27 stycznia 2011, 10:19 Autor: Jarosaw Zachwiejaczytano: 52213 razy

Poradnik: Super ostre zdjcia krajobrazoweWszyscy chcemy wykonywa ostre zdjcia i toniezalenie od tego, jaki gatunek fotografiiuprawiamy najczciej. S jednak pewne rodzajekadrw, w ktrych ostro jest szczeglnie istotna.Na czele tej listy bez wtpienia znajduj sipejzae. Nasz najnowszy poradnik przeznaczonyjest dla wszystkich tych, ktrym zaley nafotografowaniu krajobrazw tak, aby ich zdjciabyy zawsze ostre i bogate w szczegy.

Zdjcia krajobrazowe z samej swojej definicji powinny urzeka atrakcyjn kompozycj, kolorystyk ibogactwem detali to wanie te elementy sprawiaj, e z zachwytem ogldamy fotografie publikowane wtakich magazynach, jak National Geographic. O ile jednak dwa pierwsze elementy zale ju w duejmierze od naszego dowiadczenia, charakteru samego pleneru oraz tego, jak wczenie gotowi jestemyzerwa si z ka, aby wykona pikne zdjcie (podobno najbardziej optymaln por jest czas midzydrug, a trzeci w nocy), o tyle ostatni jest ju cakiem prosty do osignicia. Naley jedynie pozna izacz stosowa si do kilku uniwersalnych zasad, jakie zawiera ten poradnik. Dziki nim nasze zdjciakrajobrazowe bardzo szybko nabior super ostroci.

Optymalna przysona

Kluczem do uzyskania ostrych zdj jest odpowiednie poznanie swojego sprztu i zasad jego obsugi niema w tej kwestii adnych wtpliwoci. Nie s to zreszt zagadnienia na tyle skomplikowane, aby jakikolwiekfotoamator nie by w stanie ich opanowa. Na amach serwisu SwiatObrazu.pl nasz kolega TomaszWaryszak przybliy szczeglnie wane dla fotografii pojcia przysony i otworu wzgldnego obiektywu.Zapoznanie si z nimi bardzo pomaga w uzyskaniu optymalnej ostroci zdj w kadym punkcie kadru.

Zagadnienie gbi ostroci szczeglnie wane jest podczas fotografowania scen, w ktrych rne elementykadru znajduj si w znacznej odlegoci od siebie (dotyczy to tych odlegoci, ktre w uywanym przez nasmodelu obiektywu [comment]znajduj si bliej, anieli dystans obejmowany przez tzw. nieskoczono).Przykadowo, jeeli fotografujemy grski krajobraz obiektywem o ogniskowej 35 mm z przyson ustawionna f/4 lub f/5.6, to po ustawieniu ostroci na odlege o sto metrw to raczej nie uda nam si uzyskawyranego obrazu obiektu (np. samotnego drzewa czy skay) znajdujcego si w odlegoci omiu metrwod nas. Jednak przymknicie otworu wzgldnego do f/8 ju to umoliwi.

Z perspektywy ostroci caego zdjcia waniejszy jest jednak fakt, e kady obiektyw dysponuje pewnwartoci przysony (lub zakresu wartoci), przy ktrej odznacza si najwysz rozdzielczoci. Zazwyczajustawieniem tym jest f/8 lub f/11, cho zdarzaj si obiektywy (s to "szka" wyszej jakoci), w ktrychmaksimum ostroci notowane jest ju po przymkniciu ich do f/5.6 i pozostaje stae a do f/11. Dalszeprzymykanie otworu wzgldnego skutkuje ju zmniejszeniem si ostroci na skutek fizycznego zjawiskadyfrakcji wiata (zmiany kierunku rozchodzenia si fal) na krawdzi przysony.

Hiperfokalna tajemnica udanego landszaftu

Wspomniane powyej zjawiska s dobrym wyjanieniem, dlaczego dla wikszoci zawodowych fotografwkrajobrazowych optymalnym ustawieniem przysony (w aparatach maoobrazkowych i z przetwornikiem

APS-C) jest f/8. Jednak jeszcze waniejsze jest to, na co podczas wykonywania zdj pejzaowychustawiamy ostro. W tym momencie dochodzimy do najwaniejszej techniki wykonywania tego typu zdj wykorzystywania odlegoci hiperfokalnej.

Co to jest odlego hiperfokalna? Bez wgbiania si w szczegy z zakresu fizyki optycznej, jest toodlego, na jak naley ustawi obiektyw, aby uzyska maksymaln moliw dla danej kombinacjidugoci ogniskowej i wartoci przysony gbi ostroci, sigajc do nieskoczonoci wcznie. I tak np.dla wspomnianego wczeniej obiektywu 35 mm (podpitego do lustrzanki cyfrowej z matryc APS-C oprzeliczniku ogniskowej wynoszcym 1,6 takim jak Canon EOS 60D) odlego hiperfokalna wynosi ok.szesnastu metrw dla wartoci przysony f/4, 11,4 metra dla f/5.6, natomiast dla f/8 ju tylko 8,1 metra.Gbia ostroci w tych trzech przypadkach pozwala zarejestrowa na zdjciach ostro wszystkie obiektyznajdujce si w odlegociach od nieskoczonoci do (kolejno) ok. 9, 7 oraz 5,4 metra od aparatu.

Ustalenie odlegoci hiperfokalnej sprowadza si do czystego dziaania matematycznego, ktre jednak jestna tyle skomplikowane, e robienie tego "na piechot" zupenie mija si z celem. Zamiast tego wartoskorzysta z usug ktrego z licznych dostpnych w Internecie kalkulatorw gbi ostroci, takich jak np.dostpny na stronie www.dofmaster.com. Z kolei w terenie mona posuy si wydrukowan tabelkprzygotowan wczeniej dla uywanego przez nas modelu obiektywu (lub obiektyww) bd te jeelidysponujemy odpowiedn`io zaawansowanym modelem telefonu jedn z rwnie licznych co kalkulatoryinternetowe aplikacji fotograficznych dla uytkownikw smartfonw. Godne polecenia s tutaj m.in.programy PhotoCalc kierowane do uytkownikw iPhonew oraz PhotoTools dla telefonw pracujcych podkontrol systemu Android.

Strona 1

Strona 2Ustawienia obiektywu takie jak warto przysony oraz ustawiony punkt fokusa (a take same parametry"szka") w bezporedni sposb odnosz si do ostroci wykonywanych zdj. Nie s to jednak jedyneelementy, od ktrych zaley to, czy wykonane przez nas zdjcie postrzegane bdzie jako bardziej lub mniejostre. Zwaszcza w fotografii pejzaowej istnieje te kilka innych rwnie wanych czynnikw majcychwpyw na odbir zdj.

Kontrast

Kolejnym elementem, majcym wpyw na ostro zdj krajobrazowych, jest kontrastowo zdjcia. Moesi to wydawa nieco dziwne, ale w istocie ta cecha zdjcia ma niebagatelne znaczenie dla postrzeganiaprzez nas zdjcia jako ostrego bd nieostrego. Przy czym ma to niewiele wsplnego z rzeczywist liczbwidocznych na zdjciu detali i zwizane jest raczej z naszymi wasnymi odczuciami, jak powinno wygldaco, co okrelimy mianem "ostre". Chocia warto zauway, e np. rozmaite cyfrowe narzdziawyostrzajce (wicej na ich temat znajduje si w dalszej czci artykuu) dziaaj wanie w oparciu ozwikszanie kontrastu tyle e lokalne, na bardziej wyranych krawdziach sfotografowanych obiektw.

Tak wic, aby zdjcie wygldao na ostre, powinno by kontrastowe, natomiast zdjcie o niskim kontraciebdzie sprawiao u ogldajcego wraenie obnionej ostroci. Oczywicie nie znaczy to, e powinnimy zakadym razem naciga kontrast do granic moliwoci. Wrcz przeciwnie! Przepalone i skrajnieniedowietlone miejsca w kadrze [comment]wywoaj u ogldajcego to samo negatywne wraenie niebdzie tam wida adnych interesujcych szczegw. Natomiast zalecana w wikszoci podrcznikwfotograficznych ekspozycja typu "histogram rozcignity od prawej do lewej" pomaga uzyska optymalnypod wzgldem kontrastu kadr.

Oczywicie w pewnych sytuacjach uzyskanie wysokiego kontrastu oglnego bdzie niemoliwe dotyczy toprzede wszystkim zdj pejzay mglistych. W takich przypadkach doskonaym pomysem jest umieszczaniew kadrze ostro odcinajcych si obiektw, takich jak sylwetki drzew. Niebagateln rol odgrywa tutajoczywicie owietlenie unikajmy zatem poudniowego i wczesno popoudniowego wiata sonecznegopadajcego na wprost, ktre skraca cienie (lub nie rzuca ich wcale), a co gorsza moe odbija si odsoczewek obiektywu powodujc odblaski i efekt flary.

Kolorystyka

Kolejnym elementem, o ktrym rzadko si myli w kontekcie ostroci zdjcia, jest kolorystykafotografowanego krajobrazu. Tymczasem barwne scenerie rwnie sprawiaj wraenie bardziejwyrazistych, anieli uwiecznione w mniej ywych tonacjach. Kluczowe dla tego elementu jest waciwe

owietlenie zagadnienie w fotografii krajobrazowej zdecydowanie najwaniejsze, ktremu powicononiejedn ksik.

W punktu widzenia owietlenia "wyciskajcego" z pleneru wszystko, zarwno pod wzgldem kolorystyki, jaki bogactwa widocznych detali nie da si tak naprawd zaproponowa niczego lepszego od wykorzystaniapotencjau zotej godziny. Bardzo pomocne o kadej porze dnia bdzie te skorzystanie z pomocy filtrapolaryzacyjnego, ktry waciwie uyty wydobdzie intensywno kolorw i podkreli barw nieba(najlepiej, jeeli fotograf ustawiony jest pod ktem dziewidziesiciu stopni do kierunku padania wiata).

Programy tematyczne gdy nie chcemy lub nie moemy dziaa manualnie

W oparciu o niektre z opisanych powyej wytycznych (bd wszystkie zaley to od modelu aparatu)funkcjonuje wikszo programw tematycznych dotyczcych fotografii krajobrazowej. Dlatego jeeli naszaparat nie pozwala na samodzielne regulowanie ostroci, parametrw ekspozycji, kontrastu i innych (bdte jest to skrajnie niewygodne), cakiem nieze efekty moemy osign korzystajc z "automatyki dospecjalnych zada". Dobrze jest jednak wiedzie, co tak naprawd robi tego typu programy, aby niezosta niemile zaskoczonym.

Przede wszystkim programy wspomagajce wykonywanie zdj pejzaowych prawie zawsze uruchamiajdo silne wyostrzanie zdj ju na poziomie aparatu oraz podbijaj kontrast obrazu. Naley wic uwaa zdalszym zwikszaniem tych parametrw, tak aby nie przedobrzy. W zalenoci od odmiany programu(krajobraz zwyky, o zachodzie soca itd.) wzmacniane bd te okrelone kolory w kadrze, co ma na celuuatrakcyjnienie wygldu nieba (barwa niebieska lub w przypadku zachodu soca czerwona ipomaraczowa) czy trawy (zielona).

Cho z punktu widzenia kreatywnoci w wykonywaniu zdj krajobrazowych programy tematycznenarzucaj nam spore ograniczenia, to naley przyzna, e jeli chodzi o ostro uzyskiwanych w ten sposbkadrw, niemal zawsze stoi ona na wysokim poziomie.

Strona 3Rwnie wane dla uzyskania zdj (nie tylko krajobrazowych) o odpowiedniej ostroci co sposb ichwykonywania, jest przygotowanie do prezentacji. Etap ten jest czsto ignorowany przez fotografw(wiadomo: zdjcie wykonane, reszta nie naley ju do nas), co owocuje spadkiem jakoci obrazu. Zdjciebowiem przed wydrukowaniem lub opublikowaniem na stronie WWW trzeba odpowiednio przygotowa. Wkontekcie ostroci przygotowania te oznaczaj przeskalowanie obrazu do okrelonych wymiarw, anastpnie jego wyostrzenie.

Wyostrzanie po przeskalowaniu

W przypadku wydruku waciwe wymiary pliku ze zdjciem to takie, przy ktrych rozdzielczo obrazuwynosi tyle, ile wynosi tzw. natywna rozdzielczo drukarki (jest ona podawana w specyfikacji technicznejdanego urzdzenia np. sprzt drukujcy filmy Epson odznacza si rozdzielczoci 360 dpi), ewentualniewielokrotno lub poow tej liczby. W innym przypadku grozi nam pojawienie si efektu "schodkw" poszarpanych krawdzi co bardziej kontrastowych linii prostych i krzywych ktre obni ostro obrazu.

Rwnie zdjcia publikowane w galeriach internetowych powinny zosta przeskalowane do takichrozmiarw, w jakich chcemy, aby odwiedzajcy galeri je ogldali (czsto maksymalne wymiary s namnarzucane przez samych twrcw serwisu). Inaczej bowiem zdjcia bd zmniejszane automatycznie alboprzez stron, albo przez przegldark danego [comment]uytkownika, ewentualnie nie zmieszcz si naekranie (chyba najgorsza moliwo, poniewa zniechca odwiedzajcego do ogldania naszych zdj wmyl zasady "jeeli fotograf nie zadaje sobie trudu, eby waciwie zaprezentowa swoje prace, to po co jamam si mczy i traci czas, ogldajc je?"). Automatyczne skalowanie zdj przez stron i/lubprzegldark WWW sprawia, e traci ono na ostroci dlaczego, o tym piszemy poniej.

Sens skalowania zdj wydaje si zrozumiay dla wikszoci nawet mniej zaawansowanych fotografw.Dlaczego jednak tak pomniejszone zdjcie naley wyostrza? Skalowanie zdjcia przeprowadzane jest zwykorzystaniem tzw. metody resamplingu (prbkowania). Nie wnikajc w do skomplikowane szczegytechniczne, jest to grupa algorytmw umoliwiajcych uzyskanie obrazu o bardzo dobrej jakoci, alejednoczenie do mocno zmikczonego. Dlatego te po jego przeprowadzeniu bardzo zalecane jestpoddanie zdjcia wyostrzeniu, ktre przywrci wczeniejszy wysoki poziom detali.

[converttable end="1"]

[converttable]

Metod wyostrzania zdj jest wiele i wskazanie najlepszej nie jest takie proste. Wielu fotografw (w tym ja)preferuje stosowanie masek wyostrzajcych (Unsharp Mask) obecnych w rnych edytorach iprzegldarkach graficznych oraz narzdzie Inteligentne Wyostrzanie (Smart Sharpen). Waniejsze odsamego narzdzia s jednak jego ustawienia: zbyt niski stopie wyostrzenia owocuje nikymi rezultatami,natomiast zbyt wysoki pojawieniem si biaego efektu halo wok sfotografowanych obiektw. Dobrwaciwych ustawie czsto jest kwesti indywidualnych prb z kad wyostrzan fotografi.

Jeeli odbitki zdj wykonujemy w zaufanym i sprawdzonym fotolabie, to moemy sobie pozwoli napozostawienie caej tej pracy w rkach bardziej dowiadczonej obsugi. Rwnie niektre z aplikacjiprojektowanych specjalnie z myl o fotografach, takich jak np. Lightroom pozwalaj zautomatyzowaczynnoci skalowania i ostrzenia w celu uzyskania optymalnych rezultatw zarwno na potrzeby drukuzdj, jak rwnie ich publikacji w Internecie. Jednak w miar nabywania dowiadczenia zorientujemy si,e najlepsze rezultaty osigamy, dziaajc w tym zakresie samodzielnie i e s to niejednokrotnie bardzodue rnice.

Na zakoczenie

Ostro obrazu jest wprawdzie tylko jednym z kilku elementw udanej fotografii krajobrazowej, trudnojednak zaprzeczy, e jest to element niezwykle wany. Wystarczy zwrci uwag, jak czsto w tym typiefotografii stosuje si zabiegi sprowadzajce si do uzyskania rwnej, wysokiej liczby widocznych detali wcaym obszarze kadru niezalenie od tego, czy dany obiekt znajduje si blisko, czy daleko od nas.

Z wykonywaniem zdj pejzay wie si jeszcze jeden element, ktry zachca do wicze majcych nacelu doskonalenie si w zakresie uzyskiwania zdj o jak najlepszej ostroci. Ot fotografia tego typu, niewymusza na nas dziaania w popiechu. Moemy wic spokojnie i do woli eksperymentowa ze wszystkimielementami majcymi wpyw na ostateczny wygld ujcia a do momentu, w ktrym ostro (oraz innecechy) naszych zdj nie bd miay sobie rwnych. Czego ycz wszystkim Czytelnikom.

www.swiatobrazu.pl