Prawo cywilne

Współwłasność

Istota

• Własność jednej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom– Jedność przedmiotu– Wielość podmiotów– Niepodzielność

• Własność podzielona– W czasie– Według treści

Wspólność mas majątkowych i mienie

• Konstrukcyjnie zbliżona do współwłasności

• Przedmiot: rzeczy i prawa• Wspólność mienia

– Masa spadkowa– Majątek wspólny małżonków

• Wspólność związana ze stosunkiem podstawowym

Rodzaje współwłasności

• Łączna– Masy majątkowe– Bez oznaczania wysokości udziałów– Wynika z określonego stosunku prawnego

• Na częściach ułamkowych– Samoistny stosunek prawnorzeczowy– Udział oznaczony ułamkiem idealnym– Udziałem można rozporządzać

Źródła współwłasności

• Dziedziczenie• Czynność prawna• Orzeczenie sądowe• Przepis ustawy

– Nieuchomość wspólna (lokale)– Niektóre cmentarze wyznaniowe

Udział we współwłasności

• Jedno prawo = suma udziałów• Udział w niepodzielnym prawie• Ułamek idealny• Można rozporządzać bez zgody innych

współwłaścicieli• Wielkość udziałów ma znaczenie

– Decyzje dotyczące rzeczy– Pożytki i przychody

Uprawnienia i obowiąązki współwłaścicieli

• Współposiadanie• Współkorzystanie• Ponoszenie ciężarów• Modele regulacji

– Ustawowy– Umowny– sądowy

Zarząd rzeczą wspólną

• Zarząd: dokonywanie czynności faktycznych i prawnych dotyczących rzeczy

• Czynności zachowawcze• Zarząd ustawowy

– Zwykły zarząd– Czynności przekraczające zakres

zwykłego zarządu

Zarząd II

• Zarząd umowny– Decyduje wola współwłaścicieli– Możliwość wyznaczenia zarządcy

• Zarząd sądowy– Zarządca wyznaczany przez sąd– Na wniosek współwłaściciela– Zarządca pod kontrolą sądu i

współwłaścicieli

Współposiadanie i współkorzystanie z rzeczy

• Prawo współwłaściciela• W zakresie do pogodzenia z prawami

pozostałych• Umownie

– Podział w czasie– Według pożytków– W przestrzeni (quoad usum)– Bezpośrednie i pośrednie korzystanie

Model sądowy/Korzyści i ciężary

• Sąd może określić sposób korzystania z rzeczy wspólnej

• Korzyści i ciężary– Pożytki proporcjonalnie do wielkości

udziałów– Ciężary proporcjonalnie do wielkości

udziałów

Zniesienie współwłasności

• Współwłasność nie jest stanem preferowanym przez ustawodawcę

• Roszczenie– Przysługuje każdemu współwłaścicielowi– Można wyłączyć na czas określony

• Tryby– Sądowy – Umowny

Sposoby zniesienia współwłasności

• Podział fizyczny– Tylko niektóre rzeczy– W wyniku podziału powstają nowe rzeczy

• Przyznanie rzeczy na własność współwłaścicielowi + spłata pozostałych

• Podział cywilny (sprzedaż)• Szczególne przepisy o gospodarstwach

rolnych.