SEKTORY GOSPODARCZE

WROCŁAWIA I DOLNEGO ŚLĄSKA

Inżynieria mechaniczna

01 Przemysł mechaniczny w Polsce

02 Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku

03 Atuty Aglomeracji Wrocławskiej

Opracowanie publikacji

Partner

Przemysł mechaniczny w PolsceINŻYNIERIA

Przemysł maszynowy w Polsce charakteryzuje się dynamicznym rozwojem, który wynika z rosnącej liczby inwestycji

krajowych i zagranicznych. Wprowadzane innowacje podnoszą atrakcyjność sektora, o czym świadczy obecność na

rynku takich potentatów jak: ABB, Alstom, Robert Bosch, Bombardier Transportation, Whirlpool, GE Power Controls

czy Sauer-Danfoss. Udział międzynarodowych przedsiębiorstw na polskim rynku maszynowym potwierdza spełnianie

światowych standardów.

Na terenie Polski rozwinięte są wszystkie gałęzie przemysłu maszynowego. Ich dynamiczny rozwój wynika z

występowania zarówno krajowych, jak i zagranicznych rynków zbytu. Wyprodukowane maszyny i urządzenia

wykorzystywane są w innych branżach, przyczyniając się do ich rozwoju. Wzajemne napędzanie się sektorów

powoduje ogólny postęp gospodarczy. Pokrewnymi branżami wspierającymi rozwój inżynierii mechanicznej są

przemysł motoryzacyjny, lotniczy, stoczniowy oraz produkcja pojazdów szynowych. Dzięki produktom przemysłu

maszynowego branże te mogą udoskonalać swoją działalność. Ponadto, obecność przemysłu górniczo-hutniczego

na terenie Polski stwarza zapotrzebowanie na maszyny i urządzenia wydobywcze oraz przetwórcze.

Głównymi ośrodkami przemysłu, w tym sektora maszynowego w Polsce są województwa: mazowieckie, śląskie,

wielkopolskie oraz dolnośląskie. Zdecydowanie najwięcej podmiotów przemysłu maszynowego działa na Górnym

Śląsku. Wynika to z silnej współpracy producentów maszyn z przemysłem górniczym i wydobywczym.

Lokalizacja przemysłu w Polsce w 2016 według produkcji sprzedanej [mld PLN]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z GUS

Na wartość produkcji sprzedanej maszyn i urządzeń w poszczególnych latach składają się wartość produkcji

sprzedanej grup produktów według wcześniej przedstawionej klasyfikacji PKD. W 2015 roku ponad połowę polskiego

przemysłu maszynowego stanowiły maszyny ogólnego przeznaczenia (64%). 19% sektora to maszyny specjalnego

przeznaczenia. Maszyny dla rolnictwa i leśnictwa oraz maszyny i narzędzia mechaniczne stanowiły odpowiednio

12% oraz 5%.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z GUS

Wartość i struktura produkcji sprzedanej przemysłu mechanicznego w 2016 [mld PLN]

36,9

Charakterystyczne dla przemysłu maszynowego w Polsce jest jego umiędzynarodowienie, czego wyrazem jest

obecność na rynku zagranicznych przedsiębiorców, jak również produkcja na eksport. Całkowita wartość sprzedaży

eksportowanych maszyn i urządzeń w roku 2016 wyniosła ponad 196 mld PLN. Była ona znacząco wyższa niż

w innych branżach, dzięki czemu tworzyła 24,46% całkowitego eksportu Polski, co stanowiło największy odsetek

spośród wszystkich eksportowanych produktów (GUS).

Główni odbiorcy produktów przemysłu maszynowego z Polski:

23,84,4

1,8

6,9

MASZYNY OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA

MASZYNY DLA ROLNICTWA I LEŚNICTWA

MASZYNY I NARZĘDZIA MECHANICZNE

POZOSTAŁE MASZYNY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA

Duże wolumeny produkcji sprzedanej oraz dynamiczny rozwój przemysłu maszynowego w Polsce zawdzięcza się

produkcji maszyn wysokiej jakości. Przyczynia się do tego dostęp do wykwalifikowanej kadry badawczej oraz

ośrodków badawczo-rozwojowych. W Polsce na uczelniach państwowych studiuje ponad 1,3 mln studentów, w tym

ponad 250 000 to studenci kierunków inżynieryjno-technicznych. Co roku liczba absolwentów rośnie. W 2016 roku

kierunki inżynieryjno-techniczne wykształciły prawie 69 tys. nowych pracowników.

Największe uczelnie techniczne w Polsce:

NIEMCY ROSJA FRANCJA NORWEGIA BIAŁORUŚ

Politechnika

Warszawska

Politechnika

WrocławskaAkademia Górniczo-

Hutnicza im. Stanisława

Staszica w Krakowie

Politechnika

ŚląskaPolitechnika

Poznańska

17 tys.

34 tys.32 tys.

28 tys.

Lic

zba

stu

dentó

w

19 tys.

Politechnika

Łódzka

21 tys.

Politechnika

Gdańska

21 tys.

10.000

20.000

30.000

Przemysł mechaniczny w PolsceINŻYNIERIA

Przemysł mechaniczny w PolsceINŻYNIERIA

Wybrane przykłady firm z sektora mechanicznego działające w Polsce

Bombardier Transportation

Bombardier działa w Polsce od 2001 r. i jest obecnie największym inwestorem międzynarodowym w branży

transportu szynowego w kraju. Zatrudnia ponad 1500 osób w czterech zakładach, które znajdują się w Katowicach,

Łodzi, Warszawie i Wrocławiu. Firma zajmuje się w Polsce produkcją elementów taboru kolejowego i tramwajowego

oraz wyposażenia kolejowego.

UTC Aerospace System

UTC Aerospace Systems jest jednym z największych na świecie dostawców dla przemysłu lotniczego oraz

obronnego. Na terenie Polski działają cztery zakłady: we Wrocławiu, Kaliszu, Krośnie oraz Rzeszowie. Wytwarza się

w nich m.in. układy paliwowo-regulacyjne do silników lotniczych oraz elementy hydrauliczne służące do kontroli lotu.

Wabco

Wabco to globalny dostawca technologii poprawiających bezpieczeństwo i efektywność działania pojazdów

ciężarowych. Wabco Polska to dwa zakłady produkcyjne i ośrodek R&D we Wrocławiu oraz zakład regeneracji

produktów w Stanowicach koło Oławy, w których w sumie pracuje ponad 2400 osób.

Alstom

Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz

Polskie przedsiębiorstwo z Bydgoszczy produkujące pojazdy szynowe: lokomotywy, zespoły trakcyjne, wagony

i tramwaje. Pierwsze fabryki powstały w 1851 r. jako Zakłady Naprawcze Kolei Wschodniej Bydgoszcz. Spółka pod

obecną nazwą działa od roku 2001 r., skupiając się przede wszystkim na produkcji pojazdów szynowych. Obecnie

w zakładach pracuje ponad 3 tys. osób, a pojazdy wyprodukowane przez Pesę jeżdżą w 12 krajach m.in. we

Włoszech, Bułgarii, Rumunii, Rosji oraz Czechach.

Międzynarodowy koncern zajmujący się infrastrukturą energetyczną i transportową. W Polsce Alstom działa poprzez

dwie spółki: Alstom Konstal S.A. z siedzibą w Chorzowie oraz Alstom Powers S.A. z siedzibą w Warszawie

i oddziałami we Wrocławiu i Łodzi. Alstom Konstal produkuje tramwaje, wagony metra oraz podzespoły do pociągów

dużych prędkości natomiast Alstom Power wytwarza turbiny parowe i gazowe, generatory oraz odlewy turbinowe i

okrętowe.

Przemysł mechaniczny na Dolnym ŚląskuINŻYNIERIA

Dolny Śląsk to jeden z regionów Polski, w którym przemysł maszynowy rozwija się najdynamiczniej. Miejsce

w czołówce gwarantuje jego atrakcyjność, duży potencjał rozwojowy oraz bogate tradycje. Wieloletnie doświadczenia

są podstawą do rozszerzania działalności dobrze prosperującego obecnie sektora. Przez lata wrocławskie

przedsiębiorstwa, takie jak Państwowa Fabryka Wagonów (Pafawag) czy działająca do dzisiaj Fabryka Automatów

Tokarskich (FAT), odgrywały znaczącą rolę w polskim przemyśle, a ich obecni właściciele to koncerny zagraniczne

będące światowymi liderami przemysłu maszynowego. Również funkcjonowanie Legnicko-Głogowskiego Okręgu

Miedziowego (LGOM) oraz dawne zagłębie węgla kamiennego i brunatnego w okolicach Wałbrzycha mają znaczący

wpływ na rozwój regionalnego przemysłu. Na Dolnym Śląsku prężnie rozwija się również wiodące polskie

przedsiębiorstwo – KGHM, którego działalność, strategie rozwoju oraz innowacje technologiczne dynamizują sektor.

Obecnie region Dolnego Śląska to ekosystem, w którym działają zarówno międzynarodowe koncerny, jak i krajowi

producenci, produkujący urządzenia dźwigowe i chwytaki oraz maszyny dla górnictwa i budownictwa.

Główne produkty przemysłu maszynowego na Dolnym Śląsku:

Maszyny górnicze

Silniki i turbiny

Urządzenia chłodnicze i wentylacyjne

Łożyska

Przekładnie

Elementy napędowe

Oprócz tradycji regionu, podstawą dynamicznego rozwoju sektora inżynierii mechanicznej jest dostęp

do wykwalifikowanej kadry pracowniczej. We Wrocławiu działa 26 szkół wyższych, gdzie kształcą się specjaliści

w różnych dziedzinach. Wiodącą wrocławską uczelnią jest Politechnika Wrocławska, która jest uznawana za jedną

z najlepszych technicznych uczelni państwowych w Polsce, na której kształci się 34 tys. studentów. Działający przy

niej Wydział Mechaniczny zaliczony został przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do grona najlepszych

tego typu wydziałów w kraju. Na wydziale studiuje około 4 tys. studentów. Kierunki techniczne oferują także

Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Przyrodniczy oraz uczelnie prywatne. Na Dolnym Śląsku funkcjonuje 96 szkół

zawodowych oraz 189 szkół technicznych, w których kształci się prawie 50 tys. uczniów. Wśród nich na uwagę we

Wrocławiu zasługują: Technikum nr 23 (500 uczniów, specjalizacja: transport, logistyka) oraz Technikum nr 6 (250

uczniów, specjalizacja: lotnictwo, logistyka, mechatronika).

Atutem Wrocławia są działające w regionie liczne placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz centra badawczo-

rozwojowe. Ich tworzenie i rozwój są możliwe dzięki proinnowacyjnej polityce samorządów terytorialnych, dostępowi

do wykwalifikowanych zasobów ludzkich, niskim kosztom pracy oraz atrakcyjności lokalizacyjnej regionu. Na Dolnym

Śląsku działają ośrodki B+R międzynarodowych potentatów (m. in. Hewlett-Packard, Siemens, Volvo) oraz polskich

przedsiębiorstw (m. in. KGHM Cuprum). Istotna jest również działalność Wrocławskiego Parku Technologicznego,

gdzie funkcjonuje m. in. Laboratorium i Prototypownia Mechaniczna, a także Centrum Badań EIT+, zajmujące się

głównie inżynierią materiałową.

Przemysł mechaniczny na Dolnym ŚląskuINŻYNIERIA

Celem ich funkcjonowania jest koncentracja innowacyjnych produktów i usług w regionie oraz rozwój przemysłu

dzięki innowacjom technologicznym. Potencjał stwarzają tzw. Inteligentne specjalizacje, do których zalicza się także

inżynieria mechaniczna, która swoje zawdzięcza dużej liczbie innowacyjnych przedsiębiorstw (ponad 50%).

Innowacyjność oznacza ulepszanie produkcji oraz procesów w przedsiębiorstwie, a także wprowadzanie na rynek

nowych bądź unowocześnionych produktów. Inne zalety inżynierii mechanicznej jako inteligentnej specjalizacji to

m.in. dostęp do wykwalifikowanej kadry oraz nowoczesnych ośrodków badawczych, obecność zarówno małych i

średnich przedsiębiorstw, jak i międzynarodowych potentatów oraz doświadczenie i tradycje przemysłowe regionu.

Ważnym elementem innowacyjności na Dolnym Śląsku są klastry, które świadczą usługi produkcyjne, edukacyjne,

badawczo-rozwojowe oraz doradcze. Ważnym zadaniem istniejących klastrów jest również wspieranie rozwoju

gospodarki regionu oraz wzmacnianie konkurencyjności przedsiębiorstw działających w branży wytwórczej.

Klastrami związanymi z inżynierią mechaniczną na Dolnym Śląsku są:

skupiający 21 członków. Wśród głównych celów klastra można wymienić: tworzenie sieci współpracy,

zwiększanie innowacyjności przedsiębiorstw i producentów, opracowywanie i wprowadzanie na rynek

produktów i usług o charakterze innowacyjnym.

Pierwszy tego typu klaster na Dolnym Śląsku. Funkcjonuje w ramach specjalnych stref ekonomicznych.

Opiera się na współpracy jednostek badawczych oraz przedsiębiorstw produkcyjnych. Jego zadaniem

jest wymiana doświadczeń i informacji pomiędzy członkami w celu wsparcia innowacyjności polskiej

motoryzacji.

Tworzony jest przez ośrodki naukowe i koncerny, zajmujące się produkcją podzespołów dla lotnictwa.

Klaster wspierany jest przez dolnośląskie specjalne strefy ekonomiczne. Zajmuje się również promocją

polskiego przemysłu lotniczego zarówno w kraju, jak i zagranicą.

Skupia 13 przedsiębiorstw branży metalowej z rejonu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego,

prowadzi działalność promocyjną, B+R oraz współpracę międzynarodową.

Tworzy go 9 przedsiębiorstw zajmujących się badaniami nad nanotechnologią. Ma na celu ciągłe

ulepszanie i wprowadzanie innowacji w polskiej gospodarce.

CINNOMATECH

DOLNOŚLĄSKI KLASTER MOTORYZACYJNY

DOLNOŚLĄSKI KLASTER LOTNICZY

DOLNOŚLĄSKI KLASTER METALOWY

DOLNOŚLĄSKI KLASTER NANOTECHNOLOGII

Przemysł mechaniczny na Dolnym ŚląskuINŻYNIERIA

Zdecydowana większość przedsiębiorstw sektora inżynierii mechanicznej zlokalizowana jest w pobliżu Wrocławia,

który jako stolica regionu, jest największym ośrodkiem gospodarczym. W związku z tym ułatwiony jest dostęp do

jednostek badawczych oraz wykwalifikowanej kadry znającej języki obce. Duże znaczenie ma także infrastruktura,

która we Wrocławiu jest bardzo dobrze rozwinięta. Ponadto, taka lokalizacja przedsiębiorstw uwarunkowana jest

również łatwością w nawiązywaniu współpracy z innymi branżami oraz dostępem do rynków zbytu. Wrocław

dominuje w produkcji lokomotyw i taboru szynowego, pojazdów samochodowych oraz maszyn ogólnego i

specjalnego przeznaczenia. Drugim dużym ośrodkiem produkcyjnym na terenie Dolnego Śląska jest obszar

funkcjonowania przedsiębiorstwa KGHM. Działalność ta dotyczy głównie terenu Legnicko-Głogowskiego Okręgu

Miedziowego (LGOM), jednego z czołowych miejsc eksploatacji miedzi na świecie. Rejon ten stwarza

zapotrzebowanie na maszyny dla górnictwa, służące wydobywaniu i przetwarzaniu materiałów. Funkcjonuje tu także

Legnicki Park Technologiczny, w ramach którego działają ośrodki badawczo-rozwojowe.

Rozmieszczenie firm z sektora maszynowego na Dolnym Śląsku

Przemysł mechaniczny na Dolnym ŚląskuINŻYNIERIA

Firma Produkcja Lokalizacja Kraj pochodzenia

ABBAparatura rozdzielcza i systemy

elektroenergetyczneWrocław Szwajcaria

KGHM ZANAM Maszyny górnicze Polkowice Polska

ALSTOM POWERGeneratory i stojany do turbo

zespołówWrocław Francja

GE POWER CONTROLS

POLSKA

Sterowniki, sensory

i przełącznikiKłodzko USA

LEGRAND POLSKA.

Aparatura sterownicza,

zabezpieczeniowa, pomiarowa,

transformatory

Ząbkowice Śląskie Francja

BOMBARDIER

TRANSPORTATION

POLSKA

Zespoły trakcji, lokomotywy, ramy

dla tramwajów i wagonów metraWrocław Kanada

UTC AEROSPACE

SYSTEMS WROCŁAWSystemy hydrauliczne dla lotnictwa Wrocław USA

PAFALUrządzenia pomiarowe do gazu

i prąduŚwidnica Polska

SAUER-DANFOSS Układy skrętu i silniki hydrauliczneWrocław, Bielany

WrocławskieUSA, Dania, Niemcy

PRZEDSIĘBIORSTWO

HAKDźwigi i osprzęt Wrocław Polska

CHOFUMOdlewy do maszyn stosowanych

w przemyśleChocianów Polska

DOLNOŚLĄSKA FABRYKA

MASZYN

ELEKTRYCZNYCH.

Maszyny i generatory Wrocław Polska

MINE MASTER Maszyny górnicze Złotoryja Polska

RUDA TRADING Maszyny górnicze Polkowice Polska

METAL MASTER Konstrukcje stalowe i ich części Podgórzyn Polska

DELAVAL Maszyny i generatory Wrocław Szwecja

BOART LONGYEAR Maszyny górnicze Kąty Wrocławskie USA

ALUWIND Konstrukcje stalowe i ich części Bielany Wrocławskie Dania

Atuty Aglomeracji WrocławskiejINŻYNIERIA

LOKALIZACJA

Centralne położenie w Europie oraz dobra

infrastruktura transportowa (autostrady i

drogi szybkiego ruchu) zapewniają dobrą

komunikację z regionem.

INNOWACJE

Wysoki poziom rozwoju gospodarczego

Dolnego Śląska oraz silne zaplecze

badawczo-rozwojowe.

ZASOBY LUDZKIE

Dostęp do młodej, wykwalifikowanej kadry

(ponad 11 mln Polaków ma poniżej 25 roku

życia).

OŚRODEK AKADEMICKI

Wydział Mechaniczny na Politechnice

Wrocławskiej uznawany jest za jeden z

najlepszych tego typu wydziałów w

Polsce.

DOŚWIADCZENIE

I TRADYCJE SEKTORA

Bogate tradycje i doświadczenie przemysłu

maszynowego w regionie szczególnie silnie

rozwinięte górnictwo i przetwórstwo miedzi.

WSPARCIE BIZNESU

Funkcjonowanie instytucji wsparcia biznesu

oraz specjalnych stref ekonomicznych.

1. 2.

3. 4.

5. 6.

INŻYNIERIA

W opracowaniu wykorzystano m.in. następujące źródła informacji:

1) Dane statystyczne i opracowania sektorowe Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).

2) Dane, analizy i prezentacje sektorowe Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIiH).

3) Dane i informacje Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (ARAW).

4)Analizy, prognozy i informacje Ministerstwa Gospodarki.

5)Informacje ze stron internetowych firm Bombardier, Alstom, Pesa, UTC Aerospace System i Wabco

6)Publikacja Wrocław Driven by Knowledge – Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej/Knight Frank.

7)Informacje ze stron internetowych klastrów naukowych: CINNOMATECH, Dolnośląski Klaster Motoryzacyjny,

Dolnośląski Klaster Lotniczy, Dolnośląski Klaster Metalowy, Dolnośląski Klaster Nanotechnologii.

WROCLAW AGGLOMERATION DEVELOPMENT AGENCY

AGENCJA ROZWOJU AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ SA

pl. Solny 14, 50-062 Wrocław

tel. +48 71 783 53 10, fax +48 71 783 53 11

araw@araw.pl, www.araw.pl, www.invest-in-wroclaw.pl