Prezentacja ogólna

12
Joanna Kujawska Nr indeksu 4177 Gr Xa3 Temat: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Transcript of Prezentacja ogólna

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 1/12

 

Joanna Kujawska

Nr indeksu 4177

Gr Xa3

Temat: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 2/12

 

Trybunał Sprawiedliwości w porządku prawnym Unii Europejskiej 

Dążąc do zbudowania zjednoczonej Europy, Państwa Członkowskie (obecnie w liczbie 27)

zawarły traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie, a następnie Unię Europejską,

wyposażone w instytucje tworzące przepisy prawne dotyczące określonych dziedzin.  

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest instytucją sądowniczą Unii i europejskiej

Wspólnoty Energii Atomowej (EWEA). Składa się z trzech sądów: Trybunału

Sprawiedliwości, Sądu oraz Sądu do spraw Służby Publicznej, których głównym zadaniem

 jest kontrola legalności aktów wspólnotowych i zapewnienie  jednolitej wykładni i

stosowania prawa wspólnotowego.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości stopniowo wypracowało obowiązek pełnego

stosowania przez krajowe organy administracji i sądy, w ramach ich właściwości, prawa Unii

oraz ochrony praw przyznanych przez nie obywatelom (bezpośrednie stosowanie prawa

Unii) poprzez niestosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nim przepisów prawa krajowego,

niezależnie od tego, czy są one wcześniejsze, czy późniejsze niż przepis Unii (pierwszeństwo

prawa Unii przed prawem krajowym).

Trybunał uznał również zasadę odpowiedzialności państw członkowskich za naruszenie

prawa Unii, która w zasadniczy sposób wzmacnia ochronę, jaką przepisy prawa Unii

 przyznają jednostkom, a jednocześnie jest czynnikiem, który może przyczynić się do

staranniejszego wdrażania  przepisów Unii przez państwa członkowskie. Przypadki naruszeń

ze strony państw członkowskich mogą również skutkować powstaniem obowiązku

naprawienia szkody, co niekiedy może mieć poważne skutki dla ich finansów publicznych.

Ponadto wszelkie uchybienie prawu Unii przez państwo członkowskie może być przedmiotem skargi do Trybunału, a w razie niewykonania orzeczenia stwierdzającego takie

uchybienie Trybunał może nałożyć na nie ryczałt lub karę pieniężną. Jednak w sytuacji

nieprzekazania Komisji krajowych środków transpozycji dyrektywy Trybunał może - na jej

wniosek - nałożyć na państwo członkowskie karę pieniężną już na etapie pierwszego wyroku

stwierdzającego uchybienie. 

Trybunał Sprawiedliwości współpracuje z sądami krajowymi, które są sądami powszechnymi

prawa Unii. Każdy sąd krajowy, rozpoznając spór dotyczący prawa Unii, może, a niekiedy

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 3/12

 

 powinien zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami prejudycjalnymi. Trybunał

dokonuje wówczas wykładni przepisu prawa Unii lub kontroluje jego legalność. 

Rozwój orzecznictwa Trybunału jest ilustracją jego wkładu w tworzenie przestrzeni prawnej

obywateli poprzez ochronę praw przyznawanych im przez prawodawstwo Unii w różnych

dziedzinach życia codziennego. 

Historia:

Od utworzenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w roku 1952 jego zadaniem jest

czuwanie „nad poszanowaniem prawa w wykładni i stosowaniu" traktatów. 

W ramach tego zadania Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej spełnia następujące

funkcje:

kontrola legalności aktów instytucji Unii Europejskiej,

czuwanie nad poszanowaniem przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z

traktatów oraz

wykładnia prawa Unii na wniosek sądów krajowych. 

Stanowi on w związku z tym władzę sądowniczą Unii Europejskiej i czuwa we współpracy z

sądami państw członkowskich nad jednolitym stosowaniem i jednolitą wykładnią prawa Unii.  

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu obejmuje trzy organy

sądowe: 

Trybunał Sprawiedliwości, Sąd (utworzony w 1988 r.) 

Sąd do spraw Służby Publicznej (utworzony w 2004 r.).

Te trzy organy sądowe wydały do tej pory około 15 000 orzeczeń.  

Obok Unii europejskiej nadal istnieje Europejska Wspólnota Energii atomowej. Z uwagi na

to, że kompetencje Trybunału Sprawiedliwości w zakresie Euratom są zasadniczo takie same

 jak w ramach Unii Europejskiej - a także dla celów większej przejrzystości poniższego

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 4/12

 

opracowania - wszystkie odniesienia do prawa Unii europejskiej obejmują również prawo

Euratom.

Skład:art. 251 TFUE i strona Curvia

Trybunał Sprawiedliwości obraduje w izbach (trzech lub pięciu sędziów) lub w

składzie wielkiej izby, która składa się z trzynastu sędziów. W jej składzie Trybunał obraduje

na żądanie państwa członkowskiego albo instytucji, które są stroną w postępowaniu, a także

w sprawach szczególnie ważnych lub skomplikowanych. 

Gdy Trybunał Sprawiedliwości ma zdymisjonować rzecznika pr aw obywatelskich lub

orzec o dymisji członka Komisji, który naruszył ciążące na nim zobowiązania, lub Trybunał

uznał, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie może obradować również w pełnym

składzie. 

W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych.

Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy

 państw członkowskich, po konsultacji z komitetem, którego zadaniem jest opiniowanie, czy

kandydaci są odpowiedni do pełnienia danej funkcji. Mandat jest sześcioletni i odnawialny.

Są oni wybierani spośród osobistości o niekwestionowanej niezależności i mających

wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych,

lub są prawnikami o uznanych kompetencjach. 

Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości wybierają spośród siebie prezesa na okres trzech lat.

Jego mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami Trybunału Sprawiedliwości, a także

 przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających. 

Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są na trzy lata, a prezesi izb złożonych z

trzech sędziów na jeden rok. 

Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób

całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej   jako „opinia rzecznika

generalnego" w sprawach, które zostaną im przydzielone. 

Art. 252

Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych. Jeżeli

Trybunał Sprawiedliwości tego zażąda, Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zwiększyć

liczbę rzeczników generalnych.

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 5/12

 

Zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej

 bezstronności i niezależności, uzasadnionych opinii w sprawach, które zgodnie ze Statutem

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymagają jego zaangażowania. 

Sekretarz pełni rolę sekretarza generalnego instytucji, kierując jej administracją z

upoważnienia prezesa Trybunału. 

Kompetencje:

Aby Trybunał mógł właściwie wywiązywać się ze swoich zadań, przyznano mu ściśle

określone uprawnienia do orzekania, które wykonuje w ramach procedury odesłania

prejudycjalnego i postępowań w przedmiocie różnego rodzaju skarg. 

Rodzaje postępowań 

  Odesłanie prejudycjalne

Trybunał Sprawiedliwości współpracuje ze wszystkimi sądami państw członkowskich, które

w zakresie prawa Unii pełnią rolę sądów powszechnych. Aby zapewnić skuteczne i jednolite

stosowanie prawa Unii, a także uniknąć jakichkolwiek rozbieżności w jego wykładni, sądy

krajowe mogą, a czasami muszą, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie

wykładni danego zagadnienia prawa Unii, aby w ten sposób umożliwić na przykład

zweryfikowanie zgodności ich ustawodawstwa krajowego z prawem wspólnotowym.

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym może mieć również na celu kontrolę

ważności 6aktu prawa Unii. 

Trybunał Sprawiedliwości nie ogranicza się do zwykłego udzielenia opinii, lecz jego

odpowiedź ma postać wyroku lub postanowienia z uzasadnieniem. Sąd krajowy będący

adresatem orzeczenia jest związany dokonaną wykładnią przy rozstrzyganiu rozpatrywanej

 przez siebie sprawy. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości wiąże w  ten sam sposób inne sądy

krajowe, które zetkną się z identycznym problemem. 

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 6/12

 

 

To właśnie również w ramach odesłań prejudycjalnych każdy obywatel europejski może

uzyskać sprecyzowanie dotyczących go przepisów prawa Unii. Bowiem chociaż jedynie sąd

krajowy może skierować odesłanie, to każdy z występujących przed tym sądem uczestników,

 państwa członkowskie, a także instytucje Unii mogą brać udział we wszczętym przed

Trybunałem Sprawiedliwości postępowaniu. W ten oto sposób, na podstawie pytań

prejudycjalnych,  przedkładanych niejednokrotnie przez sądy krajowe pierwszej instancji,

sformułowanych zostało wiele spośród najważniejszych zasad prawa Unii.  

  Skarga o stwierdzenie uchybienia

Instytucja tej skargi pozwala Trybunałowi sprawować kontrolę nad wypełnianiem przez państwa członkowskie zobowiązań, które na nich ciążą na mocy prawa Unii. Wniesienie

sprawy do Trybunału poprzedza wszczynane przez Komisję postępowanie, polegające na

umożliwieniu państwu członkowskiemu udzielenia odpowiedzi na stawiane mu zarzuty. Jeśli

 postępowanie to nie doprowadzi do położenia przez państwo członkowskie kresu uchybieniu,

może wówczas zostać wniesiona do Trybunału skarga o stwierdzenie naruszenia prawa

wspólnotowego.

Skargę tę może wnieść Komisja - co w praktyce jest najczęściej spotykanym przypadkiem -

 bądź inne państwo członkowskie. Jeżeli Trybunał stwierdzi istnienie uchybienia, dane

 państwo zobowiązane jest do bezzwłocznego położenia mu kresu. Jeśli wskutek kolejnej

skargi Komisji Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi, że owo państwo członkowskie nie

zastosowało się do jego wyroku, może nałożyć na nie karę w postaci ryczałtu lub okresową

karę pieniężną. Jednak w sytuacji nieprzekazania Komisji krajowych środków transpozycji

dyrektywy Trybunał może - na jej wniosek - nałożyć na państwo członkowskie karę pieniężną

 już na etapie pierwszego wyroku stwierdzającego uchybienie.  

  Skarga o stwierdzenie nieważności

Instytucja tej skargi pozwala wnieść o stwierdzenie nieważności aktu prawnego wydanego

 przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii (w szczególności rozporządzenia,

dyrektywy, decyzji). Dla Trybunału zastrzeżone są sprawy, w których skarga wniesiona

została przez państwo członkowskie przeciwko Parlamentowi Europejskiemu lub Radzie (z

wyjątkiem aktów prawnych Rady z zakresu pomocy państwa, dumpingu i uprawnień

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 7/12

 

wykonawczych) lub przez jedną instytucję Unii przeciwko drugiej instytucji. Z kolei Sąd jest

właściwy do orzekania w pierwszej instancji w pozostałych sprawach tego rodzaju, w tym w

szczególności dotyczących skarg wniesionych przez jednostki.

  Skarga na bezczynność

Umożliwia ona kontrolę legalności zaniechania działania przez instytucje, organy lub

 jednostki organizacyjne Unii. Jest ona jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja

została uprzednio wezwana do działania. Jeżeli bezprawność zaniechania zostanie

stwierdzona, instytucja ta jest zobowiązana do podjęcia właściwych środków zmierzających

do położenia kresu owej bezczynności. Uprawnienia do orzekania w przedmiocie skargi na

 bezczynność podzielone są między Trybunał i Sąd według takich samych kryteriów, jak w przypadku skarg o stwierdzenie nieważności.. 

  Odwołanie

Trybunał Sprawiedliwości może rozpoznawać odwołania, ograniczone wyłącznie do kwestii

 prawnych, od wyroków i postanowień Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli odwołanie jest

dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli stan

 postępowania na to pozwala, Trybunał może sam wydać rozstrzygnięcie. W przeciwnym

wypadku przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Pierwszej Instancji, który

 jest związany orzeczeniem wydanym w postępowaniu odwoławczym. 

  Kontrola

Orzeczenia Sądu wydane w przedmiocie skargi wniesionej przeciwko orzeczeniu Sądu do

spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej mogą być w drodze wyjątku poddane kontroli

Trybunału Sprawiedliwości na warunkach określonych w Protokole w sprawie Statutu

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 

Postępowanie 

 Niezależnie od charakteru sprawy postępowanie składa się z procedury pisemnej, a zazwyczaj

również  z procedury ustnej, która jest jawna. Należy jednak odróżnić procedurę odesłania

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 8/12

 

 prejudycjalnego od procedury w pozostałych sprawach, dotyczących tzw. skarg

 bezpośrednich.

Wszczęcie postępowania i procedura pisemna 

  Odwołania prejudycjalne

Sąd krajowy przedkłada Trybunałowi Sprawiedliwości pytania dotyczące wykładni albo

ważności przepisu prawa Unii, przeważnie w formie postanowienia wydanego zgodnie z

 przepisami proceduralnymi danego państwa. Po przetłumaczeniu wniosku przez służby

tłumaczeń Trybunału na wszystkie języki Unii sekretarz doręcza je uczestnikom biorącym

udział w sprawie przed sądem krajowym, a także wszystkim państwom członkowskim i

instytucjom Unii. Zapewnia również publikację w Dzienniku Urzędowym komunikatu,

zawierającego między innymi informacje na temat stron w sprawie i treści pytań. Uczestnicy,

 państwa członkowskie i instytucje mają dwa miesiące na przedłożenie Trybunałowi

Sprawiedliwości swoich uwag na piśmie. 

  Skargi bezpośrednie

Skargę wnosi się do Trybunału pismem skierowanym do   sekretariatu Trybunału. Sekretarz

zapewnia publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej komunikatu dotyczącego

skargi, przedstawiając w nim zarzuty i żądania strony skarżącej. Jednocześnie skargę doręcza

się stronie pozwanej, która ma miesiąc na złożenie odpowiedzi na skargę. Skarżący ma prawo

do repliki, a pozwany do dupliki, w obu przypadkach w terminie jednego miesiąca. Strony

zobowiązane są przestrzegać tych terminów, chyba że prezes zgodzi się na ich przedłużenie.  

W obu rodzajach postępowań do sprawy przydziela się sędziego sprawozdawcę i rzecznika

generalnego, których zadanie polega na śledzeniu przebiegu postępowania. Wyznaczają ich

odpowiednio prezes oraz pierwszy rzecznik generalny.

Środki przygotowawcze i sprawozdanie na rozprawę 

We wszystk ich rodzajach postępowań po zamknięciu procedury pisemnej wzywa się strony

do zadeklarowania, w terminie miesiąca, czy domagają się wyznaczenia rozprawy oraz

 podania przyczyn jej ewentualnego otwarcia. Na podstawie sprawozdania sędziegosprawozdawcy i po wysłuchaniu rzecznika generalnego Trybunał podejmuje decyzję, czy

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 9/12

 

wymagane jest przeprowadzenie środków dowodowych, jakiemu składowi orzekającemu

należy przydzielić rozstrzygnięcie sprawy i czy powinna odbyć się rozprawa, której termin

określa prezes. Sędzia sprawozdawca streszcza w sprawozdaniu na rozprawę przedstawiony

stan faktyczny i argumenty przytoczone przez strony oraz interwenientów, jeżeli miała

miejsce interwencja. Sprawozdanie to jest udostępniane w języku postępowania podczas

rozprawy.

Rozprawa jawna i opinia rzecznika generalnego

Sprawa jest rozpoznawana na rozprawie jawnej w obecności sędziów składu orzekającego i

rzecznika generalnego. Sędziowie i rzecznik generalny mogą zadawać uczestnikom pytania,

które uznają za celowe. Po kilku tygodniach,  również na posiedzeniu jawnym, rzecznik generalny przedstawia przed Trybunałem Sprawiedliwości swoją opinię. Dokonuje on w niej

szczegółowej analizy sporu, w szczególności jego kwestii prawnych, oraz w sposób

całkowicie niezależny proponuje Trybunałowi właściwe w jego mniemaniu rozwiązanie

 przedstawionego problemu. W ten sposób faza ustna postępowania dobiega końca. Jeśli

Trybunał po wysłuchaniu rzecznika generalnego zdecyduje, że w sprawie nie występuje nowe

zagadnienie prawne, może zadecydować o rozstrzygnięciu sprawy bez jego opinii.  

Wyroki

Sędziowie przeprowadzają naradę w oparciu o projekt wyroku przygotowany przez sędziego

sprawozdawcę. Każdy z sędziów składu orzekającego w danej sprawie może zaproponować

zmiany. Wyroki Trybunału zapadają większością głosów, a ewentualne zdania odrębne nie są

odnotowywane.

Wyrok podpisują wszyscy sędziowie, którzy brali udział w naradzie, a jego sentencja

ogłaszana jest na posiedzeniu jawnym. Wyroki oraz opinie rzeczników generalnych dostępnesą na stronie CURIA w dniu ogłoszenia lub odczytania. W większości są one następnie

 publikowane w Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu. 

Procedury szczególne

  Tryb uproszczony

W przypadku gdy pytanie prejudycjalne jest identyczne jak pytanie, w przedmiocie któregoTrybunał już orzekał, lub jeżeli odpowiedź na nie pozostawia żadnych uzasadnionych

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 10/12

 

wątpliwości albo można ją jasno wyprowadzić z istniejącego orzecznictwa, Trybunał może,

 po wysłuchaniu rzecznika generalnego, orzec postanowieniem z uzasadnieniem,

zawierającym w szczególności odesłanie do wcześniej wydanego wyroku dotyczącego tego

zagadnienia lub do istotnego dla tej sprawy orzecznictwa.

  Tryb przyspieszony

Tryb przyspieszony pozwala Trybunałowi na szybkie orzekanie w sprawach niecierpiących

zwłoki dzięki maksymalnemu skróceniu terminów i przyznaniu sprawom absolutnego

 pierwszeństwa pominięciu pewnych etapów postępowania. W następstwie wniosku złożonego

 przez jedną ze stron, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po wysłuchaniu drugiej strony

oraz rzecznika generalnego, prezes Trybunału podejmuje decyzję, czy szczególnie pilnycharakter sprawy uzasadnia skorzystanie z trybu przyspieszonego. Tryb przyspieszony jest

również przewidziany dla odesłań prejudycjalnych. Wówczas o zastosowanie go występuje

sąd krajowy, który skierował do Trybunału odesłanie, wskazując okoliczności niecierpiące

zwłoki uzasadniające rozpoznanie pytania prejudycjalnego w tym trybie.

  Pilny tryb prejudycjalny (PPU)

Ten tryb umożliwia Trybunałowi Sprawiedliwości rozpoznawanie w znacząco skróconym

terminie najbardziej wrażliwych kwestii z zakresu przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i

sprawiedliwości (współpraca policyjna i sądowa w sprawach cywilnych i karnych, a także

wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób). Sprawy

 podlegające PPU są przydzielane specjalnie wyznaczonej izbie złożonej z pięciu sędziów, a

faza pisemna przebiega co do zasady z wykorzystaniem elektronicznych środków

komunikacji i jest maksymalnie zredukowana zarówno jeżeli chodzi o czas jej trwania, jak i o

liczbę uczestników uprawnionych do przedkładania uwag na piśmie, gdyż większośćuczestników występuje w j fazie ustnej postępowania, która jest obowiązkowa.

  Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych 

Wnioski o zastosowanie środków tymczasowych mają na celu uzyskanie zawieszenia

wykonania aktu wydanego przez instytucję, który jest również przedmiotem skargi, lub

zastosowanie innego środka tymczasowego, który jest niezbędny w celu uniknięcia poważnej

i nieodwracalnej szkody, jaką poniosłaby jedna ze stron. 

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 11/12

 

Podstawowe zasady ustanowione przez orzecznictwo

W części orzecznictwa (zapoczątkowanej w 1963 r. wyrokiem w sprawie Van Gend en Loos)

Trybunał wprowadził zasadę bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego w państwach

członkowskich, dając obywatelom europejskim możliwość bezpośredniego powoływania się

na przepisy prawa Unii w postępowaniu przed sądem krajowym.  

Przedsiębiorstwo transportowe Van Gend en Loos,  importujące towary z Niemiec do

 Niderlandów, zostało zobowiązane do zapłacenia cła, co uznało za sprzeczne z przepisem

Traktatu EWG zakazującym Państwom Członkowskim podnoszenia ceł w ich wzajemnych

stosunkach handlowych. Skarga dotyczyła konfliktu między ustawodawstwem krajowym a

 przepisami Traktatu EWG. Na wniosek sądu niderlandzkiego Trybunał rozstrzygnął ten

 problem, formułując doktrynę skutku bezpośredniego, gwarantując w ten sposób

 przedsiębiorcy transportowemu możliwość domagania się od sądu krajowego ochrony jego

 praw wynikających z prawa wspólnotowego. 

W 1964 r. w wyroku w sprawie Costa zostało ustanowione pierwszeństwo prawa

wspólnotowego przed prawem krajowym. W sprawie tej włoski sąd zwrócił się do Trybunału

Sprawiedliwości z pytaniem, czy włoska ustawa o nacjonalizacji sektora produkcji i

dystrybucji energii elektrycznej była zgodna z określonymi przepisami Traktatu EWG.

Trybunał wprowadził zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego, wywodząc ją ze

specyficznej natury wspólnotowego porządku prawnego, podlegającego jednolitemu

stosowaniu we wszystkich państwach członkowskich. 

W 1991 r. w wyroku w sprawie Francovich i in. Trybunał sformułował kolejne pojęcie o

fundamentalnym znaczeniu, tj. pojęcie odpowiedzialności państwa członkowskiego wobec jednostek za szkody będące konsekwencją naruszenia przez to państwo członkowskie prawa

wspólnotowego. Od 1991 r. obywatelom europe jskim przysługuje zatem roszczenie o

odszkodowanie przeciw państwu członkowskiemu, które narusza przepis wspólnotowy. 

Dwaj obywatele włoscy, którym przysługiwało wynagrodzenie od pracodawców w upadłości,

we wniesionych sprawach powołali się na bezczynność   państwa włoskiego, które nie

dokonało transpozycji przepisów wspólnotowych chroniących pracowników w wypadku

niewypłacalności pracodawcy. W odpowiedzi na pytanie sądu włoskiego Trybunał orzekł, że

5/17/2018 Prezentacja ogólna - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/prezentacja-ogolna-55b07e6ab53e5 12/12

 

dyrektywa, której sprawa dotyczyła, miała na celu przyznanie podmiotom prywatnym praw,

których zostały one pozbawione z powodu bezczynności państwa, które nie dokonało jej

transpozycji, i w ten sposób utorował drogę do domagania się odszkodowania od samego

 państwa członkowskiego. 

  Prawa podstawowe

Uznając, że przestrzeganie praw podstawowych  stanowi integralną część ogólnych zasad

 prawnych, których poszanowanie zapewnia, Trybunał znacząco przyczynił się do

 podwyższenia standardów ochrony tych praw. W tym względzie opiera się on na tradycjach

konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich oraz na międzynarodowych

instrumentach ochrony praw człowieka, w szczególności na Europejskiej Konwencji PrawCzłowieka, w której tworzeniu państwa członkowskie uczestniczyły lub do niej przystąpiły.

Od dnia wejścia w życie traktatu z Lizbony będzie mógł stosować i interpretować Kartę Praw

Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 7 grudnia 2000 r., której traktat z Lizbony przyznaje

taką samą moc prawną jak traktatom. 

W następstwie licznych ataków terrorystycznych na policjantów w Irlandii Północnej

zarządzono noszenie przez nich broni. Jednakże ze względów bezpieczeństwa publicznego na

noszenie broni nie zezwolono (na podstawie świadectwa wystawionego przez ministra i

niepodlegającego zaskarżeniu do sądu) kobietom zatrudnionym w policji. W konsekwencji w

 północnoirlandzkiej policji nie zaproponowano już umowy o pracę w pełnym wymiarze

żadnej kobiecie. W odpowiedzi na pytanie jednego z sądów Zjednoczonego Królestwa

Trybunał orzekł, że wyłączenie spod jakiejkolwiek kontroli sądowej świadectwa wydanego

 przez organ władzy krajowej jest sprzeczne z zasadą skutecznej ochrony sądowej

 przysługującej każdemu, kto uważa się za pokrzywdzonego wskutek dyskryminacji ze

względu na płeć (wyrok w sprawie Johnston z 1986 r.).