Program działań samorządu powiatowego na rzecz rozwoju...

1

Program działań samorządu powiatowego na rzecz rozwoju pieczy

zastępczej w powiecie tomaszowskim w latach 2015 – 2017.

2

Spis treści:

Wstęp ……………………………………………………………………………….. 3

1. Pojęcie pieczy zastępczej, zadania powiatu w zakresie tworzenia i

funkcjonowania pieczy zastępczej w świetle przepisów prawa ………………… 4

1.1. Pojęcie pieczy zastępczej ……………………………………………………… 4

1.2. Zadania powiatu w zakresie tworzenia i funkcjonowania pieczy zastępczej … 4

2. Diagnoza stanu obecnego ……….…………………………………….………... 5

2. 1. Diagnoza potrzeb – dzieci ………………………………………………………. 5

2. 2. Diagnoza potrzeb – pełnoletni wychowankowie ………………………………. 11

2.3. Diagnoza zasobów ……………………………………………………………… 13

2. 4. Wnioski, ocena zasobów w odniesieniu do potrzeb, wykaz potrzeb …………. 15

3. Podstawowe założenia programu ………………….…………………………… 16

4. Cele programu: cel główny, cele szczegółowe, sposoby realizacji, wskaźniki

realizowanych działań ………………..……………………………………………. 16

5. Postanowienia końcowe …..…………………………………………………….. 20

5.1. Limit zawodowych rodzin zastępczych ……………………………………….. 20

5.2. Źródła finansowania ……………………………………………………………. 20

5.3. Monitoring programu ………………………………………………………….. 20

5.4. Wartość dodana …………………………………………...…………………… 21

6. Spis tabel i wykresów …………………...……………………………………… 21

3

Wstęp

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada na samorząd

powiatowy obowiązek opracowania i realizacji programu działań, ukierunkowanych

na tworzenie i rozwój infrastruktury służącej zapewnieniu odpowiednich warunków

pobytu i wychowania dzieciom, pozbawionym czasowo możliwości przebywania we

własnych rodzinach naturalnych. Przyjęcie dokumentu poprzedzonego niniejszym

wstępem oznacza zrealizowanie tego obowiązku.

Analizując i ustalając cele programu uwzględniono z jednej strony zadania

samorządu powiatowego wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy

zastępczej, z drugiej strony lokalne (w wymiarze powiatowym) uwarunkowania:

potrzeby i możliwości ich zaspokojenia, w tym już istniejącą infrastrukturę socjalną, w

zakresie pieczy zastępczej.

Podstawowym założeniem programu jest zapewnienie, na terenie powiatu,

odpowiednio dobrych warunków pobytu dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz

wspomaganie integracji społecznej pełnoletnich wychowanków opuszczających pieczę

zastępczą. Przyjęte założenie powinno zastać osiągnięte poprzez: wzbogacenie

zasobów tworzących pieczę zastępczą, doskonalenie poziomu funkcjonowania tych

zasobów, organizowanie wparcia finansowego i doradczego w ramach programów

usamodzielnień wychowanków usprawnianie współpracy podmiotów publicznych i

niepublicznych zobowiązanych do realizacji zadania. Za istotną rzecz ułatwiającą

osiągnięcie sformułowanego celu uznano także w programie, podnoszenie

merytorycznego poziomu kadry pomocy społecznej w powiecie, obarczonej

obowiązkami wynikającymi z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Program odnosi się do „Strategii rozwiązywania problemów społecznych dla

powiatu tomaszowskiego na lata 2015-2020” i wypełnia postulaty dotyczące pieczy

zastępczej ujęte w tym dokumencie. Program został przygotowany także z

uwzględnieniem treści art. 182 ust. 6 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy

zastępczej, tzn. w oparciu o przedstawiony Zarządowi Powiatu wykaz potrzeb w

zakresie pieczy zastępczej.

4

1. Pojęcie pieczy zastępczej, zadania powiatu w zakresie tworzenia i

funkcjonowania pieczy zastępczej

1. 1. Pojęcie pieczy zastępczej

Przez system pieczy zastępczej należy rozumieć zespół osób, instytucji i

działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w

przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców (art. 2

ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zwanej dalej” ustawą”)

Piecza zastępcza dzieli się na:

1) rodzinną – sprawowaną w formie rodziny zastępczej lub rodzinnego domu

dziecka;

2) instytucjonalną – sprawowaną w formie placówki opiekuńczo-

wychowawczej.

Piecza zastępcza zapewnia:

1) pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to

niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka lub gdy jest to niemożliwe – opiekę

i wychowanie w środowisku zastępczym;

2) przygotowanie dziecka do:

a) godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,

b) pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,

c) nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie

akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami;

3) zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, w tym szczególnie bytowych,

zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia

sądu.

1. 2. Zadania powiatu w zakresie tworzenia i funkcjonowania pieczy

zastępczej.

1) opracowanie i realizacja programów rozwoju pieczy zastępczej;

2) zapewnienie pieczy zastępczej dzieciom pozbawionym opieki rodziców

naturalnych;

5

3) pomoc osobom usamodzielnianym, opuszczającym pieczę zastępczą;

4) tworzenie warunków do działania i rozwoju pieczy zastępczej oraz placówek

wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, w tym powoływanie centrów

administracyjnych do obsługi placówek opiekuńczo-wychowawczych;

5) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne

domy dziecka, a także dla kandydatów do pełnienia tych funkcji;

6) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w tym zapewnienie

niezbędnych badań lekarskich dziecku przyjętemu do pieczy;

7) prowadzenie rejestru osób pełniących funkcję rodzin zastępczych lub

prowadzących rodzinne domy dziecka oraz kandydatach do pełnienia tych funkcji;

8) finansowanie kosztów funkcjonowania pieczy zastępczej, w tym świadczeń

pieniężnych dla dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, świadczeń dla osób

usamodzielnianych, szkoleń dla rodzin zastępczych i kandydatów na rodzinę

zastępczą;

9) sporządzanie odpowiedniej sprawozdawczości rzeczowo-finansowej;

10) realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania systemu

pieczy zastępczej;

11) sprawowanie kontroli nad organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej,

rodzinami zastępczymi, rodzinnymi domami dziecka oraz placówkami opiekuńczo-

wychowawczymi.

2. Diagnoza stanu obecnego

2. 1. Diagnoza potrzeb - dzieci

1. Ilość dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w latach: 2011 – 2014.

2011 r.

Łączna ilość dzieci w pieczy zastępczej w ciągu roku - 356

w tym:

w rodzinach zastępczych (w tym w pogotowiach rodzinnych) - 287(26)

w placówkach (w tym w placówkach rodzinnych) - 69(46)

Stan na 31 grudnia – ilość dzieci ogółem: - 270

6

w tym:

w rodzinach zastępczych (157 rodzin) - 216

w tym:

w rodzinach spokrewnionych ( 129 rodzin) - 168

w rodzinach niespokrewnionych ( 25 rodzin) - 37

w rodzinach zawodowych (pogotowiach rodzinnych – 3 pogotowia) - 11

w placówkach opiekuńczo-wychowawczych - 54

w tym:

w Domu Dziecka w Tomaszowie Maz. oraz w placówkach na terenie innych powiatów

(16+2) - 18

w placówkach typu rodzinego - 36

2012 r.


w tym:

w rodzinach zastępczych (w tym w pogotowiach rodzinnych) - 263(32)



w tym:


w tym:

w rodzinach spokrewnionych ( 102 rodziny) - 131

w rodzinach niespokrewnionych ( 43 rodziny - 69



w tym:

w Domu Dziecka w Tomaszowie Maz. - 18

w rodzinnych domach dziecka - 33

7

2013 r.


w tym:

w rodzinach zastępczych (w tym w pogotowiach rodzinnych oraz rodzinnym domu

dziecka) - 223/12/8



w tym:


w tym:




w rodzinnym domu dziecka - 8


w tym:


w placówkach rodzinnych - 30

2014 r.


w tym:

w rodzinach zastępczych (w tym w pogotowiach rodzinnych oraz w rodzinnym domu

dziecka) - 201/14/10



w tym:


8

w tym:




w rodzinnym domu dziecka - 8


w tym:


w placówkach typu rodzinnego - 32

Wykres 1: Ilość dzieci w pieczy zastępczej w latach 2011-2014 (na koniec każdego roku)

z uwzględnieniem rodzajów pieczy

Źródło: sprawozdawczość PCPR.

Analizując strukturę zasobów pieczy zastępczej z uwagi na rodzaj pieczy

(rodzinna lub instytucjonalna), widać wyraźnie, że powiat tomaszowski skutecznie

realizuje politykę społeczną, zarówno formatu ogólnokrajowego jak i

ponadnarodowego, nadającą priorytet rodzinnym warunkom życia i wychowania

dzieci zmuszonych do życia poza własną rodziną biologiczną. W rodzinach

zastępczych przebywa 80-82% ogółu dzieci umieszczonych w pieczy – wykres 1.

A przecież po stronie zasobów oferujących rodzinne warunki egzystencji należy

9

zapisać też placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego – zgodnie z nazwą i

zasadami funkcjonowania - a wtedy wynik wynosi 93-94% na korzyść dzieci, którym

zagwarantowano zastępcze wprawdzie, ale rodzinne warunki bytowania. W samym

zaś zbiorze rodzin zastępczych, przeważają wyraźnie rodziny spokrewnione (wykres

2), co jest poniekąd oczywiste, ale i zarazem korzystne dla dzieci.

Wykres 2: Struktura rodzinnej pieczy zastępczej w 2014 roku


Trzeba też zaznaczyć, że 68% dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej

pochodzi z terenu miasta Tomaszowa Maz.

2. Inne dane dotyczące zapotrzebowania na miejsca w pieczy zastępczej w

powiecie.

Tabela 1. Ilość postanowień Sądu Rodzinnego o skierowaniu dziecka do pieczy zastępczej

w latach 2011-2014

Lata Rodziny zastępcze Pogotowia

rodzinne

Placówki

opiekuńczo -

wychowawcze

Ogółem

2011 26 26 7 59

2012 17 7 4 28

2013 13 6 1 20

10

2014 15 13 4 32


Jeśli chodzi o prognozy co do ilości dzieci zagrożonych umieszczeniem w

pieczy zastępczej, to według Zespołu Kuratorów działającego przy Sądzie Rejonowym

w Tomaszowie Maz., w latach obejmowanych programem, to zagrożenie może

dotyczyć ok. 30 dzieci, natomiast według ośrodków pomocy społecznej z terenu

powiatu ok. 70. Te dane w dużej mierze powinny się pokrywać, a to oznacza, że

średnio w roku liczba nowych przypadków kierowania do pieczy będzie wynosić w

granicach 25 i nie będzie znacząco odbiegać od stanu z kilku ostatnich lat. Należy

jednak wyraźnie zaznaczyć, że to prognozowanie zdarzeń niełatwych do przewidzenia

i w praktyce mogą być istotne różnice w stosunku do prognoz.

Ważnym czynnikiem wpływającym na szacowanie potrzebnej ilości miejsc w

pieczy zastępczej jest sytuacja demograficzna i sytuacja społeczna dzieci już w niej

przebywających. Dzieci, którym niewiele brakuje do osiągnięcia pełnoletności

wkrótce będą się usamodzielniać. Dzieci młodsze (kilkuletnie), w sytuacji, kiedy

wykluczony jest powrót do rodziny biologicznej, mają duże szanse na

przysposobienie. Spośród dzieci przebywających w pieczy na koniec 2014 r. ponad

30% osiągnie w najbliższych 3 latach pełnoletniość, w tym 30 w 2015 r. Jednocześnie

ponad 17% nie przekroczy w tym samym czasie 10-tego roku życia. Ponadto 32% z

nich, czyli prawie 1/3 ma uregulowana sytuację prawną (rodzice nie żyją bądź są

pozbawieni praw rodzicielskich) co wprawdzie wyklucza powrót do rodziny

biologicznej, ale zarazem zwiększa szanse na przysposobienie. Jak kwestia

przysposobienia dzieci umieszczonych w pieczy wyglądała w liczbach w ostatnich

latach przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Ilość przysposobionych dzieci w latach 2011-2014

Zasoby Lata

2011 2012 2013 2014

Placówki

rodzinne

5 2 3 -

Pogotowia

rodzinne

5 2 4 7

Razem 10 4 7 7

11

Źródło: Baza danych PCPR.

2. 2. Diagnoza potrzeb – pełnoletni wychowankowie

Zgodnie z postanowieniami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy

zastępczej oraz ustawy o pomocy społecznej, pełnoletni wychowankowie

opuszczający pieczę zastępczą oraz inne placówki i ośrodki zachowują prawo do

pomocy i wsparcia w związku z samodzielnym wkraczaniem w dorosłe życie. Na

przysługujące im świadczenia składają się: pomoc pieniężna (comiesięczna - na

kontynuowanie nauki oraz jednorazowa – na usamodzielnienie się), pomoc rzeczowa –

tzw. wyprawka na zagospodarowanie się, pomoc w uzyskaniu mieszkania, pomoc w

uzyskaniu zatrudnienia oraz poradnictwo specjalistyczne. W latach 2011-2014 średnio

ponad 130 osób rocznie objętych były wymienionymi wyżej forami pomocy.

Tabela 3. Ilość wychowanków objętych programem usamodzielnienia w latach 2011-2014

Lata Wychowankowie rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo-

wychowawczych, innych placówek i ośrodków

2011 134

2012 124

2013 135

2014 143

Źródło danych: Sprawozdawczość Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Maz.

Adekwatnie do rozkładu ilościowego dzieci przebywających w pieczy zastępczej

według rodzajów pieczy, tak i w przypadku wychowanków największa część - prawie

80% - opuściła rodzinną pieczę zastępczą, a najmniejsza – niecałe 6% - opuściła

placówki inne niż działające na podstawie przepisów o pieczy zastępczej.

Sytuacja mieszkaniowa: W grupie osób objętych programem usamodzielnienia

w 2014 roku 74 osoby tj. prawie 52% nadal mieszkały z rodziną zastępczą lub w

placówce. Z pozostałych 69 osób: 26 posiadało własne mieszkania, dalszych 25

zajmowało mieszkania wynajęte we własnym zakresie, a 18 osób otrzymało je w

wyniku przydziału z Tomaszowskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego.

12

52%

18%

17,50%

12,50%

Wykres 3. Sytucja mieszkaniowa wychowanków pieczy zastępczej objętych programem usamodzielnienia w 2014 r.

mieszka nadal z rodziną zastępczą lub w placówce opiekuoczo - wychowawczej

posiada własne mieszkanie

wynajmuje mieszkanie we własnym zakresie

otrzymało mieszkanie z TTBS

Źródło: Opracowanie własne na podstawie własnej bazy danych

Sytuacja edukacyjna i zawodowa. Naukę rozpoczętą w trakcie pobytu w pieczy

zastępczej kontynuowało 140 osób. Wśród nich 27 osób – nieco ponad 19% - to

studenci. Zatrudnienie posiadało 36 osób –nieco ponad 25% - spośród uczestników

programu.

Formy wsparcia. Osoby uczące się otrzymują comiesięczne świadczenie

pieniężne na kontynuowanie nauki wys. 500,00 zł. Poza tym 28 osób otrzymało

przysługującą im pomoc na tzw. usamodzielnienie się w wysokości od 3300, 00 zł. do

6600, 00 zł. Wysokość pomocy uzależniona jest od długości okresu pobytu w pieczy

oraz rodzaju zasobu, w którym osoba przebywała. Wszyscy uzyskaną pomoc

przeznaczali na wyremontowanie i doposażenie mieszkań. W projekcie „Nowa

Szansa” w minionym roku uczestniczyło 40 wychowanków. Uczestnictwo oznaczało

wsparcie w postaci tzw. wyprawki rzeczowej, którą zwykle stanowią podstawowe

meble i inne artykuły gospodarstwa domowego o wartości 5000,00 zł. W

pozafinansowym wymiarze uczestnictwo w projekcie oznaczało korzystanie ze

specjalistycznego doradztwa zawodowego, pedagogicznego, udział w warsztatach

aktywnego poszukiwania pracy, treningu umiejętności społecznych oraz możliwość

ukończenia kursu i szklenia zawodowego. Ogółem w trakcie całego okresu realizacji

projektu wzięło w nim udział 327 wychowanków. Inne formy pomocy nie związane

już z projektem i mające pozafinansową formę to pomoc w uzyskaniu mieszkania, co

polega przede wszystkim na interwencji w podmiocie budownictwa społecznego

(TTBS) oraz pomocy w wynajmie mieszkania. Jedna z osób zwróciła się o pomoc w

uzyskaniu zatrudnienia.

13

Inne dane istotne i charakterystyczne dla diagnozowanej grupy. W związku

małżeńskim pozostawało 11 spośród wychowanków realizujących program. W 2014

roku 29 osób opuściło program usamodzielnienia, przy czym 14 zakończyło realizację

osiągając zakładane cele, natomiast 15 osób przerwało realizację porzucając naukę.

Średni wiek usamodzielnienia się wychowanka (zakończenia udziału w programie) to

23 lata. Przystąpiło do programu 27 nowych osób.

W celach związanych z opracowaniem niniejszego dokumentu przeprowadzono

też ankietę wśród wychowanków, którzy zakończyli program usamodzielnienia w

poprzednich latach z tym, że nie później niż w 2013 r. Chodziło o poznanie ich

obecnej sytuacji życiowej, ale też o ocenę programu usamodzielnienia. Z

wytypowanych 15 osób, ankietę udało się przeprowadzić z 12 (1 osoba opuściła kraj i

przebywa w Wielkiej Brytanii, 2 osoby przebywają w areszcie śledczym). Spośród

pozostałych 12 osób 10 nadal pozostaje mieszkańcami powiatu tomaszowskiego.

Także 10 osób założyło własne rodziny. W zatrudnieniu pozostaje 7 osób, przy czym z

pozostałych 5, 3 osoby korzystają ze świadczeń rentowych. Z 7 zatrudnionych, 4

osoby podały, że nie miały kłopotów z uzyskaniem pracy. Wykształcenie wyższe

zdobyły 2 osoby, 2 inne poprzestały na poziomie podstawowym, pozostałe mają

wykształcenie średnie, w tym średnie zawodowe Żadna z ankietowanych osób nie

oceniła negatywnie programu usamodzielnienia i nie uznała go za niepotrzebny.

Prawie wszyscy za to, co najbardziej istotne i wartościowe w programie uznali pomoc

finansową na usamodzielnieni i wyprawkę rzeczową. Jeżeli chodzi o modyfikację

programu to 4 osoby nie wprowadzałyby żadnych zasad jego realizacji, 2 dalsze,

zmiany ograniczyłyby do zwiększenia pomocy pieniężnej przyznawanej w związku z

kontynuowaniem nauki, połowa osób natomiast oczekiwałaby większego wsparcia w

trakcie realizacji programu ze strony opiekuna usamodzielnienia, PCPR a także

Urzędu Pracy przede wszystkim w uzyskaniu pracy i mieszkania.

2.3. Diagnoza zasobów

1. Piecza instytucjonalna:

1 placówka typu socjalizacyjnego i interwencyjnego – 14 miejsc ,

4 placówki typu rodzinnego - 32 miejsca,

2. Piecza rodzinna:

1 rodzinny dom dziecka - 8 miejsc

14

3 rodziny zawodowe - 9 miejsc

wszystkie pełnią funkcję pogotowia rodzinnego,

Pieczę rodzinną tworzą ponadto rodziny zstępcze niezawodowe i spokrewnione ich

rozkład ilościowy jest przedstawiony wcześniej – str. 6-7.

3. Inne zasoby tworzące pieczę zastępczą lub realizujące zadania wspierające

funkcjonowanie pieczy zastępczej

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie – organizator rodzinnej pieczy zastępczej w

powiecie tomaszowskim - do zadań należy m.in.: realizacja

świadczeń pieniężnych, nabór kandydatów, szkolenie, organizacja poradnictwa i

wsparcia. PCPR świadczy poradnictwo wsparcie psychologiczne oraz usługi

koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Sąd Rodzinny - do zadań należy m.in.: zarządzanie umieszczenie

małoletniego w pieczy zastępczej, dokonywanie okresowej oceny sytuacji dziecka

umieszczonego w pieczy zastępczej,

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna – poradnictwo psychologiczne i

pedagogiczne, także dla rodzin zastępczych oraz osób prowadzących placówki

rodzinne,

Ośrodek Interwencji Kryzysowej – interwencja psychologiczna, pedagogiczna,

poradnictwo prawne także dla rodzin zastępczych oraz osób prowadzących placówki

rodzinne,

2. 3. Prognoza zmian w zakresie objętym diagnozą

Z przedstawionych danych dotyczących pieczy zastępczej w powiecie widać

wyraźnie, że liczba dzieci wymagających tej formy pomocy systematycznie maleje.

Nic też nie wskazuje na to aby ta tendencja miała ulec załamaniu. Charakterystyka

społeczna i demograficzna tej grupy najmłodszych mieszkańców powiatu wymusza

przyjęcie założenia, że będzie się ona cechować wysokim stopniem mobilności:

znaczna część osiągnie pełnoletność i się usamodzielni, znaczna część ze względu na

wiek i uregulowaną sytuację prawną znajdzie rodziny adopcyjne. Niejako oczywistym

w takiej sytuacji staje się wniosek, że obecna liczba zarówno rodzin zastępczych jak

i placówek opiekuńczo-wychowawczych pod względem liczby jednostek jak i

liczby dostępnych miejsc jest wystarczająca i nie ma potrzeby tworzenia nowych.

Działania związane z pieczą powinny mieć na celu przede wszystkim podnoszenie

poziomu jej funkcjonowania: polepszanie warunków bytu i wychowania dzieci,

podnoszenie kwalifikacji i wzbogacanie kompetencji oraz polepszanie warunków pracy

osób sprawujących pieczę zastępczą na terenie powiatu. Istniejące zasoby powinny

15

być jedynie powiększane lub uzupełniane w miarę stwierdzonych potrzeb np. w

odniesieniu do dzieci o specjalnych potrzebach.

Podobnie rzecz się ma z osobami opuszczającymi zasoby zarówno pieczy

zastępczej jak i pomocy społecznej. Dzieci w pieczy przebywa coraz mniej,

zmniejszać się więc będzie liczba wychowanków pieczę opuszczających. Jednak w

roku obecnym i najbliższych dwóch latach, a więc okresie, do którego odnosi się

program, ten spadek nie będzie jeszcze wyraźnie zauważalny. Działania wobec tej

grupy powinny się koncentrować głównie na wsparciu i stymulowaniu nabywania

odpowiednich kompetencji zawodowych, ułatwiających pozyskanie zatrudnienia i

wzmacniających szansę integracji społecznej oraz pomocy w uzyskaniu odpowiednich

warunków mieszkaniowych.

2. 4. Wnioski, ocena zasobów w odniesieniu do potrzeb, wykaz potrzeb.

Wnioski. Powiat dysponuje rozwiniętą infrastrukturą pieczy zastępczej

obejmująca praktycznie wszystkie rodzaje zasobów: rodziny zastępcze spokrewnione,

niezawodowe (niespokrewnione), zawodowe, placówki opiekuńczo-wychowawcze

typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i (przede wszystkim) rodzinnego.

Struktura demograficzna i sytuacja prawna dzieci przebywających w

placówkach opiekuńczo-wychowawczych pozwala zakładać, że duża cześć miejsc

zostanie zwolniona w okresie obejmowanym programem i tym samym może być

przeznaczona dla nowo umieszczanych w pieczy dzieci.

Na podobnym poziomie powinna utrzymać się ilość osób objętych programem

usamodzielnienia.

Ocena zasobów w kontekście potrzeb. Mając na uwadze wcześniej poczynione

spostrzeżenia dotyczące ilości zasobów, a także prognoz dotyczących skali kierowania

dzieci do pieczy zastępczej należy ocenić, że istniejące zasoby są wystarczające w

stosunku do potrzeb, przynajmniej w ich ujęciu ilościowym. Głównym priorytetem na

najbliższe 3 lata powinno być podnoszenie poziomu funkcjonowania zasobów

tworzących pieczę oraz wspomaganie procesu integracji społecznej pełnoletnich

wychowanków opuszczających pieczę zastępczą. Owo usprawnianie powinno

odbywać się zarówno poprzez polepszanie warunków pobytu dzieci jak i rozszerzanie

i intensyfikację fachowego wsparcia i specjalistycznego poradnictwa, także

obejmować nadzór i monitoring funkcjonowania tych zasobów. Koniecznością jest

intensyfikacja i ulepszanie wsparcia wychowanków w procesie usamodzielnienia, w

tym odpowiednie finansowanie tego procesu oraz poradnictwo specjalistyczne.

Uzasadnienie wydaje się znajdować również potrzeba kształtowania kwalifikacji

zawodowych służb realizujących zadania dotyczące pieczy zastępczej.

16

Wykaz potrzeb: -

1) odpowiednia ilość miejsc ok. 240 w pieczy zastępczej, w tym miejsca w

rodzinach zastępczych pełniących funkcje pogotowia rodzinnego oraz miejsca

interwencyjne w placówce opiekuńczo-wychowawczej;

2) program usamodzielnienia dla pełnoletnich wychowanków opuszczających

pieczę zastępczą – 130 -135 osób rocznie – uwzględniający w szczególności wsparcie

finansowe i merytoryczne oraz pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków

mieszkaniowych;

3) system wsparcia specjalistycznego, przede wszystkim psychologicznego oraz

koordynatora rodzinnej pieczy, także prawnego, pedagogicznego oraz doradztwa

zawodowego w przypadku pełnoletnich wychowanków;

4) szkolenia kształtujące kwalifikacje dla osób sprawujących pieczę zastępczą,

pracowników placówek opiekuńczo-wychowawczych, co najmniej dwa rocznie.

3. Podstawowe założenia programu.

Zasięg czasowy i przestrzenny programu: Program jest realizowany na terenie

powiatu tomaszowskiego. Podjęcie realizacji następuje z dniem przyjęcia stosownej

uchwały przez Radę Powiatu, zakończenie z dniem 31 grudnia 2017 r.

Adresaci programu: Działania określone w programie w pierwszej kolejności

obejmują dzieci przebywające czasowo lub stale poza rodziną biologiczną oraz

pełnoletnie osoby opuszczające pieczę zastępczą. Odbiorcami programu są także

wszystkie osoby sprawujące pieczę zastępczą; od rodziców zastępczych począwszy po

osoby kierujące placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, a także tych wszystkich,

którzy wspierają wychowanków pieczy zastępczej w procesie integracji, przede

wszystkim opiekunów usamodzielnienia. Program dotyczy także rodziców dzieci,

przebywających w pieczy, którzy nie są pozbawieni praw rodzicielskich, chcących

utrzymywać kontakt z dziećmi i chcących współpracować w celu pełnego

„odzyskania” dzieci.

4. Cel główny, cele szczegółowe, sposoby realizacji, wskaźniki

realizowanych działań

Cel główny: Zapewnienie wszystkim dzieciom pozbawionym czasowo lub stale

możliwości pobytu w rodzinach biologicznych, odpowiednich warunków pobytu w

pieczy zastępczej na terenie powiatu oraz wspieranie integracji społecznej i

zawodowej wychowanków opuszczających pieczę zastępczą.

17

Cele szczegółowe:

1. Utworzenie i utrzymanie odpowiedniej infrastruktury pieczy zastępczej

Sposób realizacji: Utrzymanie istniejących zasobów i istniejącej ilości miejsc

w pieczy zastępczej. Monitoring tych zasobów i ich rozbudowywanie i wzbogacanie w

zależności od stwierdzonych potrzeb. Pozyskiwanie kandydatów do sprawowania

pieczy zastępczej

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość zasobów i ich rodzaj, ilość miejsc w

pieczy zastępczej, ilość osób (dzieci i osób pełnoletnich) przebywających w pieczy.

2. Zapewnienie właściwego poziomu finansowania oraz organizacja

odpowiedniego wsparcia specjalistycznego głównie psychologicznego,

pedagogicznego i prawnego dla osób sprawujących pieczę zastępczą i ich rodzin

oraz dzieci umieszczonych w pieczy.

Sposób realizacji: Ułatwienie dostępności do usług, o jakich mowa wyżej

poprzez kształtowanie współpracy podmiotów prowadzących przedmiotową

działalność, efektywne wykorzystywanie istniejących zasobów oraz ich rozbudowa w

zależności od ustalonych potrzeb, w tym poprzez aplikowanie o niezbędne środki w

ramach programów specjalnych.

Wskaźniki realizowanych działań: Stan zasobów realizujących specjalistyczne

poradnictwo (np. ilość godzin pracy psychologa w PCPR), ilość osób korzystających z

poradnictwa.

3. Sprawowanie właściwego nadzoru i monitoringu funkcjonowania

powiatowego systemu pieczy zastępczej.

Sposób realizacji: Działania zgodne z postanowieniami dotyczącymi

sprawowania kontroli nad funkcjonowaniem pieczy zastępczej określonymi w ustawie

o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość przeprowadzonych postępowań

kontrolnych, wizytacji w miejscach prowadzenia pieczy zastępczej, innych działań

monitorujących funkcjonowanie powiatowego systemu pieczy zastępczej.

18

4. Organizacja wsparcia finansowego, także pozafinansowego,

specjalistycznego (prawnego, edukacyjnego socjalnego), doradztwa zawodowego

ukierunkowana na zwiększanie szans integracji społecznej.

Sposób realizacji: Analiza możliwości pozyskiwania środków

pozabudżetowych. Realizacja projektów finansowanych ze środków, o których mowa.

Różnicowanie wsparcia finansowego w zależności od poziomu i charakteru

kształcenia. Intensyfikacja poradnictwa i doradztwa specjalistycznego

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość osób objętych wsparciem.

5. Organizowanie wsparcia w uzyskaniu zatrudnienia oraz uzyskaniu

odpowiednich warunków mieszkaniowych.

Sposób realizacji: Rozwijanie współpracy z urzędem pracy, nawiązanie (o ile

okaże się to możliwe) z pracodawcami. Zacieśnianie współpracy z podmiotami

budownictwa społecznego oraz organizowanie miejsc w mieszkaniach chronionych.

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość objętych wsparciem

6. Doskonalenie metodyczne kadry realizującej zadania określone

przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Sposób realizacji: Organizowanie szkoleń, umożliwianie udziału w szkoleniach

osobom realizującym przedmiotowe zadania.

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość osób biorących udział w szkoleniach.

7. Usprawnianie współpracy i koordynacji działań służb publicznych i

organizacji społecznych funkcjonujących w obszarze wspierania rodziny i pieczy

zastępczej.

Sposób realizacji: Bieżący monitoring realizacji zadań i związanej z nią

współpracy. Usuwanie niedociągnięć i nieprawidłowości. Organizowanie narad i

spotkań poświęconych usprawnianiu współpracy.

Wskaźniki realizowanych działań: Ilość wspólnych przedsięwzięć (narad,

spotkań itp.).

19

Cel główny i cele szczegółowe programu w ujęciu graficznym

Cel podstawowy Zapewnienie wszystkim dzieciom pozbawionym

czasowo lub stale możliwości pobytu w rodzinach

biologicznych, odpowiednich warunków pobytu w

pieczy zastępczej na terenie powiatu oraz wspieranie

integracji społecznej i zawodowej wychowanków

opuszczających pieczę zastępczą.

Cele szczegółowe

1. Utworzenie i utrzymanie odpowiedniej

infrastruktury pieczy zastępczej

2. Zapewnienie właściwego poziomu finansowania oraz

organizacja odpowiedniego wsparcia

specjalistycznego głównie psychologicznego,

pedagogicznego i prawnego dla osób sprawujących

pieczę zastępczą i ich rodzin oraz dzieci

umieszczonych w pieczy.

3. Sprawowanie właściwego nadzoru i monitoringu

funkcjonowania powiatowego systemu pieczy

zastępczej.

4. Organizacja wsparcia finansowego, także

pozafinansowego, specjalistycznego (prawnego,

edukacyjnego socjalnego),

doradztwa zawodowego ukierunkowana na

zwiększanie szans integracji społecznej.

5. Organizowanie wsparcia w uzyskaniu zatrudnienia

oraz uzyskaniu odpowiednich warunków

mieszkaniowych.

6. Doskonalenie metodyczne kadry realizującej zadania

określone w przepisach o wspieraniu rodziny i

systemie pieczy zastępczej.

7. Usprawnianie współpracy i koordynacji działań służb

publicznych i organizacji społecznych

funkcjonujących w obszarze wspierania rodziny i

pieczy zastępczej.

20

5. Postanowienia końcowe

5.1. Limit zawodowych rodzin zastępczych

Na lata objęte programem ustala się następujący limit zawodowych rodzin

zastępczych:

2015 rok – 3 zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcje pogotowia

rodzinnego,


rodzinnego,


rodzinnego.

5.2. Źródła finansowania

Zadania określone w programie finansowane są z budżetu powiatu. Poza tym

istnieje możliwość pozyskiwania środków z innych źródeł, w tym z budżetu państwa

w ramach dotacji celowych na dofinansowanie zadań własnych samorządu

terytorialnego oraz w ramach programów konkursowych, a także z funduszy unijnych

w ramach obecnego budżetu unijnego.

5.3. Monitoring programu.

Program jest uchwalany na relatywnie krótki okres czasu, stąd małe

prawdopodobieństwo jego aktualizacji w trakcie obowiązywania. O zajściu takiej

potrzeby i podjęciu odpowiednich działań decyduje Zarząd Powiatu. Głównym

realizatorem programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, przy ścisłej

współpracy z jednostkami organizacyjnymi pieczy zastępczej oraz wszystkim osobami

fizycznymi sprawującymi pieczę zastępczą na terenie powiatu. W realizacji działań na

rzecz pełnoletnich wychowanków konieczna jest współpracy z innymi podmiotami np.

podmiotami budownictwa społecznego lub Urzędem Pracy. Całością działań ujętych w

programie koordynuje dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, który

informację o realizacji programu ujmuje w corocznym sprawozdaniu z działalności

PCPR. Nadzór nad realizacją programu sprawuje Starosta Tomaszowski.

5.4. Wartość dodana

Poza osiągnięciem celów i założeń określonych w programie, jego

zrealizowanie oznaczać powinno także ·wzrost zaufania społecznego wobec służb

publicznych, przynajmniej w grupie osób związanych z funkcjonowaniem pieczy

zastępczej na terenie powiatu tomaszowskiego. Dotyczy to zarówno osób, które

21

przebywały w pieczy i ja opuszczają po uzyskaniu pełnoletniości jak i osób

sprawujących pieczę zastępczą. W konsekwencji powinno to przyczyniać się do

budowania pozytywnego wizerunku tych służb w społeczności lokalnej, a w

szczególności ułatwiać pozyskiwanie kolejnych kandydatów do pełnienia funkcji

rodzin zastępczych i tym samym umożliwiać tworzenie właściwych warunków życia i

wychowania dzieciom zmuszonym pozostawać poza własną rodziną biologiczną.

6. Spis tabel i wykresów

Tabele:

1. Ilość postanowień Sądu Rodzinnego o skierowaniu dziecka do pieczy

zastępczej w latach 2011-2014, str. 10

2. Ilość przysposobionych dzieci w latach 2011-2014, str.10

3. Ilość wychowanków objętych programem usamodzielnienia w latach 2011-

2014, str. 11

Wykresy:

1. Ilość dzieci w pieczy zastępczej w latach 2011-2014 (na koniec każdego

roku) z uwzględnieniem rodzajów pieczy, str. 8

2. Struktura rodzinnej pieczy zastępczej w 2014 roku, str. 9

3. Sytuacja mieszkaniowa wychowanków pieczy zastępczej objętych

programem usamodzielnienia w 2014 r., str. 12

Program działań samorządu powiatowego na rzecz rozwoju...

Documents

Transcript of Program działań samorządu powiatowego na rzecz rozwoju...