Prawne aspekty PR-u w sklepie internetowym

Chabasiewicz Kowalska i Partnerzy

Warszawa, 27 lutego 2015 r.

1  

Plan wystąpienia I.   Ochrona marki e-sklepu

1.  Marka - definicja 2.  Dobra osobiste e-sklepu? 3.  Prawo do bycia zapomnianym 4.  Ochrona znaków towarowych

II.  Prawa autorskie w kampanii PR 1.  Pojęcie utworu. 2.  Ochrona praw autorskich w kampaniach PR. 3.  Wyjątki od autorskiego monopolu: linkowanie, prawo

cytatu, prawo przedruku 4.  Presscliping – monitoring mediów

III.  Dozwolone i niedozwolone działania PR 1.  PR na portalach społecznościowych 2.  Marketing wirusowy z perspektywy prawa 3.  Czyny nieuczciwej konkurencji w Internecie

2  

Oznaczenie przedsiębiorcy (marka, renoma) Marka jest to nazwa, termin, symbol itp. odróżniające określony towar od podobnych, wytwarzanych przez konkurencję. Firma jest dobrem intelektualnym o znacznej wartości majątkowej, któremu ustawodawca przyznaje ochronę. Ma ona charakter prawa podmiotowego bezwzględnego skutecznego erga omnes, przysługującego przedsiębiorcy (wyrok SA w Katowicach z dnia 4.11.2004 r.) Ochrona: ü PWP: roszczenia z prawa ochronnego na znak towarowy, wzór przemysłowy ü PrAut: utwory graficzne, słowne; ü KC: prawo do nazwy (firmy) przedsiębiorcy, ochrona dóbr osobistych (także osoby prawnej!) – dobre imię, renoma, marka, ü ZNK: - wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorcy lub jakości towarów i usług, niedozwolone naśladownictwo

–  poprzez stosowanie firmy, nazwy, logo, skrótu literowego lub innego symbolu charakterystycznego używanego wcześniej (zgodnie z prawem) przez innego przedsiębiorcę; kryteria: specyfika rynku, zasięg terytorialny, powiązania personalne, wrażenie związków prawnych lub następstwa prawnego

–  adresy stron www jako oznaczenie przedsiębiorcy i jako znaki towarowe case: ESCADA vs Pensjonat Eskada

3  

 Dobra osobiste e-sklepu

Ø  dobra osobiste przysługują osobom fizycznym, są niezbywalne i niedziedziczne, nie

można się ich zrzec; Ø  KC wymienia przykładowy katalog dóbr – m.in. zdrowie, wolność, cześć, swoboda

sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji; Ø  dobra osobiste przysługują odpowiednio także osobom prawnym, e-sklepom,

przedsiębiorcom: ü  odpowiednio, bo e-sklep nie ma zdrowia, ale ma za to np. nazwisko (nazwę),

dobre imię, renomę, reputację, tajemnicę korespondencji, ü  ochronie przewidzianej w art. 43 w zw. z art. 24 k.c. podlega też wiarygodność

osoby prawnej, jeżeli stanowi ona istotny element jej relacji z innymi osobami (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 2013 r., sygn. akt: VI ACa 657/13);

Ø  dobra osobiste są chronione na podstawie KC niezależnie od innych przepisów (a więc kumulatywnie np. z PWP, UZNK)

4  

Ochrona dóbr osobistych Ø  jak ocenić, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych osób prawnych?

ü  w przypadku osób fizycznych miarą oceny, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych, będzie odwołanie się do odczuć, przeżyć i reakcji przeciętnego człowieka;

ü  kryterium takie zawodzi w przypadku osób prawnych, jako podmiotów o charakterze konwencjonalnym, nie dysponujących sferą przeżyć psychicznych. Nie można byłoby natomiast z tą sferą identyfikować odczuć pracowników, członków organów, właścicieli ekonomicznych itp. osoby prawnej;

ü  przyjmuje się w związku z tym, że do naruszenia dobra osobistego osoby prawnej, w szczególności jej prawa do dobrego imienia (dobrej sławy, reputacji), dochodzi wówczas, gdy zachowanie sprawcy prowadzi (lub potencjalnie może prowadzić) do utraty zaufania do niej, potrzebnego do prawid łowego jej funkcjonowania w zakresie swych zadań (wyrok SA w Poznaniu z dnia 10 lipca 2014 r., I ACa 444/14)

5  

Ochrona dóbr osobistych cd.

Ø  roszczenia: o zaniechanie działania (chyba że nie jest ono bezprawne), dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności złożenia oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego lub odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, o naprawienie szkody;

Ø  ułatwienia procesowe – to naruszyciel, a nie szukający ochrony, musi wykazać brak bezprawności działania;

6  

 Ochrona wizerunku

Ø  e-sklep nie ma wizerunku jako takiego: „nie jest wizerunkiem osoby prawnej ani

wizerunek miejsca jej siedziby ani wizerunki osób, wchodzących w skład jej organów, lub nawet całego zespołu i tym podobnych jej elementów (z osobna lub łącznie wziętych)” (wyrok SN z dnia 25 maja 1977 r., sygn. I CR 159/77)

Ø  zasada: rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na niej przedstawionej (lub jej przedstawiciela ustawowego)

Ø  wyjątki: ü  zapłata za pozowanie (domniemanie zgody) ü  osoby powszechnie znane, jeśli wizerunek w związku

z pełnieniem funkcji publicznych ü  osoby stanowiące szczegół całości (zgromadzenie, krajobraz, publiczna

impreza) Ø  roszczenia: zakaz rozpowszechniania zdjęcia, usunięcia ich ze stron

internetowych (np. portali społecznościowych), emisji telewizyjnej itp., publiczne oświadczenie - przeprosiny, zadośćuczynienie

7  

 Ochrona wizerunku – case study

Ø  W gazecie opublikowano moje zdjęcie jako ilustrację artykułu opisującego

mieszkańców miasta w niekorzystnym świetle. Nie byłem bohaterem tego artykułu. Po mojej interwencji opublikowano przeprosiny, ale nie usunięto zdjęcia. Czy mogę żądać jego usunięcia?

Ø  Dawna koleżanka zamieściła na portalu społecznościowym stare zdjęcia klasowe, podając pod nimi imiona i nazwiska uczniów (także moje). Z różnych powodów nie chcę, aby inne osoby mogły oglądać to zdjęcie, jednak ani koleżanka ani właściciel portalu nie chcą tego zdjęcia usunąć. Czy jest coś, co mogę zrobić w tej sytuacji?

Ø  Rok temu zostałem niesłusznie oskarżony o kilka przestępstw. Wciąż toczy się w tych sprawach postępowanie karne, ale nie wydano wciąż żadnego wyroku. Na początku tego postępowania udzieliłem lokalnemu tygodnikowi wywiadu dotyczącego tych oskarżeń, który jest teraz cytowany przez inne media, w tym internetowe. Podawane jest przy tym moje nazwisko, co naraża moje dobre imię i wizerunek na dotkliwe nieprzyjemności. Czy mogę temu zapobiec?

8  

Jak reagować na krytykę w Internecie? Odpowiedzialność hostingodawcy

Ø  podmiot, który udostępnia „przestrzeń” w Internecie – stronę internetową, miejsce na komentarze, miejsce na serwerze

Ø  co do zasady jest odpowiedzialny za treści naruszające prawo umieszczone w tej przestrzeni, chyba że

ü  nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności albo

ü  otrzymał urzędowe zawiadomienie lub uzyskał wiarygodną wiadomość o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności i niezwłocznie uniemożliwił dostęp do tych danych („notice and take down”)

Ø  nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez nie danych

9  

Jak reagować na krytykę w Internecie? Prawo do bycia zapomnianym:

informacja vs ochrona danych osobowych Wyrok TSUE z 13 maja 2014, sprawa C-131/12 Google Spain SL i Google Inc. przeciwko Agencia Española de Protección de Datos (AEPD) i Mario Costeja González. ü każdy użytkownik Internetu ma prawo zgłosić swoje zastrzeżenia co do wyników wyszukiwania, które mogą naruszać jego prywatność; ü przeglądarki internetowe powinny usuwać niektóre wyniki wyszukiwań, które naruszają prywatność na prośbę poszczególnych użytkowników; ü jedyne, co trzeba zrobić, to zażądać usunięcia rezultatów wyszukiwań, które naruszają prywatność; ü jeżeli firma odmówi, należy zgłosić sprawę do odpowiedniej instancji, która może wydać wyrok, zmuszający ją do tego; ü początkowo Google wymagało podania przyczyny usunięcia wyniku, obecnie uprościło formularz

10  

Jak reagować na krytykę w Internecie? Uzyskiwanie danych naruszyciela

Ø  wyrok NSA z 21.08.2013 (I OSK 1666/12) Ø  art. 18 u.ś.u.d.e. mówiący o udostępnianiu danych organom państwa nie

wyłącza zastosowania przepisów dot. danych osobowych Ø  możliwość żądania udostępnienia danych osobowych na mocy decyzji

GIODO, wydanej na umotywowany wniosek Ø  praktyczne zastosowanie w przypadku naruszenia dóbr osobistych

i innych procesach cywilnych Ø  przesłanki udostepnienia danych osobowych

ü  uzasadniony interes prawny („prawnie usprawiedliwione cele”) ü  proporcjonalność pomiędzy dobrem chronionym a naruszonym

(wolność wypowiedzi vs. dobra osobiste poszkodowanego) ü  niezbędność udostępnienia danych dla ochrony praw

11  

Jak reagować na krytykę w Internecie? Uzyskiwanie danych naruszyciela

Ø  obowiązki administratora: ü  przyjęcie żądania udostępnienia danych osobowych ü  rozpatrzenie żądania pod kątem w/w przesłanek ü  odpowiedzialność administratora za decyzję o udostępnieniu danych osobowych –

możliwość jej kwestionowania Ø  decyzja GIODO:

ü  wydawana na wniosek lub z urzędu w celu „przywrócenia stanu zgodnego z prawem” ü  obowiązek GIODO do każdorazowego rozważenia interesów stron ü  interes prawny i jego znaczenie ü  uczestnictwo osoby której dane mają być udostępniane w postępowaniu

Ø  udostępnienie danych w celu zainicjowania postępowania sądowego przeciwko osobie nie narusza jej praw i wolności (wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2014 r. I OSK 2789/12)

Ø  od 1.01.2015 roku - zmiany w prawie danych osobowych – większa rola ABI, alternatywa wobec rejestracji zbiorów danych osobowych

12  

Marka - naruszenie znaku towarowego (PWP)

Polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym: ü znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do identycznych towarów; ü znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym; ü znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego (pasożytnictwo, deprecjacja, rozwodnienie)

  13  

Marka - naruszenie znaku towarowego (PWP) cd.

Ø  „Renomowany znak towarowy, podlegający szczególnej ochronie, to znak nie tylko rozpoznawalny na rynku, ale też taki, z którym wiążą się pozytywne skojarzenia; który budzi zaufanie i wskazuje na dobrą reputację firmy.” (wyrok SN z dnia 16 października 2014 r., III CSK 275/13)

Ø  „Uprawniony z zarejestrowanego na jego rzecz znaku towarowego może się domagać ochrony prawnej w oparciu o przepis art. 296 p.w.p., jednakże - zgodnie z art. 6 k.c. - winien wykazać, że pozwany naruszył to prawo, przy czym naruszenie to musi występować także w chwili wyrokowania (art. 316 § 1 k.p.c.).” (wyrok SN z dnia 6 grudnia 2007 r., V ACa 791/07)

 14  

Roszczenia uprawnionego

Ø  zaniechanie naruszania, wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści,

Ø  dodatkowo, w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:

ü  na zasadach ogólnych (KC, wykazywanie szkody i związku przyczynowego)

ü  poprzez zap łatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia

 

15  

Wyczerpanie prawa do znaku towarowego

Ø  wprowadzanie do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą towarów oznaczonych znakiem towarowym - raz wprowadzony legalnie do obrotu towar opatrzony znakiem towarowym może być następnie odsprzedawany, importowany czy reklamowany (np. na stronie internetowej e-sklepu);

Ø  brak zgody = naruszenie prawa do znaku towarowego (case testerów Coty, wyrok TSUE z dnia 3 czerwca 2010 r., C-127/09);

Ø  uprawniony może sprzeciwić się dalszej dystrybucji towarów, jeżeli przemawiają za tym uzasadnione względy – np. jakość towarów się pogorszy;

Ø  „prawodawca wspólnotowy i za nim polski ustawodawca ograniczyli zakres stosowania zasady wyczerpania praw z rejestracji znaku towarowego do tych przypadków, gdy towary zostały wprowadzone na rynek Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W razie gdy towary zostały po raz pierwszy wprowadzone do obrotu poza E.O.G. uprawniony z rejestracji może sprzeciwiać się dalszemu używaniu towarów opatrzonych znakiem na terytorium E.O.G.” (wyrok SA w Warszawie z dnia 26 stycznia 2007 r., I ACa 860/06)

16  

Użycie cudzego znaku towarowego

Ø  możliwość użycia cudzego znaku towarowego jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi (art. 156 ust. 1 p. 3 p.w.p.)

Ø  użycie cudzego znaku towarowego, w celu reklamowym i informacyjnym, jest dozwolone, jeśli nie prowadzi do mylącego wrażenia o istnieniu gospodarczych powiązań pomiędzy uprawnionym ze znaku a używającym go w tym celu (orzeczenie SN z 27.10.2004 r. II CK 410/03, LEX Nr 143232)

Ø  bez umieszczenia znaków w pobliżu warsztatu lub w reklamie prowadzący warsztat nie mógłby informować potencjalnych klientów, jakie samochody naprawia (wyrok ETS z dnia 23.02.1999 r. C-63/97, Bayerische Motorenwerke AG i BMW Niederland BV v. Ronadl Karel Deenik)

17  

Prawo autorskie w kampaniach PR – przedmiot ochrony

UTWÓR

Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

ü samoistne np. utwory literackie, programy komputerowe, fotografie, utwory plastyczne, zdjęcia, muzyka, projekty architektoniczne, bazy danych

ü zależne np. opracowania, tłumaczenia, adaptacje, przeróbki

ü inspirowane ü zbiorowe

np. encyklopedie, słowniki, periodyki

Ochrona prawnoautorska przysługuje bez konieczności oznaczania i rejestracji utworów.

18  

Utwór – co nim jest, a co nie?

   TAK ü  kalendarze ü  kolejowe rozkłady jazdy ü  książki kucharskie ü  katalogi, formularze, informatory,

instrukcje ü  kompozycje z kwiatów ü  nagrobki ü  meble ü  sposób definiowania hasła w słowniku ü  utwór zmiksowany przez dj’a ü  tytuł lub imię własne fikcyjnego

bohatera (?) ü  zapach perfum (?)

NIE ü  odkrycia, idee, procedury ü  akty normatywne i ich projekty ü  urzędowe dokumenty (ale np. SIWZ?) ü  materiały, znaki i symbole ü  proste informacje prasowe ü  rekonstrukcja utworu ü  fotografia dzieła sztuki ü  widowisko sportowe ü  hasło reklamowe (?) ü  powiedzenia, idiomy, przysłowia,

neologizmy  

19  

Co jest chronione przez prawa autorskie w kampaniach PR?

TAK  Ø zdjęcia, grafiki, identyfikacja wizualna Ø artykuły, teksty promocyjne (o ile nie są prostymi informacjami prasowymi) Ø imię własne fikcyjnego bohatera np. Mały Głód (?) Ø postać fikcyjnego bohatera – wygląd, główne cechy, zachowanie  

NIE  Ø powiedzenia, idiomy, przysłowia, neologizmy  Ø pomysł na kampanię reklamową

ü  utworem jest dzieło w całości, a nie jego poszczególne elementy (a więc również pomysł, który bezspornie stanowi element procesu powstawania dzieła), one nie podlegają odrębnej ochronie (sygn. akt V ACa 175/12)

20  

Treść prawa autorskiego Ø  wiązka uprawnień majątkowych i osobistych; ü  osobiste – chronią więź twórcy (osoba fizyczna) z utworem; są niezbywalne;

–  autorstwo; oznaczanie utworu swoim nazwiskiem, pseudonimem; (z wył. programów komputerowych) nienaruszalność treści i formy; pierwsze udostępnienie utworu; nadzór nad sposobem korzystania z utworu;

–  twórca może się zobowiązać do niewykonywania osobistych praw autorskich w sposób naruszający interesy nabywcy; może upoważnić nabywcę do wykonywania w jego imieniu tych praw oraz do wprowadzania zmian do utworu w określonym zakresie;

ü  majątkowe – chronią interesy ekonomiczne ich właściciela; przysługują twórcy, który może je przenieść na kogoś innego –  właściciel majątkowych praw autorskich jest wyłącznie uprawniony do

korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach ksploatacji utworu (sposoby korzystania z utworu mające odrębne znaczenie ekonomiczne); prawo zezwalania na wykonywanie autorskich praw zależnych jako odrębne pole eksploatacji; moment przejścia majątkowych praw autorskich;

21  

Komu przysługują prawa autorskie?

Ø  osobiste – zawsze twórcy, są niezbywalne i niedziedziczne

Ø  majątkowe – przysługują pierwotnie twórcy ü  podlegają dziedziczeniu (ale wygasają po upływie 70 lat

od śmierci twórcy) ü można je przenieść na inny podmiot (odpłatnie lub

nieodpłatnie) – wymagana forma pisemna ü można udzielić licencji na korzystanie – wyłącznej/

niewyłącznej ü  utwory pracownicze - cel umowy o pracę i zgodny zamiar

stron (case: programista C++)

22  

Roszczenia w przypadku naruszenia praw autorskich

Ø  odpowiedzialność cywilna z tytułu naruszenia praw autorskich: ü  osobistych - art. 78 pr. aut.

ü  majątkowych - art. 79 pr. aut

Ø  odpowiedzialność karna z tytułu naruszenia praw autorskich (art. 115 - 123 pr. aut.)

ü  uznana za zgodną z Konstytucją - wyrok TK, sygn. K 15/13 z dnia 17 lutego 2015 r.

Ø  odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw w Internecie (art. 12 - 15 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną)

23  

Roszczenia w przypadku naruszenia praw autorskich

Uprawniony może domagać się:  ü  zaniechania naruszeń,  

ü  usunięcia skutków naruszeń;  

ü  wydania uzyskanych korzyści;  

ü  naprawienia wyrządzonej szkody (działanie zawinione) lub zapłacenia sumy pieniężnej w podwójnej lub w przypadku naruszenia zawinionego – potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia;  

ü  odpowiedzialność karna;

Środki ułatwiające dochodzenie roszczeń: ü  roszczenie informacyjne (art. 80 PrAut);  

ü  żądanie zabezpieczenia roszczenia przed wszczęciem postępowania (art. 730 i nast. KPC);  

ü  wniosek o po lecenie dostarczenia dokumentu będącego w posiadaniu p o z w a n e g o a p o t r z e b n e g o d o przeprowadzenia dowodu (art. 187 par. 2 pkt 3) KPC); obowiązek przedstawienia dokumentu na zarządzenie sądu (Art. 248 KPC);  

24  

Wniosek o zabezpieczenie Zalety: Ø niskie koszty (opłata sądowa: 100 zł) Ø natychmiastowa wykonalność Ø łatwość uzyskania (uprawdopodobnienie roszczenia, wykazanie interesu prawnego), często bez rozprawy, 7 dni (w praktyce 2-3 tygodnie) Ø wysoka efektywność (uregulowanie stosunków pomiędzy stronami na czas trwania postępowania – w Polsce często kilka lat!)

ü  najstarszy „półkownik” na Woronicza - Amway vs. Dederko (15 letni proces o ochronę dóbr osobistych; zabezpieczenie z 1997 roku)

Wady: Ø możliwość dochodzenia naprawienia szkody wyrządzonej wykonaniem postanowienia (brak złożenia pozwu w wyznaczonym terminie, cofnięcie pozwu lub wniosku, przegranie sprawy), Ø możliwość złożenia wniosku o uzależnienie wykonania postanowienia od złożenia kaucji na zabezpieczenie roszczeń powstałych w wyniku wykonania postanowienia

25  

Dozwolony użytek

Ø  właściciel nie może zabronić korzystania z utworu w ramach tzw. dozwolonego użytku;

Ø  dotyczy wyłącznie utworów wcześniej rozpowszechnionych przez uprawnionego lub za jego zgodą;

Ø  nie dotyczy programów komputerowych; Ø  dozwolony użytek publiczny – licencja przymusowa (art. 24 – 33

PrAut); Ø  dopuszczalne jest korzystanie z egzemplarza utworu w zakresie tzw.

własnego użytku osobistego w kręgu osób pozostających w związku osobistym;

Ø  prawo cytatu (art. 29 ust. 1 i art. 34 PrAut) Ø  prawo przedruku (art. 25 PrAut);

26  

Wolność linkowania Link - odnośnik (w postaci tekstu lub obiektu graficznego); po kliknięciu uaktywnia się hiperłącze, co powoduje otwarcie dokumentu docelowego; Deep linking („głębokie linkowanie”) - umieszczanie w Internecie linków prowadzących w głąb serwisu internetowego, do jego wewnętrznej zawartości, nie zaś do strony głównej; prowadzi do określonej podstrony innej witryny, a nie bezpośrednio na jej stronę główną; efekt: zwiększenie ruchu na podstronach serwisu, a zmniejszenie na stronie głównej; Ø dopuszczalność? ü TAK, ale konieczna informacja o właścicielu strony www, z której po odesłaniu korzysta (wyrok niemieckiego SN z 17.06.2003 r.) ü NIE, bo naruszenia: czyny nieuczciwej konkurencji, prawo autorskie, bazy danych, pominięcie technicznych blokad lub płatnego dostępu do strony; ü strona komercyjna – zgoda co do zakresu i warunków odesłania w formie umowy licencyjnej;

27  

Wolność linkowania cd

Ø  Celem jest wykorzystanie rezultatów pracy innego przedsiębiorcy; nieuprawnione wykorzystanie dorobku lub renomy innego przedsiębiorcy (czy też nakładów finansowych osób trzecich) może zostać zakwalifikowane jako sprzeczne z dobrymi obyczajami (niestypizowany czyn nieuczciwej konkurencji z art. 3 ust 1 ZNK w postaci pasożytnictwa);

Ø  stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE (wyrok z 13 lutego 2014 r. w sprawie C-466/12):

ü  do stron ogólnodostępnych: brak nowej publiczności, niewymagane zezwolenie uprawnionego

ü  do stron z ograniczonym dostępem (np. z utworem dostępnym jedynie dla klientów portalu, którzy opłacili abonament, itd.): wymagane zezwolenie uprawnionego

ü  na takich samych zasadach traktowane jest embedowanie, np. filmów z YouTube

28  

Linkowanie po polsku

Ø  wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2014 r. (sygn. akt I ACa 1663/13)

Ø  „W opinii Sądu Apelacyjnego przesądzające o ewentualnym naruszeniu praw autorskich jest nie tyle umieszczenie linku – czy to głębokiego, czy też innego, lecz efekt użycia linku. Sam link jest bowiem de facto programem w języku HTML, wykonywanym każdorazowo przez tzw. przeglądarkę. Jeżeli więc umieszczający link skonstruuje go sam – czy przy pomocy narzędzi osób trzecich – w ten sposób, że użycie linku prowadzi do bezpośredniego odtworzenia utworu choćby w niewielkiej części, wówczas umieszczający link udostępnia utwór.”

Ø  „Rozumowanie trybunału prowadzi bowiem do wniosku, że w przypadku wydania książki inny wydawca, drukując i wydając za pośrednictwem tych samych kanałów dystrybucji taką samą książkę na takich samych warunkach, nie narusza monopolu autorskiego”

Ø  wg sądu mamy do czynienia z nową publicznością (link udostępniony na włoskim portalu ma innych odbiorców niż link udostępniony na polskim portalu)

29  

Prawo cytatu

Ø  wolno przytaczać w dziele stanowiącym utwór, urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości w uzasadnionym celu (wyjaśnianie, analiza krytyczna, nauczanie lub prawa gatunku np. pastisz, parodia);

Ø  brak konieczności uiszczenia wynagrodzenia dla twórcy ani uzyskiwania jego zgody Ø  warunkiem jest wyraźne wymienienie imienia i nazwiska twórcy oraz źródła – nie

wystarczy powołać ich w bibliografii Ø  trzeba cytować w taki sposób, aby nie wypaczyć intencji autora cytowanego źródła

i przedstawić kontekst – możliwość naruszenia praw osobistych Ø  brak ram ilościowych – ile możemy cytować?

ü  „cytowany urywek lub nawet cały drobny utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne, samoistne dzieło.” (SN, wyrok z dnia 23 listopada 2004 r., I CK 232/04)

Ø  jeśli cytujemy coś, czego prawa autorskie nie chronią, możemy to robić bez ograniczeń (np. ustawy, uzasadnienia wyroków)

30  

Projekt nowelizacji w zakresie dozwolonego użytku

jest „Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. 2. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach. 21. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach. 3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 21, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.”   31  

Projekt nowelizacji w zakresie dozwolonego użytku

będzie  (?)  

„art.  29.  

Wolno w ramach samoistnej całości cytować rozpowszechnione utwory, w zakresie uzasadnionym uczciwymi zwyczajami oraz specyficznymi celami cytatu, w szczególności wyjaśnianiem, polemiką, analizą krytyczną i naukową, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości, w tym parodii, karykatury, pastiszu.”  

32  

Prawo przedruku

Ø  wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu, telewizji i w Internecie ü  już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych

wydarzeniach, aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie

ü  przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych ü  mowy wygłoszone na publicznych zebraniach ü  krótkie streszczenia utworów już rozpowszechnionych

Ø  autorzy aktualnych artykułów i fotografii reporterskich mogą domagać się wynagrodzenia - w innych przypadkach przedruk nieodpłatny

33  

Press-cliping – monitoring mediów

Ø  usługi polegające na monitorowaniu mediów, selekcji i przekazywaniu klientowi tych publikacji, które dotyczą interesującej go tematyki

Ø  naruszenie praw autorskich wydawców i autorów artykułów? ü  dozwolony użytek osobisty – NIE! (cele komercyjne) ü  prawo cytatu – NIE! (nie cytuje się fragmentów, ale całe

artykuły) ü  prawo przedruku – NIE! (teksty aktualne oraz dotyczące tylko

polityki, gospodarki lub religii) Ø  skoro press-cliping nie odbywa się w ramach licencji ustawowych,

konieczne jest uzyskanie licencji od uprawnionego (zawarcie umowy)

34  

Press-cliping – monitoring mediów cd.

Ø  press – cliping może zostać zakwalifikowany jako czyn nieuczciwej konkurencji

Ø  stanowisko specjalistów jednolite, sądy nie umieją sobie poradzić z problemem - wyrok SO w Poznaniu z dnia 29 października 2014 r., sygn. IX GC 699/12 (I instancja):

ü  sąd nie przedstawił oceny press-clipingu, koncentrując się na braku wykazania przez powoda, że przedrukowywane artykuły są utworami

ü  wg sądu konieczna jest opinia biegłego, aby to ustalić  

35  

PR na portalach społecznościowych

Ø  fanpage, news-feed, aplikacje, konkursy, rabaty, blogi, vlogi

Ø  PR musi odbywać się w zgodzie nie tylko z przepisami prawa, ale też regulaminami tych serwisów – poniżej przykładowe postanowienia z regulaminu Facebooka

„W przypadku używania serwisu Facebook do przekazywania informacji na temat promocji lub przeprowadzania promocji (np. konkursów lub loterii) organizator odpowiada za zgodną z prawem obsługę tej promocji, w tym za:

ü  Oficjalny regulamin;

ü  Warunki oferty i wymagania wstępne (np. ograniczenia dotyczące wieku i miejsca zamieszkania);

ü  Zgodność z przepisami i warunkami dotyczącymi nagród oferowanych w ramach promocji (np. zarejestrowanie promocji i uzyskanie wszelkich obowiązkowych zezwoleń)”

36  

PR na portalach społecznościowych cd. „Promocje można przeprowadzać na stronach lub w aplikacjach na Facebooku. Do przeprowadzania promocji nie można wykorzystywać prywatnych osi czasu ani połączeń ze znajomymi (np. niedozwolone jest stosowanie rozwiązań typu „udostępnij na swojej osi czasu, aby wziąć udział w promocji”, „udostępnij na osi czasu znajomego, aby uzyskać dodatkowe udziały w promocji” czy „oznacz znajomych w tym poście, aby wziąć udział w promocji”).”

„Zabronione jest prowadzenie w serwisie Facebook nielegalnego marketingu wielopoziomowego, np. piramid finansowych”

„Wszystkie elementy reklamy, w tym tekst, obrazy i inne treści multimedialne, muszą być dostosowane do oferowanego produktu lub usługi oraz do grona odbiorców reklamy. Reklamy nie mogą zawierać dźwięków ani animacji flash odtwarzanych automatycznie, bez zainicjowania przez użytkownika, ani powiększanych po kliknięciu reklamy. Reklamy nie mogą przedstawiać produktów i usług w sposób nacechowany seksualnie. Reklamy nie mogą zawierać treści, które wykorzystują poglądy polityczne lub „gorące tematy” do celów komercyjnych. Ponadto tekst reklamy musi być poprawny pod względem gramatycznym, a zastosowanie wszystkich symboli, cyfr i liter musi być zgodne z ich prawdziwym znaczeniem.”

37  

PR na portalach społecznościowych cd.

„Reklamy muszą wyraźnie przedstawiać reklamowaną firmę, produkt, usługę lub markę. Produkty i usługi promowane w reklamie muszą być wyraźnie przedstawione na stronie docelowej, która nie może oferować zabronionych towarów lub usług ani zawierać linków do nich. Ponadto reklamy nie mogą fałszywie sugerować wyjątkowości ofert ogólnych.”

„Zastrzegamy sobie prawo do odrzucania, zatwierdzania i usuwania wszelkich reklam według własnego uznania i z dowolnego powodu. Dotyczy to między innymi reklam, które mają negatywny wpływ na nasze relacje z użytkownikami lub promują treści, usługi lub działania godzące w naszą pozycję na rynku, interesy i filozofię reklamową. Niniejsze wytyczne mogą zostać zmienione w dowolnym momencie.”

38  

 Marketing wirusowy

Ø  marketing partyzancki, guerilla marketing, viral marketing Ø  wykorzystuje społecznościowy charakter Internetu i naturalną skłonność ludzi

do dzielenia się z innymi tym, co zabawne, szokujące, ciekawe albo warte polecenia

Ø  zadaniem jest wykreowanie sytuacji, w której informacje o produkcie czy usłudze rozpowszechniane będą przez samych potencjalnych klientów

Ø  nietypowy kanał komunikacji nie powoduje zmiany oceny z punktu widzenia prawa – to wciąż reklama ü  aktualne więc pozostają ograniczenia reklamowania produktów

(papierosy, alkohole) czy zawodów oraz zakaz wykorzystania nieuczciwej reklamy

Ø  odpowiedzialność reklamującego ograniczona jest do momentu udostępnienia materiału odbiorcom – ich dalsze działania nie mają dla niego znaczenia ü  przypadek reklamy alkoholi w zamkniętym serwisie www

39  

Zakres ochrony UZNK Ø  reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności

gospodarczej, w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów;

Ø  czyn nieuczciwej konkurencji: działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (klauzula generalna);

Ø  przykłady:

ü  wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, towarów lub usług; ü  fałszywe oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług; ü  naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa; ü  nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy (w tym pracowników); ü  naśladownictwo produktów; ü  pomawianie bądź nieuczciwe zachwalanie; ü  utrudnianie dostępu do rynku; ü  nieuczciwa bądź zakazana reklama (np. reklama porównawcza); ü  organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.

40  

   

Nieuczciwa konkurencja w PR (UZNK)

Ø  wykorzystanie cudzej marki ü  pasożytnicze – powołanie się na nią w celu zwiększenia swojej

popularności jej kosztem bądź w celu jej dyskredytacji ü  wprowadzające w błąd – „podszycie” się pod markę

Ø  oczernianie konkurenta na forach, fanpage’ach, np. „czarna lista pracodawców w …”

Ø  reklama zakazana lub nieuczciwa: ü  reklama produktów (wódki, papierosów) lub osób (lekarzy,

prawników) ü  reklama ukryta – np. pod pozorem kampanii na wzór serwisu

informacyjnego ü  reklama porównawcza – nieobiektywne zestawienie produktów

i ofert konkurenta (oznaczonego wyraźnie bądź w taki sposób, aby go można było łatwo zidentyfikować)

41  

Roszczenia z UZNK Ø  odpowiedzialność cywilna i karna: zaniechanie niedozwolonych działań, usunięcie ich skutków, złożenie

oświadczenia, naprawienie wyrządzonej szkody, wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści, zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony

Ø  sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

Ø  ułatwienie procesowe: ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd

Ø  w razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Pozwany, u którego na skutek wniesienia powództwa, powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

42  

Sprostowanie Ø  regulacja prawa prasowego: strony www, blogi, newslettery jako prasa Ø  wymogi formalne:

ü  skierowane do wydawcy ü  dotyczy zagadnienia, które można ocenić w kategorii prawda/fałsz (wyrok

SA w Bydgoszczy z 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 35/14) ü  służy przedstawieniu stanowiska autora sprostowania: redaktor naczelny

nie ma prawa odmówić publikacji sprostowania, powołując się na rzekomą prawdziwość opisywanych w materiale prasowym faktów, konieczność przedstawienia własnego tekstu, a nie jedynie żądania sprostowania (max. dwukrotność objętości materiału, którego dotyczy (tak SA w Warszawie w wyroku z 20 lutego 2013 r., I ACa 766/12 oraz SA w Łodzi, wyrok z 31 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 912/13);

ü  przedstawienie się (nie może być anonimowe) ü  forma pisemna ü  21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego

43  

Sprostowanie i autoryzacja

Ø  reakcja redaktora na sprostowanie – obowiązek publikacji, ale: ü  możliwość odmowy (odnosi się do wypowiedzi już sprostowanej,

wystosowane przeciwko osobie, której nie dotyczy, zawiera wulgaryzmy lub słowa obraźliwe)

ü  obowiązek odmowy (po terminie, anonimowe, zawiera treść karalną) Ø  autoryzacja = prawo do decyzji o udzieleniu zgody (lub jej braku) na publikację

wypowiedzi w zaakceptowanym przez autora kształcie ü  Polska jednym z nielicznych państw europejskich, w których funkcjonuje ta

instytucja ü  Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie z 2011 roku Wizerkaniuk vs

Polska: odpowiedzialność karna dziennikarza za nieprzedstawienie materiału do publikacji narusza art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka    

44  

Dziękujemy za uwagę i zapraszamy do współpracy