Przestrzenna koncentracja działalności naukowo-badawczej

w Warszawie a regionalna strategia innowacji Mazowsza

Prof. dr hab. Marzenna A. WeresaInstytut Gospodarki Światowej

Szkoła Główna Handlowae-mail: mweres@sgh.waw.pl

Tezy do dyskusji przygotowane na warsztaty nt. “Dobre praktyki w tworzeniu i wdrażaniu Regionalnych Strategii Innowacji”Warszawa, 24 listopada 2005 r.

Zróżnicowanie zasobów i działalności B+R na terenie Mazowsza - wymiary analizy:

1. wymiar przestrzenny (geograficzny) – Warszawa jako centrum naukowo-badawcze i innowacyjne Mazowsza;

2. skutki koncentracji zdolności innowacyjnej dla rozwoju gospodarczego regionu, a w szczególności dla produktywności czynników wytwórczych;

Zróżnicowanie zasobów i działalności B+R na terenie Mazowsza - wymiary analizy:

3. wymiar czasowy - ocena czy i kiedy nastąpi zmniejszenie wewnątrzregionalnej luki technologicznej

4. sposoby aktywizacji innowacyjności regionu; możliwości wpływu na niwelowanie różnic technologicznych;

5. implikacje wewnątrzregionalnej luki technologicznej dla kształtowania RIS Mazovia

Warszawa- centrum naukowo-badawcze Mazowsza

1. Miejsce lokalizacji większości ośrodków, w których wykonywane są prace badawczo-rozwojowe:

• Liczba jednostek badawczo-rozwojowych sektora publicznego działających na terenie Warszawy wynosiła 2003 roku 131 (Mazowsze-275), tj. 49,4% liczby ośrodków w woj. mazowieckiego)

• Liczba warszawskich państwowych szkół wyższych stanowi 78% uczelni całego woj. mazowieckiego (14 uczelni wobec 18 na Mazowszu)

• Liczba podmiotów gospodarczych na terenie stolicy – prawie 300 tys. firm, co stanowi 47,7% ogólnej liczby podmiotów gospodarczych w woj. mazowieckim.

Warszawa- centrum naukowo-badawcze Mazowsza

2. W Warszawie koncentruje się większość nakładów Mazowsza na B+R

• Udział nakładów na B+R poniesionych na terenie stolicy to 89,1% wszystkich środków przeznaczonych na badania i rozwój w województwie mazowieckim

• Nakłady warszawskich przedsiębiorstw na B+R wyniosły w 2003 r. 192,3 mln zł, czyli 40,6% nakładów sektora przedsiębiorstw w woj. mazowieckim

Podstawowe wskaźniki

3. Relacja nakładów na B+R do dochodu narodowego jest w Warszawie stosunkowo wysoka:

• Warszawa - 1,8%. • Mazowsze - 1,25%• Polska – 0,56% 4. Znaczne nakłady na B+R na 1 mieszkańca: • w Warszawie 1053 zł, • Mazowsze - 389 zł• Polska - 119 zł.

Źródła pochodzenia nakładów na B+R

5. Relatywnie większe rola budżetu państwa w finansowaniu B+R

• Warszawa - środki budżetowe pokrywają 65,8% całości nakładów

• Mazowsze - 64,7%

• Polska - 62,7%,

Środki zagraniczne w finansowaniu B+R

6. Relatywnie większa niż przeciętna w Polsce i woj. mazowieckim, aktywność ośrodków naukowych Warszawy w pozyskiwaniu funduszy zagranicznych:

• Warszawa – udział środków zagr. 6,1%

• Mazowsze - 5,9%

• Polska - 4,6%

Zasoby ludzkie: pozycja Warszawy na Mazowszu

7. Silne zaplecze kadrowe - liczba zatrudnionych w stolicy sferze B+R wynosiła w 2003 roku 30 tys. osób, co stanowi:

• 88,6% zasobów kadry badawczej województwa mazowieckiego (34 tys.);

• 24% zasobów całej Polski

12 tys. osób z tytułem naukowym = 1/4 z całej Polski i 90% kadr Mazowsza (w tym około 2,3 tys. profesorów) pracuje w Warszawie;

Zatrudnieni w B+R: pozycja Warszawy na Mazowszu

34221

767523172318

10655 7354

30319

2515 2546

845512106

8599

05000

10000150002000025000300003500040000

Z ty

tułe

mpr

ofes

ora

Z ty

tułe

m d

rha

b.

Z ty

tułe

m d

r

Pozo

stały

pers

onel

zw

yższ

ymw

yksz

tałc

enie

m

Inny

per

sone

l

Ogó

łem

prac

owni

cyB+

R

Warszawa Mazwosze

Zasoby ludzkie: pozycja Warszawy na Mazowszu

8. Rozwój zasobów ludzkich - w stolicy studiuje 310 tys. studentów, tj.:

• 89% ogółu studentów w woj. mazowieckim

• 17 proc. ogółu studentów w Polsce.

Studenci: pozycja Warszawy w woj. Mazowieckim

310,8

153,5157,3

346,9

160,5186,4

0

50100

150200

250

300350

400

Studenci uczelnipaństwowych

Studenci uczelniniepaństwowych

Ogółem

tys.

osó

b

Miasto st. Warszawa Województwo mazowieckie

Aparatura naukowo-badawcza: pozycja Warszawy na Mazowszu

9. Koncentracja aparatury naukowo-badawczej na terenie Warszawy

• Wartość aparatury naukowo-badawczej na terenie Warszawy wynosiła w 2003 roku 1218,4 mln zł tj.

• 86,8% zasobu aparatury B+R Mazowsza,

• 34,6% aparatury badawczej całego kraju

Szanse technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego -

implikacje dla budowania RSI

• korzyści skali działania – obniżenie kosztów jednostkowych

• duża mobilność personelu – dyfuzja technologii

• możliwości rozwijania powiązań sieciowych- współpraca w działalności innowacyjnej (Davelaar/Nijkamp 1989; Cooke and Morgan in 1993)

• efekty synergii

Szanse technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego -

implikacje dla budowania RSI

• łatwość dostępu do zasobów oraz infrastruktury instytucjonalnej wspierającej komercjalizację wiedzy (fundusze VC, banki)- przynosi dodatkowe efekty zewnętrzne (Fischer /Revilla Diez/Snickars/Varga 2001)

• Wyższa produktywność zasobów, transmisja wzrostu gospodarczego do innych części regionu (Shefer/Frenkel 1998).

Zagrożenia technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego -

implikacje dla budowania RSI

• dalsze pogłębianie luki technologicznej i rozwojowej między centrum i peryferiami

• przesunięcia w profilu specjalizacji poszczególnych części województwa - umocnienie pozycji Warszawy w przemysłach i usługach o wysokiej wartości dodanej

Jak wykorzystać szanse? - Implikacje dla RSI

Budowanie otwartego systemu innowacyjnego miasta Warszawy:

• na zewnętrz – ułatwienie transferu technologii z innych systemów regionalnych i narodowych (łączenie lokalnej i zewnętrznej wiedzy)

• do wewnątrz – wspieranie kooperacji pionowej i poziomej w obrębie regionu