POWSTANIE WIELKOPOLSKIE27.12.1918 – 16.02.1919 R.

27.12.1918 – 16.02.1919 r.

Powstanie Wielkopolskie – Co to za wydarzenie?

Powstanie wielkopolskie to zbrojne wystąpienie polskich mieszkańców Wielkopolski przeciwko państwu niemieckiemu wkrótce po zakończeniu I wojny światowej. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania, demonstracyjnie witany przez Polaków; 27 grudnia Paderewski wygłosił przemówienie do tłumów zebranych przed hotelem Bazar. Tego samego dnia paradę wojskową na Świętym Marcinieurządzili Niemcy; zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje; doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową.

Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Wielkopolskę z wyjątkiem północnych i południowo-wschodnich jej obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu kończącego I wojnę światową z 11 listopada 1918. Było to jedno z trzech, obok powstania wielkopolskiego 1806 roku i powstania sejneńskiego w 1919 roku, zwycięskich powstań w dziejach Polski.

KALENDARIUM POWSTANIA -wydarzenia polityczne

W powszechnym odbiorze społecznym Powstanie Wielkopolskie jest traktowane przede wszystkim jako czyn zbrojny, który wpłynął decydująco na postanowienia konferencji pokojowej przyznającej Polsce Wielkopolskę i Pomorze. W cieniu walk na frontach powstańczych pozostaje mniej efektowna, ale równie ważna, działalność polityczna władz poznańskich. Monografie dziejów powstania, szczególnie nowsze, dają obszerną panoramę nie tylko walk zbrojnych, ale również zagadnień polityczno-społecznych. Jednak poza wąskim gronem specjalistów, wiedza na ten temat jest niewielka. Jedynie Sejm Dzielnicowy oraz przyjazd Paderewskiego do Poznania znalazły swoje miejsce w świadomości społecznej. Przedstawione niżej zestawienie głównych wydarzeń społeczno-politycznych, dokonane w oparciu o wybraną literaturę, ma na celu przypomnienie niektórych faktów.

KALENDARIUM POWSTANIA - wydarzenia militarne

PRZED POWSTANIEM- przygotowania do walki zbrojnej 1914-1917

Mimo trudnych warunków wojennych wzmagał się w tym okresie polski ruch niepodległościowy, którego ważnym elementem były polskie organizacje o charakterze paramilitarnym, takie jak: Towarzystwo Gimnastyczne ,,Sokół", skauting i inne. Mimo powołania wielu instruktorów na front, młodzież odbywała szereg ćwiczeń, nierzadko w tajemnicy przed władzami pruskimi. Obok dotychczasowych, mających wieloletnie tradycje walki o utrzymanie polskości, zaczęły powstawać również nowe organizacje. Do takich należała między innymi Polska Organizacja Wojskowa zaboru pruskiego, na czele której stanął Wincenty Wierzejewski.

„MARSYLIANKA WIELKOPOLSKA”

Marsylianka wielkopolska – pieśń patriotyczna napisana w 1919 roku dla uczczenia pierwszej rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego. Słowa napisał Stanisław Rybka, zaś muzykę skomponował Feliks Nowowiejski.

Namalowany obraz Powstania Wielkopolskiego

Pomnik Powstańców w Poznaniu(1)

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu – pomnik upamiętniający powstanie wielkopolskie, które wybuchło 27 grudnia 1918 roku. Stoi u zbiegu ulic Wierzbięcice i Królowej Jadwigi, na skraju Parku Izabeli i Jarogniewa Drwęskich. Wykonany został według projektu Alfreda Wiśniewskiego, a odsłonięty 19 września 1965 roku.

Powmnik Powstańców w Poznaniu (2)

Pomnik to 17-metrowy monument pokryty szarym granitem. Obelisk ozdobiono na wysokości 6 metrów płaskorzeźbami przypominającymi historię Najdłuższej Wojny Nowoczesnej Europy: na froncie orzeł, a po bokach strajk dzieci wrzesińskich, wóz Drzymały, postać Marcina Kasprzaka wśród robotników i śmierć pierwszego powstańca Franciszka Ratajczaka. Obok obelisku stoi rzeźba przedstawiająca dwóch powstańców – oficera z szablą i szeregowca strzelca z karabinem. W 1988 r. przebudowano otoczenie pomnika (według projektu Jerzego Nowakowskiego) – powstał plac apelowy o powierzchni 1800 m2.

Zdjęcia archiwalne z Poznania

Wiec na placu Wilhelmowskim

Delegaci Polaków z terenu byłego zaboru pruskiego na Polski Sejm Dzielnicowy udają się

Zaprzysiężenie wojska na Placu Wolności w dniu 26 stycznia 1919 r. 

Dziękuję za oglądanie Źródła: A) obrazki: http://www.poznan.pl/powstanie/al_zdjecia_archiwalne_poznan/

index.html http://www.powstaniewielkopolskie.pl/index.php?menu=historia http://forum.jpilsudski.org/index.php?topic=788.0

B) teksty: http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_wielkopolskie http://www.poznan.pl/powstanie/start.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Powsta%C5%84c

%C3%B3w_Wielkopolskich http://pl.wikipedia.org/wiki/Marsylianka_wielkopolska

Przgotowała: Julia Bielawiec