Prof. Jerzy BuzekPoseł do Parlamentu Europejskiego, Członek Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i EnergiiSprawozdawca 7. Programu Ramowego

Wspólna Inicjatywa Technologiczna dla Czystego Węgla.Wspólna Inicjatywa Technologiczna dla Czystego Węgla.Instrumenty finansowania UE wspierające rozwój inicjatyw Instrumenty finansowania UE wspierające rozwój inicjatyw

technologicznychtechnologicznych

Warszawa, 23 marca 2007 r.

Czyste Technologie Węgla Czyste Technologie Węgla

w 7 Programie Ramowymw 7 Programie Ramowym

Ochrona środowiska Ochrona środowiska

Bezpieczeństwo dostaw Bezpieczeństwo dostaw

koszty, koszty, konkurencyjnokonkurencyjnośćść

Wizja bezpieczeństwa energetycznego Wizja bezpieczeństwa energetycznego EuropyEuropy

Pierwotne źródła:• OdnawialneOdnawialne• WęgielWęgiel• RopaRopa

} przyczyna kryzysuprzyczyna kryzysu• GazGaz• NuklearnaNuklearna

PrzeciwdziaPrzeciwdziałanie kryzysom: łanie kryzysom:

• Nowe źródłaNowe źródła dostaw lub dostaw lub• ZastąpienieZastąpienie ropy i gazu ropy i gazu

Wizja bezpieczeństwa energetycznego Wizja bezpieczeństwa energetycznego EuropyEuropy

Mieszanka energetyczna dla Mieszanka energetyczna dla EuropyEuropy

• Jak wiele odnawialnych i za jaką cenę?

• Co z odpadami promieniotwórczymi i z uranem?

• Jak ograniczyć efekt cieplarniany stosując węgiel?

Wizja bezpieczeństwa energetycznego Wizja bezpieczeństwa energetycznego EuropyEuropy

Dlaczego węgiel?• rosnące w skali świata zapotrzebowanie na energie

elektryczną, - wzrost szacowany jest na 2-3 % rocznie;• światowe zapotrzebowanie na energię elektryczną z

nowych elektrowni wg Międzynarodowej Agencji Energii przekroczy 4500 GW w 2030 r.

• węgiel jest obecnie w skali światowej jedynym surowcem energetycznym pozwalającym na w miarę stabilne zaspokojenie potrzeb w perspektywie czasowej 200 lat. (rozproszona lokalizacja zasobów poza regionami konfliktów i stabilne, w miarę wolno rosnące ceny);

• odmienna sytuacja – dla gazu ziemnego i ropy naftowej, których zasoby ulegną wyczerpaniu odpowiednio za 60 i 45 lat.

Wizja bezpieczeństwa energetycznego Wizja bezpieczeństwa energetycznego EuropyEuropy

Dzięki węglowi:Dzięki węglowi:

1. Polska – najbardziej niezależny 1. Polska – najbardziej niezależny i bezpieczny energetycznie członek i bezpieczny energetycznie członek Unii Europejskiej Unii Europejskiej

2. Zagrożenie: efekt cieplarniany i inne 2. Zagrożenie: efekt cieplarniany i inne niepożądane skutki ekologiczne niepożądane skutki ekologiczne

zdrowie biożywnroln

IST Produkcja nano

materiałów

energia Środ. transport socjo-ekonom

obszar bezp.

budzetmiliardy euro

6.1 1.9 9.1 3.5 2.3 1.9 4.2 0.6 1.4

ERC MarieCurie

infrastr. SMEs Regiony wiedzy

Potencjał badawczy

nauka&społ.

INCO JRC

budzetmiliardyeuro

7.5 4.7 1.7 1.3 0.13 0.3 0.3 0.2 1.8

Siódmy Program RamowySiódmy Program Ramowy

WspółpracaWspółpraca

pomysłypomysły ludzieludzie możliwościmożliwości JRCJRC

Rosnący budżet programów ramowychRosnący budżet programów ramowych

3,27 5,36 6,6

13,1214,96

19,11

54

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1984-1987

1987-1991

1991-1994

1994-1998

1998-2002

2002-2006

2007-2013

Wodór i ogniwa paliwoweWodór i ogniwa paliwowe

Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych

Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych

Produkcja paliw odnawialnychProdukcja paliw odnawialnych

Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w celu bezemisyjnego wytwarzania

energii

Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w celu bezemisyjnego wytwarzania

energii

Inteligentne sieci energetyczneInteligentne sieci energetyczne

Efektywność energetyczna i energooszczędność

Efektywność energetyczna i energooszczędność

Wiedza na rzecz polityki energetycznejWiedza na rzecz polityki energetycznej

Czyste technologie węgloweCzyste technologie węglowe

Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i

chłodzenia

Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i

chłodzenia

7 PR „Energia” - priorytety tematyczne

7PR – Czyste technologie węglowe

• Badania, rozwój i demonstracja w zakresie technologii służących znacznej poprawie wydajności elektrowni, ich niezawodności oraz kosztów produkcji poprzez rozwój i demonstrację technologii czystej konwersji energetycznej opartej na wykorzystaniu węgla i innych paliw kopalnych, w tym procesów chemicznych, oraz produkcja wtórnych nośników energii (w tym wodoru) i płynnych bądź gazowych paliw. Działania będą związane z technologiami wychwytywania i składowania dwutlenku węgla lub współspalaniem biomasy.

Europejska Platforma Technologiczna„Zero Emission Fossil Fuel Power Plants”

• Priorytet zaproponowany przez Parlament Europejski do FP7 - czyste technologie czyste technologie węglowewęglowe; idea „Near Zero Emission Power Generation”, czyli wytwarzania energii wytwarzania energii przy prawie zerowej emisji gazów spalinowych do atmosfery. przy prawie zerowej emisji gazów spalinowych do atmosfery.

• Cel działania Platformy: identyfikacja i usunięcie przeszkód w budowie wysokosprawnych elektrowni zasilanych paliwami kopalnymi, w tym w szczególności gazem ziemnym, węglem brunatnym i węglem kamiennym.

• Warunek powrotu do węgla, (istotny surowiec energetyczny i chemiczny) - wymóg powiązania technologii wykorzystujących węgiel z radykalnym zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla do atmosfery.

• Technologie zero emisyjne: Technologie zero emisyjne:

– zakładają opracowanie nowoczesnych systemównowoczesnych systemów wydzielaniawydzielania z gazów spalinowych i składowaniaskładowania w głębokich układach geologicznych (solanki, skały

osadowe i nie nadające się do bezpośredniej eksploatacji głębokie pokłady węgla) dwutlenku węgladwutlenku węgla.

– niska emisja gazówniska emisja gazów powinna być osiągnięta przy jednoczesnym radykalnym podniesieniu wydajności i sprawnościpodniesieniu wydajności i sprawności wytwarzania energii, oraz obniżeniu obniżeniu

kosztówkosztów jej wytwarzania.

Europejska Platforma Technologiczna„Zero Emission Fossil Fuel Power Plants”

• Platformę tworzą głównie wielcy europejscy producenci energii i systemów do jej wytwarzania: Vattenfall, Shell, RWE, Alstom i Foster-Wheeler ;

• Forum do forsowania rozwiązań sprzyjających najsilniejszym państwom i grupom przemysłowym Europy. – przykładem - koncentracja Komitetu Doradczego na zagadnieniach

energetyki gazowej, przy przesunięciu problematyki rozwoju energetyki węglowej do dłuższej, czyli 50-letniej skali czasowej.

• Odwrócenie tego trendu rozwojowego - pokazanie wartości węgla kamiennego, – nie tylko jako nośnika energii – przedmiotu międzynarodowego handlu, ale

również– jako cennego surowca do syntez chemicznych w tym, w bardziej odległej

przyszłości podstawowej europejskiej bazy surowcowej do produkcji wodoru i syntetycznego gazu ziemnego.

Europejskie kierunki pracEuropejskie kierunki prac

–skojarzone systemyskojarzone systemy produkcji energii, ciepła i surowców chemicznych (gazu syntezowego ), –technologietechnologie wydzielania i sprężania dwutlenku węgladwutlenku węgla zawartego w gazach spalinowych,– technologie wytwarzania nowych materiałówwytwarzania nowych materiałów dla potrzeb budowy infrastruktury do transportu dwutlenku węgla –separacja i oczyszczanie gazówseparacja i oczyszczanie gazów przemysłowych, –syntezy chemicznesyntezy chemiczne wykorzystujące produkty zgazowania i pirolizy węgla, –technologie przygotowania paliw stałychprzygotowania paliw stałych, –nowe metody i instalacje do energetycznego wykorzystania energetycznego wykorzystania zwłaszcza węgli niskiej jakościzwłaszcza węgli niskiej jakości

Kierunki rozwoju czystych technologii węglowych

• wprowadzenie technologii „czystego” spalania węgla jako technologii pomostowych,

• prowadzących do układów opartych na technologiach „zero emisyjnych” lub „prawie zero emisyjnych”,

• które oparte będą zasadniczo na zaawansowanych zaawansowanych technologicznie procesach zgazowania.technologicznie procesach zgazowania.

Systemy konwersji paliwSystemy konwersji paliw

Technologie pomostoweTechnologie

zaawansowane

Rozwój karbo-energo-chemiiRozwój karbo-energo-chemii

• W okresie 1980 – 2000 - dwukrotny przyrost światowej produkcji gazu pozyskiwanego na tej drodze (z około 20 GW do około 40 GW energii chemicznej w gazie).

• Kolejny dwukrotny przyrost ilości produkowanego gazu ze zgazowania paliw ma nastąpić przed 2010r.

• Rozwój technologii zgazowania związany jest z koniecznością podniesienia efektywności energetycznej wykorzystania paliw oraz z wymogami ekologicznymi stawianymi przed producentami energii.

• Obecnie - działa 128 zakładów zgazowania, wykorzystujących 366 różnych gazogeneratorów.

Nowe celeNowe cele

• zmniejszenie kosztów inwestycyjnych instalacji zgazowania, • zwiększenie skali,

• zwiększenie sprawności energetycznej, • zwiększenie skuteczności odpylania gorących gazów

poreakcyjnych,

Schemat ideowy zintegrowanego zgazowania węgla z wytwarzaniem Schemat ideowy zintegrowanego zgazowania węgla z wytwarzaniem energii elektrycznej i produktów chemicznychenergii elektrycznej i produktów chemicznych

WĘGLOWNIA ZGAZOWANIEKONWERSJA

GAZUODSIARCZANIE SYNTEZA

TURBINAGAZOWA

TURBINAPAROWA

TLENOWNIAODZYSKSIARKI

OCZYSZCZANIE

METANOLUEn 1 En 2

Schemat technologiczny układu zgazowania i wytwarzania metanolu z reaktorem jednokrotnego przejścia gazu i syntezy

metanolu

WĘGIEL

gazprocesowy

gazsyntezowy

silnikowe paliwa płynnei surowce chemiczne

czysty wodór dla ogniw paliwowych

KlastryKlastry

• systemy innowacyjne, których głównym zadaniem jest transfer wiedzy i technologii w oparciu o bezpośrednie kontakty firm i jednostek naukowych zajmujących się określoną dziedziną wiedzy.

Regionalne Strategie Innowacji

ZŁOTY TRÓJKĄTZŁOTY TRÓJKĄT

samorząd

nauka firmy

Regionalna Strategia Innowacji

Klastry InnowacyjneKlastry Innowacyjne

z in teg ro w a n e C en tra Z a a w a n so w a n y ch Tech n o lo g ii

k la stry tech n o lo g iczn e

Koordynacja klastrów poprzezKoordynacja klastrów poprzez •POLSKIE PLATFORMY TECHNOLOGICZNE lub

•WSPÓLNE INICJATYWY TECHNOLOGICZNE

Klastry InnowacyjneKlastry Innowacyjne

Regiony Wiedzy i Innowacji

Szczyt Unii Europejskiej, 8-9 marca 2007rokuSzczyt Unii Europejskiej, 8-9 marca 2007rokuKonkluzje prezydencji, Załącznik I, p. VKonkluzje prezydencji, Załącznik I, p. V

10. Rada Europejska:

- z zadowoleniem przyjmuje zasygnalizowany przez Komisję zamiar utworzenia mechanizmu zachęt do budowy i eksploatacji przed rokiem 2015 nawet 12 elektrowni pokazowych, wykorzystujących w komercyjnej produkcji energii zrównoważone technologie paliw kopalnych.

Koncepcja Klastera na Śląsku, 2005Koncepcja Klastera na Śląsku, 2005

RIS - tematy wyłonione

PRZEDSIĘ-BIORSTWA

SEKTORPUBLICZNY

SEKTOR B+R

Klaster otwarty na kolejnych uczestników

DZIĘKUJĘDZIĘKUJĘZA UWAGĘZA UWAGĘ

Jerzy Buzek, Poseł do Parlamentu Europejskiego Sprawozdawca ds. 7 Programu Ramowego UE Członek Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

Warszawa, 23 marca 2007 r.

Wspólna Inicjatywa Technologiczna dla Czystego Węgla.Wspólna Inicjatywa Technologiczna dla Czystego Węgla.Instrumenty finansowania UE wspierające rozwój inicjatyw technologicznychInstrumenty finansowania UE wspierające rozwój inicjatyw technologicznych

Czyste Technologie Węgla Czyste Technologie Węgla

w 7 Programie Ramowymw 7 Programie Ramowym