Prezentacja ogólna
-
Upload
joanna-kujawska -
Category
Documents
-
view
36 -
download
0
Transcript of Prezentacja ogólna
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 1/12
Joanna Kujawska
Nr indeksu 4177
Gr Xa3
Temat: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 2/12
Trybunał Sprawiedliwości w porządku prawnym Unii Europejskiej
Dążąc do zbudowania zjednoczonej Europy, Państwa Członkowskie (obecnie w liczbie 27)
zawarły traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie, a następnie Unię Europejską,
wyposażone w instytucje tworzące przepisy prawne dotyczące określonych dziedzin.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest instytucją sądowniczą Unii i europejskiej
Wspólnoty Energii Atomowej (EWEA). Składa się z trzech sądów: Trybunału
Sprawiedliwości, Sądu oraz Sądu do spraw Służby Publicznej, których głównym zadaniem
jest kontrola legalności aktów wspólnotowych i zapewnienie jednolitej wykładni i
stosowania prawa wspólnotowego.
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości stopniowo wypracowało obowiązek pełnego
stosowania przez krajowe organy administracji i sądy, w ramach ich właściwości, prawa Unii
oraz ochrony praw przyznanych przez nie obywatelom (bezpośrednie stosowanie prawa
Unii) poprzez niestosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nim przepisów prawa krajowego,
niezależnie od tego, czy są one wcześniejsze, czy późniejsze niż przepis Unii (pierwszeństwo
prawa Unii przed prawem krajowym).
Trybunał uznał również zasadę odpowiedzialności państw członkowskich za naruszenie
prawa Unii, która w zasadniczy sposób wzmacnia ochronę, jaką przepisy prawa Unii
przyznają jednostkom, a jednocześnie jest czynnikiem, który może przyczynić się do
staranniejszego wdrażania przepisów Unii przez państwa członkowskie. Przypadki naruszeń
ze strony państw członkowskich mogą również skutkować powstaniem obowiązku
naprawienia szkody, co niekiedy może mieć poważne skutki dla ich finansów publicznych.
Ponadto wszelkie uchybienie prawu Unii przez państwo członkowskie może być przedmiotem skargi do Trybunału, a w razie niewykonania orzeczenia stwierdzającego takie
uchybienie Trybunał może nałożyć na nie ryczałt lub karę pieniężną. Jednak w sytuacji
nieprzekazania Komisji krajowych środków transpozycji dyrektywy Trybunał może - na jej
wniosek - nałożyć na państwo członkowskie karę pieniężną już na etapie pierwszego wyroku
stwierdzającego uchybienie.
Trybunał Sprawiedliwości współpracuje z sądami krajowymi, które są sądami powszechnymi
prawa Unii. Każdy sąd krajowy, rozpoznając spór dotyczący prawa Unii, może, a niekiedy
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 3/12
powinien zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami prejudycjalnymi. Trybunał
dokonuje wówczas wykładni przepisu prawa Unii lub kontroluje jego legalność.
Rozwój orzecznictwa Trybunału jest ilustracją jego wkładu w tworzenie przestrzeni prawnej
obywateli poprzez ochronę praw przyznawanych im przez prawodawstwo Unii w różnych
dziedzinach życia codziennego.
Historia:
Od utworzenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w roku 1952 jego zadaniem jest
czuwanie „nad poszanowaniem prawa w wykładni i stosowaniu" traktatów.
W ramach tego zadania Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej spełnia następujące
funkcje:
kontrola legalności aktów instytucji Unii Europejskiej,
czuwanie nad poszanowaniem przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z
traktatów oraz
wykładnia prawa Unii na wniosek sądów krajowych.
Stanowi on w związku z tym władzę sądowniczą Unii Europejskiej i czuwa we współpracy z
sądami państw członkowskich nad jednolitym stosowaniem i jednolitą wykładnią prawa Unii.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu obejmuje trzy organy
sądowe:
Trybunał Sprawiedliwości, Sąd (utworzony w 1988 r.)
Sąd do spraw Służby Publicznej (utworzony w 2004 r.).
Te trzy organy sądowe wydały do tej pory około 15 000 orzeczeń.
Obok Unii europejskiej nadal istnieje Europejska Wspólnota Energii atomowej. Z uwagi na
to, że kompetencje Trybunału Sprawiedliwości w zakresie Euratom są zasadniczo takie same
jak w ramach Unii Europejskiej - a także dla celów większej przejrzystości poniższego
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 4/12
opracowania - wszystkie odniesienia do prawa Unii europejskiej obejmują również prawo
Euratom.
Skład:art. 251 TFUE i strona Curvia
Trybunał Sprawiedliwości obraduje w izbach (trzech lub pięciu sędziów) lub w
składzie wielkiej izby, która składa się z trzynastu sędziów. W jej składzie Trybunał obraduje
na żądanie państwa członkowskiego albo instytucji, które są stroną w postępowaniu, a także
w sprawach szczególnie ważnych lub skomplikowanych.
Gdy Trybunał Sprawiedliwości ma zdymisjonować rzecznika pr aw obywatelskich lub
orzec o dymisji członka Komisji, który naruszył ciążące na nim zobowiązania, lub Trybunał
uznał, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie może obradować również w pełnym
składzie.
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych.
Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy
państw członkowskich, po konsultacji z komitetem, którego zadaniem jest opiniowanie, czy
kandydaci są odpowiedni do pełnienia danej funkcji. Mandat jest sześcioletni i odnawialny.
Są oni wybierani spośród osobistości o niekwestionowanej niezależności i mających
wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych,
lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości wybierają spośród siebie prezesa na okres trzech lat.
Jego mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami Trybunału Sprawiedliwości, a także
przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających.
Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są na trzy lata, a prezesi izb złożonych z
trzech sędziów na jeden rok.
Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób
całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej jako „opinia rzecznika
generalnego" w sprawach, które zostaną im przydzielone.
Art. 252
Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych. Jeżeli
Trybunał Sprawiedliwości tego zażąda, Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zwiększyć
liczbę rzeczników generalnych.
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 5/12
Zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej
bezstronności i niezależności, uzasadnionych opinii w sprawach, które zgodnie ze Statutem
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymagają jego zaangażowania.
Sekretarz pełni rolę sekretarza generalnego instytucji, kierując jej administracją z
upoważnienia prezesa Trybunału.
Kompetencje:
Aby Trybunał mógł właściwie wywiązywać się ze swoich zadań, przyznano mu ściśle
określone uprawnienia do orzekania, które wykonuje w ramach procedury odesłania
prejudycjalnego i postępowań w przedmiocie różnego rodzaju skarg.
Rodzaje postępowań
Odesłanie prejudycjalne
Trybunał Sprawiedliwości współpracuje ze wszystkimi sądami państw członkowskich, które
w zakresie prawa Unii pełnią rolę sądów powszechnych. Aby zapewnić skuteczne i jednolite
stosowanie prawa Unii, a także uniknąć jakichkolwiek rozbieżności w jego wykładni, sądy
krajowe mogą, a czasami muszą, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie
wykładni danego zagadnienia prawa Unii, aby w ten sposób umożliwić na przykład
zweryfikowanie zgodności ich ustawodawstwa krajowego z prawem wspólnotowym.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym może mieć również na celu kontrolę
ważności 6aktu prawa Unii.
Trybunał Sprawiedliwości nie ogranicza się do zwykłego udzielenia opinii, lecz jego
odpowiedź ma postać wyroku lub postanowienia z uzasadnieniem. Sąd krajowy będący
adresatem orzeczenia jest związany dokonaną wykładnią przy rozstrzyganiu rozpatrywanej
przez siebie sprawy. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości wiąże w ten sam sposób inne sądy
krajowe, które zetkną się z identycznym problemem.
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 6/12
To właśnie również w ramach odesłań prejudycjalnych każdy obywatel europejski może
uzyskać sprecyzowanie dotyczących go przepisów prawa Unii. Bowiem chociaż jedynie sąd
krajowy może skierować odesłanie, to każdy z występujących przed tym sądem uczestników,
państwa członkowskie, a także instytucje Unii mogą brać udział we wszczętym przed
Trybunałem Sprawiedliwości postępowaniu. W ten oto sposób, na podstawie pytań
prejudycjalnych, przedkładanych niejednokrotnie przez sądy krajowe pierwszej instancji,
sformułowanych zostało wiele spośród najważniejszych zasad prawa Unii.
Skarga o stwierdzenie uchybienia
Instytucja tej skargi pozwala Trybunałowi sprawować kontrolę nad wypełnianiem przez państwa członkowskie zobowiązań, które na nich ciążą na mocy prawa Unii. Wniesienie
sprawy do Trybunału poprzedza wszczynane przez Komisję postępowanie, polegające na
umożliwieniu państwu członkowskiemu udzielenia odpowiedzi na stawiane mu zarzuty. Jeśli
postępowanie to nie doprowadzi do położenia przez państwo członkowskie kresu uchybieniu,
może wówczas zostać wniesiona do Trybunału skarga o stwierdzenie naruszenia prawa
wspólnotowego.
Skargę tę może wnieść Komisja - co w praktyce jest najczęściej spotykanym przypadkiem -
bądź inne państwo członkowskie. Jeżeli Trybunał stwierdzi istnienie uchybienia, dane
państwo zobowiązane jest do bezzwłocznego położenia mu kresu. Jeśli wskutek kolejnej
skargi Komisji Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi, że owo państwo członkowskie nie
zastosowało się do jego wyroku, może nałożyć na nie karę w postaci ryczałtu lub okresową
karę pieniężną. Jednak w sytuacji nieprzekazania Komisji krajowych środków transpozycji
dyrektywy Trybunał może - na jej wniosek - nałożyć na państwo członkowskie karę pieniężną
już na etapie pierwszego wyroku stwierdzającego uchybienie.
Skarga o stwierdzenie nieważności
Instytucja tej skargi pozwala wnieść o stwierdzenie nieważności aktu prawnego wydanego
przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii (w szczególności rozporządzenia,
dyrektywy, decyzji). Dla Trybunału zastrzeżone są sprawy, w których skarga wniesiona
została przez państwo członkowskie przeciwko Parlamentowi Europejskiemu lub Radzie (z
wyjątkiem aktów prawnych Rady z zakresu pomocy państwa, dumpingu i uprawnień
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 7/12
wykonawczych) lub przez jedną instytucję Unii przeciwko drugiej instytucji. Z kolei Sąd jest
właściwy do orzekania w pierwszej instancji w pozostałych sprawach tego rodzaju, w tym w
szczególności dotyczących skarg wniesionych przez jednostki.
Skarga na bezczynność
Umożliwia ona kontrolę legalności zaniechania działania przez instytucje, organy lub
jednostki organizacyjne Unii. Jest ona jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja
została uprzednio wezwana do działania. Jeżeli bezprawność zaniechania zostanie
stwierdzona, instytucja ta jest zobowiązana do podjęcia właściwych środków zmierzających
do położenia kresu owej bezczynności. Uprawnienia do orzekania w przedmiocie skargi na
bezczynność podzielone są między Trybunał i Sąd według takich samych kryteriów, jak w przypadku skarg o stwierdzenie nieważności..
Odwołanie
Trybunał Sprawiedliwości może rozpoznawać odwołania, ograniczone wyłącznie do kwestii
prawnych, od wyroków i postanowień Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli odwołanie jest
dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli stan
postępowania na to pozwala, Trybunał może sam wydać rozstrzygnięcie. W przeciwnym
wypadku przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Pierwszej Instancji, który
jest związany orzeczeniem wydanym w postępowaniu odwoławczym.
Kontrola
Orzeczenia Sądu wydane w przedmiocie skargi wniesionej przeciwko orzeczeniu Sądu do
spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej mogą być w drodze wyjątku poddane kontroli
Trybunału Sprawiedliwości na warunkach określonych w Protokole w sprawie Statutu
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Postępowanie
Niezależnie od charakteru sprawy postępowanie składa się z procedury pisemnej, a zazwyczaj
również z procedury ustnej, która jest jawna. Należy jednak odróżnić procedurę odesłania
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 8/12
prejudycjalnego od procedury w pozostałych sprawach, dotyczących tzw. skarg
bezpośrednich.
Wszczęcie postępowania i procedura pisemna
Odwołania prejudycjalne
Sąd krajowy przedkłada Trybunałowi Sprawiedliwości pytania dotyczące wykładni albo
ważności przepisu prawa Unii, przeważnie w formie postanowienia wydanego zgodnie z
przepisami proceduralnymi danego państwa. Po przetłumaczeniu wniosku przez służby
tłumaczeń Trybunału na wszystkie języki Unii sekretarz doręcza je uczestnikom biorącym
udział w sprawie przed sądem krajowym, a także wszystkim państwom członkowskim i
instytucjom Unii. Zapewnia również publikację w Dzienniku Urzędowym komunikatu,
zawierającego między innymi informacje na temat stron w sprawie i treści pytań. Uczestnicy,
państwa członkowskie i instytucje mają dwa miesiące na przedłożenie Trybunałowi
Sprawiedliwości swoich uwag na piśmie.
Skargi bezpośrednie
Skargę wnosi się do Trybunału pismem skierowanym do sekretariatu Trybunału. Sekretarz
zapewnia publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej komunikatu dotyczącego
skargi, przedstawiając w nim zarzuty i żądania strony skarżącej. Jednocześnie skargę doręcza
się stronie pozwanej, która ma miesiąc na złożenie odpowiedzi na skargę. Skarżący ma prawo
do repliki, a pozwany do dupliki, w obu przypadkach w terminie jednego miesiąca. Strony
zobowiązane są przestrzegać tych terminów, chyba że prezes zgodzi się na ich przedłużenie.
W obu rodzajach postępowań do sprawy przydziela się sędziego sprawozdawcę i rzecznika
generalnego, których zadanie polega na śledzeniu przebiegu postępowania. Wyznaczają ich
odpowiednio prezes oraz pierwszy rzecznik generalny.
Środki przygotowawcze i sprawozdanie na rozprawę
We wszystk ich rodzajach postępowań po zamknięciu procedury pisemnej wzywa się strony
do zadeklarowania, w terminie miesiąca, czy domagają się wyznaczenia rozprawy oraz
podania przyczyn jej ewentualnego otwarcia. Na podstawie sprawozdania sędziegosprawozdawcy i po wysłuchaniu rzecznika generalnego Trybunał podejmuje decyzję, czy
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 9/12
wymagane jest przeprowadzenie środków dowodowych, jakiemu składowi orzekającemu
należy przydzielić rozstrzygnięcie sprawy i czy powinna odbyć się rozprawa, której termin
określa prezes. Sędzia sprawozdawca streszcza w sprawozdaniu na rozprawę przedstawiony
stan faktyczny i argumenty przytoczone przez strony oraz interwenientów, jeżeli miała
miejsce interwencja. Sprawozdanie to jest udostępniane w języku postępowania podczas
rozprawy.
Rozprawa jawna i opinia rzecznika generalnego
Sprawa jest rozpoznawana na rozprawie jawnej w obecności sędziów składu orzekającego i
rzecznika generalnego. Sędziowie i rzecznik generalny mogą zadawać uczestnikom pytania,
które uznają za celowe. Po kilku tygodniach, również na posiedzeniu jawnym, rzecznik generalny przedstawia przed Trybunałem Sprawiedliwości swoją opinię. Dokonuje on w niej
szczegółowej analizy sporu, w szczególności jego kwestii prawnych, oraz w sposób
całkowicie niezależny proponuje Trybunałowi właściwe w jego mniemaniu rozwiązanie
przedstawionego problemu. W ten sposób faza ustna postępowania dobiega końca. Jeśli
Trybunał po wysłuchaniu rzecznika generalnego zdecyduje, że w sprawie nie występuje nowe
zagadnienie prawne, może zadecydować o rozstrzygnięciu sprawy bez jego opinii.
Wyroki
Sędziowie przeprowadzają naradę w oparciu o projekt wyroku przygotowany przez sędziego
sprawozdawcę. Każdy z sędziów składu orzekającego w danej sprawie może zaproponować
zmiany. Wyroki Trybunału zapadają większością głosów, a ewentualne zdania odrębne nie są
odnotowywane.
Wyrok podpisują wszyscy sędziowie, którzy brali udział w naradzie, a jego sentencja
ogłaszana jest na posiedzeniu jawnym. Wyroki oraz opinie rzeczników generalnych dostępnesą na stronie CURIA w dniu ogłoszenia lub odczytania. W większości są one następnie
publikowane w Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu.
Procedury szczególne
Tryb uproszczony
W przypadku gdy pytanie prejudycjalne jest identyczne jak pytanie, w przedmiocie któregoTrybunał już orzekał, lub jeżeli odpowiedź na nie pozostawia żadnych uzasadnionych
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 10/12
wątpliwości albo można ją jasno wyprowadzić z istniejącego orzecznictwa, Trybunał może,
po wysłuchaniu rzecznika generalnego, orzec postanowieniem z uzasadnieniem,
zawierającym w szczególności odesłanie do wcześniej wydanego wyroku dotyczącego tego
zagadnienia lub do istotnego dla tej sprawy orzecznictwa.
Tryb przyspieszony
Tryb przyspieszony pozwala Trybunałowi na szybkie orzekanie w sprawach niecierpiących
zwłoki dzięki maksymalnemu skróceniu terminów i przyznaniu sprawom absolutnego
pierwszeństwa pominięciu pewnych etapów postępowania. W następstwie wniosku złożonego
przez jedną ze stron, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po wysłuchaniu drugiej strony
oraz rzecznika generalnego, prezes Trybunału podejmuje decyzję, czy szczególnie pilnycharakter sprawy uzasadnia skorzystanie z trybu przyspieszonego. Tryb przyspieszony jest
również przewidziany dla odesłań prejudycjalnych. Wówczas o zastosowanie go występuje
sąd krajowy, który skierował do Trybunału odesłanie, wskazując okoliczności niecierpiące
zwłoki uzasadniające rozpoznanie pytania prejudycjalnego w tym trybie.
Pilny tryb prejudycjalny (PPU)
Ten tryb umożliwia Trybunałowi Sprawiedliwości rozpoznawanie w znacząco skróconym
terminie najbardziej wrażliwych kwestii z zakresu przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości (współpraca policyjna i sądowa w sprawach cywilnych i karnych, a także
wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób). Sprawy
podlegające PPU są przydzielane specjalnie wyznaczonej izbie złożonej z pięciu sędziów, a
faza pisemna przebiega co do zasady z wykorzystaniem elektronicznych środków
komunikacji i jest maksymalnie zredukowana zarówno jeżeli chodzi o czas jej trwania, jak i o
liczbę uczestników uprawnionych do przedkładania uwag na piśmie, gdyż większośćuczestników występuje w j fazie ustnej postępowania, która jest obowiązkowa.
Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych
Wnioski o zastosowanie środków tymczasowych mają na celu uzyskanie zawieszenia
wykonania aktu wydanego przez instytucję, który jest również przedmiotem skargi, lub
zastosowanie innego środka tymczasowego, który jest niezbędny w celu uniknięcia poważnej
i nieodwracalnej szkody, jaką poniosłaby jedna ze stron.
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 11/12
Podstawowe zasady ustanowione przez orzecznictwo
W części orzecznictwa (zapoczątkowanej w 1963 r. wyrokiem w sprawie Van Gend en Loos)
Trybunał wprowadził zasadę bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego w państwach
członkowskich, dając obywatelom europejskim możliwość bezpośredniego powoływania się
na przepisy prawa Unii w postępowaniu przed sądem krajowym.
Przedsiębiorstwo transportowe Van Gend en Loos, importujące towary z Niemiec do
Niderlandów, zostało zobowiązane do zapłacenia cła, co uznało za sprzeczne z przepisem
Traktatu EWG zakazującym Państwom Członkowskim podnoszenia ceł w ich wzajemnych
stosunkach handlowych. Skarga dotyczyła konfliktu między ustawodawstwem krajowym a
przepisami Traktatu EWG. Na wniosek sądu niderlandzkiego Trybunał rozstrzygnął ten
problem, formułując doktrynę skutku bezpośredniego, gwarantując w ten sposób
przedsiębiorcy transportowemu możliwość domagania się od sądu krajowego ochrony jego
praw wynikających z prawa wspólnotowego.
W 1964 r. w wyroku w sprawie Costa zostało ustanowione pierwszeństwo prawa
wspólnotowego przed prawem krajowym. W sprawie tej włoski sąd zwrócił się do Trybunału
Sprawiedliwości z pytaniem, czy włoska ustawa o nacjonalizacji sektora produkcji i
dystrybucji energii elektrycznej była zgodna z określonymi przepisami Traktatu EWG.
Trybunał wprowadził zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego, wywodząc ją ze
specyficznej natury wspólnotowego porządku prawnego, podlegającego jednolitemu
stosowaniu we wszystkich państwach członkowskich.
W 1991 r. w wyroku w sprawie Francovich i in. Trybunał sformułował kolejne pojęcie o
fundamentalnym znaczeniu, tj. pojęcie odpowiedzialności państwa członkowskiego wobec jednostek za szkody będące konsekwencją naruszenia przez to państwo członkowskie prawa
wspólnotowego. Od 1991 r. obywatelom europe jskim przysługuje zatem roszczenie o
odszkodowanie przeciw państwu członkowskiemu, które narusza przepis wspólnotowy.
Dwaj obywatele włoscy, którym przysługiwało wynagrodzenie od pracodawców w upadłości,
we wniesionych sprawach powołali się na bezczynność państwa włoskiego, które nie
dokonało transpozycji przepisów wspólnotowych chroniących pracowników w wypadku
niewypłacalności pracodawcy. W odpowiedzi na pytanie sądu włoskiego Trybunał orzekł, że
5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 12/12
dyrektywa, której sprawa dotyczyła, miała na celu przyznanie podmiotom prywatnym praw,
których zostały one pozbawione z powodu bezczynności państwa, które nie dokonało jej
transpozycji, i w ten sposób utorował drogę do domagania się odszkodowania od samego
państwa członkowskiego.
Prawa podstawowe
Uznając, że przestrzeganie praw podstawowych stanowi integralną część ogólnych zasad
prawnych, których poszanowanie zapewnia, Trybunał znacząco przyczynił się do
podwyższenia standardów ochrony tych praw. W tym względzie opiera się on na tradycjach
konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich oraz na międzynarodowych
instrumentach ochrony praw człowieka, w szczególności na Europejskiej Konwencji PrawCzłowieka, w której tworzeniu państwa członkowskie uczestniczyły lub do niej przystąpiły.
Od dnia wejścia w życie traktatu z Lizbony będzie mógł stosować i interpretować Kartę Praw
Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 7 grudnia 2000 r., której traktat z Lizbony przyznaje
taką samą moc prawną jak traktatom.
W następstwie licznych ataków terrorystycznych na policjantów w Irlandii Północnej
zarządzono noszenie przez nich broni. Jednakże ze względów bezpieczeństwa publicznego na
noszenie broni nie zezwolono (na podstawie świadectwa wystawionego przez ministra i
niepodlegającego zaskarżeniu do sądu) kobietom zatrudnionym w policji. W konsekwencji w
północnoirlandzkiej policji nie zaproponowano już umowy o pracę w pełnym wymiarze
żadnej kobiecie. W odpowiedzi na pytanie jednego z sądów Zjednoczonego Królestwa
Trybunał orzekł, że wyłączenie spod jakiejkolwiek kontroli sądowej świadectwa wydanego
przez organ władzy krajowej jest sprzeczne z zasadą skutecznej ochrony sądowej
przysługującej każdemu, kto uważa się za pokrzywdzonego wskutek dyskryminacji ze
względu na płeć (wyrok w sprawie Johnston z 1986 r.).