Program

PANSTWOWA

OPERA I FILHARMONIA BAŁTYCKA GDAŃSK • WRZESZCZ, AL. ZWYCIĘSTWA Nr 15

Dyrektor : Ki e rownik Arty s tyczny : TADEUSZ RYBOWSKI D r ZYGMUNT LATOSZEWSKI

T . Baird

ma.la. Suita W. Lutosławski

G. Donizetti

;J.e.zior" 2.a'1ądzifJ. P. Czajkowski

KIEROWNICTWO MUZYCZNE ZYG M U NT L AT OS ZE WSK I

PROGRAM

PREMIERA -„- 5 CZERWIEC 1961

Dyrektor Zygmunt Latoszewski

ULJ KLASYKI DO NOWOCZESNO~CI

W twórczości zarówno operowej jak s c cgólnie w bal towci istnic1c wi3le znakomit11ch dziel rnnie-jsz11ch rozm,iar ·w . które w najróżniejszych zestawieniach stylist:lfczn11ch w ypelnia ią wie-cz or:i1 teatralne. Wielu współczesnych kompozytorów ze sz cze-gólnym upodobaniem. tworzyło i tworzy jedno k l.owe oper.11, a ivśród baletów poprostu typowe sq wlaśn ie k rótk ie „nowel3 taneczne". Wiemy o tym t.akże z afi;;zów Open1 Balt yckie1. 1w których zjawialy się przecież zarówno male oper11 fah króUd -.! balety, przeważnie w zgodnym sqsied::twie. Łączyliśm .11 w ięc Ca-valerię rusticana z Ognistym ptakiem., Pci1 ce ::. Da.fnisem i Chloe, Harnasie z Verbum nobile i obecnie prezent 1J.jen1y szcze-gólnie urozm.aiconą składankę baletowa-operową , zest awia jącą muzyl

także w „Ricie" zachwyca kilkoma rozkoszw1Jmi pomyslami a ca-łość bawi widza dowcipną charakterystyką postaci.

Właśnie ze względu na muzyczne delicje tej malej part-ytury „Rita" została w ostatnich latach wyrwana zapcmnieniu i na no-wo weszła do repertuaru wielu scen, gdzie się zjawia w towarzlj-stwie drug,iej malej opery tego mistrza pt. „Dzwonek nocny'', lub w różnych zestawach baletowych .1ak np. w naszym teatrze. Za-pewne wielu melomanów przypom,ni sobie „Ritę" z oglądanej niedawno realizacji w polskiej telewizji, lecz reżyseria na małym ekranie a na scenie normalnej zmusza do tak odmiennej formy wykonawczej, że niewątpliwie każdy z przyjemnościa, zawrze TU! nowo zna.1omość z „Ritą" na scenie Opery Bałtyckiej.

Tak więc nowa premiera obejmie dla każdego coś miłego od klasycznej komedii muzycznej poprzez romantyczn-y balet Czaj-kowskiego do współczesnej miniatury choreograficznej.

Odmiana cieszy, mówi stare lacinskie przysł.owie - oby roz-maitość wrażeń, jakie zawiera nasz nowy program baletowa-ope-rowy istotnie spełniła, co obiecu.1e przysłowie. Z. L.

Włodzimierz Bielicki

Janina Jarzynówna-Sobcz«k

TADEUSZ BAIRD - 4 ESEJE NA ORKIESTRĘ (1958 r .)

I. Adagio II. Allegretto grazioso

III. Allegro IV. Molto adagio.

W c ią,gu k.rótk.ie_go czasu swego istnienia w błyskawicznym tempie robią światową karierę.

I nagroda w radiowym konkursie im. Grzegorza Fitel-berga 1958.

I nagroda Tribuna lnternazionale des Compositeurs 1959, sukces na II Warszawskie.i Jesieni i na Festiwalu w Rzymie, szere_g wykonań w kra.iu i za grani·cą.

Kompozytor nigdy nie myślał o scenicznej realizac) i które urzekły choreografa i tancerzy.

Paryż SIMC

Esej i,

Muzykę „baletową" interpretuje się techniką tańca klasyczne-go zamkniętą w określonej konwencji. Natomiast każdej inne.i muzyce można nadać kształt plastyczny znajdując dla nie j formy ruchu wynikające z treści i formy te.i muzyki .

Brak pierwiastka literackiego - anegdoty typowej dla muzy-ki baletowej - nie jest tu przeszkodą. Emocjonalna treść mu-zyki naprowadza na ideę-problem. Posługując się czystym językiem tańca - plastyką i obrazem - sprowadzamy działanie do syntezy, skrótu, uogólnienia, które zmusza widza do refleks.ii.

4 Eseje - sa utworem nawskraś nowoczesnvm - dodekafo-nicznym. Współczesność bywa rozmaita. U jednych technika se-r_yjna jest spekulacją intelektualną - u Bairda ta sama · technika jest przepełniona treścią głęboko emocjonalną.

W krótkich 4-ch Esejach, Baird zawarł wielorakość nastrojów: nieskończoną tęsknotę, liryzm, dowcipną lekkość, trag'izm.

Ktoś na scenie musiał nam przekazać te emocje. Kobietę i mężczyznę uczyniłam wyrazicielami muzycznych treści - osobami choreograficznego dramatu. W realize.cji choreograficzne.i, line-arność muzyki była punktem wyjścia dla kompozycj~ ruchu. Działania każdego z tancerzy podporządkowałam jego linii mu-zyczne.i.

Szukając dramatycznej ekspozyc.ii wyszłam od gestu zapożyczonego z XVI-wiecznego obrazu Cranacha „Adam i Ewa". Jest to epoka odległa, ale odwieczny problem miłoś-ci ma wartości po-nadczasowe.

J. J.-S.

A . I3o niuszl~ o . T. Zlamal, Z. Jasman

A. Boniuszko, T. Zlamal

Tadeusz Baird

4 ESEJE Inscenizacja i chcreografia:

J

Scenografia:

Wyk o n a wcy:

On - Zygmunt Jasman

Ona - Alicja Boniuszko

Obcy - Tadeusz Złamał

Włodzimierz Belicki Współpraca muzyczna

Ełvira Hodinarova

Q

WITOLD LUTOSŁAWSKI - MAŁA SUITA (1951 r.)

I. Fujarka II. Hurra Polka

III. Piosenka IV. Taniec

Punktem wy]sc1a dla kompozytora są pieśni i tańce z okolic Rz:::szowa - folklor nieznany dotychczas w twór

Witold Lutosławski

MAŁA SUITA Libretto, Inscenizacja i choreografia Janina Jarzynówna-Sobczak

Scenografia Włodzimierz Bielicki

I. Pastuszek

II. Dziewczyna Hoża

Zalotnicy

III. Dziewczyna Zakochana

Zakochany

IV. Dziewczyna Harda

Galanci

Dziewczęta

Chłopcy

Laura Popławska,

12

Asystent baletmistrza Zygmunt Kamiński

- Waldemar Gajewski Sławomir Kwietniak Henryk Sliwa

- Lidia S krzypkówna Hanna Zawadzka

- Waldemar Gajewski Jerzy Łukasik Mieczysław Morawski Tadeusz Zlamal Marceli Zędzianowski

- Joanna Górska Regina Hallen

- Piotr Schulz Janusz Sijka

- Genowefa Brett Róża Korzeniowska Janina Zielińska

- Bronisław Cesarz Marceli Zędzianowski

- Hegina Hallen Krystyna Jasman Stefa.ni a G ańska Grażyna Krawczyńska Róża Korzeniowska Halina Krvąier Lidia Kulbikowska Krystyna Stęplewska Elżbieta Szymańska

- Waldemar Gajewski S ławomir Kwietniak Bronisfaw Prądzyński Krzysztof Rzeszot Piotr Schulz Janusz Si.ika Henryk Śliwa Jerzy Zocholl

Korepetytorzy:

Urszula Tschertok

P. Schultz, J. Górska

Kazimierz Petecki

Gaetano Donizet ti

RIT A Opera komiczna w I akcie

Tłumaczenie oolskie Jerzy Sergiusz Adamczewski

Reż.vseria i inscenizacja

Kazimierz P e t e c k i

Scenografia

Włodzimierz B i e I i c k i

OSOBY:

Rita - Longina Kozikowska - Aleksandra Łacińska

Beppo - Józef Figas - Franciszek Kokot

Gasparo -- Jan Gda niec - Kazimierz Sandurski

K elnerY:i wieśniacy

Kierownik •wokalny

Stefan Belina-Skupiewski

Asystent reżysera - Ryszard Sleza k

Inspicjenci - Michał Kaszyc, Lech Stachowski

Korepetytorzy - Urszula Kulkowa, Helena Zwijasowa

15

Natalia Konius

PIOTR CZAJKOWSKI - JEZIORO ŁABĘDZIE

Do czasu Czajkowskiego muzykę baletową ograniczano do roli akompaniamentu (Pugni, Minkus). Powagę i rangę artystyczna zdobywa balet od czasu gdy Czajkowski - najwybitniejszy sym-fonik rosyjski XIX w'ieku pi'sze pierwsze balety symfoniczne: Je-ziorq Łabędzie, Śpiąca Królewna i Dziadek do Orzechów.

Czajkowski tworzył swą muzykę dla baletu klasvczneRo toteż forma tego tańca przylega w id

H. Zawadzka, Z. Jasman

(Div.ertissement z Aktu III i Akt II)

Treść baletu: Zły Duch przemienił piękną księżniczkę Odettę w białego ła

będzia. Tylko szlachetna, wierna miłość może zdjąć czary z za -klętej królewny.

Pewnego dnia Książę Zygfryd w czasie polowania zawędrował nad jezioro. Tu poznaje Odettę, którą pokochał od pierwsze.go wejrzenia i przysięga uwolnić ją.

Zły Duch knuje zemstę, aby zmusić Księcia do złamani::i przysięgi.

W czasie balu iaki wyda.ie na zamku matka Księcia Zygfryda, zjawia się Zły Duch i przyprowadza przewrotną Odylię, do złudzenia podobną do Odetty.

Książę na krótki moment daje się zwieść podobieństwem, ale spostrzega, że go oszukano. Biegnie nad jezioro do Odettv i tu po waleę ze Złym Duchem wyzwala Księżniczkę.

Miłość i dobro triumfuje nad złem.

PIOTR CZAJKOWSKI

JEZIORO ŁABĘDZIE Libretto: W. Bicgiczew, W. Helzer

Choreografia: Lew Iwanow, Włodzimierz Burmeistcr

Div,ortisscment z aktu III i Akt II

Układ

Natalia Koniug

Odetta

Ody li a

Książę

Zły Duch

3 Łabędzie

4 :Labędzie

Łabędzie

Scencgrafia: Włodzimierz Bielicki

- Alicia Iloni uszko Joanna Gór ska

- Alicja Boniuszko Lidia Skrzypkówna Hanna Zawadzka

- Zygmunt Jasman Tadeusz Zlamal Jerzy Łukasik

- Mieczvsław Morawski Marceli Zędzianowski

- Róża Korzeniowska Janina Zielińska Krystyna Ziółkowska Genowefa Brett Grażyna Krawczvńska Halina Zaoolska

- Stefania Gańska Joanna Górska Regina Hallen Krystyna Jasman Halina Krygier Maria Palulis

- Genowefa Brett Stefania Gańska Regina Hallen Krystyna Jasman Róża Korzeniowska Grażyna Krawczyńska Lidia Kulbikowska Halina Krygier Krystyna Stemplewska Elżbieta SzymańS'ka Izabela Tanaś Lidia Skrzykówna Halina Zapolska

ornz uczennice Państw. średniej Szkoły Baletowej w Gdańsku

Asystent baletmistrza

Zygmunt Kamiński

Korepetytorzy: Laura Popławska, Urszula Tschertok

A. Bonżuszko, T. Zlamal

zdjęcia baletowe - TADEUSZ LINK

BALET OPEHY BAŁTYCKIEJ

Kierownik baletu i choreograf Janina .Jarzy nówna-Sobczak

Soliści: Alicja Boniuszko Bronisław Cesarz Edward Dobraczyń~ki Joanna Górska Zygmunt Jasman Zygmunt Kamiński Zenon Kaszubsl;i .Jerzy Łukasik Stanisław Majchrzak Mieczysław Morawski Maria Palulis Lidia Skrzypkówna Henryk Śliwa Lucyna Sotomska Krystyna Ziółkov.rs•l;;a Lidia Zawadzka Janina Zielińska Hanna Zawadzka Roman Szymczak Tadeusz ZJamal Marceli Zcd ziarwwski

Koryfeje:

Genowefa Brett Waldemar Gaje-.v ski Regina Hallcn

Pedu;.;og b aletu Stanisbw i\'Ia .ichrzak

Michał Kas zyc

K rystyna Jasman Hói:a Korzeniowska Piotr Schulz .Jan usz Sijka K rzysztof Rzeszot Halina Z

ZESPÓŁ SOLISTÓW ŚPIEWAKÓW

Leokadia Borowska, Zofia Czepielówna, Krystyna Ingersleben, Kini;:a

Kosnowska, Felicja Manikowska, Helena Molcń, Magdalena Nyslcr, Eufc-

fia Tlomińska, Anna Węgrzyn-Śliwińska, Maria Woroniecka, Maria Zie-

lińska, Czes-Iaw Babiński, Eugeniusz Banaszczyk, Lech Białachowski, Ste-

fan Cejrowski, Zygmunt Czarnota, Józef Figas, Jan Gdaniec, Michał K i - .Joanna Szyszkowi ·z

sceny - Janusz Dutkiewicz

- Bronisbw Ciba

Cdań>kie Zakłady Graficzne 1106 - G-1

Orkiestra Państwowej Opery i Filharmonii Ballyckiel DYRYGENCI: z. LATOSZEWSI Sekura Tadeusz Peisert Andrzej Gbiorczyk Ludwik Niemiro Henryk Huzarski Kazimierz "'lleńko 1\Tlchał Zleliilska Irena Kucał Jerzy Jeziorny Wiesł aw Słabolepszy Czesl C>W

Jl SKHZYPCE

KoslorPk St.1nisław Sztulrnws kl Sylwes ter Malecki Jerzy Butowski Wacław Osterczy Stefan Brochocki Bronisław Jelłaczyc Jerzy Brochocka Marla Tomczyk Bernard Jurkowski Jnnusz

ALT0WK1

Smllgln Mieczysław WoJtkc.wski Jerzy Sypniewski Zygmunt J'od>.nwskl Edward Papiernik Stanisław Manikowski Kazimierz ZurPk Bolesław Buc1ny Piotr

WIOLONCZELE

Su~hecki Romnn (koncertmistrz) F'okorniecld Franciszek

(koncertmistrz) Baryła Karol Tomczak Tadeusz Filar Andrzej Mokrzecld Lech Andrzejewski Tadeusz Zaborowski Jan

KONTRABASY

Piotrowicz Edwin Rosiek Stanisław Zapolski Bolesław Pile Antoni Wojewódka .Tózef Hański Bronisław

HARFA

Winiewicz-Gbiorczy k Halina

Inspektor orkiestry:

Klimek Zygmunt

.J. MICH LAI< z.

FL ETY

G qg al k 3 W 3cla w IC .„·2ińsk i ,J 3 ros łn\v W ilii1s l( i J e rzy K lam,;in R yszard

OBOJE G~ssLln Er\v in St;\{ O\ sl \.l S t :-i nbław C l1 r Pko w s ; i łe 11 1 v !; P roclrnrsk i H vsiaru

JtO:lF.K ANG IEI.SKI But"zkowsJ; i R o mu a ld

lU.AHNI::TY Swicrcz Włod vsław St rzelczyk Józef Zaremba .T.J n Pid rn s Andrzej

B AS-JU.ARNET T ram b o wicz Ludwik

l'A G OTY P ltn t M'11 :sv m ili::i n Ha dula Benedy kt Nadrowska Halin::t

RO N T RA FAG OT P uw \Vsk i J erzy

WALTORNIE: .l'-'ilipo\vicz K nzin1ierz Klirnek Zyi;1nunt

Bli:UNA

Suchoples Aleksander Vv"ob iszcze \.vicz \Vłodzimier~ Brzostek L e on Kohnke Józef

TR!\DIU Krv siflski Józef Łukaszewicz Jan Burdvno\vski .Józef Gonczorowslti Jerzy

PUZONY Trus Aleksander K :isprzycki Alfons T uzlnowski Jan Grygorowicz Edw3rd

TUBA T