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(4)6. przygotować w formie pisemnej, w języku obcym opis sytuacji zawodowej zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(4)7. przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę pracy w zawodzie technik górnictwa podziemnego; P C

JOZ(4)8 .przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę szkoleniową z zakresu zadań zawodowych; P C

Planowane zadania Należy dobrać się w grupy dwuosobowe i na podstawie otrzymanego karty pracy z rozmową w języku polskim należy ją przetłumaczyć na język obcy. Przetłumaczony dialog trzeba zaprezentować na forum klasy, czas na wykonanie zadania 15 min. Poprawność wypowiedzi będzie oceniona przez nauczyciela. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni języków obcych w której powinny się znajdować: materiały dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń, wzory protokołów kontrolnych, wzory dokumentacji ruchowej. Komputer z dostępem do Internetu. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Czasopisma branżowe, katalogi, foldery, obcojęzyczne wydawnictwa techniczne z zakresu zawodu, karty charakterystyki substancji niebezpiecznych, a także filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu zadań zawodowych w górnictwie podziemnym.



Zalecane metody dydaktyczne Zalecaną metodą będą ćwiczenia w tłumaczeniu tekstów i porozumiewaniu się w języku obcym gdyż tylko w ten sposób uczeń w sposób dostateczny opanuje zagadnienia wymienione w dziele „Porozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych”. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu górnictwa podziemnego , porozumiewania się w języku obcym z przełożonymi i pracownikami. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testów typu „próba pracy”. W trakcie ocenia należy zwrócić szczególną uwagę na poprawne zastosowanie terminologii zawodowej. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych


Poziom wymagań



JOZ(3)1. przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; P C – Regulaminy i instrukcje stanowiskowe w języku

obcym. – Sporządzanie i opracowywanie dokumentacji oraz

analiz technicznych i technologicznych w języku obcym.

– Informacje zawarte w instrukcjach obsługi urządzeń mechanicznych, elektrycznych dotyczące zasad bezpiecznej pracy przy ich wykorzystaniu.

– Źródła informacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpiecznego prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

– Wiedza z zakresu górnictwa podziemnego w zasobach internetowych.

– Materiały szkoleniowe z technik i technologii górnictwa podziemnego oraz zasad projektowania, budowy i eksploatacji podziemnych zakładów górniczych.

JOZ(3)2. sporządzić notatkę na podstawie wysłuchanego tekstu; P C JOZ(3)3. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację z zakresu eksploatacji podziemnej; PP C

JOZ(3)4. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację niezbędną do projektowania i korygowania wyrobisk górniczych; PP C

JOZ(3)5. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi maszyn i urządzeń stosowanych górnictwie podziemnym; PP C

JOZ(3)6. zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego; PP D

JOZ(3)7. odczytać i dokonać analizy dokumentacji powypadkowej sporządzonej w języku obcym; PP D

JOZ(3)8. odczytać informacje zamieszczone w dokumentacji związanej z eksploatacją obiektów budowlanych i technicznych; P C

JOZ(4)9. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje obsługi urządzeń stosowanych na stanowiskach pracy; P D

JOZ(4)10. dokonać analizy informacji zawartych w regulaminach i instrukcjach stanowiskowych w języku obcym; PP C

JOZ(5)1. skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką P C



zawodową;

JOZ(5)2. dokonać analizy informacji zawartych w materiałach popularyzujących tematykę górnictwa podziemnego w języku obcym; P C

JOZ(5)3. wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu podziemnej eksploatacji złóż; P C

JOZ (5)4. skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy opracowywaniu materiałów popularyzujących tematykę górnictwa podziemnego; PP D

JOZ (5)5. zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie materiały popularyzujące tematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie podziemnym. P C

Planowane zadania Przygotowanie technologii wykonania robót górniczych związanych z kotwieniem stropu w języku obcym. Na podstawie otrzymanej instrukcji robót górniczych w języku polskim należy przetłumaczyć ją na język obcy zawodowy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania i omówić z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 15 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni języków obcych w której powinny się znajdować: materiały dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń, wzory protokołów kontrolnych, wzory dokumentacji ruchowej. Komputer z dostępem do Internetu. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Czasopisma branżowe, katalogi, foldery, obcojęzyczne wydawnictwa techniczne z zakresu zawodu, karty charakterystyki substancji niebezpiecznych, a także filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu zadań zawodowych w górnictwie podziemnym. Zalecane metody dydaktyczne Zalecaną metodą będą ćwiczenia w tłumaczeniu tekstów i porozumiewaniu się w języku obcym gdyż tylko w ten sposób uczeń w sposób dostateczny opanuje zagadnienia wymienione w dziele „Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych”. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu górnictwa podziemnego. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testów typu „próba pracy”. W trakcie ocenia należy zwrócić szczególną uwagę na poprawne w zastosowanie terminologii zawodowej.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



6. Działalność gospodarcza w górnictwie

6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w górnictwie 6.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa górniczego

6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w górnictwie


Poziom wymagań



PDG(1)3. rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna, branża górnicza;

P B − pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej − przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych

osobowych i prawa autorskiego − przepisy prawa podatkowego − przepisy o opłatach z tytułu działalności górniczej − przepisy dotyczące prowadzenia górniczej działalności

gospodarczej; − postępowanie przy założeniu górniczej działalności

gospodarczej; − forma organizacyjno-prawna działalności gospodarczej; − dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia

górniczej działalności gospodarczej; − raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

oraz sporządzić wniosek o wydanie decyzji środowiskowej;

− wniosek o wydanie koncesji w zakresie wybranej działalności górniczej;

− biznesplan dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

− opracować przykładowy plan ruchu zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

− plan likwidacji zakładu górniczego dla wybranej

PDG(1)4. wyjaśnić pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo; P B

PDG(1)5. wyjaśnić pojęcia: złoże, koncesja, organy koncesyjne, zakład górniczy; P B

PDG(1)6. definiuje pojęcia: plan ruchu zakładu górniczego, szkody górnicze, organy nadzoru górniczego;

P B

PDG(2)2. wyjaśnić przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego;

P B

PDG(2)3. zidentyfikować przepisy prawa podatkowego; P B

PDG(2)4. dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PP C

PDG(2)5. określić przepisy o opłatach z tytułu działalności górniczej; P B

PDG(2)6. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

P B

PDG(3)2. zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

P B

PDG(3)3. dokonać analizy przepisów dotyczące prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

P C

PDG(3)4. przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

P D

PDG(3)5. skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

P C



PDG(7)2. opracować procedurę postępowania przy założeniu własnej górniczej działalności gospodarczej;

P D górniczej działalności gospodarczej.

PDG(7)3. wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej;

P C

PDG(7)4. sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

P C

PDG(7)5. wybrać formę opodatkowania działalności gospodarczej P C

PDG(7)6. sporządzić przykładowy raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz sporządzić wniosek o wydanie decyzji środowiskowej;

PP C

PDG(7)7. sporządzić wniosek o wydanie koncesji w zakresie wybranej działalności górniczej

P C

PDG(7)8. sporządzić biznesplan dla wybranej górniczej działalności gospodarczej; P C

PDG(7)9. opracować przykładowy plan ruchu zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

PP D

PDG(7)10. opracować przykładowy plan likwidacji zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

PP D

Planowane zadania Zadaniem uczniów będzie opracowania procedury postępowania przy zakładaniu własnej górniczej działalności gospodarczej. Należy się podzielić na grupy 5 osobowe i wybrać lidera. Zadaniem grup będzie opracowanie projektu planowanej górniczej działalności gospodarczej tj. wypełnienie dokumenty niezbędne do jej założenia, harmonogram załatwiania formalności administracyjnych. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w formie prezentacja multimedialna. Po wykonaniu zadania, powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia popełnionych błędów. Czas na wykonanie zadania 20 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni w której znajdują się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej ogólnej i górniczej oraz prawa pracy. Komputer z dostępem do Internetu. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, plan ruchu zakładu górniczego, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów i czasopisma branżowe. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dominująca metodą kształcenia powinna być forma projektu który ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej górniczej działalności gospodarczej połączona z metodą ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu zwracając szczególna uwagę na zgodność jego z obowiązującymi przepisami z branży górniczej.



Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 6.2 Prowadzenie przedsiębiorstwa górniczego


Poziom wymagań



PDG(4)2. wymienić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w górnictwie i powiązania między nimi

P B − Badanie potrzeb rynku. − Badanie potrzeb otoczenia. − Procedura przetargowa. − Strategie marketingowe. − Działania w małej firmie handlowej. − Źródła przychodów i kosztów w firmie górniczej. − Usługi posprzedażowe. − Zasady współpracy przedsiębiorstwa otoczeniem. − Struktura branży górniczej. − Identyfikacja rodzaju przedsiębiorstwa. − Przedsiębiorstwa około górnicze. − Wpływ górnictwa na otoczenie. − Analiza rynku działalności górniczej. − Współpraca firm w branży. − Wspólne przedsięwzięcia z firmami w branży górniczej i

spoza sektora górniczego. − Zakres prac administracyjno-biurowych. − Zasady prowadzenie korespondencji. − Biurowe urządzenia techniczne. − Oprogramowanie wspomagające działalność.

PDG(4)3. uszeregować przedsiębiorstwa według rodzaju działalności górniczej P C

PDG(4)4. określić powiązania przedsiębiorstw górniczych z przedsiębiorstwami okołogórniczymi;

P D

PDG(4)5. określić wpływ przedsiębiorstw górniczych na otoczeniem P C

PDG(5)2. dokonać analizy działalności handlowej na rynku PP D

PDG(5)3. dokonać analizy czynników kształtujących popyt na sprzedawane towary PP D

PDG(5)4.porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne PP C

PDG(6)2. zidentyfikować procedury zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach handlowych funkcjonujących na rynku

P B

PDG(6)3. zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży

P C

PDG(6)4.ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami handlowymi z branży P B

PDG(6)5.zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące promowania towarów na rynku

P B

PDG(8)2.zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii, P C

PDG(8)3. rozróżnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism, P C

PDG(8)4. sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, PP C

PDG(8)5. wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji w różnej formie,

P B

PDG(8)6. wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. P C

PDG(9)2. obsługiwać biurowe urządzenia techniczne, p A

PDG(9)3. zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie górniczej P B



działalności gospodarczej

PDG(9)4. obsłużyć urządzenia biurowe potrzebne do wykonywania zadań zawodowych w działalności handlowej

P A

PDG(10)2. wymienić elementy marketingu, P C

PDG(10)3. dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności gospodarczej P C

PDG(10)4. opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczącego potrzeb odbiorców

PP D

PDG(10)5.analizować potrzeby odbiorców na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych

PP D

PDG(11)2. zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności gospodarczej P B

PDG(11)3. określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy P D

PDG(11)4. wskazywać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej

PP D

Planowane zadania Zadaniem uczniów będzie określenie komórek organizacyjnych potrzebnych do prowadzenia działalności gospodarczej zajmującej się wydobywaniem kopaliny użytecznej. Na podstawie otrzymanej Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze proszę odnaleźć i wypisać niezbędne komórki organizacyjne potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej zajmującej się wydobywaniem kopaliny użytecznej, a następnie je wpisać na otrzymaną kartę pracy i określić zakres ich działalności. Po wykonaniu zadania należy dokonać samooceny ze wzorem tego typu dokumentacji stosowanej w zakładzie górniczym. Całość pracy należy omówić na forum klasy i skonsultować z nauczycielem. Czas na wykonanie zadania 10 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni w której znajdują się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej ogólnej i górniczej oraz prawa pracy. Komputer z dostępem do Internetu. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, plan ruchu zakładu górniczego, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów i czasopisma branżowe. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dominująca metodą kształcenia powinna być forma projektu który ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących funkcjonowania zakładu górniczego połączona z metodą ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez oceny kart pracy zwracając szczególna uwagę na poprawne określenie zakresu działania komórek organizacyjnych zakładu górniczego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



7. Techniki eksploatacyjnych 7.1. BHP w trakcie wykonywania prac eksploatacyjnych 7.2. Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych 7.3. Wydobywanie kopalin 7.4. Obsługiwanie urządzeń do wentylacji i klimatyzacji

7.1. BHP w trakcie wykonywania prac eksploatacyjnych


Poziom wymagań



BHP(1)4. przestrzegać przepisów bezpieczeństwa w trakcie eksploatacji; P B − Przepisy bezpieczeństwa w trakcie eksploatacji. − Ochrona przeciwpożarowa i ochroną środowiska. − Bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych. − Instrukcji i technologii. − Rodzaje zagrożeń. − Powietrza kopalnianego i zasady przewietrzania. − Rodzaje chorób zawodowych. − Działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm

człowieka. − Bilans cieplny organizmu człowieka. − Zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące stanowisk

pracy. − Sprzęt ochronny na stanowisku pracy. − Zasady postępowania w razie wystąpienia

jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych.

BHP(1)5. analizować pracę jednostek organizacyjnych zakładu górniczego zajmującą się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska;

P B

BHP(3)3. stosować przepisy prawne dotyczące bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych;

P C

BHP(3)4. dokonać syntezy konieczności stosowania instrukcji i technologii; P C

BHP(4)8. ustalić rodzaje zagrożeń występujących na stanowisku pracy; P B

BHP(4)9. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów obowiązujących przy wykonywaniu przydzielonych zadań;

P B

BHP(5)6. rozpoznać zagrożenia pożarowe; P B

BHP(5)7. definiować charakterystykę powietrza kopalnianego i zasadę przewietrzania; P A

BHP(5)8. wyjaśnić przyczyny występowania zagrożenia metanowego; P C

BHP(5)9. ocenić zagrożenie klimatyczne w kopalniach; P B

BHP(5)10. określić występowanie i przyczyny tąpań; P C

BHP(5)11. tłumaczyć występowanie zjawisk wyrzutu gazów i skał; P B

BHP(5)12. dostrzec czynniki wpływające na wybuch pyłu węglowego; P C

BHP(5)13. lokalizować zagrożenia wodne i ze strony środków strzałowych; P B

BHP(6)6. przybliżyć rodzaje chorób zawodowych; P A



BHP(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka; P B

BHP(6)8. określić bilans cieplny organizmu człowieka; P A

BHP(7)3. stosować zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy; P B

BHP(7)4. dbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w trakcie wykonywania robót eksploatacyjnych;

P B

BHP(8)3. korzystać ze sprzętu ochronnego na stanowisku pracy; P C

BHP(8)4. dobrać odpowiedni sprzęt ochronny w zależności od rodzaju wykonywanych zadań;

P C

BHP(9)4. znać instrukcje dotyczących robót eksploatacyjnych; P B

BHP(9)5. ustalić zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego na dole kopalni; P B

BHP(9)6. wyjaśnić konieczność stosowania przepisów dotyczących ochrony środowiska; PP C

BHP(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych;

P C

Planowane zadania Dobierz metodę postępowania w sytuacji zagrożenia: w trakcie prowadzenia prac eksploatacyjnych nastąpiła awaria wentylatorów głównych zabudowanych na powierzchni zakładu górniczego, na podstawie przedstawionego schematu wyrobiska górniczych należy wycofać załogę w bezpieczny rejon. Po wykonaniu tego zadania należy jego poprawność omówić na forum klasy oraz zekspertem. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, przyrządy pomiarowe do wykrywania gazów kopalnianych, pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy projektów prowadzonej eksploatacji i map sytuacyjnych wyrobisk górniczych, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, slajdy i normy dotyczące eksploatacji złóż , filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń występujących w kopalniach węgła kamiennego; Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu zagrożeń naturalnych w kopalniach węgła kamiennego. Dział programowy „BHP w trakcie wykonywania prac eksploatacyjnych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, która pozwoli uczniom w sposób praktyczny poznać zagrożenia, oraz metody im przeciwdziałania. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 6 osobowe.



Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuję ocenę poprawności wykonanych zadań mających na celu określenie postępowania w sytuacja zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego, zwracając szczególną uwagę na stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej, a szczególnie dróg oddechowych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia i pracodawców. 7.2. Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(1)10. odróżnić podstawowe rodzaje minerałów; P B − Rodzaje minerałów. − Sfery wnętrza ziemi. − Rodzaje węgli kopalnianych. − Urabianie młotami i wiertarkami mechanicznymi. − Urabianie kombajnami chodnikowymi i ścianowymi. − Urabiania strugami. − Urabianie materiałami wybuchowymi. − Transport urobku. − Programy wizualizacyjne procesu technologiczne

wydobywania. − Maszyny i urządzenia sterowane cyfrowo. − Rodzaje map górniczych. − Umowne znaki na mapach. − Rodzaje obiektów podstawowych i budowlanych

zakładu górniczego. − Rodzaje wyrobisk górniczych i ich przeznaczenie. − Metody głębienia i pogłębiania szybów. − Metody wykonania podszybi. − Techniki drążenia poziomych i pochyłych wyrobisk

korytarzowych. − Drożenie wyrobisk przygotowawczych. − Wiertarki udarowe i młoty mechaniczne. − Stojaki cierne i hydrauliczne.

PKZ(M.e)(1)11. Wymienić sfery wnętrza ziemi; P A

PKZ(M.e)(2)14. rozpoznać rodzaje węgli kopalnianych; P B

PKZ(M.e)(3)13. opisać zasadę pracy młotów i wiertarek mechanicznych; P A

PKZ(M.e)(3)14. opisać urabianie kombajnami chodnikowymi i ścianowymi; P C

PKZ(M.e)(3)15. uzasadnić konieczność urabiania strugami; P C

PKZ(M.e)(3)16. streścić urabianie materiałami wybuchowymi; P B

PKZ(M.e)(3)17. dobrać odpowiedni środek transportu urobku do metody urabiania; P C

PKZ(M.e)(4)6. korzystać z programów wizualizacyjnych procesy technologiczne wydobywania węgla;

P C

PKZ(M.e)(4)7. obsługiwać maszyny i urządzenia sterowane cyfrowo; P D

M.11.1(1)6. rozróżnić rodzaje map górniczych; P C

M.11.1(1)7. czytać umowne znaki na mapach; P A

M.11.1(2)2. wymienić rodzaje obiektów podstawowych i budowlanych zakładu górniczego;

P B

M.11.1(2)3. wyjaśnić znaczenie każdego z obiektów kopalnianych w systemie eksploatacji;

PP C

M.11.1(2)4. opisać rodzaje wyrobisk górniczych i ich przeznaczenie; P A

M.11.1(3)2. dobrać metody głębienia i pogłębiania szybów; P C

M.11.1(3)3. przedstawić metodę wykonania podszybi; P B



M.11.1(3)4. tłumaczyć techniki drążenia poziomych i pochyłych wyrobisk korytarzowych;

P B − Wciągniki i kołowroty. − Przecinaki hydrauliczne, pił taśmowe i klucze

hydrauliczne. − Wyrobiska udostępniające i przygotowawcze. − Otwory strzałowe. − Materiały wybuchowe i środki strzałowe. − Roboty likwidacyjne w wyrobiskach górniczych. − Kopaliny użyteczne. − Obudowy górnicze. − Obudowy podporowe i kotwiowe. − Likwidacja wyrobisk. − Rodzaje zagrożeń występujących w zakładach

górniczych.

M.11.1(3)5. dostrzec konieczność drążenia wyrobisk przygotowawczych; P C

M.11.1(4)1. posługiwać się wiertarkami udarowymi i młotami mechanicznymi; P B

M.11.1(4)2. ustawić stojaki cierne i hydrauliczne; P D

M.11.1(4)3. transportować materiały przy użyciu wciągników i kołowrotów; P D

M.11.1(4)4. likwidować i stawiać stojaki stalowe oraz rurociągi z wykorzystaniem przecinaków hydraulicznych, pił taśmowych i kluczy hydraulicznych;

P D

M.11.1(5)3. wskazać metody głębienia szybów; P B

M.11.1(5)4.drążyć podziemne wyrobiska udostępniające i przygotowawcze; P D

M.11.1(6)2. wiercić otwory strzałowe; P D

M.11.1(6)3. rozpoznać rodzaje materiałów wybuchowych i środków strzałowych; P B

M.11.1(7)3. dobrać metody wykonywania wyrobisk udostępniających; P C

M.11.1(7)4. dobrać metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; P C

M.11.1(8)3. korzystać z dokumentacji określającej zasadę wykonywania wyrobisk udostępniających i przygotowawczych;

P B

M.11.1(8)4. wykonać roboty likwidacyjne w wyrobiskach górniczych; P D

M.11.1(9)2. badać minerały i kopaliny użyteczne; P C

M.11.1(10)3. stosować odpowiednie materiały na obudowy górnicze; P B

M.11.1(10)4. wykonać obudowy podporowe i kotwiową; P D

M.11.1(11)2. określić sposób likwidacji wyrobiska uwzględniając warunki techniczno-ruchowe i geologiczno-górnicze;

P C

M.11.1(12)8. wymienić rodzaje zagrożeń występujących w zakładach górniczych; P A

M.11.1(12)9. przeciwdziałać w występowaniu zagrożeń na dole kopalni; P B

M.11.1(12)10. zachować się w trakcie zagrożenia; P D

Planowane zadania Zadanie będzie polegało na postawieniu obudowy górniczej typu V i zabudowaniu maszyny urabiającej, a następnie należy dokonać likwidacji wcześniej zabudowanych urządzeń i wyposażenia wyrobiska. Należy podzielić się na grupy 8 osobowe, każda z grup wybiera lidera, którego zadaniem będzie koordynacja prac całej grupy. Wykonane zadanie należy omówić na forum klasy oraz z ekspertem i porównać z technologią tego typu robót.



Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, przyrządy pomiarowe do wykrywania gazów kopalnianych, pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, schematy i modele układów technologicznych, dokumentacja techniczno-ruchowo, dokumentacja górnicza. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych” wymaga zastosowania aktywizujących metod kształcenia. Uczeń powinien być przygotowany do wykonywania ćwiczeń o charakterze poszukiwawczym. Powinny być kształtowane umiejętności pracy w zespole. Zalecane metody to instruktaż i ćwiczenia gdyż uczeń w ten sposób łatwo pozna techniki wykonywania robót górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 8 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie ćwiczenia praktycznego służącego kształtowaniu umiejętności twórczego wykorzystania wiedzy w praktyce ze zwróceniem szczególnej uwagi na poprawność wykonanego ćwiczenia z obowiązującymi przepisami z branży górniczej. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia i pracodawców 7.3. Wydobywanie kopalin


Poziom wymagań



M.11.2(1)5. rozpoznać rodzaje minerałów; P B − Rodzaje minerałów. − Skały i węgle kopalne. − Zasady eksploatacji złóż węglowych. − Skały stropowe i spągowe. − Systemy wybierania pokładów węglowych. − Eksploatacja w warunkach zagrożeń naturalnych. − Techniki podsadzania. − Maszyny urabiające.

M.11.2(1)6. rozpoznać skały i węgle kopalne; P B

M.11.2(2)3. korzystać z zasad eksploatacji złóż węglowych; P C

M.11.2(2)4. sklasyfikować skały stropowe i spągowe; P A

M.11.2(2)5. kierować stropem; P D

M.11.2(2)6. stosować systemy wybierania pokładów węglowych; P D

M.11.2(2)7. wykonać eksploatacje w warunkach zagrożeń naturalnych; P D



M.11.2(2)8. stosować techniki podsadzania; P C − Kombajny wąskoprzodkowe i szerokoprzodkowe. − Maszyny do transportu bezprzenośnikowego i

przenośnikowego. − Maszyny do ładowania i dostawy urobku. − Obudowy zmechanizowane. − Kombajny i strugi węglowe. − Metody ładowania urobku. − Przenośniki taśmowe i zgrzebłowe. − Drogi przewozowe szynowe. − Górnicze wyciągi szybowe. − Instrukcje transportu przenośnikami. − Transport kolejkami linowymi. − Podnośniki, wciągniki i wciągarki ręczne, hydrauliczne

oraz pneumatyczne. − Młoty górnicze. − Klucze mechaniczne. − Maszyn i urządzeń do transportu pionowego i

poziomego. − Zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego. − Zagrożenia metanowe oraz wyrzutami gazów i skał. − Pożary podziemne. − Zagrożenia wodne.

M.11.2(3)10. wymienić maszyny urabiające; P B

M.11.2(3)11. wskazać różnice pomiędzy kombajnem wąskoprzodkowych i szerokoprzodkowych;

P B

M.11.2(3)12. odróżnić maszyny do transportu bezprzenośnikowego i przenośnikowego;

P B

M.11.2(3)13. rozpoznać maszynę do ładowania i dostawy urobku; P B

M.11.2(4)3. zabudować i uruchomić obudowę zmechanizowaną; P D

M.11.2(4)4. obsługiwać kombajny i strugi węglowe; PP C

M.11.2(4)5. korzystać z metod ładowania urobku; P C

M.11.2(4)6. przetransportować urobek z wykorzystaniem przenośników taśmowych i zgrzebłowych;

P D

M.11.2(5)1. wykonać transport materiału i urobku z wykorzystaniem dróg przewozowych szynowych;

P D

M.11.2(5)2. prowadzić transport górniczymi wyciągami szybowymi; PP C

M.11.2(5)3. przestrzegać instrukcje transportu przenośnikami; P B

M.11.2(5)4. wykonać transport kolejkami linowymi; PP C

M.11.2(6)1. korzystać z podnośników, wciągników i wciągarek ręcznych, hydraulicznych i pneumatycznych;

P D

M.11.2(6)2. posługiwać się młotami i kilofami górniczymi; P D

M.11.2(6)3. stosować przy zabudowie elementów rozłącznych klucze mechaniczne; P C

M.11.2(7)1. wyjaśnić zasadę pracy maszyn i urządzeń do transportu pionowego i poziomego;

P B

M.11.2(7)2. transportować urobek przenośnikami zgrzebłowymi i taśmowymi; P C

M.11.2(7)3. wykonać transport kolejkami szynowymi; P C

M.11.2(7)4. załadować materiał i urobek na środek transportu do tego przeznaczony; P C

M.11.2(8)6. zmywać i opylać wyrobiska w celu zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego;

P C

M.11.2(8)7.rozpoznać zagrożenia metanowe oraz wyrzutami gazów i skał; P B

M.11.2(8)8. określić przyczyny powstawania pożarów podziemnych; P D



M.11.2(8)9.stwierdzić występowanie zagrożenia wodnego; P D

Planowane zadania Zadanie będzie polegało na wymianie noży urabiających w organach kombajnu zgodnie z otrzymaną dokumentacją techniczno ruchową. Przed przystąpieniem do wymiany należy określić, które z noży nie nadają się do dalszego użytkowania i dopiero wtedy przystąpić do zaplanowanego zadania. Zadanie należy wykonać w grupach 4 osobowych, każda z grup wybiera lidera, którego zadaniem będzie koordynacja prac całej grupy. Wykonane zadanie należy omówić na forum klasy oraz z ekspertem(instruktorem) i porównać z technologią wymiany tego typu elementów skrawających. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, przyrządy pomiarowe do wykrywania gazów kopalnianych, pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, schematy i modele układów technologicznych, dokumentacja techniczno-ruchowo, dokumentacja górnicza. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Wydobywanie kopalin” wymaga zastosowania aktywizujących metod kształcenia. Uczeń powinien być przygotowany do wykonywania ćwiczeń o charakterze poszukiwawczym. Powinny być kształtowane umiejętności pracy w zespole. Zalecane metody to instruktaż i ćwiczenia gdyż uczeń w ten sposób łatwo pozna techniki wykonywania robót górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 6 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie ćwiczenia praktycznego służącego kształtowaniu umiejętności twórczego wykorzystania wiedzy w praktyce ze zwróceniem szczególnej uwagi na poprawność wykonanego ćwiczenia z obowiązującymi przepisami z branży górniczej oraz dokumentacją techniczną producenta. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia i pracodawców



7.4. Obsługiwanie urządzeń do wentylacji i klimatyzacji


Poziom wymagań



M.11.3(1)3. pobrać próbki gazu kopalnianego do analizy chemicznej; P C − Gazy kopalniane. − Pomiaru prędkości, temperatury i wilgotności

powietrza. − Przyrządy do pomiarów składu powietrza kopalnianego. − Skład gazów szkodliwych występujących w wyrobiskach

górniczych i kierunki ich przemieszczania się. − Podstawowe zasady projektowania wentylacji wyrobisk

kopalnianych. − Kierunki przepływu powietrza w wyrobiskach. − Optymalne miejsca zabudowy urządzeń wentylacyjnych

i klimatyzacyjnej. − Wyrobiska ślepe. − Elementy i struktura sieci wentylacyjnej i

klimatyzacyjnej. − Lutniociągi i rurociągi sieci wentylacyjnej i

klimatyzacyjnej. − Wentylatory główne i lutniowe. − Urządzenia klimatyzacji centralnej i rejonowej. − Skutki nieprawidłowej zabudowy lutniociągów i

rurociągów. − Konieczność stosowania prawidłowych zasad

rozprowadzenia powietrza kopalnianego. − Wymagania dotyczące klimatycznych warunków pracy. − Pomiary temperatury i wilgotności w wyrobiskach

dołowych − Wyniki pomiarów urządzeniami do diagnostyki

naturalnej.

M.11.3(1)4. dokonać pomiaru prędkości, temperatury i wilgotności powietrza; P C

M.11.3(1)5. korzystać z przyrządów do pomiarów składu powietrza kopalnianego; P D

M.11.3(2)4. sprawdzić skład gazów szkodliwych występujących w wyrobiskach górniczych i kierunki ich przemieszczania się;

P C

M.11.3(3)2. określić podstawowe zasady projektowania wentylacji wyrobisk kopalnianych;

P B

M.11.3(3)3. zaznaczyć na schemacie wentylacyjnym kierunki przepływu powietrza w wyrobiskach;

P C

M.11.3(3)4. wskazać optymalne miejsca zabudowy urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnej;

P D

M.11.3(3)5. przewietrzać wyrobiska ślepe; P C

M.11.3(4)4. przedstawić na mapach i schematach elementy i strukturę sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;

P C

M.11.3(4)5. rozpoznać elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej; P B

M.11.3(7)1. zabudować lutniociągi i rurociągi sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej; P D

M.11.3(7)2. użytkować wentylatory główne i lutniowe; P C

M.11.3(7)3. obsługiwać urządzenia klimatyzacji centralnej i rejonowej; P C

M.11.3(8)2. przewidzieć skutki nieprawidłowej zabudowy lutniociągów i rurociągów; P C

M.11.3(8)3. uzasadnić konieczność stosowania prawidłowych zasad rozprowadzenia powietrza kopalnianego;

P D

M.11.3(8)4. przestrzegać wymagań dotyczących klimatycznych warunków pracy; P A

M.11.3(9)1. wykonać pomiary temperatury i wilgotności w wyrobiskach dołowych; P C

M.11.3(9)2. analizować wyniki pomiarów urządzeniami do diagnostyki naturalnej; P D

Planowane zadania Zadanie będzie polegało na zabudowie wentylatora lutniowego wraz z lutniami stalowymi. Należy podzielić się na grupy 8 osobowe, każda z grup wybiera lidera, którego zadaniem będzie



koordynacja prac całej grupy. Wykonane zadanie należy omówić na forum klasy oraz z ekspertem i porównać z technologią.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, przyrządy pomiarowe do wykrywania gazów kopalnianych, pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno-górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, schematy i modele układów technologicznych, dokumentacja techniczno-ruchowo, dokumentacja górnicza. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługiwanie urządzeń do wentylacji i klimatyzacji” wymaga zastosowania aktywizujących metod kształcenia. Uczeń powinien być przygotowany do wykonywania ćwiczeń o charakterze poszukiwawczym. Powinny być kształtowane umiejętności pracy w zespole. Zalecane metody to instruktaż i ćwiczenia gdyż uczeń w ten sposób pozna zasadę obsługi i zabudowy urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych stosowanych w zakładach górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 8 osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie ćwiczenia praktycznego służącego kształtowaniu umiejętności twórczego wykorzystania wiedzy w praktyce ze zwróceniem szczególnej uwagi na poprawność wykonanego ćwiczenia z obowiązującymi przepisami z branży górniczej. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia i pracodawców



8. Komputerowe wspomagania zawodu 8.1. Podstawy baz danych 8.2. Podstawy statystyki w górnictwie 8.3. Komputerowe wspomaganie zarządzania w przedsiębiorstwie górniczym

8.1. Podstawy baz danych


Poziom wymagań



JOZ(5)6. skorzystać z obcojęzycznych internetowych zasobów instrukcji programów; PP C − Obcojęzyczne internetowe zasoby instrukcji programów.

− Obcojęzyczne menu programów. − Obcojęzyczne podręczniki obsługi programu

(systemu) komputerowego. − Harmonogramy realizacji budowy baz danych. − Zasady ujawniania informacji dotyczącej baz danych. − Rodzaje baz danych. − Działanie baz danych. − Narzędzia bazodanowe. − Tabele bazy danych. − Związki (relacje) między tabelami bazy danych. − Formularz do przetwarzania danych. − Rodzaje zapytań (kwerend) wykorzystywanych do

przetwarzania danych. − Dane z innej bazy danych. − Dane z arkusza kalkulacyjnego. − Dane z pliku tekstowego. − Podformularz do przetwarzania danych. − Raport z bazy danych. − Struktura bazy danych.

JOZ(5)7. posługiwać się obcojęzycznym menu programów; P B

JOZ(5)8. skorzystać z obcojęzycznego podręcznika obsługi programu (systemu) komputerowego;

PP C

KPS(2)1. stosować harmonogramy realizacji budowy baz danych; P B

KPS(4)1. wprowadzić do stosowania nowe oprogramowanie baz danych; P C

KPS(7)1. ustalić zasady ujawniania informacji dotyczącej baz danych; P C

KPS(10)1. współpracować w zespole przy tworzeniu baz danych; P C

PKZ(M.e)(4)8. rozróżnić rodzaje baz danych; P B

PKZ(M.e)(4)9. objaśnić działanie baz danych; P A

PKZ(M.e)(4)10. odróżnić narzędzia bazodanowe; PP C

PKZ(M.e)(4)11. zaprojektować tabele bazy danych; PP C

PKZ(M.e)(4)12. znormalizować bazę danych; P B

PKZ(M.e)(4)13. określić związki (relacje) między tabelami bazy danych; P A

PKZ(M.e)(4)14. zaprojektować formularz do przetwarzania danych; PP D

PKZ(M.e)(4)15. scharakteryzować rodzaje zapytań (kwerend) wykorzystywanych do przetwarzania danych;

P B

PKZ(M.e)(4)16. zaimportować dane z innej bazy danych; P C



PKZ(M.e)(4)17. zaimportować dane z arkusza kalkulacyjnego; P C − Przetwarzanie danych w bazach danych. PKZ(M.e)(4)18. zaimportować dane z pliku tekstowego; P C

PKZ(M.e)(4)19. wyeksportować dane; P C

PKZ(M.e)(4)20. wykorzystać podformularz do przetwarzania danych; P C

PKZ(M.e)(4)21. zastosować różne rodzaje zapytań do przetwarzania danych; PP C

PKZ(M.e)(4)22. zaprojektować i wykonać raport z bazy danych; PP D

PKZ(M.e)(4)23. rozbudować strukturę bazy danych; PP C

PKZ(M.e)(4)24. zmodyfikować bazę danych; PP C

PKZ(M.e)(4)25. objaśnić przetwarzanie danych w bazach danych; PP C

Planowane zadania Zaprojektuj bazę danych o programach dla biblioteki szkolnej. Na podstawie modelowej bazy danych wykonaj bazę danych o szkolnych programach komputerowych, skorzystaj z informacji zawartych w karcie pracy. Przygotowaną bazę danych należy zaprezentować na forum klasy i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Popełnione błędy należy omówić na zasadzie dyskusji i wprowadzić poprawki. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni w której jest dostęp do pojedynczych stanowisk komputerowych wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, przykładowe bazy danych i programy wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem, czasopisma branżowe, projekty systemowe. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i ćwiczeń oraz projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której uczeń w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładową bazę danych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących proponuje się wykonanie przykładowej bazy danych, a następnie uruchomienie, zwracając szczególną uwagę na jej funkcjonalności. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców.



8.2. Podstawy statystyki w górnictwie

Uszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań


Kategoria taksonomiczna

Materiał kształcenia

PKZ(M.e)(4)26. gromadzić dane dotyczące działalności produkcyjnej; P A − Dane dotyczące działalności produkcyjnej. − Raporty dotyczące działalności produkcyjnej. − Podstawowe pojęcia statystyczne w zakresie

wspomagania procesów produkcyjnych. − Eksploracja danych w poszukiwaniu struktury,

układów, czynników i skupień. − Statystyki służące do sterowania produkcją, jej

jakością oraz zabezpieczeniem techniczno-materiałowym.

− Analiza mocy testów statystycznych, szacowanie wymaganej wielkości próby oraz estymację przedziałową.

− Tablice rozkładów.

PKZ(M.e)(4)27. sortować dane dotyczące działalności produkcyjnej produkcji; P B PKZ(M.e)(4)28. przechowywać dane dotyczące działalności produkcyjnej produkcji;

P A

PKZ(M.e)(4)29. wykonywać raporty dotyczące działalności produkcyjnej; P C PKZ(M.e)(4)30. opisać, podsumować i tabelaryzować dane dotyczące produkcji oraz jej jakości i sprzedaży;

PP C

PKZ(M.e)(4)31. rozpoznać i stosować podstawowe pojęcia statystyczne w zakresie wspomagania procesów produkcyjnych;

P C

PKZ(M.e)(4)32. testować hipotezy (przewidywania) na temat danych produkcyjnych i jakościowych i handlowych;

PP D

PKZ(M.e)(4)33. przeprowadzić eksplorację danych w poszukiwaniu struktury, układów, czynników i skupień;

PP C

PKZ(M.e)(4)34. obliczyć statystyki służące do sterowania produkcją, jej jakością oraz zabezpieczeniem techniczno-materiałowym;

P C

PKZ(M.e)(4)35. przeprowadzić analizę mocy testów statystycznych, szacowanie wymaganej wielkości próby oraz estymację przedziałową;

PP D

PKZ(M.e)(4)36. stosować tablice rozkładów; P D Planowane zadania Wykonaj podstawową analizę statystyczną wybranych danych jakościowych produkcji za okres jednego kwartału.Na podstawie otrzymanego opisu i zestawu przykładowych danych wykonaj badania statystyczne i przedstaw je na wykresie ilustrującym stabilność danych jakościowych. Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją rzeczywistą pokazaną wizualnie na rzutniku i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni w której jest dostęp do pojedynczych stanowisk komputerowych wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie do analiz statystycznych



Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, modele analiz statystycznych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i ćwiczeń oraz projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której uczeń w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładową analizę statystyczną. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowej analizy statystycznej w której należy zastosować poznane zasady, zwracając szczególna uwagę na poprawność obliczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców. 8.3. Komputerowe wspomaganie zarządzania w przedsiębiorstwie górniczym


Poziom wymagań



PKZ(M.e)(4)37. rozróżnić rodzaje sieci komputerowych; PP C − Rodzaje sieci komputerowych. − Protokoły transmisji danych. − Zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie w

przedsiębiorstwie. − Zasady kultury i etyki wobec współpracowników przy

wspomaganiu komputerowym zarządzania. − Niespodziewane problemy awarii oprogramowania

wspomagającego zarządzanie.

PKZ(M.e)(4)38. rozróżnić protokoły transmisji danych; P C PKZ(M.e)(4)39. stosować zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie w przedsiębiorstwie; P C

KPS(1)1. przestrzegać zasad kultury i etyki wobec współpracowników przy wspomaganiu komputerowym zarządzania; P B

KPS(5)1. rozwiązać niespodziewane problemy awarii oprogramowania wspomagającego zarządzanie; P C

KPS(6)1. aktualizować wiedzę i doskonalić umiejętności zawodowe w zakresie wspomagania komputerowego w górnictwie; P C

Planowane zadania Na podstawie otrzymanego schematu, opisu, zdjęcia, folderu, filmu rozpoznaj i opisz poszczególne moduły systemu Kadry i Płace.



Przykładowy opisany system należy porównać z przedstawionym wizualnie systemem działającym i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni w której jest dostęp do pojedynczych stanowisk komputerowych wyposażonych w dostęp do odpowiedniego oprogramowania. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma branżowe, instrukcje, podręczniki systemowe, zdjęcia, katalogi oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i ćwiczeń oraz projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady działania zintegrowanych systemów komputerowego wsparcia w górnictwie, dzięki której uczeń w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładową analizę wybranego systemu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu w którym uczeń otrzyma dostęp komputerowy do wersji szkoleniowej systemu, na której powinien rozpoznać zasadnicze elementy systemu, zwracając szczególną uwagę na poprawność obsługi systemu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych przyszłych pracodawców.



9. Maszyny i urządzenia górnicze 9.1. Projektowanie i wytwarzanie elementów części maszyn i urządzeń 9.2. Obsługa maszyn i urządzeń górniczych

9.1. Projektowanie i wytwarzanie elementów części maszyn i urządzeń


Poziom wymagań



wykonać rysunek techniczny elementu części maszyn; P B − Rysunek techniczny elementu części maszyn. − Elementy maszyn górniczych. − Rysunki techniczne w programie typu CAD. − Łożyska toczne i ślizgowe. − Wały i osie. − Sprzęgła. − Rodzaje napędów. − Hamulce. − Przekładnie mechaniczne. − Połączenia rozłączne i nierozłączne. − Tolerancje i pasowania. − Odpowiedni materiały na konstrukcję górnicze. − Korozja. − Maszynach do obróbki skrawaniem. − Formy odlewnicze. − Właściwości mechaniczne metali. − Obróbka cieplna i cieplno-chemiczna. − Narzędzia do obróbki ręcznej matali. − Maszyny do wykonania elementów części maszyn. − Przyrządy pomiarowe do sprawdzenia poprawności

wykonania elementu części maszyn. − Pomiary części maszyn. − Silniki pneumatyczne, hydrauliczne i spalinowe.

zwymiarować rysunek techniczny; P B

szkicować elementy maszyn górniczych; P B

wykonać rysunek techniczny korzystając z programów typy CAD; P B

wymiarować rysunki techniczne w programie typu CAD; P C

zabudować łożysko toczne lub ślizgowe na wale lub osi; P C

dobrać odpowiednie sprzęgło do rodzaju napędu; P D

ustawić odpowiednią szczelinę na hamulcu; P C

zamontować przekładnię mechaniczną; P C

wykonać łączenie elementów części maszyn z zastosowaniem połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

P C

wykonać element części maszyn o odpowiedniej tolerancji i pasowaniu; P C

dobrać odpowiedni materiał na konstrukcję górnicze; P D

zabezpieczyć metale przed działaniem korozji; P D

wykonać elementy mechaniczne na maszynach do obróbki skrawaniem; P C

wykonać formę odlewniczą; PP C

zmienić właściwości mechaniczne metalu stosując obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną;

P D

posługiwać się narzędziami do obróbki ręcznej matali; P C



dobrać odpowiedni rodzaj maszyny do wykonania elementu części maszyn; P C − Przekładnie mechaniczne i sprzęgła. − Dokumentacja techniczno-ruchową maszyn i urządzeń. − Norm ogólnego stosowania. − Instrukcji obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń. − Programy typu CAD/CAM.

stosować przyrządy pomiarowe do sprawdzenia poprawności wykonania elementu części maszyn;

P C

wykonać pomiary części maszyn; P C

montować silniki pneumatyczne, hydrauliczne i spalinowe; P C

wykonać remont przekładni mechanicznej oraz sprzęgieł; P D

czytać dokumentacje techniczno-ruchową maszyn i urządzeń; P B

korzystać z norm ogólnego stosowania; P C

stosować się do instrukcji obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń; P C

wykonać proste projekty stosując programy typu CAD/CAM; P C

Planowane zadania Na podstawie otrzymanej dokumentacji technicznej należy na maszynie do obróbki skrawaniem wykonać oś lub wał na, który następnie trzeba zabudować łożyska toczne lub ślizgowe. Należy podzielić się na grupy 4 osobowe, każda z grup wybiera lidera, którego zadaniem będzie koordynacja prac całej grupy. Po wykonanym zadaniu nauczyciel sprawdza poprawność pracy zabudowanego łożyska. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone na warsztatach szkolnych, w których powinny być zorganizowane następujące stanowiska: a) stanowisko do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski, narzędzia do obróbki ręcznej, nożyce gilotynowe, narzędzia do trasowania oraz przyrządy pomiarowe, b) stanowisko do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: tokarkę, frezarkę, strugarkę, dłutownicę, wiertarkę kolumnową, szlifierkę, piłę ramową, piłę tarczową, elektronarzędzia oraz przyrządy pomiarowe, c) stanowisko do obróbki plastycznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: palenisko kowalskie, piec hartowniczy, wanny hartownicze, narzędzia kowalskie oraz przyrządy pomiarowe, d) stanowisko spawalnicze (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: instalację wyciągową, stół spawalniczy, spawarkę, sprzęt do spawania elektrycznego, sprzęt do spawania i cięcia gazowego, e) wyrobisko górnicze zlokalizowane w sztolni ćwiczebnej wyposażone w: materiały, sprzęt, maszyny i urządzenia górnicze zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego. Środki dydaktyczne Duży Poradnik Mechanika, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, dokumentacje techniczno ruchowe oraz elementy części maszyn i urządzeń. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Projektowanie i wytwarzanie elementów części maszyn i urządzeń” wymaga stosowania podających i praktycznych metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia zaznajamiają ucznia z budową i metodą wytwarzania elementów części maszyn. Uczeń powinien być przygotowany do wykonywania praktycznego charakterze poszukiwawczym. Powinny być kształtowane umiejętności samodzielnej pracy ucznia. Zalecane metody to instruktaż i ćwiczenia praktyczne, gdyż pozwolą one uczniom na zrozumieniu techniki wytwarzania elementów części maszyn i urządzeń.



Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe, grupy robocze maksymalnie 4 osoby. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych proponuje się sprawdzenie poprawnego dobrania maszyny, materiału oraz poprawność pracy wykonanego elementu, zwracając szczególną uwagę na poprawne techniczne nazewnictwo wytwarzanych elementów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.

9.2. Obsługa maszyn i urządzeń górniczych


Poziom wymagań



BHP(4)10. skontrolować stan techniczny maszyny i urządzenia górniczego przed ich uruchomieniem ;

P C − Programy komputerowe do wizualizacji pracy maszyn górniczych.

− Rodzaj awarii maszyn na postawie listy błędów w programie.

− Błędy w sterowniku pracy maszyny. − Stany przed awaryjne maszyny górniczej dzięki

odczytom z pulpitu sterowniczego. − Urządzenia podsadzkowe. − Obudowy zmechanizowane. − Wiercenie otwory i wykonywać obrywki za pomocą

młotów i wiertarek udarowych. − Naprawy przenośników taśmowych i zgrzebłowych. − Transport za pomocą kołowrotów, wciągarek i

wciągników. − Pompy górnicze. − Urządzenia do wentylacji i klimatyzacji wyrobisk

górniczych. − Lutniociągi i rurociągi wentylacyjne i klimatyzacyjne.

BHP(4)11. wyłączyć awaryjnie urządzenie w momencie wystąpienia awarii; PP D

BHP(4)12. posługiwać się instrukcją w trakcie obsługi maszyn i urządzeń; P C

BHP(5)14. stosować się do zaleceń dokumentacji techniczno ruchowych określających warunki pracy maszyna lub urządzenie;

P B

BHP(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszczególnych rejonach zakładu górniczego;

P C

BHP(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie awaryjnym; P D

BHP(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw maszyn na ruchu;

P D

BHP(6)11. wyciągnąć wnioski z zaistniałym wypadków przy obsłudze i konserwacji maszyn i urządzeń górniczych;

P D

BHP(7)5. utrzymać stanowisko pracy w należytym porządku; P C

BHP(7)6. wykonać powierzone zadania na stanowisku do tego przeznaczonym; P C

BHP(7)7. skontrolować sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych; P C

BHP(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do potencjalnych zagrożeń występujących podczas wykonywania zadań zawodowych;

P C

BHP(8)6. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej w trakcie wykonywania P C



zadań zawodowych;

BHP(9)7. przestrzegać zapisów w instrukcjach podczas obsługi maszyn i urządzeń górniczych;

P B

BHP(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia podczas obsługi maszyn i urządzeń;

P D

BHP(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy; P C

BHP(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub wypadku przy pracy;

P D

PKZ(M.e)(4)40. obsługiwać programy komputerowe do wizualizacji pracy maszyn górniczych;

P C

PKZ(M.e)(4)41. ocenić rodzaj awarii maszyn na postawie listy błędów w programie; P B

PKZ(M.e)(4)42. skasować błąd w sterowniku pracy maszyny; P C

PKZ(M.e)(4)43. ocenić stan przed awaryjny maszyny górniczej dzięki odczytom z pulpitu sterowniczego;

P D

M.11.1(13)1. użytkować urządzenia podsadzkowe; P C

M.11.1(13)2. kierować pracą obudów zmechanizowanych; P C

M.11.1(13)3. wiercić otwory i wykonywać obrywki za pomocą młotów i wiertarek udarowych;

P C

M.11.1(13)4. dobrać odpowiedni element w trakcie napraw przenośników taśmowych i zgrzebłowych;

P D

M.11.1(13)5. wykonać transport za pomocą kołowrotów, wciągarek i wciągników; P C

M.11.1(13)6. odwodnić wyrobisko stosując pompy górnicze; PP D

M.11.1(14)1. stosować sprzęt ochrony dróg oddechowych i ochrony oczu; P C

M.11.3(5)1. zabudować urządzenia do wentylacji i klimatyzacji wyrobisk górniczych; P C

M.11.3(5)2. połączyć lutniociągi i rurociągi wentylacyjne i klimatyzacyjne; P C

Planowane zadania Zadaniem uczniów jest zabudować i uruchomić przenośnik zgrzebłowy lub taśmowy. Należy podzielić się na grupy 4 osobowe, każda z grup wybiera lidera, którego zadaniem będzie koordynacja prac całej grupy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymaną dokumentacją techniczną ruchową urządzenia, uruchomić w obecności osoby posiadającej upoważnia do obsługi w/w urządzeń (instruktor praktycznej nauki zawodu) i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone na warsztatach szkolnych, w których powinny być zorganizowane następujące stanowiska: a) stanowisko do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski, narzędzia do obróbki ręcznej, nożyce gilotynowe, narzędzia do trasowania oraz



przyrządy pomiarowe, b) stanowisko do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: tokarkę, frezarkę, strugarkę, dłutownicę, wiertarkę kolumnową, szlifierkę, piłę ramową, piłę tarczową, elektronarzędzia oraz przyrządy pomiarowe, c) stanowisko do obróbki plastycznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: palenisko kowalskie, piec hartowniczy, wanny hartownicze, narzędzia kowalskie oraz przyrządy pomiarowe, d) stanowisko spawalnicze (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: instalację wyciągową, stół spawalniczy, spawarkę, sprzęt do spawania elektrycznego, sprzęt do spawania i cięcia gazowego, e) wyrobisko górnicze zlokalizowane w sztolni ćwiczebnej wyposażone w: materiały, sprzęt, maszyny i urządzenia górnicze zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, schematy i modele maszyn i urządzeń górniczych, dokumentacja techniczno-ruchowo, dokumentacja górnicza. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługa maszyn i urządzeń górniczych” wymaga zastosowania aktywizujących metod kształcenia. Uczeń powinien być przygotowany do wykonywania ćwiczeń o charakterze poszukiwawczym. Powinny być kształtowane umiejętności samodzielnej pracy ucznia. Zalecane metody to instruktaż i ćwiczenia praktyczne, gdyż pozwolą one uczniom na zrozumieniu zasady pracy maszyn i urządzeń górniczych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 8 osobowe, grupy robocze maksymalnie 4 osoby. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych proponuje się sprawdzenie poprawności zabudowy i obsługi maszyny lub urządzenia górniczego, zwracając szczególną uwagę na wykonywanie tych prac zgodnie z przepisami stosowanymi w zakładach górniczych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców.



ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH (tabela 1) Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 2) Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 4)

Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH (tabela 1) Efekty kształcenia

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG)

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;



Efekty kształcenia

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ)

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.

Kompetencje personalne i społeczne (KPS)

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(10) współpracuje w zespole.

Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów

PKZ(M.e)

PKZ(M.e)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi; PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań

Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie M.11.

M.11.1(1) odczytuje mapy górnicze i przekroje geologiczne;



Efekty kształcenia

M.11.1(2) rozpoznaje elementy infrastruktury podziemnych przedsiębiorstw górniczych; M.11.1(3) rozpoznaje sposoby udostępniania złóż; M.11.1(4) posługuje się narzędziami i sprzętem do drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(5) stosuje metody drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(6) wykonuje roboty strzałowe; M.11.1(7) wykonuje roboty związane z drążeniem podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(8) przestrzega parametrów drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(9) pobiera próbki z podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(10) wykonuje roboty związane z zabezpieczaniem podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(11) wykonuje roboty związane z likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(12) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; M.11.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane podczas drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(14) stosuje sprzęt i środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; M.11.2(1) określa skład mineralogiczny i petrograficzny strefy złożowej kopalin; M.11.2(2) stosuje metody eksploatacji złóż kopalin użytecznych do warunków geologicznych; M.11.2(3) rozpoznaje maszyny i urządzenia stosowane do urabiania, ładowania i odstawy urobku oraz do transportu urobku i materiałów; M.11.2(4) wykonuje roboty związane z urabianiem, ładowaniem i odstawą urobku; M.11.2(5) wykonuje roboty związane z transportem urobku i materiałów; M.11.2(6) posługuje się narzędziami i sprzętem stosowanymi podczas wydobywania kopalin; M.11.2(7) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane do transportu urobku i materiałów; M.11.2(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; M.11.3(1) bada skład powietrza kopalnianego; M.11.3(2) wykonuje pomiary z zakresu aerologii górniczej; M.11.3(3) przestrzega zasad rozprowadzania powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych oraz przewietrzania ich; M.11.3(4) rozpoznaje elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej w podziemnych wyrobiskach górniczych; M.11.3(5) montuje urządzenia miejscowej wentylacji i klimatyzacji; M.11.3(6) wykonuje tamy wentylacyjne i podsadzkowe oraz zapory pyłowe i wodne; M.11.3(7) obsługuje urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne; M.11.3(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; M.11.3(9) montuje urządzenia do diagnostyki zagrożeń naturalnych;



Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 2)

Naz

wa

za

jęć

eduk

acyj

nych

Efekty kształcenia /umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/

Uczeń:

klasa

Licz

ba g

odzi

n pr

zezn

aczo

na n

a re

aliz

ację

ef

ektó

w

kszt

ałce

nia I II III

I II I II I II

Pods

taw

y po

dzie

mne

j eks

ploa

tacj

i złó

ż

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X X X X

14

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X X X BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X X X X BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X X X

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X X X X X PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; X X

10 PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; X X PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; X X PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej X X PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; X X KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X X X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X X X X KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X X X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X X X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X X X KPS(10) współpracuje w zespole; X X X X X X PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; X X X X

50 PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; X X X X PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X X M.11.1(5) stosuje metody drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X 150



M.11.1(6) wykonuje roboty strzałowe; X X X X M.11.1(7) wykonuje roboty związane z drążeniem podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.1(8) przestrzega parametrów drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.1(9) pobiera próbki z podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.1(10) wykonuje roboty związane z zabezpieczaniem podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(11) wykonuje roboty związane z likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.2(4) wykonuje roboty związane z urabianiem, ładowaniem i odstawą urobku; X X X X X X M.11.2(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X X X X X M.11.3(2) wykonuje pomiary z zakresu aerologii górniczej; X X M.11.3(3) przestrzega zasad rozprowadzania powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych oraz przewietrzania ich; X X X X M.11.3(4) rozpoznaje elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X M.11.3(6) wykonuje tamy wentylacyjne i podsadzkowe oraz zapory pyłowe i wodne; X X M.11.3(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X

Łączna liczba godzin 224

Pods

taw

y gó

rnic

twa

podz

iem

nego

PKZ(M.e)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi; X X 38 PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości;

PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; X X M.11.1(1) odczytuje mapy górnicze i przekroje geologiczne; X X X X

90 M.11.1(2) rozpoznaje elementy infrastruktury podziemnych przedsiębiorstw górniczych; X X X X M.11.1(3) rozpoznaje sposoby udostępniania złóż; X X X X M.11.2(1) określa skład mineralogiczny i petrograficzny strefy złożowej kopalin; X X X X M.11.2(2) stosuje metody eksploatacji złóż kopalin użytecznych do warunków geologicznych; X X X X


Pods

taw

y te

chni

ki

PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X X 20 BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X X

20 BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X M.11.2(3) rozpoznaje maszyny i urządzenia stosowane do urabiania, ładowania i odstawy urobku oraz do transportu urobku i materiałów; X X X X 88




Prze

pisy

pra

wa

i bhp

w g

órni

ctw

ie

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; X X X X

20

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; X X X X BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X X BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; X X

26

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; X X

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; X X PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; X X PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; X X PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; X X KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X KPS(9 )potrafi negocjować warunki porozumień; X X M.11.1(12) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X

50 M.11.3(1) bada skład powietrza kopalnianego; X X


Języ

k ob

cy w

gó

rnic

twie

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; X X

32 JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; X X

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; X X



JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; X X JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji; X X


Dzia

łaln

ość

gosp

odar

cza

w g

órni

ctw

ie

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; X

32

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; X

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; X PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; X PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; X PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; X PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; X PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; X PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; X X PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; X PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. X KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X KPS(10) współpracuje w zespole. X X

Łączna liczba godzin 32 Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie teoretyczne 640

Pods

taw

y te

chni

k ek

splo

atac

yjny

ch -

zaję

cia

prak

tycz

ne

PKZ(M.e)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi; X X

50 PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; X X PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; X X

48 BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X X X X BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X X X



BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X X X X BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X X X

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X X X X X KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X X X KPS(10) współpracuje w zespole; X X X X X X M.11.1(1) odczytuje mapy górnicze i przekroje geologiczne; X X

680

M.11.1(2) rozpoznaje elementy infrastruktury podziemnych przedsiębiorstw górniczych; X X M.11.1(3) rozpoznaje sposoby udostępniania złóż; X X X X M.11.1(4) posługuje się narzędziami i sprzętem do drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.1(5) stosuje metody drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; X X X X M.11.1(6) wykonuje roboty strzałowe; X X M.11.1(7) wykonuje roboty związane z drążeniem podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(8) przestrzega parametrów drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(9) pobiera próbki z podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(10) wykonuje roboty związane z zabezpieczaniem podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(11) wykonuje roboty związane z likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; X X M.11.1(12) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X X X X X M.11.2(1) określa skład mineralogiczny i petrograficzny strefy złożowej kopalin; X X M.11.2(2) stosuje metody eksploatacji złóż kopalin użytecznych do warunków geologicznych; X X X X M.11.2(3) rozpoznaje maszyny i urządzenia stosowane do urabiania, ładowania i odstawy urobku oraz do transportu urobku i materiałów; X X X X X X M.11.2(4) wykonuje roboty związane z urabianiem, ładowaniem i odstawą urobku; X X X X M.11.2(5) wykonuje roboty związane z transportem urobku i materiałów; X X X X



M.11.2(6) posługuje się narzędziami i sprzętem stosowanymi podczas wydobywania kopalin; X X X X X X M.11.2(7) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane do transportu urobku i materiałów; X X X X M.11.2(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X X X X X M.11.3(1) bada skład powietrza kopalnianego; X X X X M.11.3(2) wykonuje pomiary z zakresu aerologii górniczej; X X X X M.11.3(3) przestrzega zasad rozprowadzania powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych oraz przewietrzania ich; X X X X M.11.3(4) rozpoznaje elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X X X M.11.3(7) obsługuje urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne; X X X X M.11.3(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych; X X X X X X M.11.3(9) montuje urządzenia do diagnostyki zagrożeń naturalnych; X X X X


Kom

pute

row

e w

spom

agan

ie

zaw

odu

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędna do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej X X 30

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; X X JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. X X 10 KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X KPS(10) współpracuje w zespole. X X PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. X X 24


Pods

taw

y m

aszy

n i u

rząd

zeń

górn

iczy

ch

PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X 5 BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X

28

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X



BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X KPS(10) współpracuje w zespole; X X M.11.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane podczas drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych; X X

95 M.11.1(14) stosuje sprzęt i środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; X X M.11.3(5) montuje urządzenia miejscowej wentylacji i klimatyzacji; X X




Załącznik 3 USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 4)

Efekty kształcenia z podstawy programowej

Uczeń:


Podstawy podziemnej eksploatacji złóż BHP (4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;

BHP(5)1. przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka na obecnie zajmowanym stanowisku;

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;

BHP(6)1. dokonać analizy skutków odziaływania czynników szkodliwych występujących na dole kopalni;

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;

BHP(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym stanowisku pracy;

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(9)1. stosować się do instrukcji i technologii dotyczących robót eksploatacyjnych;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

BHP(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym;

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;;

PDG(7)1. wskazać niezbędna dokumentacja potrzebną do wydobywania kopalin ze złóż;

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;

PDG(8)1. lokalizować nowe informacje dotyczące wydobywania kopalin ze złóż;

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

PDG(9)1. wyszukać informacji o możliwości zastosowania w eksploatacji złóż nowych technologii;

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(10)1. analizować potrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez zakład górniczy działalności;

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

PDG(11)1. wskazać możliwości obniżenia kosztów w trakcie drążenia i likwidacji wyrobisk;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(3)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywania robót górniczych;

PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; PKZ(M.e)(2)1. określić proces powstanie skał i ich podział;



PKZ(M.e)(2)2. rozróżnić węgle kopalne;

PKZ(M.e)(2)3. wymienić własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych;

PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; PKZ(M.e)(3)1. rozróżnić metody urabiania skał;

PKZ(M.e)(3)2. opisać metody ładowania i transportu urobku;

PKZ(M.e)(3)3. rozróżnić rodzaje obudów górniczych;

PKZ(M.e)(3)4. wymienić sposoby likwidacji zrobów;

PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań;

PKZ(M.e)(4)1. korzystać ze schematów i map przewietrzania i wentylacji;

M.11.1(5) stosuje metody drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(5)1. przedstawić metody wykonywania wyrobisk udostępniających;

M.11.1(5)2.przedstawić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych;

M.11.1(6) wykonuje roboty strzałowe; M.11.1(6)1. objaśnić metodę urabiania skał za pomocą środków wybuchowych;

M.11.1(7) wykonuje roboty związane z drążeniem podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(7)1. sporządzić metody wykonywania wyrobisk udostępniających;

M.11.1(7)2. sporządzić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych;

M.11.1(8) przestrzega parametrów drążenia podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(8)1. zaplanować organizacje prac w zależności od warunków geologiczno- górniczych;

M.11.1(8)2. analizować dokumentacja robót związanych z drążeniem i likwidacja wyrobisk górniczych;

M.11.1(9) pobiera próbki z podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(9)1. wymienić minerały występujące w skorupie ziemskiej;

M.11.1(10) wykonuje roboty związane z zabezpieczaniem podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(10)1. dobrać rodzaj obudowy wyrobisk górniczych;

M.11.1(10)2. dobrać odpowiedni system obudowy podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(11) wykonuje roboty związane z likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(11)1. rozróżnić metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.2(4) wykonuje roboty związane z urabianiem, ładowaniem i odstawą urobku;

M.11.2(4)1. objaśnić metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za pomocą materiałów wybuchowych;

M.11.2(4)2. porównać sposoby ładowania i odstawy urobku;

M.11.2(8) rozpoznaje zagrożenia występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych;

M.11.2(8)1. podać przykłady zagrożeń metanowych;

M.11.2(8)2.podać przykłady zagrożeń pyłowych;

M.11.2(8)3.podać przykłady zagrożeń pożarowych;

M.11.2(8)4. podać przykłady zagrożeń wodnych;

M.11.2(8)5. podać przykłady zagrożeń tąpaniami;



M.11.3(2) wykonuje pomiary z zakresu aerologii M.11.3(2)1. określić skład powietrza kopalnianego oraz jego właściwości;

M.11.3(2)2. ocenić warunki klimatyczne w kopalni;

M.11.3(2)3. dobrać zasady przewietrzania kopalń;

M.11.3(3) przestrzega zasad rozprowadzania powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych oraz przewietrzania ich;

M.11.3(3)1. ustalić metody i sposoby przepływu powietrza w kopalni;

M.11.3(4) rozpoznaje elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej w podziemnych wyrobiskach górniczych;

M.11.3(4)1. rozpoznać elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacji;

M.11.3(4)2. wskazać rodzaje wentylatorów kopalnianych;

M.11.3(4)3. rozpoznać rodzaje instalacji klimatyzacyjnej;

M.11.3(6) wykonuje tamy wentylacyjne i podsadzkowe oraz zapory pyłowe i wodne;

M.11.3(6)1. Wytłumaczyć rodzaje i budowę tam wentylacyjnych;

M.11.3(6)2. wyjaśnić konieczność stosowania zapór pyłowych i wodnych;


M.11.3(8)1. przewidzieć skutki nieprawidłowego rozprowadzenia powietrza w wyrobiskach;

Podstawy górnictwa podziemnego

PKZ(M.e)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi;

PKZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi.

PKZ(M.e)(1)2. wyszczególnić procesy geotektoniki.

PKZ(M.e)(1)3. przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej.

PKZ(M.e)(1)4. wyszczególnić procesy endo- i egzogeniczne.

PKZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i pochodzenie złóż kopalin energetycznych oraz wód podziemnych.

PKZ(M.e)(1)6. przedstawić okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi.

PKZ(M.e)(1)7. analizować tabelę stratygraficzną.

PKZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczna Polski na tle jednostek strukturalnych Europy.

PKZ(M.e)(1)9. objaśnić budowę geologiczną Polski.

PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; PKZ(M.e)(2)4. wymienić podstawowe grupy minerałów.

PKZ(M.e)(2)5. określić cechy i własności minerałów.

PKZ(M.e)(2)6. wymienić procesy skałotwórcze.

PKZ(M.e)(2)7. wyszczególnić grupy genetyczne skał i ich właściwości.

PKZ(M.e)(2)8. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne.



PKZ(M.e)(2)9. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał.

PKZ(M.e)(2)10. wymienić procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w Polsce. PKZ(M.e)(2)11. badać formy występowania złóż;

PKZ(M.e)(2)12. wymienić rodzaje kopalin;

PKZ(M.e)(2)13. wytłumaczyć procesy tworzące złoża kopalin będących własnością górniczą,

PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; PKZ(M.e)(3)5. omówić znaczenie i rozwój górnictwa podziemnego w Polsce.

PKZ(M.e)(3)6. scharakteryzować metody wykonywania wyrobisk górniczych.

PKZ(M.e)(3)7. scharakteryzować podział wyrobisk górniczych ze względu na przeznaczenie.

PKZ(M.e)(3)8. omówić budowę i podzespoły urządzeń do wykonywania wyrobisk górniczych poziomych.

PKZ(M.e)(3)9. scharakteryzować budowę wyrobisk górniczych pionowych.

PKZ(M.e)(3)10. omówić systemy eksploatacji węgla.

PKZ(M.e)(3)11. omówić systemy eksploatacji rud metali nieżelaznych.

PKZ(M.e)(3)12. omówić systemy podziemnej eksploatacji soli.

M.11.1(1) odczytuje mapy górnicze i przekroje geologiczne; M.11.1(1)1. rozróżnić oznaczenia litologiczne na mapach

M.11.1(1)2. rozpoznać struktury geologiczne na mapach

M.11.1(1)3. rozpoznać umowne znaki na mapach geologicznych i górniczych

M.11.1(1)4. omówić mapę eksploatacji górniczej podziemnej

M.11.1(2) rozpoznaje elementy infrastruktury podziemnych przedsiębiorstw górniczych;

M.11.1(2)1. rozróżnić i klasyfikować obiekty budowlane w podziemnym zakładzie górniczym,

M.11.1(3) rozpoznaje sposoby udostępniania złóż; M.11.1(3)1. omówić metody udostępniania złóż;

M.11.2(1) określa skład mineralogiczny i petrograficzny strefy złożowej kopalin;

M.11.2(1)1. rozpoznać główne minerały skałotwórcze stref złożowych

M.11.2(1)2. rozpoznać główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu

M.11.2(1)3. rozpoznać główne minerały skałotwórcze strefy złożowej

M.11.2(1)4. dokonać analizy dokumentacji geologicznej strefy złożowej;

M.11.2(2) stosuje metody eksploatacji złóż kopalin użytecznych do warunków geologicznych;

M.11.2(2)1. omówić monitorowanie zjawisk geofizycznych występujących w górotworze w strefie eksploatacji korytarzowego



M.11.2(2)2. omówić technologię prowadzenia robót górniczych w strefie uskoku

Podstawy techniki BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)2. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń urabiających; BHP(4)3. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń do ładowania i odstawy urobku; BHP(4)4. ustalić zagrożenia występujące w trakcie obsługi, przeglądów i konserwacji maszyn i rządzeń do transportu urobku i materiału; BHP(4)5. przewidzieć zagrożenia występujące w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych;


BHP(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających;

BHP(5)3. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku;

BHP(5)4. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału;

BHP(5)5. stosować podstawowe przepisy dotyczą obsługi maszyn i urządzeń górniczych;


BHP(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń urabiających; BHP(6)3. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeńdo ładowania i odstawy urobku; BHP(6)4. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeńdo transportu urobku i materiału; BHP(6)5. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie przestrzeganie przepisówdotyczących użytkowania maszyn i urządzeń górniczych;

PKZ(M.e)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań

PKZ(M.e)(4)2. wyjaśnić zasadę pracy maszyn urabiających i ich budowę na podstawie pokazu multimedialnego; PKZ(M.e)(4)3. wyjaśnić zasadę pracy maszyn do ładowania i odstawy urobku na podstawie pokazu multimedialnego; PKZ(M.e)(4)4. wyjaśnić zasadę pracy maszyn do transportu urobku i materiału na podstawie pokazu multimedialnego; PKZ(M.e)(4)5. analizować negatywne zachowania człowieka w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych poprzez pokaz multimedialny wypadków;

M.11.2(3) rozpoznaje maszyny i urządzenia stosowane do urabiania, ładowania i odstawy urobku oraz do transportu urobku i materiałów;

M.11.2(3)1. rozróżnić rodzaje maszyn urabiających stosowanych do eksploatacji podziemnych złóż;

M.11.2(3)2. opisać budowę kombajnów wąskoprzodkowych i szerokoprzodkowych;

M.11.2(3)3. wymienić rodzaje obudów wyrobisk;



M.11.2(3)4. rozróżnić rodzaje maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku stosowanych w eksploatacji podziemnych złóż; M.11.2(3)5. opisać budowę urządzeń do ładowania i odstawy urobku stosowanych w górnictwie podziemnym;

M.11.2(3)6. wymienić rodzaje maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku;

M.11.2(3)7. rozróżnić rodzaje maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału stosowanych w eksploatacji podziemnych złóż; M.11.2(3)8. opisać budowę urządzeń do transportu urobku i materiału stosowanych w górnictwie podziemnym;

M.11.2(3)9. wymienić rodzaje maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału;

Przepisy prawa i bhp w górnictwie BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

BHP(1)1. wyjaśnić zasady higieny pracy i ochrony zdrowia w zakładzie górniczym;

BHP(1)2. wskazać komórki organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; BHP(1)3. skorzystać z pojęcia ergonomii w zakładzie górniczym;

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)1. korzystać z przepisów prawa pracy;

BHP(2)2. wymienić instytucje zajmujące się ochroną prawa pracy i środowiska zakładów górniczych;

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

BHP(3)1. określić prawa pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalni;

BHP(3)2. określić obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalni;


BHP(6)6. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do aktualnych przepisów obowiązujących w zakładzie górniczym; BHP(6)7. analizować skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole kopalni;

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa na danym stanowisku pracy;

BHP(7)2. zadbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w zakładzie górniczym;


BHP(8)2. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej stosowanych na dole kopalni;


BHP(9)2. zastosować się do rygorów ochrony przeciwpożarowej na dole kopalni;

BHP(9)3. analizować przyczyny powstawania zagrożeń dla środowiska;

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(1)2. analizować funkcjonowanie zakładów górniczych w ramach gospodarki rynkowej;

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony PDG(2)1. wyszczególnić przepisy stosowane w zakładach górniczych dotyczące prawa pracy, ochrony danych



danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

osobowych, prawa podatkowego i praw autorskich;

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)1. wskazać podstawy prawne potrzebne do wydobywania kopalin ze złóż ;

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;

PDG(4)1. dostrzec powiązania innych przedsiębiorstw z zakładami górniczymi;

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;

PDG(5)1. korzystać z doświadczeń innych zakładów górniczych;

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;

PDG(6)1. współpracować z przedsiębiorstwami zajmującymi się działalnością powiązaną z górnictwem;


M.11.1(12)1. wykryć zagrożenia metanowe;

M.11.1(12)2. wykryć zagrożenia wybuchem pyłu węglowego;

M.11.1(12)3. wykryć zagrożenia tąpaniami;

M.11.1(12)4. wykryć zagrożenia pożarowe;

M.11.1(12)5. wykryć zagrożenia wodne;

M.11.1(12)6. wykryć zagrożenia radiacyjne;

M.11.1(12)7. wykryć zagrożenia wyrzutami gazów i skał;

M.11.1(12)1. wykryć zagrożenia metanowe;

M.11.1(12)2. wykryć zagrożenia wybuchem pyłu węglowego;

M.11.1(12)3. wykryć zagrożenia tąpaniami;

M.11.3(1) bada skład powietrza kopalnianego; M.11.3(1)1. opisać skład powietrza kopalnianego;

M.11.3(1)2. wymienić rodzaje gazów szkodliwych występujących na dole kopalni;

Język obcy w górnictwie

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;

JOZ(1)1. posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego podczas wykonywania zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego; JOZ(1)2. zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego wykonywania zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego; JOZ(1)3. przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo otrzymaną dokumentację związaną z wykonywanymi zadaniami zawodowymi; JOZ(1)4. przeczytać i przetłumaczyć korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej;



JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;

JOZ(2)1. określić w języku obcym czynności związane z wykonywaniem typowych zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego; JOZ(2)2. zaplanować rozmowę z pracownikiem lub pracodawcą w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika służb techniczno-ruchowych podziemnego zakładu górniczego; JOZ(2)3. przeprowadzić szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wykonywanych zadań zawodowych w języku obcym; JOZ(2)4. zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach z pracownikami, pracodawcą lub przełożonym, zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(2)5. posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika górnictwa podziemnego z zastosowaniem poprawnej terminologii; JOZ(2)6. zinterpretować typowe pytania stawiane przez współpracowników, przełożonych w zakresie zadań zawodowych; JOZ(2)7. wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie technik górnictwa podziemnego;

JOZ(2)8. zastosować odpowiednią terminologię oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpiecznym wykonywaniem czynności zawodowych; JOZ(2)9. negocjować warunki wykonywania zadań zawodowych w języku obcym

JOZ(2)10. przekazać informacje w języku obcym o konieczności przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie wykonywanych czynności zawodowych, zgodnie z zasadami gramatyki;

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;

JOZ(3)1. przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; JOZ(3)2. sporządzić notatkę na podstawie wysłuchanego tekstu;

JOZ(3)3. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację z zakresu eksploatacji podziemnej;

JOZ(3)4. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację niezbędną do projektowania i korygowania wyrobisk górniczych; JOZ(3)5. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi maszyn i urządzeń stosowanych górnictwie podziemnym; JOZ(3)6. zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego;

JOZ(3)7. odczytać i dokonać analizy dokumentacji powypadkowej sporządzonej w języku obcym;

JOZ(3)8. odczytać informacje zamieszczone w dokumentacji związanej z eksploatacją obiektów budowlanych i technicznych;

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;

JOZ(4)1. porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo zawodowe,

JOZ(4)2. przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki;



JOZ(4)3. słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników oraz przełożonych zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; JOZ(4)4. dokonać analizy informacji zamieszczonych na opakowaniach, tabliczkach znamionowych materiałów, maszyn i urządzeń w języku obcym, zasadami gramatyki; JOZ(4)5. porozumieć się z zespołem współpracowników i przełożonymi w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)6. przygotować w formie pisemnej, w języku obcym opis sytuacji zawodowej zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)7. przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę pracy w zawodzie technik górnictwa podziemnego; JOZ(4)8 .przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę szkoleniową z zakresu zadań zawodowych;

JOZ(4)9. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje obsługi urządzeń stosowanych na stanowiskach pracy; JOZ(4)10. dokonać analizy informacji zawartych w regulaminach i instrukcjach stanowiskowych w języku obcym;

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. JOZ(5)1. skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową;

JOZ(5)2. dokonać analizy informacji zawartych w materiałach popularyzujących tematykę górnictwa podziemnego w języku obcym; JOZ(5)3. wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu podziemnej eksploatacji złóż;

JOZ (5)4. skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy opracowywaniu materiałów popularyzujących tematykę górnictwa podziemnego; JOZ (5)5. zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie materiały popularyzujące tematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie podziemnym.

Działalność gospodarcza w górnictwie PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(1)3. rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna, branża

górnicza; PDG(1)4. wyjaśnić pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo;

PDG(1)5. wyjaśnić pojęcia: złoże, koncesja, organy koncesyjne, zakład górniczy;

PDG(1)6. definiuje pojęcia: plan ruchu zakładu górniczego, szkody górnicze, organy nadzoru górniczego;

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)2. wyjaśnić przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego;

PDG(2)3. zidentyfikować przepisy prawa podatkowego;

PDG(2)4. dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa



podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)5. określić przepisy o opłatach z tytułu działalności górniczej;

PDG(2)6. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)2. zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia górniczej działalności gospodarczej; PDG(3)3. dokonać analizy przepisów dotyczące prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

PDG(3)4. przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia górniczej działalności gospodarczej; PDG(3)5. skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;

PDG(4)2. wymienić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w górnictwie i powiązania między nimi

PDG(4)3. uszeregować przedsiębiorstwa według rodzaju działalności górniczej

PDG(4)4. określić powiązania przedsiębiorstw górniczych z przedsiębiorstwami okołogórniczymi;

PDG(4)5. określić wpływ przedsiębiorstw górniczych na otoczeniem PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;

PDG(5)2. dokonać analizy działalności handlowej na rynku

PDG(5)3. dokonać analizy czynników kształtujących popyt na sprzedawane towary

PDG(5)4.porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;

PDG(6)2. zidentyfikować procedury zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach handlowych funkcjonujących na rynku PDG(6)3. zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży

PDG(6)4. ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami handlowymi z branży

PDG(6)5. zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące promowania towarów na rynku PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(7)2. opracować procedurę postępowania przy założeniu własnej górniczej działalności gospodarczej;

PDG(7)3. wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej;

PDG(7)4. sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia górniczej działalności gospodarczej;

PDG(7)5. wybrać formę opodatkowania działalności gospodarczej

PDG(7)6. sporządzić przykładowy raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz sporządzić wniosek o wydanie decyzji środowiskowej;



PDG(7)7. sporządzić wniosek o wydanie koncesji w zakresie wybranej działalności górniczej

PDG(7)8. sporządzić biznesplan dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

PDG(7)9. opracować przykładowy plan ruchu zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

PDG(7)10. opracować przykładowy plan likwidacji zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej;

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;

PDG(8)2. zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii,

PDG(8)3. rozróżnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism,

PDG(8)4. sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,

PDG(8)5. wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji w różnej formie,

PDG(8)6. wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

PDG(9)2. obsługiwać biurowe urządzenia techniczne,

PDG(9)3. zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie górniczej działalności gospodarczej

PDG(9)4. obsłużyć urządzenia biurowe potrzebne do wykonywania zadań zawodowych w działalności handlowej

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(10)2. wymienić elementy marketingu,

PDG(10)3. dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności gospodarczej

PDG(10)4. opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczącego potrzeb odbiorców

PDG(10)5.analizować potrzeby odbiorców na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.

PDG(11)2. zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności gospodarczej

PDG(11)3. określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy

PDG(11)4. wskazywać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej

Podstawy technik eksploatacyjnych - zajęcia praktyczne BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

BHP(1)4. przestrzegać przepisów bezpieczeństwa w trakcie eksploatacji;

BHP(1)5. analizować pracę jednostek organizacyjnych zakładu górniczego zajmującą się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska;

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

BHP(3)3. stosować przepisy prawne dotyczące bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych;

BHP(3)4. dokonać syntezy konieczności stosowania instrukcji i technologii;

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia BHP(4)8. ustalić rodzaje zagrożeń występujących na stanowisku pracy;



i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(4)9. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów obowiązujących przy wykonywaniu przydzielonych zadań;


BHP(5)6. rozpoznać zagrożenia pożarowe;

BHP(5)7. definiować charakterystykę powietrza kopalnianego i zasadę przewietrzania;

BHP(5)8. wyjaśnić przyczyny występowania zagrożenia metanowego;

BHP(5)9. ocenić zagrożenie klimatyczne w kopalniach;

BHP(5)10. określić występowanie i przyczyny tąpań;

BHP(5)11. tłumaczyć występowanie zjawisk wyrzutu gazów i skał;

BHP(5)12. dostrzec czynniki wpływające na wybuch pyłu węglowego;

BHP(5)13. lokalizować zagrożenia wodne i ze strony środków strzałowych;


BHP(6)6. przybliżyć rodzaje chorób zawodowych;

BHP(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka;

BHP(6)8. określić bilans cieplny organizmu człowieka;


BHP(7)3. stosować zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy;

BHP(7)4. dbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w trakcie wykonywania robót eksploatacyjnych;


BHP(8)3. korzystać ze sprzętu ochronnego na stanowisku pracy;

BHP(8)4. dobrać odpowiedni sprzęt ochronny w zależności od rodzaju wykonywanych zadań;


BHP(9)4. znać instrukcje dotyczących robót eksploatacyjnych;

BHP(9)5. ustalić zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego na dole kopalni;

BHP(9)6. wyjaśnić konieczność stosowania przepisów dotyczących ochrony środowiska;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

BHP(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych;

PKZ(M.e)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi;

PKZ(M.e)(1)10. odróżnić podstawowe rodzaje minerałów;

PKZ(M.e)(1)11. wymienić sfery wnętrza ziemi;

PKZ(M.e)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości; PKZ(M.e)(2)14. rozpoznać rodzaje węgli kopalnianych;.

PKZ(M.e)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; PKZ(M.e)(3)13. opisać zasadę pracy młotów i wiertarek mechanicznych;



PKZ(M.e)(3)14. opisać urabianie kombajnami chodnikowymi i ścianowymi;

PKZ(M.e)(3)15. uzasadnić konieczność urabiania strugami;

PKZ(M.e)(3)16. streścić urabianie materiałami wybuchowymi;

PKZ(M.e)(3)17. dobrać odpowiedni środek transportu urobku do metody urabiania;


PKZ(M.e)(4)6. korzystać z programów wizualizacyjnych procesy technologiczne wydobywania węgla;

PKZ(M.e)(4)7. obsługiwać maszyny i urządzenia sterowane cyfrowo;

M.11.1(1) odczytuje mapy górnicze i przekroje geologiczne; M.11.1(1)6. rozróżnić rodzaje map górniczych;

M.11.1(1)7. czytać umowne znaki na mapach;

M.11.1(2) rozpoznaje elementy infrastruktury podziemnych przedsiębiorstw górniczych;

M.11.1(2)2. wymienić rodzaje obiektów podstawowych i budowlanych zakładu górniczego;

M.11.1(2)3. wyjaśnić znaczenie każdego z obiektów kopalnianych w systemie eksploatacji;

M.11.1(2)4. opisać rodzaje wyrobisk górniczych i ich przeznaczenie;

M.11.1(3) rozpoznaje sposoby udostępniania złóż; M.11.1(3)2. dobrać metody głębienia i pogłębiania szybów;

M.11.1(3)3. przedstawić metodę wykonania podszybi;

M.11.1(3)4. tłumaczyć techniki drążenia poziomych i pochyłych wyrobisk korytarzowych;

M.11.1(3)5. dostrzec konieczność drążenia wyrobisk przygotowawczych;

M.11.1(4) posługuje się narzędziami i sprzętem do drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(4)1. posługiwać się wiertarkami udarowymi i młotami mechanicznymi;

M.11.1(4)2. ustawić stojaki cierne i hydrauliczne;

M.11.1(4)3. transportować materiały przy użyciu wciągników i kołowrotów;

M.11.1(4)4. likwidować i stawiać stojaki stalowe oraz rurociągi z wykorzystaniem przecinaków hydraulicznych, pił taśmowych i kluczy hydraulicznych;

M.11.1(5) stosuje metody drążenia podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(5)3. wskazać metody głębienia szybów;

M.11.1(5)4.drążyć podziemne wyrobiska udostępniające i przygotowawcze;

M.11.1(6) wykonuje roboty strzałowe; M.11.1(6)2. wiercić otwory strzałowe;

M.11.1(6)3. rozpoznać rodzaje materiałów wybuchowych i środków strzałowych;

M.11.1(7) wykonuje roboty związane z drążeniem podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(7)3. dobrać metody wykonywania wyrobisk udostępniających;

M.11.1(7)4. dobrać metody drążenia wyrobisk przygotowawczych;



M.11.1(8) przestrzega parametrów drążenia podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(8)3. korzystać z dokumentacji określającej zasadę wykonywania wyrobisk udostępniających i przygotowawczych; M.11.1(8)4. wykonać roboty likwidacyjne w wyrobiskach górniczych;

M.11.1(9) pobiera próbki z podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(9)2. badać minerały i kopaliny użyteczne;

M.11.1(10) wykonuje roboty związane z zabezpieczaniem podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(10)3. stosować odpowiednie materiały na obudowy górnicze;

M.11.1(10)4. wykonać obudowy podporowe i kotwiową;

M.11.1(11) wykonuje roboty związane z likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(11)2. określić sposób likwidacji wyrobiska uwzględniając warunki techniczno-ruchowe i geologiczno-górnicze;


M.11.1(12)8. wymienić rodzaje zagrożeń występujących w zakładach górniczych;

M.11.1(12)9. przeciwdziałać w występowaniu zagrożeń na dole kopalni;

M.11.1(12)10. zachować się w trakcie zagrożenia;

M.11.2(1) określa skład mineralogiczny i petrograficzny strefy złożowej kopalin;

M.11.2(1)5. rozpoznać rodzaje minerałów;

M.11.2(1)6. rozpoznać skały i węgle kopalne;

M.11.2(2) stosuje metody eksploatacji złóż kopalin użytecznych do warunków geologicznych;

M.11.2(2)3. korzystać z zasad eksploatacji złóż węglowych;

M.11.2(2)4. sklasyfikować skały stropowe i spągowe;

M.11.2(2)5. kierować stropem;

M.11.2(2)6. stosować systemy wybierania pokładów węglowych;

M.11.2(2)7. wykonać eksploatacje w warunkach zagrożeń naturalnych;

M.11.2(2)8. stosować techniki podsadzania;

M.11.2(3) rozpoznaje maszyny i urządzenia stosowane do urabiania, ładowania i odstawy urobku oraz do transportu urobku i materiałów;

M.11.2(3)10. wymienić maszyny urabiające;

M.11.2(3)11. wskazać różnice pomiędzy kombajnem wąskoprzodkowych i szerokoprzodkowych;

M.11.2(3)12. odróżnić maszyny do transportu bezprzenośnikowego i przenośnikowego;

M.11.2(3)13. rozpoznać maszynę do ładowania i dostawy urobku;

M.11.2(4) wykonuje roboty związane z urabianiem, ładowaniem i odstawą urobku;

M.11.2(4)3. zabudować i uruchomić obudowę zmechanizowaną;

M.11.2(4)4. obsługiwać kombajny i strugi węglowe;

M.11.2(4)5. korzystać z metod ładowania urobku;

M.11.2(4)6. przetransportować urobek z wykorzystaniem przenośników taśmowych i zgrzebłowych;



M.11.2(5) wykonuje roboty związane z transportem urobku i materiałów; M.11.2(5)1. wykonać transport materiału i urobku z wykorzystaniem dróg przewozowych szynowych;

M.11.2(5)2. prowadzić transport górniczymi wyciągami szybowymi;

M.11.2(5)3. przestrzegać instrukcje transportu przenośnikami;

M.11.2(5)4. wykonać transport kolejkami linowymi;

M.11.2(6) posługuje się narzędziami i sprzętem stosowanymi podczas wydobywania kopalin;

M.11.2(6)1. korzystać z podnośników, wciągników i wciągarek ręcznych, hydraulicznych i pneumatycznych;

M.11.2(6)2. posługiwać się młotami i kilofami górniczymi;

M.11.2(6)3. stosować przy zabudowie elementów rozłącznych klucze mechaniczne;

M.11.2(7) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane do transportu urobku i materiałów;

M.11.2(7)1. wyjaśnić zasadę pracy maszyn i urządzeń do transportu pionowego i poziomego;

M.11.2(7)2. transportować urobek przenośnikami zgrzebłowymi i taśmowymi;

M.11.2(7)3. wykonać transport kolejkami szynowymi;

M.11.2(7)4. załadować materiał i urobek na środek transportu do tego przeznaczony;


M.11.2(8)6. zmywać i opylać wyrobiska w celu zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego;

M.11.2(8)7.rozpoznać zagrożenia metanowe oraz wyrzutami gazów i skał;

M.11.2(8)8. określić przyczyny powstawania pożarów podziemnych;

M.11.2(8)9.stwierdzić występowanie zagrożenia wodnego;

M.11.3(1) bada skład powietrza kopalnianego; M.11.3(1)3. pobrać próbki gazu kopalnianego do analizy chemicznej;

M.11.3(1)4. dokonać pomiaru prędkości, temperatury i wilgotności powietrza;

M.11.3(1)5. korzystać z przyrządów do pomiarów składu powietrza kopalnianego;

M.11.3(2) wykonuje pomiary z zakresu aerologii górniczej; M.11.3(2)4. sprawdzić skład gazów szkodliwych występujących w wyrobiskach górniczych i kierunki ich przemieszczania się;

M.11.3(3) przestrzega zasad rozprowadzania powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych oraz przewietrzania ich;

M.11.3(3)2. określić podstawowe zasady projektowania wentylacji wyrobisk kopalnianych;

M.11.3(3)3. zaznaczyć na schemacie wentylacyjnym kierunki przepływu powietrza w wyrobiskach;

M.11.3(3)4. wskazać optymalne miejsca zabudowy urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnej;

M.11.3(3)5. przewietrzać wyrobiska ślepe;

M.11.3(4) rozpoznaje elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej w podziemnych wyrobiskach górniczych;

M.11.3(4)4. przedstawić na mapach i schematach elementy i strukturę sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;

M.11.3(4)5. rozpoznać elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;



M.11.3(7) obsługuje urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne; M.11.3(7)1. zabudować lutniociągi i rurociągi sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;

M.11.3(7)2. użytkować wentylatory główne i lutniowe;

M.11.3(7)3. obsługiwać urządzenia klimatyzacji centralnej i rejonowej;


M.11.3(8)2. przewidzieć skutki nieprawidłowej zabudowy lutniociągów i rurociągów;

M.11.3(8)3. uzasadnić konieczność stosowania prawidłowych zasad rozprowadzenia powietrza kopalnianego;

M.11.3(8)4. przestrzegać wymagań dotyczących klimatycznych warunków pracy;

M.11.3(9) montuje urządzenia do diagnostyki zagrożeń naturalnych; M.11.3(9)1. wykonać pomiary temperatury i wilgotności w wyrobiskach dołowych;

M.11.3(9)2. analizować wyniki pomiarów urządzeniami do diagnostyki naturalnej;



Komputerowe wspomaganie zawodu JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. JOZ(5)6. skorzystać z obcojęzycznych internetowych zasobów instrukcji programów;

JOZ(5)7. posługiwać się obcojęzycznym menu programów; JOZ(5)8. skorzystać z obcojęzycznego podręcznika obsługi programu (systemu) komputerowego;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)1. przestrzegać zasad kultury i etyki wobec współpracowników przy wspomaganiu komputerowym zarządzania;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(2)1. stosować harmonogramy realizacji budowy baz danych;

KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(4)1. wprowadzić do stosowania nowe oprogramowanie baz danych;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(5)1. rozwiązać niespodziewane problemy awarii oprogramowania wspomagającego zarządzanie;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(6)1. aktualizować wiedzę i doskonalić umiejętności zawodowe w zakresie wspomagania komputerowego w górnictwie;

KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(7)1. ustalić zasady ujawniania informacji dotyczącej baz danych;

KPS(10) współpracuje w zespole. KPS(10)1. współpracować w zespole przy tworzeniu baz danych;


PKZ(M.e)(4)8. rozróżnić rodzaje baz danych;

PKZ(M.e)(4)9. objaśnić działanie baz danych;

PKZ(M.e)(4)10. odróżnić narzędzia bazodanowe;

PKZ(M.e)(4)11. zaprojektować tabele bazy danych;

PKZ(M.e)(4)12. znormalizować bazę danych;

PKZ(M.e)(4)13. określić związki (relacje) między tabelami bazy danych;

PKZ(M.e)(4)14. zaprojektować formularz do przetwarzania danych;

PKZ(M.e)(4)15. scharakteryzować rodzaje zapytań (kwerend) wykorzystywanych do przetwarzania danych;

PKZ(M.e)(4)16. zaimportować dane z innej bazy danych;

PKZ(M.e)(4)17. zaimportować dane z arkusza kalkulacyjnego;

PKZ(M.e)(4)18. zaimportować dane z pliku tekstowego;

PKZ(M.e)(4)19. wyeksportować dane;

PKZ(M.e)(4)20. wykorzystać podformularz do przetwarzania danych;

PKZ(M.e)(4)21. zastosować różne rodzaje zapytań do przetwarzania danych;



PKZ(M.e)(4)22. zaprojektować i wykonać raport z bazy danych;

PKZ(M.e)(4)23. rozbudować strukturę bazy danych;

PKZ(M.e)(4)24. zmodyfikować bazę danych;

PKZ(M.e)(4)25. objaśnić przetwarzanie danych w bazach danych;

PKZ(M.e)(4)26. gromadzić dane dotyczące działalności produkcyjnej;

PKZ(M.e)(4)27. sortować dane dotyczące działalności produkcyjnej produkcji;

PKZ(M.e)(4)28. przechowywać dane dotyczące działalności produkcyjnej produkcji;

PKZ(M.e)(4)29. wykonywać raporty dotyczące działalności produkcyjnej;

PKZ(M.e)(4)30. opisać, podsumować i tabelaryzować dane dotyczące produkcji oraz jej jakości i sprzedaży;

PKZ(M.e)(4)31. rozpoznać i stosować podstawowe pojęcia statystyczne w zakresie wspomagania procesów produkcyjnych; PKZ(M.e)(4)32. testować hipotezy (przewidywania) na temat danych produkcyjnych i jakościowych i handlowych;

PKZ(M.e)(4)33. przeprowadzić eksplorację danych w poszukiwaniu struktury, układów, czynników i skupień;

PKZ(M.e)(4)34. obliczyć statystyki służące do sterowania produkcją, jej jakością oraz zabezpieczeniem techniczno-materiałowym; PKZ(M.e)(4)35. przeprowadzić analizę mocy testów statystycznych, szacowanie wymaganej wielkości próby oraz estymację przedziałową; PKZ(M.e)(4)36. stosować tablice rozkładów;

PKZ(M.e)(4)37. rozróżnić rodzaje sieci komputerowych;

PKZ(M.e)(4)38. rozróżnić protokoły transmisji danych;

PKZ(M.e)(4)39. stosować zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie w przedsiębiorstwie;

Podstawy maszyn i urządzeń górniczych BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)10. skontrolować stan techniczny maszyny i urządzenia górniczego przed ich uruchomieniem ;

BHP(4)11. wyłączyć awaryjnie urządzenie w momencie wystąpienia awarii;

BHP(4)12. posługiwać się instrukcją w trakcie obsługi maszyn i urządzeń;


BHP(5)14. stosować się do zaleceń dokumentacji techniczno ruchowych określających warunki pracy maszyna lub urządzenie; BHP(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszczególnych rejonach zakładu górniczego;




BHP(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie awaryjnym;

BHP(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw maszyn na ruchu;

BHP(6)11. wyciągnąć wnioski z zaistniałym wypadków przy obsłudze i konserwacji maszyn i urządzeń górniczych;


BHP(7)5. utrzymać stanowisko pracy w należytym porządku;

BHP(7)6. wykonać powierzone zadania na stanowisku do tego przeznaczonym;

BHP(7)7. skontrolować sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych;


BHP(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do potencjalnych zagrożeń występujących podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(8)6. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej w trakcie wykonywania zadań zawodowych;


BHP(9)7. przestrzegać zapisów w instrukcjach podczas obsługi maszyn i urządzeń górniczych;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

BHP(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia podczas obsługi maszyn i urządzeń;

BHP(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy;

BHP(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub wypadku przy pracy;


PKZ(M.e)(4)40. obsługiwać programy komputerowe do wizualizacji pracy maszyn górniczych;

PKZ(M.e)(4)41. ocenić rodzaj awarii maszyn na postawie listy błędów w programie;

PKZ(M.e)(4)42. skasować błąd w sterowniku pracy maszyny;

PKZ(M.e)(4)43. ocenić stan przed awaryjny maszyny górniczej dzięki odczytom z pulpitu sterowniczego;

M.11.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane podczas drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych;

M.11.1(13)1. użytkować urządzenia podsadzkowe;

M.11.1(13)2. kierować pracą obudów zmechanizowanych;

M.11.1(13)3. wiercić otwory i wykonywać obrywki za pomocą młotów i wiertarek udarowych;

M.11.1(13)4. dobrać odpowiedni element w trakcie napraw przenośników taśmowych i zgrzebłowych;

M.11.1(13)5. wykonać transport za pomocą kołowrotów, wciągarek i wciągników;

M.11.1(13)6. odwodnić wyrobisko stosując pompy górnicze;

M.11.1(14) stosuje sprzęt i środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; M.11.1(14)1. stosować sprzęt ochrony dróg oddechowych i ochrony oczu;

M.11.3(5) montuje urządzenia miejscowej wentylacji i klimatyzacji; M.11.3(5)1. zabudować urządzenia do wentylacji i klimatyzacji wyrobisk górniczych;



M.11.3(5)2. połączyć lutniociągi i rurociągi wentylacyjne i klimatyzacyjne;

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI ... · Górnik eksploatacji podziemnej posiada...

Documents

Transcript of PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI ... · Górnik eksploatacji podziemnej posiada...