Poziom wiedzy Poziom wiedzy diabetologicznej nastolatków diabetologicznej nastolatków

z cukrzycą typu 1z cukrzycą typu 1

P. Jarosz – Chobot E. Borowiak – Zielińska, J. Olkowska, P. Jarosz – Chobot E. Borowiak – Zielińska, J. Olkowska, R. Wałdoch, J. Czechura, A. Janota, A. CzupryniakR. Wałdoch, J. Czechura, A. Janota, A. CzupryniakKlinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej oraz Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej oraz Poradnia Diabetologiczna przy Górnośląskim Centrum Poradnia Diabetologiczna przy Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w KatowicachZdrowia Dziecka i Matki w Katowicach

Cele, metody i narzędzia.Cele, metody i narzędzia.

CELEM pracy była ocena poziomu wiedzy CELEM pracy była ocena poziomu wiedzy diabetologicznej nastolatków z zakresu diety diabetologicznej nastolatków z zakresu diety i samokontroli oraz skuteczności i samokontroli oraz skuteczności oddziaływań edukacyjnych.oddziaływań edukacyjnych.

MATERIAŁ I METODA:MATERIAŁ I METODA:•• 37 dzieci w wieku 12 – 17 lat 37 dzieci w wieku 12 – 17 lat •• kwestionariusz ankiety stworzony specjalnie do kwestionariusz ankiety stworzony specjalnie do

celów badania celów badania •• okres badania: luty i marzec 2006 okres badania: luty i marzec 2006

ILOŚĆ DZIECI BIORĄCYCH UDZIAŁ W BADANIU:

Ogółem – 37 dzieci

(w wieku 12 – 17 lat)

Dziewczynki – 20

Chłopcy – 17

37

2017

0

5

10

15

20

25

30

35

40

wszystkie dzieci dziewczynki chłopcy

wszystkie dzieci

dziewczynki

chłopcy

HbA1c (HPLC)

Zakres: 5,7% - 11 %;

Śr - 7,47%

6

19

75

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

HbA1c 5,7-6,5 HbA1c 6,6-7,5 HbA1c 7,6-8,5 HbA1c 8,6-11

HbA1c 5,7-6,5

HbA1c 6,6-7,5

HbA1c 7,6-8,5

HbA1c 8,6-11

22

12

30

5

10

15

20

25

1-5 lat 6-10 lat 11-15 lat

1-5 lat

6-10 lat

11-15 lat

Czas trwania choroby

22 dzieci: 1 – 5 lat

12 dzieci: 6 – 10 lat

3 dzieci: 11 – 15 lat

7

17

13

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

12-13 lat 14-15 lat 16-17lat

12-13 lat

14-15 lat

16-17lat

Wiek badanych dzieci:

Okres trwania T1DM: 1–15 lat; Okres trwania T1DM: 1–15 lat;

śr. 5,1 ± 2,97śr. 5,1 ± 2,97

Śr. HbA1c: 7,47% ± 1,24Śr. HbA1c: 7,47% ± 1,24

Ankieta zawierała:Ankieta zawierała:

•• metryczkę dotyczącą danych metryczkę dotyczącą danych dzieckadziecka

•• 10 pytań: z zakresu diety (5) 10 pytań: z zakresu diety (5) i samokontroli (5). i samokontroli (5).

Ocena odpowiedzi:Ocena odpowiedzi:

prawidłowa - 1 pkt., prawidłowa - 1 pkt.,

nieprawidłowa – 0 pkt. nieprawidłowa – 0 pkt.

Maksymalna ilość punktów: – Maksymalna ilość punktów: – 10 pkt.10 pkt.

20

17

15,5

16

16,5

17

17,5

18

18,5

19

19,5

20

20,5

Dziewczęta

Chłopcy

Odpowiedzi z zakresu zdrowego Odpowiedzi z zakresu zdrowego żywienia:żywienia:

Pyt. 1Pyt. 1                        Jaką ilość węglowodanów określa 1 WW? Jaką ilość węglowodanów określa 1 WW? a. 10 g węglowodanówa. 10 g węglowodanów b. 12 g węglowodanówb. 12 g węglowodanówc. 15 g węglowodanówc. 15 g węglowodanówPrawidłowo odpowiedziało – 35 osóbPrawidłowo odpowiedziało – 35 osób 94,5%94,5%

Pyt. 2Pyt. 2Masz poziom cukru (we krwi) 50 mg%, który z produktów Masz poziom cukru (we krwi) 50 mg%, który z produktów

najszybciej podniesie poziom cukru?najszybciej podniesie poziom cukru?a. sok jabłkowy, cukier, glukozaa. sok jabłkowy, cukier, glukoza b. czekolada, batonik, b. czekolada, batonik,

pączekpączekc. kanapka z żółtym serem, parówka c. kanapka z żółtym serem, parówka Prawidłowo odpowiedziało – 37 osóbPrawidłowo odpowiedziało – 37 osób 100%100%

Pyt.3Ułóż produkty w kolejności od najszybciej do najwolniej wchłaniających się:chleb graham, jabłko, sok pomarańczowy, orzechy laskowe, bułka pszenna

Prawidłowo odpowiedziało – 14 osób 37,8%

Pyt. 4

Jeżeli w 100g ciasta drożdżowego znajduje się 40g węglowodanów, to ile gram ciasta można zjeść na 1 WW?

a. 70g b. 25g

c. 10g d. 40g

Prawidłowo odpowiedziało – 24 osoby 64,8%

Pyt. 5

Ile kalorii dostarcza:

1g białka 1g tłuszczu 1g węglowodanów

Prawidłowo odpowiedziało – 13 osób 35%

Punkty otrzymane przez badane Punkty otrzymane przez badane osoby dotyczące części osoby dotyczące części dietetycznej.dietetycznej.

4

12

15

1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

5 pkt. 4 pkt. 3 pkt. 2 pkt. 1 pkt.

5 pkt.

4 pkt.

3 pkt.

2 pkt.

1 pkt.

Odpowiedzi z zakresu Odpowiedzi z zakresu samokontroli:samokontroli:Pyt. 6Pyt. 6

Napisz jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi Napisz jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi rano na czczo.rano na czczo.

Prawidłowo odpowiedziało – 34 osobyPrawidłowo odpowiedziało – 34 osoby 92%92%

Pyt. 7Pyt. 7Rano przed śniadaniem masz poziom cukru 38 mg%. Rano przed śniadaniem masz poziom cukru 38 mg%. Jak postąpisz?Jak postąpisz?

Prawidłowo odpowiedziało – 36 osóbPrawidłowo odpowiedziało – 36 osób 97%97%

Pyt. 8Ile maksymalnie insuliny możesz podać sobie na korektę jeżeli nie masz acetonu w moczu?

Prawidłowo odpowiedziało – 26 osób 70,2%Pyt. 9

Po jakim czasie możesz podać sobie następną dawkę korekcyjną?a. co 15 min. b. co 1 godz.c. co 2 godz. d. co 6 godz.

Prawidłowo odpowiedziało – 27 osób 73%Pyt. 10Jakie są objawy kwasicy ketonowej?a. ból brzucha, nudności, wymioty, wysoki poziom cukru,

aceton w moczu, sennośćb. agresja, niski poziom cukru, wymioty, aceton w moczu, ból

głowyc. niski poziom cukru, wymioty, ból brzucha, senność, apatia.Prawidłowo odpowiedziało – 34 osoby 92%

Punkty otrzymane przez osoby Punkty otrzymane przez osoby badane dotyczące samokontroli.badane dotyczące samokontroli.

17

13

7

0 00

2

4

6

8

10

12

14

16

18

5 pkt. 4 pkt. 3 pkt. 2 pkt 1 pkt.

5 pkt.

4 pkt.

3 pkt.

2 pkt.

1 pkt.

Punkty otrzymane przez badanychPunkty otrzymane przez badanych

2

8

11

7 7

2

0

2

4

6

8

10

12

10 pkt. 9 pkt. 8 pkt. 7 pkt. 6 pkt. 5 pkt.

10 pkt

9 pkt.

8 pkt.

7 pkt.

6 pkt.

5 pkt.

Ocena wyników badańOcena wyników badań

Do oceny wyników przyjęto 3 – stopniową skalę Do oceny wyników przyjęto 3 – stopniową skalę oceny wiedzy pacjenta w zależności od ilości oceny wiedzy pacjenta w zależności od ilości przyznanych punktów.przyznanych punktów.

1. 10 – 9 punktów – wiedza bardzo dobra, 1. 10 – 9 punktów – wiedza bardzo dobra,

średnia HbA1c – 7,07%, średnia HbA1c – 7,07%, ±± 0,93 0,93

2. 8 – 7 punktów – wiedza zadowalająca, 2. 8 – 7 punktów – wiedza zadowalająca,

średnia HbA1c – 7,63%, średnia HbA1c – 7,63%, ±± 1,39 1,39

3. < 6 punktów – wiedza niezadowalająca, 3. < 6 punktów – wiedza niezadowalająca,

średnia HbA1c – 7,60%, średnia HbA1c – 7,60%, ±± 1,17 1,17

Korelacja ilości otrzymanych punktów Korelacja ilości otrzymanych punktów z wyrównaniem z wyrównaniem metabolicznym.metabolicznym.

27%

49%

24%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

10 - 9 pkt. 8 - 7 pkt. < 6 pkt.

10- 9 pkt.

8 - 7 pkt.

< 6 pkt.

Wnioski końcoweWnioski końcowe

Stopień wiedzy z samokontroli wydaje się Stopień wiedzy z samokontroli wydaje się większy w prowadzeniu insulinoterapii niż większy w prowadzeniu insulinoterapii niż z zakresu zdrowego żywienia – z zakresu zdrowego żywienia – należy zintensyfikować wysiłki edukacyjne, należy zintensyfikować wysiłki edukacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem ze szczególnym uwzględnieniem wiadomości na temat IG oraz kaloryczności wiadomości na temat IG oraz kaloryczności posiłków – zastosowanie metod posiłków – zastosowanie metod praktycznych.praktycznych.

Znajomość samokontroli pozwala na Znajomość samokontroli pozwala na utrzymanie dobrej kontroli metabolicznej.utrzymanie dobrej kontroli metabolicznej.