RETORYKA W EKONOMII, SZKOŁY MYŚLENIA W EKONOMII

prezentacja na podst. pracy A. Wojtyny pt. „Ewolucja keynesizmu, a główny nurt ekonomii”

PREZENTACJA OBEJMOWAĆ BĘDZIE III CZĘŚCI:

Kierunki zmian w metodologii;

Charakterystyka dobrej teorii;

Dynamika zmian w ekonomii.

dokonuje podziału postmodernizmu na: znajdujący odbicie w koncepcji retoryki

McCloskey oraz w myśli Piera Sraffy;

dokonuje określenia przeciwników postmodernizmu- zwolenników naukowego

realizmu. Są nimi: dedukcjoniści, indukcjoniści, historycy, instytucjonaliści;

krytykuje przekonania o istnieniu obiektywnego systemu ekonom., który pomógłby

w tłumaczeniu znaczenia teorii;

poddaje też krytyce i wątpliwości tworzenie i formułowanie trafnych predykcji;

stwierdza również brak innych kryteriów wyboru, pomiędzy poszczególnymi teoriami,

niż osobiste preferencje.

ISTOTNOŚĆ W METODOLOGII EKONOMII

Spadek znaczenia koncepcji LAKATOSAWzrost znaczenia idei postmodernistycznych

BLAUG (1998)

SHIELA DOW (1997)

Według DOW istnieje spór:

PRZESZŁOŚĆ: spór dedukcjonizmu i indukcjonizmu;

TERAŹNIEJSZOSĆ: metametodologicznym stanowiskiem normatywnym, a

opisowym.

POLARYZACJA STANOWISK w kw. ROLI METODOLOGII

STARA GWARDIATradycyjne nastawienie badaczy- perspektywiczna rola metodologii,

która wskazuje badaczom sposoby dobrej praktyki naukowej

NOWA GWARDIAZaprzecza poglądom S.G.-

akceptuje natomiast wykorzystanie perspektywy metod. jako narzędzia opisu metod.,

obecnej w teoriach ekonomicznych

CZOŁOWA REPREZENTANTKA NOWEGO PODEJŚCIA METODOLOGICZNEGO

Określa retorykę jako „ sztukę wysławiania się (lub).. badanie, w jaki sposób ludzie wzajemnie się

przekonują” oraz sposób lepszego odczytania wielu nauk, w tym ekonomii;

Uczula na rozróżnienie retoryki domyślnej od naiwnej, a także wyraźnej od naukowej;

Uważa, że nurt główny ekonomii odchodzi od tradycyjnej metodologii;

Uważa, że ekonomiści nie działają na podstawie wniosków wyciągniętych z przeprowadzonych

testów lub prognoz, ale na czynnikach zazwyczaj całkowicie pomijanych w tradycyjnej

metodologii;

POGLĄDY McCLOSKEY SPOTKAŁY SIĘ Z REAKCJĄ m. in. BACKHOUSE`a

Metodolog ten uważa, że retoryki nie można utożsamiać z metodologią, mimo, że nie występuje

miedzy nimi sprzeczność. Są to dwa różne spojrzenia na to samo zjawisko.

McCLOSKEY odpierając zarzuty krytyków o nastawieniu tradycyjnym, stwierdziła, że jest

kryterium, które pozwala poddać ocenie poszczególne teorie z perspektywy analizy opartej na

retoryce. Poza tym dodała, że: LEPSZA JEST TEORIA, KTÓRA JEST AKCEPTOWANA

PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ AKADEMICKĄ, CZYLI TA, KTÓRA JEST BARDZIEJ

PRZEKONYWAJĄCA.

Deiree McCLOSKEY

ALEX LEIJONHUFVUD

Podejmuje próbę odszukania punktów stycznych między tradycyjnym stanowiskiem metod., a analizą

opartą na retoryce;

Próbuje określić różnice pomiędzy teorią, a modelem;

Twierdzi, że teorie mają pomóc w rozumieniu gospodarki i w sposobie jej funkcjonowania;

Uważa, ze modele są sformalizowanym i cząstkowym przedstawieniem teorii, tzn. jej uproszczonym i

niepełnym obrazem;

Wyznaje zasadę, że: kilka modeli może należeć do tej samej teorii, czasem też jeden model

może być może być wyprowadzony z kilku teorii;

Model nie dostarcza informacji, która z hipotez jest jej częścią;

Twierdzi, że jeżeli proces, który zakłada „rewidowanie”, potwierdzenie, odrzucenie teorii, przebiega w

sprawnym i uporządkowanym systemie, można oczekiwać zbliżenia przekonań badaczy, a co za tym

idzie przedstawienie trafnego obrazu rzeczywistości;

Stawia pytanie: Czy studiując skonstruowany przez kogoś sformalizowany model można

zrozumieć jego teorię lub program badawczy?

Odpowiada na pytanie sam: Jest to możliwe, kiedy wszyscy należą do tej samej grupy ekonomistów,

co wyklucza ryzyko błędnej interpretacji teorii.

TEORIE

prawdziwe fałszywe poprawne niepoprawne

MODELE

PROBLEM: Jakie cechy powinna posiadać dobra teoria?

Podejście do problemu:

• George Perry (1984) stawia pytanie nieco odmienne i stwierdza „ jest to zła nauka , gdy modele

buduje się niespójnie z faktami, tylko dlatego, ze pasują do odpowiedniej teorii”;

• Michael Bruno ( 1989) zwraca uwagę, że „ w ogniu doktrynalnych dyskusji zapomina się często że

ostatecznym celem uprawiania makroekonomii jest zrozumienie, jak funkcjonuje rzeczywisty świat

oraz ulepszenie jego funkcjonowania”;

• William Nordhous( 1984) podkreśla, ze „ ekonomia jest nauka empiryczną, a nie gałęzią

matematyki stosowanej”.

I cecha: Hipoteza, która podlegałaby jednoznacznemu testowi empirycznemu

BRUNNER uważa, że każdy kto formułuje hipotezę, zobowiązany jest do sprecyzowania w jakich okolicznościach będzie skłonny zrezygnować z niej na korzyść innej przynajmniej do określenia zastrzeżeń i wątpliwości;

FOSTER (1987) stwierdza, że problemem są metody empiryczne , które są podporządkowane bardziej technikom statystycznym niż teorii ekonomicznej;

ROBERT TOWNSEND zwraca uwagę na problem testowania hipotez, który wynika z braku jednoznacznego odrzucania modelu;

LEIJONHUFVUD „ w ekonomii istota i forma teorii są ze sobą nie tak silnie powiązane jak w naukach ścisłych”;

BLINDER uważa, że problem nie tkwi w technikach statystycznych oraz metodach stosowanych przez ekonomistów, lecz fakt, że ekonomiści nie testują swoich teorii za pomocą empirycznych „ substytutów” złych danych, danych z błędami pomiaru i danych nie mierzących zmiennych istotnych;

STIGLITZ JOSEPH

• upatruje w „wielkich eksperymentach”, np. w wielkim kryzysie, najlepsze testy alternatywnych teorii;

• niezgodność predykcji teorii z faktami, jest podstawą do jej odrzucenia, poza tym stawia ów „test niezgodności” na równi z modelem ekonometrycznym,

• najbardziej przekonującym testem modelu jest fakt czy wyjaśnia on „krytyczne” fakty.

II cecha: Prostota

CHICK VICTORIA (1983) uważa, że ważne jest znalezienie złotego środka pomiędzy

skomplikowaniem, a brakiem uwzględnienia pewnych istotnych elementów w teorii;

SOLOW jest zwolennikiem prostych modeli ze „ szczelną „ argumentacją; we współczesnej ekonomii

odchodzi się od dużych modeli w duchu syntezy neoklasycznej;

FRIEDMAN „ Żadna bardzo skomplikowana i trudna teoria nie okaże się udana, ponieważ większość

zjawisk pozostaje pod wpływem bardzo niewielu głównych sił”;

III cecha : Realizm w założeniach

Istnieje spór o brak realizmu w założeniach;

Realizm jest ceniony bardziej przez Keynesistów niż przedstawicieli nowej ekonomii klasycznej;

TOBIN zajmując stanowisko wobec nowej ekonomii klasycznej stwierdził, że: „ ich podejście ma

charakter metody „tak jakby”, w której problemem nie jest realizm założeń, lecz to czy wyprowadzone

z nich rezultaty są spójne z obserwowanymi faktami”

IV cecha: Pluralizm i eklektyzm w badaniach

ROTSCHILD KURT (1998)uważa, że ekonomia jest z konieczności nauką o wielu paradygmatach, w której kilka struktur teoretycznych występuje obok siebie, a każda z nich ma charakter teorii cząstkowej”; wieloparadygmatowości dopatruje się w pluralizmie metodologicznym;

CHICK stwierdza, że „teoria ekonomii nie ma struktury abstrakcyjnej, logicznej analizy opartej na ogólnych zasadach dających się zastosować do każdego okresu i systemu gospodarczego”;

PHELPS Edmund ( 1990) uważa, ze pluralizm jest najlepszym rozwiązaniem gdyż żadna ze szkół nie może oczekiwać, ze jej ujęcie będzie najwłaściwsze;

SOLOW/ BRUNO są zwolennikami eklektyzmu. Ten pierwszy dokonuje podziału na 2 grupy badaczy we współczesnej ekonomii:

I GRUPA Próba zbudowania kanonicznego modelu,

który ma im pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na nurtujące pytania.

II GRUPAUznaje makro za naukę skomplikowaną,

ulegającą zmianom wraz ze zmianą instytucji i podmiotów gospodarczych.

V cecha: Powiązania z polityką gospodarczą

TOBIN uważa, ze ekonomia czerpie energię z kontrowersji wynikających z praktycznych problemów

polityki gospodarczej;

BRUNO uważa, że PG. jest instrumentem oceny teorii;

FOSTER ostrzega, ze makroekonomia, oderwana od formułowania PG jest sztucznym tworem.

Według Foster`a ekonomiści mogą obrać dwie drogi:

SHEFFRIN STEVEN jest zdania, że uczestnictwo ekonomii w P.G. jest gwarantem lepszej polityki

ekonomicznej jak i lepsza teorię;

LUCAS ROBERT uważa, że polityczne zaangażowanie się ekonomistów ma zły wpływ na

makroekonomię;

FRIEDMAN (1997) dokonując oceny postawy ekonomistów wobec problemu , stwierdził ,że

ekonomiści są niekonsekwentni i ambiwalentni w swoich poglądach na temat uczestnictwa P.G., co

odzwierciedla ich schizofreniczny stosunek do roli państwa w gospodarce.

POZOSTAWIENIE TWORZENIA POLITYKI POLITYKOM

AKTYWNE UCZESTNICTWO W TWORZENIU POLITYKI

Dynamika zmian w EKONOMII

Ekonomia jako dynamicznie i szybko zmieniająca się nauka;

W ekonomii „stare teorie rzadko są błędne, stają się po prostu nieadekwatne”;

TOBIN (1985)

• stara się udowodnić, że teorie rozwijają się w sposób cykliczny. Cykle te są ze sobą powiązane,

zaś interakcje miedzy nimi wyłoniły się z zasady i metody, dającej ekonomii „ kumulatywna

ciągłość i wewnętrzną dynamikę”;

• Ekonomia narzuca swemu rozwojowi wewnętrzną logikę, której odbiciem są rewolucje i

kontrrewolucje w makroekonomii;

Częstsze nawiązanie do koncepcji Khuna niż Lakatosa;

W ekonomii niezbyt często dochodzi do „dramatycznego nawrócenia się” i przejścia do

opozycyjnej szkoły;

Zmiany stanowisk i poglądów ekonomistów dokonują się stopniowo.

JOHNSON HARRY ( 1971)

• Określił warunki jakie musi spełniać skuteczny w długim okresie przewrót w ekonomii:

Musi zostać zaatakowany podstawowy element dominującej ortodoksji;

Nowe ujecie musi uwzględnić niepodważalne składniki poprzedniego ujęcia;

Nową teorię musi cechować odpowiedni stopień trudności;

Nowe podejście musi zaoferować bardziej ambitnym naukowcom odmienną, bardziej atrakcyjną od

poprzedniej metodologie;

Musi zostać stworzone nowe pole dla badań ekonomicznych;

• Poza wyżej wymienionymi musza wystąpić pewne warunki społeczne, najważniejszy to „ okrzepła

ortodoksja”.

TEORIA KEYNESA jako rewolucja w ekonomii

Jak twierdzą DORNBUSCH i FISCHER nastąpiło „znaczące przesunięcie w kierunku

monetaryzmu”

MODIGLIANI twierdzi, że teoria ta oznacza pojawienie się nowego paradygmatu;

BLINDER uważa, że atak na KEYNESIZM nie spełnia kryteriów rewolucji naukowej w rozumieniu

KHUNA.